Brandweerkrant van Nederland, juni 2021

-

Brandweer

K R A N T

van Nederland

N

U M M E R

38

Zomer 2021

Inzet FBO

3

‘Bij de inzet van een FBO-team zijn veel verschillende partijen betrokken. Daarom is de aanvraag volgens de juiste procedure zo van belang’, legt Christiaan Velthausz, coördinator FBO, uit. Lees hier hoe je de heli’s van Defensie kunt aanvragen voor een inzet.

6

Inkijkje

Het mooie bij de brandweer is dat vrijwilligers veel expertise meebrengen, onder andere vanuit hun ‘hoofdbaan’. Lennard van der Bijl werkt bij Rijkswaterstaat en Wilfred Witsiers is Salvagecoördinator. Beide heren geven een inkijkje in het werk van deze partners van de brandweer.

Vijf jaar STH

‘We zijn volwassen geworden’ Het Specialisme Technische Hulpverlening (STH) bestaat vijf jaar. Wat heeft STH ons gebracht en wat is er nog méér mogelijk? We vroegen het Wilbert Kleijer, Brandweer Midden- en West-Brabant, en Adrie van der Plas, Brandweer Hollands Midden. Twee teamleiders STH van het eerste uur.

Lees verder op pagina 4 & 5

Zelfscans

Blijvende aandacht voor brandveiligheid bij bedrijven Sinds begin 2021 biedt de afdeling Risicobeheersing van Brandweer Limburg-Noord bedrijven zelfscans aan voor het up-to-date houden van de brandveiligheid van hun gebouw. ‘Vroegtijdig risico’s ontdekken helpt branden voorkomen en eventuele gevolgen van een brand beperken. Dat is van belang, ook in coronatijd’, vertelt teamleider Martin Peters.

Lees verder op pagina 2

Hittestress

8

Met de hoge temperaturen neemt het risico op hittestress toe. ‘Hittestress overkomt collega’s regelmatig en vaak hebben ze het niet door.’ Collega’s van Amsterdam-Amstelland vertellen over hun aanpak om hittestress te voorkomen en over de inrichting van twee Rehab-voertuigen.

10

Brand in accu

Op vrijdagochtend 1 januari 2021 komt er op de meldkamer een melding binnen van een autobrand in Middelburg. Het blijkt te gaan om een hybride auto en het was een flinke klus om de brand te blussen. Team Brandonderzoek Zeeland onderzocht de situatie en schreef het uit in een casus.

2 Digitaal Goede gezondheid

Vervolg van de voorpagina

‘We hopen zo de brandveiligheid van gebouwen in LimburgNoord te vergroten’

Zelfscans

Blijvende aandacht voor brandveiligheid bij bedrijven In maart 2020 werd Nederland geconfronteerd met het coronavirus en de eerste lockdown. Voor de afdeling Risicobeheersing betekende dit tijdelijk geen controles brandveiligheid op locatie.

Zeker niet bij gebouwen met kwetsbare personen, zoals verzorgingstehuizen. Omdat de maatregelen aanhielden, startte Limburg-Noord met het ontwikkelen van zelfscans brandveiligheid voor bedrijven.

Beginner en expert ‘Met de zelfscans kunnen we bedrijven op afstand helpen met het vergroten van de brandveiligheid van hun gebouw én toezicht houden op het brandveilig gebruik van gebouwen in onze regio.’ Inmiddels zijn er twee soorten zelfscans ontwikkeld: de basis en uitgebreide zelfscan. ‘De basis zelfscan is voor kleine gebouwen. De eigenaar kan hiermee zelf, digitaal, zijn gebouw beoordelen op het gebied van brandveiligheid. Voor gebouwbeheerders van grotere of meerdere gebouwen van een bedrijf of instelling, die al meer ervaring hebben met het toetsen op brandveiligheid, is er een uitgebreidere zelfscan’, vertelt Martin.

Werkwijze Een zelfscan begint altijd met een telefoontje van een medewerker Risicobeheersing. Deze legt uit wat de zelfscan is en hoe je de scan het beste kan gebruiken. De gebouweigenaar of -beheerder krijgt vervolgens een mail met een uitleg en de link naar de digitale zelfscan. Als de zelfscan is uitgevoerd, bekijkt Brandweer Limburg-Noord of er bijzondere risico‘s geconstateerd zijn. Als dit zo is, dan neemt Risicobeheersing contact op met de gebouweigenaar of -beheerder om te overleggen over mogelijke oplossingen en om advies te geven.

Toekomst Martin vervolgt: ‘Als brandveiligheidscontroles op locatie weer mogelijk zijn, gaat de afdeling Risicobeheersing deze weer fysiek uitvoeren. De zelfscans worden dan een extra tool voor gebouweigenaren en -beheerders die zelf bewust aan de slag willen met de brandveiligheid in hun gebouw. We hopen op deze manier de brandveiligheid van gebouwen in Limburg-Noord te vergroten.’

Voor meer informatie over de zelfscan neem je contact op met Marcel Peeters via risicobeheersing@vrln.nl

van delen word je rijk 7 en 8 oktober 2021 Staat het Brandweerevent 2021 al in jouw agenda?

Een dynamisch (online) event, waar het delen van kennis centraal staat! Laat je op 7 en 8 oktober inspireren tijdens het Brandweerevent. brandweerevent.nl

Gelukkig daalt het aantal coronabesmettingen in rap tempo en dat betekent dat we als brandweer weer meer kunnen, onder andere op het gebied van vakbekwaamheid en risicobeheersing. Deze coronacrisis heeft veel van jullie gevraagd, in warme en koude brandweerwerkzaamheden en ook privé. Met trots kan ik stellen dat we als brandweer goed inzetbaar zijn gebleven.

Als we de inhoud van de Brandweerkrant doornemen, dan is duidelijk dat we ondanks corona de afgelopen tijd met volle kracht hebben samengewerkt, geïnnoveerd en gepionierd.

Een 5-jarig lustrum is er voor de STH-teams, hét voorbeeld van samenwerking binnen Brandweer Nederland. De krachten zijn gebundeld, bij instortingsgevaar wordt kennis en expertise ingevlogen. Met 34 inzetten in de afgelopen vijf jaar - met in juni nog een inzet in Poederoijen - zijn deze teams met een mix van kwaliteit en teamgeest van toegevoegde waarde.

Hoe belangrijk gezondheid is, heeft deze pandemie wel laten zien. In 2018 onderzocht het IFV de gevaren van blootstelling aan

‘De lat wordt terecht hoog gelegd’ een aantal stoffen. Reiniging van bluskleding is hierbij cruciaal en daarover vertelt de Veiligheidsregio Utrecht in deze krant.

Uitgangspunt is de veiligheid en gezondheid van brandweermensen. De lat wordt terecht hoog gelegd, werken in schone bluskleding is een eis. Het andere artikel over gezondheid gaat over hittestress, een serieus risico. Hittestress overkomt collega’s regelmatig en vaak hebben ze het niet door. Belangrijk is dat we zelf symptomen herkennen en het niet onderschatten. Daarom zijn er verschillende herkennings- en instructiekaarten gemaakt.

En over warmte gesproken: in Nieuwsuur hebben we gepleit voor meer urgentie voor het thema natuurbrandbeheersing.

Er moet meer gedaan worden aan preventie en een goede inrichting van de natuur om de risico’s op onbeheersbare natuurbranden te verkleinen. Daarmee moeten we wel snel starten. Een goede inrichting van de natuur is immers een proces van vele jaren. Ik hoop natuurlijk dat het niet nodig is, maar mocht je de komende tijd een inzet hebben voor bestrijding van een natuurbrand, dan heb je in ieder geval in dit nummer kunnen lezen hoe je bijstand van het FBO-team kunt aanvragen.

Ik wens jullie een mooie zomer toe.

Tijs van Lieshout voorzitter Brandweer Nederland

Herinnering 3

Brandweerkrant V A N N E D E R LA N D

Fire Bucket Operations

Belangrijk: juiste procedure aanvraag blushelikopters

De afgelopen jaren is het Fire Bucket Operations (FBO) team verschillende keren ingezet bij grote (natuur)branden. En met succes. Uit een recente evaluatie van de aanvraagprocedure bleek echter dat binnen veiligheidsregio’s niet altijd voldoende bekend is hoe de formele aanvraag voor FBO verloopt. En zonder die formele aanvraag geeft Defensie geen toestemming om een inzet uit te voeren.

‘Bij de inzet van een FBO-team zijn veel verschillende partijen betrokken. Daarom is de aanvraag volgens de juiste procedure zo van belang’, legt Christiaan Velthausz (Noord- en Oost-Gelderland), coördinator FBO, uit.

Werkwijze In een veiligheidsregio zijn de HOvD en Algemeen Commandant Brandweer (AC-B) gemandateerd om een aanvraag voor het FBO-team te doen. Deze aanvraag wordt ingediend bij het LOCC, dat vervolgens een checklist naar de betreffende regio stuurt. Tegelijkertijd neemt het LOCC contact op met de AC-B van de Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland (de coördinerend regio voor FBO) om de inzetmogelijkheden af te stemmen.

Betrokken partijen Zodra de aanvraag is goedgekeurd, bereiden de verschillende onderdelen binnen het FBO-team zich voor op een

inzet. ‘Vanuit de brandweer wordt het Heli-Team Brandweer geleverd, dat de inzet van de helikopters vanaf de grond coördineert’, vertelt Christiaan. ‘Ook ondersteunt een landelijk adviseur natuurbrand de lokale taakcommandant bij de inzet. Defensie zet het Mobile Air Operations Team (MAOT) in om de helikopter(s) inzetgereed te maken en voor de communicatie tussen de helikopterbemanning en het Heli-Team Brandweer.’

Handtekening ‘Alleen door middel van een formele aanvraag bij het LOCC is een inzet van het FBO-team dus mogelijk. Een handtekening van de voorzitter van de veiligheidsregio is noodzakelijk om financiering vanuit de FNIK (Financiering Nationale Inzet Krijgsmacht) te kunnen krijgen. Het formulier met handtekening mag echter ook ná de initiële aanvraag (tot maximaal 24 uur na aanvraag) bij het LOCC ingediend worden’, sluit Christiaan af.

Meer info vind je op de site van Brandweer Nederland

Indrukwekkende Brandweerherdenking 2021 Zaterdag 19 juni vond de herdenking van onze omgekomen brandweercollega’s plaats bij het Nationaal Brandweermonument.

De ceremonie was ook dit jaar in aangepaste vorm vanwege de coronamaatregelen en werd door velen op afstand digitaal bijgewoond.

Iedere derde zaterdag in juni staan we tijdens de nationale brandweerherdenking gezamenlijk stil bij de moed en daadkracht van de brandweercollega’s die zijn omgekomen tijdens de uitoefening van het vak. Ook deze keer hingen de brandweervlaggen bij veel korpsen halfstok. Bij meer dan honderd korpsen werd dit jaar gelijktijdig aan het herdenkingsmoment in Arnhem, om 13.00 uur, een minuut lang het water-ereteken gemaakt.

Herinnering ‘Ook online werd massaal stilgestaan bij de herdenking en werden de omgekomen brandweermensen herdacht doordat onder andere nabestaanden, brandweerkorpsen en -collega’s hun profielfoto’s vervingen door het zwarte brandweerlogo. Indrukwekkend,’ reageert Fred Heerink, RCDV portefeuillehouder nationale Brandweerherdenking/monument. De eretekens werden gedeeld op Facebook, Twitter en Instagram met de hashtag #brandweerherdenking. Zo houden we met elkaar de herinnering aan onze collega’s levend.

De uitzending en de foto’s van de ceremonie zijn terug te zien op www.brandweermonument.nl

4 Toegevoegde waarde Vervolg van de voorpagina

Vijf jaar landelijk Specialisme Technische Hulpverlening (STH)

‘We zijn volwassen geworden’

Specialistische teams

Eerste lustrum Lean Remmerde, landelijk coördinator STH (IFV): ‘In de afgelopen vijf jaar is STH 34 keer ingezet. Met als recente inzet die op 8 juni in Poederoijen (zie artikel hieronder). Ik ben trots op wat STH de afgelopen jaren bereikt heeft!

Waar we nu staan is het resultaat van teamwork en inzet van velen. Het toont de kracht van landelijke samenwerking. Een stevig fundament is gelegd in de projectfase (2012-2016).

Met inzet van alle teams en met ondersteuning van onze partners in het veld is dat fundament verder uitgebouwd.

Opgedane kennis en ervaring wordt ingezet om het specialisme te blijven ontwikkelen. Ik wil dan ook iedereen die een bijdrage heeft geleverd, feliciteren met dit eerste lustrum!’

Het werken op locaties waar instortingsgevaar dreigt, vraagt veel kennis en expertise. Bouwtechnisch inzicht, een sterk ontwikkeld analytisch vermogen en oplossingsgericht werken zijn belangrijke vaardigheden. Daar worden de collega’s, zowel beroeps als vrijwillig, van het Specialisme Technische Hulpverlening speciaal op getraind.

Een STH-team bestaat uit vijf reddingswerkers, twee logistiek ondersteuners, één teamleider en één plaatsvervangend teamleider.

Standplaats STH-teams STH-team Noord: Veiligheidsregio Fryslân, standplaats Drachten STH-team West: Veiligheidsregio Hollands Midden, standplaats Alphen aan den Rijn STH-team Oost: Veiligheidsregio IJsselland, standplaats Zwolle STH-team Zuid: Veiligheidsregio Midden- en WestBrabant, standplaats Tilburg STH-team Midden: Veiligheidsregio Gelderland-Zuid, standplaats Beusichem

SearchCam OvD Ben van Steenbergen: ‘Op dat moment vroeg ik me af hoe we op een veilige en verantwoorde manier zicht op het probleem, de mogelijke brand, konden krijgen.

In overleg met de aanwezige eenheden kwam de optie voorbij om STH te alarmeren. We realiseerden ons dat zij beschikken over een zogenaamde SearchCam. Als ze daarmee slachtoffers kunnen zoeken, dan vast en zeker ook brandhaarden, zo bedachten we. In overleg met de teamleider van STH-midden, die in onze regio uitrukt vanuit Beusichem, hebben we één TS, een gereedschapscontainer en de teamleider van STH laten komen.’

Bijzondere ondergrondse inzet Vroeg in de ochtend van dinsdag 8 juni werd de brandweer van Brakel gealarmeerd voor een brandgerucht in Poederoijen, nadat bij de buren van het meldadres de CO-melder afging. Uiteindelijk liep het uit op een bijzondere inzet, waarbij meerdere eenheden intensief samenwerkten.

De collega’s van de eerste tankautospuit (TS) die ter plaatse kwam, zagen rook uit de spouwmuur komen.

Zij alarmeerden daarom een hulpverleningsvoertuig (HV) uit Zaltbommel en de Officier van Dienst (OvD). Om een goed beeld te krijgen, is geprobeerd om via een kruipluik in de woning onder de vloer te komen. Helaas bleek op deze manier niet de gehele kruipruimte veilig bereikbaar te zijn.

Purschuim Terwijl het STH-team aanrijdend was, hebben de manschappen van de posten Brakel en Zaltbommel alvast een deel van de fundering uitgegraven en een gat in de fundering gemaakt. Zo hadden de collega‘s van STH gelijk toegang tot de volledige kruipruimte. Tijdens inspectie met de SearchCam bleek dat er geen rook meer werd geproduceerd. Dat was goed nieuws, want zo konden twee STH-collega’s met ademlucht via het gecreëerde gat in de fundering veilig onder de vloer komen. Zij troffen daar zwartgeblakerde purschuim aan. De brand was verder uit, een oorzaak is nog niet gevonden. Wel is bekend dat de vloer de dag voor de melding was geïsoleerd. Team Brandonderzoek (TBO) doet nog onderzoek naar de oorzaak van de brand.

Samen ‘Het was een bijzondere inzet, waarbij het STH-team een duidelijke meerwaarde had. Het was vooral mooi om te zien dat we deze klus echt samen hebben geklaard, waarbij de inzet van zowel de eerste TS, de HV én STH onmisbaar was’, besluit Ben.

In de praktijk 5

Brandweerkrant V A N N E D E R LA N D

Vijf jaar STH. Vijf landelijke teams assisteren bij incidenten met instortingen of bij incidenten waarbij slachtoffers met de standaard basisinzet niet te bereiken zijn. Teamleiders Wilbert en Adrie nemen ons mee.

Wat betekent STH precies voor jou?

Wilbert: ‘Wij zijn er om te assisteren bij ernstige incidenten waarbij slachtoffers in het spel zijn. Voorheen had iedere regio zijn eigen specialistische middelen, maar die werden nauwelijks gebruikt. Logisch, want de extreme calamiteiten waar we het over hebben, komen niet heel vaak voor. Vijf jaar geleden zijn de krachten gebundeld in vijf landelijke teams. We hebben kennis en vaardigheden opgebouwd, met name waar het instortingen van gebouwen betreft. Als de coronamaatregelen het weer toelaten, pakken we ook het bekwamen in de aanpak van spoorwegincidenten weer op. De kennis stellen we in dienst van een lokaal commando. We komen dus geen incidenten overnemen.’

Wat is de toegevoegde waarde van de landelijke teams?

Adrie: ‘Uiteraard wordt ons team niet dagelijks ingezet, maar ik denk dat we de afgelopen jaren goede dingen

hebben kunnen doen. We hebben bewezen dat we moeilijke casussen aan kunnen, zie de redding van een jongetje uit een ingestort pand in Coevorden.

Hoe vaker je iets doet, des te beter je er in wordt. We hebben elkaar leren kennen en we hebben extra kennis opgedaan. We zijn volwassen geworden.’

konden. Dat is uiteindelijk gelukt en we hebben het slachtoffer onder het puin vandaan kunnen halen. Een schoolvoorbeeld van waarom STH ooit is bedacht.’

Adrie van der Plas

Wilbert: ‘Als STH-team kijken we op een andere manier naar situaties en de risico’s dan bij standaard brandweeroptredens. Hoe kunnen we als reddingswerkers veilig naar binnen om een slachtoffer te redden? We zetten iets neer om dat doel te bereiken en dat mag weer instorten op het moment dat we klaar zijn.’

Welke inzet komt als eerste in herinnering als je terugdenkt aan vijf jaar STH? Adrie: ‘Een gasexplosie in Den Haag. Bij een portiekwoning was de voorgevel eruit geblazen en waren verdiepingen ingestort. Er lag een slachtoffer onder het puin. We hebben samen met de lokale brandweer op verschillende manier geprobeerd om het gebouw te prepareren, zodat we naar binnen

Wilbert: ‘Team Zuid heeft nog nauwelijks inzetten gehad. Mijn persoonlijke highlight is een oefening samen met USAR.NL op het terrein van de voormalige Daniël den Hoedkliniek in Rotterdam. Daar hadden ze een pand daadwerkelijk laten instorten, waardoor de oefening levensecht was. Je kon toen goed zien wat we met elkaar kunnen betekenen.’

Staat STH na vijf jaar voldoende op de kaart?

Wilbert: ‘Ik heb niet het idee dat STH al bij iedereen tussen de oren zit. Wat misschien kan helpen is als STHteams aansluiten bij regionale oefeningen. Dan wordt beter inzichtelijk welke dienstverlening wij kunnen bieden.’

Adrie: ‘Net als het specialisme zelf moet ook de bekendheid groeien. We hebben ons in het verleden gepresenteerd tijdens ‘Roodshows’, dat heeft zeker geholpen. En het is ook niet zo dat STH overal bij móet zijn. Als we niet nodig zijn, is het ook goed. Maar ik zou het een gemiste kans vinden als onze meerwaarde niet minimaal wordt overwogen.’

Wilbert Kleijer

Meer informatie over het landelijk Specialisme Technische Hulpverlening vind je op de site van Brandweer Nederland

Alarmering

Scenario’s & materieel

Een STH-team kan op verschillende manieren worden gealarmeerd:

Het specialisme wordt vooral ingezet op twee scenario’s:

• De regio waar het incident plaatsvindt (bronregio) doet via de Gemeen schappelijke Meldkamer Den Haag (GMK DH) een verzoek voor STH-inzet of vraagt een advies.

• Mocht de bronregio een STH-regio zijn, dan alarmeert de regio zelf en ze informeert de GMK DH over de directe inzet.

• Het kan ook zijn dat de coördinerende regio (Hollands Midden) contact op neemt met de bronregio om te onder zoeken of een STH-inzet wenselijk is.

• Ook het Nationaal CrisisCentrum (NCC) kan contact opnemen met de GMK DH over een STH-inzet.

• Het instorten van gebouwen, bovengronds of ondergronds, het instorten van industriële en/of infrastructurele constructies. Dit zowel tijdens gebruik of in aanbouw/sloop.

Mogelijk met beknelde en/of opgesloten slacht offers die met de basisinzet (inclusief peloton HV) niet te redden zijn.

• Een trein-, tram- of metro-ongeval, (verder benoemd als spoorincidenten; mogelijk met beknelde slacht offers die met de basisinzet (inclusief peloton HV) niet te redden of te lokaliseren zijn.

De teams beschikken over speciale zoekapparatuur om slachtoffers te lokaliseren onder het puin. Ze hebben gereedschap en materieel om de bouwconstructie te stabiliseren en een ‘redweg’ te creëren.

Boek ‘Leren van brand’

‘Lessen die we graag delen met onze collega’s’ ‘Brandonderzoek levert vaak verrassende inzichten op. Alle inzichten die we in de afgelopen jaren hebben opgedaan, zijn in dit boek gebundeld en deze lessen willen we graag delen.’

Collega’s van Team Brandonderzoek van Flevoland en Gooi en Vechtstreek vertellen over de verschijning van het boek ‘Leren van brand’. Het boek bevat interviews en meer dan dertig casussen waar brandonderzoekers uit Flevoland en Gooi en Vechtstreek de afgelopen jaren aan gewerkt hebben.

Het geeft een beeld van het werk van brandonderzoekers maar biedt ook waardevolle informatie voor collega’s en ook voor verzekeraars, politie en gemeentes.

Condens Een voorbeeld van het resultaat van brandonderzoek wordt in het boek gegeven door brandonderzoeker Frans van der Veen:

‘Een paar jaar geleden deed ik onderzoek naar een brand in een appartementencomplex. Er waren afzuiginstallaties tegen het plafond gemonteerd om vochtige lucht uit de badkamer af te zuigen. Tijdens het brandonderzoek bleek dat de brand in één van deze afzuiginstallaties was ontstaan.

Doordat het apparaat tegen het plafond hing, kwam er condens op de condensator en daardoor ontstond kortsluiting. Al gauw kwam ik erachter dat dergelijke afzuiginstallaties bij alle bouwmarkten verkrijgbaar waren, maar zonder duidelijke instructie. Daar heb ik actie op ondernomen en tegenwoordig voorziet elke bouwmarkt de dozen waarin de installaties verpakt worden van een sticker met een instructie.

Op die manier voorkom je dat zoiets opnieuw gebeurt.’

Extra dimensie Riekelt de Boer en Loe van der Borgh, die allebei een repressieve achtergrond hebben, zijn zo’n tien procent van hun tijd bezig met brandonderzoek. Ze zijn het erover eens

dat brandonderzoek een extra dimensie geeft aan hun werk.

Riekelt: ‘Een poosje geleden deed ik onderzoek naar een brand in een bedrijfspand in Dronten. In het pand stond een verzameling mini-trekkertjes en grasmaaiertjes, ik denk wel meer dan 250. Die verzameling vormde het levenswerk van de eigenaar van het pand. Om dat in vlammen te zien opgaan, is R i ekelt links, zo verdrietig. In de repressie Loe rechts. ben je gefocust op het incident.

Als brandonderzoeker hebben we meer contact met de mensen die het aangaat. Daardoor kun je ook een stuk nazorg bieden.’ Loe vult aan: ‘Als brandweerman had ik soms moeite met het leed waarmee ik de mensen achterliet, maar bij het doen van brandonderzoek kun je toch iets voor mensen betekenen. Al is het maar het bieden van een luisterend oor.’

Praktijkvoorbeelden Met het boek dat net is verschenen, hopen Riekelt en Loe meer bekendheid te geven aan brandonderzoek. Loe: ‘Het boek is wat mij betreft een mooi product vol praktijkvoorbeelden waar we lessen uit kunnen trekken. Zowel op het gebied van incidentbestrijding, risicobeheersing als Brandveilig leven.’

Via de landelijke vakgroep Brandonderzoek wordt dit casuïstiekboek onder alle regio’s verspreid.

Voor de digitale versie van het boek scan je de QR-code

6 Inkijkje Salvagecoördinator en brandweerman

‘De nasleep van een brand is indrukwekkend’

was ik bang dat hij deze niet meer zou kunnen vinden.

De man was erg emotioneel en bleef vragen of hij de ringen mocht zoeken. In overleg met de politie en de OvD brandweer zijn wij al vrij snel na de brand zijn woning ingegaan en hebben wij wonder boven wonder de twee ringen kunnen terugvinden tussen de brandresten.

Dergelijke kleine dingen geven veel voldoening.’

Schadebeperking Wilfred kent als brandweerman ook de andere kant.

‘Ook als bevelvoerder ben ik al actief betrokken bij schadebeperking. Door het kiezen van het meest adequate blusmiddel en de juiste brandbestrijdingstactiek kunnen we nevenschade zoveel mogelijk voorkomen. Door onderzoek, kennis en ervaring worden de blustechnieken en -tactieken jaarlijks geactualiseerd. Dat helpt enorm om de schade te beperken. Maar ook door bij een belendend pand manschap met schone kleding en laarzen de COmeting te laten uitvoeren, kan schade aan inboedel worden voorkomen.’

‘Na een brand in de nacht staan gedupeerden letterlijk met de blote voeten op straat. De brandweer staat op het punt te vertrekken en dan komt de opgeroepen Salvagecoördinator (SC) ter plaatse om de gedupeerde bij te staan.’ Wilfred Witsiers geeft een inkijkje in het werk van een SC.

leiden zodat gedupeerden weten wat ze na een brand kunnen en mogen doen. Soms zijn gedupeerden zo geëmotioneerd dat ik niet anders kan dan met een familielid de eerste hulp regelen.’

Oproep SC Het ter plaatse roepen van een SC gebeurt normaliter als er ‘brandmeester’ wordt gegeven aan de meldkamer. Wilfred geeft aan: ‘Voor een goede overdracht aan een SC, die normaliter binnen 1 uur ter plaatse is, is het wenselijk om de SC al eerder in het incident op te roepen. Dit verkort de wachttijd en verbetert de samenwerking. Ook zou het mooi zijn als de gedupeerden alvast het boekje ‘Wat te doen na brand?’ ontvangen in afwachting van onze komst. Dat geeft een beetje houvast.’

Gouden ringen ‘Onlangs bij een oproep zag ik bij aankomst dat de aanwezige inboedel in de woonkamer en keuken als totaal verloren kon worden beschouwd. Via de OvD werd ik verwezen naar de gedupeerde die op blote voeten en met een deken om de schouders op straat stond. Hij wilde heel graag naar binnen om twee ringen van zijn overleden vader te zoeken die op een schoorsteenmantel lagen. Dit had hij al een aantal keren aangegeven en gezien de felle brand

Salvagefeitjes • In 90% van de gevallen wordt Salvage opgeroepen door de brandweer.

• In 2020 verleende Salvage hulp aan gedupeerden van 7670 hoofdobjecten en belendingen.

• In 13 Veiligheidsregio’s wordt Salvage vanaf een middel brand automatisch gealarmeerd door de meldkamer.

• 73% van de Salvagemeldingen vindt plaats in avond, nacht en vroege ochtend.

In het dagelijks leven is Wilfred brandexpert en via zijn werkgever staat hij regelmatig een week op (hard) piket als SC. In 1997 start hij als vrijwilliger bij de post Megen (Brabant-Noord) en in 2016 rondt hij de tweejarige avondopleiding tot bevelvoerder af.

Adrenaline ‘Als brandweerman zie ik dat de impact van een brand enorm is, maar als SC zie ik dat de nasleep net zo indrukwekkend is. Het mooie van het optreden als SC is het kunnen aanbieden van directe hulp na een incident‘, geeft Wilfred aan. ‘Onze voornaamste taak als SC is het aanbieden van de schouderfunctie en het verlenen van eerste hulp als de brandweer klaar is. Natuurlijk richten wij ons ook op beperking van schade namens betrokken brandverzekeraars en doen wij aan zaakwaarneming. Maar de belangrijkste taak is het opvangen van gedupeerden die na een brand niet weten welke (praktische) zaken zij als eerste moeten regelen. Nadat de eerste rook is opgetrokken, is er nog volop adrenaline. Maar na een uurtje komt altijd de emotie en dan is het aan de SC om deze emotie in goede banen te

RWS’er en brandweerman

‘Samen snel en veilig de weg vrijmaken’ Incidentmanagement (IM), een woord dat voor iedere organisatie een andere betekenis heeft.

Voor Rijkswaterstaat (RWS) gaat incidentmanagement om het geheel aan maatregelen waarmee de weg na een incident zo snel mogelijk wordt vrijgemaakt. ‘RWS doet het IM niet alleen en werkt hierbij nauw samen met hulpdiensten zoals de brandweer’, vertelt RWS’er en lid van de vrijwillige brandweer Lennard van der Bijl.

Nog even over de vrijwillige brandweer. Hoe is dat zo gekomen? ‘Op mijn twaalfde werd in mijn woonplaats een jeugdbrandweer opgericht. Het leek een klasgenootje wel leuk om daarbij te gaan dus die vroeg of ik mee ging.

Zo is geschied, alleen ben ik werkzaam gebleven voor de brandweer en hij niet’, lacht Lennard.

Lennard werkt sinds 2000 bij Rijkswaterstaat: ‘Bijna alle functies die ik binnen RWS heb gehad, stonden in het teken van verkeer- en incidentmanagement.’ Als er iemand is die kan vertellen over de praktijk van het incidentmanagement, dan is hij het. Vanuit de brandweerkazerne in zijn woonplaats Klaaswaal (Zuid-Holland Zuid), waar hij ploegchef is, doet Lennard zijn verhaal.

Sleutelfiguren ‘Binnen Rijkswaterstaat zijn er drie sleutelfiguren op het vlak van IM: de weginspecteur, de wegverkeersleider en de Officier van Dienst RWS. De weginspecteur is eigenlijk het visitekaartje van RWS, in zijn karakteristieke gele pick up. Hij is de regisseur ter plaatse en stelt de locatie veilig zodat andere hulpdiensten hun werk veilig kunnen doen. Veiligstellen doet hij onder andere door zijn voertuig in fend off positie voor het incident te plaatsen en eventueel verkeersmaatregelen, zoals een rood kruis, aan te vragen bij de wegverkeersleider in de meldkamer.’

Spin in het web De wegverkeersleider in de verkeerscentrale zorgt ervoor dat de dichtstbijzijnde weginspecteur of Officier van Dienst (OvD),

Meer weten over incidentmanagement? De REVI raadplegen? Of bijvoorbeeld het sinds 1 juni 2021 geldende protocol voor de berging en stalling van elektrische voertuigen checken (zie ook het artikel op pagina 11).

Dat kan allemaal op de website www.incidentmanagement.nl. Er valt nog veel meer te vertellen over IM. De ontwikkelingen staan niet stil.

In november dit jaar vindt het

al dan niet met PRIO1, ter plaatse gaat. Maar dat is niet alles.

‘Wegverkeersleiders bedienen ook onze verkeerssystemen en tunnels. Zij plaatsen maatregelen boven de weg, zoals rode kruizen op de matrixborden. Hun hele desk staat vol met beeldschermen met daarop allemaal camerabeelden en schematische tekeningen van ‘hun’ deel van het wegennet.

Ze zijn de spin in het web’, licht Lennard toe.

Multidisciplinair De derde sleutelfiguur is de OvD. Die komt ter plaatse bij een grootschaliger incident om verschillende activiteiten van RWS te coördineren. Lennard: ‘Denk hierbij aan het laten instellen van omleidingen of het in goede banen leiden van bergingen en herstelwerkzaamheden. Daarnaast is de OvD bijvoorbeeld lid van het CoPI en werkt dus ook direct multidisciplinair samen met de aanwezige hulpdiensten.’

Veiligheid Bij IM staat veiligheid voorop. ‘Om ervoor te zorgen dat iedereen aan het einde van de dienst weer veilig huiswaarts kan, hebben we met elkaar, RWS, hulpdiensten en bergers samen, afspraken gemaakt over hoe we veilig werken bij de afhandeling van incidenten’, vervolgt Lennard. ‘Die afspraken staan in de REVI, de Richtlijn Eerste Veiligheidsmaatregelen bij VerkeersIncidenten. De REVI bestaat al ruim vijftien jaar en is opgesteld door een multidisciplinair team met ook vertegenwoordiging van de brandweer. De REVI is belangrijk voor met name de bevelvoerders en chauffeurs van de brandweer. Maar het belangrijkste is dat iedereen zich realiseert, dat hij zijn eigen veiligheid en dat van zijn collega’s voor een deel zelf in de hand heeft‘.

IM-event plaats, hét evenement waar je wordt bijgepraat over de ontwikkelingen, een kijkje in de keuken van andere IM-partners krijgt en kunt netwerken.

Wil je een uitnodiging ontvangen? Stuur dan een mail naar pbim@rws.nl

Frisse blik 7

Brandweerkrant V A N N E D E R LA N D

Bijzonder lesmiddel

Aanhangwagen voor het trainen met een warmtebeeldcamera Zuid-Holland Zuid ontwikkelde in eigen beheer een warmtebeeldcamera-aanhangwagen die wordt ingezet als lesmateriaal. ’Ik bleef zoeken naar een mogelijkheid om alles te bundelen en op een professionele en aantrekkelijke manier als lesmateriaal te gebruiken.’

Brandschone bluskleding Voor de veiligheid en gezondheid van brandweermensen is het cruciaal dat zij werken in schone bluskleding. Bij de aanbesteding voor het reinigen van bluskleding heeft de Veiligheidsregio Utrecht de lat daarom hoog gelegd.

De uitkomst: een mooie samenwerking en een uniek reinigingsproces, waardoor alle brandweercollega's gegarandeerd werken in brandschone bluskleding.

Teammanager Persoonlijke Beschermingsmiddelen Marco van Rooijen vertelt meer over de aanbesteding en het resultaat: ‘Wij hebben de aanbesteding voor het reinigen van onze bluskleding samen met Veiligheidsregio Gooi en Vechtstreek opgepakt.’

Wat is schoon?

‘De belangrijkste eis in deze aanbesteding was dat de kleding schoon moet zijn als het bij ons terugkomt. Maar wat is schoon?

Na samen met externe experts uitvoerig onderzoek te hebben gedaan naar bestaande normen over ‘schoon zijn’ van textiel, zijn we uitgekomen bij de ‘Oeko-Tex Standard 100’: een onafhankelijk testsysteem dat de grenswaarden voor gevaarlijke stoffen in textiel bepaalt. De normen uit dit systeem hebben we als uitgangspunt gebruikt voor de eis hoe schoon we de pakken terug willen krijgen van de wasserij’, legt Marco uit.

Blootstelling rook ‘Ook is het IFV-onderzoek ‘Blootstelling Rook’ uit 2018 gebruikt.

In dit rapport wordt een aantal stoffen benoemd met daarbij de gevaren van blootstelling aan deze stoffen. In het programma van eisen hebben we opgenomen dat al deze gevaarlijke stoffen in het textiel na reiniging onder de normen van de eerder benoemde Oeko-Tex Standard 100 moeten zitten en dat dit moet worden aangetoond door een onafhankelijk bureau.

De aanbesteding is inmiddels afgerond en heeft geleid tot een enorm fijne samenwerking.’

Veilig ‘We hebben als projectgroep de lat echt hoog gelegd in dit traject en dat maakt ons trots, zowel op de samenwerking tussen de twee regio’s als op het resultaat. En dat resultaat is goed: de kleding wordt op een unieke manier gereinigd en komt schoon van gevaarlijke stoffen terug. Hiernaast worden de bluspakken gecontroleerd en gerepareerd. Hierdoor zijn wij verzekerd dat de kleding die terugkomt, echt gereed is voor een inzet. Zo kunnen wij onze mensen met vertrouwen veilig op pad sturen om hun werk te doen’, besluit Marco.

Neem voor meer informatie over deze aanbesteding en samenwerking contact op met Marco van Rooijen via m.van.rooijen@vru.nl

Specialist incidentbestrijding Robert Noteboom, medewerker incidentbestrijding Henk Bravenboer, plaatsvervangend teamleider van de post Noordendijk Fokke Smit en manschap/schipper Peter Kuiphof lichten de ontwikkeling en de mogelijkheden van de aanhangwagen toe. ‘Als instructeur verzorgde ik lessen over de warmtebeeldcamera’, vervolgt Robert. ‘In een bak bewaarde ik allerlei materialen waarmee we in de lessen proeven doen want interactie is juist het leukste en het leerzaamste van de lessen.‘ Goud waard ‘Op een gegeven moment opperde een collega de gedachte van een aanhanger. Goed idee! Er kwam ook een oefenaanhanger vrij die we konden gebruiken. Maar dan komt nog de fase van praktisch vorm geven.

Daarbij kwamen de hulp en de frisse blik van Henk uitermate goed van pas. Op dat moment ging het balletje echt rollen. Met enkele collega’s hebben we een projectplan opgesteld en onder meer oefendoelen vastgelegd: wat wil je dat collega’s leren en hoe krijg je dat het beste voor elkaar?’

Valkuilen Henk: ‘Een warmtebeeldcamera is een handig hulpmiddel waarbij met behulp van infrarood het contrast tussen temperaturen wordt weergegeven. Dat kan een enorme hulp zijn, bijvoorbeeld om moeilijk te lokaliseren vuurhaarden op te sporen. Infrarood is wat dat betreft goud waard, maar je moet ook de valkuilen kennen en je bedenken dat het beeld niet altijd één op één overeenkomt met de realiteit. Verschillende factoren kunnen het beeld namelijk vertekenen. Zo

kun je weerspiegelingen in het beeld zien.

Maar denk ook aan eigenschappen van objecten, zoals de structuur en het materiaal waarvan het gemaakt is. Staal kan bijvoorbeeld inzakken vanaf 450 graden. Als de warmtebeeldcamera 200 graden aangeeft lijkt het veilig, maar wellicht verbloemt een coating het reële beeld en is de temperatuur in werkelijkheid hoger en de situatie dus gevaarlijker.’

Verschillende objecten ‘Dit soort aandachtspunten’, vertellen Robert en Henk, ‘is in de huidige les- en leerstof wat onderbelicht en hopen we met de aanhanger op een aansprekende manier extra aandacht te geven. In de aanhanger kun je uitproberen wat er gebeurt als je de warmtebeeldcamera op verschillende objecten richt, zoals gordijnen, hout of steen, een meterkast waarin kortsluiting kan optreden of een kookplaat waar we met een ketel stoom maken. Handige collega’s hebben dit allemaal heel mooi ingebouwd in de aanhanger.’

Naar de praktijk vertalen ‘Met verschillende collega’s bedachten we hoe we de theoretische ideeën het beste naar de praktijk konden vertalen’, lichten Fokke en Peter toe. ‘Wat wil je dat collega’s leren, wat is haalbaar, wat is handig en hoe ziet dat er dan uit in de aanhanger? Wij hebben zelf een achtergrond als loodgieter en elektromonteur, twee andere collega’s hebben als timmerman gewerkt. Vaak voer je bij zulke klussen uit wat nauwkeurig is opgenomen in de bouwtekening. In dit geval kwam er wat meer denkwerk en improvisatie aan te pas om alles een plekje te geven.’

Resultaat ‘Verschillende collega’s hebben actief meegedacht en dienden als klankbord. Het gezamenlijke resultaat is veel mooier dan we hadden verwacht’, concluderen de vier. ‘Het is mooi om hiermee een bijdrage te leveren aan oefenmogelijkheden in onze regio.’

Meer info kun je opvragen bij team communicatie via communicatie@vrzhz.nl

8 Gedreven Post Uithuizen, brandweer Groningen

We gáán er echt voor’ Vijf jaar geleden werden de Noord-Groningse posten Usquert en Uithuizermeeden samengevoegd tot één post: Uithuizen. Daar ging geen gemakkelijk proces aan vooraf. Maar toen het eenmaal zover was, was het klaar.

En nu voelt de ploeg als één grote familie.

‘Het is goed dat we hier nu samen zijn.’

Het is met name de diversiteit in de groep die maakt dat het zo goed gaat, vinden de leden. Jong, wat ouder, man, vrouw én drie mensen die ook bij de beroepsbrandweer zitten: het is een mooie mix mensen bij elkaar. ‘Ik doe al heel lang aan teamsport, maar dit team is anders‘, zegt Pascal Koolhof.

‘Veel diverser. Het voelt als een familie.’ En als familie sta je voor elkaar klaar. Dus wordt de collega die net uit het ziekenhuis komt met zijn pasgeboren tweeling, opgewacht door de ploeg. En wassen ze samen auto‘s om geld in te zamelen als een van hen een aangepaste bus nodig heeft vanwege de handicap van zijn dochter. ‘We zijn er voor elkaar, we hebben echt een binding.’

Gezamenlijke gedrevenheid Ook de gezamenlijke gedrevenheid bindt de ploeg.

Een uitruktijd van 2,35 minuten is op dit moment het record.

En die moet worden verbroken. ‘Gister waren we na 3,5 minuut weg. Dat duurde wel erg lang, vonden we‘, lacht Jefta Tuininga, een van de twee ploegleiders. ‘We gaan er echt voor. Dankzij de goede bezetting kan dat ook. We zijn met 25 vrijwilligers en de meeste wonen lekker dichtbij.

We zijn vrijwel altijd binnen de 3 minuten weg. Bovendien hebben we twee tankautospuiten, die tegelijkertijd naar een incident kunnen. Niet kunnen uitrukken, dat kennen we hier niet.’

Incidenten die bijblijven Gemiddeld rukt de ploeg twee keer per week uit. Regelmatig gaat het om een automatische brandmelding, een gaslek of een vastzittende lift. Maar soms is het natuurlijk menens.

Zoals de ontploffing van een opslagtank met aardgascondensaat in Warffum, in 2005. Jefta: ‘Dat was me een partij vuur!

Je hoefde niet te vragen waar je heen moest. Dan voel je je even heel nietig. En realiseer je je weer dat een ongeluk zo kan gebeuren.’ Ook de verwoestende brand in een bouwmarkt in Uithuizen kan de ploeg zich nog goed herinneren.

‘Dat zijn van die incidenten die je altijd bijblijven‘, zegt Ron

Afkoelen in een Rehab-voertuig

Hittestress, een serieus risico

De zomers lijken steeds warmer te worden in Nederland. Met de hoge temperaturen neemt ook het risico op hittestress toe. ‘Hittestress overkomt collega’s regelmatig en vaak hebben ze het niet door’, vertelt Peter van der Hulst (Facilitair Bedrijf).

Brandweer Amsterdam-Amstelland voerde in juni het warmteprotocol met Rehab-maatregelen in.

‘Rehab staat voor: rehabilitation, oftewel revalideren en herstellen’, legt Pascal Kuhlman, instructeur fysieke vaardigheden, uit. Pascal is betrokken bij het opleiden van collega’s die hittestress behandelen.

Symptomen Pascal: ‘Symptomen die ik vaak zie, zijn een verhoogde lichaamstemperatuur, excessief zweten en slapte. Op een zomerse dag op een oefencentrum raakten collega’s tijdens hout gestookte oefeningen bevangen door de hitte. Ze klaagden over misselijkheid, draaierigheid

en vermoeidheid. Bij een andere oefening werden drie personen bevangen door de hitte: ze waren slap, hun coördinatie verliep niet goed en de ogen stonden niet zuiver. Ook doorweekte onderkleding en hoofdpijn zijn signalen. Gelukkig liep het hier goed af, maar we moeten gevaren niet onderschatten.’

Voorkom hittestress Peter vervolgt: ‘Wij zijn getraind om hittestress te herkennen. Maar belangrijk is ook dat collega’s zelf symptomen herkennen. Daarom zijn er verschillende herkenningskaarten en instructiekaarten

gemaakt. Daarop delen we advies over onder andere fysieke inspanning, sporten, het dragen van het tenue en onderkleding en de hoeveelheid te drinken vocht bij warm weer. Veiligheidskundige Michel Braam vult aan: ‘Hittestress is een beroepsaandoening en is wetenschappelijk onderzocht. Brandweer Amsterdam-Amstelland wil het brandweeroptreden zo veilig en gezond mogelijk organiseren. Voor elke kazerne is daarom een herkenningskaart ‘Zo herken je hittestress’ beschikbaar.

Daarbij is er een Rehab-instructiekaart met vlaggensysteem gebaseerd op de WBGTindex (Wet Bulb Globe Temperature) en

Gloednieuw 9

Brandweerkrant V A N N E D E R LA N D

Feiten en cijfers

25 vrijwilligers,

2 ploegen

9 bevelvoerders

2 tankautospuiten

van 28 tot 56 jaar

3 vrouwen

9 chauffeurs

Wist je dat...

De ploeg eens een partneravond heeft georganiseerd?

De partners van de vrijwilligers kregen een uitruktenue aan en moesten ‘op uitruk’. Een mooie manier om het thuisfront bij dit werk te betrekken. En een groot succes: ‘Ze willen wel weer!’

Burema. ‘Ik weet nu nog waar ik was toen de pieper ging.’

Manschappen opleiden Post Uithuizen is ook een opleidingscentrum. Hier worden de manschappen in de regio opgeleid. ‘We hebben vijf instructeurs, twee tankautospuiten en veel oefenpanden‘, vertelt opleidingscoördinator Trea Jansen. ‘Bovendien hebben we een goed netwerk en een ploeg die erachter staat. Ook dat laatste is erg belangrijk; we moeten het samen dragen. Dat is waarom we dit kunnen doen.’ Als coördinerend instructeur krijgt Trea later soms nog appjes van mensen die vertellen dat ze doorgaan als chauffeur of bevelvoerder. ‘Daar doe je het voor, hartstikke leuk!’

Gloednieuwe kazerne Voor de opleiding is tegenwoordig ruimte genoeg. Want

na een aantal jaren in een noodgebouw te hebben gezeten, huist de post sinds december 2020 in een gloednieuw gebouw. ‘We hebben nu een supermooie kazerne, alles zit erop en eraan‘, aldus ploegleider Henk Jansen. ‘Het gebouw is gasloos, heeft zonnepanelen en is bijna energieneutraal. En de fundering en staalconstructie zijn aardbevingsbestendig. We hebben bovendien nu een prachtige opleidingsplek, waar we gemakkelijk groepen in kwijt kunnen.’

Vanwege de coronamaatregelen laat de officiële opening nog even op zich wachten.

Maar dat die er komt, dat staat vast. ‘Daar gaan we echt een feest van maken!’

De collega’s van post Uithuizen geven het stokje door aan

post Losser in Twente

Nieuwe container Handcrew een hydratatiekaart beschikbaar. Zo werken we aan preventie.’

Actieve koeling in Rehab-voertuig Verder hebben we twee Rehab-voertuigen ingericht en bij elke grote inzet wordt automatisch een Rehab-voertuig gealarmeerd. De voertuigen zijn voorzien van koelmiddelen en worden bemenst door geïnstrueerde mensen die hittestress kunnen voorkomen en behandelen.

‘Collega’s kunnen bijkomen in een cool chair, een stoel waarbij je je armen in een zak met koud water steekt’, stelt Peter. ‘Is de situatie erger, dan gebruiken we bodywarmers gevuld met ice packs of een badje met koud water. De temperatuur, hartslag zuurstofgehalte en de bloeddruk worden gemonitord. We hebben drinkwater, isotone tabletten, ijs en repen beschikbaar.

De wagen beschikt zelfs over een aircoruimte. Indien nodig waarschuwen we altijd de ambulance.’

Wil je meer informatie over de aanpak van Amsterdam-Amstelland, neem dan contact op met Michel Braam: m.braam@brandweeraa.nl

De collega’s in gele pakken zijn een steeds bekender beeld. We hebben het over de Handcrew Overijssel van Brandweer IJsselland en Twente.

Als onderdeel van het landelijk specialisme Natuurbrandbeheersing (GBO-SO) is het team inzetbaar in zowel toegankelijke als moeilijk toegankelijke (natuur)gebieden. Sinds kort beschikken ze over een nieuwe container die in de eigen Hengelose werkplaats compleet is ingericht.

Projectleiders Adriaan ter Huurne en Bert Bolte vertellen over de aanpak: ‘Samen met de leden van de Handcrew is er een pakket met eisen en wensen samengesteld. Ook is alles afgestemd met het IFV. Toen de eisen en wensen in hoofdlijnen bekend waren, hebben we

een ontwerp gemaakt van de nieuwe container. Op basis van dit ontwerp hebben we offertes opgevraagd voor de bouw van een cascocontainer. Na levering is de container in de eigen Hengelose werkplaats compleet ingericht conform de wensen van de gebruikers.’

Eigen stroomvoorziening De nieuwe handcrewcontainer is hoger en langer. Hierdoor is er meer ruimte beschikbaar. Aan de voorzijde zijn twee natte ruimten gemaakt. Hierin zijn onder andere de watertank, de brandstoffen en het natte gedeelte met watervoerende armaturen geplaatst.

De nieuwe container heeft een eigen stroomvoorziening en is zowel van binnen als buiten voorzien van energiezuinige ledverlichting. Aan de rechterzijkant is boven in de container een uitdraaibare luifel geplaatst over nagenoeg de volledige lengte van de container.

Onderhoudsarm Via de achterzijde kun je de container betreden via de aluminium oprijklep.

In de grote ruimte is een werkbank geplaatst met daarbij de gewenste gereedschappen, compressor en koelkast. Aansluitend aan de werkbank is een kratten- en opbergstelling gemaakt. Alles in de container is op een efficiënte manier opgeborgen. De container kan ook gebruikt worden als briefing- of overlegruimte. De complete inrichting is vervaardigd uit duurzaam RVS en is geheel onderhoudsarm.

Neem voor meer informatie over de nieuwe container contact op met Adriaan: a.terhuurne@brandweertwente.nl of Bert: b.bolte@brandweertwente.nl.

Meer informatie over de Handcrew staat op brandweernederland.nl

10 Inzichtelijk in de dompelcontainer gezet en met water afgevuld tot de hoogte van de kentekenplaat. Na circa 10 minuten waren de hitte en de rook weg en konden ze veilig naar het terrein van de berger rijden.

Drukgolf Brandonderzoeker Jan Willem Vermeulen: ‘Het was een lastige brand. We constateerden dat de brand is ontstaan in het accupakket van de hybride auto. De brand heeft zich naar boven kunnen uitbreiden en de bekleding van de vloer en de bestuurderstoel is mee gaan branden. Er druppelden daardoor brandende vloeibare kunststoffen op straat. Het is aannemelijk dat de brand is ontstaan door een drukgolf afkomstig van een explosie door vuurwerk dat onder de auto is afgestoken.’

Restspanning In de loop van de week is de auto bij de garage door de brandonderzoekers en een aanwezige monteur nader onderzocht op aanwezige brandsporen. Bij een controlemeting bleek nog een restspanning in de boordaccu aanwezig te zijn. Hierop is de accu losgekoppeld. Vervolgens is de auto door drie experts van Mitsubishi Nederland en twee schadeexperts namens de verzekering onderzocht en is het accupakket onder de auto uitgehaald.

Casus accubrand in hybride auto

Leermoment Het accupakket is van binnenuit aan de voorzijde gaan branden. Een aantal cellen heeft flink gebrand en door de extreme hitte zijn zelfs de RVS-behuizing en de staalstrippen gesmolten. Een aantal cellen is meegenomen voor nader onderzoek. Veel cellen stonden bol door het vocht en de hitte.

De autofabrikant gaf aan dat het accupakket via het luik achter de voorstoelen van de noodschakelaar goed te koelen is met water. Dit is hiervoor zo ontworpen. Dus na uitvoering van de deactiveringsprocedure is dit een mogelijkheid voor de brandweer om bluswater in het accupakket te krijgen.

Wat leidde tot de brand in die accu?

Het is de eerste nacht van 2021. Op vrijdagochtend 1 januari 2021 komt er op de meldkamer een melding binnen van een autobrand in Middelburg. Vermoedelijk door vuurwerk. Het blijkt te gaan om een hybride auto van het merk Mitsubishi. De brandweer ter plekke zag dat er lichtgrijze rook uit de voorkant van de auto kwam. Uiteindelijk bleek het een flinke klus om de brand te blussen.

Hoe is deze brand ontstaan? Had het te maken met vuurwerk of met accuproblemen? Team Brandonderzoek Zeeland onderzocht de situatie en schreef het uit in deze casus.

Verloop brand Na overleg met de OvD is een Zeeuws bergingsbedrijf met een dompelcontainer gekomen. De hijskabels zijn door brandweermannen met ademlucht aan de auto bevestigd.

De auto is vervolgens met een forse kraan van de berger opgelicht. Omdat de onderkant van de auto zeer heet was, is deze met lage druk het eerst gekoeld. Hierbij kwam veel stoom en giftige rook vrij. Bij het stoppen met koelen, warmde het accupakket snel weer op. Daarom is de auto daarna

Crash Recovery Systeem Na afloop heeft het team Operationele voorbereiding nog verder onderzoek gedaan. De conclusie was dat in het Crash Recovery Systeem de locatie van het luik bij de Mitsubishi niet werd aangegeven met het symbool van een koelingsopening.

Bij bijvoorbeeld de Renault Zoe is dat wel het geval. Hoe zit dit eigenlijk? Deze vraag hebben wij vervolgens neergelegd bij de leverancier Moditech. Hierop hebben ze bij de laatste update aan het Crash Recovery Systeem het symbool van de koelingsopening toegevoegd aan de Mitsubishi Outlander.

Wil je meer informatie over deze casus, neem dan contact op met Jan Willem Vermeulen, J.Vermeulen@vrzeeland.nl

Landelijke database alternatief aangedreven voertuigen Het aantal alternatief aangedreven voertuigen (AAV) neemt flink toe.

Hierdoor gebeuren er ook meer incidenten met deze voertuigen. Om van de incidenten en de bestrijding te leren en deze kennis toe te passen, bouwen het IFV en Brandweer Nederland een landelijke database op.

‘De data die dit oplevert, is van grote waarde voor de hulpdiensten’, vertelt onderzoeker Tom Hessels van het IFV. ‘Dit levert kennis op over zowel het bestrijden van dergelijke incidenten als het voorkomen ervan.’

Online dasboard De belangrijkste cijfers uit deze database zijn nu beschikbaar in een online dashboard. Hierin staan cijfers over het aantal en het type incidenten, het type alternatief aangedreven voertuig en de soort aandrijving. Niet alle data die door het IFV en de brandonderzoekers wordt verzameld, staat in het online dashboard. De uitgebreidere dataset wordt gebruikt in analyses voor volgende

rapportages. De eerste halfjaar-rapportage verschijnt dit najaar. Het dashboard is te vinden op kerncijfers.ifv.nl.

Oproep: meld incidenten Tom: ‘We willen natuurlijk zoveel mogelijk incidenten in de database opnemen. Ben jij in 2021 betrokken geweest bij een incident met een alternatief aangedreven voertuig? Stuur dan een mail naar tom.hessels@ifv.nl. Hoe meer gegevens, des te meer inzicht we krijgen.’

Meer informatie over de database en het dashboard lees je op de site van Brandweer Nederland

Op hoogte 11

Brandweerkrant V A N N E D E R LA N D

Protocol veiligere berging elektrische voertuigen Sinds 1 juni 2021 is er een protocol voor het adequaat afwikkelen van incidenten met een elektrisch voertuig. ‘De afspraken dragen bij aan een veiligere berging van deze voertuigen’, vertelt Paul van Dooren (Brabant-Zuidoost) namens Brandweer Nederland.

Stichting Incident Management Nederland (IMN), het Verbond van Verzekeraars, bergers, Rijkswaterstaat en Brandweer Nederland werkten samen aan deze regeling.

Er is nu ook een landelijk dekkend netwerk van bergers die elektrische voertuigen kunnen afvoeren en stallen.

Brandweer voor noodhulp ‘Voor de brandweer is dit zeer relevant want we kunnen ons daardoor blijven richten op het leveren van de noodhulp: het bevrijden van beknelde slachtoffers en het ‘blussen’ van het voertuig. Zodra de slachtoffers bevrijd zijn of ‘de vlammen er af zijn’, zit onze taak er in principe op en kan de berger aan de slag met haar taak: het veilig afvoeren van het voertuig.

Op basis van de keuze van de berger zelf gebeurt dat eventueel met een Salvagecontainer. Omdat er inmiddels meer dan twintig Salvagecontainers beschikbaar zijn verspreid over het land, kan de berger ook behoorlijk snel ter plaatse zijn. En het incident kan relatief snel worden afgehandeld.’

Meer over informatie over dit nieuwe protocol lees je op de site van Brandweer Nederland

Brandstof voor beter leren Het lerend vermogen vergroten, waardoor we in staat zijn ons werk nog beter te doen en ons sneller aan te passen aan de steeds veranderende omstandigheden in ons vak.

Met deze opdracht ging binnen Brandweer Kennemerland een werkgroep aan de slag. Met als resultaat een adviesrapport, de introductie van de term Brandstof voor alles wat te maken heeft met leren en het plan voor de start van ‘Team Brandstof’.

Ervaringen Noortje Kok, coördinator Waterongevallen, is lid van de werkgroep: ‘Mooi om te zien dat dit onderwerp zo leeft onder de medewerkers. Zo denkt iedereen graag mee en worden er steeds vaker leerpunten, ervaringen en succesverhalen gedeeld na afloop van een incident of oefening. Zo kregen wij bijvoorbeeld een mooi verslag van een collega over een incident met een vreemde lucht. Hierbij gaf hij zijn overdenkingen mee en samen hebben we dit uitgewerkt tot een casus met aandachtspunten om van te leren.’

Impuls ‘Met Brandstof wil Brandweer Kennemerland een impuls geven aan het leren van incidenten en zetten we ervaring om in verbetering’, vervolgt Noortje.

‘Dit is een doorlopend proces wat voortdurend de aandacht binnen de organisatie moet hebben. De aanbevelingen uit het adviesrapport worden onder andere opgepakt door een nieuwe kennisregisseur en ‘Team Brandstof’. Dit team bestaat uit een vaste kern vanuit verschillende afdelingen, maar kan aangevuld worden met specialisten afhankelijk van het onderwerp.’

Meer info Om de uitkomsten van het adviesrapport duidelijk te communiceren richting de organisatie heeft

De vier succesbepalende factoren: 1 Een veilige cultuur, gericht op verbetering.

2 Individuen die open staan om te leren van goede en slechte ervaringen en ook anderen daarin helpen.

3 Een organisatie die structureel bijdraagt aan het ophalen en borgen van leermomenten over de hele keten om daarmee continue verbetering te bereiken.

4 Leerproducten die positieve verandering in gang zetten, aandacht trekken en gericht zijn op verschillende doelgroepen van de organisatie.

Brandweer Kennemerland een animatie gemaakt, waarin het adviesrapport stap voor stap wordt doorlopen. Deze animatie kun je vinden op het YouTube kanaal van Brandweer Kennemerland.

Heb je vragen over dit onderwerp, stuur dan een mail naar Brandstof@vrk.nl Bekijk de animatie ‘Brandstof over het leren van incidenten!’

De wereldtuinbouwtentoonstelling Floriade Expo 2022 wordt volgend jaar april gehouden.

Ter voorbereiding op eventuele incidenten met de kabelbaan hebben de brandweer en het hoogtereddingsteam eind mei drie dagen bij de kabelbaan geoefend. Martijn Flipsen is hierbij in zijn functie als projectleider Floriade vanuit de Veiligheidsregio betrokken. ‘We hebben bij de kabelbaan diverse scenario’s gedraaid. We hebben eerst op het kabelbaanstation geoefend met het open maken van de gondels. Later hebben we dit ook vanuit de bak van de hoogwerker geoefend.’

Brandweer in Almere oefent bij kabelbaan Een blikvanger in Almere: de kabelbaan die boven de A6 in het kader van de Floriade Expo 2022 is aangelegd. Ter voorbereiding op dit grote evenement hebben de brandweer in Almere en het hoogtereddingsteam uit Utrecht oefeningen gedraaid bij de kabelbaan.

Abseilen Op de laatste dag van de oefeningen hebben de brandweermensen uit Almere en het hoogtereddingsteam daadwerkelijk mensen uit een gondel bevrijd. ‘De brandweer in Almere doet dit met de hoogwerker vanaf de snelweg en de busbaan; plekken waar ze de hoogwerker kunnen opstellen. In alle andere gevallen - boven bomen en boven water - komt het hoogtereddingsteam van de VRU in actie.

Hierin zitten brandweermensen uit Utrecht en Gooi en Vechtstreek. Zij werken heel anders.

Zij klimmen via een mast omhoog en gaan dan via de kabel naar de gondel waar mensen vast zitten. De leden van het hoogtereddingsteam brengen de mensen vervolgens in veiligheid door te abseilen. Hierbij wordt indien nodig een boot van de Floriade-organisatie ingezet om de mensen op te vangen.’

Noodgevallen Martijn heeft de oefeningen als erg nuttig ervaren. ‘Het is goed om je tijdig op bepaalde risico’s voor te bereiden en gezamenlijk met het hoogtereddingsteam te trainen. Daarom heeft team Vakbekwaamheid, Arbeidsveiligheid en Kennis deze oefeningen georganiseerd.

De kans dat er iets met de kabelbaan gebeurt is klein, want in de kabelbaan zijn allerlei noodvoorzieningen getroffen om de gondels ook bij technische problemen bij het station te krijgen.

Dus we oefenen echt voor de noodgevallen.

De kabelbaan wordt komende zomer voor een periode van drie maanden al in gebruik genomen.

Dit geeft het belang van de oefeningen aan.’

‘Het is goed om je tijdig op bepaalde risico’s voor te bereiden’

12 Achterop

Brandweerkrant V A N N E D E R LA N D

Terugblik Eurovisie Songfestival

Douze points voor Rotterdam

Zeven dagen lang stond er een CoPI-team paraat voor het Songfestival. Op 0-minuten notice, ofwel: fysiek bij elkaar. ‘We moesten zorgen dat we scherp en geïnformeerd bleven’, licht Arnout Koper toe. Samen met Ton Muilwijk was hij - op en af - Leider CoPI tijdens het Eurovisie Songfestival (ESF).

In het World Port Center in Rotterdam was al de hele week een CoPI-team aanwezig, van 13.00 uur tot ongeveer middernacht. Twee teams wisselden steeds twee dagen op, twee dagen af.

Tot in de puntjes ‘We stonden op drie plekken: voor Ahoy, de hotels van de delegaties en bij de opening voor de Cruiseterminal’, vertelt

Arnout. ‘Op het moment dat we zouden moeten opschalen naar GRIP1, konden we direct uitrukken. Alles was vooraf natuurlijk tot in de puntjes uitgedacht. Er keken immers 180 miljoen mensen live mee, dus er hing wel wat van af.’

Van uur tot uur De twee CoPI-teams hebben samen met de Planningsstaf en het Staf Grootschalig en Bijzonder Optreden (SGBO) in totaal maar liefst negentien scenario’s uitgewerkt. ‘We hebben per risico een best-, realistic- en worstcase-scenario uitgewerkt; van brand tot instorting of cyberaanval. Onze uitdaging in het CoPI was tweeledig: we moesten zorgen dat we de hele week paraat stonden én we moesten zorgen dat onze informatiepositie goed was. Wanneer is er publiek binnen?

Komen er demonstranten naar Ahoy? Wanneer komt koningin Maxima op bezoek? En is Ahoy voorbereid op de zware windstoten die worden opgegeven? Die zaken werden van uur tot uur getoetst.’

Zelftest Om scherp te blijven, werkte het CoPI gedurende de dag scenario’s uit. Omdat het CoPI tijdens de ESF-week fysiek bij elkaar was, voerden de teamleden steeds voor aanvang een COVID-zelftest uit. Niet per se een pretje, maar wel zo veilig.

Veilig feest Arnout tot slot: ‘We zijn trots op wat we met elkaar hebben neergezet en kijken terug op een mooi groot internationaal feest. Voor de meesten waarschijnlijk ‘a once in a lifetime event’. De wijzigingen en veranderingen die er elke dag waren, zijn door iedereen ontzettend goed opgevangen. Wij hebben er met z’n allen een veilig feest van gemaakt. Rotterdam is internationaal op de kaart gezet en de gezamenlijke (operationele) diensten hebben een mooi visitekaartje afgegeven: douze points!’

Nieuwe kazerne Brandweer Papendrecht

‘Beter kun je het niet hebben’ Op de avond van 6 mei trok een stoet rode voertuigen onder begeleiding van motoragenten en de burgemeester door Papendrecht. De brandweer verhuisde naar de nieuwe kazerne.

Vrijwilligers Albert Triet en Matthijs Keller en vastgoedbeheerder Rick Wolterink van Zuid-Holland Zuid nemen ons mee.

Brandweer Papendrecht wilde een functionele kazerne die trots uitstraalt. Dat heeft geleid tot een strak gebouw met een transparante zijde waardoor de voertuigen binnen te zien zijn. Rick licht toe: ‘De ruimtes hebben meerdere functies, zoals wacht-, instructie- en vergaderruimte. Ook is er plek voor de jeugdbrandweer. De kantine heeft de uitstraling van een huiskamer. Het gebouw is duurzaam en energieneutraal.

Het heeft geen gasaansluiting maar wel

zonnepanelen, isolatie in gevels en dak en laadpalen voor elektrische voertuigen.

Bij de bouw zijn eerder gebruikte materialen toegepast, zoals cement en oude planken. Naast het gebouw ligt het oefenterrein. Een hoge aarden wal van vijf meter beperkt hier het geluid en aan deze kant kunnen ook de voertuigen milieuvriendelijk worden schoongespoten.’

Positieve reacties ‘Als lid van de bouwgroep heb ik het hele bouwproces van begin tot eind meegemaakt’, zegt Albert. ‘In het begin hebben we onze nieuwe buren, de omwonenden van de nieuwe kazerne, uitgenodigd om een kijkje te komen nemen op de oude kazerne. Daarbij hebben we ook hun vragen beantwoord, voornamelijk over eventuele geluidsoverlast en het aantal uitrukken.

Vanwege corona konden we ze nog niet uitnodigen op de nieuwe locatie, maar we hopen dit later te combineren met een

Wat staat er in de volgende krant?

open dag. Het was prettig dat we in het hele traject eigen ideeën en voorstellen konden inbrengen en dat we mochten meebeslissen. Ik mocht met twee collega’s bijvoorbeeld proefzitten op het nieuwe meubilair. Op ons verzoek is gekozen voor stoelen die zijn gemaakt van verschillende gerecyclede materialen. Ik vind de nieuwe kazerne supermooi. Daar kunnen we jarenlang van genieten. Iedereen is blij, beter kun je het niet hebben.’

Vrolijk Matthijs vult aan: ‘De bouwgroep gaf steeds updates over het proces en vroeg regelmatig onze mening. Bijvoorbeeld over de mooie foto’s die groot zijn afgebeeld in het gebouw en die zijn gemaakt door één van onze korpsleden. Voor de verhui-

zing was ik zelfs een beetje zenuwachtig.

Ik begon in 2007 bij de jeugdbrandweer en ben inmiddels dus veertien jaar bij de bandweer betrokken. Dat betekent dat je iets moois achterlaat, met veel herinneringen aan leuke en minder leuke gebeurtenissen. Gelukkig wordt dat goedgemaakt door de nieuwe kazerne en door de rit met toeters en bellen er naartoe. De vrolijke en nieuwgierige blikken van inwoners die de tocht met mobieltjes filmden, voelden als waardering voor ons werk.’

Wil je meer informatie, neem dan contact op met communicatie@vrzhz.nl Bekijk links de video van de verhuizing of rechts de rondleiding

Wil je 24/7 op de hoogte blijven?

De volgende Brandweerkrant van Nederland verschijnt in

www.facebook.com/NLBrandweer

www.brandweernederland.nl

www.twitter.com/Brandweer_NL

Instagram.com/brandweernl

oktober 2021. Heb jij een leuk onderwerp voor deze krant?

Mail ons dan: communicatie @ brandweernederland.nl

>

Colofon

Meer informatie (026) 355 24 00 of Aan deze uitgave communicatie@brandweernederland.nl werkten mee:

Met dank voor de inhoudelijke bijdragen vanuit de regio’s:

redactie Team Communicatie Brandweer Nederland

Groningen, Gelderland-Zuid, Midden- en WestBrabant, Hollands Midden, Twente, IJsselland, Amsterdam-Amstelland, Rotterdam-Rijnmond, Utrecht, Flevoland, Noord- en Oost-Gelderland, Limburg-Noord, Zuid-Holland Zuid, Zeeland, Kennemerland, Brabant-Noord

teksten

de communicatieadviseurs van het Netwerk Cobra, Team Communicatie Brandweer Nederland, Richard Post

fotografie Versteeg AV Producties vormgeving HSTotaal, Hilversum druk MediaCenter Rotterdam verspreiding Netwerk Cobra

bezoek Kemperbergerweg 783 6816 RW Arnhem post Postbus 7010 6801 HA Arnhem internet www.brandweer nederland.nl

-