Kurier Kamieniarski nr 6/2022 (121)

kończąc rok

Bardzo często zastanawiam się, dlaczego ludzie bezrefleksyjnie powielają to, czego nie rozumieją – wystarczy, że jest napisane „mądrym” językiem z użyciem „trudnych” słów, albo powołuje się na jakieś przepisy. Przy czym zwykle nie jest ważne, czy słowa zostały użyte we właściwym kontekście ani czy ich waga jest adekwatna do opisywanego zagadnienia, a przywoływane przepisy są aktualne, prawidłowo podane albo przystające do poruszanej tematyki. Przykłady takiego powielania spotkać można na każdym kroku: czy to w klauzulach RODO na stronach internetowych, czy to w urzędniczych pismach, czy to w korespondencji nadsyłanej przez domorosłych lub internetowych „prawników”. Przykład powielania z naszego podwórka opisuje artykuł Szczegółowa Specyfikacja Techniczna okiem potencjalnego dostawcy. A tyle się mówi o prawidłowym przygotowaniu dokumentów. Tyle się przypomina, że czasy „zawieźmy na budowę i jakoś to będzie” już minęły. Zwłaszcza, że w sytuacjach konfliktowych obecnie częściej „sprawiedliwość” jest nie po stronie tego, kto ma rację, tylko tego, kto ma na odpowiednie dokumenty.

W tym numerze również opis ciekawego, znanego od dawna polskiego kamienia, jakim jest sjenit granodioryt Kośmin. To interesujący materiał, który jest jedyny w Polsce i jeden z niewielu na świecie. A przy tym uniwersalny w zastosowaniu ze względu na swoje parametry.

A skoro mowa o unikalności. Jest taki pałac na Dolnym Śląsku, który dostał drugą szansę. Od 5 lat ma nowych właścicieli, którzy postanowili tchnąć w niego nowe życie. I chcą to zrobić w największej zgodzie z oryginałem. A to oznacza, że będzie tam całkiem sporo kamienia. Co więcej: kamienia pochodzącego z tych samych źródeł co oryginalny i obrobionego metodami najbardziej zbliżonymi do pierwowzorów. Przy okazji ten pałac to ogromna dawka historii.

Tuż przed oddaniem do druku tego numeru Polski Związek Kamieniarstwa ogłosił, że w połowie stycznia planowany jest zjazd kamieniarski. Skoro Stone 2022 za nami, to można zaplanować udział w kolejnym spotkaniu branżowym.

Spis treści: Ciemnoszary Kośmin 18

Modernizacje nigdy się nie kończą 22

Jest taki pałac 26 Kwarcyty brazylijskie 28

Szczegółowa Specyfikacja Techniczna okiem potencjalnego dostawcy 40

STONE 2022: Kto się nie wystawił, może żałować 42

Architektura i kamień: Centrum Informacji Naukowej i Biblioteka Akademicka 44 Kradzież tożsamości 46 W związku z... 2023 48

TIA cz. 15 Nie możesz mówić „k***a” 50 Ogłoszenia drobne 52 Pracownik wielosezonowy 54

Nakład: 4000 egz. + 50 egz.

Nasza okładka: targi STONE 2022, Poznań fot. Paweł Szambelan

Redakcja nie odpowiada za treść zamieszczanych reklam, ogłoszeń i artykułów płatnych. Opinie wyrażane w tym piśmie są opiniami autorów i nie muszą odzwierciedlać stanowiska Redakcji. Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych oraz

zastrzega sobie prawo do skracania i adiustacji tekstów, zmiany tytułu, opracowania redakcyjnego, a także zwrotu materiałów zamówionych a nieopublikowanych.

Przedruki tekstów wyłącznie za zgodą ich autorów.

Paweł Szambelan

Marmur Gołuchów

Marmur Gołuchów jest wapieniem jurajskim, oolitowym. Kamień wysoce dekoracyjny, o ciepłym beżowym kolorze i ciekawym rysunku. Ze względu na swą dekoracyjność polecany do stosowania wewnątrz aby wykorzystać jego atrakcyjność w polerze lub szczotce.

Marmur-Płytki, Podłęże 48, 28-400 Pińczów tel. 41 358 91 89 , tel. kom. 604 086 867

Doskonale sprawdza się zarówno w obiektach prywatnych jak i użyteczności publicznej. Eksploatowany od XX wieku, wraca wraz z nowym złożem Gołuchów I.

Więcej informacji, również o innych kamieniach, w naszym katalogu oraz na stronie

www.marmur-plytki.pl

PARAMETRY

• gęstość objętościowa : 2610 kg/m³

• porowatość otwarta : 3,3 %

• nasiąkliwość : 1,3 %

• wytrzymałość na zginanie 11,9 MPa

• wytrzymałość na ściskanie : 114 MPa

ZASTOSOWANIE

• płytki posadzkowe i okładzinowe • stopnie bloczne i okładzinowe • parapety • kostka • kolumny, tralki, gzymsy • kamień ogrodowy

Innowacyjne pomysły kreatywnego projektowania nagrobków

Za nami bardzo udane targi Stone Poznań 2022 – po długim okresie było nam bardzo miło,

Duża liczba odwiedzających, konstruktywne rozmowy z naszymi klientami oraz pozytywna reakcja na nasze NOWOŚCI 2022 ucieszyły nas bardzo, a także dostarczyły nam dużo motywacji na przyszłość. Chcielibyśmy Państwu za to podziękować.

Mamy przyjemność przedstawić Państwu naszego nowego przedstawiciela na polski rynek.

Łukasz Jasiński – Dyrektor Regionalny telefon: +48 880 622 387 e-mail: lukasz.jasinski@ strassacker.de

Nie jesteś jeszcze klientem Strassacker?

Twoja firma kamieniarska może łatwo zarejestrować się jako nasz klient i partner do współpracy.

Już wkrótce w języku polskim!

W tym celu skontaktuj się bezpośrednio z Panem Jasińskim lub skorzystaj z wygodnej rejestracji online: shop.strassacker.com

ONLINE-SHOP & KATALOG

Przedstawiamy Państwu nasz aktualny KATALOG oraz prospekt NOWOŚCI 2022 z projektami tradycyjnych jak i nowoczesnych nagrobków z zastosowaniem naszych produktów z brązu, aluminium i stali nierdzewnej. Wsparcie podczas Państwa rozmów z Klientami.

Ernst Strassacker GmbH & Co. KG · Kunstgießerei Staufenecker Straße 19 · 73079 Süßen · Niemcy tel. +49 7162 16-199 · faks +49 7162 16-375 · sales-int@strassacker.de

shop.strassacker.com

że mogliśmy uczestniczyć w tym wydarzeniu ponownie.

Ciemnoszary Kośmin

Zbierając informacje o Kośminie rozmawiałem z wieloma osobami. Dziękuję za wszystkie informacje i opowieści. Szczególne podziękowania (w kolejności alfabetycznej) dla: Pawła Mroza (Bazalt S.A., Wilków), Wojciecha Szcześniaka (Kamrex, Piława Górna), Pawła Szeligi (Euro-Bruk, Jugowa).

Kośmin to granodioryt hornblendowo-biotytowy w swoim składzie bliższy granitowi niż sjenitowi – ma w swoim składzie dość sporo kwarcu, który w sjenitach występuje w niewielkich ilościach, za to w granitach jest jednym z podstawowych składników (20-60%). Niektóre źródła klasyfikują go również jako monzonit. Potocznie używana nazwa „sjenit” jest błędna.

Kośmin to kamień o strukturze średnioziarnistej, jawnokrystalicznej, porfirowatej i teksturze kierunkowej. Oznacza to, że w tle utworzonym przez jasne skalenie i kwarc oraz ciemne biotyt i hornblendę (amfibol) tkwią jasne kryształy skaleni potasowych i plagioklazów o wielkości nawet do kilku centymetrów. Zawartość ciemnych minerałów to mniej niż połowa, ale to wystarcza, by jego kolor był określany jako ciemnoszary. Przyczynia się do tego zbita tekstura z lekkim ukierunkowaniem ułożenia kryształów i dość częste „myszki” (drobnoziarniste ciemne enklawy).

Ma większą spoistość niż granit, a jego struktura wewnętrzna jest bardzo zwięzła. Możliwość uzyskania wysokiego i trwałego poleru oraz odporność na ścieranie stawia go wśród najciekawszych kamieni użytkowych. Nie przyjmuje żadnych plam i nie wymaga impregnacji. Jest odporny na warunki atmosferyczne i mrozoodporny.

Kamienia z tych okolic użyto do budowy murów Niemczy przed rokiem 1296. Znaczny rozwój tutejszego kamieniarstwa nastąpił w XVIII wieku za sprawą osiedlenia się w Piławie Górnej wspólnoty braci morawskich, odłamu protestantów. W XIX wieku kamień z tych okolic był dostarczany na budowy ówczesnych Prus. Po II wojnie światowej Kośmin wykorzystano przy budowie Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie oraz innych budowli z tamtego okresu.

Bloki w kamieniołomie Kośmin

Ciemnoszary Kośmin w połączeniu z szarym i czerwonym granitem

Paweł Szambelan

W czasach współczesnych największy rozkwit kamieniołomu w Kośminie przypada na lata 70. XX wieku. Produkowano głównie kruszywo, elementy budowlane na państwowe inwestycje, a poboczne wydobycie bloków odbierały firmy nagrobkarskie. Brak jakiegokolwiek kamienia importowanego i dostępność wyłącznie szarych granitów powodował, że Kośmin – ze swoją ciemną, kontrastową kolorystyką – był wówczas towarem luksusowym. Do dziś jest uznawany za najbardziej dekoracyjny polski kamień.

Według bilansu Państwowej Służby Geologicznej z 2020 roku zasobność przemysłową złoża Kośmin oceniono na 34 mln ton (geologiczne zasoby bilansowe 60,6 miliona ton). Większość wydobycia – ze względu na wysokie parametry techniczne – jest przetwarzana na kamień łamany, kamień hydrotechniczny oraz kruszywo drogowe i kolejowe. Wydobycie bloków na potrzeby kamieniarskie nadal jest tylko ułamkiem produkcji wydobywczej. Obecnym właścielem złoża jest Przedsiębiorstwo Górniczo – Produkcyjne „Bazalt” S.A. w Wilkowie. Plan wydobycia bloków ze złoża to 8 000 ton rocznie. Najczęściej wydobywane bloki mają wymiary 160 x 120

x 100 cm i 180 x 160 x 120 cm. Zdarzały się również bloki o wymiarach 380 x 120 x 100 cm. Obrabia się go łatwo, zwykłymi narzędziami do granitu. Mniejsza zawartość kwarcu powoduje, że trudniej się go płomieniuje. Bywa, że ma tendencję do tworzenia rdzawych wykwitów – dawniej radzono sobie z tym przez sezonowanie kamienia przed przetarciem, obecnie sprawę rozwiązuje zastosowanie chemii.

W kamieniarstwie Kośmin jest nieprzewidywalnym materiałem, bo często dopiero na końcowym etapie produkcji ujawniają się wady płyt, które nie są widoczne wcześniej. Firmy przetwórcze potwierdzają, że chcąc uzyskać odpowiednią ilość płytek określonego formatu trzeba wagowo przerobić dużo więcej materiału – przykładowo: z pociętej partii bloków płytki o wymiarze 100 x 50 cm statystycznie stanowią 25%, płytki 50 x 50 cm kolejne 25% i 30 x 50 cm to reszta. Przy takich założeniach nic się nie zmarnuje, ale uzyskanie większych płytek wymaga przerobu 4-krotnie większej ilości kamienia. I to niestety ma wpływ na cenę tego materiału, zwłaszcza w dużej płycie. Jako materiał na blaty – bądź nagrobki – Kośmin nadal jest materiałem luksusowym. dane fizykomechaniczne:

Gęstość objęt. 2770 kg/m3 Nasiąkliwość 0,2 % Wytrzymałość na ściskanie 206,0 MPa – po zamrażaniu 56 cykli 185,0 MPa Wytrzymałość na zginanie 18,5 MPa – po zamrażaniu 56 cykli 16,1 MPa Ścieralność na tarczy Boehmego 0,285 cm Mrozoodporność całkowita opis

cechy wyróżniające

niepowtarzalna ciemnoszara barwa niska ścieralność i wysoka wytrzymałość mechaniczna, pełna mrozoodporność odporny na plamienie dobrze komponuje się z szarymi granitami

interesujący rysunek dużych, jasnych kryształów na ciemnym tle, ciekawa alternatywa dla szarych granitów niska ścieralność – zalecany na posadzki i stopnie w miejscach o dużym natężeniu ruchu zastosowanie wewnętrzne i zewnętrzne – odporny na warunki atmosferyczne i całkowicie mrozoodporny lekkie ukierunkowanie ułożenia ziaren

Znane przykłady zastosowania tego kamienia to m. in.: Dworzec Centralny i metro w Warszawie; cokół pomnika Mickiewicza, płyta główna Rynku, Dworzec Główny, Bank PKO, Galeria Centrum, dawny Hotel Cracovia w Krakowie; Centrum Kultury Zamek i przejścia podziemne na dworcu w Poznaniu, a także wiedeńskie metro. Bardziej współczesne inwestycje to m. in. otoczenie pomnika „Kryształowa Planeta” we wrocławskiej Dzielnicy Czterech Wyznań i tysiące metrów chodnika w dużej płytce wokół najnowszej galerii handlowej Wroclavia; remont wnętrz Izby Lekarskiej w Katowicach; patio Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku; 12 000 ton użytych na rewitalizację ul. Piotrkowskiej w Łodzi. Największy blok, jaki wydobyto po II wojnie w Kośminie, miał 24 tony i został wykorzystany przy budowie fontanny w Piławie Górnej.

Przy okazji warto wspomnieć o pewnym paradoksie początku XXI wieku. W ówczesnych przetargach dominował trend wybierania taniego materiału z Chin. Nie inaczej było przy remoncie dworca Łódź Fabryczna. Ale inwestor bał się zastosować „chińczyka” na zewnątrz, więc użyto tam Kośmina.

W przeciwieństwie do granitów Kośmin nie ma naturalnych kierunków łupliwości. Oznacza to, że nie łupie się dobrze i trudno robi się z niego elementy łupane, na przykład kostkę. Dlatego bardzo często spotyka się kostkę cięto-łupaną, która wygląda bardzo efektownie na dużych powierzchniach.

Kolorystycznie jest w miarę jednolity i powtarzalny. Nawet po latach, co potwierdza niedawna wymiana najbardziej zużytych płyt na Dworcu Centralnym i w Zamku Królewskim w Warszawie.

Kolorystyka kamienia powoduje, że bardzo dobrze komponuje się on z szarymi granitami. Oczywiście najlepiej widać to na materiałach polerowanych. W przypadku innej faktury uwidacznia się to, kiedy kamień jest mokry lub po zastosowaniu środków imitujących mokry kamień.

Zbigniew Zych (Godstone, Strzegom):

„W obróbce rzeźbiarskiej materiał dość trudny. Oprócz tego, że ma w zasadzie tylko jeden chód i najłatwiej pracuje się w nim tylko w jednej płaszczyźnie, to pod dłutem jest sprężysty – dłuto odbija się od materiału, ma się wrażenie, jakby próbowało się kuć w wyjątkowo twardej wacie. Dotyczy to także kucia liter. Natomiast ze względu na wielkość ziarna w rzeźbie dobrze prezentuje się tylko w zastosowaniach monumentalnych. W mniejszej rzeźbie często trzeba uciekać się do podmalowywania (laserunek przy użyciu tzw. „Schliffarben”) mającego na celu zmniejszenie kontrastu między jasnymi i ciemnymi ziarnami, by w rzeźbie zaczęły być widoczne detale. Ewentualnie trzeba stosować dość mocne groszkowanie.”

Schody i okładzina ścienna, inwestycja prywatna

Dzielnica Czterech Wyznań, Wrocław

Fontanna, Piława Górna

Kostka paryska 14 x 28 cm, Łódź, ul. Piotrkowska

Modernizacje nigdy się nie kończą

Najnowocześniejsza włoska linia do produkcji płytek pracuje w Polsce. Dokładna, szybka i wydajna.

Ustalmy na początek nazewnictwo: to linia polerska czy linia do produkcji płytek?

To się nazywa linia polerska, ale tak naprawdę jest to kompletna linia do produkcji płytek. Linia całkowicie zautomatyzowana. Podaje się wymiary potrzebnych płytek i takie płytki z linii zjeżdżają – w dowolnym wykończeniu powierzchni: polerowane, szczotkowane, szlifowane, groszkowane. Teoretyczna wydajność to 57 m² na godzinę. Ale wiadomo, że w trakcie pracy trafiają się przestoje wywołane zdarzeniami losowymi lub warunkami technologicznymi. Dlatego podanie wielkości 140 m² na zmianę jest bezpieczną i w zasadzie gwarantowaną wielkością produkcji dostarczaną przez tę linię polerską.

O Twojej linii do produkcji płytek pisaliśmy w 2019 roku (Kurier Kamieniarski nr 4/2019). Co się zmieniło?

Tak naprawdę mam tę linię od 10 lat. Jak mówią Włosi, jest ona w połowie swojego cyklu życia. Przyjmuje się, że po 20 latach należy zastanowić się nad wymianą każdej maszyny na nową. Ponieważ to, co było najbardziej eksploatowane – czyli mocno zużyta 3-dyskowa rozcinarka poprzeczna sterowana ręcznie –groziło w każdej chwili awarią, zacząłem rozglądać się za zastępstwem. Szybko doszedłem do wniosku, że po co wydawać pieniądze na maszynę o takiej samej wydajności, lepiej dołożyć trochę i kupić coś, co da dodatkowe korzyści. Choćby większą produkcję mniejszym nakładem osobowym.

Co nowego wprowadziła do produkcji firmy nowa rozcinarka?

Jednym słowem: wydajność. Stara rozcinarka pozwalała na wydajność około 80 m² na zmianę. Nowa rozcinarka jest automatyczna, sterowana przez czujniki, z panelem dotykowym, na którym ustawia się wszystkie parametry cięcia. Ma możliwość ustawienia, co jest produktem głównym, a co może być produktem uzupełniającym. To znaczy: jeżeli głównym produktem jest płytka o wymiarach 60 x 60 cm, to takie płytki będą głównie wykrawane z podanego materiału, ale jeśli na bokach pozostanie jakiś fragment płyty, z którego da się wyciąć załóżmy element 30 x 60 cm, to maszyna będzie wycinać również takie płytki. Maszyna sczytuje wielkość płyty, przygotowuje plan rozkroju, z którego wynika, ile przykładowych płytek 60 x 60 cm będzie wykonanych, a z pozostałych fragmentów wycina produkt uzupełniający.

Maszyna wyposażona jest również w czujniki, które rozpoznają, czy na płycie są jakieś uszkodzenia. Takie miejsca są omijane przy przygotowywaniu rozkrojów. Dodatkowo operator może ręcznie zaznaczyć fragmenty, które maszyna powinna ominąć, bo mają wady. To zaznaczenie może się odbywać na wspomnianym panelu dotykowym lub przy pomocy specjalnego flamastra bezpośrednio na materiale.

To bardzo dobre rozwiązanie, ponieważ oko ludzkie jest dużo doskonalszym narzędziem niż jakiekolwiek czujniki elektroniczne. Jak obecnie wgląda proces produkcji?

Blok jest rozcinany na płyty o grubości 18 lub 20 mm. Oczywiście grubość płyty może być praktycznie dowolna, jednak inne grubości wykonujemy wyłącznie na zamówienie. Na przykład na zamówienia konserwatorów zabytków często wykonujemy płyty o grubości 3-4 cm.

Płyty przekazywane są na linię, która w zasadzie jest trzyelementowa. Sercem jest polerka, która kalibruje i poleruje płyty o szerokości do 65 cm i praktycznie dowolnej długości. Przed polerką jest rozcinarka wzdłużna, która przygotowuje pasy o zadanej szerokości. Czyli do produkcji płytek o szerokości 60 cm pasy będą kalibrowane do tej szerokości. Na końcu jest rozcinarka poprzeczna – ta nowa, 6-dyskowa, sterowana numerycznie. Później suszenie i układanie na paletach gotowego produktu. To równie ważny element ciągu. Po pierwsze po to, żeby operator nie musiał nosić mokrych kamieni. Po drugie: na suchym materiale łatwiej zobaczyć ewentualne wady i dokonać kontroli jakości płytek.

Czyli inwestycję uważasz za zakończoną.

Bynajmniej. Inwestycje nigdy się nie kończą. To nieustająca modernizacja. Wymiana jednego elementu często ukazuje mniejszą wydolność innego. Po zwiększeniu wydajności produkcji płytek z 80 do 140 m² okazało się, że piły rozcinające bloki na slaby znów są najmniej wydajnym elementem tego ciągu. Na razie, przy 40-godzinnym tygodniu pracy, ta produkcja zaspokaja potrzeby rynku. To cieszy, bo od 2012 roku sukcesywne zwiększanie wydajności linii jest na bieżąco odbierane przez klientów. I świadczy o popularności polskich materiałów. Z drugiej strony zamówień jest tak wiele, że klient czeka na zamówiony towar. Pozytywem, z punktu widzenia klienta, jest to, że produkt pod dane zamówienie jest produkowany specjalnie pod to zamówienie. Jednak dla mnie idealną sytuacją byłoby, gdyby na magazynie była pewna ilość gotowych płytek i klient mógłby zrobić zakupy z natychmiatowym odbiorem z placu. Czyli czeka mnie inwestycja w piły, by obok bieżącej produkcji móc stworzyć zapas magazynowy. Modernizację swojego zakładu zacząłem 33 lata temu, czyli od kiedy funkcjonuje firma. Najnowsza inwestycja stała się przypadkowo potwierdzeniem, jak zmienia się świat w ostatnich latach.

Elementy składowe opisywanej linii Pedrini do produkcji płytek

– rozcinarka wzdłużna 2-tarczowa Pedrini M744LV-2

– szlifierko-polerka do pasów marmurowych Pedrini B065MV-2+8 (2 głowice kalibrujące i 8 polerujących)

– rozcinarka poprzeczna automatyczna 6-tarczowa Pedrini M742LV-2

– tory rolkowe napędzane transportujące kamień między maszynami

Tomasz Rogala (TGR, Świebodzice)

Zamontowaliśmy w tym roku w firmie MarmurPłytki Jacka Łaty automatyczną rozcinarkę poprzeczną produkcji Pedrini jako element modernizacji jego linii do produkcji płytek. W momencie uruchomienia – w 2010 roku –była pierwszą od lat 80-tych nową, kompletną linią do produkcji płytek marmurowych w Polsce. I jak dotychczas jedyną. Jacek Łata zdecydował się wtedy zamienić starą polerkę polerującą do 45 cm na linię produkcyjną o maksymalnej szerokości obróbki do 60 cm. Bo tego żądał od niego rynek.

Po wielu latach pracy na oryginalnych maszynach, klient zdecydował się na wymianę ręcznej przecinarki 3-tarczowej na 6-tarczową w pełni automatyczną, z funkcją automatycznego rozpoznawania długości pasa. Nowa maszyna to model topowy w swojej grupie.

Nieoficjalnie mogę zdradzić, że trwają prace nad uruchomieniem podobnej linii produkcji Pedrini na Śląsku. To naprawdę istotna i ważna wiadomość. Jeszcze kilkanaście, kilkadziesiąt lat temu takich linii – oczywiście prostszych –było w Polsce kilka: w Stroniu Śl., Jordanowie, Kielcach, Morawicy, Pińczowie i Sławniowicach. Wszystkie pamiętajace czasy komuny. Teraz z żalem trzeba powiedzieć, że mamy własne, ciekawe marmury, ale ich prawie nie wydobywamy, a jak już wydobędziemy, to nie mamy czym ich przerabiać.

Cieszy więc, że będzie druga linia pracująca na polskich marmurach. Nie chodzi o to, czy są ładne, bo to rzecz gustu, ale o to, że stosowanie w budownictwie lokalnych materiałów jest bardziej ekologiczne, co znajduje zresztą swoje odbicie w międzynarodowych certyfikatach takich, jak np. BREEAM, i nadaje budynkom bardziej „swojski”, lokalny wygląd. Jako przedstawiciel Pedrini w Polsce cieszę się z każdej dostarczonej maszyny. Te do marmuru cieszą mnie jednak podwójnie, bo polski marmur przeżył ogromny regres po 1990 roku.

Można powiedzieć, że bezpośrednią przyczyną obecnego stanu rzeczy jest to, że w którymś momencie zostały odcięte dostawy materiału z Dalekiego Wschodu. Cała Europa zaczęła przetwarzać swój lokalny kamień i nagle okazało się, że przy takiej wielkości produkcji wszystkie zakłady potrzebują modernizacji.

Jak oceniasz efekty modernizacji? Wspaniała, najnowocześniejsza w Polsce, linia do produkcji płytek. Przy czym należy zaznaczyć, że linia jest modernizowana nie dlatego, że się zmienia profil klientów, tylko dlatego, by dostarczyć większą ilość towaru na rynek przy mniejszym zaangażowaniu osób. Dzięki tej automatycznej linii mogę wyprodukować więcej płytek przy mniejszej liczbie pracowników ją obsługujących, a pracownicy mogą zająć się innymi zadaniami. Chodzi tu tylko o walor czysto ekonomiczny.

Podsumowując.

Zlikwidowaliśmy wąskie gardło, czyli manualną rozcinarkę poprzeczną firmy Pedrini, wymieniając ją na sześciodyskową w pełni automatyczną obcinarkę tej samej firmy. Oczywiście oznacza to, że pojawiło się nowe wąskie gardło, którym w tej chwili są piły rozcinające bloki. Poprzednio przerabiałem na bieżąco wszystko to, co dostarczały piły – maszyny pracowały 8 godzin przez 5 dni w tygodniu. Przy obecnej wydajności, która powstała po uruchomieniu nowej rozcinarki poprzecznej, linia w ciągu dwóch-trzech dni jest w stanie przerobić tygodniową produkcję pił. Podsumowując: mam nowoczesny zakład, który jest ciągle modernizowany, a modernizacja raz zaczęta nigdy się nie kończy.

fot. Natalia Kapsa, www.fotografianataliakapsa.com

Jest taki pałac

Przez długi czas był tam ośrodek: najpierw kopalni, potem huty, wreszcie kolonijny dla dzieci. Żaden z użytkowników nie pozostawił po sobie dobrego wspomnienia dla murów i stanu zachowania zabytku. Dachy ciekły, mury grzybiały, ludzie rozkradali co się dało. Jak to w bezpańskim majątku. Aż… stał się cud.

Pałac swą urodą zachwycił parę młodych ludzi, którzy przejeżdżali tamtędy do Strzegomia po granit na ogrodzenie. Stanęli jak wryci. Oniemiali na widok piękna samej budowli, fosy, zdziczałego parku. Siedzieli w samochodzie ponad godzinę, nie mogąc ruszyć się z miejsca. Zaczęli dochodzić, czyje to, dlaczego w takim stanie, a może można by to… Bo to marzenie życia: kupić pałac… Krok po kroku sfinalizowali to. Są właścicielami – zapaleńcami jego odrestaurowania i przywrócenia do dawnej świetności. Kto raz – tak jak ja – pojawił się tam, spotkał się z nimi i z pałacem, ten na zawsze odmieniony do domu już wróci. Jest czym oko cieszyć: kamieniarka najprzedniejsza na całym Dolnym Śląsku, kominki z Dębnika, Carrary i hebanu. Ściany, na których pozostały ślady jedwabnego poszycia, ceramiczne kolumny, tralki

Jest taki pałac, co urodą równa się najpiękniejszym w naszym kraju, a nie jest on powszechnie znany. Mieści się raptem 8 km od Strzegomia, ale nawet strzegomianie niewiele o nim wiedzą.

Rafał Frankiewicz

i głowice wypalane w nieistniejących już fabrykach ceramiki tego regionu. To tylko parę zajawek tego, co tam znajdziecie. Nie wspomnę o parku, który ma 4 hektary, ruinach oranżerii czy fontannach.

Warto tam wpaść. Na chwilę – to za krótko. Na pół godziny – wyjdziecie, po siedmiu nie chce się stamtąd wracać. Bo i po co? Mam nadzieję, że tych parę zdjęć będzie wystarczającą rekomendacją do odwiedzin.

A co to za pałac? Pałac w Roztoce, drugi co do wielkości pałac Hochbergów na Dolnym Śląsku, większy od pałacu w Pszczynie i nieznacznie mniejszy do Zamku Książ. Jeśli zaplanujecie wyjazd, piszcie pod adres biuro@zamekroztoka.pl lub dzwońcie 788 905 053.

www.zamekroztoka.pl www.facebook.com/ZamekRoztoka

fot. Natalia Kapsa, www.fotografianataliakapsa.com

Kwarcyty brazylijskie

Kwarcyty naturalne to skały metamorficzne powstałe z piaskowców i mułowców pod wpływem wysokich temperatur i ciśnienia. Te geologiczne procesy doprowadziły do powstania unikalnej skały. Kwarcyt jest bardzo zwarty i bardzo twardy.

To materiał o dużym ciężarze, gęstości i spójności. Jest wytrzymały na ściskanie i zginanie. Niska higroskopijność sprawia, że nie jest podatny na zaleganie wilgoci, pleśni. Nie traci koloru i nie matowieje pod wpływem promieniowania UV, temperatury czy działania środków chemicznych. Jego trwałość i atrakcyjny wygląd nie zmienia się nawet po wielu latach użytkowania.

Nie to jednak stanowi o unikalności materiału. W tej skale podczas formowania znalazło się wiele dodatków mineralnych i naturalnych zanieczyszczeń, które tworzą w tym materiale unikatowe wzory. W kwarcytach znajdują się spore ilości miki dającej efekt krystalicznie gładkiej, lśniącej powierzchni nawet w wersji niepolerowanej.

Najbardziej interesujące kwarcyty występują w Ameryce Południowej – w Brazylii i Wenezueli. Ciekawym miejscem występowania jest zagłębienie Sima Aonda w Wenezueli o głębokości 360 metrów będące najgłębszą naturalną studnią na świecie.

Dla kamieniarstwa najciekawszą ofertą są kwarcyty z Brazylii, gdyż to tam wydobywane są w celach komercyjnych. Kwarcyty brazylijskie cechuje przepuszczalność światła, co daje niesamowite możliwości w aranżacji wnętrz. W praktyce nie da się znaleźć jednakowych bloków, więc zabudowany we wnętrzu gwarantuje unikatowy wygląd.

Bogata kolorystyka kamienia (od beżu, bieli, brązów po czerwienie i stalowe szarości) i niezwykle dynamiczny kompozycyjnie rozkład wzorów na poszczególnych blokach sprawiają, że kwarcyt brazylijski to idealne rozwiązanie na skontrowanie minimalistycznego stylu nowoczesnych domów.

Ta czasem szalona kolorystyka powoduje, że dość często płyty kwarcytu wykorzystywane są jako ekskluzywny detal, ale nie brakuje również realizacji, w których kwarcyty są dominującym elementem wnętrz. Decydując się na wykorzystanie we wnętrzach tego materiału, trzeba zapewnić mu odpowiednią przestrzeń, aby naturalny połysk i kolorystyka stworzyły unikatowy klimat. Świetnie komponują się z drewnem, szkłem czy betonem architektonicznym. Ważne jest, że można stosować go na posadzkach przy ogrzewaniu podłogowym czy jako materiał w realizacji łazienek lub na blaty kuchenne.

Kwarcyty brazylijskie mogą być też stosowane na zewnątrz. Przez odporność na zmiany temperatury i brak pękania pod wpływem nacisku przez długie lata zachowują również swój atrakcyjny wygląd i trwałość pomimo narażenia na warunki pogodowe. Wymieniane cechy – trwałość, odporność, zwartość –ułatwiają też jego wydobycie. Dzięki temu uzyskiwane są duże bloki, a w rezultacie płyty dające architektom prawie nieograniczone możliwość projektowe.

Jeśli uważamy, że kamień w realizacjach to synonim trwałości, elegancji i splendoru, to zastosowanie kwarcytu podnosi go na jeszcze wyższy poziom. My twierdzimy, że każda realizacja z wykorzystaniem kwarcytów daje szczególną satysfakcję i powód do dumy ze swojej roboty, bowiem sam kamień tworzy niesamowity efekt.

Serdecznie polecam Jarosław Dulemba tel. 32 211 33 33

Szczegółowa Specyfikacja Techniczna okiem potencjalnego dostawcy

Michał Firlej

Szczegółowa Specyfikacja Techniczna okiem potencjalnego dostawcy

Szczegółowa Specyfikacja Techniczna (SST) powinna być zestawem dokładnych wytycznych części prac budowlanych. Standardo we SST bardzo często obarczon e są błędami, które prowadzą częstych sporów na budowach.

Prześledźmy dosyć typowy dokument SST – prezentację wymagań dla kostki brukowej z kamienia.

Przedmiot specyfikacji

Szczegółowa Specyfikacja Techniczna (SST) powinna być zestawem dokładnych wytycznych przy części prac budowlanych. Standardowe SST bardzo często obarczone są błędami, które prowadzą do częstych sporów na budowach.

„Przedmiotem niniejszej szczegółowej specyfikacji technicznej (S ST) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związa nych z wykonywaniem nawierzchni z kostki kamiennej regularnej 10 x 20 x 8 cm.”

Prześledźmy dosyć typowy dokument SST – prezentację wymagań dla kostki brukowej z kamienia.

Przedmiot specyfikacji

Mamy tu wskazanie na kostkę kamienną o określonym wymiarze, bez opisania wyglądu elementu brukowego, jego barwy, sposobu obróbki powierzchni licowej, boków itd.

Przywołana norma

Przywołana norma

„Przedmiotem niniejszej szczegółowej specyfikacji technicznej (SST) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wykonywaniem nawierzchni z kostki kamiennej regularnej 10 x 20 x 8 cm.”

Mamy tu wskazanie na kostkę kamienną o określonym wymiarze, bez opisania wyglądu elementu brukowego, jego barwy, sposobu obróbki powierzchni licowej, boków itd.

Standardowo jako dokument odniesienia zostaje podana wycofana w 2005 roku norma PN-B11100:1960 „Materiały kamienne – Kostka drogowa”. Tworzy to niepotrzebną komplikację, ponieważ od kilkunastu lat w ocenie zgodności przy wprowadzaniu wyrobu do obrotu stosujemy normę zharmonizowaną, której stosowanie jest ułatwieniem – te same badania, te same wymagania w krajach UE ograniczają koszty wprowadzenia wyrobu.

Standardowo jako dokument odniesienia zostaje podana wycofana w 2005 roku norma PN-B11100:1960 „Materiały kamienne – Kostka drogowa”. Tworzy to nie potrzebną komplikację, ponieważ od kilkunastu lat w oce nie zgodności przy wprowadzaniu wyrobu do obrotu stosujemy normę zharmonizowaną, której sto sowanie jest ułatwieniem – te same badania, te same w krajach UE ograniczają koszty wprowadzenia wyrobu.

Surowiec

Michał Firlej jest doradcą w zakresie oznakowania CE, biegłym sądowym z zakresu kamieniarstwa, rzeczoznawcą ds. jakości produktów lub usług przy Dolnośląskim IIH oraz Biegłym Skarbowym. Kontakt do autora: firlej@stoneconsulting.pl tel. 695 164 288

Surowiec

„Surowcem do wyrobu kostki kamiennej są skały magmowe, osadowe i przeobrażone”, czyli zasadzie wszystkie skały. Taki zapis, w tym brzmieniu, zezwala na zastosowanie kostki wykonanej każdej skały, niezależnie od pochodzenia. W dalszej części robi się jeszcze ciekawiej. Napotykamy na zapis, iż surowiec do produkcji powinien spełniać wymagania wskazane w tabeli:

„Surowcem do wyrobu kostki kamiennej są skały magmowe, osadowe i przeobrażone”, czyli w zasadzie wszystkie skały. Taki zapis, w tym brzmieniu, zezwala na zastosowanie kostki wykonanej z każdej skały, niezależnie od pochodzenia.

1

Wytrzymałość na ściskanie w stanie powietrzno-suchym, w kG/cm2, nie mniej niż 1600 1200PN-B-04110

W dalszej części robi się jeszcze ciekawiej. Napotykamy na zapis, iż surowiec do produkcji kostki powinien spełniać wymagania wskazane w tabeli:

2

l.p. Cechy fizyczne i wytrzymałościowe

3

1

Ścieralność na tarczy Boehmego, w centymetrach, nie więcej niż 0,2 0,4PN-B-04111

klasa Metoda badania I II

Wytrzymałość na uderzenie (zwięzłość), liczba uderzeń, nie mniej niż 12 8 PN-B-04115

Wytrzymałość na ściskanie w stanie powietrzno-suchym, w kG/cm2, nie mniej niż 1600 1200PN-B-04110

4 Nasiąkliwość wodą, w procentach, nie więcej niż 0,5 1,0PN-B-04101

2 Ścieralność na tarczy Boehmego, w centymetrach, nie więcej niż 0,2 0,4PN-B-04111

5Odporność na zamrażanieNie bada sięcałkowitaPN-B-04102

3

Wytrzymałość na uderzenie (zwięzłość), liczba uderzeń, nie mniej niż 12 8 PN-B-04115

4 Nasiąkliwość wodą, w procentach, nie więcej niż 0,5 1,0PN-B-04101

5Odporność na zamrażanieNie bada sięcałkowitaPN-B-04102

Projektujący bardzo sporadycznie wskazują w tym miejscu na wymaganą klasę wyrobu, czyli właściwości użytkowe nie są jednoznacznie określone. Kolejnym problemem jest wskazanie archiwalnych metod badań lub badań, których w oparciu o nowe normy nie są wykonywane (zwięzłość).

Projektujący bardzo sporadycznie wskazują w tym miejscu na wyma ganą klasę wyrobu, właściwości użytkowe nie są jednoznacznie określone. Kolejnym problemem jest wskazanie archiwalnych metod badań lub badań, których w oparciu o nowe normy nie są wykonywane (zwięzłość).

Projektujący bardzo sporadycznie wskazują w tym miejscu na wymaganą klasę wyrobu, czyli właściwości użytkowe nie są jednoznacznie określone. Kolejnym problemem jest wskazanie archiwalnych metod badań lub badań, których w oparciu o nowe normy nie są wykonywane (zwięzłość).

Porównanie obecnie wykonywanych badań z badaniami archiwalnymi nie jest często możliwe. Na przykład odporność na ścieranie obecnie wykonywane jest przy innej liczbie obrotów tarczy pod próbką. W inny sposób deklaruje się obecnie właściwości – na przykład teraz prezentuje się wyniki badań po statystycznych przeliczeniach jako spodziewana wartość niższa lub wyższa.

Porównanie obecnie wykonywanych badań z badaniami archiwalnymi nie jest często możliwe. Na przykład odporność na ścieranie obecnie wykonywane jest przy innej liczbie obrotów tarczy pod próbką. W inny sposób deklaruje się obecnie właściwości – na przykład teraz prezentuje się wyniki badań po statystycznych przeliczeniach jako spodziewana wartość niższa lub wyższa.

Ten fragment Specyfikacji jest w takiej postaci bezużyteczny.

Porównanie obecnie wykonywanych badań z badaniami archiwalnymi nie jest często możliwe. przykład odporność na ścieranie obecnie wykonywane jest przy innej liczbie obrotów próbką. W inny sposób deklaruje się obecnie właściwości – na przykład teraz prezentuje badań po statystycznych przeliczeniach jako spodziewana wartość niższa lub wyższa. Ten fragment Specyfikacji jest w takiej postaci bezużyteczny. Wymagania względem cech geometrycznych

Ten fragment Specyfikacji jest w takiej postaci bezużyteczny.

Wymagania względem cech geometrycznych

Wymagania względem cech geometrycznych

Założono w zadaniu kostkę o wymiarze 10 x 20 x 8 cm. Wymiary te uznamy za wymiar nominalny, od którego będą obowiązywały odchylenia, które wskazano w poniższej tabeli.

Założono w zadaniu kostkę o wymiarze 10 x 20 x 8 cm. Wymiary te uznamy za wymiar którego będą obowiązywały odchylenia, które wskazano w poniższej tabeli.

Założono w zadaniu kostkę o wymiarze 10 x 20 x 8 cm. Wymiary te uznamy za wymiar nominalny, od którego będą obowiązywały odchylenia, które wskazano w poniższej tabeli.

Na to specyfikacja nie odpowiada. Podsumowanie

Niestety ta tabela nie dotyczy kostki o wysokości 8 cm. Dodatkowo nie wskazano gatunku dla kostki. Prowadzi to do słusznego wniosku, że nie wskazano dopuszczalnych odchyleń. Jakie zatem przyjąć? Na to specyfikacja nie odpowiada.

Niestety tabela nie dotyczy kostki o wysokości 8 cm. Dodatkowo nie wskazano gatunku Prowadzi to do słusznego wniosku, że nie wskazano dopuszczalnych odchyleń. Jakie zatem Na to specyfikacja nie odpowiada.

Podsumowanie

Podsumowanie

Omówiona specyfikacja jest dokumentem stale kopiowanym i powielanym w dokumentacjach. Moim zdaniem „autorzy” takich dokumentów nie wysilają się nawet nad przeczytaniem SST. Szkoda, ponieważ utrudnia to jednoznaczne określenie wyrobu i prowadzi do przeinaczenia całego projektu. Zachęcam osoby projektujące, by przy każdej okazji kontaktowały się z ośrodkami branżowymi (Polski Związek Kamieniarstwa; Rada ds. Kamieniarstwa) w celu weryfikacji i pomocy przy tworzeniu SST. 

SToNe 2022

Kto się nie wystawił, może żałować

Podsumowując targi w czterech zdaniach. Tak, były niewielkie – zwiedzający nie mieli litości w komentarzach. Tak, były intensywne – każdy wystawca może potwierdzić, że było co robić. Tak, spotkania na targach były efektywne – wystawcy potwierdzają, że przeprowadzone na targach rozmowy były biznesowo udane. Nie, nie brakowało czwartego dnia – mając na uwadze obecną sytuację gospodarczo-polityczną 3 dni były wystarczająco długim czasem trwania wystawy.

Organizator, Międzynarodowe Targi Poznańskie, poinformował, że ofertę zaprezentowało blisko 100 wystawców z Polski, Belgii, Brazylii, Chin, Bułgarii, Francji, Hiszpanii, Indii, Litwy, Niemiec, Portugalii, Szwecji, Wielkiej Brytanii i Włoch, a liczba profesjonalistów, którzy odwiedzili ekspozycję, przekroczyła 2 tysiące.

Na targach przyznano tradycyjną nagrodę Acanthus Aureus. To wyróżnienie jest od lat przyznawane wystawcom, którzy w najbardziej spektakularny sposób pogodzili wizję stoiska ze strategią marketingową swojej firmy. W tym roku wyróżnieni zostali: Ceramika Paradyż, Granit – Color i Granitos Polska.

Po raz pierwszy na targach Stone zorganizowano drużynowy TURNIEJ REGIONÓW. Swoje umiejętności ręcznej obróbki pokazali reprezentanci trzech regionów Polski: dolnośląskiego, centralnego i świętokrzyskiego. Zmagali się z polskim wapieniem i piaskowcem, a wynikiem tych zmagań był przedmiot ze wszech miar bardzo użyteczny, czyli kamienna ławka.

W czasie targów odbywały się imprezy towarzyszące. Wykłady, prelekcje, debaty, prezentacje, konsultacje. Było ich tak wiele, że trudno je wszystkie wymienić w tym krótkim tekście, a tematyka była bardzo różnorodna. Było coś też dla ducha. Wystawa prac przygotowana przez studentów Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie w czasie kolejnej edycji Międzynarodowego Sympozjum Rzeźby w Kamieniu „RDZEŃ”. A także dla dłoni: warsztaty mozaiki prowadzone przez Pracownię Rzemiosł Artystycznych Lubosza Karwata oraz strefa pokazowo-warsztatowa Stoneworking, w której każdy miał możliwość własnoręcznego wypróbowania i sprawdzenia narzędzi i materiałów w warunkach roboczych. W podsumowaniu tegorocznej imprezy organizator zawarł zaproszenie na kolejną edycję Targów Branży kamieniarskiej STONE, które odbędzie się jesienią 2023 r. w Poznaniu.

Dariusz Wawrzynkiewicz, Paweł Szambelan

Po 2 latach przerwy, Targów Branży kamieniarskiej STONE w Poznaniu odbyły się w zeszłym miesiącu – od 23 do 25 listopada. Na głębsze wnioski przyjdzie jeszcze czas, gdy wystawcy ocenią rezultaty udziału, organizatorzy zrobią bilans finansowy i wizerunkowy, a zwiedzający podsumują własne przemyślenia i ustalą, czy są podstawy porównywać tegoroczną imprezę z targami sprzed pandemii, wojny czy rewolucji social mediów.

Długa przerwa w spotkaniach targowych branży w Polsce dotknęła nas wszystkich. Mamy nadzieję, że nikogo nie trzeba przekonywać, jak ważna jest możliwość osobistych kontaktów, a targi to najprostsza metoda na osobiste spotkania. Niestety, wiele znaczących na rynku firm zrezygnowało z zaprezentowania swojej oferty. Mogą żałować, bowiem zwiedzających było sporo, a ci, którzy mieli swoje stoiska, pracy mieli naprawdę dużo i zdecydowanie oceniali imprezę jako bardzo udaną. Gorzej z opiniami zwiedzających, którzy uważali, że oferta zaprezentowana na targach była uboga choćby ze względu wymieniony brak wśród wystawców wielu firm zaopatrujących branżę – zarówno sprzętowych, jak i oferujących materiały czy narzędzia.

Na STONE 2022 można było zauważyć kilka ciekawych ofert. Między innymi premierowa prezentacja wyprodukowanych w Polsce spieków kwarcytowych Paradyż czy nowe materiały z oferty firmy Lai Leiki Stone, której przedstawicielem w Polsce od niedawna jest Jan Boboryk. Czarne Nero Bella i Sahara Black będą zapewne miały powodzenie. Kamienne płyty ze swojej oferty pokazała również w wielkim formacie i w różnych fakturach wykończenia Grupa EGA zagospodarowując przestrzeń w przejściach między pawilonami. Wśród debiutów można odnotować obecność kamieniołomu Kwarc (z nowym właścicielem firmą Impekstir) oraz Kam Serwis – dostawcę narzędzi i maszyn dla kamieniarstwa.

Faktem jest, że przedstawiciele firm, które powinny być wystawcami, byli zwiedzającymi na targach i wzięli udział w Wieczorze Branżowym, który odbył się w pierwszy dzień. Można mieć nadzieję, że swoje spostrzeżenia z imprezy targowej wykorzystają w przyszłych latach.

Jeśli tak będziemy działać, to doprowadzimy do braku targów naszej branży w Polsce. A to chyba nie najciekawsza perspektywa. Zapraszamy do obejrzenia zdjęć na: facebook.com/KurierKamieniarski

a rchitektura i kamień Centrum Informacji Naukowej i Biblioteka Akademicka

Dariusz Wawrzynkiewicz

Nagroda Roku SARP za rok 2011 za najlepszy obiekt wzniesiony ze środków publicznych, nagroda w konkursie „Życie w  architekturze” magazynu Architektura Murator dla najlepszego budynku wzniesionego w latach 2000-2012, Grand Prix w konkursie architektonicznym tygodnika Polityka, nominacja do Mies van der Rohe Award 2013 nagrody Unii Europejskiej dla Architektury Współczesnej.

Tym razem postanowiłem pokazać ten znany i wielokrotnie nagradzany obiekt z Katowic. Prosta bryła obiektu sprawdziła się doskonale, a obiekt – nazywany „Rudzielcem” – jest powszechnie lubiany przez mieszkańców.

Trudnego zadania zaprojektowania budynku podjęło się biuro architektoniczne HS99 z Koszalina. Trzeba było zaprojektować obiekt, który uporządkuje urbanistycznie teren kampusu uniwersyteckiego wpisując się w zróżnicowany kontekst architektoniczny, a przy tym stworzyć wyrazisty budynek, który odpowie na potrzeby nowoczesnej biblioteki akademickiej.

W zakresie elewacji architekci z HS99 zdecydowali się na zastosowanie kamienia – czerwonego piaskowca Rubin z Indii o fakturze łupanej. Według zaproponowanej koncepcji zadecydowano się na kolor czerwony nawiązujący do starej śląskiej zabudowy i pobliskich budynków.

Monolityczna bryła budynku złożona jest z dwóch prostopadłościanów, których wysokość dostosowano do sąsiedniej zabudowy. Niższy odpowiada średniej wysokości budynków na terenie kampusu uniwersyteckiego, natomiast wyższa część podkreśla rangę miejsca i funkcji. W tej części obiektu mieści się zamknięty księgozbiór. Siedmiokondygnacyjny budynek posiada 4004 wąskie tzw. okna szczelinowe, które dają efekt stonowanego światła.

Inwestycję zrealizowało konsorcjum Mostostal Warszawa i Acciona Infraestructuras. Obiekt został oddany do użytku w 2011 roku. Budowa trwała 2 lata i kosztowała 79 mln złotych, z czego prawie 53 miliony to dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej.

Kradzież tożsamości

Artur Majchrzycki

Przepisy RODO nakazują zwiększanie świadomości pracowników na temat bezpieczeństwa przetwarzania danych osobowych. Czy Ty i Twoi pracownicy jesteście świadomi zagrożeń w Internecie?

Kradzież tożsamości, zwana również fałszerstwem tożsamości lub defraudacją tożsamości, to przestępstwo polegające na wykorzystaniu czyichś danych – takich jak imię, nazwisko, numer PESEL, adres domowy czy wizerunek – bez pozwolenia ich właściciela. Pozwala przestępcy na podszywanie się pod ofiarę i działanie w jej imieniu.

Co roku dane średnio 9 mln Amerykanów dotyka kradzież tożsamości. W Polsce dochodzi do co najmniej 1,5 mln fałszerstw rocznie. Według danych Związku Banków Polskich co sekundę 12 użytkowników internetu staje się ofiarami przestępców działających w sieci. A liczba ta rośnie z roku na rok. Zaczynasz martwić się o swoje dane? I słusznie! Kradzież tożsamości to powszechne zjawisko. Celem takiego zabiegu jest zwykle wyłudzenie pieniędzy lub uzyskanie innych korzyści – oczywiście kosztem ofiary. Można więc powiedzieć, że tożsamość osoby nie stanowi celu kradzieży sama w sobie – jest jedynie narzędziem, które przestępcy chcą wykorzystać do osiągnięcia jakiegoś innego celu. Skutki mogą być różne i odbić się na portfelu ofiary, jej reputacji, a nawet przysporzyć kłopotów z prawem.

Jeżeli Ciebie jeszcze to nie dotknęło, to masz szczęście lub dobrze zabezpieczyłeś swoje dane. Jednak często dowiadujemy się o tym bardzo późno, gdy docierają do nas wezwania do zapłaty za zobowiązania, których nie zaciągaliśmy, lub nie możesz zapłacić w sklepie, bo konto w banku jest wyczyszczone. Jak chronić swoje dane (tożsamość) w internecie?

1. Zadbaj o bezpieczeństwo swojego maila. Sprawdź na stronie haveibeenpwned.com czy Twój adres mail został przejęty przez hackerów.

2. Zastosuj silne i unikatowe hasła: długie, min. 8-znakowe. Dobrym sposobem jest używanie generatorów haseł z menadżerów haseł.

3. Włącz uwierzytelnienie dwuskładnikowe. Dwuetapowa weryfikacja logowania znacznie zwiększa bezpieczeństwo konta (aplikacji), uniemożliwiając hakerom zalogowanie się – nawet jeśli znają hasło.

4. Zaktualizuj informacje o zabezpieczeniach: alternatywny adres mail, nr. telefonu

5. Używaj dobrego oprogramowania antywirusowego.

6. Uważaj na podejrzane maile. Nie otwieraj linków i załączników od nieznanych nadawców. Gdy na Twoją skrzynkę trafi mail z załącznikiem, gdy nie spodziewałeś się spadku lub wygranej, zastanów się dziesięć razy, zanim otworzysz załącznik z takiego maila.

7. Ogranicz udostępnianie informacji o sobie. Bądź podejrzliwy, gdy ktoś prosi Cię o informacje o Tobie, niezależnie czy to znajomy czy nieznajomy. Nigdy nikomu nie podawaj loginów czy haseł dostępowych do serwisów internetowych, w tym do portali społecznościowych. Choć rada ta wydaje się banalna, to zdarza się, że nieświadomi użytkownicy pod presją rozmówcy – hackera, są w stanie podać nieznajomym nawet dane dostępowe do bankowości elektronicznej. Najczęściej o dane do banku proszą hakerzy powołujący się na pracowników banku np. z pomocą techniczną lub z działu bezpieczeństwa.

Artur Majchrzycki – Inspektor Ochrony Danych, ekspert ds. ochrony danych osobowych, audytor Wewnętrzny Systemów Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji zgodnego z ISO/IEC 27001.

Kontakt do autora: tel. 501 15 11 15 email: a.majchrzycki@moment24.pl

8. Unikaj sieci publicznych. Publiczne sieci WiFi, szczególnie w krajach egzotycznych, nie dają żadnej gwarancji bezpieczeństwa. Twoje dane logowania, wiadomości , czy dane do bankowości elektronicznej mogą zostać przechwycone przez hackerów, którzy mogą być podłączeni do tej samej sieci. Dobrym rozwiązaniem jest zakup karty SIM lokalnego operatora telefonicznego.

Brzmi zatrważająco? Nie popadaj jednak w panikę! Dużo lepszym sposobem będzie głębsze poznanie zagrożenia i sposobów chronienia się przed nim.

Konsekwencje kradzieży tożsamości mogą być bardzo poważne – nie pozwól, aby hakerzy przejęli Twoją! Stosując powyższe rady, zdecydowanie podnosisz poziom bezpieczeństwa swoich danych. 

związku z... 2023

Czas jest bez wątpienia najważniejszym zasobem, z jakim mamy do czynienia. Widzimy to dokładnie kalkulując koszty produkcji, planując zadania, ustalając terminy. Widzę to również pisząc te słowa, bo aż trudno uwierzyć, że już minął kolejny rok.

Dla Polskiego Związku Kamieniarstwa był to rok intensywny. Po dwóch latach lekkiego, wymuszonego sytuacją, zwolnienia w końcu można było wrócić do pełni aktywności. Wśród działań, o których chciałbym dziś wspomnieć, na pierwszy plan (choć może czytelnicy już zauważyli, że dla mnie to zawsze priorytetowe działanie) wysuwa się edukacja. Propagowanie nauki zawodu kamieniarz w szkołach branżowych, kursy i egzaminy czeladnicze oraz mistrzowskie, warsztaty obróbki kamienia, pokazy i konferencje, zaangażowanie w zawody EuroSkills i Worldskills, to tylko hasła, a pod każdym z nich kryje się wielkie zaangażowanie ludzi Związku.

Dlaczego uważam, że edukacja jest tak istotna? Inwestując w siebie, swoich pracowników lub nawet w potencjalnych pracowników, jakimi są uczniowie budujemy kapitał. Nie jest odkryciem, że na kapitał składają się, obok zasobów pieniężnych i środków produkcji, właśnie zasoby intelektualne, czyli przede wszystkim wiedza i umiejętności. O ile środki pieniężne można zazwyczaj jakoś zdobyć, również środki produkcji są do kupienia, to bez profesjonalistów w firmie nie będzie efektów. A tę intelektualną część zasobów buduje się znacznie dłużej i bardzo rzadko jest do kupienia. Profesjonalizm jest niezbędny, by można było mówić o jakości, efektywności, rozwoju. W warunkach dużej konkurencji jest on niezbędny, by mówić w ogóle o trwaniu.

Dlatego cieszy każdy uczeń w szkołach branżowych i każdy mistrz, który decyduje się przyjąć go do swojego zakładu. Cieszy każdy kamieniarz, który postanawia zweryfikować swoją wiedzę i umiejętności, przystępując do egzaminów. Cieszy każdy uczestnik kursów i warsztatów, otwierający się na wiedzę i gotowy dzielić swoim doświadczeniem. Budujące jest, że rośnie grono biorących udział w konferencjach towarzyszącym zjazdom PZK, czy też tym towarzyszącym targom.

Przy okazji zmiany kalendarza, na rok 2023 życzę wszystkim zawodowo otwartości na nowe, mnóstwa okazji do poznawania tajników naszego pięknego zawodu, inspirujących spotkań, ciekawych podróży, wielkiej satysfakcji i wymiernych korzyści z pracy. A nie zawodowo – by w równowadze z obowiązkami, być z rodziną, oddawać się innym pasjom i mieć do tego zdrowie i czas.

Krzysztof Skolak

Jacek Kiszkiel

TIA cz. 15

Nie możesz mówić „k***a”

Mamy grudzień. Na kopalni zaczyna się pora deszczowa, temperatura podchodzi do 40 stopni. Czarni myślami są już na przerwie świątecznej, biali też już myślą o swoich wyjazdach do Kapsztadu. W tym wszystkim jesteśmy MY Polacy!

Przełom listopada i grudnia 2022 roku należał do Mietka i Zenka. Polecieli do Afryki, żeby zrobić konkretną robotę i zaplanować produkcję. Oczywiście historia by była nudna, gdyby nie to, że jak zwykle miejscowi muszą coś odwalić i narobić bałaganu. Tak właśnie było tym razem, a początek całej historii sięga do października 2022 roku. Z powodu rosnących kosztów produkcji i zarazem spadku produkcji w porównaniu do poprzedniego roku, musiałem podjąć decyzję o skróceniu godzin nadliczbowych oraz o wstrzymaniu wypłaty premii świątecznych. Życie wymusiło na mnie zdystansowanie się od tego, jaki stosunek czarni mają do białych, a zwłaszcza do nas, Polaków. Przestałem się przejmować, co o nas mówią. Przestałem też wierzyć w ich obietnice, które składali zawsze, gdy negocjowali podwyżki, bonusy czy pożyczki, ale zwykle szybko zapominali po zakończeniu rozmów. Skutkiem tego zupełnie zmieniłem podejście w rozmowach zarząd – pracownik, a dzisiaj mamy Isaaca, który występuje w naszym imieniu i on negocjuje z czarnymi. Isaac to biały gość koło siedemdziesiątki, który bardzo dobrze porusza się w sprawach prawa pracy w RPA i w sumie pracuje dla nas jako prawnik. Wyleczyłem się z tego, żeby być miłym i za wszelką cenę dogadać się – często na niekorzyść firmy. Oni mają nas gdzieś, to czemu ja mam być miły na siłę!

TIA – This is Africa – to najczęściej powtarzany przeze mnie zwrot w odniesieniu do RPA. Przez ostatnie 11 lat powtórzyłem go tysiące razy. Na głos i w myślach.

Kiedy ogłosiłem swoją decyzję – oczywiście uzasadnienie nie zostało usłyszane – czarni zaczęli pisać donosy na szefa. Tak, pisali donosy na Zenona. Co było w donosach? Przypuszczam, że dla każdego czytelnika to rzeczy absurdalne z perspektywy tej sprawy: niezakładanie kasku przez Zenka i Mietka, brak koszulki odblaskowej, brak butów z noskami metalowymi czy praca pod dużą presją ze strony Zenona. No i chyba najlepsze z najlepszych: Zenon i Mietek używają słowa „k***a” i to prawdopodobnie w celu obrażenia ich.

I tak któregoś dnia na kamieniołom wjeżdża pracownica z DMR (urząd górniczy) i chce zamknąć kopalnie, bo chłopaki z Polski są bez wymaganego uniformu. Kazałem im zjechać jak najszybciej do domu, a pismo od pani komisarz kazałem zawieźć do Lourensa – niewidomego adwokata, którego znacie z poprzednich odcinków TIA – by pomógł mi w tym zderzeniu z głupotą ludzką. To był piątek. Miałem nadzieję, że do poniedziałku sprawa trochę przycichnie i od nowego tygodnia będzie można normalnie funkcjonować.

Jednak dostaję telefon od Rudiego, który mówi, że to pilne, bo na kopalni są przedstawiciele związków zawodowych i chcą ze mną rozmawiać. Słuchawkę przejmuje Stalin (pamiętacie z poprzednich tekstów: lider związków zawodowych) i – zanim zdążyłem powiedzieć, że wszystkie rozmowy mogą się odbywać wyłącznie w obecności Isaaca – spokojnym i wyważonym głosem mówi, że chce mnie tylko o coś poprosić. Uległem i postanowiłem wysłuchać, co ma do powiedzenia. Spodziewałem się, że głównym tematem będzie brak odprawy świątecznej. Nie myliłem się. Ale nie było to żądanie, a bardziej prośba z jego strony, żeby ludzie coś dostali od firmy na ten okres wolnego.

Jak pamiętacie, w poprzednich latach, gdy mieliśmy genialnego menadżera z Polski, była praktyka, że w grudniu wypłacane były dwutygodniowe bonusy, premie do podstawowej wypłaty. Macie pewnie też świadomość, że w grudniu w Polsce zaczyna się martwy sezon w kamieniarstwie i wygenerowanie jakiejkolwiek ekstra kasy jest bardzo trudne.

Stalin przedstawił swoje stanowisko i poprosił chociaż o minimalne bonusy w wysokości 500 randów (ok. 120 zł) na głowę. Odpowiedziałem, że zastanowię się i dam odpowiedź w przyszłym tygodniu. Tak naprawdę od początku chciałem coś dać pracownikom, ale chciałem, by była to niespodzianka przed świętami. Chwilę później dzwoni Lourens. Kontrola DMR nie jest dla picu i trzeba to potraktować poważnie, bo mogą zamknąć kopalnie, a Zenka i Mietka wsadzić do więzienia. Że co?! Za brak kasku i popularną polską „k***ę” chcą zamknąć kopalnie? Lourens poprosił o spotkanie w jego biurze następnego dnia.

W sobotę Zenek pojechał na spotkanie z prawnikiem, ja połączyłem się telefonicznie. Jak się okazało, w RPA skargi można składać anonimowo. Takich skarg było 15 od połowy października, czyli od momentu, gdy obciąłem nadgodziny i padła informacja o braku bonusów świątecznych. W rozmowie przyznajemy, że zasady BHP są proste, rozumiemy je i trzeba ich przestrzegać. Zarzut o presję ze strony Zenona wydaje się naciągany, bo pracujemy z czarnymi od 11 lat i trochę się nawzajem poznaliśmy – Zenon jednak powiedział, że trochę ograniczy rzekome „ciśnienie”. Ale już zakaz używania słowa „k***a”, to przecież jest to bzdura. Tłumaczę Lourensowi, że słowo „k***a” ma w języku polskim ponad 100 różnych znaczeń. Wypowiadamy je kiedy jesteśmy smutni, szczęśliwi, w euforii czy przygnębieni. I tak naprawdę ciężko jest przetłumaczyć to słowo na inny język, bo ma tak dużo znaczeń i zastosowań. I nagle my – jako Polacy i na dodatek faceci – mamy przestać używać tego „przecinka”? Pytam Lourensa: „Skoro czarnych obraża słowo, którego nie rozumieją, to jak my mamy się czuć kiedy oni rozmawiają w swoich dialektach, czy nawet po afrykanersku, gdzie 99% słów nie rozumiemy, i de facto każde słowo może nas obrażać.” Odpowiada, że jak nie znasz języka, to nie wiesz czy jesteś obrażany. Pytam dalej: „Skąd oni mogą wiedzieć o czym my rozmawiamy, skoro nie znają języka polskiego?”. Odpowiedź zaskakuje: „Twierdzą, że to słowo znają.” Moje emocje sięgnęły zenitu: „Okej. Od dzisiaj nie używamy słowa »k***a«, tylko »s***aj«. Zobaczy jak długo nie będzie to im przeszkadzać.”

W poniedziałek wszystkie papiery zostały dostarczone przez Rudiego do DMR, do Rustenburga i sprawa została oddalona. Rachunek, jaki mi wystawił Lourens to 20 000 randów. Czyli, jak już się domyślacie, premii na pewno nie będzie. W środę zadzwoniłem do Rudiego i powiedziałem mu, żeby przekazał pracownikom, że przez głupotę donosicieli Jacek wydał 20 tys. randów na prawników i papierologię. W ten sposób premie tegoroczne zostają anulowane, bo pieniądze na nią przeznaczone poszły na usuwanie skutków ich poczynań. Może następnym razem się zastanowią przed podjęciem pochopnych, krótkowzrocznych działań.

Cóż... RPA rządzi się swoimi prawami i często musimy poświęcać czas i wydawać pieniądze na rzeczy głupie i bezsensowne. A tak naprawdę chcielibyśmy latać na Czarny Ląd tylko po to, żeby wykonać konkretną robotę i spokojnie wrócić do Polski. Ale cóż, lokalsi nie pierwszy i nie ostatni raz dają nam do wiwatu. Już się do tego zdążyliśmy przyzwyczaić, więc jak to mówią „TIA – this is Africa!”!

Sprzedam funkcjonującą kopalnię łupka w Orłowicach pod Świeradowem Zdrój wraz z przyległymi gruntami. Łączna powierzchnia ok. 35 ha, w tym ok. 4,5 ha przewidziane w Studium pod inne usługi. Cena 4 800 000 zł Kontakt : 794 958 381 lub 790 437 910

www.kurierkamieniarski.pl/drobne

Inwentaryzacje dendrologiczne terenów kopalni Dendro Project Rafał Jaworowski. Sporządzamy szczegółowe inwentaryzacje dendrologiczne i prowadzimy procedury administracyjne w celu wycinki pod kątem m.in. poszerzenia odkrywki itp. Kontakt 790 437 910, e-mail: biuro.dendroproject@gmail.com

Ukraińskie bloki granitowe: Elita, Gabro, Kapuściński, Leznik, Pokostovka, Sajda (Novodanilovka), Tokovski. Skład: Con Futuro, 20-388 Lublin, Wilczopole-Kolonia 49. Tel. +48 782 043 753, +48 695 043 753, e-mail: con-futuro@wp.pl Zapewniamy transport!

2500 zł. Kilka kompletów ściernych gratis. Kontakt tel. 602 487 880

Producent fartuchów i rękawów wodoodpornych dla kamieniarzy. Sprzedaż wysyłkowa – błyskawiczna wysyłka pocztą lub kurierem. Strzegom, ul. Św. Anny 1/6, www.fartuchywodoodporne.pl, tel. 60 34 26 223, tel./fax 74 8 551 472

Wycinka drzew, przygotowanie terenu pod budowę, czyszczenie terenu z samosiewów nie wymagających zezwoleń na wycinkę. tel. 790 437 910 e-mail: biuro.dendroproject@gmail.com

Z powodu przejścia na emeryturę WYPRZEDAŻ czynnego sklepu kamieniarskiego: artykuły pozłotnicze, szlifierki oraz części zamienne, głowice szlifierskie wahliwe, folie do piaskowania piły, grawerki, narzędzia do rzeźbienia, chemia kamieniarska, akcesoria elektryczne, galanteria nagrobna, artykuły BHP, ściernice diamentowe, segmenty diamentowe i koraliki diamentowe na linkę. Przy zakupie osobistym – Okazyjne Ceny! Parkowanie przy sklepie. Możliwość zakupu wraz z lokalem (ok. 50 m2). Kontakt: Strzegom, ul. Św. Anny 13, tel. 691 379 901, diamboz@o2.pl. cennik

Pracownik wielosezonowy

Darek Wawrzynkiewicz

Pamiętam, jak kiedyś powszechnie promowano zakładanie na zimę opon zimowych. Wyjaśnień było wszędzie pełno. Że inny bieżnik, że materiał opony specjalnie dobrany do niskich temperatur. Początki tej promocji były trudne. Niewielu było chętnych na dodatkowy wydatek. Mięły lata i zmiana na opony zimowe stała się powszechna.

Opony uniwersalne istniały od dawna, jednak ich jakość pozostawiała wiele do życzenia. Dopiero w 2015 roku Michelin wprowadził na rynek opony wielosezonowe o dobrych parametrach. Za nim nowy typ ogumienia wprowadziły Goodyear i Continental, a potem cała reszta.

Jedno jest pewne: o zagadnieniu jeżdżenia samochodem w zmienionych warunkach trzeba pamiętać. Nawet, jeśli zdecydujemy się na opony wielosezonowe, trzeba sprawdzić bieżnik, ciśnienie w oponach i wyważenie kół. Tak samo ważne jest przygotowanie zakładów kamieniarskich do pracy w zimie.

Kiedyś większość zakładów zamykała się w okresie zimowym. Nie było potrzeby dostosowywania firm do zimowego okresu. Czasy się zmieniły i mało jest firm, które stać na zimową przerwę. Tym bardziej, że pozyskanie dobrych pracowników stało się bardzo trudne. Jeśli ich zwolnimy przed zimą, może się okazać, że na wiosnę nie będzie miał kto pracować w zakładzie. Wiadomo, że okres zimowy dla większości zakładów to trudny czas. Mniej zleceń, dodatkowe koszty i mniejsza wydajność pracy. Niestety, ogrzewane hale produkcyjne nadal nie są powszechne. Nawet jeśli są, to w kontekście ogromnego wzrostu cen energii zapewne zakłady będą oszczędzały obniżając temperaturę w halach.

W tym miejscu chcę zwrócić uwagę na kluczowy w zakładzie element – pracowników. Odpowiednie ubranie robocze, buty, rękawice wydają się oczywiste. Niestety odwiedzając zakłady widzę, że w niewielu szefowie firm dbają o te elementy. Częstym widokiem są pracownicy w prywatnym ubraniu i adidasach, bez rękawic lub takich w strasznym stanie. Na dodatek, te elementy są „wielosezonowe”. Lato –zima bez zmian.

Efekt – w zimie przemarznięci pracownicy, w lecie przepoceni. A praca z kamieniem to duże obciążenia i spore zagrożenie wypadkowe. Jak w takim kontekście dziwić się, że trudno znaleźć pracowników, a ci, którzy są, po przetrwaniu roku – odchodzą z branży. Mało tego, ich opinia o pracy w kamieniarstwie rozpowszechnia się. Nasze ogłoszenia o chęci zatrudnienia pozostają bez odpowiedzi.

Warto zauważyć też inny efekt brako dbałości o osobiste wyposażenie pracowników. Naszych ludzi widzą też klienci. Marną reklamą firmy są pracownicy w starych dżinsach i flanelowych prywatnych koszulach. Jak by nie patrzeć, oferujemy produkt dość luksusowy. Jeśli klient widzi pracowników, nieubranych przez firmę, to delikatnie mówiąc, kłóci się to z wizerunkiem luksusowego produktu. Zachęcam zatem do sprawdzenia, jak do zimy przygotowany jest zakład i jego pracownicy. Jeśli nie zadbamy o warunki pracy, pracownicy będą odchodzić i sformułowanie – rodem z branży oponiarskiej, ale w innym kontekście – pracownik wielosezonowy odejdzie w zapomnienie. Ludzie po przepracowaniu okresu zimowego będą odchodzić, szukając pracy w lepszych warunkach.

Kamieniarstwo Zenon Kiszkiel Aleja Wojska Polskiego 46 58-150 Strzegom

tel. (074) 855 22 47 fax. (074) 855 22 46 tel. kom. (+48) 509 082 555

www.kiszkiel-granit.pl e-mail: firma@kiszkiel-granit.pl