2024 Lente

Mechels Rivierengebied

Natuurpunt Mechels Rivierengebied is actief in Bonheiden, Mechelen, Sint-Katelijne-Waver en Willebroek. Dankzij meer dan 4400 leden en een stevige ploeg vrijwilligers werkt Natuurpunt in deze gemeenten aan de bescherming en verdere ontwikkeling van de natuur. Leden van Natuurpunt Mechels Rivierengebied ontvangen dit driemaandelijks tijdschrift gratis. Andere Natuurpuntleden kunnen voor 2024 een abonnement nemen door 6 euro over te schrijven op rekening BE42 0013 6468 8754 met als vermelding ‘tijdschrift 2024’.

CONTACTPERSONEN

Natuurpunt Mechels Rivierengebied

Jorn Van de Velde, 0493 02 96 97, jorn.vandevelde@gmail.com

Kern Mechelen

voorlopig via Jorn Van de Velde (voorzitter afdeling)

Kern Bonheiden

Joost Dewyspelaere, 015 51 69 97, joost.dewyspelaere@skynet.be

Kern St.-Katelijne-Waver

Godelieve Janssens, 015 20 97 02, godelieve-jans@telenet.be

Kern Willebroek

Wim Candries, 0472 29 87 32

WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER

Diane Appels, Wim Candries, Peter Delvaux, Johan Denonville, Joost Dewyspelaere, Nele De Munter, Frank De Roover, Peter De Ridder, Gust De Weerdt, Dorien Evenepoel, Frank Hadermann, Godelieve Janssens, Carla Morlion, Ann Pinceel, Gilles Smeyers, Walter Van Camp, Tony Van den Broeck, Jorn Van de Velde, Karen Vandevyvere, Koen van Vooren, Myrtle Verhaeven, Johan Verheyden

Redactie: redactie-mrg@natuurpunt.be

Lay-out: www.mandarijn.be

Druk: Buroform nv - www.buroform.be

Oplage: 4400 exemplaren

Bezoekerscentrum

tijdschrift online lezen

Wil je ons tijdschrift (ook) online lezen, vul dan het inschrijvingsformulier in op np-mrg.be/tijdschrift. Daar vind je ook een formulier waarmee je de gedrukte versie kunt annuleren. Zowel het online lezen als de annulatie van de gedrukte versie zijn omkeerbaar.

Uitproberen kan en mag. Wil je eerst een online nummer zien, dan kan dat via np-mrg.be/datwilikzien. Ons digitaal archief vind je op issuu.com/redactie-mrg.

LEDENADMINISTRATIE

Online (geregistreerde leden): www.natuurpunt.be/controlepaneel/mijn-gegevens formulier: www.natuurpunt.be/contacteer-natuurpunt ledenadministratie@natuurpunt.be, 015 29 72 17

WEBSITE, FACEBOOK EN TWITTER

www.natuurpunt.be/mechelsrivierengebied www.facebook.com/NatuurpuntMechelsRivierengebied twitter.com/NatuurMechelen

DIGITAAL AFDELINGSNIEUWS

Planten- en dierenwaarnemingen in onze regio: www.mechelen.waarnemingen.be

Activiteitenflits: aanvragen via de startpagina van onze website www.natuurpunt.be/mechelsrivierengebied

GIFTEN - RESERVATENFONDS

Schrijf je gift over op rekening BE56 2930 2120 7588 van Natuurpunt met vermelding ‘project 3799 Mechels Rivierengbied’. Vanaf 40 euro wordt een fiscaal attest afgeleverd.

LID WORDEN

Het lidgeld bedraagt 38 euro per gezin tot eind 2024. Overschrijven op rekening BE17 2300 0442 3321 BIC GEBABEBB van Natuurpunt, met vermelding ‘(nieuw) lid via Mechels Rivierengebied’.

Muizenhoekstraat 7, 2812 Muizen www.natuurpunt.be/bc-mrg

Open op donderdag van 13u30 tot 17u30 en op zondag van 10u tot 17u30.

Tijdens de paasvakantie ook op maandag en zaterdag van 13u30 tot 17u30

• info over de lokale natuurgebieden en activiteiten

• wandelbrochures en gezinsspeurtochten

• kleine winkelhoek

• biosapjes, Beers for Nature (Dale, Gageleer en Bufo),

koffie & thee

Parkeren op randparkings Muizen-Dorp, Kerkenbos of Karolingenstraat. Er zijn slechts enkele parkeerplaatsen langs de Muizenhoekstraat.

©Diane Appels

Beste Natuurpunters

Afgelopen winter was er een van uitersten op natuurvlak. Enerzijds had ik voor het eerst tijd (en geschikte tuin) om mee te doen met het Grote Vogelweekend. Anderzijds was het voor vele Natuurpunters alle hens aan dek vanwege de boerenprotesten. Het Vogelweekend en de boerenprotesten lijken twee losstaande momenten, maar toch zijn ze verbonden.

Voor details in verband met onze lokale omgang met de landbouw, verwijs ik jullie naar een artikel verderop in dit tijdschrift. Zelf wil ik in dit voorwoord liever wat verder kijken. Tussen het moment dat jullie dit voorwoord en dat van het volgende nummer lezen, zijn de Europese, Vlaamse en federale verkiezingen al gepasseerd. Die verkiezingen zullen bepalend zijn voor het natuur- en klimaatbeleid gedurende de volgende vijf jaar, een periode met beslissingen die cruciaal zijn voor de toekomst van onze biodiversiteit, klimaat en leefomgeving. Hoe en waar dat kan doorwegen, daar kan ik een stevig boompje over opzetten. Maar wat ik nu wil zeggen: weet alvast dat, zoals ook in het vorige tijdschrift toegelicht was, onze vier kernen bezig zijn met hun memorandum voor de verkiezingen uit te schrijven of het bij politici aan de man te brengen. Dat is hoe we als Natuurpunters de natuur lokaal in beleid blijven omzetten.

Die lokale visie kadert in een traject dat binnen Natuurpunt al langer loopt: Natuur in het Hart. Met vele Natuurpunters is nagedacht hoe onze natuur er in 2050 kan uitzien. Wie aan het bezoekerscentrum in Muizen passeert, kan een resultaat daarvan - onze visie over de riviervalleien - ook aan de muur zien hangen. Onze visie op de toekomst hoeft echter niet statisch en algemeen te zijn: het is aan ons allen om die in een lokale, tastbare versie om te zetten.

Ik wil jullie daarom allemaal uitnodigen om te blijven nadenken over waar we met onze natuur naartoe willen. Praat erover, denk erover. Laat je niet zomaar leiden door enkele straffe uitspraken die in de media verschijnen.

Misschien nog meer dan praten, moeten we doen. We beheren onze natuurgebieden, kopen nieuwe natuur aan en proberen te begrijpen hoe deze in elkaar zit. En dat brengt ons dan weer bij het Vogelweekend.

Door de vogels in onze tuin te tellen, brengen we de natuur dichtbij en helpen we de balans op te maken.

Dat is hoe we als Natuurpunters natuur tastbaar blijven maken. Beheer, educatie, studie en tal van activiteiten om de natuur te beleven… Ook daarover lees je meer in dit tijdschrift. Verschillende artikels brengen weer prachtig in beeld hoe natuur dag in, dag uit een werkwoord is. Eentje waar we ons graag achter blijven zetten.

Tot in de natuur, Jorn, Afdelingsvoorzitter

In dit nummer

2 colofon • online lezen

3 woordje vooraf

4 terugblik

10 nieuwtjes

14 gebied in de kijker

16 gesignaleerd

18 wist je dat?

20 beheer

22 kalender

25 snuit

28 vorming

29 de natuur in

37 litenatuurtje

38 storten mag

38 cryptogram

39 natuurgebieden

©Diane Appels

6 januari: vette vogelmiddag - kinderatelier in het bezoekerscentrum

24 februari: terugkomactiviteit cursus natuurgids - vollemaanwandeling in de Barebeekvallei

2 maart: excursie cursus mossen in het Mechels Broek

©Ann Pinceel

©Tom Bal

© Els Devos

Terugblik

Watersnood

Op Mispeldonk komen elk jaar heel wat grote grazers overwinteren omdat de natuurgebieden waar ze een groot stuk van het jaar verblijven, te klein of te nat zijn.

De voorbije winter werd er een om nooit te vergeten. De waterpeilen overschreden hun historisch maximum en de stallingen en de loods in Bonheiden kwamen onder water te staan. Dijken van zandzakjes werden aangelegd, Galloways werden geëvacueerd, dag en nacht werd voor permanentie gezorgd om de pompen draaiende te houden! De tractor kreeg een nieuwe functie als overzetboot. 1000 maal dankjewel aan de professionele terreinploegen van Bonheiden en Walem en iedereen die zijn steentje bijgedragen heeft om er het beste van te maken!

De overstromingsproblemen bleven niet beperkt tot de hoeve en tot de kerstvakantie. Een groot deel van de graslanden en de broekbossen in Cassenbroek bleef maanden onder water staan. De wandelpaden waren niet toegankelijk, zelfs niet met laarzen. Cassenbroek is vaak nat in de winter en dient als buffer voor overtollig water. Mispeldonk krijgt normaal pas water als Cassenbroek volgelopen is. Maar deze keer kreeg ook Mispeldonk zware wateroverlast. Regelmatig stond het wandelpad tussen Vijverstein en de Mispeldonkhoeve onder water wanneer de beek het water niet meer kon slikken. Begin januari bereikte het water een piek waarbij de Boeimeerbeek in Mispeldonk de ganse vlakte naast de beek innam. Het werd een brede rivier zoals het vroeger ook was toen rivieren nog niet ingebed waren. Er was nergens een doorkomen aan om een wandelingetje te maken.

Gelukkig is er nog de natuur die al dit water kan opvangen bij extreme regen, maar de natuur mag er ook niet de dupe van worden. Als de regen voorbij is, moet het water vlot terug afgevoerd kunnen worden. Dat is de laatste jaren een steeds groter wordend probleem. Onze graslanden kunnen wel zwemmen maar mogen niet verzuipen want dat komt de plantengroei ook niet ten goede. En veel bomen in onze broekbossen kunnen niet tegen langdurig water en sterven af.

©Joost Dewyspelaere

©Diane Appels

Samenwerking met KV Mechelen

Zevende Run For Nature groot succes

Meer dan 1.300 deelnemers verzamelden op 3 maart in het Vrijbroekpark in Mechelen voor de benefietloop van Natuurpark Rivierenland. Deze tocht door het Vrijbroekpark en natuurgebieden Stuivenberg, Robbroek en Battelaer bracht maar liefst 20.000 euro op, de grootste opbrengst van een Run For Nature ooit. Dit geld gaat naar de realisatie van het stadsbos Stuivenberg dat wordt aangelegd in samenwerking met de stad Mechelen en de provincie Antwerpen.

Dankjewel aan de deelnemers én de ploeg vrijwilligers die dit evenement mogelijk maakten!

“Het is 19u15 en we verzamelen met alle vrijwilligers aan de hoofdingang van KV Mechelen. Vele bekende gezichten en elke week ook wat nieuwe. Heel fijn! We trekken een Natuurpuntfluohesje aan, verdelen de betaaltoestellen, leggen uit wie waar staat en we zijn vertrokken. Nog meer dan een uur voor de wedstrijd begint, staan we met z’n allen op post. Zo vroeg? Jawel hoor, de eerste supporters staan daar al met bekers om de waarborg op hun kaart te laten zetten. Druk is het nog niet voor de wedstrijd, dus we halen alvast de verse sandwiches met hesp en kaas op bij Brigitte en delen ze uit. Even checken of iedereen voldoende drinken heeft gekregen en lege bekerbakken om mee te starten. Jawel hoor, daar hebben de medewerkers van KV weer goed voor gezorgd. Tijdens de wedstrijd kan er gekeken en gesupporterd worden zolang de post maar bemand blijft. Bij de rust en na de match is het even gas geven, maar om 23u15 zit de avond er alweer op. Weer 1000 euro in de pocket voor nieuwe natuur. Check!”

De inzameling van herbruikbare bekers tijdens thuismatchen van KV Mechelen leverde al meer dan 10.000 euro voor het aankopen van meer natuur. Doe je ook graag mee? Mailen maar naar kvm@natuurpunt.be.

©Hans Opdebeeck

Paddentrek al vroeg op gang

De paddentrek start steeds vroeger. Begin februari werden op verschillende locaties schermen in de wegberm geplaatst. Dat bleek niets te vroeg te zijn! De dagen nadien waren er al amfibieën terug te vinden in de emmers. Nu is de paddentrek voorbij. Hopelijk zijn er heel veel amfibieën veilig de weg overgezet en hebben ze voor nageslacht kunnen zorgen. Bedankt aan alle vrijwilligers die hierbij hielpen! Aan de Berlaarbaan in Sint-Katelijne-Waver/ Onze-Lieve-Vrouw-Waver werd dit jaar een extra (test)barrière van ongeveer 85 meter geplaatst. Vorig jaar werden op die plaats veel lijken gevonden. Dit jaar werden tot 25 februari al een 80-tal amfibieën overgezet, waaronder 7 salamanders. Overzetters Merel en Maxine zijn zeer tevreden met deze nieuwe barrière.

Op 30 maart worden de schermen en emmers langs de Broekstraat in Blaasveld weggehaald. Helpende handen zijn daar welkom. Meer info op blz. 21 Deresultatenvandepaddenoverzetactie gevenweinhetvolgendetijdschrift.

©Kathleen Nauwelaerts

©Kathleen Nauwelaerts

NATUUR HART IN HET

Natuur is de oplossing, niet het probleem.

“Als Natuurpunt écht zoveel macht had, dan stond de natuur er beter voor”

De protesten van landbouwers beroeren al wekenlang de gemoederen. Daarbij kwam ook Natuurpunt en onze afdeling Mechels Rivierengebied in het vizier. Bart Royens, Natuurpuntvrijwilliger bij afdeling Markvallei schreef als reactie een krachtig (hier ingekort) artikel namens alle 180 afdelingen en 48.000 Natuurpuntvrijwilligers dat Knack op 17/2/24 publiceerde:

“De laatste maanden waren er verschillende aanvallen die vrijwilligerswerk voor natuur op alle mogelijke manieren proberen te kortwieken. Wij pikken niet langer dat de landbouwlobby en de daaraan verbonden politici het boerenprotest op ons richten."

Zegroeiennietaandebomen:dewerkersvandetoegevoegdeuren…Zegroeiennietaandebomen; zewoneninonzestraat.Maaralshetwintertendeharenwit,trekkenrimpelsalsvraagtekenstussen deogen.Wantstilaangroeithetbesefdatmogelijkeenlaatstegeneratiebegonnenisaanwatde ruggengraatisvaneenland,eenstad,eenstraat:hetverenigingslevenenhaarvrijwilligers.

Dit gedicht van Ina Stabergh, stadsdichter Diest, dat een ode brengt aan de Vlaamse vrijwilliger, raakt een gevoelig punt. Vrijwilligerswerk wordt steeds zeldzamer. […] Onze manier van werken lijkt desondanks aan te slaan. Meer dan 130.000 gezinnen zijn lid van Natuurpunt en we blijven groeien. Toch verschijnen er de laatste maanden verschillende aanvallen die vrijwilligerswerk voor natuur op alle mogelijke manieren proberen te kortwieken. Zo zou Natuurpunt te groot en te machtig zijn geworden. Of concurreren we rechtstreeks om schaarse (sic) landbouwgrond in te palmen. In de nasleep van het boerenprotest vinden sommige politieke partijen en conservatieve landbouworganisaties het zelfs nodig om met de voeten vooruit te tackelen en ons verdacht te maken. Intimidatie door opgehitste boeren en lokale politieke hoek zijn geen uitzonderingen meer.

Uniek in de wereld

Deze ongefundeerde aanvallen hakken er hard in bij de tienduizenden vrijwilligers die zich elke dag onbetaald inzetten voor meer en betere natuur in Vlaanderen. Wij zijn immers het kloppende hart van onze organisatie. Nergens ter wereld zijn de burgers met een hart voor de natuur sterker verenigd dan in Vlaanderen. We beheren vrijwillig meer dan 28.000 hectare Vlaamse natuur in meer dan 500 verschillende natuurgebieden. Uniek aan ons model, zelfs wereldwijd, is dat vrijwilligers het initiatief nemen. We zorgen voor aankoop, beheer en openstelling van natuurgebieden. We doen aan wetenschappelijk studiewerk en gaan in gesprek met beleidsmakers. […]

Publiek geld voor publieke doelen

Is Natuurpunt echt te groot aan het worden? Ik betwijfel het. Als we echt macht hadden, dan stond de natuur er beter voor. Ik nodig iedereen uit om zich de vraag te stellen of de 2% van Vlaanderen die door Natuurpunt als Natuurreservaat wordt beschermd en voor het publiek opengesteld wordt, eerder te veel dan wel te weinig is. Wie in de maatschappij is er trouwens zo zot en in staat om beleefbare natuur voor iedereen te realiseren met minstens 30% eigen financiële middelen en een indrukwekkende, belangeloze inzet van duizenden vrijwilligers? Natuurpunt kan daarbij, gelukkig, een beroep doen op fikse subsidie van de overheid. We kiezen daarnaast bewust voor een sterk model van samenwerken. Zo werken we voor het beheer van natuurgebieden samen met meer dan 550 landbouwers. Zij mogen de grond, grasland, gratis gebruiken, op voorwaarde dat ze instemmen met een natuurvriendelijk beheer: nulbemesting, geen pesticiden en maaien van het hooi op het juiste tijdstip zodat insecten, broedvogels en planten alle kansen krijgen. Dit gaat om meer dan 5000 ha in Vlaanderen. […]

Fier om Natuurpunter te zijn

Ik schrijf deze brief namens iedereen die op publieke fora direct of indirect met pek en veren te kijk wordt gezet. Wij pikken niet langer dat de landbouwlobby en de daaraan verbonden politici het boerenprotest op ons richten. Ze spelen landbouw en natuur tegen elkaar uit als bliksemafleider. Daarmee laten ze én de bevolking én de boeren stikken. We hebben immers allemaal recht op een gezonde bodem, propere lucht en zuiver water. Wie in een land met de slechtste staat van de natuur, milieu- en natuurmaatregelen probeert af te zwakken, leidt de aandacht enkel af van de essentie. Een falend landbouwbeleid waar vooral de boer de dupe van is en rijke agrireuzen van profiteren.

Ondanks alles doen wij koppig voort. Want hoop drijft ons in de overtuiging dat onze kinderen en kleinkinderen ons ooit dankbaar zullen zijn voor hun speelbos, hun kamsalamanders, hun wielewalen en nachtegalen, hun propere beek en al die andere kriebelbeestjes die wachten om ontdekt te worden. Want natuur is niet bedreigend, natuur is broodnodig!”

Reactie op de berichtgeving rond de verkoop van gronden aan lokale boeren door stad Mechelen

Natuurpunt Mechels Rivierengebied wil ook reageren op de nieuwsitems van RTV en de Gazet van Antwerpen van de afgelopen weken over de verkoop van landbouwgrond door Stad Mechelen aan de boeren op het Hombeeks plateau. Helaas ging dat gepaard met foutieve informatie.

Het artikel wekt de indruk dat wij kunnen rekenen op 70% subsidies voor aankopen op het Hombeeks plateau. Dit klopt niet! Het Hombeeks plateau is herbevestigd agrarisch gebied (HAG). Natuurpunt kan voor HAG geen aanspraak maken op subsidies.

Natuurpunt zou (er) voorkooprecht hebben. Dit klopt niet! Natuurpunt heeft geen voorkooprecht. Alleen wanneer het de percelen al huurt of in erfpacht heeft. Dit is op het Hombeeks plateau zeker niet het geval.

Landbouwers zijn onze voedselproducenten én medebeheerders van de open ruimte. Ze verdienen een duidelijk toekomstperspectief. De polarisatie die de afgelopen weken is gevoed, helpt niemand vooruit. We hopen dat de verdere gesprekken niet in de media, maar rond de tafel kunnen worden gevoerd.

De beleidswerkgroep van Natuurpunt Mechels Rivierengebied

Nieuwtjes

Vanaf maandag 25 maart

Samen de natuur in

In samenwerking met Ligo, centrum voor basiseducatie regio Mechelen, en Natuuracademie starten we op 25 maart met een reeks van tien maandagnamiddagen voor anderstaligen en Nederlandstaligen die kort naar school geweest zijn.

Vrijwilligers van Natuurpunt nemen de groep mee op stap, de stad in of naar een nabijgelegen park of natuurgebied. Ze leren de deelnemers de natuur in hun buurt beter kennen en laten hen ontdekken wat de kracht is van bomen en water, eetbare planten en kleine beestjes,… Beleving en verwondering staan centraal!

Zondag 21 april

Erfgoeddag ‘Thuis’

Elk jaar op de eerste zondag na de paasvakantie is het Erfgoeddag in Vlaanderen. Dit jaar kreeg de dag als thema ‘Thuis’, een thema dat ook de natuur heel wat aanknopingspunten biedt.

Bonheiden

Kern Bonheiden organiseert een vroege vogelwandeling met extra aandacht voor zingende vogels en hun nesten. Meer info op blz 29

Sint-Katelijne-Waver

Ook kern Sint-Katelijne-Waver doet mee aan de Erfgoeddag en pikt in op de wandelfotozoektocht die vertrekt vanuit Domein Roosendael. Je ontdekt de natuur.stand bij de buren van Natuurpunt Oude Spoorweg. Je komt er heel wat te weten over dieren en hun THUIS en hoe jij daar mee kan voor zorgen. Vertrek is mogelijk tussen 13u en 15u.

Vooraf inschrijven en meer info op www.skw.be/toeristisch-seizoen.

Zwartkop ©Diane Appels

©Hannes Delanoeije

Woensdag 29 mei

Natuur.atelier in het bezoekerscentrum Natuurlijk touw

Gedurende twee uur neemt Ann Ongena jullie mee in de oeroude kunst van het natuurlijk touwtwijnen. Na een korte introductie gaan we aan het werk met verschillende soorten plantenvezels. Wanneer je de slag te pakken hebt, maak je in geen tijd al een aardig stuk touw, helemaal op maat van waarvoor jij het wilt gebruiken. Graag tuinhandschoenen meebrengen.

19u tot 21u, bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen

Deelnemen kost 12 euro (10 euro voor leden van Natuurpunt en Velt) Vooraf inschrijven via mail naar bc.mechelsrivierengebied@natuurpunt.be. Maximum 12 deelnemers.

Zaterdagen 4, 18 en 25 mei

Slechtvalken in de kijker

Ook dit jaar heeft een koppel slechtvalken de Sint-Romboutstoren uitgekozen als nestplaats. Dit geeft de inwoners van Mechelen de unieke kans om de snelste roofvogel ter wereld van dichtbij te bekijken met behulp van onze telescopen.

Er zijn veel mensen die niets afweten van het bestaan van dit prachtig stukje natuur midden in de stad. Voor hen, maar ook voor de vele enthousiastelingen onder jullie, organiseren we "Slechtvalken in de kijker". Gedurende drie zaterdagvoormiddagen in mei voorzien we tijdens de Mechelse markt kijkmomenten aan de voet van de toren. Op het standje van Natuurpark Rivierenland zullen onze gidsen je meer vertellen over de gewoontes en eigenschappen van de slechtvalk en je helpen om deze prachtige vogels te spotten terwijl ze jagen, vliegen en hun pasgeboren jongen voeden.

Ook met vragen over Natuurpark Rivierenland of de lokale werking van Natuurpunt, helpen we je graag verder aan de infostand!

Kom jij ook een kijkje nemen? Tot dan!

©Gilles Smeyers

©Ann Ongena

Kom eens meedoen… als vrijwilliger!

Vrijwilligerswerk bij Natuurpunt, is dat iets voor jou? Jazeker of misschien? Kom dan langs op een van onze startmomenten of geef je op via de contactpersonen!

Donderdag 4 april

kern Mechelen: Natuurpint

Natuurpint is een maandelijks initiatief van kern Mechelen voor iedereen die geboeid is door natuur en milieu en kennis wil komen maken met Natuurpunt. Ook alle vrijwilligers zijn welkom. Deze Natuurpint staat in het teken van de startdagen, met een leuke quiz en info over wie wat doet in de kern en welke ‘stoelen' er voor jou zijn.

Afspraak om 19u45 in het bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen

Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

Contact: Charlotte Spaas, charlotte.spaas@outlook.com

Zondag 23 juni

kern Willebroek: startdag

Op deze zondagnamiddag organiseert kern Willebroek een activiteit waarbij we zoveel mogelijk insecten trachten te spotten in de Biezenweiden. Tegelijkertijd trachten we ook nieuwe vrijwilligers te spotten. Heb jij interesse om eens mee te helpen als paddenoverzetter, ledenwerver, taartenbakker, communicatiemedewerker, om de handen uit de mouwen te steken tijdens een werkdag in de natuur, … Kom dan zeker af of laat het weten!

Afspraak om 14u aan de ingang van de Biezenweiden, ter hoogte de verkeersdrempel temidden van de Stuyvenbergbaan, Willebroek

Contact: Wim Candries, 0472 29 87 32

18 april, 23 mei en 20 juni Doe-donderdagen in het bezoekerscentrum

Elke maand plannen we een werkvoormiddag in het bezoekerscentrum om te poetsen, te klussen of in de tuin te werken. Wie zin heeft om mee de handen uit de mouwen te steken, is welkom tussen 9u30 en 12u30.

Meer info en aanmelden: Ann Pinceel, bc.mechelsrivierengebied@natuurpunt.be

Juni, juli en augustus

Insectenzomer van Natuurpunt

De eerste editie van de Insectenzomer was een groot succes! Bijna 40.000 mensen hielpen in de zomer van 2023 mee de insecten in Vlaanderen in kaart te brengen. Met zijn allen werden meer dan 1,5 miljoen insecten gespot. Dat is een massa waarnemingen.

In onze afdeling werden 25.538 insecten met de smartphone op naam gebracht en ingevoerd. Respectievelijk waren dit 6210 in Bonheiden, 13.326 in Mechelen, 3277 in Willebroek en 2725 in SintKatelijne-Waver. Dit betekent dat er 25.538 insecten gefotografeerd en op naam gebracht werden en nu in de databank van www.waarnemingen.be zitten.

Proberen we het in 2024 nog beter te doen? Wil je voor het eerst deelnemen? Hier vind je alle info: www.natuurpunt.be/insectenzomer

In 2024 loopt de Insectenzomer weer van 1 juni tot 31 augustus. Een hele zomer lang zoomen we in op verschillende soorten insecten en bezorgen we je de beste tips van onze experten, zoektips, de mooiste natuurgebieden en leukste weetjes. Zo krijg je ook de resultaten van onze actie 'Niet meppen, wel appen'. Hoeveel kevers, vlinders en juffers werden al gevangen? Welke straffe soorten werden gespot? Allemaal samen helpen we de insecten in Vlaanderen in kaart brengen. Jij verneemt het als eerste! Natuurpunt Mechels Rivierengebied organiseert ook deze zomer weer activiteiten rond verschillende insectengroepen. Soms mag je zelf met net en potjes diertjes vangen (en terug vrijlaten uiteraard!). Ook leuk voor kinderen dus.

Expeditie Natuurpunt 2024

Op avontuur voor meer natuur

Eind juni vindt de 9de editie van Expeditie Natuurpunt plaats. 150 teams kunnen twee dagen lang over een uitdagend parcours stappen, fietsen en kanoën. Om mee te kunnen doen, zamelen de teams minstens 1500 euro in voor een door hen gekozen natuurpuntgebied.

Vorm jij ook nog een team met enkele vrienden? Schrijf je dan vlug in. Je fondsenwervingscampagne kan je helemaal zelf invullen en Natuurpunt bedankt je met een onvergetelijk avontuur!

Team De Kauwendames deed al eerder mee aan de expeditie en zet zich ook dit jaar weer volop in voor natuurgebied Kauwendaal.

Wil je het team steunen? Kijk dan op expeditie. natuurpunt.be. Je vindt daar ook info over de acties die ze op poten zetten.

We wensen de dames veel succes met het inzamelen van fondsen en een zalige expeditie!

©Katrien Scheers

Natuurgebied in de kijker

De Barebeekvallei

De Barebeek is een bijzondere beek in onze regio. Ze komt van het kalkrijke leemplateau ten noorden van Kampenhout waar ze door verschillende kleine beekjes gevoed wordt. Het water is dus meer kalkhoudend dan de andere beken in de omgeving.

De beek splitst zich ter hoogte van Plankendael in een noordelijke en een zuidelijke beek. Tussen die twee zijtakken ligt een zandige heuvelrug. Ter hoogte van de Kerkenbos (weg van Muizen naar Hever parallel met de Dijle) voegen de twee zijtakken zich terug samen. De beek mondt uit in de Dijle, die onderhevig is aan getijden. Bij hoogtij is er geen afvoer van water. Er zit ook niet veel verval op de beek waardoor het water traag afstroomt. Toen er nog geen dijken en sluizen waren, stond de beek in rechtstreeks contact met de Dijle en was de Barebeekvallei één groot moerasgebied.

Het gebied rond de Barebeek is dus heel gevarieerd en belangrijk voor veel dieren- en plantensoorten. Je hebt er bosjes met veel vruchtdragende bomen, belangrijk voor bessen en noten etende vogels. Je hebt er natte graslanden waar in de winter veel noordelijke ganzen komen foerageren en in de zomer de ooievaars van Plankendael. Tijdens het trekseizoen zijn ze een ideale pleisterplaats voor steltlopers. Eenden uit het nabijgelegen Mechels Broek komen hier ’s nachts foerageren. Hier en daar broedt nog een kievit en het is ‘de’ plek om ’s winters waterpiepers te zien.

Bijzonder aan de Barebeek is dat de beek zowel zand- als leemgronden doorsnijdt en je er een mooie overgang hebt van droge naar natte graslanden. Op de hogere delen vind je droge zandgronden met zijn specifieke plantengroei. In de lagere delen vind je nog graslanden met dotterbloemen.

De graslanden in de Barebeekvallei worden zoals in de meeste van onze natuurgebieden gemaaid. In het najaar volgt dan een nabegrazing met koeien.

Je kan in het gebied een lus wandelen die deels langs de Barebeek loopt, deels langs de Dijledijk, door een stukje bos en langs de drogere graslanden, alle biotopen op één wandeling. Vertrekken kan aan het bezoekerscentrum in Muizen. Je volgt daar de groene route (4,6 km).

©Diane Appels

dotterbloem ©Diane Appels

©Diane Appels

Gesignaleerd

Invasie Barmsijzen

Deze winter kon je spreken van een influx (toestroom) van kleine en grote barmsijzen. Wat bij deze invasie wellicht een rol speelde, is dat Scandinavië vanaf half november in de ban was van de winter.

Je kon dus overal groepen of groepjes barmsijzen tegenkomen. Als je hun favoriete voedselbronnen kent, was het wel een stukje makkelijker om ze te vinden. Het meest favoriet zijn de elzenproppen van de zwarte els. Deze boomsoort is in heel Nederland en België talrijk. Met hun puntige snavel peuteren de vogels de zaadjes uit de elzenproppen. Ook zaad van lorken en berkenzaad vallen in de smaak.

Ook op onkruidsoorten kon je barmsijzen aantreffen. Favoriete planten zijn bijvoet en teunisbloem. Bijvoet is een heel algemene soort die vooral groeit op rommelige plekjes waar niet gemaaid is.

In het begin van de invasie waren de barmsijzen heel mobiel. Later in de winter, wanneer ze plekken met een groot voedselaanbod hadden gevonden, waren ze vrij honkvast. In onze regio werden er grotere groepen gezien in het Blaasveldbroek en op Mispeldonk.

©Johan Denonville

Wie zag er geen kolganzen?

Volwassen kolganzen zijn makkelijk herkenbaar aan de typisch witte snavelbasis en de dwarse zwarte 'vegen' over de buik. Jonge kolganzen hebben die witte snavelbasis en zwarte vegen nog niet. Snavel is roze, poten oranje en bovenvleugels zijn donkergrijs.

Kolganzen maken al vliegend een hoog, muzikaal, bijna lachend geluid. De kolganzen die bij ons overwinteren, zijn voor het grootste deel afkomstig uit Noordwest-Rusland en Siberië. Ze broeden daar in toendragebieden, vaak dicht bij meren of rivieren.

In Vlaanderen overwinteren in de periode van oktober tot maart tot maximaal 45.000 kolganzen. De belangrijkste pleisterplaatsen bevinden zich in de Oostkustpolders, de IJzervallei en het Oost-Vlaamse Krekengebied. De soort heeft de voorbije decennia zijn areaal echter aanzienlijk uitgebreid. Deze winter waren er ook uitzonderlijk veel in het Mechelse te spotten. Tijdens de winterwatervogeltelling van 14 januari werden er in het Mechels Broek zelfs 1414 exemplaren geteld.

De soort heeft in de overwinteringsgebieden behoefte aan open landschappen met voldoende voedselrijke graslanden. Ze eten vooral gras, maar soms ook oogstresten.

Belangrijk is dat ze voldoende rust vinden en in geval van verstoring moet een rustige slaapplaats voorhanden zijn. De beste plekken om foeragerende kolganzen in onze regio te zien, waren Mechels Broek, Barebeekvallei en de polder van Heindonk.

©Diane Appels

Wist je dat?

Goudvink

Waar ze zo opeens vandaan kwam, weten we tot op vandaag niet, maar deze winter verscheen voor het eerst in onze tuin een goudvink. En het bleef niet bij één waarneming, ze bleef terugkomen. Daar zat het nieuwe wintervoer wel voor iets tussen, want de dertig voorgaande winters hebben we er nooit één gezien…

Goudvinken zijn best wel opvallende verschijningen. De mannetjes hebben een ‘roosachtig vermiljoenkleurige’ borst (da’s de meest treffende beschrijving die ik in de literatuur kan vinden), een heel andere tint dan die van het roodborstje (want die is eigenlijk oranje). De zwarte kap op de kop is uitgebreider dan die van de zwartkop: het oog zit er in verwerkt en het zwart loopt door over het gezicht tot onder de snavel. In ons geval ging het echter om een vrouwtje goudvink. Geen spectaculaire rode borst hier, de zwarte kap was er wel. Een vogel met de kleur van chocolademelk, met een iets grijzere schijn op de rug, iets roziger op de buikzijde. Daarbij zwarte vleugelpunten en dito staart en een opvallend kenmerk: de witte stuit. Die was duidelijk te zien toen ze wegvloog, telkens we verbaasd aan het raam kwamen kijken. Maar ze bleef terugkomen.

Vinken heb je in verschillende maten. Gewone vinken hebben we hier altijd wel in de tuin, de keep geregeld in de winter. Dat zijn standaardmodellen. Distelvinken (verzot op de zaden van kleine teunisbloem) en groenlingen (in de dennen) zijn wat fijner van bouw. De goudvink is plomper dan een gewone vink en zit iets rechter op een tak. In het Engels heet onze goudvink ‘bullfinch’, en die naam dankt ze aan haar stierennek. De snavel is navenant: kort maar krachtig. Als ze aan de zonnebloempitten begint, vliegen de splinters in het rond. Alleen de appelvink heeft nog steviger materiaal, maar die hebben we hier nog nooit gezien. Goudvinken gebruiken hun stevige bek om zaden te kraken. Dat kunnen zaden van netels of zuring zijn, maar de voorkeur gaat uit naar zaden van es en esdoorn, die vaak lang aan de bomen blijven hangen. Die bomen geven echter niet elk jaar evenveel zaden, of toch niet genoeg om een winter en vroege lente door te komen. In de magere jaren vullen goudvinken dan hun menu aan met knoppen van fruitbomen. Zo krijg je geen goede reputatie, natuurlijk.

Al bij al zijn goudvinken schuwe vogels. Ze houden zich liever op in heggen en in de dichte ondergroei van bossen, waardoor ze vaak niet opgemerkt worden. Dikwijls is het hun roep ‘dju’ die hen verraadt. Mede daardoor worden broedgevallen vaak niet opgemerkt. Broeden doen ze in dicht struikgewas, vrij laag, 1 of 2 meter boven de grond. Het nest is een platform van takjes waarop een nestkom van fijn materiaal gevormd wordt. Ze beginnen er in mei aan en leggen 4 tot 7 eieren. Moeder broedt en vader voedert, voornamelijk met rupsen. Omdat het broeden maar twee weken in beslag neemt, en de jongen al na een goeie twee weken uitvliegen, is er ruimte voor een tweede en zelfs derde broedsel.

In de 19e eeuw werden jonge goudvinken, toen nog ‘bloedvink’ genoemd, uit nesten geroofd. Ook al zijn het van nature povere zangers, toch leerden sommige onder hen vlot en foutloos melodietjes na te fluiten en bleken ze zeer aanhankelijk als ‘huisvogels’. Goudvinken zijn vooral broedvogels van de zuidelijke helft van ons land. Bij ons in Vlaanderen zijn het eerder schaarse broedvogels. Statistisch gezien maken we dus weinig kans, maar misschien is hier toch een eerste stap gezet. Onze tuin voldoet namelijk aan alle vereisten van een goudvink: dichte ondergroei, gevarieerd voedselaanbod en een esdoorn bij de buren. Nu moet dat vrouwtje alleen nog een partner vinden…

Peter De Ridder

©Peter De Ridder

Beheer

Lentepoets in Kauwendaal!

Kauwendaal is een natuurgebied met veel buren. Heel wat (stads)tuinen grenzen dan ook aan onze percelen. In de loop der jaren – nog lang voor er sprake was van een beheerteam in Kauwendaal – werd deze bosrand stiekem een verzamelplaats voor (tuin)afval, compostbakken, koterij en véél rommel. Met het beheerteam wilden we deze scheefgetrokken situatie graag aanpakken, kwestie van terug met een schone lei te kunnen starten. In het najaar van 2023 staken we bij alle buren een brief in de bus met het vriendelijk verzoek om tegen begin 2024 achter de eigen tuin op te ruimen. We stelden met veel plezier vast dat heel wat buren hier werk van maakten!

De rest van de ‘historische’ rommel die er na vele decennia nog lag, pakten we zelf onder handen tijdens een beheerdag met een enthousiaste groep vrijwilligers. Stad Mechelen pikte alles op en zorgde voor de verdere afhandeling, heel fijn!

Ook de vele dankbare reacties van buren en voorbijgangers deden deugd tijdens het harde werk. En ons bos is blij dat het terug wat meer bos is geworden…

Eeckelenbos vol-geplant!

Zaterdag 2 maart verzamelden Natuurpunters en buurtbewoners van gehucht Elzestraat in Sint-Katelijne-Waver om de laatste 800 boompjes van het Eeckelenbos te planten. De eerste plantdag op 2 december verliep in ijzige kou. Er moest zelfs ijs gebroken worden om in de grond te kunnen. Dat was nu geen probleem, maar het was nog steeds erg nat. Gelukkig konden we de helft van de boompjes kwijt op een droger perceel tussen de vroegere aanplant. Elzestraat is een nieuw gemengd loofbos rijker, meteen met een wandelpaadje dat er doorheen loopt, omzoomd door knotwilgen.

Bedankt aan alle helpers!

Naast de publieke werkdagen komen soms kleine groepjes van beheerteams samen om in hun gebied een klus uit te voeren. Wil je graag aansluiten bij het beheerteam van een bepaald natuurgebied, kijk dan even in de lijst op blz 39 en neem contact op met de verantwoordelijke.

©Kurt Stevens

©Frank Hadermann

Natuurwerkdagen

Stormschade in het Mechels Broek

De voorbije winter kenden we een atypisch scenario. Het weer zorgde dit jaar eerder voor najaarsstormen dan winterellende. Heel wat oude bomen die de voorbije droge zomers problemen kenden, toonden nu de gevolgen daarvan. Takken en kruinen braken af en een aantal kon met de verzwakte wortels geen stand meer houden in de natte aarde.Het opruimen ervan was een bijna hopeloos karwei. De paden en weiden waren niet meer berijdbaar door het gewicht en de bandgroeven van de tractoren. Het werd dus handwerk. Gelukkig konden de wandelwegen weer vrij gemaakt worden. Verschillende brugjes op het wandeltraject waren op sommige momenten gaan zwemmen, momenteel zijn deze terug geplaatst en soms vernieuwd.

Het Mechels Broek deed dit jaar terug zijn naam eer aan als nat gebied. We kijken nu uit naar lente en zomer.

Natuurbeheer is een werkwoord. Om onze natuurgebieden in conditie te houden is immers een aangepast beheer nodig. Dat gebeurt deels door een professionele terreinploeg en deels door vrijwilligers.

Zin om mee te doen? Meld je dan vooraf aan via de vermelde contactpersoon. Hij/zij laat je weten waar er afgesproken wordt. In verschillende gebieden in Bonheiden en Mechelen worden in de lente geen werkdagen gepland om de broedvogels niet te storen.

KERN MECHELEN

Kauwendaal

ZA 13 april en ZO 12 mei, 9u30 tot 12u30

Afspraak: voetbalveldje (via weg naast Duivenstraat 77). We sluiten af met een kom soep!

Info/aanmelden: natuurpunt.kauwendaal@gmail.com, 0496 80 00 60 (Kurt)

Stuivenberg

ZA 4 mei, 9u30 tot 12u, Sylvesterbos (zeisen)

ZA 15 juni, 9u30 tot 12u, Stuivenberg (opruimen)

Info/aanmelden: roel_schrauwen@hotmail.com, 0492 61 31 96

Zennebeemden

ZA 6 april, 4 mei en 1 juni, 9u tot 13u

Afspraak: pomphuis (hoofdingang Zennebeemden)

Info/aanmelden: zennebeemden@gmail.com, 0476 98 90 77 (Pieter)

KERN SINT-KATELIJNE-WAVER

Waverwoud

ZA 20 april, 18 mei en 15 juni (elke derde zaterdag van de maand). Start meestal tussen 9u30 en 10u. Aanmelden: natuurpunt.skw@gmail.com. Een week vooraf ontvang je dan meer info over de afspraakplaats en de werken. Als er een hele dag gewerkt wordt, wordt een lunch voorzien voor wie zich vooraf inschrijft.

KERN WILLEBROEK

Blaasveld

ZA 30 maart, Opruimen paddenschermen Broekstraat. Tijdens deze werkdag worden de schermen weggehaald en gestockeerd. Ook de emmers mogen uit de grond en de kuilen terug dichtgegooid.

Afspraak: 9u, parking Blaasvelds Broek, Broekstraat, Blaasveld. We werken tot 12u.

Info/aanmelden: ine.colpaert@gmail.com

Heindonk

ZA 22 juni, 9u tot 12u

We maaien een deel van de orchideeënweide tegen de Bovenzanden en voeren het maaisel af.

Info/aanmelden: ine.colpaert@gmail.com

©Tony Van den Broeck

kalender maart

ZA 30 maart - 9u-12u

Opruimen paddenschermen Blaasveld

Info en aanmelden: ine.colpaert@gmail.com

april

MA 1 april - 14u

Lente-babbelwandeling bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen

Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

DO 4 april - 19u45

Natuurpint kern Mechelen

Startmoment nieuwe vrijwilligers bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen

Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

ZA 6 april - 9u-13u

Natuurwerkdag Zennebeemden

Info en aanmelden: zennebeemden@gmail.com, 0476 98 90 77

ZA 13 april - 9u30-12u30

Natuurwerkdag Kauwendaal

Info en aanmelden: natuurpunt.kauwendaal@gmail.com, 0496 80 00 60

ZA 13 april - 14u-16u30

Dieren in nesten in het Mechels Broek voor kinderen van 2de tot 6de leerjaar bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen Inschrijven: bc.mechelsrivierengebied@natuurpunt.be

ZO 14 april - 10u

Kauwendaal

naast Duivenstraat 77, Mechelen

DO 18 april - 9u30-12u30

Doe-donderdag bezoekerscentrum bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen Aanmelden: Ann Pinceel, bc.mechelsrivierengebied@natuurpunt.be

ZA 20 april - vanaf 9u30

Natuurwerkdag Waverwoud

Info en aanmelden: natuurpunt.skw@gmail.com

ZO 21 april - Erfgoeddag - 7u

Vroege vogels in Bonheiden

achter kerk, Sint-Maartensberg, Rijmenam

ZA 27 april - 7u

Vroege vogels in het Mechels Broek bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen

ZA 27 april -19u30

Schemerwandeling in de Biezenweiden ingang Biezenweiden t.h.v. verkeersdrempel midden Stuyvenbergbaan, Willebroek

ZO 28 april - 9u45

Zennegat Zennegatsluis, Zennegatvaart, Battel

mei

WO 1 mei - 13u-14u30

Snuitdag in het Mechels Broek voor gezinnen met kinderen Vrij vertrek. parking sportpark De Nekker, Spuibeekstraat, Mechelen

ZA 4 mei - 9u-13u

Natuurwerkdag Zennebeemden

Info en aanmelden: zennebeemden@gmail.com, 0476 98 90 77

ZA 4 mei - 9u30-12u

Natuurwerkdag Stuivenberg Info en aanmelden: roel_schrauwen@hotmail.com, 0492 61 31 96

ZA 4, 18 en 25 mei

Slechtvalken in de kijker tijdens markt, Mechelen

ZO 5 mei - 10u

Wilde natuur in de stad: een contradictie? poort Kruidtuin, ViaVia, Zandpoortvest 50, Mechelen

ZO 12 mei - 9u

Op zoek naar de nachtegaal in Broek De Naeyer ingang Biezenweiden t.h.v. verkeersdrempel midden Stuyvenbergbaan, Willebroek Inschrijven: www.provincieantwerpen.be

ZO 12 mei - 9u30-12u30

Natuurwerkdag Kauwendaal

Info en aanmelden: 0496 80 00 60 natuurpunt.kauwendaal@gmail.com,

ZA 18 mei - vanaf 9u30

Natuurwerkdag Waverwoud

Info en aanmelden: natuurpunt.skw@gmail.com

MA 20 mei - 13u30

Literaire wandeling in het Mechels Broek bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen

WO 22 en ZA 25 mei

Mini-cursus Brandnetels

WO: 19u30, bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen

ZA: 9u30, excursie Kauwendaal

Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

DO 23 mei - 9u30-12u30

Doe-donderdag bezoekerscentrum bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7 Muizen

Aanmelden: Ann Pinceel, bc.mechelsrivierengebied@natuurpunt.be

ZO 26 mei

WALK FOR NATURE Rivierenland

Boortmeerbeek

Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mr

WO 29 mei - 19u-21u

Natuur.atelier ‘Natuurlijk touw’ bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen Inschrijven: bc.mechelsrivierengebied@natuurpunt.be

juni

ZA 1 juni - 9u-13u

Natuurwerkdag Zennebeemden info en aanmelden: 0476 98 90 77 zennebeemden@gmail.com

ZA 1 juni -14u

Op zoek naar waterdiertjes in Blaasveld voor kinderen van 2de tot 6de leerjaar parking Blaasvelds Broek, Broekstraat, Blaasveld Inschrijven: ine.colpaert@gmail.com

ZO 2 juni- 10u

Hommelwandeling in het Mechels Broek bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen

DI 4, 11 en 18 juni -19u30

Planten onder de loep - excursiereeks bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

ZO 9 juni

tussen 10u en 12u

Insecten appen in de Hondsbossen Hondsbossen 7, ingang rechts naast de Cammaersbeek, Sint-Katelijne-Waver

ZO 9 juni - 14u

Cassenbroek kerk, Sint-Maartensberg, Rijmenam

ZA 15 juni - vanaf 9u30

Natuurwerkdag Waverwoud

Info en aanmelden: natuurpunt.skw@gmail.com

ZA 15 juni - 9u30-12u

Natuurwerkdag Stuivenberg

Info en aanmelden: 0492 61 31 96 roel_schrauwen@hotmail.com,

ZO 16 juni -13u30

Eetbare planten in Kauwendaal bushokje over Liersesteenweg 459, Mechelen Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

DO 20 juni - 9u30-12u30

Doe-donderdag bezoekerscentrum bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7 Muizen Aanmelden: Ann Pinceel, bc.mechelsrivierengebied@natuurpunt.be

ZA 22 juni - 9u-12u

Natuurwerkdag Heindonk

Info en aanmelden: ine.colpaert@gmail.com

ZO 23 juni -14u

Niet meppen, wel appen in de Biezenweiden (ook startmoment nieuwe vrijwilligers) ingang Biezenweiden t.h.v. verkeersdrempel midden Stuyvenbergbaan, Willebroek Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

ZO 30 juni - 10u

‘Onbekend maakt onbemind’ in de Barebeekvallei bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

Bestel je biologische bloembollen! korting20%voor

Van 7 maart tot en met 20 mei 2024

Meer dan 60 soorten bloembollen

Bestel via velt.nu/samenaankoop

BLACK ANGUS

Paasvakantie

Zaterdag 13 april

Dieren in nesten in het

Mechels Broek

voor kinderen van 2de tot 6de leerjaar

Word jij een echte nestenkenner?

Welk dier maakt er graag een rommeltje van?

Wie bouwt zijn hol onder de grond?

Welk mannetje bouwt verschillende nesten en laat zijn vrouwtje dan kiezen?

Trek samen met Koen en Davy het Mechels Broek in en kom er alles over te weten!

Piepkuikens en slaapkopjes vanaf 7 jaar zijn welkom op deze ontdekkingstocht vol boeiende verhalen en leuke spelletjes.

Afspraak: 14u, bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen. Einde rond 16u30. Deelnemen kost 5 euro (3 euro voor leden van Natuurpunt). Koek en drankje inbegrepen. Vooraf inschrijven via mail naar bc.mechelsrivierengebied@natuurpunt.be met vermelding van naam en klas van de kinderen.

Op zoek naar sporen

Niet te missen gezinsactiviteit!

Meer info vind je op blz 31.

Zaterdag 1 juni

Op zoek naar waterdiertjes in Blaasveld voor kinderen van 2de tot 6de leerjaar

In het propere water van het Blaasvelds Broek krioelt het van het leven. Je vindt er dieren met gekke namen als kokerjuffer, bootsmannetje, waterschorpioen, posthoornslak, watervlo en schaatsenrijder.

Gewapend met emmers en schepnetjes gaan we op zoek naar al dat leven op en in het water. Binnen in de blokhut bestuderen we onze vangsten en proberen de dieren op naam te brengen. Wie weet wat we allemaal nog ontdekken…

Afspraak: 14u op de parking

van het Blaasvelds Broek, Broekstraat, Blaasveld

Vooraf inschrijven: Ine Colpaert, ine.colpaert@gmail.com

Doorlopend

Verken het Mechels Broek met een SNUITbeleeftas

Zin om met je ouders op ontdekking te gaan in het Mechels Broek?

Leen dan in ons bezoekerscentrum in Muizen een snuitzakje uit met leuke opdrachten en materiaal om je tocht extra uitdagend te maken. Rode pijltjes wijzen de weg en tien genummerde snuitbordjes tonen

waar je een opdracht kan uitvoeren. In de tas zit niet alleen de bundel met opdrachten, maar ook een verrekijker, een meter, een loeppotje en nog veel meer. Door te zoeken en te puzzelen, te kijken en te luisteren, maak je kennis met de wondere wereld van de natuur.

Een snuitzakje lenen kost 5 euro en kan tijdens de openingsuren van het bezoekerscentrum (zie blz 2). De wandeling is 2,2 km lang.

Veel ontdek- en speelplezier!

Meer info: Ann Pinceel, bc.mechelsrivierengebied@natuurpunt.be

Zomervakantie

Maandag 29, dinsdag 30 en woensdag 31 juli

Natuur.avontuur in het Mechels Broaek voor kinderen van 2de tot 6de leerjaar

Wil je graag op avontuur in de natuur? Tijdens de zomervakantie krijg je de kans! Schrijf je vlug in!

Drie dagen ga je samen met gidsen op tocht en beleef je vanalles in de natuur: kriebelbeestjes zoeken, vogels kijken, waterdiertjes scheppen, op bezoek bij de vogelringer, knutselen met natuurmateriaal, spelen… Op maandag en dinsdag van 9u tot 17u, op woensdag van 8u tot 17u.

Meer info en inschrijven: Ann Pinceel, bc.mechelsrivierengebied@natuurpunt.be

Deelnameprijs: 48 euro voor Natuurpuntleden, 40 euro voor een broer of zus. Een gezinslidmaatschap kost 38 euro.

Vorming

22 en 25 mei

Mini-cursus Brandnetels

Brandnetels zijn niet direct de meest geliefde planten.Dat is spijtig, want er valt veel voor netels te zeggen: lekker (brandnetelsoep!), nuttig (neteldoek!), geneeskrachtig (reuma?) en er valt dus veel over te vertellen. Maar er is meer: een brandnetelveld is een biotoop op zich, met een heel eigen (mini-)fauna, allemaal beestjes die de brandnetels hun thuis noemen. Deze mini-cursus is een tweeluik: op woensdag 22 mei vertelt Peter De Ridder in het bezoekerscentrum het verhaal van de netel en zijn vrienden en op zaterdag 25 mei gaan we naar Kauwendaal om een netelveld van dichterbij te bekijken.

woensdag 22 mei, 19u30, bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen - zaterdag 25 mei, 9u30, ingang Kauwendaal naast bushokje tegenover Liersesteenweg 459, Mechelen Deelnemen kost 24 euro (18 euro voor leden)

Vooraf inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg. Maximum 15 deelnemers. Meer info: Peter De Ridder, 015 20 55 72, peter.petra@telenet.be

TIP! Op 29 mei geeft Ann Ongena een workshop rond natuurlijk touw, waar ook brandnetel voor kan worden gebruikt. Meer info hierover vind je blz 31.

4, 11 en 18 juni Planten onder de loep

Tijdens deze reeks van drie dinsdagavonden ga je samen met Tine Podevyn op zoek naar bloeiende planten. Tine leert je de plantenfamilies herkennen en geeft volop tips zodat je met behulp van een flora de planten op naam leert brengen.

Heb je een flora, breng die dan zeker mee. Ook een plantenloepje is handig. Afspraak telkens om 19u30 in het bezoekerscentrum. Einde bij zonsondergang.

Deelnemen kost 36 euro (27 euro voor leden)

Vooraf inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

Meer info: bc.mechelsrivierengebied@natuurpunt.be

Hou de website in de gaten voor de aankondigingen van de cursussen van zomer en herfst.

smeerwortel ©Wim Dirckx

rupsen dagpauwoog op brandnetel

©Diane Appels

De natuur in

Paasmaandag 1 april Lente-babbelwandeling vanuit het bezoekerscentrum

Tijdens deze wandeling wordt geen uitleg gegeven door een gids. Er gaat wel een vrijwilliger van Natuurpunt mee die het parcours kent. De nadruk ligt op samen wandelen en een fijne babbel. En neen, het is geen aprilgrap. Je bent welkom in het bezoekerscentrum vanaf 13u30. Afhankelijk van de werken op de Dijledijk, trekken we naar Mispeldonk of genieten we van de lente in het Mechels Broek.

• Start: 14u, bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen.

• Lengte wandeling: 6 à 8 km

• Vooraf inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

• Info: Ann Pinceel, bc.mechelsrivierengebied@natuurpunt.be

Zondag 14 april Kauwendaal

Wie deze wandeling al meemaakte, zal ongetwijfeld benieuwd zijn hoe de lente dit jaar uitgerold wordt in het meest gevarieerde natuurgebied in ons Mechels Rivierengebied. En wie Kauwendaal nog nooit bezocht, heeft al veel gemist, maar kan zijn/haar schade nu inhalen.

• Start: 10u, naast Duivenstraat 77, Mechelen

• Lengte wandeling: 4 km

• Gids: Peter De Ridder, 015 20 55 72, peter.petra@telenet.be

Zondag 21 april Erfgoeddag ‘Thuis’ Vroege vogels in Bonheiden

Tijdens de Erfgoeddag organiseert Natuurpunt Bonheiden een vroege vogelwandeling. We wandelen in Rijmenam op de grens met Boortmeerbeek, langs de Hollaken en het nieuwe overstromingsgebied. Extra aandacht gaat naar zingende vogels en hun nesten. In die periode zijn er al wel wat bewoonde nesten of nesten in opbouw van spechten, staartmees, ekster, uilen,… Ook erfgoedelementen zoals het belang van wilgen vroeger en nu en de loop van de oude Dijle komen aan bod.

• Start: 7u, achter kerk, Sint-Maartensberg, Rijmenam. Parking ter plaatse. Einde rond 9u15.

• Lengte wandeling: < 4 km

• Gids: Jo Gijsbrechts, jo_gijsbrechts@hotmail.com

©Diane Appels

Zaterdag 27 april

ochtend • Vroege vogels in het Mechels Broek

Op het einde van de maand april zijn heel wat van onze trekvogels terug en haasten ze zich om een partner te vinden. Ook onze plaatselijke vogels doen hun best om een succesvol broedseizoen te beginnen. Het is dan ook een ideaal moment om deze zangertjes te leren herkennen voor ze zich kunnen verschuilen in de begroeiing. Soorten als zanglijster, tjiftjaf, fitis, nachtegaal en blauwborst geven hopelijk het beste van zichzelf. Wie een verrekijker heeft, mag die zeker meebrengen!

• Start: 7u, bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen. Einde rond 9u30.

• Lengte wandeling: 4 km

• Gids: Gust De Weerdt, 0477 77 10 19, august.de.weerdt@telenet.be

Zaterdag 27 april • avond Schemerwandeling in de Biezenweiden

Wanneer de stilte van de avond over de Biezenweiden valt, beginnen de nachtegalen weer te zingen. Zij zingen niet alleen ‘s nachts. Maar dan is hun typische, gevarieerde zang des te opvallender. Zoogdieren worden ook actiever zodra het zonlicht vervaagt. Ze gaan dan op zoek naar voedsel. De kans op een ontmoeting met één van onze grotere zoogdieren wordt dan ook een stuk groter. We sluiten de wandeling af in het gezelschap van echte nachtdieren, de vleermuizen.

• Start: 19u30, ingang Biezenweiden t.h.v. de verkeersdrempel temidden van de Stuyvenbergbaan, Willebroek

• Lengte wandeling: 2 km

• Gids: Wim Candries, 0472 29 87 32

Zondag 28 april Zennegat

De wandeling start aan het Zennegat met zijn historische sluis waar Johan vertelt over het erfgoed: de aanleg van de Leuvense Vaart die Leuven met de Schelde verbindt. Daarna wandel je langs de overstromingsgebieden naast de Dijle en de Nete. Deze gebieden zijn het resultaat van de Sigmawerken en hebben als doel de stad Mechelen te vrijwaren van overstromingen. Door er het getij na te bootsen, ontwikkelden zich stilaan slikken en schorren die waardevol zijn voor de natuur. Johan vertelt over het waarom en hoe van de voorbije werken en over de functionering van zo’n gebieden.

• Start: 9u45, Zennegatsluis, Zennegatvaart, Battel. Einde rond 12u.

• Lengte wandeling: 4 km

• Gids: Johan Verheyden, 0476 75 93 33, johan.verheyden7@telenet.be

blauwborst ©Diane Appels

gierzwaluw ©Wim Dirckx

Zondag 5 mei • Wilde natuur in de stad: een contradictie?

Zodra de gierzwaluwen terug in het land zijn, is het zomer in de stad. Tegelijk gaan we op zoek naar voorjaarsbloeiers: nog zo’n contradictie?

Trek je stoute schoenen aan en ga mee op zoek. Hoge hakken zijn afgeraden vanwege de kasseitjes.

• Start: 10u, ingangspoort Kruidtuin bij de ViaVia, Zandpoortvest 50, Mechelen

• Lengte wandeling: 3 km

• Gids: Peter De Ridder, 015 20 55 72, peter.petra@telenet.be

Zondag 12 mei Op zoek naar de nachtegaal in Broek De Naeyer

Een gids van de provincie vertelt je meer over het domein en haar bewoners zoals de nachtegaal, de vogel met zijn gevarieerde en prachtige zang. Het is niet zo gemakkelijk om hem te spotten, maar wedden dat je zijn gezang opmerkt?

• Start: 9u, ingang Biezenweiden, verkeersdrempel te midden van de Stuyvenbergbaan, Willebroek. Einde rond 12u.

• Honden kunnen niet mee.

• Vooraf inschrijven:

www.provincieantwerpen.be/aanbod/dvt/vrijbroekpark/e-loket/inschrijvingsformulier-bosbaden.html

• Info: educatie.mechelen@provincieantwerpen.be

Pinkstermaandag 20 mei • Literaire wandeling in het Mechels Broek

Koen neemt je mee op stap door het Mechels Broek en houdt geregeld halt om een gedicht, een verhaal of een stukje tekst uit een roman voor te lezen. Met een beetje geluk krijg je de dieren of planten waarover de teksten gaan, ook in het echt te zien. Is dat het geval, dan krijg je ook wat uitleg over die soorten.

• Start: 13u30, bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen. Einde rond 16u30.

• Lengte wandeling: 5,5 km

• Honden kunnen niet mee.

• Gids: Koen van Vooren, 0477 86 15 90, k_vanvooren@hotmail.com

Zondag 26 mei WALK FOR NATURE 2024

Meer info op de affiche op de backcover en op www.walkfornature.eu.

©Diane Appels

Zondag 2 juni

Hommelwandeling in het Mechels Broek

Op deze wandeling verneem je alles over het boeiende sociale leven van de hommels en hun nuttige rol in de natuur. Maar eigenlijk gaat het niet zo goed met onze hommels. Ze kunnen onze en jullie hulp goed gebruiken. Tijd dus om eerst te komen kennismaken met deze beestjes die -strikt figuurlijk dan- behoren tot onze meest aaibare insecten.

• Start: 10u, bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen. Einde rond 12u.

• Lengte wandeling: 4 km

• Info: Peter De Ridder, 015 20 55 72, peter.petra@telenet.be

Zondag 9 juni Insecten appen in de Hondsbossen

Wil je op een eenvoudige manier meer insecten leren kennen? Kom dan voor of na je bezoek aan het stembureau met je tablet of smartphone naar de Hondsbossen. Xavier legt je uit hoe je met Obsidentify kan werken. Om insecten op naam te brengen, is deze app al ver gevorderd.

Deze keer maken we geen wandeling door het bos maar blijven we in de buurt van de ingang of de weide rechts. Als je wat later komt, weet je ons dus makkelijk te vinden. Ook kinderen die handig zijn met tablet of phone, zijn welkom. Installeer best vooraf de app ObsIdentify, registreer jezelf en zorg dat je voldoende mobiele data hebt.

• Afspraak: tussen 10 en 12u, Hondsbossen 7, ingang rechts naast de Cammaersbeek, Sint-Katelijne-Waver

• Kom bij voorkeur te voet of met de fiets wegens wegwerkzaamheden in de buurt.

• Met de auto kan je via Voorland en Katelijnestraat doorrijden tot parking, Den Haes 8.

• Info: Godelieve Janssens, 0473 44 89 37, godelieve-jans@telenet.be

Zondag 9 juni Cassenbroek

Hopelijk is het Cassenbroek al wat opgedroogd na de natte winter. Als dat zo is, trekken we door het kerngebied van dit natuurgebied. De hooilanden staan vol bloemen en we horen zeker een heleboel vogels.

Als het Cassenbroek nog onder zou staan, brengen we een bezoek aan ’t Ven en een droger heidegebiedje. Trek kleding en schoeisel aan die tegen een stootje kunnen (bramen, netels) want het wordt een avontuurlijke wandeling. Er zijn de voorbije winter bomen omgewaaid, het kan dus ook wel een parcours met hindernissen worden, een beetje conditie is nodig.

• Start: 14u, kerk, Sint-Maartensberg, Rijmenam

• Lengte wandeling: < 5 km

• Honden kunnen niet mee.

• Gids: Geert Van D’huynslager, 0471 99 15 73, geertvandhuynslager@gmail.com

weidehommel©Diane Appels

Zondag 16 juni

Eetbare planten in Kauwendaal

Caroline en Els weten heel wat te vertellen over de eetbare planten die je in dit mooie natuurgebied in de lente kan ontdekken. Op het einde van de wandeling bieden ze jullie graag enkele proevertjes aan. Beleef, observeer, luister, ruik en proef Kauwendaal!

• Start: 13u30, naast het bushokje tegenover Liersesteenweg 459, Mechelen. Einde rond 16u.

• Deelnemen kost 5 euro.

• inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

• Gidsen: Caroline Heylen, 0474 66 56 70, caroline.heylen.roefmans@gmail.com en Els Devos

Zondag 23 juni Insectenzomer in de Biezenweiden: niet meppen wel appen

De zomer is het seizoen van de insecten. De muggen in de slaapkamer en de mieren in de keuken worden meestal niet erg geapprecieerd. Maar het is een enorm grote en diverse groep van dieren.

Zeker in natuurgebieden is er een grote verscheidenheid aan nuttige insecten terug te vinden.

Om te weten welke insecten er zoal in onze omgeving rondvliegen, kruipen en springen, kunnen we gebruik maken van digitale hulpmiddelen. Met behulp van onze smartphone trachten we zoveel mogelijk insecten en aanverwanten te ‘vangen’ en op naam te brengen.

Tip 1: installeer thuis bij voorkeur al de app ObsIdentify en registreer jezelf.

Tip 2: zorg dat je voldoende mobiele data hebt (zeker wanneer tip 1 niet gelukt is).

• Afspraak: 14u, ingang Biezenweiden, t.h.v. de verkeersdrempel temidden van de Stuyvenbergbaan, Willebroek

• Vooraf inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

• Gids: Tom Bal, tom.bal.natuurpunt@gmail.com

Natuurstudiewerkgroep Beneden-Dijle

Elke dinsdagvoormiddag gaat deze groep op stap, meestal in een natuurgebied in de buurt, soms verder weg. In de lente worden vooral planten onder de loep genomen. Iedereen is welkom.

Voor het jaarprogramma en meer info kan je terecht bij Marie-Louise, ml.selleslach@telenet.be, 015 51 59 02.

©Diane Appels

©Ann Pinceel

Zondag 30 juni ‘Onbekend maakt onbemind’ in de Barebeekvallei

Wespen, kraaien, schimmels, ratten, spinnen, brandnetels, ... vaak vinden we ze maar vies en lastig en zijn we ze liever kwijt dan rijk.

Maar wat weten we eigenlijk over deze zwarte schapen van de flora en fauna?

Tijdens deze wandeling schijnen we een licht op hun bestaan en leren we over hun bijdragen aan ons dagelijks leven. En wie weet, krijgen we zelfs wat meer bewondering voor deze soorten.

• Start: 10u, bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen. Einde om 12u30.

• Lengte wandeling: 4,5 km.

• Honden kunnen niet mee.

• Vooraf inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

• Gids: Dorien Evenepoel, dorien_evenepoel@hotmail.com

Voor de meeste excursies moet je niet vooraf inschrijven. Indien wel vereist, staat dit erbij vermeld. Met onze activiteiten flits ontvang je de meest recente informatie.

Schrijf ervoor in met deze QR-code

wespenspin ©Diane Appels

Knotbomen in het landschap:

hier en daar maakt de natuur nog een vuist. Mooi zo!

Geert De Kockere

Storten toegelaten!

Niet op deze mooie plek maar op BE56 2930 2120 7558 met als mededeling ‘Project 3799 Mechels Rivierengebied’. Dankjewel!

Op www.cryptochris.be vind je tips, meer opgaven en de oplossing.

©Diane Appels

Rupel

(Broek De Naeyer)

Willebroek

(Blaasveldbroek)

Zennegat

Goorbosbeekvallei

Fort

Warande

Bonheiden

Bruinbeekvallei

Glenn Deliège

N1 N14 N16 R6 N26 N15 N1 Mosterdpot

Brede Zeyp

Hondsbossen

Gasthuisbossen

Vossenbergbos

Zuurbossen

Zennebeemden Kauwendaal

Beneden-Dijlevallei

Vaart Willeb roek-Brussel

Mechels Broek

Tony Van den Broeck

glenndeliege@hotmail.com, 015 33 63 06

Cassenbroek, Mispeldonk en Pikhakendonk

Geert Van D’huynslager geertvandhuynslager@gmail.com, 0471 99 15 73

Joost Dewyspelaere joost.dewyspelaere@skynet.be, 015 51 69 97

Mechelen

Barebeekvallei

Philip Jackson

philip.jackson@natuurpunt.be, 0487 344 702

Battelaer, Warande en Zuur Bemke

Patrick Van Herp patrick.vanherp@hotmail.com, 0497 73 55 44

Fort van Walem

Filip Van den Wyngaert filip.vdw@telenet.be, 0476 25 37 45

Kauwendaal

Kurt Stevens

natuurpunt.kauwendaal@gmail.com 0496 80 00 60

tonynatuurpunt@gmail.com, 0479 08 35 12

Gust De Weerdt august.de.weerdt@telenet.be, 0477 77 10 19

Stuyvenberg

Roel Schrauwen roel_schrauwen@hotmail.com, 0492 61 31 96

Zennebeemden

zennebeemden@gmail.com

Tom Boermans 0497 51 83 63 Pieter Schepers 0476 98 90 77

Willebroek

Biezenweiden

Wim Candries 0472 29 87 32

Sint-Katelijne-Waver

Gasthuisbossen, Hondsbossen en Zuurbossen

Jimmy Luyckx jimmy.luyckx@gmail.com, 0470 72 66 84

Vossenbergbos

Simon Jacobs sim.jacobs@gmail.com, 0495 43 74 98

Leuvensevaart

Eeckelenbos en Spoorwegzaten

Frank Hadermann

frank.hadermann@skynet.be, 015 31 55 05 Luc Fillée luc.fillee@telenet.be, 0473 34 22 72

OP DE GRENS

Natuurpunt Boortmeerbeek Pikhakendonk

Frans Dhaenens frans.dhaenens@telenet.be, 015 61 79 61

Natuurpunt De Putter

Peultenbossen

Theo Vloerberghs vloeberghstheo@skynet.be, 015 75 51 01

Peulisbossen

Lucien Verschoren

lucien.verschoren@telenet.be, 0496 98 64 39

Natuurpunt Oude Spoorweg Goorbosbeekvallei (bos 3)

Peter Geschier peter.geschier@telenet.be, 0477 69 96 76

Mosterdpot

Natuurgebieden •

39

Afgiftekantoor 2800 Mechelen 1

P206001

driemaandelijks tijdschrift van Natuurpunt Mechels Rivierengebied Afzender en VU: Ann Pinceel - p/a Muizenhoekstraat 7 - 2812 Muizen april - mei - juni 2024

bpost

PB- PP

BELGIE(N) - BELGIQUE