‘We zijn volwassen geworden’

Vijf jaar landelijk Specialisme Technische Hulpverlening (STH)

Vijf jaar STH. Vijf landelijke teams assisteren bij incidenten met instortingen of bij incidenten waarbij slachtoffers met de standaard basis- inzet niet te bereiken zijn. Teamleiders Wilbert en Adrie nemen ons mee.

Wat betekent STH precies voor jou?

Wilbert: ‘Wij zijn er om te assisteren bij ernstige incidenten waarbij slachtoffers in het spel zijn. Voorheen had iedere regio zijn eigen specialistische middelen, maar die werden nauwelijks gebruikt. Logisch, want de extreme calamiteiten waar we het over hebben, komen niet heel vaak voor. Vijf jaar geleden zijn de krachten gebundeld in vijf landelijke teams. We hebben kennis en vaardigheden opgebouwd, met name waar het instortingen van gebouwen betreft. Als de coronamaatregelen het weer toelaten, pakken we ook het bekwamen in de aanpak van spoorwegincidenten weer op. De kennis stellen we in dienst van een lokaal commando. We komen dus geen incidenten overnemen.’

Wilbert Kleijer

Wat is de toegevoegde waarde van de landelijke teams?

Adrie: ‘Uiteraard wordt ons team niet dagelijks ingezet, maar ik denk dat we de afgelopen jaren goede dingen hebben kunnen doen. We hebben bewezen dat we moeilijke casussen aan kunnen, zie de redding van een jongetje uit een ingestort pand in Coevorden. Hoe vaker je iets doet, des te beter je er in wordt. We hebben elkaar leren kennen en we hebben extra kennis opgedaan. We zijn volwassen geworden.’

Adrie van den Plas

Wilbert: ‘Als STH-team kijken we op een andere manier naar situaties en de risico’s dan bij standaard brandweeroptredens. Hoe kunnen we als reddingswerkers veilig naar binnen om een slachtoffer te redden? We zetten iets neer om dat doel te bereiken en dat mag weer instorten op het moment dat we klaar zijn.’

Welke inzet komt als eerste in herinnering als je terugdenkt aan vijf jaar STH?

Adrie: ‘Een gasexplosie in Den Haag. Bij een portiekwoning was de voorgevel eruit geblazen en waren verdiepingen ingestort. Er lag een slachtoffer onder het puin. We hebben samen met de lokale brandweer op verschillende manier geprobeerd om het gebouw te prepareren, zodat we naar binnen konden. Dat is uiteindelijk gelukt en we hebben het slachtoffer onder het puin vandaan kunnen halen. Een schoolvoorbeeld van waarom STH ooit is bedacht.’

Wilbert: ‘Team Zuid heeft nog nauwelijks inzetten gehad. Mijn persoonlijke highlight is een oefening samen met USAR.NL op het terrein van de voormalige Daniël den Hoedkliniek in Rotterdam. Daar hadden ze een pand daadwerkelijk laten instorten, waardoor de oefening levensecht was. Je kon toen goed zien wat we met elkaar kunnen betekenen.’

Staat STH na vijf jaar voldoende op de kaart?

Wilbert: ‘Ik heb niet het idee dat STH al bij iedereen tussen de oren zit. Wat misschien kan helpen is als STHteams aansluiten bij regionale oefeningen. Dan wordt beter inzichtelijk welke dienstverlening wij kunnen bieden.’

Adrie: ‘Net als het specialisme zelf moet ook de bekendheid groeien. We hebben ons in het verleden gepresenteerd tijdens ‘Roodshows’, dat heeft zeker geholpen. En het is ook niet zo dat STH overal bij móet zijn. Als we niet nodig zijn, is het ook goed. Maar ik zou het een gemiste kans vinden als onze meerwaarde niet minimaal wordt overwogen.’

Meer informatie over het landelijk Specialisme Technische Hulpverlening vind je op de site van Brandweer Nederland

Bijzondere ondergrondse inzet

Vroeg in de ochtend van dinsdag 8 juni werd de brandweer van Brakel gealarmeerd voor een brandgerucht in Poederoijen, nadat bij de buren van het meldadres de CO-melder afging. Uiteindelijk liep het uit op een bijzondere inzet, waarbij meerdere eenheden intensief samenwerkten.

De collega’s van de eerste tankautospuit (TS) die ter plaatse kwam, zagen rook uit de spouwmuur komen. Zij alarmeerden daarom een hulpverleningsvoertuig (HV) uit Zaltbommel en de Officier van Dienst (OvD). Om een goed beeld te krijgen, is geprobeerd om via een kruipluik in de woning onder de vloer te komen. Helaas bleek op deze manier niet de gehele kruipruimte veilig bereikbaar te zijn. SearchCam OvD Ben van Steenbergen: ‘Op dat moment vroeg ik me af hoe we op een veilige en verantwoorde manier zicht op het probleem, de mogelijke brand, konden krijgen. In overleg met de aanwezige eenheden kwam de optie voorbij om STH te alarmeren. We realiseerden ons dat zij beschikken over een zogenaamde SearchCam. Als ze daarmee slachtoffers kunnen zoeken, dan vast en zeker ook brandhaarden, zo bedachten we. In overleg met de teamleider van STH-midden, die in onze regio uitrukt vanuit Beusichem, hebben we één TS, een gereedschapscontainer en de teamleider van STH laten komen.’

Purschuim Terwijl het STH-team aanrijdend was, hebben de manschappen van de posten Brakel en Zaltbommel alvast een deel van de fundering uitgegraven en een gat in de fundering gemaakt. Zo hadden de collega‘s van STH gelijk toegang tot de volledige kruipruimte. Tijdens inspectie met de SearchCam bleek dat er geen rook meer werd geproduceerd. Dat was goed nieuws, want zo konden twee STH-collega’s met ademlucht via het gecreëerde gat in de fundering veilig onder de vloer komen. Zij troffen daar zwartgeblakerde purschuim aan. De brand was verder uit, een oorzaak is nog niet gevonden. Wel is bekend dat de vloer de dag voor de melding was geïsoleerd. Team Brandonderzoek (TBO) doet nog onderzoek naar de oorzaak van de brand.

Samen ‘Het was een bijzondere inzet, waarbij het STH-team een duidelijke meerwaarde had. Het was vooral mooi om te zien dat we deze klus echt samen hebben geklaard, waarbij de inzet van zowel de eerste TS, de HV én STH onmisbaar was’, besluit Ben.

Alarmering

Een STH-team kan op verschillende manieren worden gealarmeerd:

• De regio waar het incident plaatsvindt (bronregio) doet via de Gemeenschappelijke Meldkamer Den Haag (GMK DH) een verzoek voor STH-inzet of vraagt een advies.

• Mocht de bronregio een STH-regio zijn, dan alarmeert de regio zelf en ze informeert de GMK DH over de directe inzet.

• Het kan ook zijn dat de coördinerende regio (Hollands Midden) contact opneemt met de bronregio om te onderzoeken of een STH-inzet wenselijk is.

• Ook het Nationaal CrisisCentrum (NCC) kan contact opnemen met de GMK DH over een STH-inzet.

Scenario’s & materieel

Het specialisme wordt vooral ingezet op twee scenario’s:

• Het instorten van gebouwen, bovengronds of ondergronds, het instorten van industriële en/of infrastructurele constructies. Dit zowel tijdens gebruik of in aanbouw/sloop. Mogelijk met beknelde en/of opgesloten slachtoffers die met de basisinzet (inclusief peloton HV) niet te redden zijn.

• Een trein-, tram- of metro-ongeval, (verder benoemd als spoorincidenten; mogelijk met beknelde slachtoffers die met de basisinzet (inclusief peloton HV) niet te redden of te lokaliseren zijn.

De teams beschikken over speciale zoekapparatuur om slachtoffers te lokaliseren onder het puin. Ze hebben gereedschap en materieel om de bouwconstructie te stabiliseren en een ‘redweg’ te creëren.

Specialistische teams

Het werken op locaties waar instortingsgevaar dreigt, vraagt veel kennis en expertise. Bouwtechnisch inzicht, een sterk ontwikkeld analytisch vermogen en oplossingsgericht werken zijn belangrijke vaardigheden. Daar worden de collega’s, zowel beroeps als vrijwillig, van het Specialisme Technische Hulpverlening speciaal op getraind.

Een STH-team bestaat uit vijf reddingswerkers, twee logistiek ondersteuners, één teamleider en één plaatsvervangend teamleider.

Eerste lustrum

Lean Remmerde, landelijk coördinator STH (IFV): ‘In de afgelopen vijf jaar is STH 34 keer ingezet. Met als recente inzet die op 8 juni in Poederoijen (zie artikel hieronder). Ik ben trots op wat STH de afgelopen jaren bereikt heeft! Waar we nu staan is het resultaat van teamwork en inzet van velen. Het toont de kracht van landelijke samenwerking. Een stevig fundament is gelegd in de projectfase (2012-2016). Met inzet van alle teams en met ondersteuning van onze partners in het veld is dat fundament verder uitgebouwd. Opgedane kennis en ervaring wordt ingezet om het specialisme te blijven ontwikkelen. Ik wil dan ook iedereen die een bijdrage heeft geleverd, feliciteren met dit eerste lustrum!’

Standplaats STH-teams

STH-team Noord: Veiligheidsregio Fryslân, standplaats Drachten

STH-team West: Veiligheidsregio Hollands Midden, standplaats Alphen aan den Rijn

STH-team Oost: Veiligheidsregio IJsselland, standplaats Zwolle

STH-team Zuid: Veiligheidsregio Midden- en West- Brabant, standplaats Tilburg

STH-team Midden: Veiligheidsregio Gelderland-Zuid, standplaats Beusichem