‘Samen opleiden en Professionaliseren’ heeft de toekomst

In 2021 kreeg het nieuwe Kwaliteitskader Samen Opleiden & Professionaliseren groen licht van de vijf sectorraden en OCW. De ambitie is dat alle opleidingsscholen doorontwikkelen en uitbreiden, met 2030 als stip op de horizon. Vanaf dan moeten alle studenten van lerarenopleidingen in deze constructie worden opgeleid. De Academische Opleidingsschool Noord-Nederland sorteert hier al jaren op voor, met positieve resultaten. Hoog tijd om te gaan groeien!

‘Samen opleiden en professionaliseren’ helpt ook om startende leerkrachten goed te begeleiden in hun inductiefase

Een opleidingsschool is een partnerschap van een lerarenopleiding en scholen in het werkveld. Voor wat betreft het basisonderwijs leiden Pabo en scholen hierin leerkrachten op in de praktijk. Dat gebeurt vanuit een gemeenschappelijke visie op wat de leerkracht van de toekomst moet kennen en kunnen. Met deze formule voor werkplekleren deden de Pabo en de elf schoolbesturen al veel ervaring op, maar nog op kleine schaal, alleen voor de derdejaars studenten van de reguliere opleiding. “We staan nu op de drempel van een nieuwe fase”, zegt Judith Toering, op het moment van dit interview nog opleidingsmanager van de Pabo. “We willen straks ál onze studenten opleiden in een opleidingsschool. Dus dan gaat het om het werkplekleren in alle studiejaren en voor alle opleidingsvarianten.

Dat kan alleen als er veel meer schoolbesturen en scholen zijn aangesloten.”

Steviger voor de klas

Voordelen? Dat zijn er meer dan één. Veel vloeien voort uit “de hele korte lijntjes tussen de schoolbesturen, de basisscholen waar de studenten praktijkervaring opdoen en de Pabo”, zoals Violet Kooyker het verwoordt. Ze is Pabo-docent en coördinator werkplekleren LiOfase. Hoe belangrijk die korte lijntjes zijn, ervoer ze ooit zelf als derdejaars, later als schoolopleider en nu als coördinator opleiden in de school. “Het is heel fijn voor studenten maar ook voor de school dat er iemand is die precies weet van waaruit de Pabo opleidt, wat het onderwijsprogramma is van de studenten, welke theorie ze al hebben gehad, wat ze al kennen en kunnen. Hierdoor kan een schoolopleider studenten beter helpen de vertaalslag te maken naar wat ze tegenkomen en ervaren in de praktijk. Ik hoor nog steeds van studenten terug dat ze daardoor rugdekking voelen, dat ze steviger voor de klas kunnen staan omdat ze tijdens het werkplekleren kunnen ervaren wat ze net aan theorie hebben gehad.”

Voortdurende afstemming

Die koppeling tussen theorie en praktijk is ook belangrijk voor de onderwijskwaliteit op de basisscholen. Judith: “In het oude systeem kreeg de student stageopdrachten mee die niet altijd aansloten bij het lesprogramma van de klas.” Het nieuwe werkplekleren in een Opleidingsschool gaat hier verandering in brengen. “Omdat er voortdurend afstemming is tussen instituutsopleider en schoolopleider is er ook voortdurend een inhoudelijke verbinding tussen theorie en praktijk, rekening houdend met de context van de basisschool. Het mes snijdt aan twee kanten.”

In werkelijkheid zijn er nog meer voordelen: denk aan het lerarentekort. Iedere basisschool is op zoek naar gekwalificeerde leerkrachten, iedereen vist in dezelfde vijver en samen opleiden helpt om startende leerkrachten goed te begeleiden in hun inductiefase (eerste 3 jaar).

Of denk aan een doorgaande lijn in professionalisering. Vers van de opleiding ben je startbekwaam. Je moet nog basisbekwaam en vakbekwaam worden. Daar is bij- en nascholing voor nodig, coaching, contact met andere jonge leerkrachten. Violet: “Kwaliteit van de doorgaande lijn in opleiden en professionaliseren wordt krachtiger als scholen/besturen en opleidingsinstituten hier samen verantwoordelijkheid in nemen.”

Meedoen loont

Om in het Noorden straks voldoende startbekwame leerkrachten te hebben, is het nodig dat zoveel mogelijk schoolbesturen met hun scholen gaan meedoen aan ‘Samen opleiden en Professionaliseren’. Deelname is echter niet verplicht. Judith: “Nieuwe besturen kunnen zich aansluiten en hebben daarbij regie over de deelname per school. Sommige scholen kunnen direct van start, voor andere scholen kan het zinvol zijn om op een later moment aan te haken. Scholen hebben belang bij een zo groot mogelijk opleidingsnetwerk, want samen zorg je voor zo’n rijke leeromgeving die nodig is om opleidingskwaliteit te bieden.”

Het zal wel even duren voor het opleidingsnetwerk staat en de opleidingsschool-nieuwe-stijl is gerealiseerd. Er moet nog ontzettend veel gebeuren, en dan klinkt 2030 ineens heel dichtbij.

Judith wil er vanuit haar nieuwe rol als meerschools IKC-directeur in Drenthe graag aan meewerken.

“Dit is echt een belangrijke ontwikkeling in de strijd tegen het lerarentekort. Meedoen aan Samen opleiden en Professionaliseren zou een element moeten zijn in je strategisch personeelsbeleid.”