Flows magazine mei 2023 - Douane

Jef Hermans geeft tips voor meer samenwerking

In

WIE GEEN DATA DEELT, IS GEZIEN

Mensen Scheepvaart Transport Havens Logistiek Douane

Compact, snel en wendbaar. De Jungheinrich autonome Mobile Robot arculee S brengt dynamiek in uw magazijn. Dit systeem biedt voordelen bij uw underload transport. Dankzij de bekroonde software kan u de arculee S ook naadloos integreren in uw logistieke processen.

Meer weten?

www.jungheinrich.be/amr-nl

Terugverdientijd in minder dan 2 jaar

Underload transport

360°veiligheid

Efficiëntie in beweging. Automatisering, wendbaar als nooit tevoren.

DE DOUANE VERDIENT

ONS RESPECT OMDAT

ZE ELKE DAG OPNIEUW DE STRIJD AANGAAT

OM ONZE ECONOMIE EN ONZE SAMENLEVING TE VRIJWAREN

Douane

Koen Dejaeger

Voor het grote publiek komt de douane vooral in beeld als er grote partijen namaak of drugs in beslag worden genomen. Na nog wat info over de illegale goederen en de daaraan gerelateerde criminele activiteiten, is het dan vaak ‘over naar het volgende onderwerp’. Wie evenwel in de haven en de brede logistieke sector actief is, weet dat douane veel meer inhoudt dan dat.

Goederen die op een of andere manier worden geïmporteerd of geëxporteerd, moeten de juiste weg volgen en vooral ook de juiste documenten hebben. Jef Hermans geeft een boeiende inkijk in de samenwerking tussen de douane en de bedrijfswereld. Het 3C-certificaat van de douane kan die band alvast versterken, zo leert een casestudy bij Volvo Cars.

In lijn zijn met de regelgeving, het kan voor bedrijven een valkuil vormen, maar ook opportuniteiten bieden, zo licht douane-expert Luc Sambre (BDO) toe. Met enkele specialisten van Deloitte hadden we dan weer een boeiend gesprek over de moeilijke omstandigheden waarin onze bedrijven vandaag moeten navigeren.

Dat de douane stilaan haar stoffige imago van zich afschudt, bewijzen de vele initiatieven rond digitalisering. Niet in het minst bij de douane zelf, maar ook bij de douane-dienstverleners. Door documenten te digitaliseren en processen te automatiseren, kunnen bedrijven een versnelling hoger schakelen.

De dienst opsporing van de douane gaat met driehonderd medewerkers proactief op zoek naar smokkelwaar en grote georganiseerde fraude. Naast drugs en namaakproducten, speuren ze ook naar onderwaarderingen en naar fraude met antidumpingrechten. We kregen de kans om enkele medewerkers anoniem te interviewen.

Sommigen blijven bewust onder de radar, anderen treden dan weer voor het voetlicht. Zo combineert schepen Mark Vanhecke zijn ambt met een job als douaneambtenaar. Met Oostendenaar Stephan Legein hebben we het dan weer over de uitdagingen van de douane in ons kustgebied. We staan ook stil bij de loopbaan van Sabine De Schryver, die als gewestelijk directeur afzwaait in Antwerpen.

Last but not least laten we administrateur-generaal Kristian Vanderwaeren zelf aan het woord. Hij geeft in een nawoord zijn visie op de richting die de douane moet uitgaan.

Met het online-nieuwsplatform bericht Flows dagelijks over de douane en douanegerelateerde onderwerpen. Zeker als het aankomt op drugsfeiten zien we criminele organisaties naar steeds driestere middelen grijpen. De douane verdient dan ook ons respect omdat ze elke dag opnieuw de strijd aangaat om onze economie en onze samenleving hiervan te vrijwaren. Zonder daarbij voorbij te gaan aan de pijnpunten die er zijn en die ook in dit magazine worden besproken, lijkt ons daarom ook een woord van dank meer dan op zijn plaats.

COLOFON

Dit magazine is een uitgave van Flows. Flows.be is in de eerste plaats een online nieuwsplatform. De meeste onlineartikels zijn exclusief voor betalende abonnees. U kunt zich wel abonneren op de gratis nieuwsmail van Flows. Daarmee ontvangt u dagelijks een e-mail met het overzicht van de belangrijkste nieuwsfeiten van die dag. Daarvoor kunt u zich inschrijven met de link onderaan de homepage van Flows.be

Daar vindt u ook de overzichten van de formules om te abonneren. De berichten die u op Flows. be leest, zijn het werk van beroepsjournalisten en specialisten die garanderen dat de abonnees over correcte, actuele en heldere informatie beschikken. Net zoals u graag correct en eerlijk vergoed wordt voor uw professionaliteit, geldt dat ook voor onze redacteurs. Een abonnement op Flows biedt u overigens niet alleen een inhoudelijke voorsprong. Elke abonnee krijgt stevige kortingen voor Flowsevents en krijgt mailalerts bij belangrijk breaking news.

Uitgever

ProMedia BE bv

Brouwersvliet 33 2000 Antwerpen

Flows.be

Opmaak Bureau OMA

Eindredactie

Charlotte De Noose, Melanie De Vrieze

Redactieteam

Julie Desmet, Yannick De Spiegeleir, Melanie De Vrieze, Koen Heinen, Roel Jacobus, Bart Meyvis, Philippe Van Dijck & Koen Dejaeger (coördinatie)

Adverteren

marketing@flows.be - henk.wathion@flows.be

Abonnementen

klantenservice@flows.be

Redactie

redactie@flows.be

Foto cover

© Port of Antwerp-Bruges – P&O Ferries Eurocargo

Voorwoord

RX/Seaport loodst havengemeenschap door Brexit

Jef Hermans over samenwerken met douane

Undercover: op pad met de dienst opsporing

Luc Sambre schetst risico’s voor bedrijven

Mark Vanhecke: schepen en douaneambtenaar

“Crisismanagement: het nieuwe normaal”

Stephan Legein: uitdagingen aan de kust

North Sea Port breidt grenscontrolepost uit

Portilog biedt opleidingen douane aan

Volvo Cars over de voordelen van 3C

Afscheid gewestelijk directeur Sabine De Schryver

Luchtvracht verwelkomt elektronische douane-aangifte

Customaite helpt documenten digitaliseren

Kristian Vanderwaeren: douane, quo vadis?

“Voor het delen van het gemeenschapsgevoel

Voorzitter van FORWARD Belgium Jef Hermans gaat voor een

© Portmade – Jef Hermans

data mis ik soms nog gemeenschapsgevoel in onze havens”

moderne manier van samenwerken met de douane

Als managing director van douanevertegenwoordiger Portmade, intussen onderdeel van Customs Support, is Jef Hermans de ideale persoon om toe te lichten hoe de samenwerking met de douane verloopt. “Onze relatie met de douane is goed, maar we zoeken nog naar een meer moderne manier van samenwerken”, klinkt het. En daar heeft Hermans wel enkele voorstellen voor, gaande van een beter wederzijds begrip, over het uitwisselen van data tot een aangepast boetebeleid. “Ik mis soms nog het gemeenschapsgevoel in onze havens, bijvoorbeeld bij het uitwisselen van data. Nochtans worden alle partijen daar beter van.”

Koen Dejaeger

Bij Portmade is onze specialiteit het uitkienen van de beste manier voor klanten — logistieke dienstverleners en verladers — om goederen over te brengen van punt A naar punt B onder een bepaald douaneregime”, aldus Hermans. “Met FORWARD Belgium verdedigen we de belangen van onze sector, maar dat is niet alleen douanetechnisch.”

“Het betreft ook multimodale oplossingen, duurzaamheid enzovoort. Allemaal verschillende facetten die voorkomen in het dagelijkse leven van een logistieke dienstverlener. Uiteraard duiken daar wel wat issues op die wij ter tafel willen brengen bij de overheid en bij collega-sectorverenigingen.”

Hoe is vandaag de relatie met de douane?

“De relatie met de douane is goed, ‘we are on speaking terms’ zoals dat dan heet. Maar volgens ons kan het ook anders. Jaren geleden heeft Alfaport Voka een ‘memorandum of understanding’ getekend met de overheidsdienst Financiën. FORWARD Belgium heeft dat ook gedaan om te komen tot een andere, meer moderne manier van samenwerken.”

Dat betekent dat we daar nog niet zijn … Wat kan de douane nog meer doen?

“Meer openstaan voor samenwerking. Het is zo dat wij gezamenlijk tegen bepaalde inbreuken zijn: wij zijn uiteraard tegen drugs, wij zijn tegen namaak, wij zijn tegen ondergewaardeerde producten. Dus dat is een gemeenschappelijke strijd. Toch merken we dat we vaak met de vinger gewezen worden, ondanks het feit dat we slechts als tussenpersoon tussen de goederen-eigenaar en de overheid fungeren. Te vaak worden wij als enige verantwoordelijke partij aangezien.”

“Het douanestrafrecht speelt daar in ons nadeel en ook daar willen we graag wijzigingen in aanbrengen om ervoor te zorgen dat de juiste persoon verantwoordelijk wordt gesteld voor overtredingen."

“Wij nemen als sector reeds tal van maatregelen, in de mate van het mogelijke en met de informatie die we hebben. We checken ook die informatie die we krijgen en dubbelchecken ze. Daarnaast willen we ook samenwerken met de douane om die paar frauduleuze verladers die er zijn, aan te pakken. Het gros van de verladers zijn goede huisvaders, maar die kleine groep fraudeurs, die moeten we er samen uit krijgen.”

Dat wil zeggen dat ook de bedrijven als partner moeten fungeren. Doen zij dat?

“We hebben de laatste jaren al enorm ingezet op opleiding. Daar begint het allemaal mee: dat men zich goed bewust is van waar men mee bezig is.”

“Daarnaast onderzoeken we elke klant die we vertegenwoordigen heel grondig. Niet alleen financieel, maar ook wat betreft deugdelijk bestuur en dergelijke meer. Er gaat dus een heel proces aan vooraf vooraleer we een klant vertegenwoordigen. Nadien houden we ook alle documenten die we krijgen, tegen het licht om te checken of alle transacties wel correct zijn.”

Hoe komt het dat er dan toch nog enkele door de mazen van het net glippen?

“Dat is helaas niet uit te sluiten, maar vaak komt het ook pas na jaren aan het licht. Zo kan het bijvoorbeeld gebeuren dat er ten onrechte oorsprongscertificaten worden uitgegeven, en dat de overheid daar pas na meerdere jaren achter komt.”

“Op die manier kun je dus plots na twee of drie jaar worden geconfronteerd met inbreuken uit het verleden. Als bijvoorbeeld de douane bepaalde oorsprongscertificaten naar het labo stuurt, om dan na maanden onderzoek het resultaat te krijgen dat ze ‘vermoedelijk’ foutief werden uitgegeven, hoe wil je dan in hemelsnaam dat een declarant die zo’n certificaat op zijn bord krijgt, dat juist kan beoordelen?”

Wat dient er te gebeuren om een en ander beter te laten verlopen?

“Meer uitwisseling van data. Zo weet men vanuit Europa precies welke tendensen er spelen in de markt, bijvoorbeeld voor de invoer van fietsen of zonnepanelen. Onlangs was er nog zo’n zaak in Zeebrugge (waarbij het magazijn van Easylog Solutions werd verzegeld, red.); dat zijn onderzoeken die al lang bezig zijn. Ik vraag niet om de details te kennen, dat hoeft helemaal niet, maar we willen wel graag weten welke tendensen er zijn. Dan kunnen we daar zelf ook rekening mee houden in de onboarding-procedure en in de compliance-procedure.”

“Uiteraard zijn ook wij bereid om informatie te

delen. Zo beschikken we buiten de documenten om de aangifte te doen, nog over tal van elementen zoals facturen, paklijsten en noem maar op. Er zijn allerlei documenten die de goederen vergezellen, en op basis van al die documenten beslissen we of we een bepaalde aangifte al dan niet gaan doen. Als we een bepaalde aangifte niet doen, is dat toch ook wel belangrijke informatie voor de douane.”

Onderling lukt het de bedrijven ook niet om alle data te delen. Waaraan ontbreekt het om daar echt voortgang mee te boeken?

“We zouden allemaal bereid moeten zijn om onze data te delen, maar dat dat niet altijd lukt is volgens mij te wijten aan het gemeenschapsgevoel dat tekortschiet in onze havens. Met data is het een beetje geven en nemen. Door sommige data te delen zal je niet meteen rendement hebben, maar vroeg of laat heb je zelf ook data nodig.”

“We hebben ook vertegenwoordigingen in andere havens, en we stellen toch vast dat het delen van data enorm rendeert. Iedereen heeft daar baat bij, de transporteurs, de douanevertegenwoordigers, de rederijen, de terminals, de logistieke dienstverdelers, noem maar op.”

“Ik denk wel ook dat sommige spelers bang zijn van de veranderende markt en dat bepaalde sectoren bevreesd zijn om bepaalde onderdelen van hun business te verliezen. Maar als je niet meegaat in de trends, dan verlies je vroeg of laat toch.”

© Port of Antwerp-Bruges – Containers worden behandeld op de PSAterminal in de haven van Antwerpen.

Een ander onderwerp: het boetebeleid van de douane schiet ook zijn doel voorbij, meent u?

“Er zijn douanevertegenwoordigers die overtredingen doen waar zij zich niet altijd van bewust zijn. Het huidige beleid bij de Belgische douane is dat je per overtreding een boete krijgt. Dus als er een overtreding is, krijg je meteen een boete, bij een tweede nog een, bij een derde ook, enzovoort.”

“De douane stelt zich hier dus niet de vraag waarom die bepaalde partij zoveel overtredingen doet. Ze vraagt zich niet af hoe dat komt en hoe dat verbeterd kan worden, en die partij wordt evenmin op het matje geroepen.”

“Dat eindigt dan vaak in geschillendossiers, maar dat kost enorm veel tijd en mankracht en daar heeft niemand iets aan. Het zou veel beter zijn om aangevers met grote boetetransacties apart te nemen, door te lichten en te kijken hoe het traject te verbeteren.”

“In Nederland is er zo’n verbetertraject en dat werpt ook effectief zijn vruchten af. Het Nederlandse model is beter, want daar worden spelers met grote boetetransacties apart genomen en doorgelicht. Zij krijgen een verbetertraject voorgesteld met een gedoogperiode waarin wordt getoetst of het verbetert of niet.”

“In Nederland betalen wij geen boetes, maar als we te veel zaken verkeerd doen, worden we wel op het matje geroepen en krijgen we een

MET THE WAY FORWARD ZIJN WE OP HET VLAK VAN DIGITALISERING HEEL GOED BEZIG

verbetertraject. Ga je dan nog over de schreef, dan volgt er wel een boete.”

“Men mag ook niet vergeten dat de douanevertegenwoordiger niet altijd de oorzaak is van bepaalde overtredingen. Denk maar aan het onrechtmatig wegnemen van goederen vanop een terminal: dan maak je als vertegenwoordiger een document op, maar de lading is zonet al vertrokken …”

“En dan komen we weer op het punt van digitalisering: heel dat proces kun je via digitalisering inzichtelijk maken.”

Wat wil u nog realiseren?

“Als voorzitter van FORWARD wil ik graag verder het gemeenschapsgevoel verbeteren en de verschillende sectoren nog meer met elkaar laten samenwerken. Een tweede punt is de digitalisering, maar met The Way Forward zijn we op dat vlak heel goed bezig om bepaalde trajecten in een stroomversnelling te brengen.”

forwardbelgium.be/

“Kennis van douaneprocessen bedrijven wind in de

Luc Sambre (BDO) schetst risico’s én opportuniteiten customs

Waarom is customs compliance zo belangrijk voor bedrijven? Als douaneactiviteiten slecht worden opgevolgd, kan dat bedrijven veel geld kosten, maar in het tegenovergestelde geval wel geld opbrengen. Dat stelt Luc Sambre, hoofd Customs & Excise Solutions bij BDO en gespecialiseerd in douanematerie. Toch ziet hij ook een uitdaging: “We worden vandaag geconfronteerd met een dramatische afname van zowel kennis als de nodige competenties in het douanelandschap.”

Koen Dejaeger

PAS BIJ STRAFRECHTELIJKE PROCEDURES TEGEN HET MANAGEMENT, GAAT ER

EEN ALARMBEL AF

Vooraf is het nuttig om de term ‘customs compliance’ even te duiden: het betekent dat alle officiële voorschriften van de douanewetgeving worden nageleefd via een vastgelegd proces. De douane controleert of die voorschriften worden nageleefd. “Het is toch een complexe aangelegenheid binnen de hele value chain waar import en export bij komt kijken, en bovendien wordt het belang ervan onderschat”, steekt Luc Sambre van wal.

Het is van primordiaal belang om de douaneprocessen en -voorschriften te respecteren. “Voor bepaalde goederen gelden er namelijk beperkingen of vereisten, maar er kunnen ook verboden op van toepassing zijn”, aldus Sambre. “Als de regelgeving niet wordt nageleefd, kunnen de gevolgen voor een onderneming duur en nadelig zijn.”

Daarom maken bedrijven veelal gebruik van gespecialiseerde interne en/of externe douanedienstverleners. “Maar de ervaring leert dat ook daar fouten kunnen worden gemaakt, en dat kan ernstige gevolgen hebben voor een organisatie”, aldus Sambre. “Bij het foutief invullen van de documenten, zal niet de partij die de formaliteiten regelt, maar wel de opdrachtgever de verantwoordelijkheid dragen.”

NOODZAKELIJK KWAAD

Het management van bedrijven is zich vaak niet bewust van het belang van douane en kent ook de risico’s niet. Tot ze er plots mee worden geconfronteerd. “Pas wanneer er strafrechtelijke procedures worden opgestart tegen het management vanwege overtredingen tegen de douanewetgeving, gaat er een alarmbel af en wordt er aandacht aan besteed.”

douaneprocessen geeft zeilen ”

compliance

“Veel bedrijven zien douaneformaliteiten als een noodzakelijk kwaad”, gaat Sambre verder, “maar die bedrijven doen er dus goed aan om naast de eventuele interne ook de externe douanedienstverleners zorgvuldig te selecteren en te controleren.”

GROTE VERSUSBEDRIJVEN KMO’S

Het is een misvatting dat customs compliance alleen een zorg is voor grote bedrijven. “Uiteraard speelt de schaalgrootte een rol en zal een multinational zijn compliance-afdeling helemaal kunnen uitbouwen. Voor kleine en middelgrote bedrijven is dat een ander verhaal, daar zitten diverse functies vaak gebundeld bij één persoon”, aldus Sambre.

Een hele douaneafdeling op poten zetten, is voor de meeste kmo’s geen haalbare kaart, maar toch kunnen kleinere bedrijven ook redelijk eenvoudig een structuur opzetten om de risico’s in te perken. “Het is belangrijk dat elke onderneming die goederen importeert of exporteert, de nodige focus legt op compliance. Daarbij geldt dat een beetje compliance nog altijd beter is dan helemaal geen voorzorgsmaatregelen nemen.”

RISICO’S

Maar wat zijn de risico’s dan voor bedrijven die niet com-

© BDO – Luc Sambre

INTERVIEW CHECKLIST DOUANE

• Indeling van goederen in het douanetarief (invoer en uitvoer)

• Betaling van invoerrechten, berekening van de douanewaarde, leveringsvoorwaarden en incoterms

• Tariefpreferenties, oorsprong van goederen

• Naleving van de exportwetgeving

• Beheer van uitvoervergunningen en uitvoercontrole

• Douaneaangiften en aanvragen voor vereenvoudigde douaneprocedures ter vereenvoudiging van de verwerking

• Rapportageverplichtingen voor in- en uitvoer, Intrastat-aangiften

• Selectie en instructie van externe dienstverleners, bijvoorbeeld expediteurs

• Selectie en opleiding van interne dienstverleners/medewerkers

pliant zijn? “Bedrijven moeten douanerechten en belastingen correct betalen, en bijvoorbeeld de principes inzake preferentiële oorsprong correct toepassen”, geeft Sambre aan. “Twee zaken zijn daarbij van cruciaal belang: de juiste data gebruiken en beschikken over de juiste kennis.”

“Het probleem dat zich vandaag stelt, is dat veel bedrijven zich onvoldoende bezighouden met een degelijke customs compliance-aanpak. Het foutief omgaan met douaneregels, kan evenwel aanzienlijke gevolgen hebben voor elke onderneming en – in een worstcasescenario – zelfs het voortbestaan ervan bedreigen.”

De risico’s zijn dus niet min. Naast de gebruikelijke boetes, zijn er ook strafrechtelijke procedures mogelijk tegen personeel en directie/management. Bij problemen kan de douane de bedrijven ook onderwerpen aan verscherpte controles en frequentere inspecties van goederen, wat dan weer voor vertraging in de supplychain kan zorgen.

Als ze dat nodig acht, kan de douane eveneens met terug-

werkende kracht ingrijpen. “Te weinig betaalde invoerrechten kunnen altijd achteraf door haar worden opgeëist”, licht Sambre toe. “Bedrijven zijn zich daar vaak niet van bewust en zijn er dus evenmin op voorbereid. Als de douane na het vaststellen van een inbreuk a posteriori gerechtvaardigde aanvullende betalingen eist, kunnen die een aanzienlijk negatief effect hebben op de liquiditeit van de onderneming. In het ergste geval kan zelfs de solvabiliteit van een bedrijf in gevaar komen.”

Om dat te voorkomen, is het belangrijk dat diverse afdelingen binnen het bedrijf meegaan in het douanebad. “Customs

compliance bestrijkt veel meer gebieden dan je op het eerste gezicht zou denken”, duidt Sambre. “Afdelingen zoals bijvoorbeeld productontwikkeling, inkoop, productie, boekhouding, verkoop, magazijn en distributie hebben allemaal in meer of mindere mate te maken met de naleving van de douanevoorschriften. Kennisuitwisseling is hier cruciaal.”

AANPAK

Hoe kunnen bedrijven een goede aanpak van de douanematerie vormgeven? Sambre ziet daar twee punten die van belang zijn. “Eerst en vooral moeten bedrijven voorzien in een degelijk

plan van aanpak en een douaneverantwoordelijke aanstellen die zowel intern als extern verantwoordelijk is. Bovendien moet die persoon voldoende gezag hebben.”

Sambre gaat zelfs nog een stap verder en pleit ook voor een bijkomende beoordeling van de prestaties van het middenkader op basis van de naleving van douanewetgeving. “Zo is ook iedereen op dit level zich bewust van het belang en zullen zij er naar handelen.”

Als tweede punt verwijst hij naar het opzetten van de juiste structuur en het doorstromen van de juiste data. “Een

regelmatige uitwisseling van informatie is cruciaal zodat alle afdelingen op de hoogte blijven. Als er bijvoorbeeld een zakelijke partner is waar financiële sancties tegen gelden, is het belangrijk dat dat geweten is.”

“Een data-uitwisseling met verkoop, inkoop, logistiek, financiering en boekhouding, maar ook met de IT-afdeling is absoluut noodzakelijk”, legt Sambre uit.

“En gezien er vaak geen standaardoplossingen zijn, moet een customs compliance-programma worden afgestemd op de noden van het individuele bedrijf om effectief te kunnen functioneren.”

BEDRIJVEN

Degelijk opgeleid personeel, het goed in kaart brengen van de risico’s, een goede doorstroming van de data en bovenal een goede interne afstemming, dat zijn de ingrediënten voor een succesvolle customs compliance-aanpak. Eens deze voorwaarden zijn vervuld, kan een bedrijf er zijn voordeel mee doen.

Ontdek de douanediensten die BDO aanbiedt op bdo.be > Diensten > Tax & Legal Advisory Solutions > Douanediensten.

© BDO – Het kantoor van BDO in Antwerpen

Geïntegreerde compliance programma’s maken bedrijven klaar voor de toekomst

Nieuwe wetgeving, nieuwe processen, nieuwe regeltjes en mechanismen: Belgische bedrijven met internationale handel moeten continu oplossingen uitwerken in een steeds complexere wereld. Een uitdaging voor elke onderneming, controlerende instanties en overheid om het bos door de bomen te blijven zien. Een geïntegreerde aanpak tussen alle diensten en processen dient zich aan.

Met grote mondiale uitdagingen en een gespannen macro-economisch en geopolitiek klimaat is het geen verrassing dat alle wetgevende niveaus, van de Europese Unie tot lokale overheden, nieuwe wetgeving ontwikkelen om de gezondheid, veiligheid en natuur te beschermen. Die nieuwe wetgeving impacteert in vele gevallen internationaal handelende bedrijven en dat brengt de nodige kopzorgen met zich mee. Of het nu gaat om geblokkeerde wagens in de haven van Zeebrugge, Russische containers of toeleveringsproblemen: de redenen voor vertragingen aan de grens zijn al lang niet meer louter te wijten aan klassieke douane vraagstukken alleen.

VEELHEID AAN UITDAGINGEN

Wie vandaag producten invoert in België komt in aanraking met een veelheid aan wetgevende initiatieven en regels. De EU Verordening Markttoezicht en Conformiteit van producten, de EU Green Deal, het Fit for 55 pakket en de steeds groeiende sancties tegen Rusland zijn alleen al een kleine greep van de louter Europese initiatieven, los van nationale en lokale regels. De Belgische douane neemt voor invoer alleen al in meer dan 70 verschillende wetge-

vende initiatieven een controlerende en sturende rol op en kan op basis van elk van deze regels goederen tegenhouden aan de grens. De voorbije maand kwamen hier onder andere ook het Carbon Border Adjustment Mechanism (‘CBAM’) en de nieuwe regels rond ontbossingsvrije toeleveringsketens (‘EU deforestation act’) bij.

Naast de snel veranderende wetgeving komen ook op andere vlakken grote evoluties op de bedrijven af. De krapte op de arbeidsmarkt, het

opkomende tekort aan douane specialisten en logistieke skills zijn op niveau van HR en een continue bedrijfsvoering een grote uitdaging. De nieuwe methoden van belastingen douanecontroles door middel van data-analyse van verschillende aangiften (douane, btw, directe belastingen, ..) en onderlinge informatiedeling nopen dan weer de nodige alignering van interne processen. Tenslotte blijft men ook maar beter bij de les als het gaat om de complexe verwevenheid van de verschillende compliance en belastingregels.

WIE HET BOS DOOR DE BOMEN WIL BLIJVEN ZIEN EN CORRECT AAN DE SLAG WIL GAAN, MOET DE JUISTE PRIORITEITEN STELLEN. BEDRIJVEN MOETEN OP ZOEK GAAN NAAR EFFICIËNTE EN DOELTREFFENDE METHODES OM ELKE UITDAGING HET HOOFD TE BIEDEN. EN DAT LIEFST OP EEN GEÏNTEGREERDE MANIER.

Helena Caluwe

Giovanni Gijsels

Met slechts één douane-document geeft een bedrijf informatie aan verschillende (belasting)administraties. Verschillende administraties en dus ook verschillende interpretaties - als de douanedocumenten niet in lijn zijn met de btw-aangiften of de verrekenprijsrapportering van de groep, dan zullen er vragen gesteld worden.

COMPLIANCE PROGRAMMA’S

Wie het bos door de bomen wil blijven zien en correct aan de slag wil gaan, moet de juiste prioriteiten stellen. Bedrijven moeten op zoek gaan naar efficiënte en doeltreffende methodes om elke uitdaging het hoofd te bieden. En dat liefst op een geïntegreerde manier.

In vele bedrijven met een organische groei van compliance programma’s focust men zich nog veelal op hun eigen domein. De douane manager hanteert het AEO framework om inen uitvoer transacties te managen en te monitoren terwijl de export control manager het interne compliance programma gebruikt voor zijn/haar export controle - de product manager volgt het product compliance programma en ga zo maar door.

Elk van deze compliance programma’s heeft als doelstelling het optimale beheer van kritieke bedrijfsprocessen. Ze zijn gefocust op de specifieke onderliggende wetgeving: waar de ene zich concentreert op het douanewetboek van de Unie, focust de andere zich op de exportcontroleverordening en zo is elk programma wel ergens mee ge-

aligneerd. Nochtans is er een hoge verwevenheid tussen al deze wetgeving en bestaat er een grote overlap in de checks die de verschillende compliance programma’s doen. Ook in de classificatie processen kan je overlap identificeren tussen douane, product en exportcontrole. Onderliggende data-elementen zoals de in-en uitvoer (PLDA) data, de btw-aangifte, post-factum reviews: overal worden gelijkaardige of identieke gegevens verzameld en gemonitord. Het is weinig zinvol om elk van deze compliance programma’s individueel te benaderen, aangezien een intense uitwisseling niet alleen efficiënt maar ook succesvoller blijkt. De conclusie van de douane manager na een AEO review kunnen door de financiële auditor gebruikt worden, de sanctions screenings en export control processen kunnen de douane manager helpen met de communicatie met douaneagenten en overheden.

SILO’S DOORBREKEN

Het hogere doel en de draagwijdte van een compliance programma is echter universeel: inventariseren van de compliance vereisten, bedrijfsprocessen en standaard werkmethoden, opsporen van fouten en risico’s in het licht van die compliance vereisten, rechtzetten van de fouten en bedrijfsprocessen en de standaard werkmethoden aanpassen, alsook training van medewerkers en kennis overbrengen naar de volgende generatie.

Die gemeenschappelijke overeenkomsten en overlaps laten toe om

efficiëntiewinsten en schaalvergrotingen voor de onderneming te onderzoeken zoals aspecten van dataverzameling, automatische data-analyse bij het nazien van in-en uitvoer transacties, het inzetten van gespecialiseerde medewerkers in meerdere bedrijfsprocessen, of een universele toepassing van trainingssoftware en research tools. We zien dat bedrijven die efficiëntiewinsten en schaalvergroting vertalen naar een geïntegreerd compliance programma en zo sneller en doeltreffender kunnen inspelen op de uitdagingen van vandaag en morgen. Wanneer een bedrijf de verschillende compliance programma’s en specialisten binnen de onderneming samenbrengt, kan het ook sneller reageren op snel veranderende wetgeving en het nakende gebrek aan douane- en logistieke specialisten. Dat vergt het doorbreken van silo’s en een holistische, integrale bedrijfsvisie op de interne compliance programma’s. Eén ding is zeker: om doeltreffend en snel te kunnen reageren op de uitdagingen van vandaag, moeten bedrijven muren doorbreken en samenwerken met de neus in de richting van de toekomst.

“Crisismanagement:

Frauke De Temmerman, Michaël Achtergael en Thibo Clicteur

De voorbije jaren volgden de crisissen elkaar op: eerst was er de handelsoorlog tussen de VS en China, dan volgde de Brexit, niet veel later kreeg de wereld een ongeziene pandemie over zich heen, en toen die min of meer verteerd was, viel Rusland Oekraïne binnen. Onze bedrijven bevinden zich dan ook in woelig water. De uitdagingen blijven groot en dat betekent dat bedrijven zich maar beter kunnen voorbereiden. “Crisismanagement is het nieuwe normaal”, klinkt het bij Frauke De Temmerman, Michaël Achtergael en Thibo Clicteur van Deloitte.

Koen Dejaeger

© Deloitte - Frauke De Temmerman, Michaël Achtergael en Thibo Clicteur van Deloitte

het nieuwe normaal ”

van Deloitte over douane-uitdagingen bij bedrijven

De handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en China was de eerste van een lange reeks gebeurtenissen die de globale stabiliteit onderuit hebben gehaald. Beide wereldmachten willen zo onafhankelijk mogelijk van elkaar worden en nemen maatregelen om het elkaar zo moeilijk mogelijk te maken”, legt Frauke De Temmerman uit. “Dat is een heel belangrijk conflict omdat het tot op vandaag gevolgen heeft, zoals bijvoorbeeld extra tarieven bij de invoer van Chinese goederen. Bedrijven kunnen daarop inspelen door nieuwe leveranciers te kiezen, bijvoorbeeld dichter bij huis waar die maatregelen niet van toepassing zijn.”

GEOPOLITIEK

“Maar het was vooral de Brexit die de impact van geopolitieke wijzigingen heel concreet heeft gemaakt”, vult De Temmerman aan. “Multinationals met voldoende douanecapaciteit hebben dat redelijk goed kunnen verteren, maar heel wat kmo’s hebben daar zeer veel moeilijkheden door ondervonden.”

Ook de impact van de pandemie was ongezien. “Corona heeft pijnlijk duidelijk gemaakt dat onze logistieke keten zeer kwetsbaar is. Het gebrek aan mondmaskers of halfgeleiders bijvoorbeeld had een grote impact op diverse sectoren. Dat heeft natuurlijk zijn tijd nodig om te normaliseren, maar de delokalisatie van de industrie naar China is sinds jaar en dag een feit. Je kunt niet zomaar een chipfabriek op volle capaciteit

even naar Europa verplaatsen.” Ook de vrees voor een langgerekt conflict in Oekraïne wordt bewaarheid, met vooral een zeer zware menselijke tol, maar ook met een shock voor de EU aangezien Rusland tot voor de oorlog een zeer belangrijke handelspartner was (zie bovenstaande grafiek).

“De eerste reactie op het uitbreken van de oorlog was een full stop: alle handel met Rusland vanuit ons land werd on hold gezet. Gaandeweg is men afgestapt van de full stop en ging men kijken naar wat de sancties precies inhouden en waar er nog mogelijkheden liggen. De sancties zijn intussen heel uitgebreid – ook hier – en het spreekt voor

zich dat bedrijven met kennis en capaciteit daar veel vlotter op kunnen screenen.”

Vandaag komt de inflatie er ook nog bij, en de energieprijzen die explosief zijn gestegen. “Die kosten hebben ook een zware impact op de bedrijven, waardoor de prijzen een stuk hoger liggen en de consument in bepaalde segmenten zijn aankopen uitstelt. Verscheidene bedrijven zitten daardoor vandaag met veel voorraad.”

Wat kunnen bedrijven doen om op die crisissen in te spelen?

“We hebben vastgesteld dat er toch nog wel wat pijnpunten zijn voor de bedrijven hier. ▲

© Deloitte - Rusland was tot voor de oorlog een zeer belangrijke handelspartner van de EU.

INTERVIEW

VAAK ZIEN WE DAT KMO’S ER VANWEGE DE BREXIT

VOOR OPTEREN OM HUN

HANDEL MET HET VERENIGD

KONINKRIJK STOP TE ZETTEN

Veel kmo’s weten niet welke douanier ze moeten contacteren voor een bepaald probleem. Vaak zien we ook dat het voor kmo’s te moeilijk wordt, en dat ze er vanwege de Brexit voor opteren om hun handel met het Verenigd Koninkrijk stop te zetten. Specifiek voor de Brexit werkte Deloitte samen met VIL een conceptstudie uit, genaamd Gateway²Britain. Die beoogt onder meer om via een algemeen toegankelijk datadeelplatform de efficiëntie en de transparantie in de toeleveringsketen naar het Verenigd Koninkrijk te verhogen” aldus Thibo Clicteur.

Ook voor de huidige sancties tegen Rusland weten bedrijven vaak niet goed welke partij ze moeten aanspreken, noch bij de douane, noch bij export-controlediensten. “Grote bedrijven zijn daar beter in, maar de klassieke kmo heeft er geen apart personeel voor. Vaak houdt slechts één iemand zich er bezig met tax & finance en die persoon neemt dat er dan nog eens bij.” De job van douanedeclarant is dan ook een knelpuntberoep geworden. “In die mate zelfs dat we bijna kunnen spreken van een ‘war on customs talents’. Die profielen zijn vandaag zeer gevraagd”, aldus Michaël Achtergael.

© Port of Antwerp-Bruges - Een schip ligt aangemeerd bij MSC PSA European Terminal (MPET) in Antwerpen.

“Voor de bedrijven is scenarioplanning heel belangrijk. Als we vandaag elementen zien met mogelijke evolutie x of y, dan kan de impact daarvan op het bedrijf worden geanalyseerd.”

Met name de Europese overheid legt ook bijkomende maatregelen op, bijvoorbeeld met de Green Deal.

“De covidpandemie heeft een en ander wat doen ondersneeuwen, maar dat verschuift nu allemaal weer naar de voorgrond, en die Green Deal gaat heel ver”, zegt De Temmerman. “Het zijn broodnodige initiatieven, maar ook hier is het weer een hele

oefening om in kaart te brengen én om te controleren.”

“Neem bijvoorbeeld de invoer van een grondstof uit Mexico: wat zijn de CO2-emissies voor bijvoorbeeld de ontginning van die grondstof, het transport enzovoort. Hoe verkrijg je al die informatie en bereken je dat allemaal? Kan dit ondersteund worden met een systeemfunctionaliteit? En wie gaat dat controleren?”

Schiet Europa zichzelf in de voet?

“De Europese Unie wil een voorloper zijn, maar gaat voorbij aan de concurrentiepositie van onze bedrijven. Neem nu CBAM (Carbon Border Adjustment Mechanism), een douanetarief op de CO2-emissies van producten die worden geïmporteerd in de Europese Unie. Bedrijven buiten Europa hebben die verplichting niet, en dus riskeert Europa zichzelf uit de markt te prijzen.”

“Dat begint nu zeker te leven bij onze bedrijven, en daar bovenop hebben ze nog hun handen vol met tal van andere zaken, zoals reeds aangehaald. Maar CBAM is wel een verplichting van Europa en die komt er snel aan.”

Hoe kunnen bedrijven nog beter samenwerken met de douane?

“De douaneverantwoordelijke moet mee aan tafel zitten binnen de bedrijven, en liefst met verschillende departementen binnen dat bedrijf, gaande van aankoop tot verkoop, van logistiek tot IT. Dankzij de verscheidene faciliterende acties vanuit de Belgische douane en de noodzaak om op te treden bij zaken die met de talrijke actuele topics te maken hebben, zien we dat douane bij veel bedrijven op de agenda staat. Om te voorkomen dat douane een bottleneck binnen de supplychain wordt, hebben bedrijven

er alle baat bij om hun handelsprocessen in kaart te brengen en te optimaliseren.”

“Er is nog meer nood aan digitalisering”, stelt Clicteur. “Binnen de logistieke keten moet

er meer ingezet worden op het delen van data tussen de verschillende stakeholders. Natuurlijk komen daar heel veel parameters bij die gevoelig zijn, en bedrijven willen en kunnen niet zomaar alles vrijgeven. Vaak gaat het om een heel complexe keten met veel verschillende private en publieke partijen. Er is nog niet zoiets als één platform waarop alles gedeeld wordt.”

“Eén dataplatform dat door iedereen wordt gebruikt, dat is de droom voor de wereldhandel. Quasi iedere private en publieke partij wil dat wel en ziet dat dat de toekomst is. Maar er staan nog een aantal obstakels in de weg en die maken dat het heel lang duurt. Hopelijk blijft het geen droom”, besluit Clicteur.

North Sea Port voor verpakte

© North Sea Port - Grenscontrolepost North Sea Port

breidt Grenscontrolepost verpakte dierlijke goederen uit

Johan Bresseleers: “Van twee naar drie temperatuurvormen”

Het havenbedrijf North Sea Port maakt middelen vrij om de Grenscontrolepost voor verpakte dierlijke goederen in Gent uit te breiden. “We willen later op het jaar van twee naar drie temperatuurvormen gaan”, zegt Johan Bresseleers, woordvoerder van North Sea Port.

Yannick De Spiegeleir

In North Sea Port zijn er vier plaatsen waar voedsel van buiten de EU kan worden gecontroleerd. Een eerste is de Grenscontrolepost (GCP) in Gent van het havenbedrijf. Die werd drie jaar geleden operationeel in volle coronaperiode. Daarnaast zijn er twee inspectiepunten bij bedrijven in Gent en één aan Nederlandse zijde. Later krijgt nog een derde bedrijf in Gent een Grenscontrolepunt bij.

“De Grenscontrolepost van het havenbedrijf maakt het mogelijk om veterinaire producten van buiten de EU rechtstreeks in België in te voeren via North Sea Port”, verduidelijkt Bresseleers. “Er zijn meerdere voordelen. Verpakte dierlijke producten kunnen rechtstreeks per zeeschip in Gent aankomen en daar gecontroleerd worden. Ook kunnen dierlijke producten die per zeeschip in Antwerpen aankomen, meteen overgeladen worden op een ander schip en naar Gent vervoerd worden. Dat haalt vrachtwagens van de weg.”

CONTROLES

Zaken als vlees, vis, gelatine, maar ook ingredienten voor diervoeding kunnen in Gent gecontroleerd worden. Het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV) staat

CONTROLES

in voor de controles. De douane brengt alle vereiste documenten meteen in orde. Onder één dak kunnen zij containers controleren, stalen in het laboratorium onderzoeken en administratieve verrichtingen afhandelen.

DE GRENSCONTROLEPOST MAAKT

EEN NAUWE SAMENWERKING MET

FAVV MOGELIJK VOOR DE GOEDEREN

WAARVOOR DAT NODIG IS (Alain Muyshondt)

Alain Muyshondt, gewestelijk directeur douane & accijnzen Gent, is lovend over de samenwerking met North Sea Port en FAVV. “De centrale ligging aan de haven is prima, ook de zichtbaarheid en bereikbaarheid. Dankzij het loket kan iedereen die zich met documenten aandient op een professionele en veilige manier worden geholpen. Er is een goed uitgeruste loskade en verificatieruimte waardoor controles op een vlotte en professionele manier kunnen worden uitgevoerd. De Grenscontrolepost maakt een nauwe samenwerking met FAVV mogelijk voor de goederen waarvoor dat nodig is.”

UITBREIDING

De Gentse GCP krijgt nog dit jaar een uitbreiding. “Het is de bedoeling om later op het jaar van twee naar drie temperatuurvormen te gaan. Naast de bevroren en gekoelde, komt er dan de kamertemperatuur bij. Het havenbedrijf zal daartoe investeren in een uitbreiding van het huidige gebouw en de omgeving wordt heraangelegd om de circulatie van vrachtwagens vlot te laten verlopen”, aldus Bresseleers.

VERPAKTE DIERLIJKE PRODUCTEN KUNNEN

RECHTSTREEKS PER ZEESCHIP IN GENT

AANKOMEN EN DAAR GECONTROLEERD

WORDEN (Johan Bresseleers)

northseaport.com

© Douane - Alain Muyshondt, gewestelijk directeur douane & accijnzen Gent

© North Sea Port - Johan Bresseleers

Organi is meer dan ooit klaar voor de toekomst

Organi, al 45 jaar een gevestigde waarde, is gespecialiseerd in bedrijfssoftware en IT-services. Haar logistieke software OLS biedt een totaaloplossing voor het operationeel en financieel beheer voor logistieke dienstverleners, forwarders, naties, douaneagenten en industriële verladers en ondersteunt o.a. voorraadbeheer, tarieven, expeditie, douane, facturatie en rapportering op maat. OLS Customs is het softwarepakket dat zowel alle douaneformaliteiten automatiseert als bv. entrepotbeheer en fiscale vertegenwoordiging faciliteert.

OVERNAME SOFTPAK

Eind 2022 nam Organi het Nederlandse Softpak over. Dit softwarehuis telt 45 medewerkers en ontwikkelt geïntegreerde logistieke oplossingen voor havengerelateerde bedrijven: containerterminals, containerdepots, (douane-) expediteurs, warehouses, distributiecentra en rederijen.

Samen is de groep nu goed voor bijna 150 medewerkers, een klantenbestand van 500+ bedrijven en ruim 13.000 gebruikers. “Dit maakt van ons de grootste autonome IT-speler in de Benelux voor het logistieke landschap”, aldus Kristof Poulain, COO van Organi en Softpak.

Dankzij deze overname biedt Organi nu ook oplossingen aan voor de Nederlandse markt. Klanten van Organi kunnen vanaf heden steunen op de expertise en toepassingen van Softpak wat betreft containerterminals, containerdepots en (lijn)agenturen. Daarnaast worden kennis en krachten ook gebundeld op vlak van webtoepassingen en mobiele apps. Klanten van Softpak kunnen dan weer beroep doen op de ICT-expertise waar Organi over beschikt.

UNION CUSTOMS CODE

Sinds de wijziging van de UCC enkele jaren geleden, is het EU Customs Data Model in werking. Om dit model in gebruik

te nemen, staan er grote ICT-projecten op de planning bij de douane. Deze ingrijpende digitale transformatie wordt over de komende jaren uitgerold, waarvan de meeste veranderingen nog dit jaar plaatsvinden. Het wordt niet alleen een uitdaging voor douanemedewerkers, maar ook voor overheden, softwareleveranciers en andere dienstverleners.

“Het spreekt voor zich dat we alle ontwikkelingen over de veranderende wetgeving nauwlettend in de gaten houden om tijdig voorbereidingen in onze software te treffen. Alleen zo kunnen we onze klanten blijven ontzorgen op IT-vlak, zodat zij zich volledig kunnen focussen op hun core business”, aldus Organi.

Wat brengt de toekomst? Organi is onder andere bezig met een nieuw framework voor de ontwikkeling van de nieuwe UCC-modules, eentje dat ook bij Softpak geïntroduceerd zal worden. Zoals steeds gaan beide bedrijven voor de beste oplossingen om hun klanten zo goed mogelijk verder te helpen, ook in het vernieuwde douanelandschap. Kristof vult aan: “We maken ineens van de gelegenheid gebruik om onze software in een moderner kleedje te steken. Wanneer het zover is, presenteren we jullie met alle plezier dit nieuwe plaatje.”

Kristof Poulain, COO Organi-Softpak & Aniel Badri, Managing Director Softpak.

“3C-kenniscentrum verankert douaneexpertise in België”

Volvo Cars positief over oplossingsgerichte aanpak

Belgische douane

De douane startte drie jaar geleden een project om de Customs Competence Centers (3C) van bedrijven in ons land actief te ondersteunen. Volvo Cars is een van de 23 bedrijven die een beroep kunnen doen op het 3C-kenniscentrum van de douane. “Mede dankzij de ondersteuning van de douane vertolkt Vlaanderen een rol als draaischijf voor de wereldwijde logistieke flow van Volvo Cars”, zeggen Charlotte De Decker en Sjoeke Malfait van Volvo Cars.

Yannick De Spiegeleir

DANKZIJ DE 3C-SAMENWERKING

KUNNEN WE ONZE VRAGEN METEEN

AAN DE JUISTE PERSOON STELLEN

BIJ DE DOUANE (Charlotte De Decker)

Een Customs Competence Center (3C of triple C) is de entiteit binnen een onderneming die de douanezaken centraliseert, coördineert en afhandelt. Het voorziet in expertise rond douaneactiviteiten en aanverwante zaken, zoals accijnzen en btw. Om de Customs Competence Centers van Belgische bedrijven beter te ondersteunen, riep de douane in 2019 een intern kenniscentrum en -netwerk in het leven met experten van de AAD&A (Algemene Administratie van de Douane en Accijnzen) en experten btw van de Algemene Administratie Fiscaliteit. Om deel te nemen aan het project moeten de ondernemingen AEO-vergund zijn, over een eigen Customs Competence Center beschikken, actief zijn in minstens twee Europese lidstaten en een motivatiebrief indienen.

DRAAISCHIJF

Volvo Cars Belgium ontving ruim twee jaar geleden, in maart 2021, een erkenning van de douane om samen te werken met hun kenniscentrum. Het schaart zich zo in een rijtje van 23 bedrijven in ons land die tot nu toe de erkenning genieten. “Met dit kenniscentrum onderscheidt de Belgische douane zich in zijn dienstverlening en zorgt het er mee voor dat douane-expertise in ons land verankerd blijft. Vlaanderen is niet voor niks een draaischijf in de wereldwijde logistieke flow van Volvo Cars voor zowel wagens als onderdelen”, verduidelijkt Sjoeke Malfait, teamleader customs tools team bij Volvo Cars. “Wij vormen met het customs tools team de brug tussen het operationele gedeelte, de declaranten en het digitale gedeelte van Volvo Cars. Als er nieuwe wagenprogramma’s voor zijn, moeten we ervoor zorgen dat ons systeem klaar is om de douaneaangiftes te kunnen insturen.”

WE GEBRUIKEN DE DIRECTE LIJN

MET DE DOUANE ALS WE NIEUWE ZAKEN HEBBEN DIE BUITEN ONZE

BESTAANDE FLOWS LIGGEN (Sjoeke Malfait)

© Eric Demurie/Volvo Cars – Sjoeke Malfait (links) en Charlotte De Decker

“We hadden al goede contacten met de lokale douane-administratie in Gent, maar een 3C-erkenning maakt dat je als multinational bij complexe vragen meteen toegang hebt tot een bepaalde expertise op centraal niveau binnen de brede werking van de douane”, zegt Charlotte De Decker, die deel uitmaakt van het customs programs-team bij Volvo Cars. “Dat leidt tot een efficiëntere manier van werken, want je vindt sneller een antwoord op je vragen. Het is niet altijd evident om zelf de juiste mensen te vinden. Wij zijn met onze afdeling bezig met welke wagenprogramma’s in welke fabriek vanuit douaneoogpunt het best geassembleerd worden. En we ontfermen ons ook over nieuwe initiatieven binnen de groep, zoals de opstart van een nieuwe batterijfabriek bijvoorbeeld.”

GEPANTSERDE VOERTUIGEN

Het Customs Competence Center van Volvo Cars deed al meermaals een beroep op het kenniscentrum van de douane. De Decker geeft het voorbeeld van licht gepantserde Volvo-wagens die bestemd zijn voor diplomaten. “De voertuigen worden geproduceerd in Zweden omdat het hier over de grotere wagenmodellen gaat, maar ze worden voor hun pantsering naar Brazilië verscheept. De gepantserde wagens voor de EU-markt komen dan terug via de Belgische havens. Bij die laatste beweging horen de belangrijkste vraagstukken. Bij het opzetten van deze flow moesten we nagaan of importvergunningen nodig waren op de gepantserde voertuigen, maar ook op de andere onderdelen die deze wagenflow met zich meebrengt. Voor die complexere kwesties kunnen we aankloppen bij het kenniscentrum van de douane. Dankzij de 3C-samenwerking kunnen we onze vragen daarvoor meteen aan de juiste persoon stellen”, zegt De Decker.

AFTOETSEN

“We gebruiken de directe lijn met de douane als we nieuwe zaken hebben die buiten onze bestaande flows liggen. Zo waren we recent met hen in contact voor het analyseren van een ‘centralized clearance setup’”, vult Malfait aan. “We toetsen dan af wat het beste voor ons werkt, maar ook wat het beste werkt voor de douane-administratie. Als op het einde van het verhaal een van beide partijen niet goed werkt, zit je namelijk met hetzelfde probleem: dan stropt de logistieke ketting en loop je vertraging op.” volvocargent.be

De Decker en Malfait zijn lovend over de oplossingsgerichte aanpak van de Belgische douane. “Waar sommige administraties vaak alleen maar bestraffend optreden als er een probleem opduikt, zoekt de Belgische douane proactief mee naar oplossingen voordat de problemen zich voordoen. De Belgische administratie doet hard zijn best om kenniscentra bij Belgische bedrijven te houden. Daarvoor hebben ze deze erkenning ook in het leven geroepen en wij merken in de praktijk dat het werkt.”

© Eric Demurie/Volvo Cars – luchtbeeld Volvo Cars in Gent

Luchtvrachtsector uit bij invoering MASP

ICS2 start 30 juni, de eerste stap in het volledig elektronische

In de luchtvrachtsector gaat vanaf 30 juni 2023 ICS2 van start. Ivan Verborgh, hoofd ICT bij de douane, deed tijdens een Cargo Talks, een initiatief van Air Cargo Belgium, uit de doeken wat er precies verandert en hoe urgent de invoering is. Verschillende stakeholders van de luchtvrachtcommunity uitten in een paneldiscussie hun bezorgdheden.

MET ICS2 STREVEN WE NAAR

ZERO DOWNTIME (Ivan Verborgh)

Melanie De Vrieze

© Melanie De Vrieze - Paul Van den Bulck, David Bellon, Ivan Verborgh, Mario Destoop, Michael Gomez en Bjorn Bollingh

bezorgdheden

douanesysteem

De ontwikkeling van een volledig elektronisch douanesysteem is een van de belangrijkste doelstellingen van de Europese Unie. In die context ontwikkelde Europa het strategische meerjarenplan voor de elektronische douane (Multi-Annual Strategic Plan of MASP), waardoor de douaneprocedures op

EU-niveau geleidelijk evolueren van papieren naar elektronische procedures. “De Europese verplichting, ingegeven vanuit de Union Customs Code (UCC), streeft naar een geoptimaliseerde gegevensuitwisseling”, legt Ivan Verborgh, hoofd ICT bij de douane, uit. “Het is de bedoeling om de kwaliteit van de data te verbeteren en het Europese

datamodel te implementeren, dat moet leiden tot verbeterde performantie.”

Een eerste stap in MASP is het Import Control System of ICS2, een nieuw veiligheids- en beveiligingsprogramma van de douane vóór aankomst. De douane kreeg 20 miljoen euro om MASP te accelereren. “Met dat programma willen we streven naar nul uitvaltijd (zero downtime) en kleinere componenten. Vandaag gebruiken we PLDA (PaperLess Douane en Accijnzen, red.), maar dat systeem is een mastodont en behoorlijk oud. We willen het in stukken knippen en bepaalde onderdelen hergebruiken waar nuttig en mogelijk.”

ICS2 voor de luchtvrachtsector gaat van start op 30 juni 2023. “Dat is de definitieve deadline, want de invoeringsdatum is al eens uitgesteld”, legt Verborgh uit.

VINDEN VAN JUISTE INFORMATIE

De deelnemers aan de paneldiscussie beseffen goed dat de deadline met rasse schreden nadert. Mario Destoop (EFL Global), die de forwardercommunity vertegenwoordigt, ziet tal van uitdagingen. “De forwarders zorgen voor een zo optimaal mogelijke supplychain. Wij zijn de laatste schakel in het verhaal. Toch is het eigenaardig dat

we zeer laat in het ICS2-verhaal betrokken worden. We hadden alle nodige voorbereidingen getroffen om klaar te zijn tegen 1 maart 2023 en hadden de nodige resources intern voorzien. Het late bericht met de melding van uitstel kwam als een verrassing. De grootste uitdaging is de juiste informatie vinden. Bovendien is er een gebrek aan uniformiteit. De luchthaven in Brussel bijvoorbeeld werkt niet op dezelfde manier als die in Luik en Oostende. Ik hoop dat het nieuwe systeem toch enige uniformiteit creëert.”

nu wel bij hen te liggen. “De data van klanten controleren doorheen alle etappes van dit verhaal, zal noodzakelijk zijn. De focus moet zijn om in de uitwisseling niet in te boeten op de datakwaliteit.”

DE GROOTSTE UITDAGING: DE JUISTE INFORMATIE VINDEN

(Mario Destoop)

Paul Van den Bulck (Aviapartner), die de community van de afhandelaars vertegenwoordigt, sluit zich aan bij wat Destoop vertelt. “Tot nu toe was er altijd een-op-eencommunicatie met de douane. Met het nieuwe systeem wordt dat anders. Dan zullen we de data op meerdere plaatsen hebben. Op welke manier zal ik die informatie krijgen? ICS2 is nog maar de eerste in de rij van implementaties en gaat naadloos over in Temporary Storage Declaration (TSD), dat tegen het einde van kwartaal vier van 2023 geïmplementeerd moet zijn.”

HUISWERK MAKEN

Ook de community van de luchtvaartmaatschappijen uit zijn bezorgdheid. Michael Gomez (DHL Aviation): “Wij zitten aan het begin van de keten. De beschikbaarheid en de kwaliteit van data zijn een grote verantwoordelijkheid. Daarvoor zijn we afhankelijk van de klanten. We zijn al geruime tijd bezig met hen te informeren en mee te begeleiden. We moeten ons er wel allemaal bewust van zijn dat het de nodige tijd zal kosten om te evolueren naar 100% databeschikbaarheid aan het begin van de keten.” Luchtvaartmaatschappijen zijn niet noodzakelijk douanevertegenwoordigers, maar de vakbekwaamheid komt

Bjorn Bollingh (Crossroad Communications) ziet dat iedereen naar de volgende in de rij kijkt om zijn verantwoordelijkheid op te nemen. “Iedereen moet zijn huiswerk maken: softwareleveranciers, douane en operatoren. Los van de operationele rechten en plichten van de operatoren, waarover nog geen volledige duidelijkheid is, moeten ook de technische afspraken in orde zijn tussen douane en softwareleveranciers. Het is in rondjes naar hetzelfde doel toewerken. We hopen dat alle operatoren alles kunnen testen vooraleer we in productie moeten.”

OOK ECONOMISCH LUIK

Destoop benadrukt dat dit verhaal niet alleen een douaneluik inhoudt, maar ook een economisch luik. “Als de douane beslist om een zending tegen te houden, dan heeft dat mogelijk negatieve financiële consequenties die ver kunnen gaan. Een luchtvaartmaatschappij kan boetes opleggen voor een ’no show’. We zijn er nog niet uit waar de verantwoordelijkheid ligt. Wie zal daar optreden en zich indekken? Als forwarder mogen we het economische verhaal niet uit het oog verliezen en moeten we nauwer contact hebben met de douane.”

Volgens Gomez zijn communicatie en samenwerking de drijfveren om er iets van te maken. “Het is nieuw voor alle partijen. Daarom moeten we ook tolerant zijn. Iedereen zal van elkaar moeten leren.”

Geen projectlading te moeilijk voor CJ-ICM

Vanuit zijn kantoor langs de Antwerpse Noorderlaan stuurt CJ-ICM Logistics zijn expansie in Afrika aan. Daar is het een toonaangevende speler in de olie- en gassector. Ook in Europa staan er nieuwe projecten op stapel.

CJ-ICM Logistics maakt deel uit van de beursgenoteerde Koreaanse groep CJ. In 2019 opende het een kantoor in Antwerpen. Toen werkten er drie mensen, vandaag de dag zijn dit er al twintig. Begin dit jaar nam het een nieuw magazijn van 7.400 m² in gebruik, in het Zeeuwse Rilland, net over de Belgisch-Nederlandse grens.

“In de ondersteuning van de olie- en gassector zijn we de grootste ter wereld,” geeft managing director Peter van der Veeken mee. “Dat komt omdat we volledige trajecten op ons kunnen nemen. “Dit impliceert veel meer dan het organiseren van verschepingen. In Nigeria bijvoorbeeld, bereiden onze specialisten voor dat de materialen voor de aanleg van een spoorweg ter plaatse geraken. We doen dit ook voor de stationsgebouwen en de verdere logistieke uitrusting.”

HAVENMANAGEMENT

Op sommige plaatsen doet CJ-ICM zelfs aan havenmanagement. “In het Iraakse havengebied Umm Qasr, nabij Basra, beheren wij 75% van de kaaien. We hebben er onlangs zelf 450 meter nieuwe kades gebouwd. We bezitten er 1,2 miljoen m² opslagruimte en behandelen er alle projectladingen.” Hoewel Azië zijn grootste markt is, mikken de groeiplanen van CJ-ICM nu vooral op Afrika. Naast Nigeria staat het al sterk in Mozambique, met een eigen kantoor in de hoofdstad Maputo en in Pemba.

Wereldwijd telt de groep 13.600 werknemers in 41 landen. Het Antwerpse kantoor focust sterk op projectladingen. “Zoals installaties voor de energiesector,” legt van der Veeken uit. “In veel gevallen gaat dit om lange en complexe trajecten, met inbegrip van ‘uitzonderlijk vervoer’ over de weg. Dit vereist niet alleen een lange voorbereiding, maar ook creatieve oplossingen. Dikwijls moeten we een oplossing vinden voor bottlenecks, veiligheidsrisico’s in sommige landen of gewoon saturatie van één van de logistieke kanalen. Dan moeten onze eigen transport en lifting ingenieurs plots een alternatieve route of tijdelijke extra opslagruimte vinden.”

GLOEDNIEUWE WAREHOUSE

Het magazijn in Rilland ligt net buiten het Antwerpse havengebied. “Maar wel erg centraal tussen Antwerpen, Rotterdam en North Sea Port,” onderstreept van der Veeken. “Het magazijn is uitgerust met de beste beschikbare technieken inzake beveiliging en voorraadbeheer. Via een app kunnen klanten permanent de status van hun goederen raadplegen. De hiervoor nodige IT hebben we zelf ontwikkeld. We kunnen er ook instaan voor bijkomende logistieke acties, zoals herverpakken en bemonsteren.”

Momenteel worden in Rilland vooral voedingswaren en -additieven opgeslagen. “Traditionele en biovoeding. In deze sector is er veel vraag naar opslagruimte niet ver van de havens. Al kijken we voor onze verdere expansie ook naar logistieke ruimte in andere Europese landen. We hebben al magazijnen in Duitsland, Turkije, Dubai en Uzbekistan.”

CJ ICM Netherlands

De Poort 85 - 87 - 89

4411 PB Rilland

www.cj-icm-warehouse.nl warehouse-nl@cj-icm.com

Het beroep van douanedeclarant als bedreigd ras

Wim Van Emelen en Bram Vanschoenwinkel over hun applicatie Customaite

De vraag naar douanedeclaranten is groot. Het is bovendien geen sexy job, vergt veel kennis en is monotoon. Consultants Wim Van Emelen en Bram Vanschoenwinkel ontwikkelden enkele maanden terug de applicatie Customaite. Door artificiële intelligentie in te zetten, ontzorgen zij douanedeclaranten van repetitieve taken, verlagen ze de foutenmarge en maken ze het beroep zo een stuk aantrekkelijker.

Bart Meyvis

CYBERCRIMINELEN ZULLEN EERDER VOLLEDIGE BEDRIJVEN

PLATLEGGEN DAN DAT ZE

BELANGSTELLING TONEN VOOR

DOUANEFORMALITEITEN

Jullie hadden geen voorgeschiedenis in het douanewereldje. Hoe zijn jullie er toch in verzeild geraakt?

Wim Van Emelen (WVE): “Customaite is als start-up ontstaan uit het bedrijf Adapt and Enable (AE). AE is een consultancybedrijf uit het Leuvense met zo’n vierhonderd consultants. Tijdens de coronalockdowns werden heel wat consultants on hold gezet of bedankt voor bewezen diensten. Samen met Bram Vanschoenwinkel heb ik toen de markt onderzocht. We ontdekten dat er bij douane-aangiftes veel efficiëntiestappen mogelijk zijn. Als goederen de grens van een economische zone overschrijden, zijn er een berg douaneformaliteiten nodig. Heel wat grote bedrijven gebruiken nog altijd veel papieren documen-

ten: facturen, paklijsten, bill of ladings, certificaten … Deze documenten worden vaak achtereenvolgens ingescand, bewaard als pdf en op het einde van de rit doorgemaild naar een douanedeclarant die op zijn beurt alle formaliteiten in orde maakt. Wij hebben software ontworpen, ‘Customaite’, die via artificiële intelligentie de hele bulk aan documenten sorteert en automatisch verwerkt tot een ingevulde aangifte. Onze klanten krijgen zo eenvoudig en duidelijk alle info op twee schermen zichtbaar. We zijn hierin niche en uniek.”

De havenwereld staat bekend als conservatief. Is het makkelijk om mensen te overtuigen om aan de slag te gaan met jullie applicatie?

WVE: “Dat is inderdaad een van

de grote uitdagingen. Wij beloven significante tijdsbesparingen tot 50% en meer. Hoe groter het dossier, hoe meer tijd je wint. Veel bedrijven varen blind. Wij maken de tijdswinst duidelijk zichtbaar en toch merken we dat de mensen op de vloer moeilijk te overtuigen zijn. Ondanks alle voordelen van ons systeem kiezen ze ervoor om documenten af te printen en manueel in te kleuren of over te typen. Erg omslachtig.”

Misschien zijn mensen bang dat AI hun job op termijn zal overnemen?

WVE: “Dat dachten wij ook, maar als we de managers hierover bevragen dan blijkt dat zij vooral de mensen efficiënter willen inzetten. De vraag in de markt is te groot en er moet meer volume gedraaid worden.

Customaite zorgt voor minder monotoon werk, minder fouten en minder pieken in werkdruk. We tekenen binnenkort een

contract met een grote Europese logistieke speler die absoluut met ons in zee wil. Bij de effectieve implementatie van onze applicatie focussen we daarom erg op change management of de impact die deze verandering met zich meebrengt op de werkvloer. Veel bedrijven werken nog met verouderde software, maar kunnen daar ontzettend snel mee werken. Wij komen met een zeer strakke ‘user interface’: klikken, niet typen

© Customaite - Wim Van Emelen (rechts), chief operations en Bram Vanschoenwinkel, chief product Customaite

en ver weg van alles wat met papier te maken heeft. Dat heeft blijkbaar een grote impact.”

Waarschijnlijk heeft het meer te maken met de angst om oude gewoonten los te laten dan de angst voor het verliezen van de job?

WVE: “We zijn nu toch al even live en er is bij mijn weten nog nooit iemand ontslagen. Integendeel, bedrijven zoeken net meer personeel. Kijk maar eens naar de openstaande vacatures voor douanedeclarant. Het is echt een bedreigd ras, want die job vergt veel kennis van douanewetgeving. Hierdoor zien we ook dat grote bedrijven deze profielen aantrekken met mooie voorwaarden.”

Als ik het goed begrijp is de douanewereld helemaal nieuw voor jullie?

WVE: “Ik was voor corona ‘business architect’ en werkte voor Colruyt en bedrijven in de sociale sector. De douanewereld kende ik inderdaad niet. Ons bedrijf telt twintig medewerkers met veel ervaring in de consultancywereld. We zijn gewoon

om van context te switchen en snel hoofdzaak van bijzaak te onderscheiden. Door onze ervaring nemen wij snel informatie op.”

Is er al sprake van een Europese standaard of hebben jullie nog te maken met veel verschillen per land?

WVE: “Er is veel aan het bewegen in de douanewereld. Ze probeert tot een Europese standaard te komen en toch zien we dat elk land daar weer zijn variant op maakt. Hierdoor heb je 27 standaarden die stilaan evolueren naar 27 verschillende accenten binnen één standaard. Voor ons maakt dat niet veel uit. Voor wat er uit onze software moet komen, is er weinig verschil tussen de verschillende Europese landen.”

Waar bewaren jullie alle gegevens?

WVE: “Customaite draait volledig op Microsoft Azure. Wij zijn daarnaast 100% ‘cloud native’, wat wil zeggen dat alle data in West-Europa bewaard worden en volledig GDPR-compliant zijn. Onze klanten hoeven ook

niets te installeren. Ons volledige platform is toegankelijk via een website. Je kunt zelfs automatisch documenten op-

laden door ze eenvoudig naar een specifiek mailadres door te mailen.”

Zit daar interessante informatie bij voor cybercriminelen?

WVE: “Wij verwerken natuurlijk geen persoonsgegevens. Bij ons draait alles rond goederen en de waarde ervan. Je kunt uit onze data afleiden welke trafieken en stromen belangrijk zijn en welke prijzen gehanteerd worden, maar wij geloven dat cybercriminelen eerder volledige bedrijven zullen platleggen dan belangstelling te tonen voor douaneformaliteiten.”

©Customaite - Screenshot van een factuur in de Customaite-applicatie

Green Performance door Linde MH

Steeds meer duurzame, performante opties voor uw intralogistiek bij Motrac

Om de steeds grotere duurzaamheidsverwachtingen van ondernemingen tegemoet te komen, heeft Linde Material Handling de voorbije periode stevig ingezet op zijn Green Performance-beleid. Dit omvat niet enkel nieuwe heftrucks en magazijntrucks die zowel krachtig als duurzaam zijn, maar ook milieuvriendelijke oplossingen zoals batterijrecyclage, HVO-diesel en de allereerste Linde brandstofcel.

GROEN INTERN TRANSPORT, ZONDER PRESTATIEVERLIES

Elektrische duurzaamheid en thermische krachtontwikkeling vallen sinds de lancering van de Linde X-reeks perfect te combineren. Deze elektrische heftrucks met hefvermogens tot 5 ton zijn even krachtig als gas- of dieseltrucks en komen ook net zo goed tot hun recht op oneffen oppervlakken en in stoffige of vochtige omgevingen. Ook bij de zwaarste tonnages – tot 18 ton – kan nu met de Linde E100 - E180 trucks voor een elektrische heftruck worden gekozen, zodat voor elke gewichtscategorie nu een elektrische optie voorhanden is.

BRANDSTOFCELLEN, BATTERIJRECYCLAGE EN SLIMME ENERGIESYSTEMEN

Linde zorgt ervoor dat al zijn heftrucks op de duurzame, toekomstgerichte brandstofceltechnologie voorbereid zijn, en heeft daarbovenop ook zijn eigen 24 V brandstofcel ontwikkeld, met een vermogen van 1,8 kW. Bovendien recycleert het de hierbij gebruikte lithiumionbatterijen, waarbij tot 95% van de grondstoffen kan worden teruggewonnen.

Met de Linde energie- en batterijlaadbeheeroplossingen kunnen klanten bovendien hun energieverbruik volledig in kaart brengen, en hun oplaadmomenten zo inplannen dat stroompieken vermeden worden.

FOSSIELVRIJE BRANDSTOF – TOT 90 % MINDER CO2

De focus ligt echter niet uitsluitend op elektrische heftrucks: voor thermische vorkliften is er nu ook een milieuvriendelijke, fossielvrije brandstof beschikbaar die enerzijds voor een hoger motorvermogen, en anderzijds voor een schonere verbranding zorgt, met minder emissies tot gevolg.

Deze HVO-diesel (Hydrotreated Vegetable Oil) wordt geproduceerd uit 100% procent hernieuwbare grondstoffen. Dit levert niet enkel een reductie in C02-uitstoot tot 90% op i.v.m. conventionele diesel, maar zorgt ook voor minder emissies op vlak van fijnstof, stikstofoxide, koolwaterstoffen en koolmonoxide. De structuur van

de HVO-diesel is bovendien vrijwel identiek aan die van conventionele diesel, en kan zowel in zuivere vorm als in mengvorm worden gebruikt, zonder aanpassingen aan de heftruck.

CONCLUSIE

Linde’s Green Performance richt zich op het uitbreiden van het aanbod elektrische trucks, maar ook op batterijrecyclage, op het gebruik van milieuvriendelijke diesel en waterstoftechnologie én op het aanbieden van slimme laad- en energieoplossingen. Ontdekt u graag in detail wat deze groene oplossingen voor u kunnen betekenen? Surf dan snel naar de website van Motrac, invoerder en verdeler van Linde heftrucks en magazijntrucks in België.

www.motrac.be

“Zonder medewerking Douane was dit niet gelukt

Digitaal platform RX/SeaPort bouwt verder op ‘brexitproof’ aanpak Vlaamse VK-shortsea

© Roel Jacobus - Wim Fossaert

van gelukt ”

Na de ervaring van het ‘brexitproof’ maken van de drukke trafiek in Zeebrugge, gaat het digitale platform RX/SeaPort verder op de ingeslagen weg. “In nauwe samenwerking met Douane verbreedden we onze aanvankelijke focus op Zeebrugge naar alle Vlaamse shortsea met het VK. De volgende stap wordt het begeleiden van de bedrijven doorheen de nieuwe digitale douanesystemen die op komst zijn.”

Van bij de eerste tekenen dat de brexit menens kon worden, sloegen in 2018 het toenmalige havenbestuur van Zeebrugge en de vereniging van private havenbedrijven ApziVoka de handen in elkaar om de goederenstroom met het VK ‘brexitproof’ te maken. Ze richtten het havenbreed digitaal platform RX/SeaPort op voor het bliksemsnel uitwisselen van data en douanedocumenten. Er kwam versterking van de Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij

(POM) West-Vlaanderen en de federale Participatie- en Investeringsmaatschappij (FPIM) en RX/SeaPort werd als een coöperatieve vennootschap opengesteld. Vanuit elk segment van de transport- en logistieke keten traden al 26 grote en kleine spelers toe als aandeelhouder.

“Tijdens de brexit bewees RX/ SeaPort zijn nut als een uniforme en gemakkelijke manier om douanedocumenten door te sturen en een totaal overzicht van de procedure te krijgen”, zegt commercieel directeur Wim Fossaert. “Mede hierdoor ontstonden er vanaf 1 januari 2021 nergens de gevreesde files. In de 24 maanden daarna werden

meer dan 40 miljoen berichten geproduceerd en verwerkt. En het blijft groeien: de eerste vier maanden van dit jaar passeerden 9,8 miljoen berichten.”

PRAKTISCHE TOOLS

Het succes van RX/SeaPort steunt deels op een goede samenwerking met Douane, licht IT-projectmanager Jurgen Decloedt toe. “We hadden van bij het begin goede contacten met Douane in Zeebrugge, Gent en Brussel. We geraakten vlot tot bij de juiste mensen, waardoor operationele vragen snel opgelost werden. Dit liet ons toe om op het platform diverse klantgerichte tools te ontwikkelen. Zonder de medewerking van Douane was dit niet gelukt.”

“Via onze diverse functionaliteiten kan een klant binnen een paar seconden zien of zijn documenten zijn vrijgegeven, en indien niet ook waarom”, zegt Fossaert. “De tool ‘Outgate UK’ bijvoorbeeld stuurt een bericht wanneer de lading de Britse terminal verlaten heeft. Een nieuwe tool die nu in testfase zit, is ‘Exit Confirmation’. Die zal een officieel bericht van Douane afleveren dat de goederen de buitengrens van de EU verlaten hebben.”

Roel Jacobus

MET DE BELGISCHE DOUANE

GAAT HET VLOT, MAAR

WE BLIJVEN VRAGENDE

PARTIJ VOOR MEER DATA

VAN BRITSE ZIJDE

Decloedt: “Dankzij de positieve ingesteldheid van de douane om zoveel mogelijk bedrijven voor te bereiden en te begeleiden, heeft de brexit weinig problemen veroorzaakt. We hebben van bij het begin ook afspraken gemaakt dat de douane bepaalde zaken op ons platform kan bekijken. Op die manier gebruikt de douane ook RX/SeaPort als aanvulling op hun systemen.”

ANDERE PRIORITEITEN HMRC

Tegenover de goede voorbereiding aan de Belgische kant, stonden de meermaals uitgestelde processen aan de overkant van het Kanaal. “Daar werd pas op kerstavond beslist welk soort brexit ze met nieuwjaar wilden hebben”, zegt Decloedt. “Daarmee omgaan was voor een jonge organisatie als de onze

niet evident. We konden altijd goed praten met de Cabinet Office, maar de douanedienst HMRC had andere prioriteiten. Wij blijven trouwens vragende partij voor meer en betere integratie van data van Britse zijde.”

VERBREDEN NAAR LOGISTIEK

Nu de administratieve impact van de brexit grotendeels verteerd is, kijkt RX/SeaPort naar nieuwe functionaliteiten. Het digitaal platform ontwikkelt complementaire tools om zijn honderdtal klanten in binnenen buitenland te ondersteunen.

“De eerste jaren draaiden volledig om douanedocumenten”, legt Decloedt uit. “Nu verleggen we de aandacht naar logistieke aspecten voor alle Vlaamse havens met VK-shortsea. Ook de

© RX/SeaPort - RX/SeaPort biedt een digitaal portaal met diverse tools voor vlotte goederenflows met het VK.

goederenstroom met niet-EUlid Noorwegen staat op onze radar. Doorheen de hele logistieke ketting willen we end-to-end zoveel mogelijk visibiliteit op de status van de lading bieden. Dit doen we door zelf signalen te creëren of door met andere systemen te connecteren. Zo zijn we bijvoorbeeld verbonden met de systemen voor aanlopen en afvaarten in Zeebrugge (Zedis), Gent (Enigma) en Oostende (Ensor).”

STRAKS NIEUW LUIK DOUANE

Toch komt er binnenkort een grote douanevernieuwing waar RX/SeaPort alert voor is.

Decloedt: “Bij Douane zijn heel wat wijzigingen op til met nieuwe systemen vanaf 2024. Het is leuk dat bestaande klanten

ons vragen om hen daarbij weer bij te staan. Het ligt voor de hand dat RX/SeaPort ook via het portaal toegang tot deze nieuwe systemen zal bieden. Daarnaast zullen we testen organiseren en bedrijven door de nieuwe processen begeleiden. RX/SeaPort is in de eerste plaats een digitaal platform en geen douanekantoor, maar intussen deden we al veel ervaring in dat domein op.”

Fossaert: “Het voordeel van de gekoppelde single input is enorm. Met een druk op de knop krijgt de klant alle info over de verscheping, terminal en clearing. Stel je voor dat je voor die miljoenen ladingen weer met een papiertje bij het douanekantoor moet aanschuiven.”

rxseaport.eu

STEL JE VOOR DAT JE VOOR

DIE MILJOENEN LADINGEN

WEER MET EEN PAPIERTJE BIJ

HET DOUANEKANTOOR MOET

AANSCHUIVEN

“Alleen als men de accijnzen zal er geen accijnsfraude

Administratie opsporing is gericht op ontrafelen van grote

© Douane & Accijnzen - Vaste scanner

accijnzen zou afschaffen, accijnsfraude meer zijn”

fraudedossiers

De algemene administratie douane en accijnzen is ingedeeld in drie grote blokken: de centrale departementen, de administratie operaties en de administratie opsporing. Flows sprak met douaniers van de administratie opsporing. Zij volgen de grote fraudedossiers op, zijn internationaal actief, dragen geen uniform en wensten ook tijdens dit interview volledig anoniem te blijven.

Bart Meyvis

Wat moeten we ons voorstellen bij de ‘dienst opsporing’. Hoeveel mensen zijn daar aan het werk?

“Driehonderd mensen werken er bij de administratie opsporing. Bij de geüniformeerde douane werken er zo’n drieduizend mensen. Het grote verschil met onze administratie is dat ‘operaties’ werkt met aangegeven goederen. Bij ‘opsporing’ gaan we vooral op zoek naar zaken die niet aangegeven werden. Wij zoeken naar de smokkel, sporen de grote georganiseerde fraude op, zoals die van drugs, sigaretten, diesel, alcohol, maar ook de onderwaarderingen, fraude met antidumpingrechten enzovoort. Wij werken Europees erg nauw samen met organisaties als Europol en Olaf.”

Hoe komen jullie smokkel op het spoor?

“Regelmatig krijgen we tips. En we werken nauw samen met buitenlandse douanediensten en politiediensten in binnen- en

buitenland. We starten natuurlijk ook zaken zelf op. Uiteraard ga ik niet uitleggen hoe we te werk gaan.” (lacht)

Wat is de succesformule voor internationale samenwerking?

“Het is voor ons erg belangrijk om op het terrein aanwezig te zijn en internationaal samen te werken. Binnen Europa is er EMPACT (European Multi disciplinary Platform Against Criminal Treaths), een initiatief van de Europese lidstaten en ondersteund door de Europese Commissie. Per cyclus van vier jaar wordt er op Europese schaal gekeken naar de criminaliteit en daar volgt een prioriteitenlijst uit. Er wordt een SOCTA opgesteld (Serious and Organised Crime Treath Assessment), waaruit een voorstel volgt met daarin de prioriteiten voor de komende vier jaar. De Raad van de Europese Unie beslist uiteindelijk over de effectieve projecten. De Belgische douane is actieleider van een viertal

projecten waaronder de illegale productie van tabaksproducten in Europa. We delen realtime-informatie met de Europese collega’s en kunnen elkaar dus zo permanent up-to-date houden.”

U bent officier van de gerechtelijke politie (OGP). Bent u dan meer agent of meer douanier?

“Ik ben 100% douanier. De titel OGP is een kwalificatie. Hierdoor kunnen we bepaalde bijzondere operaties uitvoeren waarvoor we toelating moeten krijgen van een magistraat. Wij noemen dat een BOM, een bijzondere opsporingsmethode. Ook een procureur of een onderzoeksrechter kan opdrachten geven aan een OGP.”

Na een onderzoek volgt er een proces-verbaal, gekoppeld aan gevangenisstraf en/of een geldboete. Klopt dat?

“Overtredingen inzake douane en accijnzen worden strafrechtelijk vervolgd door de douane

en niet door het parket. Wij vorderen de ontdoken douane- en of accijnsrechten, de geldboetes en de verbeurdverklaring van de inbeslaggenomen goederen. De gevangenisstraf wordt gevorderd door het parket. Overtredingen inzake gemeen recht, die door de douane worden vastgesteld, worden vervolgd door het parket.”

Is fraude altijd kwaadwillig, of kan het ook om vergissingen of slordigheden gaan?

“Wij onderzoeken alleen de ‘maffieuze’, criminele zaken. Wanneer er vergissingen of slordigheden gebeuren, dan worden die door de ‘administratie operaties’ verder opgevolgd. Let op, die kunnen ook over grote bedragen gaan door bijvoorbeeld een verschil in interpretatie. Wij zoeken echt naar de plegers van bewuste fraude.”

Zien jullie een toename van het aantal fraudegevallen?

“We zien bijvoorbeeld dat overal in Europa de accijnzen stijgen. Hoe hoger de accijnzen,

hoe meer fraude. Hoe duurder de sigaretten, hoe minder dat mensen geneigd zijn om het legale product aan te schaffen en hoe interessanter voor criminele organisaties om zich op die markt te begeven. Iets verbieden maakt het net aantrekkelijk voor criminelen. Bij cocaïne zien we echt dat het aantal gebruikers jaar na jaar toeneemt. Criminelen houden in hun businessmodel ook altijd rekening met inbeslagnames van een deel van hun goederen. Vraagt de markt bijvoorbeeld 100 ton, dan versturen ze 150 ton, zodat ze zeker zijn dat ze 100 ton kunnen leveren. Ook sigarettenfraude groeit elk jaar. De hoeveelheden stijgen, omdat de vraag naar goedkope rookwaren alsmaar stijgt.”

Kunnen jullie zaken soms volledig oplossen of gaat het telkens maar om topjes van de ijsberg?

“Volledig oplossen neen, maar wel binnen de perken houden. Alleen als men de accijnzen zou afschaffen, zal er geen accijnsfraude meer zijn. Om de drugs-

smokkel drastisch te verminderen, moet er echt aan de vraag iets gedaan worden. Niemand blijkt zich nog te storen aan het feit dat je overal aan drugs kan komen. Als douane kunnen wij enkel het aanbod bestrijden

HOE HOGER DE ACCIJNZEN, HOE MEER FRAUDE

door onder andere onze controleprocessen te optimaliseren. Ook wij moeten onze strategie continu evalueren. Wij halen voldoening uit het oprollen van een illegale productiesite van sigaretten bijvoorbeeld of uit een grote drugsvangst, maar volledig de accijnsfraude of de drugsproblematiek oplossen, dat kunnen we niet. ”

Wat maakt het beroep voor jullie aantrekkelijk?

“De afwisseling maakt het boeiend. Je weet nooit exact wat je op een dag zal doen. Soms zit je

© Douane & Accijnzen - Rumageteam aan het werk aan boord van een schip, drugshond aan het werk, controle brandstof en

’s ochtends in een vergadering en is het plots alle hens aan dek en ontmantelen we die dag nog twee illegale productiesites van sigaretten. Ook het internationale aspect en het contact met het buitenland maakt onze job erg boeiend. We leggen eigenlijk de hele tijd puzzels. Je begint met een stukje en de puzzel wordt alsmaar groter. Als je dan uiteindelijk alle stukken gelegd hebt en je kan fraudeurs pakken en goederen in beslag nemen, dan geeft dat een enorme kick. Daar halen we heel veel voldoening uit.”

Kunnen jullie inschatten hoe groot bijvoorbeeld de markt is van de illegale sigaretten?

“Wij niet, maar de sigarettenfabrikanten schakelen daar onderzoeksbureaus voor in.

drugs. Die komen via de Belgische havens binnen vanuit China. De drugs worden vervolgens aangemaakt, veelal in Nederlandse drugslabo’s. Er worden vaak nieuwe producten ontwikkeld, die dan weer net buiten

BELGIË IS EEN VAN DE BELANGRIJKSTE UITVOERDERS

VAN SYNTHETISCHE DRUGS

WERELDWIJD

Is

jullie beroep gevaarlijker geworden?

“Wij zijn bezorgd over de toename van geweld in de straten van Antwerpen, maar de douane blijft tot op vandaag gevrijwaard. Ook zijn er gevaarlijke, soms zelfs dodelijke producten waar we mee in contact kunnen komen zoals fentanyl. Op fraude met sigaretten staan er hoge geldboetes, maar de gevangenisstraffen zijn eerder beperkt waardoor mogelijks geweld tegenover douaniers uitblijft.”

Die gaan dan op zoek naar illegale sigaretten, onderzoeken weggegooide verpakkingen op plaatsen waar veel volk komt, rapen sigarettenpeuken op … Dat gaan ze allemaal analyseren en samenvatten in conclusies. De Franse en de UK-markt zijn in het geval van sigaretten de belangrijkste afzetmarkten voor illegale sigaretten, net omdat de legale sigaretten daar het duurst zijn. Uit die analyses hebben we bijvoorbeeld opgemerkt dat er op een derde van de gerookte sigaretten in Frankrijk geen accijnzen betaald werden. Daarvan zijn nog eens de helft namaak.”

Welke reputatie heeft België op dat vlak?

“Een aandachtspunt waar we zeker op willen inzetten, zijn de zogenaamde drugsprecursoren, de basisproducten voor het aanmaken van synthetische

de wetgeving vallen. Erg moeilijke dossiers. België is overigens een van de belangrijkste uitvoerders van synthetische drugs wereldwijd en dat is een reputatie waar we niet fier op moeten zijn. Dikwijls worden die drugs in kleine hoeveelheden via post en koeriersdiensten per vliegtuig verstuurd. Met vaak erg kleine hoeveelheden van een aantal gram per pakket, worden er jaarlijks toch zo’n 7 ton verstuurd.”

mobiele teams tijdens een actie.

“ meestOnderwaardering onderschatte vorm van fraude”

Mark Vanhecke speurt naar oorsprongsfraude

Vanhecke startte zijn carrière in de Antwerpse haven bij de eerstelijnscontrole op Kaai 702. Ondertussen speurt Vanhecke gepassioneerd naar internationale oorsprongsfraude vanuit zijn kantoor in het Antwerpse Park Spoor Noord. Een drukke functie die bij bovendien combineert met het schepenambt economie, onderwijs, burgerparticipatie en jeugd in Aartselaar. Een combinatie van twee erg uiteenlopende beroepen die een enkele keer toch al eens erg dicht bij elkaar zijn gekomen.

Bart Meyvis

Kunt u even uw loopbaan bij de douane schetsen?

“Begin jaren ‘90 werkte ik als contractueel voor de belastingen. In mijn contract was toen opgenomen dat ik verplicht was om deel te nemen aan statutaire examens. Ik heb toen meegedaan met zo’n examen en was uiteindelijk zelfs redelijk vooraan geëindigd waardoor ik mocht kiezen in welke administratie ik aan de slag ging. Ik kon toen bij de btw gaan, bij de belastingen blijven of kiezen voor de douane, een voor mij toen onbekende wereld.”

“Zo ben ik in 1996 terechtgekomen bij de eerstelijnscontrole op Kaai 702, aan het toenmalige Delwaidedok. Ik moest daar vooral controleren of de aangifte in overeenstemming was met de inhoud van een container, zowel bij uit- als

bij invoer. Een hele fijne tijd met heel veel collegialiteit. Ik heb daar erg veel geleerd van oudere collega’s. Na tien jaar kwam er een plaats vrij bij de opsporingsdienst en toen ben ik overgestapt naar de cel douanefraude die zich bezighoudt met commerciële fraude en oorsprongsfraude.”

Vertel eens wat meer over die oorsprongsfraude.

MV: “Oorsprongsfraude is het bewust aangeven van een verkeerd land van oorsprong om zo minder anti-dumpingrechten te moeten betalen. Wat bijvoorbeeld vaak gebeurde is dat fietsen die gemaakt werden in China plots van Taiwan of Bangladesh kwamen. Dat waren best lange en uitgebreide onderzoeken waar heel wat speurwerk bij kwam kijken. Vaak werden die dossiers sa-

men met Olaf, de Europese anti fraude organisatie, opgestart.”

“De laatste jaren ben ik me meer gaan toeleggen op het, volgens mij, meest onderschatte fraudemechanisme: de onderwaardering. Je kan bijvoorbeeld een Chinese fiets aan een veel lagere waarde doorgeven om zo slechts een fractie van de anti-dumpingrechten te moeten betalen.”

“Dat zien we vooral terug bij textiel, schoenen of valiezen uit China. We zien dan producten opduiken aan waarden die zelfs lager liggen dan de waarde van de grondstoffen die nodig zijn om het product te produceren. Dit is een van de moeilijkste te bewijzen mechanismen, omdat hier met dubbele facturen en heel veel zwart geld wordt gewerkt die we uiteraard niet te zien krijgen.”

Er is een groot gebrek aan mensen, ondervindt u daar last van op de werkvloer?

“Je hoopt eigenlijk dat er nog veel meer eerstelijnscontroles zouden zijn. Daar heb je ook de stop-functie waarbij goederen niet vrijgegeven worden zolang ze niet in orde zijn. Scanners kunnen daarbij helpen, maar die worden eigenlijk vooral ingezet om te speuren naar drugs of goederen die eigenlijk niet in een container zouden mogen zitten.”

“Je kan met een scanner onmogelijk vaststellen of de aangegeven aardewerken potjes uiteindelijk niet van porselein zijn gemaakt, want dat geeft een groot verschil in invoerrechten. Onderwaardering kan je ook niet vaststellen met een scanner. We leveren op zoveel andere terreinen ook heel goed werk,

maar dat wordt altijd wat overschaduwd door drugsvangsten. Mensen vinden nieuws over onderwaarderingen ook niet zo spannend in vergelijking met een grote vangst van namaaksigaretten bijvoorbeeld.”

Is het een kwestie van gezond boerenverstand of van veel ervaring om foute aangiften op het spoor te komen?

“Bij het speuren naar onderwaardering heb je vooral gezond boerenverstand nodig. Onderwaardering kan iedereen controleren, maar in het geval van het bewust gebruik van bijvoorbeeld verkeerde benamingen, moet je heel veel kennis hebben van je douanetarief. Ik heb destijds om mijn examens voor te bereiden weken verlof genomen om alle tariefposten van buiten te blokken, van voor naar achter en

van achter naar voor. Die kennis gaat spijtig genoeg wat verloren bij nieuwe collega’s.”

Maakt de inzet van slimme containers jullie werk moeilijker?

“Vroeger konden we zelf beslissen welke containers we fysiek wilden controleren. Tegenwoordig beschikken we over een selectieteam dat op basis van allerlei risicoparameters beslissen welke container er moet gecontroleerd worden.“

Naast uw rol bij de douane bent u in Aartselaar nog schepen van economie ...

“Ook onderwijs, burgerparticipatie en jeugd vallen onder mijn bevoegdheden. Een stevig pakket. Ik doe dit al sinds 2013. Het was een grote verrassing dat ik meteen als schepen verkozen werd. Het voordeel is dat

© Bart Meyvis - Mark Vanhecke, douanier en schepen

ik als federaal ambtenaar wel wat faciliteiten krijg. Zo kan je, onbezoldigd voor alle duidelijkheid, politiek verlof krijgen. Het eerste jaar was het niet makkelijk en moest ik mijn weg nog zoeken. Na verloop van tijd kan je je agenda beter beheren. Ik heb er ook bewust voor gekozen om bevoegdheden te kiezen die zich ’s avonds afspelen. Zo moet een schepen van openbare werken veel aanwezig zijn op werfvergaderingen en dergelijke. Ik spreek vaak ’s avonds af met schooldirecties. Ook wijkvergaderingen over burgerparticipatie gaan ’s avonds door. Het is erg druk en er zijn weken dat ik niet thuis ben, maar ik doe het heel erg graag.”

Hoe moet ik Aartselaar zien: is dat een grote gemeente?

“Aartselaar flirt met de grens van 15.000 inwoners. We zijn aan het groeien, maar staan vooral bekend om het grote aantal

ondernemers. Er zijn veel industrieterreinen die goed vol zitten, weinig leegstand. Ik heb daar als schepen niet veel verdienste aan, want Aartselaar trekt dat aan. We hebben dat vooral te danken aan onze erg gunstige ligging, vlak bij de A12, centraal tussen Antwerpen en Brussel. Ook zijn er zo goed als geen KMO-belastingen en is er geen bedrijfsbelasting.”

Zijn er overlappingen tussen uw beide jobs?

“Ik zal nooit douanedossiers opvolgen van invoerders in Aartselaar. Zelfs niet in omliggende gemeenten, zoals Schelle of Hemiksem. Uiteraard beantwoord ik wel eens vragen van inwoners of ondernemers die handelen over het invoeren van goederen, maar dat is dan louter informatief. We hebben ooit wel eens een van de grootste vangsten ooit van namaaksigaretten gehad in Aartselaar. Daar kon ik toen ’s ochtends te voet naartoe. Ik was toen zelfs op dat moment plaatsvervangend burgemeester, maar heb toen toch maar stevig mijn douanepet opgehouden (lacht). Wat ik wel een groot voordeel vind aan de combinatie van beide jobs, is dat ik veel beter problemen op de werkvloer kan inschatten en begrijpen als schepen, omdat ik bij de douane net daar actief ben.”

Volgend jaar zijn het opnieuw verkiezingen. Wat zijn de verwachtingen?

“We zijn al volop gestart met de campagne en willen vooral met een goede lijst naar de kiezer gaan. Binnenkort starten we met het uitschrijven van ons programma voor de komende legislatuur en we hopen dat de Aartselarenaar ons programma kan waarderen en voor ons kiest. We hebben als ploeg zeker de ambitie om er nog een termijn bij te doen. Als lokaal politieker kan je echt nog zaken op korte termijn realiseren en dat vind ik erg belangrijk.”

© Douane - Een controle door het mobiele team van de douane in Antwerpen

de douane

iOnLogistics is een Belgische ontwikkelaar van software gericht op op- en overslagbedrijven in de bulk- en breakbulksector en logistieke dienstverleners. In 2015 ontwikkelde iOnLogistics iTOS, een nieuw Terminal Operating System, voor het opvolgen en harmoniseren van alle goederenstromen binnen een logistiek bedrijf. Intussen gebruiken veel logistieke dienstverleners en bulken breakbulkterminals de software met succes.

Met iTOS kan men orders tot en met de facturatie volledig stroomlijnen en dit kan ook worden uitgebreid met de douanemodule. Deze module werd ontwikkeld samen met de douane en kan volledig gekoppeld worden met het softwaresysteem van de douane. Want naast het opvolgen van goederenstromen en operationele aspecten, dienen ook douaneaangiftes opgevolgd te worden. Ook dat kan met het iTOS systeem.

Via de douanemodule worden douanegegevens en informatie op een correcte manier uitgewisseld met de douane. Gebruikers kunnen niet alleen de nummers van douanedocumenten opvolgen via het iTOS systeem, maar krijgen ook een update van de douanestatus van hun

goederen. Zo weet men in een oogopslag of de goederen nog in transit zijn of ze al werden ingeklaard.

De douane blijft trouwens permanent betrokken bij het updaten van het systeem. Douaneregels veranderen snel, dus wordt het iTOS systeem steeds up to date gehouden, telkens in samenspraak met de douane.

DIGITALE DOUANEDOCUMENTATIE

Het afstemmen van de interne datastromen met het systeem van de douane biedt ook een enorm voordeel bij controles. De documenten zijn juist gerangschikt, de dossiers bevatten de correcte nummers en codes en rapporten zien er exact uit zoals de douanediensten dat willen. Het levert een tijdswinst op voor iedereen.

iOnLogistics wil de gehele keten van douanedocumentatie digitaal maken, en nam daarom ook de douaneagenten mee in het verhaal. De eigen middleware zorgt voor een eenvoudige koppeling tussen het systeem van de grootste douane-agenten en het iTOS systeem, zodat de digitale keten ononderbroken blijft.

De douanemodule komt bovenop het bestaande logistiek softwaresysteem dat toelaat om de gehele logistieke operationele, financiële en administratieve keten binnen een logistiek bedrijf op te volgen. Het iTOS systeem beheert de logistieke en operationele keten van order tot automatische factuur. Wat begon als een warehousing systeem groeide uit tot een veelzijdig softwarepakket met verschillende modules. Het pakket is gericht op de bulk- en breakbulk sector. Zo laat het toe om bepaalde partijen te splitsen, herpakken of hergroeperen; iets wat bij een klassiek warehousing systeem (bijvoorbeeld voor e-commerce bedrijven) niet mogelijk is. Ook warehouse rent berekenen, is heel eenvoudig in iTOS.

EXTRA MODULES

Er zijn trouwens nog veel toekomstplannen bij iOnLogistics. Er wordt momenteel hard gewerkt aan extra modules en functionaliteiten en ook een internationale uitbreiding staat hoog op de agenda.

Neem gerust vrijblijvend contact op met een van de specialisten van iOnLogistics indien je graag een demo wenst.

Kijk je uit naar een partner met een IT-service op maat? Bij iOnLogistics kan je écht kiezen. Ofwel neemt het team alles van A tot Z in handen, ofwel beperkt het zich tot ondersteuning en begeleiding. Meer weten?

HQ: Kapellensteenweg 488, B-2920 Kalmthout Office: Luxemburgstraat 20, B-9140 Temse info@ionlogistics.eu | www.ionlogistics.eu

iOnLogistics ontwikkelde douanemodule in samenwerking met

“Digitalisering

© Roel Jacobus – Adviseur-generaal Stephan Legein is al veertig jaar vertrouwd met de werking van Douane in de kustregio.

maakt DNA van Douane sneller dan ooit”

Adviseur-generaal Stephan Legein breekt lans voor verdere automatisering aangiftecontroles

Voor de kenmerkende snelle rorodiensten met het Verenigd Koninkrijk, is de digitalisering van Douane & Accijnzen een zegen. “Door de geautomatiseerde controleselectie weten de transporteurs binnen de minuut welke ladingen onmiddellijk mogen vertrekken. Met de verdere digitalisering zal de tijdswinst nog toenemen”, zegt adviseur-generaal Stephan Legein. Hij geeft een beschouwing van typische aspecten van de kuststreek.

Roel Jacobus

Wij zijn fan van al die bedrijvigheid en spelen graag onze rol van facilitator voor firma’s die nieuwe trafieken ontwikkelen”, wijst Oostendenaar Stephan Legein (62) gepassioneerd naar de havenkaaien. Met zijn meer dan veertig jaar

ALS HET REGENT IN ANTWERPEN EN ROTTERDAM, DAN REGENT HET IN ZEEBRUGGE EN OOSTENDE

dienst bij Douane & Accijnzen is de adviseur-generaal uitstekend geplaatst voor een toelichting over de specifieke aandachtspunten voor de kusthavens en het nabije achterland. “Onze

werking in de kustregio valt onder de gewestelijke directie Oost- en West-Vlaanderen, geleid vanuit Gent. We hebben in West-Vlaanderen operationele teams van 105 mensen in Zeebrugge, 44 in de haven en luchthaven in Oostende en 45 in Roeselare. Vanuit Brugge opereert een opsporingsdienst van een 15-tal mensen.”

VK ZOALS CHINA

De kustregio stond in de frontlijn van de brexit. “Die is aan Britse zijde nog steeds niet afgerond: de laatste fase komt pas in het najaar. In tegenstelling tot het Verenigd Koninkrijk (VK), waar de politieke besluitvorming tot op het laatste moment bleef aanslepen, waren wij wel goed voorbereid met extra personeel en aangepaste software. Dat moest, want de sterkte van de roro-operatoren in Zeebrugge is precies de snelheid waarmee

ze onbegeleide goederen overzetten. Zij kunnen het zich niet permitteren van een lading een week te laten staan. In nauwe samenwerking hebben we de brexit voorbereid en in de eerste weken stonden we hen op het terrein bij. We mogen zeggen dat de overgang vlot verteerd is. Nochtans is het nog steeds niet eenvoudig. Want voor het eerst sinds 1992 werd het VK opnieuw een ‘derde land’ met alle nadelen die daaraan verbonden zijn. Wij moeten hetzelfde regime toepassen als voor pakweg China, Tsjaad of enig ander land waarmee de EU geen bilateraal akkoord heeft afgesloten.”

DUIZEND SELECTIEREGELS

Om voldoende snelheid in de goederenflow te garanderen, is de lopende digitalisering van Douane een zegen. “Wij behoren tot FOD Financiën maar zijn

qua DNA volledig tegengesteld. Terwijl de collega’s van Financien een jaar de tijd hebben om te selecteren welke belastingaangiftes ze zullen controleren, moet Douane telkens nú beslissen. Gelukkig konden we sinds 2011 de selectie van de controles steeds verder automatiseren. Een team van deskundigen waakt intussen al over een duizendtal selectieregels in een digitaal systeem dat automatisch alle aangiftes checkt. Dat intelligent systeem selecteert op basis van risico’s welke goederen verder gecontroleerd moeten worden. Dit gaat veel sneller, grondiger en objectiever dan een mens ooit zou kunnen. Daarbij gebruiken we ook datamining. De selectieregels worden haast dagelijks geactualiseerd volgens de meest prangende risico’s. De ambtenaar op het terrein kan de selectie ook niet bijsturen.”

Het voordeel voor de bedrijven is groot. “De firma weet binnen de minuut waar ze aan toe is. Hierdoor wint ze quasi 24 uur ten opzichte van vóór de geautomatiseerde risicoanalyse. Het kan gebeuren dat een deelvracht voor controle 48 tot 72 uur moet blijven staan, maar de rest kan meteen vertrekken. In 2023 en 2024 wordt onze software verder versterkt en kunnen bedrijven zich als testcase aanmelden. In de toekomst zullen we steeds meer een beroep doen op artificiële intelligentie (AI). Die technologie kan bijvoorbeeld op scannerbeelden foutieve situaties herkennen.”

VAN DECLARANT NAAR CONSULTANT

Legein benadrukt dat alle partijen in de logistieke ketting mee verantwoordelijk zijn voor een vlotte doorgang van de goede-

© Roel Jacobus - Douane reikt de hand naar bedrijven om de digitale vernieuwingen te helpen testen.

ren. “Ook de firma’s die niet rechtstreeks met Douane in contact komen, moeten correcte informatie inbrengen. We evolueren naar ‘multiple filing’. Daarbij bundelen alle partijen – producent, expediteur, transporteur, terminaloperator, rederij … – hun informatie tot één pakket dat samen de aangifte vormt. De rol van de douanedeclarant zal veranderen van het opstellen van de aangifte, naar consultancy voor alle betrokkenen.”

EUROPESE SCORE

Ondanks alle digitalisering, zullen nog altijd douaniers op het

terrein nodig zijn. “We moeten over voldoende mensen beschikken om aan de Europese verplichtingen te kunnen voldoen. De vaststellingen moeten nog altijd ter plaatse gebeuren en op dat vlak halen de Belgische douaniers een percentage dat Europees gezien mag worden. Maar terwijl de taken toenamen, verminderde het personeelsbestand de laatste decennia als gevolg van de besparingen met een duizendtal eenheden tot 3.365 douaniers. Die daling moet ergens stoppen

om niet onder de grens van de kritische massa te geraken. Een voldoende bezetting is ook voor de kusthavens belangrijk, want elke problematiek zoals drugs en de handel met Rusland waaiert vroeg of laat uit. Als het regent in Antwerpen en Rotterdam, dan druppelt het in Zeebrugge en Oostende.”

financien.belgium.be/nl/douane_accijnzen

© Roel Jacobus – Onbegeleid trailervervoer tussen Zeebrugge en Engeland

“Portilog werkt opleidingsaanbod voortdurend bij”

Programmamanager voor douaneopleidingen bij Portilog Bert Lenaerts licht aanpak toe

In het kader van het Europese meerjarenplan voor de elektronische douane ‘MASP’, verdwijnt eind 2023 het vijftien jaar oude IT-systeem PLDA voor douaneprocedures. Dat systeem wordt vervangen door nieuwe applicaties. Portilog – het opleidingscentrum van en voor de haven- en logistieke sector – zet alle zeilen bij om infosessies te ontwikkelen en de wijzigingen in de douanewetgeving in de huidige opleidingen te integreren.

Julie Desmet

ONS KERNTEAM VOLGT DE LAATSTE ONTWIKKELINGEN OP DE VOET

De ontwikkeling van een uniform elektronisch douanesysteem is een van de belangrijkste doelstellingen van de Europese Unie. De optimalisering van de data-uitwisseling en de kwaliteit van de informatie die wordt verstrekt, zijn het resultaat van werkmethodes die aan de huidige handelsrealiteit zijn aangepast. Zo zijn de douaneprocedures op EU-niveau geleidelijk geëvolueerd van papieren naar elektronische procedures. In deze context heeft Europa het strategisch meerjarenplan voor de elektronische douane (MASP-C) opgemaakt, dat het programma voorstelt voor de ontwikkeling van elektronische douanesystemen in heel Europa. MASP is binnen de douane in 2016 gestart als gevolg van de inwerkingtreding van de Union Customs Code (UCC), het douanewetboek van de Europese Unie.

KERNTEAM

MASP wordt een grote uitdaging voor het douanelandschap en zal ongetwijfeld impact hebben op de

bedrijfsprocessen. Portilog voert op regelmatige basis overleg met zijn kerndocenten douane en de programmamanager douane om de vinger aan de pols te houden van de sector. “We hebben een kernteam samengesteld van een vijftiental experten die zowel in de privésector als bij de Belgische douane werkzaam zijn”, vertelt Bert Lenaerts, programmamanager voor douaneopleidingen bij Portilog en director bij Custom(s) Made Clearance (Gosselin Group). “Zij volgen de laatste wijzigingen op de voet.”

NETWERK

Portilog heeft een sterk en wijdverspreid netwerk waardoor het centrum optimaal op de opleidingsbehoeften van de haven- en logistieke sector kan inspelen. “We hebben een adviesraad en werken nauw samen met de beroepsverenigingen waaronder ASV en FORWARD Belgium”, vertelt Lenaerts. “Zelf heb ik — samen met een collega uit de sector — ook een netwerkgroep opgericht

om de vinger constant aan de pols te houden en brengen we ook van daaruit Portilog op de hoogte van wat er leeft op de werkvloer. Om de drie maanden zitten we met alle stakeholders rond de tafel en gaan we geregeld te rade bij het Nationaal Forum (het overlegplatform van de privésector en de Algemene Administratie van de Douane en Accijnzen, red.).”

WEGWIJS IN DE WIRWAR

Portilog werkt zijn opleidingsaanbod voortdurend bij. Ze ontwikkelen nieuwe opleidingen en douanepractica die nodig zijn om over de juiste competenties te beschikken voor de uitoefening van de job. “Er komt heel wat op ons af”, vertelt Lenaerts. “We behandelen meerdere vragen zoals: Welke impact heeft MASP op de kerntaken van een douanedeclarant?, Hoe ga ik met de nieuwe IT-systemen in mijn dagelijkse job aan de slag? en Wat is de impact van de wetswijziging op het goederenverkeer?”

© Julie Desmet - Bert Lenaerts, programmamanager voor douaneopleidingen bij Portilog

GLOEDNIEUWE APPLICATIES

Een van de grootste wijzigingen binnen MASP is het verdwijnen van PaperLess Douane en Accijnzen (PLDA), de toepassing voor het elektronisch indienen en verwerken van aangiften. Die wordt vervangen door verschillende gloednieuwe aangifte-applicaties. De belangrijkste zijn IDMS (Import Declaration Management System) voor inkomend goederenverkeer en AES voor uitgaand goederenverkeer. “Concreet betekent dit dat de data die we aan de Belgische douane moeten aanleveren, zal wijzigen en uitbreiden. Het ‘Enig Document’ (een elektronisch douaneformulier dat gebruikt wordt in het goederenverkeer tussen EU-landen en landen buiten de EU, red.) zal verdwijnen”, zegt Lenaerts. “Ook het nieuwe IT-programma PN/TS (Presentation Notification/Temporary Storage) zal verandering teweegbrengen.”

De nieuwe wetgeving zal volgens Lenaerts het aangeven van goederen grotendeels vergemakkelijken. “De Europese Unie zet binnen het douanerecht grote stappen vooruit op het vlak van doeltreffendheid en uniformiteit. Dankzij de nieuwe applicaties zullen we gemakkelijker data kunnen uitwisselen en die sneller binnenhalen”, zegt hij.

CREATIEF

De functie van douanedeclarant is een knelpuntberoep. Voor de buitenwereld lijkt de materie nogal snel ‘saai’. “Onterecht”, stelt Lenaerts. “Een job als douandeclarant is boeiend. Het biedt werkzekerheid, je maakt deel uit van een klein en hecht team en werkt in een constant veranderend landschap. Geen enkele dag is dezelfde. Dat vergt, in tegenstelling tot wat velen denken, enige creativiteit.”

Portilog biedt douaneopleidingen aan voor alle niveaus. De opleidingen stellen cursisten in staat om kennis stapsgewijs uit te breiden, zich te specialiseren via diepgaande opleidingen en op de hoogte te blijven van veranderende wetgeving, met informatie uit eerste hand.

Meer informatie over de douaneopleidingen van Portilog vindt u terug op portilog.be/douanekennis-voor-alle-niveaus/.

Met vragen kunt u terecht bij opleidingscoördinator Anja Vanderheyden op het e-mailadres anja.vanderheyden@portilog.be

portilog.be

© Port of Antwerp-Bruges – Een medewerker aan de slag op de Antwerp Gateway terminal

Tsunami aan douanewijzigingen

Eind 2023 wordt een erg uitdagende periode voor eenieder die met douaneformaliteiten in aanraking komt. De basis aangifte systemen verdwijnen, of krijgen allerminst een fikse update. Stream Software zit als specialist in douane applicaties op de eerste rij om alle wijzigingen tijdig te ontwikkelen.

Aan de basis ligt de implementatie van de UCC (Union Customs Code). Om te kunnen voldoen aan de voorwaarden van deze UCC, dient een nieuw datamodel –het zogenaamde EUCDM (EU Customs Data Model) – als basis gebruikt te worden voor alle douaneprocedures. In België gaat hierom PLDA op de schop. PLDA wordt uitgefaseerd en wordt vervangen door IDMS en EDMS (Import en Export Declaration Management System). Ook NCTS krijgt een grondige upgrade, dewelke eveneens een impact zal hebben op de dagelijkse werking van menig gebruiker.

Het laatste kwartaal van 2023 wordt allerminst uitdagend. Volgens de huidige planning van douane migreert naar alle eerder vernoemde systemen in de laatste drie maanden van het jaar. EDMS is de eerste die live gaat. Volgens de huidige planning is de targetdate 30 september 2023. IDMS gaat live op 6 december 2023, weliswaar met een transitieperiode tot en met 30 december 2023. Tussen de livegang van EDMS en IDMS, hebben we nog de upgrade van NCTS Fase 4 naar Fase 5, momenteel voorzien op 29 november 2023.

STREAM SOFTWARE

Stream Software specialiseert zich reeds meer dan 25 jaar in het ontwikkelen van applicaties binnen douane en logistiek. De Customs Streamliner is hét Customs Management System (CMS) dat enorme toegevoegde waarde biedt aan eenieder die te maken heeft met

douaneformaliteiten. Binnen de Customs Streamliner ondersteunt Stream Software quasi alle douane procedures voor België, Nederland en Luxemburg, met een lokale ondersteuning door experten met operationele douane-ervaring.

Stream Software ondersteunt niet enkel alle standaard aangiftesystemen (IDMS, EDMS, NCTS, EMCS,…), echter ook het automatiseren van bijzondere regelingen. Deze complexe administraties worden allen beheerd binnen het Customs Dossier, het hart van de applicatie en intelligente laag boven alle douaneprocedures heen.

De absolute basis wordt dus geraakt. We raden iedereen die met douaneformaliteiten in aanraking komt zich danig te informeren. De impact is niet gering. Stream Software zorgt ervoor dat alle wettelijke wijzigingen tijdig in de applicaties opgenomen worden, zodat al onze gebruikers compliant kunnen verder werken en er geen invloed is op de operaties. Daarenboven blijven de generieke interfaces naar Customs Dossier onveranderd, zelfs mits de introductie van een nieuw datamodel.

We begrijpen dat veel economische operatoren met vragen zitten rond de nieuwe ontwikkelingen. Stream Software tracht zo goed als mogelijk eenieder te informeren via verscheidene kanalen. Contacteer ons indien u meer wenst te weten over onze mogelijkheden.

Sabine De Schryver het douanekantoor

“We moeten het werken in de haven meer stimuleren”

© Melanie De Vrieze - Sabine De Schryver

bewaarde de rust in Antwerpen

Met haar aanstelling als eerste vrouwelijke regionaal centrumdirecteur van Douane en Accijnzen in Antwerpen schreef Sabine De Schryver geschiedenis. Sinds 1 mei is ze met pensioen. Ze heeft de douanewereld veel zien veranderen. “De voorbije drie jaar vormden een heftige periode, maar ik zal het missen”, zegt ze.

Melanie De Vrieze

Sabine De Schryver werkte sinds 1984 bij de douane. Ze begon op het laagste niveau in het douanekantoor van Meer, tussen Antwerpen en Breda. Negen jaar later trok ze naar de gewestelijke directie in Antwerpen, eerst op de accijnswetgeving, daarna als afdelingshoofd bij de tweedelijnscontrole. Tijdens haar loopbaan gaf ze ook les, zowel intern bij de administratie als extern bij Portilog en andere opleidingscentra. Daarnaast was ze voorzitter van de werkgroep accijnzen van het Nationaal Forum.

Na een carrière van 37 jaar bij de douane werd ze in 2020 regionaal centrumdirecteur in Antwerpen. “Dat was voor mij de kers op de taart”, zegt De Schryver, die terugblikt op een bewogen periode. “Ik ben in die functie gestart in volle coronaperiode met de gedachte dat de crisis de maand daarop voorbij zou zijn. Ook de kraak van het versleutelde Sky ECC-netwerk had een grote impact op de douane. Daarbovenop kwamen de sancties tegen Rusland. Onze medewerkers zijn tot het uiterste gegaan om de verordeningen in orde te brengen en alles te blokkeren. België speelde daarin een voorbeeldrol, Nederland bijvoorbeeld heeft ons model overgenomen.”

UITGEBREID TAKENPAKKET

Ze vindt douanier een mooi beroep omdat het diverse maatschappelijke belangen vertegenwoordigt. “Het is onze missie om de samenleving te beschermen, de internationale handel te bevorderen door de buitengrenzen te beheren, belastingen te innen voor de Europese en de

Belgische schatkist en de veiligheid van de logistieke keten te verzekeren. Het takenpakket is de voorbije jaren serieus uitgebreid, wat de arbeidsdruk verhoogt. Helaas kampen we met personeelstekorten. Heel wat medewerkers verlaten ons, omdat ze naar andere regio’s of naar een job in de privésector trekken. Daardoor moesten we bepaalde kaaiburelen zelfs tijdelijk sluiten.”

De werving van 108 bijkomende douaniers is volop aan de gang. “Het is moeilijk om geschikte mensen te vinden. De interesse is groot, maar bij

EEN VERIFICATEUR HAD VROEGER MEER

BEWEGINGSVRIJHEID, NU WORDT ALLES

AANGESTUURD VIA RISICOMANAGEMENT

de selectieproeven vallen er veel mensen af. Aan de Nederlandstalige kant, vooral in Antwerpen, vissen we in dezelfde vijver als de politie en de privésector.”

Het beroep van douanier kan aantrekkelijker worden, vindt ze. “Bij FOD Financiën zijn de arbeidsvoorwaarden goed, maar we moeten het werken in de haven meer stimuleren. Ook zelf initiatief nemen, motiveert de douanebeambten. Een verificateur bijvoorbeeld had vroeger meer bewegingsvrijheid, nu wordt alles aangestuurd

MENSEN

via risicomanagement. Dat is jammer. Selecties en eigen initiatief van de verificateur zouden naast elkaar mogen staan.”

DIGITALISERING

De Schryver zag de sector doorheen de jaren sterk veranderen. De grootste evolutie vindt ze de digitalisering. “Ik ben mijn loopbaan begonnen toen er nog geen enkele computer in het douanekantoor stond. De digitalisering bracht veel positieve zaken teweeg. De goederenstroom is zo sterk toegenomen dat het onmogelijk zou zijn om dat allemaal manueel op te volgen. Ook voor de 100% scanning van risicocontainers kunnen we niet anders dan een beroep doen op digitalisering.”

“Een nadeel is dat er na verloop van tijd zoveel applicaties bestaan dat het overzicht verloren gaat. “Mijn opvolger Rudi Lodewijks is nu bezig met het project ‘My Customs’ om al die applicaties samen te voegen zodat de medewerkers in eerste lijn vlotter controles kunnen uitvoeren.”

DRUGS VERNIETIGEN

De Schryver is trots op de vlottere vernietiging van drugs, een van haar verwezenlijkingen als regionaal centrumdirecteur in Antwerpen. “In Vlaanderen is maar één oven bestemd voor gevaarlijk afval. Gelukkig hebben we kunnen afspreken om toch twintig ton per week te vernietigen.” Ze slaagde er ook in om de rust te bewaren in het douanekantoor in Antwerpen. “Voor de me-

dewerkers waren het moeilijke omstandigheden om in te werken, maar ik kan wel zeggen dat de veiligheid van de medewerkers verhoogd is.” Door corona kon ze weinig netwerken met bedrijven. “De drugsproblematiek en de personeelszaken hebben me vooral beziggehouden.”

SPANJE

De Schryver is sinds 1 mei met pensioen. “Ik ging weg op een moment dat er veel te gebeuren staat bij de administratie. De 100% scanning wordt nu volop uitgerold. Ik hoop dat we binnenkort een nieuwe locatie krijgen op rechteroever. Het kantoor op Lillo is niet meer van deze tijd en andere douanelocaties krijgen een nieuwe bestemming.”

Ze zal de douane erg missen. “Als regionaal centrumdirecteur was het enorm hard werken, maar het was toch een van de boeiendste functies die ik had. Ik ben wel een beetje bang om mijn actieve loopbaan los te laten en veel tijd omhanden te hebben. We hebben plannen om volgend jaar naar Spanje te verhuizen en daar zijn nog veel voorbereidingen voor nodig. Intussen hebben we daar een vriendenkring opgebouwd. Zij zullen ons wel opvangen als het een dag moeilijker gaat. Ik zal de collega’s missen, maar ik kom zeker nog op bezoek in Antwerpen. Sowieso blijf ik de ontwikkelingen in de haven en bij de douane volgen.”

© Melanie De VriezeDouanekantoor in Antwerpen

HET TAKENPAKKET VAN

EEN DOUANIER SPEELT

ZICH AF IN DE DRIEHOEK

Wie was de eerste douanier?

Douane, quo vadis?

De eerste douanier, toen tollenaar genoemd, is ons niet bekend maar de douanier is wel het oudste belastingberoep in de wereld. Matteüs, een van de vier evangelisten, was zo een tollenaar. Hij is de patroonheilige van de douaniers en wordt elk jaar gevierd op 21 september.

Het douanevak ontstond op die plaatsen waar 1) handel werd gedreven, 2) waar natuurlijke of kunstmatige grenzen waren en 3) (stads)staten ontstonden met heersers die nood hadden aan geld om de staatsorganisatie en infrastructuur te kunnen financieren. De gemakkelijkste vorm van belastingheffing was immers de tolheffingen op goederen voor het gebruik van wegen en rivieren en voor de veilige doorvoer van die goederen. Met het ontstaan van steden, zagen octrooien en tollen aan de stadspoorten het licht. Met het verschijnen van de moderne staten, verschoof het heffen van tol naar de grenzen van die staten.

De Oostenrijkse keizerin Maria-Theresia vormde in 1749 het regime van de oude tollen van het Ancien Régime in onze streken, om tot een nieuw tarief van invoer- en uitvoerrechten en een bijhorende moderne douaneadministratie. Tijdens de Franse Republiek en het keizerrijk wordt die administratie verder uitgebouwd en verschijnen de eerste douaniers in uniform: de ‘groene jagers’. In 1830 werd België onafhankelijk en zag het Ministerie van Financiën het daglicht. Douane en Accijnzen maakte toen, samen met de Directe belastingen en het Kadaster, dat Ministerie van Financiën uit.

Keerpunt in de geschiedenis van de douane was de Tweede Wereldoorlog en het streven naar Europese eenmaking, met de instelling van BLEU (Belgisch-Luxemburgse Economische Unie, die al in 1922 ontstond), de Benelux en in 1957 de ondertekening van het Verdrag van Rome. De douane-unie die toen ontstond, zou vervolgens uitgebreid en voltooid worden in 1993, wanneer de Europese binnengrenzen definitief werden afgeschaft. Hierdoor verschoof de heffing van douanerechten van de Belgische landsgrenzen naar de buitengrenzen van de Europese douane-unie.

TAKEN VAN DOUANIER IN VOLLE EVOLUTIE

De taken van de douanier zijn steeds divers geweest, maar zijn in essentie nog wel dezelfde. Vooreerst is hij een grensbewaker, die waakt over de goederen (en bijhorende personen) die de grens oversteken. Daarnaast is hij ook een ontvanger van belastingen en stelt hij alles in het werk om fraude (onder meer sluikinvoer) te voorkomen. Tot slot is hij een verlener van diensten — als opslag, bewaking en begeleiding van goederen —

‘BEWAKING-INNINGDIENSTVERLENING’

Kristian Vanderwaeren

tegen vergoeding: de retributie. Het takenpakket van een douanier speelt zich af in de driehoek ‘bewaking-inning-dienstverlening’. Het woord ‘douane’ zelf is een leenwoord uit het Frans, in de betekenis van ‘dienst voor in- en uitvoerrechten’ en werd voor het eerst aangetroffen in 1813.

In een wereld die steeds in evolutie is, evolueert het driehoekpakket van de douane voortdurend mee. Enerzijds merk ik op dat de douane steeds vaker meegezogen wordt in het crisisbeheer van de overheid. Sinds mijn aantreden zeven jaar geleden werd de douane jaar na jaar geconfronteerd met een crisis: terreuraanslagen, drugstrafiek in Antwerpen, export van ‘dual goods’-goederen, Brexit, coronacrisis, Ruslandsancties.

Anderzijds wordt het takenpakket van de douane jaarlijks ook uitgebreid. Niet alleen haar fiscale taken (inning) maar vooral ook haar niet-fiscale taken (bewaking). Denken we maar aan de rol die toegewezen wordt aan de douane voor het realiseren van de Europese en nationale ‘Green’-agenda (CBAM-regeling, heffing op het eenmalige gebruik van plastic bekertjes). Ook inzake de energietransitie, weg van fossiele brandstof, dient de douane een belangrijke rol te spelen (onder meer met het gebruik van accijnsheffingen en andere energieheffingen).

Tot slot hebben de toenemende geopolitieke spanningen in de wereld ervoor gezorgd dat de douane steeds meer het instrument wordt om politieke doeleinden na te streven eerder dan economische doeleinden (de economische sancties tegen Rusland, het aankomende verbod op goederen die vervaardigd worden door dwangarbeiders, het aankomende verbod op goederen afkomstig uit het Amazonegebied …). Onze politieke overheden en onze bevolking eisen steeds meer dat de douane optreedt als echte grenswachter, die onwettige en gevaarlijke goederen tegenhoudt en zorgt dat de invoer- en uitvoerregelgeving worden gerespecteerd.

MEER IN HET BIJZONDER: 2023

Ook 2023 staat in het teken van crisismanagement: mijn hoofdjob is eigenlijk crisissen managen. De douanewereld staat immers in rep en roer door de sancties tegen Rusland, Wit-Rusland en de enclaves Loehansk en Donetsk in Oekraïne. Ook nu weer wordt de douane ingeschakeld om sancties tegen de genoemde landen/gebieden af te dwingen. Ook nu weer betekent dat een belangrijke

toename van de werklast van de douane en van de bedrijven die invoeren en uitvoeren.

De strijd tegen de invoer van cocaïne via de haven van Antwerpen leverde in 2022 weer een recordvangst op van bijna 110 ton aan onderschepte cocaïne. De cocaïnehandel en bijhorende ellende blijven maar toenemen. Met het project ‘100% scanning’ beoogt de douane alle ‘cocaïne-risicocontainers’ vanuit Zuid-Amerika te scannen. Alles wordt in stelling gebracht om het project vanaf eind dit jaar uit te rollen. De douane rolt zijn artillerie uit en ontplooit zijn infanterie om die cocaïnepest uit de haven te krijgen.

De explosie van de e-commerce blijft ook een zorgenkind: bedrijven en de douane dienen heel grote hoeveelheden data te verwerken: over enkele jaren stevent de Belgische douane af op een miljard aangiften op jaarbasis! Hoeveelheden

DE DOUANE WORDT STEEDS VAKER

aangiften en goederen die het noodzakelijk maken om de douaneregelgeving dringend aan te passen.

Ook de ICT-uitdagingen voor bedrijven en douane dit jaar en de komende jaren blijft groot: het is alle hens aan dek om de Europese ICT-kalender te kunnen respecteren. Alle belangrijke aangifteapplicaties (invoer, uitvoer en transit) moeten vernieuwd worden. PLDA verdwijnt en de wijzigingen vragen belangrijke investeringen van de douane maar ook van het bedrijfsleven.

Daarnaast dienen de douanetaken — zoals documentaire en fysieke controles door de eerstelijnsdiensten op basis van risicoanalyse, scanning van containers, opsporingsonderzoeken, tweedelijnscontroles — te blijven doorgaan. Ondertussen moet de douane haar dienstverlening blijven inzetten op facilitering via 3C-dienstverlening en het promoten van system based control.

Tot slot zal ook de Algemene Wet inzake Douane en Accijnzen van 18 juli 1977 herwerkt worden en meer in het bijzonder de sancties opgenomen worden in die AWDA. Onze minister Vincent Van Peteghem heeft in zijn beleidsnota dan ook aangekondigd om het sanctiebeleid van AWDA grondig te herzien: mindere correctionele vervolging en meer administratieve sanctionering staan daarbij centraal. De Belgische douane heeft hiertoe in samenwerking met de Luxemburgse douane (AWDA is een wetboek dat geldt voor Luxemburg en België!) een voorstel uitgewerkt. Voor het einde van de legislatuur dient deze grootste hervorming van AWDA sinds jaren een feit te zijn.

DE TOEKOMST

Met een steeds toenemende wereldhandel en een steeds uitgebreider en complexer takenpakket moet de overheid blijven investeren in het goed opgeleid en uitgerust douanekorps. Onze douaniers worden steeds meer gespecialiseerde eenheden die op tijd moeten ingrijpen om ongewenste goederen te controleren en te stoppen bij in- en uitvoer, terwijl de normale goederenstroom zijn gang kan gaan en a posteriori dient gecontroleerd te worden.

Om die taken professioneel in te vullen, moet de douane verder inzetten op nieuwe technologieën en verder digitaliseren. Dit is een must om onze dienstverlening aan de bedrijven en aan de maatschappij uit te bouwen. Centraal hierbij wordt het inzamelen en beheer van relevante data, het verder gebruikmaken van datamining en het inschakelen van artificiële intelligentie om illegale goederen zo efficiënt mogelijk te identificeren en te controleren.

De douane moet ook meer Europees worden, wil ze al die uitdagingen het hoofd bieden. We moeten de douane ‘to a next level’ brengen, aldus Ursula von der Leyen. De PIF-richtlijn is ondertussen omgezet in nationale wetgeving en de Europese procureur heeft met succes zijn activiteiten opgestart in België en andere EU-lidstaten.

Maar op wetgevend gebied wordt 2023 pas echt een historisch Europees jaar. De Europese Commissie zal, op basis van het Wise Person Group-rapport, eind mei heel waarschijnlijk een wetgevend voorstel doen voor het opstellen van een volledig nieuw Europees douanewetboek. Als de lidstaten hun taak opnemen, dan zal het Europese douanewetboek in 2025 er helemaal

anders uitzien dan vandaag. België heeft het voorzitterschap van de EU vanaf 1 januari 2024 en dit voorzitterschap zal cruciaal zijn om de grootste hervorming van de Europese douanewetgeving sinds jaren tot een goed einde te brengen. Doel van de hervorming is dat de Europese douane-

ALS DE LIDSTATEN HUN TAAK OPNEMEN, ZAL HET EUROPESE DOUANEWETBOEK IN 2025 ER HELEMAAL ANDERS UITZIEN DAN

VANDAAG

autoriteiten ‘should act as one’, wat vandaag niet het geval is. Dat doel dient gerealiseerd te worden door de wetgeving te vereenvoudigen, onder meer inzake e-commerce, en door onder meer het risicobeheer centraal te organiseren en de werking en samenwerking tussen douane-autoriteiten te verbeteren door – hopelijk — de instelling van een Europees douaneagentschap.

DANK

Tot slot wil ik iedereen danken die het douanevak maakt tot een zo mooi vak. Dank aan alle douaniers voor het harde werk, dank aan het bedrijfsleven voor de inspanningen die zij leveren om de douaneprocedures vlot te laten verlopen en voor cocreatie van de regels, dank aan de andere overheden voor de goede samenwerking. Dank ook aan de Europese Commissie en andere Europese instanties voor het samen uitbouwen van een echte Europese douane-unie. Tot slot dank aan onze minister, onze regering, aan onze nationale politieke overheid, en aan onze voorzitter van FOD Financiën. Dank voor het vertrouwen dat jullie alle dagen stellen in de Belgische douane.

Dit nummer zal aantonen dat de douane dat vertrouwen verdient!

Kristian Vanderwaeren Administrateur-generaal AAD&A (Algemene Administratie van de Douane en Accijnzen)

Customs Support is de grootste onafhankelijke douanevertegenwoordiger van de EU

Misschien zegt de naam Customs Support u niets. Dat komt wellicht omdat de naam relatief nieuw is in het Belgische landschap.

Maar achter deze vlag zit jaren douane ervaring met grote merken als European Customs Agency (ECA) en Portmade.

Naast deze twee grote namen, nam Customs Support ook verschillende kleinere douanevertegenwoordigers over waardoor het uitgroeide tot de grootste onafhankelijke douanevertegenwoordiger in België. Het overnameverhaal is overigens niet alleen een Belgisch succes, ook in andere lidstaten groeit Customs Support de laatste jaren uit tot de belangrijkste speler. One Team!

Logistieke spelers en verladers maken gebruik van de kennis van de ervaren consultants om een optimaal douaneproces op te zetten voor de toekomst. Door middel van een Quick Scan, weet de consultant onmiddellijk welke stappen moeten gezet worden om het verloop van dit process veilig en volgens de regels van de wetgeving op te zetten. Consultancy en expertise!

De voornaamste taak van een douanevertegenwoordiger is tevens het correct opstellen en indienen van een douaneaangifte. Customs Support heeft niet alleen jarenlange knowhow opgebouwd met alle soorten aangiftes maar heeft ook een uniek softwarepakket ontwikkeld dat het opstellen en indienen van aangiftes sterk vereenvoudigd. Door de software van Customs Support is het nu mogelijk voor de aangever om de aangifte automatisch te laten voorbereiden, deze vervolgens af te werken en met één druk op de knop de aangifte digitaal kan indienen bij de douane. En dit 24/7!

Het voordeel van onafhankelijk te zijn is dat Customs

Support zo goed als voor iedereen kan werken: logistieke partners, rederijen, verladers, traders, noem maar op. Customs Support zorgt voor een gestroomlijnde koppeling van klanten met het eigen softwaresysteem. Omdat niet alle landen ter wereld even ver staan in de digitalisering, heeft de douane vertegenwoordiger ook daar oplossingen voor ontwikkeld. Haar softwaresysteem is immers voorzien van de meest geavanceerde technieken als AI en O.C.R. om hard copy documentatie te digitaliseren, om te zetten naar nuttige data, aan te vullen met gegevens beschikbaar in de cloud en dit alles te consolideren tot een perfecte douaneaangifte.

Maar het systeem van Customs Support gaat nog een stap verder. Door de jarenlange ervaring en know-how werd het systeem voorzien van een aantal handige tools die niet alleen de aangifte inhoudelijk controleren maar in sommige gevallen zelfs suggesties doen om de aangifte nog duidelijker en beter te maken. Uiteraard allemaal met medeweten en goedkeuring van de douane, waar het softwaresysteem van Customs Support ook feilloos mee communiceert. Smart Solutions!

Customs Support zit trouwens niet stil. Sinds de Belgische douane aankondigde haar eigen softwaresysteem te vervangen, is men aan de slag gegaan om ook haar systeem hier op af te stemmen zodat de klanten de service krijgen die ze verdienen. Supporting Customers!

CUSTOMISABLE MOCK-UPS, FRAMES, VOICE, AND ICONS HERE!

DAGELIJKS AL HET transportNIEUWS in VLAANDEREN flows.be

met dagelijks GRATIS digitale nieuwsbrief

Win kostbare tijd, verminder repetitieve taken Voorkom menselijke fouten en boetes Versnel de doorlooptijd

Het voorbereiden van een douane-aangifte gebeurt handmatig en is arbeidsintensief. Dit komt door de grote diversiteit aan documenttypes, strikte regelgeving en het gebrek aan ervaren medewerkers. Ook blijven de volumes door globalisering voortdurend stijgen.

Customaite biedt declaranten een digitale assistent die dankzij artificiële intelligentie herhaalde taken minimaliseert. Door onze tool hoeven declaranten alleen nog de aangiftes na te kijken voordat ze worden doorgestuurd naar de declaratiesoftware. Hierdoor verlaagt het risico op fouten en verlopen aangiftes twee keer zo snel.

We maken douane-aangiften 2x sneller, en dat zonder markeerstift