Epiloog M. Bogerd

EPILOOG

Op 17 april 1945 werd Urk bevrijd. Ruim twee weken later kwam de bevrijding voor geheel Nederland. Nederland was weer vrij. Een zware tol moest daarvoor worden betaald. Groot was het verlies aan mensenlevens. Groot waren ook de verwoestingen door roof, vernieling en oorlogshandelingen. Materieel gezien bracht Urk het er nog best vanaf. Ons dorp bleef onbeschadigd. Toch was er ook op Urk leed. Oorlogsleed. Rouw over hen die niet terugkeerden. Zorg over hen die de gruweldaden aan den lijve hadden ondervonden en daarvan niet (meer) konden loskomen. Openbare en verborgen nood. En ondanks dat, groeide weer de geestkracht. De wil, de zin en de lust om in vrijheid te zorgen voor hen die ons liefen dierbaar zijn. Urk ging een nieuwe periode in. Vertrouwend op God, Die de tirannie en het geweld had verdreven. Die God, Die in verleden tijden zo rijk gezegend had. De Heere werd gedankt en geprezen!

En nu? Waar hebben de weelde, de welvaart en de weldaden ons gebracht? Een vraag die moet leiden tot bezinning.

Een klein stukje Urker geschiedenis ging in dit boekwerkje aan uw ogen voorbij. Urk in oorlogstijd. ’t Is slechts een samenvatdng. Veel meer kan er over de oorlogsperiode worden geschreven. Wanneer alles naar wens verloopt, gebeurt dat ook. De oproep in de plaatselijk verschijnende bladen om gebeurtenissen uit de oorlog door te geven, vond weerklank. Een groot aantal ooggetuigeverslagen, verhalen en bijzondere gebeurtenissen werden vanuit de bevolking aangeleverd. Daarnaast trof de redaktie tijdens haar speurwerk diverse belangrijke gegevens aan. Nieuwe verhalen konden worden gemaakt. Ook werden enkele interviews afgenomen. A1 deze verhalen, gebeurtenissen, interviews en verslagen zullen in een tweede boek over Urk in oorlogstijd nog ditjaar verschijnen. Uiteraard opnieuw verluchtigd met bijpassende foto’s.

Dank zijn we verschuldigd aan het gemeentebestuur en de directie van de visafslag, die een financiele bijdrage verstrekten, waardoor deze eerste uitgave mogelijk werd. Ook zeggen weJanny de Boer hartelijk dank, die dit oorlogsboek heeft getypt, met zorg en toewijding.

113

50jaar na de bevrijding zien we terug op de oorlogsjaren. Om te gedenken, maar ook ter lering. Dit niet weer. ’t Is een terugblik, om Gods hand in de geschiedenis op te merken en Zijn wonderdaden.

Ons past de bede: ‘Heer’, ontferm U, ontferm U over dit geslacht. En breng ons weder aan Uw voeten, opdat ons niet iets ergers wacht.

114

BIJ HET MONUMENT

Ik sta bij ’t monument, verzonken in gedachten... De tijd ging snel voorbij. Wie kent nog al het leed dat d’ oorlogsweeen toen aan deze mensen brachten? Ik lees de namen weer... opdat ik niet vergeet.

Komt er nog ooit een tijd dat de kanonnen zwijgen en dat er vrede mag op gans de aarde zijn, zodat geen wapentuig het leven kan bedreigen en heel de schepping zal Gods schone gaarde zijn?

Ik sta bij’t monument en richt de blik naar boven, ik voel de frisse wind en zie de wolken gaan... Daalt ooit die vrede neer? Heer’, sterk mij in ’t geloven: Gij laat het door uw Kind de kinderen verstaan.

T. de Vries

Archiefgemeente Urk W.J.J. Boot, 'De boot toet!’ Diversejaargangen van het ‘Friesch Dagblad’ Diversejaargangen van de ‘Oprechte Urker’ Diversejaargangen van ‘Stuurboord’ Diversejaargangen van ‘Het Urkerland’ Diversejaargangen van het ‘Urker Volksleven' Elsevier, ‘Kroniek van de twintigste eeuw’, 1985 Het Grote Gebod', gedenkboek LO en KP, 3e druk 1979 A.A.Jansen, ‘Wespennest Leeuwarden’, 1977 Dr. L. deJong, ‘Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog’ H. Kramer, ‘Aantekeningen’ L. Kramer, ‘Herinneringen uitmijn leven’, 1971 L. Kramer, ‘Scheepsjournaal UK 202’, 1994 F. Pereboom, ‘Het Kerkje aan de Zee’ J. van Slooten, ‘Een verurkte Israeliet’, 1995 S. Snoek, ‘Na de razzia’ A. van Urk, ‘Daar werd een dijk gelegd’ R. Valkenburg, ‘Gedreigd door’t vuur’, deel II T. de Vries, ‘Urk in oorlogstijd’ A. en K. Weerstand, ‘Verzamelde gegevens’ A. Wielinga/J. Salverda, ‘De Lemmerboot’, 1983

Fotoverantwoording

De foto’s in deze uitgave zijn afkomstig van: Archiefgemeente Urk (ArchiefRijkswaterstaat, directie Flevoland) ArchiefA. van Urk, Urk Walkate Archief, Kampen Gemeente archiefRotterdam Museum ‘Het Oude Raadhuis’, Urk Collectie G. Wakker, Urk Machiel Korf Fotobureau Bedijs, Amsterdam Diverse particulieren

116

5 mei

Psalm 37 vers 35 en 36

Toen’s Heeren hand den dwing’land had geveld En ’s vijands macht een einde had genomen, Scheen onze blijdschap schier niet te betoomen; Verbroken werd, wat lang ons had gekneld.

O vreugdedag!... Wie had nog durven droomen Eens vrij te zijn van onrecht en geweld? Er stierven veel, gemarteld en gekweld, En ook voor ons scheen bijna geen ontkomen.

Elkjaar opnieuw zal Holland dit herdenken, Hoe God na druk, verademing won schenken, Met dankbaarheid in het verruimd gemoed.

En stil zijn, in gedachtenis aan alien Die, voor de vrijheid daagde, zijn gevallen, Die voor ons streden - offerden hun bloed.

W. Ruiten

Stichting Urker uitgaven - 1995