Feitenreconstructie 2017-2022

Er zijn allerlei verontschuldigende dingen bij te zeggen, maar de kern is: ik was erbij betrokken en ik voel mij hier tot de huidige dag ontzettend verantwoordelijk voor. Ik vond het ook een beschamende vertoning. Het raakte niet alleen de mensen op straat, maar ook mij en mijn hele omgeving heel hard.

Openbaar verhoor René Paas, 7 oktober 2022

Klachtenregen bij Nationale Ombudsman

De uitvoering van de VVG-subsidie draagt bij aan de stijging van het aantal klachten bij de Nationale Ombudsman. In het eerste half jaar van 2022 komen er bij de Nationale Ombudsman 150 klachten binnen over de gebiedsafbakening van de Waardedalingsregeling en de VVGsubsidie. De gebiedsafbakening van de VVG-subsidie is gelijkgesteld aan de Waardedalingsregeling, met nog enkele postcodegebieden hieraan toegevoegd. De ombudsman schrijft in het onderzoek naar de gaswinning in 2022 Beloftes maken schuld: “Er bestaat vanwege de gemaakte gebiedskeuze, het waardedalingsgebied van het IMG, een aanzienlijke groep bewoners mét erkende aardbevingsschade die buiten het in de afspraken gehanteerde ’aardbevingsgebied’ wonen. Bij deze bewoners heerst onvrede over de gekozen gebiedsafbakening. Liefst 87 van hen hebben een klacht ingediend”. Daarnaast komen er 60 klachten binnen over het uitvoeringsproces van de subsidie. Het volgende citaat van een bewoner is pakkend: “Ik heb het gevoel aan een provinciale loterij te gaan meedoen, waarbij het afwachten is wie de winnende loten zullen trekken”. 524

9.5.7 Interventieteam Vastgelopen Situaties

Samenwerking IMG, NCG en gemeenten

In de bestuurlijke afspraken 2020 is afgesproken dat er een interventieteam komt voor vastgelopen situaties.525 Het Interventieteam Vastgelopen Situaties (IVS) bestaat uit medewerkers van het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG) en de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) en heeft een onafhankelijke voorzitter, Geert-Jan ten Brink, voormalig burgemeester van Slochteren en op dat moment Dijkgraaf van het waterschap Hunze en Aa’s. Tijdens het opstellen van de bestuurlijke afspraken is door de maatschappelijke organisaties aangegeven dat er zorgen bestaan over ruim honderd complexe dossiers. Het Interventieteam is ervoor bedoeld om die complexe situaties die vastgelopen zijn, weer ‘los te trekken’. Het team beschikt over een ruim mandaat en een budget van 50 miljoen euro om maatwerkoplossingen te bieden voor bewoners van wie het dossier is vastgelopen in de uitvoering van verschillende instanties (de ‘schrijnende situaties’ in tabel 9.8).

Het Interventieteam gaat in juni 2021 van start. Gemeenten, de NCG en het IMG kunnen casussen aandragen die het Interventieteam oppakt, maar waar de samenwerking wel relevant blijft. Ten Brink verklaart hierover in zijn openbaar verhoor: “Complexe dossiers oplossen werkt alleen wanneer de driehoek tussen gemeenten, NCG en IMG goed functioneert. Dus we hebben aan de voorkant heel veel geïnvesteerd in de samenwerking tussen die organisaties. Dat betekent alles op tafel. Dus op het moment dat een dossier wordt aangemeld, is het: bij de gemeente langs, bij NCG en IMG langs, en zorgen dat alle informatie op tafel komt om te bekijken wat het beeld is dat we voor ogen hebben en wat een oplossingsrichting kan zijn om mensen te helpen die dik in de ellende zitten” 526

Voormalig directeur NCG Peter Spijkerman ziet het Interventieteam ook als een waardevolle toevoeging: “Ik weet gewoon dat dossiers die heel moeilijk waren, met bewoners die echt helemaal vastzaten en daardoor misschien soms zelfs ook realiteitszin kwijt waren, met heel veel gesprekken toch weer werden losgetrokken en tot een bevredigende oplossing werden gebracht”.527 Het positieve beeld wordt ook bevestigd door Bas Kortmann, voorzitter van het IMG: “Dat komt ook omdat de mensen van de NCG en onze mensen er zelf in geloven” 528

Uit de tussenrapportage over het eerste half jaar (juni – december 2021) blijkt dat het Interventieteam vijf casussen tot een oplossing heeft gebracht en 20 casussen in behandeling heeft genomen.529

Niet iedereen wil meewerken aan een oplossing Op 27 juni 2022 verschijnt de eerste voortgangsrapportage. Staatssecretaris Vijlbrief geeft aan dat op dat moment bijna 1,2 miljoen euro is besteed door het Interventieteam en dat er 2,5 miljoen euro gereserveerd is voor de afhandeling van lopende casuïstiek. Op dat moment heeft het Interventieteam elf zaken afgerond en nog zestien dossiers rechtstreeks in behandeling. Het Interventieteam werkt met een groslijst van 80 dossiers “die binnen de bestaande kaders mogelijk geen passende oplossing (dreigen te) vinden.” Vijlbrief schrijft ook dat er vaak al een eerste stap richting een oplossing wordt gezet door het delen van informatie en het hechter samenwerken tussen de betrokken organisaties: “Het Interventieteam vervult in dat proces een aanjagende rol”.530

Uit de rapportage blijkt dat het Interventieteam niet in staat is om alle dossiers op te pakken: “Bij betrokken bewoners treft het Interventieteam regelmatig een enorme boosheid aan als het gaat om het overheidshandelen. Ze voelen zich in de steek gelaten door de overheid en niet begrepen door instanties. Die enorme en begrijpelijke boosheid staat helaas soms ook oplossingen in de weg. Als rechtszaken lopen met enorme claims en betrokkenen ervoor kiezen om gerechtelijke procedures te blijven voeren, dan past het Interventieteam hiervoor slechts begrip, maar ook een afwachtende houding”.531

526 Verslag openbaar verhoor van de heer Ten Brink, 3 oktober 2022.

527 Verslag openbaar verhoor van de heer Spijkerman, 29 september 2022.

528 Verslag openbaar verhoor van de heer Kortmann, 29 september 2022.

529 Bijlage bij Kamerstuk II 2021/22, 33529, nr. 990.

530 Kamerstuk II 2021/22, 33529, nr. 1037.

531 Bijlage bij Kamerstuk II 2021/22, 33529, nr. 1037.