Een eigen boot

Het gebeurde wel, zoals nog in 1895, dat de mannen zo slecht vooruit konden komen, dat ze in hun open vlet den nacht moesten doorbrengen! Werd men op Urk over het uitblijven van den ijsloper ongerust, dan werden aan de kust houtvuren ontstoken en liet men den misthoorn klinken, om de mannen den weg te wijzen. Waren ze goed aangekomen, dan ging er een zucht van verlichting uit het hart der ingezetenen op. In de kerk werd’s zondags voor de behouden aankomst gedankt. Men sprak wel van ‘bloedreizen’. In velerlei zin was het daarom een zeer grote vooruitgang toen de gebroeders De Groot te Kampen op 1 april 1890 met hun stoomboot ‘Minister Havelaar’ de lijn Kampen-Urk-Enkhuizen openden, waardoor men op een dag heen en terug kon. Ook kon nu bij vorst de vaart iets langer worden volgehouden dan met de postschuiten. Het isolement van Urk was nu zeer veel beperkt. Het wachten was toen nog op een telefonische verbinding van Urk met den wal, waarvan het gemis in stormtijden bijzonder werd gevoeld. Ook daaraan kwam 1 October 1897 een einde. Voor de perioden dat de boot niet door het ijs kon, sloot de maatschappij in 1899 een overeenkomst met de IJslopersvereniging. De eerste zou zorgen voor een ijsvlet van Kampen naar Schokland en terug en de andere voor een tussen Urk en Schokland. Zo konden de zware tochten worden gehalveerd.

In verband met de noodzakelijkheid dat het vuurtorenlicht, met het oog op de ijslopers, steeds, ook oostwaarts van het eiland, zichtbaar zou zijn, werd de vuurtoren in 1899 vijf meter verhoogd, zodat het licht niet langer door het dak van de Gereformeerde kerk werd onderschept.

Een eigen boot

Een der sprekendste kenmerken van den nieuwen tijd is wel het in de vaart brengen van ‘een eigen boot’. Een der firmanten van Gebroeders De Groot, die de Minister Havelaar sinds 1890 in de vaart hadden en die later hun vennootschap hadden omgezet in de Kamper Stoombootmaatschappij, kon niet overweg met zijn medevennoot en trad in 1914 uit de firma. Hij kwam op Urk en gafaan enkele notabelen te kennen, dat hij wel een eigen Urker bootmaatschappij zou willen oprichten, met het gevolg dat nog

95

in hetzelfde jaar de Eerste Urker Stoombootmaatschappij ‘Urks Belang’ tot stand kwam. In dezen naam lag een program opgesloten. Zonder iets te willen afdoen aan den lof, die de Kamper firma toekwam voor de voorbeeldige wijze waarop zij bijna 30 jaar lang de gemeenschap van Urk met ‘den wal’ had onderhouden, een gemeenschap die zelfs in den winter, als het even kon, werd volgehouden, oordeelden de Urker vennoten toch dat ‘een Urker boot op Urk thuishoorde\ De algemene sympathie was terstond voor de nieuwe onderneming, en Urks Belang bracht 15 mei 1915 het stoomschip Eiland Urk in de vaart. Vanwege de kolenschaarste moest evenwel het eerste jaar met hout worden gestookt. De Kamper firma heeft nog enige tijd de concurrentie volgehouden, zodat men op Urk van het goede haast te veel kreeg, maar op den duur trok zij zich uit de ‘territoriale wateren’ van Urk terug. De rijkssubsidie en het recht van het postvervoer kwamen toen toe aan de nieuwe maatschappij, en meerdere boten werden in de vaart gelegd, ook voor de route Urk-Elburg. 1 April 1940 werd het 50-jarig bestaan van de stoombootverbinding van Urk met den vasten wal in alle stilte herdacht.

Opmerking: Toen Urk een wegverbinding met het achterland kreeg in 1948, kon de boot de concurrentie met het vervoer over de weg niet langer meer volhouden en kon de bootverbinding met Enkhuizen alleen in de zomermaanden gehandhaafd blijven.

96