Column Alie de Boer: Is het etiket té vol?

Is het etiket té vol?

Column

Soms lijkt het wel alsof er steeds meer informatie op een etiket staat. Natuurlijk vinden we er de zogeheten verplichte vermeldingen: de voedingswaarde, houdbaarheid en ingrediënten van een product. Maar vaak trekt de extra, vrijwillig gegeven informatie op een voedingsmiddel veel meer aandacht. Hoewel dat op zichzelf geen probleem hoeft te zijn, is het belangrijk dat zowel consumenten als producenten goed nadenken over de betekenis van al deze informatie.

Als we kijken naar vrijwillige informatie, zie je dat het vaak termen, logo’s of plaatjes zijn die bepaalde producteigenschappen benadrukken. Je kunt denken aan het uitlichten van specifieke smaken of andere sensorische kenmerken, of er wordt iets gezegd over de gezondheidseffecten door het gebruik van voedings- of gezondheidsclaims. Zulke informatie kan helpen om onderscheid te maken tussen producten, wat een consument vervolgens in staat zou moeten stellen om de beste keuze te maken.

De afgelopen jaren hebben we steeds meer verschillende soorten informatie zien verschijnen op voedingsverpakkingen. Producenten vertellen niet alleen over smaak en gezondheid, ook duurzaamheid speelt een grote rol en logo’s en certificeringen worden gebruikt om aan te geven of een product binnen een bepaalde leefstijl past. Al deze elementen kunnen in meerdere of mindere mate van belang zijn voor specifieke groepen consumenten. Toch weten we lang niet altijd of zulke informatie daadwerkelijk een verschil maakt in aankoopkeuzes en consumptiepatronen. Hoewel het een mooi streven is om consumenten informatie te geven om keuzes te vergemakkelijken, kleven er tegelijkertijd ook risico’s aan het veelvuldig gebruik van vrijwillige informatie. Zo kan er verwarring ontstaan over waar een term of logo eigenlijk voor staat: we herinneren ons in Nederland allemaal nog het einde van het vinkje.

Dit is de afgelopen jaren vaak aangehaald in de discussie over de toepasbaarheid van de Nutri-Score, omdat het algoritme (nog) geen rekening houdt met de Nederlandse voedingsrichtlijnen. Maar ook termen als ‘vleesvervanger’ kunnen voor verschillende producenten en consumenten iets anders betekenen: is het een eiwitvervanger, een goede bron van vitaminen en mineralen, of is het vooral een product met een lekkere bite, dat me mijn vlees laat vergeten?

Om verwarring te voorkomen – en ervoor te zorgen dat vrijwillige informatie niet als misleidend wordt ervaren – is het essentieel dat duidelijk is waar een term of logo voor staat. Zo is de Leidraad Duurzaamheidsclaims van de Autoriteit Consument en Markt een goede basis voor beweringen over duurzame voeding. Alleen door helder te communiceren en inzichtelijk te maken wat een logo of term echt betekent, kan het ook als betekenisvol worden ervaren. Dan kan zo’n etiket vol termen een aankoopkeuze écht vergemakkelijken. •

Dr. Alie de Boer

Assistant Professor Nutrition & Food Law Maastricht University