Feitenreconstructie 2017-2022

Ik ben verrekte trots op wat we tot nu toe hebben gedaan. Ik hoop dat we ook nog weer heel veel meer mensen een nieuw perspectief kunnen blijven geven. Openbaar verhoor Geert-Jan ten Brink, 3 oktober 2022

Ten Brink schrijft in de rapportage over de ‘bedenkelijke rol’ van banken/hypotheekverstrekkers die niet meewerken aan het oplossen van een probleem, maar de problemen juist verergeren.532 In zijn openbaar verhoor vult hij dit aan met verzekeringsmaatschappijen die klanten stimuleren om een rechtszaak te starten en te blijven procederen, terwijl dit in zijn ogen niet in het belang van de gedupeerde is: “Naar mijn stellige overtuiging – en ik zal nu wel de hele wereld over me heen krijgen – is er ook een categorie die gewoon profiteert van de ellende van mensen in Groningen, en dus ook in juridische zin soms de verkeerde adviezen geeft, door maar procedure op procedure te starten. Dan krijg je aan het einde van het verhaal dus de ellende dat de boosheid toeneemt als claims worden afgewezen in ons rechtssysteem. […] Dus er zijn velen die van ellende profiteren, en daar is maar één woord voor: schandalig”.533

Het Interventieteam en de Commissie Bijzondere Situaties

Naast het Interventieteam bestaat er sinds 2014 de Commissie Bijzondere Situaties (CBS, zie paragraaf 5.4.1 van hoofdstuk 5). Deze commissie is opgericht voor bewoners en gezinnen in schrijnende situaties waarbij de gaswinningsproblematiek een rol speelt, in combinatie met financiële en medische/psychosociale problematiek. Volgens burgemeester Albert Rodenboog van Loppersum heeft de commissie veel mensen goed geholpen.534

Dat was een van de mooiere commissies. Ze hebben heel goed werk gedaan. Ze konden echt mensen helpen die helemaal vastliepen, mensen die moesten verhuizen maar hun huis niet kwijt konden omdat de woningmarkt helemaal stillag.

Openbaar verhoor Albert Rodenboog, 29 augustus 2022

Onderzoekers van het Kennisplatform Leefbaar en Kansrijk Groningen die de CBS in 2022 hebben geëvalueerd, schrijven in hun rapport dat het veel betrokkenen niet duidelijk is waarom er een nieuw team (het Interventieteam Vastgelopen Situaties) in het leven is geroepen. Het is ook lang niet voor iedereen duidelijk wat de verschillen zijn tussen de Commissie Bijzondere Situaties en het Interventieteam. Het verschil tussen beide wordt in het evaluatierapport als volgt omschreven: “de Commissie gaat over mensen, het Interventieteam over stenen”. De commissie heeft een ‘holistische’ werkwijze. Dat wil zeggen dat de commissie kijkt naar het complete plaatje en dus ook oog heeft voor persoonlijke problematiek op financieel, sociaal en medisch vlak. De commissie kan op alle vlakken hulp bieden als dat nodig is. Het

Interventieteam is specifieker gericht op het versterking- of schadeproces, en heeft als doel het wegnemen van obstakels.535

In de evaluatie van de Commissie Bijzondere Situaties (zie ook tekstkader 9.19) merkt het Kennisplatform op dat er tegenwoordig ‘zeer veel’ actoren zijn die hulpverlenen aan Groningse gedupeerden. Het advies is “om in de toekomst het aanbod van hulp en de taakverdeling tussen actoren te verduidelijken.”536

Tekstkader 9.19 Evaluatie van de Commissie Bijzondere Situaties537

Sinds de start zijn er 324 zaken aangemeld bij de Commissie Bijzondere Situaties (CBS). In 2020 en 2021 zijn er maar respectievelijk veertien en zeven zaken aangemeld. Een eenduidige verklaring voor deze afname ontbreekt.

Tot 2020 financierde de NAM de CBS. In veel gesprekken die gevoerd zijn voor de evaluatie kwam naar voren dat het feit dat de commissie private middelen kon besteden een groot verschil heeft gemaakt: “In tegenstelling tot publieke middelen, hoefde de Commissie over deze uitgaven geen publieke verantwoording af te leggen”.

Het Kennisplatform stelt vast dat de commissie veel heeft kunnen realiseren: er is een groot aantal oplossingen tot stand gebracht in situaties die complex en bijzonder waren. De commissie wordt gezien als onafhankelijk en heeft een unieke positie binnen het gaswinningsdossier vanwege haar vermogen om te komen tot ‘onorthodoxe oplossingen’.

Wat is er komende jaren nodig aan vangnet voor gedupeerden? Een vangnet waarin minimaal één speler “vergaande mogelijkheden heeft om op onorthodoxe wijze en vanuit een onafhankelijke positie ruimhartig maatwerk te passen”. CBS vervult die rol sinds 2014 naar tevredenheid, schrijft het Kennisplatform.

9.5.8 Sociaal Handvest bevat waardevolle afspraken Op 11 juli 2022 ondertekenen staatssecretaris Vijlbrief, gedeputeerde Hamster (namens de bestuurders van de provincie en de vijf aardbevingsgemeenten), de Nationaal Coördinator Groningen en het Instituut Mijnbouwschade Groningen een sociaal handvest, samen met de

535 Busscher et al. (2022).

536 Busscher et al. (2022).

537 Busscher et al. (2022).