VMT 4 (2018)

Foto cover: Guy Ackermans

10. 8.

4PET Recycling start met recyclen van trays ‘Kwetsbaar opstellen niet voor watjes’

Pop-up vrij van plastic

Duwtje naar gezonde keuze

Nieuws

6 Nieuws

44 Ingrediënten

47 Agenda

48 Colofon

Thema Verpakken & Recyclen

Voedsel verpakken heeft vele functies, waaronder het voedsel veilig en langer houdbaar houden. Maar wat gebeurt met de verpakking nadat die niet meer nodig is?

10 Vlees verpakken in gerecyclede trays

15 Column: Duurzame verpakking vraagt marketeer met lef

16 Plastic recycling stuit op obstakels

21 Column: Lopend vuur

22 Kunststof kratten 100 procent recyclen

26 Duurzaamheid niet doorslaggevend

30 Verpakkingen essentieel voor voedselveiligheid

35 Pop-up in Ekoplaza vrij van plastic

Nieuws & Achtergrond

8 ‘Kwetsbaar opstellen niet voor watjes’

Marketing & Consument

38 ‘Ontwikkel product met een twist’

42 Nudging geeft duwtje naar gezonde keuze

Brave scheider

Ik ben een brave afvalscheider. Plastic omhulsels van tijdschriften ontvangen op het werk neem ik mee naar huis voor mijn plastic afvalzak. Het klokhuis van mijn appeltje ook, voor in de groenbak. Ik scheid zelfs de plastic en papieren laag van de kaasverpakking die je op de markt krijgt. Van mij zul je geen PET-fl esjes in de berm of op het strand vinden.

Voor dit themanummer over verpakken en recyclen bezocht ik een recycler van PET-fl essen. Het blijkt dat niet alle verpakkingen heel makkelijk te recyclen zijn. Flessen met allerlei opdrukken en kleuren zijn niet goed te recyclen. Wat goed is te recyclen staat vaak haaks op wat een marketeer het liefst wil. Dat is jammer, want ik hoop dat al mijn ijverige scheidingsinspanningen tot nieuwe verpak kingen leiden. Ik hoop dat producenten zich inspannen om verpakkingen recyclebaarder te maken. Ik verwacht dat ook van hen.

Het kan ook een andere kant opgaan, bijvoorbeeld die van plasticvrij zoals Ekoplaza doet. Onderdeel hiervan zijn composteerbare verpakkingen. De noodzaak van meer industriële composteerders is daardoor wel urgenter. Genoeg te doen in de keten. Tot die tijd draag ik mijn steentje bij door te blijven scheiden of minder producten met verpakkingen te kopen.

Dionne Irving d.irving@mybusinessmedia.nl

Calorievrije Sprite

De nieuwe suiker- en calorievrije Sprite die Coca-Cola vorig jaar introduceerde, slaat aan. Het aantal huishoudens dat de frisdrank kocht, steeg met 25 procent. Nederland is het eerste land ter wereld waar Coca-Cola alleen nog calorie- en suikervrije Sprite op de markt brengt. Na de herintroductie is er een volumegroei van 4,4 procent gerealiseerd. Door als eerste land de Sprite-herintroductie door te voeren, is Nederland gidsland. Coca-Cola Nederland hoopt hiermee een voorbeeld te zijn voor andere landen. Margreet van Staalduijnen, brandmanager Sprite in Nederland, geeft aan dat het succes niet onopgemerkt is gebleven in het buitenland. “Andere landen volgen nu ook.”

...................................................................................www.coca-cola.com

Friet voor thuisbezorging

Aviko foodservice lanceert de nieuwe SuperCrunch Fresh. Deze friet blijft extra lang knapperig en zou daarom geschikter zijn voor afhalen en thuisbezorging dan andere friet. Aviko speelt daarmee in op de stijging in de thuisbezorgingsmarkt. De omzet van thuisbezorging steeg vorig jaar naar 1,3 miljard euro. Naar verwachting stijgt die dit jaar nog eens met 20 procent. In een consumentenonderzoek gaf 83 procent aan knapperigheid van de friet de belangrijkste eigenschap te vinden. Knapperigheid zou een struikelblok zijn voor consumenten om friet te laten bezorgen. 81 procent van de consumenten gaf dan ook aan vaker friet te bestellen als ze weten dat die warm en knapperig aankomt.

..........................................................................................www.aviko.com

Jumbo en Coop kopen Emté

Jumbo en Coop nemen supermarktketen Emté over van groothandel Sligro. De twee supermarktketens betalen 410 miljoen euro. Tevens wordt Sligro leverancier van La Place. Jumbo krijgt twee derde van de in totaal 130 Emtésupermarkten in handen; de rest gaat naar Coop. De deal omvat daarnaast distributiecentra in Kapelle en Putten, de Vleescentrale in Enschede en ondersteunende operationele en commerciële afdelingen op Emtés hoofdkantoor in Veghel. Emté behaalde afgelopen jaar een omzet van 828 miljoen euro. Bij de supermarktketen werken 6.200 mensen. Jumbo, Coop en Sligro streven ernaar om de transactie in de loop van dit jaar af te ronden. ........................................................................................www.jumbo.com

Nieuw kenniscentrum

Consumenten kunnen bij het Kenniscentrum voedselfraude en voedselkwaliteit meer te weten te komen over hun voedsel. De Europese Commissie richt het centrum op om de voedselkwaliteit te bevorderen en voedselfraude harder aan te pakken. Het bestaat uit een netwerk van deskundigen van binnen en buiten de Commissie die EU-beleidsmakers en nationale overheden ondersteunen door toegang te verlenen tot geactualiseerde wetenschappelijke kennis. Het Gemeenschappelijk Centrum voor onderzoek zal het kenniscentrum beheren. ..................................................................................https://ec.europa.eu

VMT Video

Start-ups zijn erg belangrijk voor innovatie in de voedingsindustrie. In de toekomst zullen ze alleen nog maar een grotere rol spelen op dit vlak, verwacht Marloes Groenewegen van Startlife. Zij is een van de sprekers op het Food Future Event op 5 april in Den Bosch. “Start-ups zijn veel beter in staat in te spelen op de behoefte van de consument.”

Abonneer u op het Youtube-kanaal van VMT.

Nieuw platform pakt

voedselverspilling aan

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Nederland lanceert samen met achttien ondernemers het platform Verspilling is Verrukkelijk. Het platform gaat laten zien hoe voedselverspilling is tegen te gaan. De deelnemers bieden oplossingen: ze maken producten van ingrediënten die anders worden weggegooid of verwerkt tot diervoeder. Dit levert producten op, zoals soep van kromme groente (Kromkommer), chutney van overtollig fruit (Potverdorie!) en bier van oud brood (Instock). In verschillende supermarkten komt een Verspilling is Verrukkelijk-schap. Daarnaast zal het assortiment ook in steeds meer (bedrijfs)restaurants te vinden zijn. Later dit jaar willen de ondernemers een gezamenlijk eindejaarsgeschenkpakket lanceren.

Het initiatief werd begeleid door Pieter Goudswaard van MVO Nederland. “Van al het voedsel dat wereldwijd wordt geproduceerd, wordt een derde niet gegeten. Met goed ondernemerschap is daar zoveel aan te doen. ”

Voorlopig geen statiegeld op plastic flesjes

Staatssecretaris Stientje van Veldhoven, van het ministerie voor Infrastructuur en Waterstaat, zet in op minder plastic flesjes in zwerfafval en meer hergebruik. Als de doelstellingen niet worden gehaald, volgt in 2021 statiegeld op de kleine verpakkingen.

De partijen hebben gezamenlijk nieuwe doelstellingen opgesteld: 70 tot 90 procent minder plastic flesjes in het zwerfafval en 90 procent hergebruik van kleine flessen. Voor het overig zwerfafval verschijnt nog dit jaar de Landelijke Aanpak Zwerfafval. Speerpunt uit het plan is de burger betrekken bij het schoonhouden van berm, plantsoen en park. Producenten worden aangesproken op hun verantwoordelijkheid ten opzichte van verduurzaming, waar gemeenten actie kunnen ondernemen op het gebied van handhaving, opruimen en het plaatsen van prullenbakken.

Veel van de huidige plastic verpakkingen zijn lastig opnieuw te gebruiken. Daarom wil Van Veldhoven producenten stimuleren betere verpakkingen te gebruiken. Producenten met moeilijk te recyclen verpakkingen zullen meer gaan betalen aan de kosten voor het opruimen van afval. De staatssecretaris en het bedrijfsleven gaan hierover nog verder in gesprek.

Verder volgen er maatregelen wanneer de voor-

genomen doelen in het najaar van 2020 niet zijn gehaald. Per 1 januari 2021 wordt dan statiegeld ingevoerd op plastic flesjes. Het zou gaan om 10 tot 15 cent voor plastic flessen tot één liter. Het Afvalfonds Verpakkingen laat weten dat het bedrijfsleven blij is met de afspraken die de staatssecretaris heeft gemaakt. Verschillende milieuorganisaties zijn minder enthousiast over het plan om de uitbreiding van statiegeld uit te stellen tot 2020. De beslissing zou het milieu schaden en bovendien de roep van meer dan 200 gemeenten om uitbreiding van het statiegeld negeren. Dit

Unilever naar Rotterdam

Het wereldwijde hoofdkwartier van Unilever verhuist naar Rotterdam. Nu heeft de levensmiddelengigant ook nog een hoofdkantoor in Londen. De multinational gaf al eerder aan af te willen van die duale structuur. Minister van Economische Zaken Eric Wiebes noemt het een opsteker dat Unilever zijn hele hoofdkantoor in Rotterdam vestigt. “Het bewijst dat Nederland een aantrekkelijk land is voor zogeheten topholdings als Unilever”, zegt hij tegen de NOS. Werkgeversorganisatie VNO-NCW noemt “hoofdkantoren kweekvijvers voor toptalent”. Voorzitter Hans de Boer: “Hierdoor hebben we als land meer in de melk te brokkelen op het wereldtoneel.”

Verder komt de hoofdzetel van de divisies Beauty & Personal Care en Home Care in Londen. Rotterdam krijgt Food & Refreshment. In Wageningen verrijst volgend jaar het wereldwijde Food Innovation Centre.

.................................................................................................www.unilever.com

stellen de milieuorganisaties Recycling Netwerk, Plastic Soup Foundation, Greenpeace Nederland en Stichting De Noordzee. Volgens de milieuorganisaties leiden de voorgenomen methoden om zwerfafval te verminderen niet tot resultaat, maar enkel tot uitstel van statiegeld. “Drie jaar uitstel betekent miljoenen extra flesjes en doppen in het milieu die bijdragen aan de wereldwijde plastic soep voordat statiegeld misschien wordt uitgebreid. De beslissing van de regering stelt ons teleur”, zeggen ze.

‘Kwetsbaar opstellen niet voor watjes’

Ceo Eosta spreekt op Food Future Event van 5 april

De voedingsmiddelenindustrie moet onder ogen gaan zien wat de schadelijke impact is van de voedselketens op mens en milieu. Transparantie daarin is op dit moment vaak nog ver te zoeken in food. Dit stelt ceo Volkert Engelsman van Eosta, distributeur van biologische groenten en fruit. Engelsman is een van de sprekers op het Food Future Event op 5 april in Den Bosch.

Distributeur Eosta in Waddinxveen staat internationaal bekend als mvo-koploper. Volkert Engelsman, oprichter en directeur van het bedrijf, werd in 2017 gekozen tot aanvoerder van de Trouw Duurzame Top100. Engelsman kreeg de toppositie toebedeeld omdat hij zich internationaal manifesteerde als koploper op het gebied van True Cost Accounting, ofwel zichtbaar maken van de verborgen maatschappelijke kosten in de economie. Dat doet Eosta zelf onder het merk Nature & More en met campagnes als Save Our Soils en innovaties als Natural Branding.

Is de voedingsmiddelenindustrie op dit moment transparant genoeg in de keten zelf en naar de consument?

“Nee totaal niet. De industrie bedrijft op dit moment struisvogelpolitiek en ziet de wereldwijde problemen die de foodsector momenteel veroorzaakt onvoldoende onder ogen. Ze zaagt daarmee aan de eigen stoelpoten. We zijn bezig de planeet in hoog tempo om zeep te helpen en de foodsector speelt daarin een belangrijke rol.”

Waar gaat het fout?

“Daar waar perverse prikkels van kortetermijnwinstdenken dominant zijn, gaat het niet goed. En het gaat niet goed op drie punten: gezondheid, milieu en sociale rechtvaardigheid. Daar zitten ook de valkuilen en uitdagingen. De impact van voeding wordt onderschat. Als we het hebben over gezondheidszorg, hebben we het eigenlijk over ziekenzorg. Echte gezondheidszorg begint met goede en gezonde voeding. Er wordt nog te veel bocht onder de noemer ‘voeding’ in de markt gezet. Gunstig voor een kortetermijnwinstgedreven aandeelhouder, niet zo gunstig voor je smaakpapillen, laat staan voor je gezondheid.

En dan gaat het niet alleen om zout, suiker en vet maar ook om agrochemische bestrijdingsmiddelen die al dan niet in een cocktaileffect toxisch kunnen zijn.

De Wereldgezondheidsorganisatie WHO en EY bijvoorbeeld hebben becijferd dat bio-appels 14 eurocent/kg gezonder zijn dan gangbare appels, puur als gevolg van bestrijdingsmiddelen.

Daarnaast moet er meer aandacht komen voor de verborgen schade die ons voedselsysteem veroorzaakt aan het milieu. In een studie van de Franse overheid worden alleen al de kosten van drinkwatervervuiling als gevolg van kunstmest en pesticiden becijferd op 54 miljard euro per jaar. Is toch apart dat niet de vervuiler maar de belastingbetaler dat mag betalen.

Of neem de dertig voetbalvelden aan vruchtbare landbouwgrond die we volgens de FAO per minuut verliezen als gevolg van intensieve landbouw. Twaalf miljoen hectare per jaar! We houden met elkaar een systeem in stand dat niet langer houdbaar is. Op het gebied van biodiversiteit, klimaat en stikstofkringlopen denderen we volgens Johan Rockström (een bekende Zweedse milieuprofessor aan de universiteit van Stockholm, red.) dwars door de draagkrachtgrenzen van onze planeet.”

Hoe kan de voedingsmiddelenindustrie het voortouw nemen?

“Een belangrijk deel van de oplossing zit in correct rekenen. In het transparant maken van de werkelijke kosten van voeding, dus inclusief de verborgen kosten voor people en planet. Met ons traceerbaarheidsmerk Nature & More proberen we dat. Dat begint met transparantie. We geven fruittelers niet alleen weer een gezicht door hun unieke verhaal te vertellen, maar we maken ook hun inspanningen voor mens en milieu transparant.

Het is een systeem waarmee we de duurzaamheidsprestaties van onze telers niet alleen meten, maar ook managen, vermarkten en sinds kort dus ook monetariseren, ofwel uitdrukken in geld. Dat laatste doen we natuurlijk niet zelf maar laten we doen door clubs als de Verenigde Naties en accountants. De teler verdient het tenslotte om zijn maatschappelijke meerwaarde ook verzilverd te krijgen in de markt.”

Hoe wordt er gereageerd op de aanpak van Eosta?

“Mensen met een visie reageren enthousiast. We stonden niet voor niets bovenaan in de Trouw Duurzame Top-100. Maar uiteraard staat niet gelijk iedereen te trappelen voor dit soort radicale transparantie. Aan de andere kant gaan vernieuwing en innovatie meestal uit van een trendsettende minderheid, de rest volgt vanzelf. Regeren is vooruitzien.”

Ziet u het positief in voor de voedingsmiddelenindustrie de komende jaren?

“Ja. Binnen de World Business Council For Sustainable Development (WBCSD) wordt volop gewerkt aan de monetarisatie van natuurlijk en sociaal kapitaal. De Natural Capital Coalition en de Social Capital Coalition hebben inmiddels protocollen gelanceerd die als uitgangspunt dienen

voor winst- en verliesrekeningen waarin ook verantwoording afgelegd wordt over het gebruik van natuurlijk en sociaal kapitaal. Niet alleen interessant voor de voedingssector, maar ook voor overheden. Tenslotte is er ook huiswerk voor een gelijker speelveld in de markt waarin de boer beloond wordt voor zijn maatschappelijke

meerwaarde en waarin de vervuiler betaalt. Daar moet wet- en regelgeving over komen. Of fiscale compensatie. De financiële sector is vooral betrokken vanuit oogpunt van risicobeheersing. Tenslotte is de invoering van een klimaattaks niet langer denkbeeldig en die raakt het toekomstig winstgevend vermogen van ondernemingen. Duurzaamheid breekt gaandeweg uit het exclusieve domein van de groene bubbel en daalt af in het dna van de markt en de financiële sector, wordt steeds meer een license to operate. Eerlijk gezegd maakt het mij niet zoveel uit wat de motivatie van een bedrijf is om duurzaam te opereren. Soms is het reputatiegedreven, soms risicogedreven en soms intrinsiekgedreven. Ik vind het allemaal prima, zolang het maar gebeurt.”

Bij transparant zijn hoort soms ook een kwetsbare opstelling. Is dat mogelijk binnen de industrie?

“Ja, maar transparantie is niet voor watjes. Veel spelers gaan nog erg defensief of reactief om met het thema. De standaardreactie die je vaak hoort is ‘nee, niet weer nieuwe complianceregels’ of ‘nee, niet weer een bestrijdingsmiddel op de zwarte lijst’. Degenen die dat zeggen, zien nog niet dat de wereld in een snel tempo verandert.”

• WILLEM-PAUL DE MOOIJ •

Food Future Event

VMT organiseert het Food Future Event op 5 april in Den Bosch. Centraal thema van het programma is Radicale transparantie. Reserveer de datum in uw agenda en schrijf u snel in via: www.vmt.nl/foodfuture

‘Veel spelers gaan nog defensief om met transparantie’

Volkert Engelsman, oprichter en directeur van het bedrijf Eosta, werd in 2017 gekozen tot aanvoerder van de Trouw Duurzame Top-100.

PET-verpakkingen zijn goed te recyclen. De frisdrankfl essen keren slechts voor een deel terug in hun oude gedaante. Ze vinden hun weg vooral naar andere toepassingen. 4PET Recycling bouwt een nieuwe verwerkingslijn voor de recycling van PET-trays, de verpakking van menig lapje vlees of vegaburger. De lijn is volgens het recyclebedrijf de eerste in Europa en misschien wel de eerste wereldwijd, vertelt QA-manager Fred Koning.

“Recyclen is niets anders dan een zuivere stroom verwerken tot hetzelfde product. Hoe vuiler de stroom, hoe lastiger het is om te recyclen.” QA-manager Fred Koning van 4PET Recycling heeft het dan niet over de binnenkant van de verpakking. “Een stuk vlees of een beetje cola is niet erg, dat wassen we er wel uit.” Hij doelt op verpakkingen met een kleurtje of een metaalachtig laminaat. “Dat soort verpakkingen kunnen we niet meer transparant maken.” Waterflessen zijn het beste te recyclen, zegt de kwaliteitsman. “In water kun je elke verontreiniging meten. Als er iets zuiver is, dan is het wel een waterfles.”

Koning heeft liever dat bedrijven alle uitingen op een kunststof sleeve plaatsen. “Die kunnen we uitstekend verwerken, daar is ons proces op ingericht. Het maakt niet uit hoe gekleurd de sleeve is.” Hetzelfde geldt voor de trays die de recycler over een half jaar gaat verwerken. “Als het een transparant PET-bakje is zonder allerlei vreemde laminaten, kunnen we het verwerken. Een beetje blauw is niet erg, want het menselijk oog ziet blauw als helder. Groen of rood is al lastiger.”

Uitbreiden naar trays

4PET Recycling is ooit gestart met de recycling van afgekeurd voed-

selveilig materiaal dat nog niet bij de consument is geweest, zoals afgekeurde preforms. Dat was de basis van dit bedrijf, vertelt Koning. “PET-flessen van water verwerken wij ook. Maar deze materialen zijn lastiger te krijgen omdat er steeds meer verwerkers bijkomen.” Het bedrijf zocht daarom naar een uitbreiding van het te recyclen materiaal. De landelijke afvalverwerker Suez scheidt al enige tijd trays. In Rotterdam liggen enorme balen met deze bakjes. Trays hebben een ander valgedrag in vergelijking met flessen, legt Koning uit. “De traytjes zijn compacter en minder uniform dan PET-flessen, die vaak hetzelfde zijn. Om ze efficiënt te verwerken, moeten we het voortraject apart uitvoeren. Als ze eenmaal de vorm van flakes hebben, is het gedrag hetzelfde. Maar dan is de chemische samenstelling nog anders.” In trays wordt veel meer gelamineerd materiaal gebruikt dan in PET-flessen. Op de PET-folie wordt een dunne laag PE gelamineerd. Dat smelt bij een lagere temperatuur. Door het te verwarmen, smelt het en plakt het vast aan de rand van de tray. Dit restje PE moet wel worden verwijderd van het PET-bakje. “We delamineren in een warmwaterbad. In dit wasproces worden de eventueel aanwezige lijmen opgelost, zodat delaminatie ontstaat. Het smelten van PE en daarmee scheiden van PET gebeurt in een extruder. Dit deel van het proces zal later worden ingericht.” De recycler ontwikkelt

In zes stappen van verzamelen kunststof afval bij consument naar schone PET-flakes

1. Suez verzamelt al het kunststof afval bij de consument en scheidt dat in verschillende fracties. De PET-fractie gaat onder andere naar 4PET Recycling.

2. De balen met flesjes – en vanaf juni de balen met traytjes – worden bij ontvangst nogmaals gescheiden met IR-technologie om zoveel mogelijk zuivere PET het proces in te krijgen. De twee IR-machines zijn samen voor 99,7 procent accuraat.

3. In een eerste stap worden loszittende onderdelen, zoals sleeves en labels, en metalen delen verwijderd.

4. De verpakkingen worden geshredderd, in kleine stukjes gebroken inclusief de doppen.

5. De stukjes worden in een drijfzinkbak met water gedaan. De dopjes van polyolefine blijven drijven, PET zakt naar de bodem.

6. De PET-flakes worden gewassen met loog. Wat overblijft zijn schone flakes, die worden gedroogd in een tuimeldroger. Dit eindmateriaal is geschikt om te verwerken in extrusiemachines tot folies.

‘De consument zou een gelikte verpakking niet moeten kopen’

het proces samen met machinebouwer Erema, die is gespecialiseerd in recyclemachines met EFSA-goedkeuring. Dat laatste is belangrijk, benadrukt Koning. “We hebben maar deels zicht op de keten. Daarom moeten we het recycleproces zó inrichten dat het materiaal voedselveilig is.” Komt een traytje terug als traytje? “Ja, als de fabriek klaar is, kan dat zeker.”

Statiegeld

4PET Recycling staat niet positief en niet negatief tegenover statiegeld. “Het levert een schone, goed verwerkbare fractie op. Het is echter wel duur. We zien dat een Fost Plus-systeem, zoals dat in België functioneert, ook erg goed werkt.” Discussie is er over de Plastic Hero-inzameling, waarbij consumenten zelf kunststof scheiden. “Als je tien mensen vraagt wat er in de recyclingzak

zal scheiden moeten gebeuren en dan is het goedkoper als de consument het doet. Netto is het statiegeldsysteem goedkoper dan de plastic heroes waar alle plasticsoorten bij elkaar zitten. Bij dat laatste moet je meer moeite doen om het te scheiden. Een deel wordt door Suez in Rotterdam gedaan met infraroodscheiders. Wij krijgen de PET-stroom.”

Veel vragen over additieven

Gerecyclede folie komt steeds meer in zwang. PET is een gemakkelijk materiaal, vertelt Koning. “Het bevat niet veel additieven en het is niet poreus en heel sterk. Daarom gebruikt de frisdrankenindustrie het graag. Ook neemt het nauwelijks schadelijke stoffen op, dus is het intrinsiek veilig en ook de gerecyclede variant. Dat is anders bij gerecycled karton. Daarin blijven de inkten zitten die wel migreren.”

moet, krijg je tien verschillende antwoorden. Idealiter scheiden consumenten zelf de verpakkingen naar soort, maar dat kunnen wij van hen niet vragen omdat ze überhaupt niet weten wat welk materiaal is. Dat is heel lastig. In die stroom komen dan ook chipszakken voor die we helemaal niet kunnen recyclen. Toch

Koning meldt dat de uitwerking van de verordening van gerecyclede kunststoffen voor gebruik bij voedselcontact (2008 (282/ 2008 EU)) steeds wordt uitgesteld. De EU is druk bezig met het hele MOSH- en MOAH-verhaal bij karton. Heeft die kwestie nog invloed op de PET-recycling? “Bedrijven zijn niet huiverig om gerecycled PET te gebruiken, maar we krijgen wel heel veel vragen van thermovormers, verpakkers en zelfs supermarktketens. Je moet je documentatie wel heel goed op orde hebben en steeds dieper in de materie duiken.” Koning: “We laten regelmatig onze folies testen op het migratiegedrag van schadelijke stoffen in contact met water, alcohol of vetten. Ze bevatten nauwelijks stoffen.

‘Als er iets zuiver is, dan is het wel een waterfles’

INVOERBAND VAN DE FLESSEN in het proces; op de achtergrond de ballistische separator, de voorwas en de labelscraper.

Maar mocht er iets inzitten, dan wil je zeker weten dat het er niet uitkomt.”

Voordelen van plastics

“Er wordt veel gemopperd op plastic. We moeten ervoor waken dat we daarbij de nuance niet uit het oog te verliezen”, betoogt Koning.

“Laat ik vooropstellen dat het niet thuishoort in oceanen. Maar ligt

Circulaire omgeving

4PET Recycling verwerkt niet alleen herbruikbaar materiaal. Ook de bedrijfsvoering is circulair. Dat komt door de buren op de locatie in Duiven. De naastgelegen biomassacentrale van AVR levert groene stroom en warmte. Aan de andere kant staat de waterzuiveringsinstallatie van het Waterschap Rijn en IJssel. Die levert biogas aan 4PET Recycling, waarmee de tuimeldroger wordt verwarmd. Het benodigde koelwater is gezuiverd rioolwater uit de regio. “We zijn bijna 100 procent circulair”, zegt QA-manager Fred Koning trots. De doppen en etiketten, een reststroom uit het proces, verkoopt het recyclebedrijf. De pulp van de labels wordt binnenkort als biomassa gebruikt door AVR. Ook het afvalwater gaat naar het waterschap. “Beter kun je het bijna niet hebben. We zitten hier op een perfecte plek om dat uit te voeren.” 2 juni houdt 4PET een open dag voor de regio, samen met AVR en het Waterschap Rijn en IJssel.

Gewassen en gezuiverde flakes worden geladen in de vrachtauto voor LEVERING AAN FOLIEBEDRIJVEN.

dat dan aan het plastic of aan de gebruiker? Plastic heeft ervoor gezorgd dat voedsel veel langer houdbaar is, dat we veel minder voedsel hoeven te produceren en veel minder hoeven weg te gooien. De CO2-uitstoot van de voedselketen is door gebruik van plastic al flink gereduceerd, nog voor het plastic is gerecycled.” Volgens de kwaliteitsmanager moeten we het gedrag van de consument veranderen. Hoe? Door hem de kennis te leveren die hij nodig heeft om beter te scheiden en te recyclen. “En heel belangrijk: producten moeten zo ontworpen worden dat ze goed te recyclen zijn. Want wie heeft er nu last van de verpakkingen niet goed te recyclen zijn? Dat zijn wij. Maar wie bepaalt hoe de verpakking eruit komt te zien? Dat zijn de grote merkenhouders.” Koning is stellig. “De consument zou een gelikte verpakking niet moeten kopen omdat ze lastiger te recyclen is. Op een labeltje mag je alles plaatsen, vorm doet er niet toe. De marketeers moeten dat inzicht krijgen.”

Aan de andere kant, zegt Koning, schrijdt de techniek ook voort. “Als verpakkingen moeilijk te recyclen zijn, kan het twee kanten op: maak verpakkingen die gemakkelijker te recyclen zijn of verbeter de recycletechniek. Dat doen we nu met de trays.” Kortom, volgens Koning mag er zowel bij het ontwerp als bij de consument meer nadruk gelegd worden op de recyclebaarheid van verpakkingen. “In alle gevallen is een ketenaanpak de beste oplossing.”

Duurzame verpakking vraagt marketeer met lef

Marketeers nemen het vaakst de beslissing over het verpakkingsmateriaal, blijkt uit interviews met marketeers en designers en een survey onder verpakkingstechnologen. Aspecten zoals uiterlijk, time-to-market, kosten en niet hoeven investeren gaan voor duurzaamheid. Dat is goed te zien in de winkel. Paper look and feel is nu erg in omdat dit het goed doet bij de consument: het ziet er authentiek uit. Helaas worden deze verpakkingen vaak gemaakt met milieubelastender materialen, extra processtappen of lagen. Greenwashing dus.

100 procent circulair

Veel bedrijven hebben aangegeven 100 procent circulair te willen werken in de nabije toekomst. Omdat metalen verpakkingen deel uitmaken van een grotere keten dan verpakkingen alleen, kunnen ze daarom het gebruik opvangen van coatings en materiaalverschillen. Glas heeft last van tafelglas dat in de glasbak wordt gegooid. Daarvoor zijn echter oplossingen en het inzetten van gerecycled glas gaat steeds beter. Alle potten en sausflessen groen maken, zou een behoorlijke milieuwinst opleveren. Dat vraagt echter wel om een eigenwijze marketeer en acceptatie door de consument. Papier en karton behalen flinke recyclepercentages die hoger worden door de recycling van kartonnen drankverpakkingen. Problemen zijn er met de voedselveiligheid door chemicaliën die gebruikt worden in inkten, lakken en coatings zoals minerale oliën, BPA en 4MBP.

baarheid. En daar zit ook het grootste probleem. Als een marketeer een keuze kan maken uit nieuwe opties, doet hij dat vaak ook. Veel marketeers willen zich binnen de grenzen onderscheiden. Die wens wordt vooral gevoed door grafisch ontwerpers. En die kunnen zich door de mogelijkheden uitleven in creativiteit: transparantie, glans, mat, opake, goud, kleur. Het levert prachtige designs op, maar het komt de recyclebaarheid niet ten goede.

Stroomlijnen

Daarmee worden onder meer onderscheidende desings gemaakt. Ontwerpers zijn daarvoor afhankelijk van het aanbod van de industrie: welke lakken en coatings zijn beschikbaar, hoe is de verwerkbaarheid en wat is het resultaat. Niet altijd bevredigend, zoals bleek uit de survey. In een enkel geval nam de verpakkingstechnoloog het voortouw, koos hij een andere materiaal en zei niets tegen de marketeer want ‘die merkt het toch niet’.

Invloed op recyclebaarheid

Bij kunststoffen heeft een ontwerper meer invloed op de recycle-

De uitdaging zit hem in het stroomlijnen van alle genoemde partijen die een rol spelen bij de totstandkoming van het ontwerp. Daar kan een structural packaging designer een grote rol bij spelen. Ook om ervoor te zorgen dat de consument het product koopt, omdat het zich onderscheidt in de winkel en toch duurzamer is. Al deze aspecten maken deel uit van de verpakkingsvakken van de opleiding Industrial Design Engineering van Universiteit Twente.

‘Alle potten en flessen groen maken is milieuwinst’

• ROLAND TEN KLOOSTER •

R. ten Klooster is hoogleraar Packaging Design and Management aan Universiteit Twente en ontwerper/adviseur bij Plato product consultants

Plastic recycling stuit op obstakels

Wat kunnen voedingsmiddelenbedrijven doen?

In 2030 moeten alle plastic verpakkingen in de Europese Unie recyclebaar of herbruikbaar zijn. Volgens materiaaltechnoloog Ulphard Thoden van Velzen van Wageningen Food & Biobased Research heeft dat voor de voedingsmiddelensector vergaande consequenties.

De Europese Commissie heeft half januari haar Plastics Strategy gepresenteerd. Dit nieuwe beleid moet een overgang mogelijk maken naar een meer circulaire economie. Onderdeel hiervan is de eis dat in 2030 alle plastic verpakkingen die op de Europese markt worden gebracht kosteneffectief zijn te recyclen of herbruikbaar zijn. De aangekondigde eis heeft grote gevolgen voor de voedingsmiddelensector, stelt Ulphard Thoden van Velzen, die veel onderzoek doet naar het inzamelen, sorteren en recyclen van plastic verpakkingen. Hij ziet een aantal belangrijke obstakels bij de invoering van de Europese plannen.

1GEBREK AAN K ENNIS

Er bestaat in het midden- en kleinbedrijf veel onwetendheid over de gebruikte verpakkingsmaterialen, aldus Thoden van Velzen, die voor zijn onderzoek vaak bij bedrijven komt. “Ik maak daar regelmatig mee dat ik slecht recyclebare materialen als polystyreen (PS) of PVC aantref. Op de vraag waarom ze dit gebruiken terwijl er zulke goede alternatieven zijn, krijg ik vervolgens een ontkenning en een handelsnaam als antwoord.” Uit welke materialen

de verpakking met die handelsnaam bestaat en of ze recyclebaar is, weten producenten vaak niet.

Om hier verandering in te brengen is een cultuuromslag, voorlichting en scholing nodig, stelt de onderzoeker. Materiaal- en verpakkingstechnologie zouden standaardonderdelen moeten worden van opleidingen tot levensmiddelentechnoloog. “En levensmiddelentechnologen die nu bij verpakkende bedrijven werken, zouden een

additionele cursus moeten krijgen.” Bij het grootbedrijf speelt dit probleem volgens hem niet. “Die hebben een speciale verpakkingstechnoloog in dienst en weten precies welke materialen ze toepassen en waarom.” Overigens hebben elf multinationals, waaronder Coca-Cola en Unilever, beloofd dat hun plastic verpakkingen uiterlijk 2025 al volledig recyclebaar zijn.

2 WAT IS RECYCLEBAAR PRECIES

Over de exacte definitie van het begrip recyclebaar is nog onduidelijkheid. De Deutsche Gesellschaft für KunststoffRecycling (DKR) heeft hier een uitgebreid programma voor opgesteld. Daarin wordt op wel 643 punten beoordeeld of verpak-

Aan de slag met recycling

Wat kun je als foodbedrijf doen als je wilt bijdragen aan het recyclen van kunststof verpakkingen?

• Ken je verpakkingen. Begin met een grondige inventarisatie van alle gebruikte verpakkingen: van welke materialen zijn ze gemaakt en zijn die recyclebaar?

• Vervang waar mogelijk niet-recyclebare verpakkingen voor een recyclebaar alternatief. Met name PS (polystyreen), PVC en zwarte verpakkingen zijn vaak gemakkelijk te vervangen door andere materialen of andere kleuren.

• Gebruik je laminaten? Zoek dan samenwerking met branchegenoten om onderzoek naar goede alternatieven te initiëren.

• Gebruik je PET? Stel beleid op om geheel of deels over te gaan op rPET. Er zijn verschillende polymeerzuivere rPET-grades op de markt. Of die geschikt zijn, hangt af van je inkoopvoorwaarden en benodigde volumes.

kingen recyclebaar zijn, zegt Thoden van Velzen. Met een score tussen de 0 en 100 procent als uitkomst. “Geen enkele verpakking is 100 procent recyclebaar. Als je 90 procent scoort, ben je al geweldig goed bezig. De definitie van de DKR is de meest vergaande die ik ken. Maar die is in de praktijk lastig te gebruiken.”

Thoden van Velzen en collega’s hanteren een eenvoudiger definitie. Hun beoordeling is gebaseerd op de drie stappen in de recyclingsketen: inzamelen, sorteren en mechanisch recyclen. “In al die stappen kunnen problemen optreden. Zijn er veel problemen, dan noemen we de verpakking slecht recyclebaar”, legt hij uit. Zo komen de onderzoekers tot vier categorieën: 1. goed recyclebaar, 2. niet ideaal recyclebaar, 3. in de toekomst (binnen vijf jaar) mogelijk recyclebaar, 4. slecht recyclebaar. Gekleurde PET-flessen bijvoorbeeld behoren tot de categorie ‘niet ideaal’, omdat ze het recyclen van heldere PET-flessen lastiger maken. Op zichzelf zijn ze uitstekend recyclebaar.

De grote vraag is nu hoe ruim of hoe strikt de Europese definitie voor recyclebaar gaat worden. Daarover moeten alle EU-landen het eerst met elkaar eens worden.

3

VOOR LAMINATEN GEEN GOEDE ALTERNATIEVEN

Zo’n 28 procent van de kunststof verpakkingen in Nederland is nu niet recyclebaar. Voor een belangrijk deel bestaat er nog geen eenvoudig toepasbare vervanging. Het gaat dan om doordrukstrips en meerlaagse flexibele verpakkingen voor onder meer chips, zoutjes, droge soepen, vlees- en vleeswaren en voorgebakken brood. Die laminaten bestaan uit verschillende materialen, zoals nylon en PE in verpakkingen voor afbakbrood.

Veel alternatieve materialen met dezelfde functionaliteit vallen af: PVdC-verpakkingen (polyvinylideenchoride) bevatten chloor, en EVOH-verpakkingen (ethylvinylalcoholcopolymeer) zijn evenmin

Recyclebaarheid van kunststof verpakkingen

Goed recyclebaarHeldere PET-flessen, PE-flessen en flacons, PP-flessen en flacons, PE-folie, PE-dieptrek en vormvast, PP-dieptrek en vormvast (schalen, bekers, kuipjes en andere vormvaste verpakkingen)

Niet ideaal recyclebaarBonte PET-flessen, PP-folie

In de toekomst recyclebaarPET-dieptrek en vormvast

Slecht recyclebaarPS-flessen, PVC-dieptrek en vormvast, PS-dieptrek en vormvast, PVC-folie, PS-folie, laminaatfolie, doordruk- strips, piepschuim schalen

recyclebaar. “Glasfolies zijn de enige barrièrefolies waarvan verschillende onderzoeksinstituten hebben gezegd dat er na inzameling, wassen en shredderen weer nieuwe korreltjes van zijn te maken zonder kwaliteitsverlies”, zegt Thoden van Velzen. Dit zijn SiOx- of AlOx- multilaagsfolies.

“Het probleem hiervan is echter dat een folie met SiOx een heel harde stabiele kunststoflaag nodig heeft om op te hechten. Een beetje rek doet zo’n glasfolie al kapot gaan.”

Vaak wordt SiOx daarom gecombineerd met PET, maar dat is weer lastig te sealen, zegt Thoden van Velzen. Ook kunnen de barrière-eigenschappen van de folie worden aangetast door kreuken. Werken met glas-

folie vereist dus goed getraind personeel en zeer gecontroleerde productieomstandigheden. Daarom vermoedt de materiaaltechnoloog dat ook glasfolie geen echt alternatief is. Volgens hem is het daarom nodig dat er recyclebare verpakkingen worden ontwikkeld voor verschillende productsegmenten, zoals voorgebakken brood, vleeswaren en snacks. Hier zou op nationaal niveau of via brancheorganisaties onderzoek naar moeten worden gestart.

4 STOORSTOFFEN IN RECYCLESYSTEEM

In het recyclingsysteem voor verpakkingsafval in Nederland komen helaas ook spullen terecht die er niet in thuishoren. Speelgoed, elektriciteitsbuizen,

Tabel 1. Bron: M.T. Brouwer, E.U. Thoden van Velzen: Recyclebaarheid van verpakkingen op de Nederlandse markt, Wageningen Food & Biobased Research, 1 december 2017.

‘Voor voorgebakken brood, vlees en snacks moeten recyclebare verpakkingen komen ’

Meerlaagse flexibele verpakkingen zijn nu niet recyclebaar.

kamerplanten, radio’s, glas, luiers, bouwmaterialen, somt Thoden van Velzen op. Die heeft hij in het PMD-afval aangetroffen. Volgens de onderzoeker wordt dit veroorzaakt door verkeerd sorteren door de consument en het restafvalmijdend beleid van sommige gemeentes. Burgers worden bijvoorbeeld gestraft voor het produceren van restafval door hogere tarieven of moeten met hun zak ver lopen naar een brengpunt. De vreemde kunststoffen – dus niet afkomstig van verpakkingen – die zo in de keten terechtkomen, bemoeilijken het recyclen. “Je wilt een zo laag mogelijk gehalte vreemde kunststoffen en een zo hoog mogelijk gehalte gewenste kunststoffen, want dan kun je er weer nieuwe verpakkingen van maken”, legt Thoden van Velzen uit. Lukt dat niet, dan is het recyclingproduct alleen nog geschikt voor verwerking in dikwandige toepassingen, zoals palen en steigers. Stoorstoffen zijn tegen te gaan door burgers beter voor te lichten, controles uit te voeren bij het ophalen en het beleid voor restafvalvermijding aan te passen. Een aparte categorie stoorstoffen zijn productresten. Bekende voorbeelden daarvan zijn shampooflessen en olieflessen, maar ook mayonaise- en ketchupflessen en pakken vla en yoghurt, vertelt de onderzoeker. “Het verpakkingsafval daarvan heeft vaak meer product- dan verpakkingsgewicht.” Hij doet dan ook een oproep aan verpakkingsontwerpers om deze verpakkingen

geurstoffen zijn de meeste gerecyclede kunststoffen niet geschikt als levensmiddelenverpakkingen”, aldus Thoden van Velzen. Daarom krijgen ze op zijn best een tweede leven als non-foodverpakking of gebruiksartikel.

Geen afval maar grondstof

beter ledigbaar te maken. De productresten zijn er meestal wel goed af te wassen. Het vergt een wat hogere temperatuur en loog om de vetten los te maken. Lastig zijn echter sommige kleur- en geurrijke kruidenoliemengsels, bijvoorbeeld met paprikapoeder. Die geur en kleur zijn moeilijk geheel te verwijderen. “En door de moleculaire verontreiniging met dit soort kleur- en

Plastic recyclen is nog lang geen rendabele business. De olieprijs is te laag om geregenereerd plastic concurrerend te maken met nieuw plastic. Ook het inzamelen, sorteren en recyclen kost meer dan het oplevert. Verder lukt het vooralsnog alleen voor PET (polyethyleentereftalaat) om er weer voedselverpakkingen van te maken. Het aanbod is echter nog niet stabiel. Polyethyleen (PE)-flessen en flacons zijn bij een goed recyclingproces geschikt om non-foodverpakkingen van te maken. Het andere plastic eindigt als grondstof voor gebruiksartikelen. Alleen het sterk ongewenste deel, met bijvoorbeeld PVC, wordt verbrand. Bovendien zijn er juridische beperkingen voor de recycling tot foodverpakkingen. Zo heeft de EFSA ooit uit veiligheidsoverwegingen bepaald dat rPET voor food maximaal 5 procent non-food PET-flessen mag bevatten. “Maar inmiddels is al drie keer wetenschappelijk aangetoond dat zelfs

rPET van alleen maar non-foodflacons volledig veilig is”, weet de onderzoeker. Positief is de ontwikkeling dat bedrijven in de recyclingmarkt innoveren om grondstoffen te maken van gebruikte plastics. Zo bouwt 4PET Recycling in Duiven een installatie voor de grootschalige recycling van de PET-schaaltjes en -bakjes voor onder meer vlees, groente en fruit. En Tusti in Roermond heeft een enzymatisch wasproces ontwikkeld om PE-frituurvetverpakkingen van de meeste olie te ontdoen en te verwerken tot PE-recyclaat. Quality Circular Polymers (QCP) maakt in Beek-Geleen van gesorteerd polyethyleen – bijvoorbeeld van flessen mayonaise en ketchup – rPE met een hoge polymeerzuiverheid. Ook werkt het gesorteerd polypropyleen op tot rPP. Verder recyclen CEDO Geleen en Attero Wijster PEfilm naar PE voor verzendenveloppen en vuilniszakken. Dat soort innovaties zijn nodig om de verpakkingsketen echt circulair te maken. “Ons beeld van afval is verouderd”, zegt Thoden van Velzen. “We moeten met een chemische bril gaan kijken en afval echt als grondstof gaan zien.”

Ingezameld PMD-materiaal op een overslagstation.

‘Een cultuuromslag is nodig bij het mkb’

Lopend vuur

Jaren geleden las ik The tipping point van Malcolm Gladwell. Dit boek gaat over het kantelpunt, dat magische moment waarop een idee, trend of sociaal gedrag over een drempel heengaat. En zich vervolgens verspreidt als lopend vuur. Al lezend dacht ik: tja, achteraf is het makkelijk praten. Je hoort nooit waar het vuurtje struikelde en doofde. Ik legde het boek half uitgelezen opzij.

Kantelpunt

Afgelopen week moest ik er plots weer aan denken. Ik was uitgenodigd bij Heineken om mijn film te vertonen. Dit voelde als een kantelpunt. Want vier maanden eerder had ik mijzelf in de bestuurskamer van de directeur van Vrumona (Heineken) geforceerd door te dreigen met een deurwaarder. Niet heel chique van mij. Ik wilde een gesprek over statiegeld, volgens mij de manier om drankverpakkingen uit het milieu te houden en hoogwaardige recycling te garanderen. De directeur geloofde echter in een andere aanpak van zwerfafval en was niet overtuigd. En nu stond ik voor het filmscherm in Zoeterwoude, waarop een documentaire verscheen over mijn expeditie van afgelopen zomer.

Daarin peddel ik op een board van plastic afval de Rijn af. Van de bron van de Rijn hoog in de Alpen duizend kilometer terug naar zee. In

de film – en in het echt – ga ik op zoek naar de bronnen van plastic afval en roep ik op tot meer producentverantwoordelijkheid. De verpakkende industrie is de figuurlijke bron van al het plastic. Confronterend. Toch ben ik uitgenodigd.

Er volgt een openhartige discussie. In duurzaamheid wordt gestuurd op CO2 en energie. Dat zijn processen waar de klant niets van hoeft te merken. Zodra je aan de verpakking komt, wordt het spannend. Dat is de marketing. De klant.

Smeulend besef

Maar het smeult. Er is een langzaam oplaaiend vuur. Ik ruik het in de groeiende golf aan berichtgeving rond plastic afval. China sluit de grenzen. Unilever kondigt aan naar 100 procent recyclebare verpakkingen te gaan. Vorige week zag ik een viralfilmpje van een duiker tussen plastic afval. Steeds vaker haalt plastic de headlines. Natuurlijk, als Plastic Soup Surfer verkeer ik in een bubbel van gelijkgestemden. Mensen als ik, die zich grote zorgen maken over de schadelijkheid van plastic in het milieu – overweldigend door het enorme volume. Een gevolg van het gegeven dat het niet biologisch afbreekt, het brokkelt door uv en verwering af tot kleinere stukjes. Logischerwijs hoopt het zich dus op aan het einde van de waterkringloop, meestal in zeeën en oceanen.

Dit smeulende besef lijkt zich steeds meer te verspreiden buiten mijn bubbel. De vonk springt over naar de burger, de medewerker, de bestuurder en de bewindspersonen. Eén ding is zeker: dit vuur dooft niet meer. Hoe het afloopt weet ik niet. Ik zal het half uitgelezen tipping point er weer eens bijpakken.

• MERIJN TINGA •

M. Tinga, Plastic Soup Surfer, bioloog, surfer en visual artist, www.plasticsoupsurfer.org

Foto’s: Eelke Dekker

VERPAKKEN & RECYCLEN

ACHTERGROND

Kunststof kratten 100 procent recyclen

Cradle to cradle-certificering bij Morssinkhof Plastics

Inzamelen van materialen voor recycling is inmiddels behoorlijk ingeburgerd, maar het kan nog een stap verder: de kringloop 100 procent sluiten. Grond- en hulpstoffen worden daarbij steeds hergebruikt: cradle to cradle. Morssinkhof Plastics wil een product volledig C2C produceren, Bilfinger Tebodin helpt het bedrijf daarbij.

De gedachte om cradle to cradle te werken en producten daarvoor te laten certificeren, ontstond bij Morssinkhof als een volgende stap in de bedrijfsvoering. De Morssinkhof

Rymoplast-groep is van huis uit een groep kunststofrecyclingbedrijven. Het bedrijf maakt van kunststof uitval- en afvalstromen herwonnen grondstoffen voor de Europese markt. De C2C-certificering richt zich op de recycling van kratten voor voedselcontactverpakking.

Deze certificering is voor Morssinkhof

Plastics het eerste C2C-certificaat. Het is daarmee ook het eerste certificaat ter wereld voor het materiaal waarvan de kratten gemaakt worden: mothylene food grade. Dit kunststof maalgoed (high density polyethyleen) is geschikt voor voedselcontactverpakkingen.

Maalgoed als grondstof Pas als de kratten defect zijn of aan het einde van de levenscyclus, worden ze vermalen en wordt het maalgoed gewassen. Na deze recyclingstappen wordt het geproduceerde maalgoed verkocht om als grondstof ingezet te worden voor de productie van nieuwe

kratten. Die worden bij supermarkten weer gebruikt als voedselcontactverpakking. Bij dit soort verpakkingen is het essentieel dat er geen stoffen vanuit het kunststof naar voedingsmiddelen kunnen migreren. Voordat een herwonnen grondstof ingezet kan worden voor voedselcontactmaterialen, moet aangetoond worden dat er geen risico’s zijn voor de volksgezondheid. Een internationale wetgeving schrijft voor aan welke strenge voorschriften voldaan moet worden. Met het C2C-certificaat toont Morssinkhof Plastics aan dat 100 procent hergebruik van grondstoffen mogelijk is,

zelfs bij voedselcontactverpakkingen. Het recyclingproces van dit bedrijf is door de European Food Safety Authority (EFSA) officieel goedgekeurd.

Aanpak

Het certificeringsproces begon met een quickscan door Bilfinger Tebodin, dat optreedt als assessor. Daar zijn elf mensen getraind door het Cradle to Cradle Products Innovation Institute. Diepgaande kennis van processen in sectoren is daarbij een belangrijke vereiste. Bilfinger Tebodin is geaccrediteerd om bedrijven te begeleiden bij het opstellen van het dossier voor verkrijging van een certificaat. Uit de quickscan volgde advies over de ambities, de te nemen stappen en de te maken keuzes. Op dit moment heeft Morssinkhof de informatie voor het opstellen van een aanvraag zo goed als beschikbaar. Het klinkt eenvoudig, maar het is een ingrijpend

Vijf niveaus van C2C-productcertificering

1. Basic: bezig met inventarisatie, hoe sta je ervoor? Maximaal twee jaar.

2. Brons: strategie om tot C2C te komen, eerste materialenassessments.

3. Silver: uitvoeren van de strategie om herbruikbaarheid, hernieuwbare energie, sluiten van de waterkringloop en een positieve sociale impact in de keten te realiseren.

4. Goud: 100 procent materialenassessment waarbij alle materialen geoptimaliseerd zijn en continue verbetering op de strategie.

5. Platinum: 100 procent, alles is recyclebaar, 100 procent hernieuwbare energie, 100 procent sluiten van waterkringloop, alles wordt zonder verlies hergebruikt.

Voorbeelden van kunststof maalgoedstromen. proces. Alle toeleveranciers in de keten moeten verklaren dat er geen grondstoffen van de verboden lijst worden toegevoegd of aanwezig zijn. Ook moet tot op 100 ppm-niveau bekend zijn welke materialen in een product zitten. Morssinkhof heeft zijn processen niet hoeven aanpassen voor deze certificering. Voor volgende certificeringen worden mogelijke verbeterstappen overwogen.

Nederland koploper

Nederland is samen met de Verenigde Staten koploper met certificaathouders bij het Cradle to Cradle Products Innovation Institute. 27 procent van de certificaathouders heeft het hoofdkantoor in de Verenigde Staten en van 25 procent staat het hoofdkantoor in Nederland. De aanvoerders van de lijst worden gevolgd door Duitsland, Spanje, Denemarken, België, Luxemburg, Portugal en Azië. In de categorie Packaging & Paper zijn op dit moment 27 producten gecertificeerd, waaronder de flesjes en omverpakkingen van biermerk Kronenbourg 1664 en de verpakking van Ritter Sport Chocolade.

5beoordelingsthema’s

De Cradle tot Cradle Certified Product Standard kent vijf beoordelingsthema’s.

• gezondheid van materialen;

• herbruikbaarheid;

• hernieuwbare energie;

• water;

• maatschappelijk verantwoord ondernemen.

Kennis als belangrijkste uitdaging

Bij C2C gaat het om 100 procent hergebruik van alle bestaande materialen in een product. Hoe ver een bedrijf is gevorderd naar 100 procent hergebruik, wordt aangetoond door een certificering. Het certificaat geeft een onafhankelijk oordeel over

dat er nog heel veel moet gebeuren (X).

Besparingen

de mate van het circulair zijn van een product. De belangrijkste uitdaging in het hele traject naar het certificaat is het vergaren van kennis uit de hele supplychain over het hele productieproces, over alle ingrediënten, toevoegingen en bewerkingen. Alleen dan is het mogelijk om de hele keten en productie zodanig in te richten dat die voldoet aan de vereisten voor een C2C-certificaat. Beoordeeld wordt wat de effecten zijn op water, bodem en mensen bij de wijze van voorgestelde toepassing. De ABCX-rating die daar uitkomt, geeft aan of het proces geschikt is (A), of er nog kleine aanpassingen nodig zijn (B), grotere aanpassingen (C) of

Door de C2C-certificering laat Morssinkhof zien dat duurzaam hergebruik en daarmee het sluiten van de kringloop in zijn dna zit. Van oudsher verwerkt het bedrijf verschillende kunststofsoorten, daar waar andere leveranciers zich gespecialiseerd hebben, bijvoorbeeld alleen PET-flessen. De verwachting is dat de vraag van klanten naar duurzame toepakkingen in de toekomst toeneemt, nu herkomst van producten steeds meer in de belangstelling staat. Werken met gesloten kringlopen levert ook besparingen op. Bij de certificering wordt namelijk ook gekeken naar energiegebruik en bijvoorbeeld waswaterrecycling.

•

MARISKA VAN DALEN EN RIK

EPPINGBROEK •

M. van Dalen is senior sustainability consultant Bilfinger Tebodin, m.vandalen@tebodin.com, en R. Eppingbroek is operations manager Morssinkhof Plastics Lichtenvoorde, r.eppingbroek@morssinkhofplastics.nl

‘100 procent hergebruik is mogelijk, ook bij een voedselcontactverpakking’

Parallelle sessies

Blockchain: veelbelovend of te veel belovend

Trends in plantaardige eiwitten

Samenwerken met start-ups: wat levert het op?

Dit is slechts een greep uit het programma dat VMT voor het Food Future Event heeft samengesteld. Wilt u meer info of uzelf inschrijven?

Ga naar: www.vmt.nl/ foodfuture

Duurzaamheid niet doorslaggevend

Consumenten kennen term ‘biobased’ nauwelijks

Het is nog niet zo gemakkelijk een duurzame verpakking te ontwikkelen die de consument waardeert. Dat blijkt uit wetenschappelijk onderzoek en uit de praktijk.

Het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV) hield een verdiepingsbijeenkomst met het thema Duurzaam verpakken en kwaliteitsbeleving. Deze twee aspecten staan soms haaks op elkaar. Voedingsmiddelenbedrijven hebben flinke ambities afgesproken over de recyclebaarheid van hun verpakkingen, maar een duurzame verpakking kan ten koste gaan van de kwaliteit,

uitstraling en marketing van producten. Onderwerp van gesprek was of duurzame verpakkingen de kwaliteitsbeleving van producten kunnen versterken. En snapt de consument het ook?

Duurzaamheid belangrijk

Hoewel consumenten duurzaamheid wel belangrijk vinden, is een duurzame verpak-

king bij de aankoop van een product niet doorslaggevend. Dit blijkt uit onderzoek dat is uitgevoerd voor het wetenschappelijk onderzoeksprogramma van KIDV en TiFN, het Topinstituut Food and Nutrition. Hans van Trijp, hoogleraar Marketing en Consumentengedrag aan Wageningen University & Research: “Duurzaamheid wordt goed herkend door consumenten,

Hans van Trijp, hoogleraar Marketing en Consumentengedrag aan de WUR (r): “Duurzaamheid wordt goed herkend door consumenten, maar is relatief onbelangrijk in de keuze.”

maar is relatief onbelangrijk in de keuze. Zij kopen producten toch vooral op prijs, smaak, veiligheid en gezondheid.” Uit het onderzoek bleek ook dat de perceptie van duurzaamheid door consumenten niet altijd overeenkwam met de objectieve duurzaamheid gemeten via lca’s. Het is belangrijk duurzame keuzes toe te lichten en uit te leggen wat duurzaamheid of circulariteit is. Het is bovendien belangrijk dat bedrijven hun duurzaamheidsclaim waarmaken. Is die inconsistent, dan kan dit leiden tot een lagere koopintentie en een negatieve attitude ten opzichte van het bedrijf. Dat effect is relatief sterk bij duurzame verpakkingen om producten die niet duurzaam zijn.

Merk versterken met biobased Marleen Onwezen, senior researcher en senior scientist in Consumer Behavior aan de WUR/Combo liet de resultaten zien van onderzoek naar de consumentenperceptie van biobased verpakkingen. De term ‘biobased’ is niet echt bekend bij consumenten. Zij associëren het met natuurlijk en plantaardig. Voor het onderzoek werd de term wel uitgelegd. Het bleek dat een biobased verpakking een merkpositie – zeker die van private label – kan versterken, vooral bij consumenten die het milieu belangrijk vinden. Een match met het product is wel belangrijk evenals onafhankelijke communicatie. Consumenten verwachten een biobased verpakking vooral van multinationals, hoewel die moeten opletten omdat de consumentenperceptie per land kan verschillen.

Duurzaamheid in de praktijk

Theorieën uit de wetenschap zijn één,

duurzaam verpakken in de praktijk is een ander.

Coca-Cola

Jan Burger, manager Scientific & Regulatory Affairs, sprak onder andere over het Sustainability Action Plan van Coca-Cola.

wordt nog dit jaar afgerond. Chemische recycling is tot nu toe alleen op labschaal beschikbaar. Bio-afbreekbare verpakkingen zijn niet geschikt voor frisdranken met prik, legt Burger uit. Het bedrijf zet daarom ook vol in op consumentenvoorlichting om

Daarin staan onder meer de doelstellingen om per 2025 100 procent recyclebare en herbruikbare verpakkingen te gebruiken en minstens 50 procent gerecycled materiaal. Coca-Cola heeft de afgelopen decennia al aan materiaalreductie gedaan, zowel bij plastic als bij glazen flessen. De 1,5-liter PET-fles ging van 52 gram in 2006 naar 39 gram in 2016. Deze fles bevat 50 procent rPET. De glazen contourfles van 500 ml ging van 26 gram in 2006 naar 19,9 gram in 2016. Die bevat 25 procent rPET. Lichter kan op een gegeven moment niet meer, omdat flessen dan breken. Burger geeft aan dat meer dan 70 procent gerecycled PET met de huidige recyclingtechnieken niet mogelijk is omdat additieven zich in de loop van het proces kunnen ophopen. Zij kunnen effect hebben op de voedselveiligheid. Er loopt in dit kader een onderzoek van het KIDV en TiFN naar de technische grenzen van inzet van rPET op grotere schaal. Dat

Voedingsmiddelenbedrijven hebben flinke ambities afgesproken over de recyclebaarheid van hun verpakkingen.

meer te recyclen. Coca-Cola start komende zomer een campagne waarbij de consument onder meer via de doppen en de etiketten wordt aangespoord om de verpakkingen zó weg te gooien dat ze kunnen worden gerecycled.

Heineken

Het duurzaamheidsprogramma van Heineken focust op de gebieden waar het grootste verschil kan worden gemaakt, zoals watergebruik en CO2-uitstoot, maar bijvoorbeeld ook duurzaam inkopen en maatschappelijke betrokkenheid. Voor CO2- emissies heeft Heineken ambitieuze doelstellingen neergezet om de productie en logistiek klimaatneutraal te maken. Daarbij gaat het niet alleen om brouw-, koel- en distributieprocessen. Verpakkingen hebben het grootste aandeel in Heinekens carbon footprint Een grote bijdrage kan worden geleverd door eenmalige flessen te vervangen door retourflessen. Die worden getransporteerd en gespoeld, maar hoeven niet te worden omgesmolten tot nieuwe flessen, wat zes keer meer energie kost. Naast vermindering van gewicht en verhoging van gerecycled glas in flessen, wil Heineken daarom ook inzetten op het stimuleren van de aankoop van retourflesjes door de consumenten. Zij kiezen nu nog vaak voor het gemak van wegwerpflesjes.

‘Consument associeert biobased met natuurlijk en plantaardig’

• DIONNE IRVING •

Zwanenberg stroomlijnt trainingen voor medewerkers met CareNet

Voor voedingsmiddelenbedrijven is het veel werk om bij te houden of alle medewerkers de juiste trainingen hebben gevolgd voor de verschillende werkzaamheden die zij uitvoeren. Pieter Pickhardt, QESH-manager bij Zwanenberg, locatie Van der Laan Almelo, heeft hier structuur in aangebracht met de trainingsmodule van CareNet Online QA Software. “Ik heb nu alle gegevens in één overzicht bij elkaar.”

Pieter Pickhardt vertelt dat hij twee jaar geleden een duidelijk doel voor ogen had. “Ik wilde een QA-softwarepakket aanschaffen waarmee ik kan aantonen dat de medewerkers de juiste trainingen hebben gevolgd voor de werkzaamheden die ze uitvoeren. Bovendien wilde ik de medewerkers sneller trainen.” Pickhardt koos voor de online trainingsmodule van CareNet vanwege de flexibiliteit. “In CareNet kun je de trainingen eenvoudig zelf ontwerpen en aanpassen. Je kunt bijvoorbeeld foto’s van de praktijksituatie opnemen in de trainingen. Daardoor komt het lesmateriaal voor de medewerkers meer tot leven.”

Specifieke eisen

De QESH-manager stelde vrij specifieke eisen aan de trainingsmodule. CareNet zag de meerwaarde van deze uitbreiding en heeft daarom zijn trainingsmodule aangepast. “We waren blij met de suggesties die Pieter ons leverde”, vertelt Rick Veldkamp,

business unit manager CareNet. “Dit stelde ons in staat om de trainingsmodule verder te optimaliseren. Daardoor sluit de module nu nóg beter aan op de praktijksituatie bij onze klanten.” Pickhardt noemt als voorbeeld dat hij de trainingen graag wilde koppelen aan de werkinstructies en de procedures. “Voordat we CareNet gebruikten, waren we veel tijd kwijt met het instrueren van de medewerkers volgens de handboekdocumenten. Nu worden ze automatisch aangemeld voor de juiste trainingen. Medewerkers moeten opnieuw getraind worden als de werkinstructie of procedure wijzigt. Daarom is het goed dat CareNet twee opties heeft om handboekdocumenten goed te keuren na wijzigingen, namelijk: ‘goedkeuren’ en ‘goedkeuren en trainen’.”

BRC 8

De trainingsmodule voldoet aan de eisen die BRC 8 stelt. “Dat is een leuke bijkomstigheid, maar daar was het ons in eerste instantie niet om te doen”, zegt Pickhardt. “Voor ons is het prettig dat we een goed overzicht hebben van de medewerkers die de betreffende werkzaamheden mogen uitvoeren. We zien nu in één oogopslag welke medewerkers hiervoor getraind zijn. Ook tijdens audits zorgt dit voor een goede aantoonbaarheid.”

Pickhardt wil het gebruik van de trainingsmodule verder uitrollen. “Ik wil dat ook de uitzendbureaus hiermee gaan werken. Uitzendkrachten kunnen de lesstof dan thuis al doornemen. Zo komen ze goed voorbereid ons bedrijf binnen.” Hij wil bovendien het gebruik van CareNet uitbreiden binnen Van der Laan Almelo. “Naast de trainingen en handboeken wil ik ook de interne inspecties onderbrengen in CareNet. En ik hoop dat nog meer van onze vestigingen overstappen op CareNet, zodat we intern van elkaar kunnen leren.”

Pieter Pickhardt: “Onze medewerkers worden nu automatisch aangemeld voor de juiste trainingen.”

Voedselveiligheid bij verpakken essentieel

Begeleide innovatieroute door VMT op Empack

Voedselveiligheid staat bij voedingsmiddelenbedrijven onverminderd hoog op de kalender. Omdat verpakken een erg belangrijk aspect is binnen voedselveiligheid, is Food Safety een van de vier hoofdthema’s tijdens verpakkingsbeurs Empack. Dit thema richt zich specifiek op verschillende technieken, verpakkingsmaterialen en voedselcontactmaterialen.

Kunststofindustrie start op dinsdagmiddag 10 april onder leiding van Kris Callaert met een conferentie over de veiligheid van voedselverpakkingen. Keynotespreker Lisette Krul, toxicologe bij TNO innovation for life, deelt de laatste ontwikkelingen vanuit toxicologisch perspectief. Tijdens de miniconferentie wordt ingegaan op hoe de veiligheid van het voedselverpakkingsmiddel beoordeeld kan worden en wat de laatste ontwikkelingen en uitdagingen zijn. Daarnaast wordt er praktisch gekeken naar de GMP-implementatie in de verpakkingsindustrie. Kathleen Malfroy presenteert een handige leidraad voor implementatie van BRC Packaging, IFS Pac Secure en ISO 22000. Malfroy is ervaringsdeskundige en senior partner bij AS4. Ze geeft leiding aan 30 experts om de GFSI-normen te behalen.

Het thema Food Safety op Empack moet inzicht geven in wet- en regelgeving. Ook geeft het een update van alternatieve methoden voor voedselveilig verpakken om zo eigen processen te optimaliseren of nieuwe processen en innovaties te kunnen

introduceren. Om de kennis over te dragen, is er een miniconferentie over dit thema en organiseert VMT begeleide innovatieroutes.

Miniconferentie Food Safety

Openingstijden Empack 2018 Empack wordt gehouden in Jaarbeurs Utrecht. De verpakkingsvakbeurs is op 10, 11 en 12 april te bezoeken van 10.00 tot 17.00 uur. Verpakkingsexperts kunnen zich vanaf nu online registreren voor een bezoek aan Empack. De beurs is gelijktijdig met Packaging Innovations, marketing- en designevent voor verpakkingen en display. Meer informatie en online registratie: www.empack.nl

De Nederlandse Federatie Rubber- en

Op beide beursdagen van de Empack wordt de door VMT begeleide Food Safety Innovatieroute gelopen.

Voedselcontactmaterialen

Tjoena Siere gaat tijdens de conferentie in op de impact van de Nederlandse wetgeving voor fabrikanten van kunststof voedselverpakkingen en de betekenis van mutual recognition, wederzijdse erkenning tussen landen. Hoewel van toepassing, is een voedselcontactmateriaal dat buiten Nederland is geproduceerd niet automatisch gevrijwaard van nationale wetgeving.

De Nederlandse Warenwetregeling Verpakkingen en Gebruiksartikelen (WVG) bevat de meest uitgebreide regelgeving voor

voedselcontactmaterialen binnen Europa. Naast algemene regelgeving bevat de WVG specifieke regels waaraan verpakkingsmaterialen moeten voldoen. Voor kunststof voedselcontactmaterialen heeft Nederland, als aanvulling op de EU-verordening (EU) nr. 10/2011, een positieve lijst opgenomen voor polymerisatiehulpmiddelen, zoals katalysatoren, initiatoren, emulgatoren en chain transfer agents. Voor gekleurde of bedrukte verpakkingen zijn er eisen aan de specifieke migratie van kleurstofcomponenten en kleurafgifte.

Food Safety Innovaties

Op elke beursdag worden begeleide innovatieroutes georganiseerd door vakblad VMT. Deelnemende exposanten staan klaar om de laatste informatie te delen en nieuwe toepassingen te demonstreren. Op een interactieve manier worden bezoekers geïnformeerd over de laatste mogelijkheden van voedselveilig verpakken. In dit artikel volgt een overzicht van de innovaties, op de beurs aangeduid met het gele appellogo.

VMT Food Safety Innovatieroute op Empack

Zuurstofmeetsysteem GEA OxyCheck

GEA Nederland, stand D128

GEA Nederland presenteert op Empack de GEA OxyCheck, het eerste niet-invasieve zuurstofmeetsysteem ter wereld voor Modified Atmosphere Package, MAP. Het is de enige oplossing die op dit moment beschikbaar is voor inline kwaliteitscontrole die 100 procent van de verpakkingen inspecteert. Dit kwaliteitscontrolesysteem controleert het resterende zuurstofgehalte en de sealdichtheid van elke MAP die de thermoformer verlaat. Door een kleine sensorspot op de topfilm en speciaal ontwikkelde unieke sensoren op de machine worden alle individuele verpakkingen gemeten die de machine verlaten.

Contact: Severine Siebelink, +31 570 751 668, severine.siebelink@gea.com

Clean-Geartech aandrijvingen

Overveld Techniek, stand A203

Onder de naam Clean-Geartech brengt

Overveld Techniek een compleet nieuwe lijn roestvaststalen producten op de Nederlandse markt. Het gaat om een lijn gladde aandrijvingen, IP69K-gecertificeerd voor de voedings- en farmaceutische industrie. Naast RVS316L is hij er nu ook in aluminium.

De Clean-Geartechrange bestaat uit zes verschillende groottes rvs-wormwielreductoren tot een as van maximaal 45mm, een rvs-tussenreductor voor hogere koppels en

lagere toerentallen en een compleet nieuwe en verbeterde RVS 316 elektromotor tot en met 2,2 kW.

Overveld Techniek beschikt verder over een ruime voorraad onderdelen voor de directe montage van alle optiemogelijkheden, zoals voedingsmiddelenolie, extra rvs-beschermkappen bij de draaiende gedeeltes, rvs-reactiearmen, afgedichte lagers, verzwaarde lagers en dubbele oliekeerringen.

Contact: Stephen Warrington, +31 164 611 000, +31 655 308 611, STWA@overveld.com

• WILLEM-PAUL DE MOOIJ •

VERPAKKEN & RECYCLEN

VAKBEURS

Dozensluitmachine C113 voor consumentenverpakkingen

Schut Systems, stand E121 Schut Systems introduceert de nieuwe dozensluitmachine C113 voor consumentenverpakkingen. De ergonomische en hygiënische bouwwijze van deze machine springt gelijk in het oog. Veel aandacht is besteed aan de details die bijdragen aan schoonmaak-, bedienings-, en onderhoudsgemak. Zo zijn de frequentieregelingen voor de aandrijving en de elektra bovenin de machine geplaatst. De toegankelijkheid van de machine is hiermee enorm verbeterd. Ook aan een optimale doorvoer van de dozen is veel aandacht besteed. Tijdens het sluiten van de dozen met behulp van hotmelt, zorgen de bewegende aandrukrolletjes voor een constante druk op de gelijmde klep. Een optimale hechting is hiermee gegarandeerd. De dekselcorrectie-unit waarborgt bovendien dat de dozen volledig haaks gesloten worden.

Contact: Schut Systems, +31 313 674 500, info@schutsystems.com

tapewrap, tapestrip, tapeseal, bagseal, label en geïntegreerd label. Nieuwkomer in de Benelux is de tapewrap. Doordat de verpakking na elke consumptie met een vers nieuw deel van de tape gesloten wordt, blijft de kleefkracht sterk en de verpakking goed afgesloten. Daarnaast biedt de tapewrap merkeigenaren flexibele communicatiemogelijkheden. Voedselveilige, hersluitbare tapes zijn geschikt voor vele verpakkingen, waaronder flowpacks, trays in flowpacks, sta- en blokbodemzakken met verschillende inhoud

voor onder andere zoutjes, snoep, koek, cake, wraps, pita’s, rijst, pasta en ontbijtgranen.

Contact: Herbert van Arkel , +31 651 151 983, herbert.vanarkel@supertape.nl, www.supertape.nl.

Nieuw metaaldetectieplatform detecteert vreemde voorwerpen

Thermo Fisher Scientific, stand D213 Het nieuwe metaaldetectieplatform van Thermo Scientific verbetert de detectie van vreemde voorwerpen in voedingsmiddelen en consumentenproducten. De Sentinel Multiscan overwint de beperkingen van vaste enkelvoudige of tweevoudige frequentie metaaldetectoren. Door maximaal vijf door de gebruiker selecteerbare frequenties tegelijk te scannen, biedt de Sentinel een ongeëvenaarde gevoeligheid en de grootste kans op het vinden van ferro-, non-ferro- en roestvrijstalen metaalverontreinigingen in uitdagende toepassingen zoals zuivel, vlees, gevogelte, brood en andere toepassingen met een groot producteffect.

Contact: Robert Berghammer, robert.berghammer@thermofisher.com

EasySeal: voedselveilige

hersluitbare tapes

Supertape, stand D210

De behoefte aan kleinere porties, langere versheid en beperking van voedselverspilling groeit. Tegelijkertijd worden de voedselveiligheidseisen strenger. Voedselveilige, hersluitbare tape is een betrouwbare manier om levensmiddelen veilig en langer vers te houden. Supertape biedt zes varianten:

Double-action gepatenteerde hygiënesluis

LETS, stand E100

LETS heeft een double-action hygiënesluis ontwikkeld. Daar was vraag naar vanuit de markt. Het bijzondere van deze hygiënesluis is dat het tourniquet van twee kanten is vergrendeld. Normaal gesproken worden voeten en handen alleen bij toegang tot de productie gedesinfecteerd en geeft het draaikruis vervolgens toegang. Maar bij deze uitvoering is afname van zeep op de handen bij terugloop ook verplicht. Dit voorkomt dat medewerkers met vervuilde handen aan deurklinken en trapleuningen zitten of met vuile vingers de lunch in de kantine nuttigen. Bovendien zijn de hygiënesluizen gepatenteerd op bacteriologische vervuiling van het toevoernet.

Daarbij behoren zowel stapelen, ontstapelen, palletiseren en ontstickeren tot de mogelijkheden.

Omdat hygiëne-eisen steeds strenger worden en er van bedrijven steeds meer registratie en verantwoording wordt gevraagd, is LETS lid geworden van HDN, Hygienic Design Network. HDN is de nieuwe norm in de voedingsindustrie en biedt duidelijkheid binnen de bestaande Europese normen en richtlijnen.

Contact: Jenneke Bredewold, +31 321 386 600, J.Bredewold@letsbv.nl

VisioPointer voorkomt recalls Gullimex, stand D204 Gullimex biedt met de VisioPointer de nieuwste standaard voor inline inspectie van verpakkingen. Iedereen wil op verpak-

Ook presenteert LETS een krattenwasser met een hogedrukreinigingsprincipe. Dit is dé uitkomst voor kratten met lastiger vervuiling, zoals vis, pitten of ingedroogde agf-resten. Bestaande krattenwassers reinigen volgens het logend reinigingsprincipe, vergelijkbaar met de vaatwasser thuis. Hierbij is tijd en veel water een vereiste. LETS ontwikkelde een krattenwasser die speciaal reinigt met hoge druk om alle kratten ook echt schoon te krijgen. Middels proeven is dit te garanderen. LETS levert en installeert compleet geautomatiseerde kratten- en bakkenwasinstallaties, die tot wel 2.700 kratten per uur per baan kunnen verwerken. Dit zijn binnen deze markt unieke snelheden.

kingen kunnen vertrouwen. Ziet een verpakking er op het eerste gezicht niet perfect uit, dan kiest de consument een andere en blijft de retailer ermee zitten. Slecht verzegelde verpakkingen of foute data, hebben negatieve invloed op de houdbaarheid en daarmee op de voedselveiligheid.

Het VisioPointer inline visioninspectiesysteem is speciaal ontwikkeld voor controle van verpakkingen in de voedingsmiddelenindustrie. Het gebruikt camerabeelden met hoge resolutie en controleert verpakkingen op een correcte seal, een juist geplaatst etiket en ontbrekende tekst, zoals de THT. De VisioPointer draait op hoge snelheid en simultaan aan boven- en onderzijde tot maar liefst 240 verpakkingen per minuut. Het registreert sealproblemen, fouten op het etiket, ontbrekende of misplaatste etiketten en het corrigeert de afstelling bij verkeerd gesneden folie. Het visioninspectiesysteem is uitgerust met een productieoptimalisatiemodule (POM). Die zorgt ervoor dat de productieapparatuur altijd in optimale staat verkeert. Als POM efficiënt wordt gebruikt, levert dat aanzienlijk meer foutloze producten per uur dan bij een vergelijkbare lijn zonder VisioPointer.

Contact: Gullimex, +31 742 657 784, p.matel@gullimex.com

Pop-up in Ekoplaza vrij van plastic

Biosupermarkt laat alternatieve verpakkingen zien

Ekoplaza opent een plasticvrije pop-upstore in de vestiging in Amsterdam. De schappen daarvan zijn gevuld met producten in verpakkingen van glas, aluminium, papier en composteerbare verpakkingen.

onmogelijke,” memoreert de kleurrijke Britse voorvechter van een plasticvrije wereld haar zoektocht. Ze vroeg het aan Britse retailers maar kwam daar niet verder. Via inspanningen van de Amsterdamse Plastic Soup Foundation (PSF) kwam ze in contact met Ekoplaza. Deze supermarktketen is al heel lang partner van PSF. Zes maanden later was de eerste plasticvrije zone in een supermarkt – Ekoplaza Lab – een feit. Volgens Sutherland is het niet toevallig dat de eerste in Amsterdam is. “Noord-Europa stuwt de verandering.” A Plastic Planet, Ekoplaza en de Plastic Soup Foundation bundelen met Ekoplaza Lab hun krachten om een gezondere wereld met minder plastic te creëren. Zij roepen de overheid dringend op om maatregelen te treffen, vragen leveranciers hun productieproces aan te passen en sporen consumenten aan kritisch te zijn over de aankoop van producten met plastic verpakkingsmaterialen.

Ekoplaza Lab

Een plasticvrije zone in een supermarkt is wereldwijd hot nieuws. “CNN, New York Times, BBC; ik heb ze allemaal aan de lijn gehad.” Dat zegt Sean Sutherland van de internationale milieuactiegroep A Plastic

Planet tijdens de opening van het plasticvrije Ekoplaza Lab op een koude wintermorgen in Amsterdam. “We wilden niet een hele winkel, alleen een plasticvrij gangpad. Het leek alsof we vroegen om het

De pop-upwinkel komt in een aanbouw van een Amsterdamse vestiging van de keten. De intentie is om dit concept onder de noemer Ekoplaza Lab verder uit te rollen, zodat tegen het einde van dit jaar alle 74 filialen in Nederland voorzien zijn van een plasticvrije zone. In de pop-upwinkel worden bijna 700 plasticvrije producten aangeboden, die allemaal zijn voorzien van het nieuwe keurmerk Plastic Free. Alle

Ook koffiecups zijn in composteerbare verpakking verkrijgbaar. Op verschillende plekken in de winkel wordt aan de consument voorlichting gegeven over de materialen.

producten met dit keurmerk zijn juridisch door Client Earth geaccordeerd. Naast verpakkingen van papier, glas en aluminium liggen er ook volledig composteerbare verpakkingen als alternatief voor plastic. Grondstoffen zijn onder andere plantaar-

dige vezels, houtpulp, cellulose of melkzuur. Op de schappen liggen wortels en aardappelen in composteerbare verpakkingen en

verwerkte voedingsmiddelen, zoals koffie in afbreekbare cups en zelfs chips. De verpakking van chips is vaak moeilijk te recyclen. Algemeen directeur Erik Does van Ekoplaza: “Plasticvrije supermarkten zijn een belangrijke opstap naar een betere toekomst. We weten dat onze klanten er klaar mee zijn dat producten verpakt zitten in een of meer lagen plastic. Door gebruik van innovatieve methoden, zoals composteerbare biomaterialen, hebben we een milieuvriendelijker

Huibers alternatief gevonden voor plastic verpakkingen.”

Geen marketingactie

De ceo van Ekoplaza benadrukt dat deze pop-upstore geen marketingactie is. “We zijn al jaren bezig met onze leveranciers. We zijn meer dan een biosupermarkt. Het is triest dat we de enige supermarkt zijn die dit heeft aangedurfd. We willen laten zien dat het mogelijk is. Te druk is geen excuus meer. Ook wij hebben het druk, we breiden uit naar meer winkels, maar het kan wel.” Does zoekt steun bij de overheid voor meer industriële composteerinstallaties, zodat de consument op meer plekken terecht kan voor het composteren van verpakkingen. Hij is ook van mening dat composteerbare verpakkingen op meer plekken in de schappen moeten komen om zo massa te creëren. “Recyclen van plastics is slechts een deel van de oplossing. Sowieso zijn lang niet alle plastics recyclebaar. En bovendien komt een deel van het materiaal toch in zee terecht. Of het komt in een laagwaardige toepassing terug. Alles wat we in deze pop-upstore hebben, is 100 procent composteerbaar.”

Sutherland hoopt dat andere supermarkten in de hele wereld in de voetsporen treden van Ekoplaza Lab. Ook Does hoopt dat. “Met deze winkel willen we andere bedrijven inspireren en laten zien dat het wel kan.”

‘Recyclen van plastics is slechts een deel van de oplossing’

Van links naar rechts: medeoprichter Sian Sutherland van A Plastic Planet, Maria Westerbos van de Plastic Soup Foundation, algemeen directeur Erik Does van Ekoplaza, hoogleraar Duurzaam innoveren Jacqueline Cramer en medeoprichter Frederikke Magnussen van A Plastic Planet.

Foto: Ewout

Aardappelen in composteerbare verpakking.De verpakkingen zijn voorzien van een sticker Plastic Free.

‘Ontwikkel product met een twist’

Foodpairing moet productontwikkeling versnellen

Productontwikkelaars staan voortdurend voor de uitdaging consumenten te verrassen met vernieuwende smaken. Omdat de producten bij een groot publiek moeten aanslaan, combineert adviesbedrijf Foodpairing zijn expertise in aroma’s, online consumentengedrag en historische bedrijfsgegevens om zijn klanten toepasbare business-intelligence aan te bieden.

Continu innoveren en nieuwe voedingsproducten op de markt brengen is een must voor elk voedingsbedrijf. Omdat de kans op succes klein is, zijn de financiële risico’s niet gering. De consument probeert en proeft wel van de nieuwe producten, maar gaat vaak niet over tot een tweede of herhaalde aankoop. Met als gevolg dat het product al na enkele maanden uit de winkelrekken wordt gehaald. Foodpairing gelooft dat smaak de oplossing is om consumenten aan te zetten tot herhaalde aankoop. Vanuit deze overtuiging helpt het voedingsbedrijven en verhoogt het de

slaagkansen van zijn innovaties door moleculaire wetenschap en datascience te combineren.

Onbekende smaken

“Wij helpen voedingsbedrijven met het identificeren van de smaken die hun consumenten morgen lekker gaan vinden, maar waarschijnlijk nog niet kennen. Wij willen succesvolle smaken lanceren”, vat businessdevelopementmanager Pascal-Xavier Van de Goor de missie van het adviesbedrijf samen. Dankzij de foodpairingmethode kan objectief worden vastgesteld welke innovatieve smaakcombinaties mogelijk zijn. Van de Goor: “Dit gebeurt op grond van het aromaprofiel van een product of ingrediënt. Als producten belangrijke aromatische componenten gemeenschappelijk hebben, kunnen ze gecombineerd worden. Daarmee bevindt Foodpairing zich op de grens van chemie, statistiek, datasciences en gastronomie.”

Topchefs en bartenders

Sinds de start in 2009 focust Foodpairing op de culinaire wereld. Met bijvoorbeeld fois gras met witte chocolade. “Voor voe-

dingsbedrijven is vooral belangrijk dat de producten aanslaan bij een breed publiek”, zegt Van de Goor. “Topchefs zijn evenwel trendsetters. Foodies en foodbloggers pikken hun creatieve recepten op. Als er voldoende tractie is, zien we nogal eens dat voedingsbedrijven die oppakken.” Voorbeelden zijn rode biet als ingrediënt in allerlei recepten, maar ook als puur sap te koop, of tiramisu met matcha (groene Japanse thee, red.). Aansprekend is Nestlés KitKat-chocolade met ketjap of groene thee.

Millenials

“Innovaties in de markt worden tegenwoordig gestuurd door millennials of Generatie Y. Dit gaat verder dan smaak”, weet de businessdevelopmentmanager. Uiteraard volgt het business-intelligencebedrijf dit op de voet. “Online communiceert deze generatie, geboren tussen 1980 en 2000, in tekst en in beeld wat ze willen zien in het schap.” Volgens de Foodpairing-consultant ligt hier de basis van de ontevredenheid over wat in de retail te koop is. “Veel producten en smaken zijn in hun ogen hetzelfde.” De boodschap aan de voedingsindustrie is: kom met innovatieve, originele producten en onderscheid je met een duurzaam verhaal waar vernieuwende smaken deel van uitmaken. Het succes van kleinschalig en ambachtelijk geproduceerde producten en korteketenproducten (lokale producten) is volgens de consultant een duidelijk signaal.

Foodpairing bevindt zich op de grens van chemie, statistiek, data sciences en gastronomie.

Adviezen

Zijn advies aan de voedingsbedrijven is producten te ontwikkelen met een twist, een verrassende smaak. “Combineer het vernieuwende met het vertrouwde van een product. Op deze wijze verlaagt het voedingsbedrijf de drempel voor consumenten om een product met een nieuw ingrediënt te kopen. Zij kiezen eerder een product met een of twee nieuwe ingrediënten dan een product met alleen maar onbekende ingrediënten.” Een voorbeeld? Aan havermout met gedroogde rode bessen zou yuzu toegevoegd kunnen worden. De smaak van deze citrusvrucht zit tussen citroen en limoen in. Van de Goor benadrukt tegelijk het belang van het dna van een merk. “Een twist moet in lijn liggen met de verwachtingen van de

consument bij een productmerk. Elk merk heeft zijn eigen verhaal.” Als sprekend voorbeeld verwijst hij naar twee internationale

sche data van bedrijven en klanten met de data van Foodpairing. “Bedrijven zijn niet snel bereid hun data vrij te geven, wat begrijpelijk is, maar die data gebruiken zorgt voor een exponentiële betere uitkomst. Je moet rekening houden met de geschiedenis om de toekomst te kunnen voorspellen: wat is gelukt en wat niet”, zegt Van de Goor. “Als we van bedrijven eenmaal het vertrouwen hebben gewonnen en ze overtuigd zijn van de combinatie, veranderen ze van houding.”

De boodschap aan de bedrijven is telkens het belang van de consument in een vroege fase bij productontwikkeling te betrekken. De gesprekken verschillen wel per afdeling. “Bij R&D wordt het accent gelegd op sneller betere producten te hebben, bij marketing ligt de nadruk dan op het vroeg in het proces betrekken van de ‘stem van de consument’. Daarbij wordt op ceo-niveau de focus gelegd op verhoging van de efficiëntie en verlaging van de kosten”, somt hij op. “De kerngedachte moet steeds zijn: dit is de smaak waar de consument op zoek naar is.”

Businessintelligence

premium ijsmerken Häagen Dazs en Ben & Jerry’s. “Beide richten zich duidelijk met andere smaken op verschillende consumenten met andere verwachtingen.”

Uitdagingen

De uitdaging bij projecten van Foodpairing ligt in het combineren van interne histori-

In het verlengde van de samenwerking liggen volgens Van de Goor nog veel kansen in de verbetering van productontwikkelingen. Meer inzicht in de verkoop van de verschillende smaken, verpakkingen gekoppeld aan consumentprofielen geeft richting aan productinnovaties. Een koppeling van deze gegevens met resultaten van sensorische testen in de productontwikkeling kan een verdere verdieping van de informatie geven. “Bedrijven hebben enorme hoeveelheden data, maar die blijven nu nog te vaak liggen”, weet hij. “Belangrijk is uit big data smart data en vervolgens toepasbare data te genereren. Foodpairing heeft zich inmiddels ook op het pad van business-intelligence begeven. Een integrale benadering in productontwikkeling zorgt ervoor dat bedrijven sneller en betere beslissingen kunnen nemen.”

‘Combineer vernieuwend met vertrouwd’

• YVES DE GROOTE •

Ir. Y. De Groote is adjunct-hoofdredacteur van VMT Food.be

“Smaak is de oplossing om consumenten aan te zetten tot herhaalde aankoop”, zegt businessdevelopementmanager Pascal-Xavier Van de Goor van Foodpairing.

Parker Hannifin

Kostenreducering door middel van de Performance Automation Controller (PAC) en de Parker Servo Drives (PSD)

Naast de Parker Servo Drives (PSD), welke zonder twijfel het begin zijn van een nieuwe generatie van aandrijvingslijnen, heeft Parker ook een Automation Controller (PAC) ontworpen voor de wereldwijde machinemarkt. De Parker Automation Controller (PAC) combineert machine logica, geavanceerde real-time motion control en visualisatie in een prestatiegerichte oplossing.

PSD: Parker Servo Drives

De Parker PSD is speciaal ontworpen als een servoaandrijving die passend is voor alle geografische gebieden en is beschikbaar in 2 versies: de PSD-S, een standalone versie welke direct kan worden aangesloten op het elektriciteitsnet en de PSD-M, een Multi-as aandrijving waarbij tot drie servomotoren aangestuurd kunnen worden per module. Dit laatste maakt de PSD-M versie zeer geschikt voor centrale automatiseringssystemen, waarbij meerdere drives nodig zijn.

Vergeleken met andere producten is de Parker PSD de meest compacte multi-as servo-aandrijving die beschikbaar is op de markt. De drives zijn van groot belang in de systeem oplossingen van Parker, waarbij ook het feedback signaal tussen de drive en motor

Parker Servo Drives (PSD)

volledig is geïntegreerd in de motorkabel en hiervoor geen aparte kabel meer nodig is. Ook wordt er gebruik gemaakt van het nieuwe PAC controle platform wat communiceert via een EtherCAT bussysteem.

PAC: Parker Automation Controller EtherCAT communicatie voor aandrijving biedt samen met I/O en de Parker Automation Manager, een oplossing voor de meest veeleisende toepassingen. Het zorgt voor een enkelvoudige, intuïtieve omgeving voor de ontwikkeling van een industriële gestandaardiseerde programmering, machine-machine communicatie en netwerkconnectiviteit om, waar nodig, real-time informatie te bieden.

De PAC is ontwikkelt om gemakkelijk in te voegen binnen bestaande fabrieksnetwerken en zorgt voor verbindingen met externe apparaten. De PAC wordt standaard geleverd met een verscheidenheid van communicatie protocollen, inclusief een OPC-server, Modbus TCP, EtherCAT, dual LAN netwerken en opties voor Ethernet/IP, Profi net en Profi bus

Kortom, deze intelligente multi-axis controller zorgt voor het sneller produceren van codes en vermindert de ingebruiknametijd en -kosten. Engineers kunnen aandrijvingen maken voor de complexe en veeleisende machines van de toekomst.

Parker Hannifin is wereldwijd marktleider in aandrijvingsen besturingstechnologieën. Parker zorgt al 100 jaar voor de verbetering van de productiviteit en winstgevendheid van haar klanten in vele verschillende industriële en mobiele markten. Voor meer informatie ga naar www.parker.nl of @parkerhannifin.

Performance Automation Controller (PAC)

CONGRES

Nudging geeft duwtje naar gezonde keuze

Onderzoek: maak keuze populair of warm van kleur

Hoe krijg je de consument aan een gezonder eetpatroon? Moet het via wetgeving of voorlichting? In het project Nudgis vroegen onderzoekers zich af of nudging – onbewuste duwtjes in de goede richting geven – een bruikbare methode is. De resultaten van de experimenten zien er goed uit. Nu moeten ze worden getest in de praktijk.

Het Nudgis-project was een samenwerking tussen wetenschappers van universiteiten in Wageningen en Utrecht en industrie via Unilever en FrieslandCampina. Coördinator Denise de Ridder is tevreden over deze onderzoeksfase, maar gaf tijdens het afsluitend symposium aan dat het gewenst is om in een volgende fase te testen in een uitdagender omgeving, zoals een supermarkt. Dit om de effecten in real life te testen. Maggie Geuens, professor aan Universiteit Gent, Consumer Behaviour Group, vertelde dat het effect van gedragsinterventies klein is, maar dat ze wel gemakkelijk en goedkoop te implementeren zijn. Dat gaf ze aan met een voorbeeld uit eigen onderzoek: hersluitbare verpakkingen blijken te zorgen voor een lagere consumptie. Een tandarts in de zaal reageerde daarop met de opmerking dat dit soort verpakkingen zorgt voor meer consumptiemomenten. Dat is ongunstig voor het gebit.

Een andere onderzochte nudge is surface mimicry. Als gezonde voedingsmiddelen het uiterlijk hebben van een ongezond product, worden ze als smaakvoller waargenomen. Voorbeelden daarvan zijn wor-

telen in een frietzakje of stukken watermeloen in de vorm van een Magnum. Geuens geeft wel aan dat het langetermijneffect nog niet is onderzocht.

Sensorische marketing

Nudging heeft wel wat weg van sensorische marketing. Onderdeel hiervan is het vakgebied Gastrophysics, dat zich richt op de beïnvloeding van gasten in een restaurant. Onderzoeker Charles Spence van de Oxford Universiteit test in het lab maar ook in restaurants. “Er is een grens aan gastrophysics

De verwachting van de consument kun je ermee overtreffen of overschrijden.” Spence geeft een voorbeeld: ‘Chileense zeebaars’ verkoopt beter dan alleen ‘zeebaars’. Maar toen de Britse supermarkt M&S een stuk bloemkool verkocht als ‘cauliflower steak’, overschreed ze de grens en kwam de consument in opstand.

Kiezen voor populariteit

Wat doet u als u een blikje knakworsten wilt kopen? Kiest u voor de variant die u altijd kiest, bijvoorbeeld de pittige knakworsten?

Wat als er een bordje bij de schappen staat

met de tekst: magere knakworsten worden het meest verkocht. Uit onderzoek van Robert Goedegebure blijkt dat bij de aanwezigheid van het bordje meer mensen voor de magere knakworstvariant kiezen. Deze test werd uitgevoerd in een virtuele supermarkt. Goedegebure vroeg zich af hoe de populariteit de voedselkeuze beïnvloedt. Eerder onderzoek toonde aan dat consumenten voor populaire producten kiezen omdat het de onzekerheid vermindert over de kwaliteit.

Warme kleuren effectief

Consumenten kiezen niet alleen voor populaire producten, ook de kleur van de verpakking heeft grote invloed. Uit eerder onderzoek bleek dat mensen een donkerrode drank zoeter inschatten dan een lichtrode. Irene Tijssen onderzocht of de kleur van de verpakking invloed heeft op de perceptie van de consument. De onderzoeker testte twee producten van twee deelnemende bedrijven: Unox-rookworst van Unilever en Optimel Puur van FrieslandCampina. Drie kleuraspecten – tint, helderheid en verzadiging – werden aangepast (figuur 1).

Tijssen voerde twee sensorische experimenten uit om het effect van de kleur van de verpakking op de verwachtingen en perceptie van de consument te testen. Daarnaast werd ook de onbewuste associatie tussen verpakkingskleur en de gezondheid van het product uitgezocht. De perceptie van de proefpersonen was dat verpakkingen met

warme kleuren (rood) en een hoge verzadiging het meest zoet waren. De proefpersonen werd ook gevraagd om fleurige verpakkingen te rangschikken op volgorde van aantrekkelijkheid. De meer fleurige verpakkingen – hoge verzadiging, lage helderheid – werden geassocieerd met aantrekkelijkheid. Minder fleurig – lage verzadiging, hoge helderheid – werd sterk geassocieerd met gezondheid. Tijssen concludeert dat het verpakken van gezonde producten in warme, minder heldere maar meer verzadigende verpakkingen, de perceptie van smaakvoller, aantrekkelijker en meer belonend kan geven.

Voorselectie gezonde keuze online

Een voorselectie heeft op meerdere terreinen bewezen te zorgen voor een mogelijke sturing van de consument. Een recent voorbeeld is de donorwetgeving. Mensen die herhaaldelijk niet aangeven of ze donor willen worden, registreert men als ‘geen bezwaar’. Onderzoeker David Marchiori van Universiteit Utrecht onderzocht of dit nudge-principe ook toepasbaar is op online voedselkeuzes. Hij bekeek het verschil tus-

sen een opvallend kader om de gezonde keuze of een preselectie ervan. De proefpersonen konden kiezen uit vier producten, waarvan drie gezonde alternatieven voor chips: groentechips, cracker of rijstwafel. De rijstwafel werd in een opvallend kader geplaatst of voorgeselecteerd. De preselectie van een gezonder alternatief lijkt goed te werken. Een opvallend kader heeft minder invloed. Uit de zaal kwam de vraag of een keuze tussen verschillende soorten chips, bijvoorbeeld light en niet-light, beter was

mee aan het Nudgis-project. Met name het project van Irene Tijssen over de invloed van verpakkingen op de gezondheidsperceptie sprak ze zeer aan. Professor Liesbeth Zandstra van Unilever wil nog vooral weten of het ook op langere termijn werkt. Ook is ze benieuwd of de resultaten hetzelfde blijven bij niet-westerse consumenten. Voor senior researcher Martijn Veltkamp van FrieslandCampina biedt het project een verdieping van de onderzoeken naar het stimuleren van gezonde keuzes. Daarmee was het bedrijf al bezig. Veltkamp vindt de fundamentele basis die in dit project is gelegd goed. “Nudging is een hippe term, maar waarom sommige dingen wel of niet werken?

geweest. Dat bleek lastig in het onderzoek omdat dan de verpakking om het product heen had moeten zitten. Dit zou invloed hebben op de resultaten.

Effect op langere termijn

Unilever en FrieslandCampina deden ook

Dat is de vraag waar we nu beter antwoord op kunnen geven.” Veltkamp wil de resultaten van het onderzoek vooral delen binnen het bedrijf, bijvoorbeeld met marketing.

‘Proefpersonen schatten verpakkingen met warme kleuren in als meest zoet’

Bij de twee testverpakkingen in het onderzoek werden drie kleuraspecten aangepast: tint, helderheid en verzadiging.

Bron: Wageningen UR

Zoute rookworsten

Rookworsten bevatten relatief veel verzadigd vet en zout, blijkt uit onderzoek van Questionmark naar rookworsten van onder meer Albert Heijn, Unox en Jumbo. Zo’n 30 procent van de rookworstfabrikanten voldoet nog niet aan de doelstelling van Akkoord Verbetering Productsamenstelling (AVP).

In de supermarktschappen mogen vanaf juni deze zomer geen rookworsten meer liggen met meer dan 2,23 gram zout per 100 gram. Uit de test blijkt de biologische rookworst van Jumbo de zoutste met 2,5 gram zout per 100 gram. “We zijn bekend met deze resultaten”, reageert een Jumbo-woordvoerder. “De producten staan bij ons dan ook al op de lijst om aangepast te worden. De nieuwe varianten liggen naar verwachting komend rookworstenseizoen in de schappen.” Ook de Gelderse rookworst van Unox scoort met 2,3 gram zout per 100 gram relatief hoog. Unilever geeft aan flinke stappen te zetten in zoutverlaging en heeft daarom het recept van de vijf populairste rookworsten aangepast. Die zitten nu op 2 gram zout per 100 gram. Zo’n 84 procent van alle Unoxrookworsten voldoet aan de AVP-norm. “In de volgende fase gaan we de overige rookworsten opnieuw bekijken.”

www.thequestionmark.org

Kleur beïnvloedt perceptie snoep

De kleur van snoep beïnvloedt smaakperceptie meer dan de kleur van de verpakking. Dit blijkt uit een onderzoek van de psychologie-afdeling van de Montclair State University, dat is gepubliceerd in Food Quality and Preference. Er werd gekeken naar wat de kleur van verpakkingen en voedingsmiddelen doen met de smaakperceptie van de consument. De deelnemers van het onderzoek kregen verpakkingsfolie in verschillende kleuren. Daarna moesten ze aangeven welke smaak zij associeerden met de kleur van de snoep- en drankverpakking. Rood bleek vaak geassocieerd te worden met de smaak van kers, groen met munt, oranje met sinaasappel en paarsroze met druiven. Daarnaast werd rood voedsel vaak geassocieerd met zoet en groen met zuur. Bij het proeven van een neutraal snoepje verpakt in kleur, bleek de verpakkingskleur dan ook geen invloed te hebben

.............................................................................www.sciencedirect.com

Minder suiker

Suikerreductie met behoud van smaak is al jaren een belangrijk thema in de foodindustrie. Grolsch en Albert Heijn introduceerden onlangs producten met minder suiker. Grolsch stapt voor al zijn Radlers over naar een variant met 35 procent minder suiker. Marketingdirecteur Ard Bossema: “Afgelopen jaar hebben we de eerste lage suikervarianten 0.0% Radler geïntroduceerd. De reacties waren erg positief. Daarom hebben we samen met onze brouwmeesters het hele Radler-assortiment onder de loep genomen. Alle 0.0% Radlers bevatten vanaf dit voorjaar 35 procent minder suiker dan het gemiddelde suikergehalte van andere 0.0% Radlers in Nederland.”

Albert Heijn introduceert vijf suikervrije snacksauzen onder het eigen huismerk, waaronder een suikervrije mayonaise. Naast de suikervrije snacksausvarianten komt de supermarktketen ook met een ketchup zonder toegevoegde suikers. Later dit jaar wordt de suikervrije snacksauzenlijn verder uitgebreid.

www.ah.nl/ www.grolsch.com

Ruby chocolade in België

België is vanaf april de eerste markt waar de roze Callebaut Finest Belgian Chocolate Ruby beschikbaar is voor ambachtelijke chocolatiers en chefs. “Ruby is zonder te overdrijven het spannendste dat er in de chocolade-industrie in decennia staat te gebeuren”, zegt meesterchocolatier en Belgisch chocoladekampioen Marijn Coertjens. “Met ruby moet je verleren wat je traditioneel zou doen met puur, melk of witte chocolade. De ruby chololade biedt tal van nieuwe mogelijkheden.” Het vierde type heeft een sprankelende rubykleur en een intens fruitige smaak met frisse, zure toetsen, dankzij de zorgvuldige selectie en deskundige bewerking van rubycacaobonen. De kleur en smaak zijn van nature aanwezig in deze cacaoboon. Er worden geen vruchtenaroma’s of kleurstoffen toegevoegd.

..................................................... www.barry-callebaut.com

Adverteerdersindex VMT

Health, Food & Technology

Zorg wordt steeds dichter bij burgers georganiseerd. Hierin spelen voeding, gedrag en leefstijl een steeds belangrijker rol voor hun gezondheid. Welke rol kunnen onder meer gemeenten en zorginstellingen hierin pakken en wat is de impact van technologie? De tweede editie van het Health, Food & Technology Event op 30 mei staat in het teken van a healthy society en brengt preventie, leefstijl, voeding, gedrag en de toepassingen van technologie in de zorgomgeving aan het licht. Sprekers zijn onder andere Jaap Seidell, Gerda Feunekes en Jettie Hoonhout.

Datum: 30 mei, Locatie: Zeist

Listeria centraal op seminar

Listeria monocytogenes is de veroorzaker van listeriose, een ziekte die in veel gevallen tot sterfte leidt, vooral bij zwangeren en mensen met een verzwakte afweer. De bacterie kan uitgroeien in gekoeld bewaarde langer houdbare producten. Deze producten zijn risicovol, zeker als ze niet of onvoldoende worden verhit voor consumptie. Om de voedselveiligheid te garanderen, gelden er wettelijke eisen. Producenten moeten aantonen dat ze daaraan voldoen. Tijdens het seminar komen vragen aan de orde zoals: waar zit de bacterie, wat zijn de eigenschappen, hoe voorkom je besmetting en hoe bepaal je de houdbaarheidstermijn.

Datum: 13 juni, Locatie: Ede

World of Technology & Science

De beurzen World of Technology & Science en Industrial Processing zijn geïntegreerd in één beurs: World of Technology & Science 2018.

WoTS bestaat uit vijf generieke titels: World of Automation, World of Motion & Drives, World of Laboratory, World of Electronics en Industrial Processing. Drie toonaangevende beurzen zijn samengevoegd, namelijk HET Instrument, Aandrijftechniek en Industrial Processing. Bezoekers uit industrie, laboratoria, zorg en wetenschap kunnen zo in één periode op één locatie een breed en sterk technologisch aanbod bezoeken.

Datum: 2-5 oktober, Locatie: Utrecht

Cursussen Beurzen Congressen

5-apr Food Future Event, Den Bosch

9-10 april VersVak, Hardenberg

12-13 april Cursus Innovatieve reinigingstechnieken (CIP), Utrecht

17-apr Seminar Robotica in de voedingsmiddelenindustrie, Apeldoorn

17-18 april Vakbeurs Maintenance Gorinchem 2018, Gorinchem

17-25 april Cursus Basics of Oils and Fats, Vlaardingen/ Den Bosch

17-19 april Vakbeurs Maintenance Gorinchem 2018, Gorinchem

19-apr Training Vital2-risicobeoordeling allergenen, Nijmegen

15-17 mei Vitafoods Europe, Genève (CH)

16-30 mei Cursus Validatie en Verificatie, Den Bosch

16-17 mei Free From Functional Expo, Stockholm (SE)

17 mei -

17 augustus Cursus Kwaliteit in bedrijf, Den Bosch

17-mei Cursus Allergenen Management, Kasterlee (BE)

18-mei Debattraining voor senior managementprofessionals,, Den Haag

18-mei Cursus Hygiënisch lassen, Utrecht

29-mei Training Vital2-risicobeoordeling allergenen, Renswoude

30-mei Health, Food & Technology Event, Zeist

1-jun Cursus Hygiënische engineering - Droge processen, Utrecht

12-14 juni Cursus Food and Feed Safety of Oils and Fats, Vlaardingen

13-jun Listeria monocytogenes in kant-en-klare levensmiddelen, Ede

21-jun Food Law Event, Vianen

21-29 juni Cursus Hygiënisch ontwerpen, Utrecht

26-jun Cursus Sustainable Sourcing of Oils and Fats, Rotterdam

27-28 juni Agri Food Innovation event, Venlo

19-22 september Indopack 2018, Jakarta (ID)

23-26 september International Symposium on Contamination Control 2018, Den Haag

2-5 oktober World of Technology & Science 2018, Utrecht

10-okt

Engineering in Food & Beverage, Utrecht

Voedingsmiddelen, Management en Technologie is hét mediaplatform voor de voedings-, genotmiddelen- en drankenindustrie in Nederland en België. VMT verschijnt 15x per jaar.

MYbusinessmedia

Mr. H.F. de Boerlaan 28

7417 DA Deventer

Postbus 58

7400 AB Deventer

T 0570 504065

F 0570 504080

E redactie.vmt@mybusinessmedia.nl

I www.vmt.nl

Uitgever

Suzanne Wanders

T 0570 504328

E s.wanders@mybusinessmedia.nl

Hoofdredactie

Willem-Paul de Mooij

T 0570 504386

E w.mooij@mybusinessmedia.nl

Eindredactie

Margo Verbiest

T 0570 504329

E m.verbiest@mybusinessmedia.nl

Redactie

Hans Damman

T 0570 504387

E h.damman@mybusinessmedia.nl

Dionne Irving

T 0570 504396

E d.irving@mybusinessmedia.nl

Maurice de Jong

T 0570 504367

E m.jong@mybusinessmedia.nl

Rik de Langen (webredactie)

T 020-4602208

E r.langen@mybusinessmedia.nl

Redactie-adviesraad

Prof. dr. E.J. Smid; drs. M. van Zandvoort; dr. ir. C.D. de Gooijer; prof. dr. ir. M. Uyttendaele; F. Egberts; S. van Hoof; dr. P.M. Klapwijk; prof. dr. ir. A. Van Landschoot; ir. J. Maagd; D. Koeman; K. Cuperus, drs. J. Stark (voorzitter); ir. E.J.C. Paardekooper (erelid)

Met medewerking van TNO, NIZO food research, Wageningen Universiteit en Researchcentrum, Universiteit Gent, Universiteit Utrecht.

Advertentie

Voor print, online en website-advies: Monique van Neutegem

T +31 6 50449402

E m.neutegem@mybusinessmedia.nl

Anneloes Veerman

T +31 6 12707014

E a.veerman@mybusinessmedia.nl

Marketing

Rosalie de Wildt

T 0570 504355

E r.wildt@mybusinessmedia.nl

Vormgeving

Colorscan bv, www.colorscan.nl

Druk

Drukkerij Roelofs, Enschede

Abonnementen

Voor vragen over abonnementen, bezorging en/of adreswijzigingen

kunt u: Bellen met +31 570 504300; Mailen naar klantenservice@vmt.nl; Schrijven naar MYbusinessmedia bv, VMT, Postbus 58, 7400 AB Deventer.

Jaarabonnement VMT Optimaal

Nederland € 306,-

Jaarabonnement VMT Magazine

Nederland € 234,-

Jaarabonnement VMT Online

Nederland € 210,-.

Studentenabonnement € 114,-

Proefabonnement (3 edities) € 29,-

Prijzen zijn excl. btw en € 3,95 administratiekosten. Beeindiging van het abonnement kan uitsluitend schriftelijk geschieden, uiterlijk drie maanden voor het einde van de abonnementsperiode; nadien vindt automatisch verlenging plaats.

ISSN 0042-7934

Vacatureservice

Auditor QA

Professionals in Food

Heel Nederland

Global Quality and Accreditation Manager Feed

Professionals in Food

Zuid-Holland

Senior Etiketteringsspecialist

Professionals in Food

Heel Nederland

Trainer QA

Professionals in Food

Heel Nederland

Productieplanner Food Professionals in Food Noord-Brabant

Trader Omega Food / DUPP - Food Recruitment Bergeijk

Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever openbaar worden gemaakt of verveelvoudigd, waaronder begrepen het reproduceren door middel van druk, offset, fotokopie of microfilm of in enige digitale, elektronische, optische of andere vorm.

Publicaties geschieden uitsluitend onder verantwoording van de auteurs. Alle daarin vervatte informatie is zorgvuldig gecontroleerd. De auteurs aanvaarden echter geen aansprakelijkheid voor de gevolgen van eventuele onjuistheden.

www.vmt.nl

Afdelingshoofd Quality Control Operations Professionals in Food Gelderland

Productiemanager Food Professionals in Food Noord-Brabant

Junior Projectmanager Kwaliteit Professionals in Food

Heel Nederland

Projectmanager Kwaliteit Professionals in Food Heel Nederland

Meer vacatures: zie vacatures.vmt.nl of check de QR-code

VERPAKKEN = MULTIVACCEN

Het MULTIVAC productportfolio omvat traysealers, dieptrekverpakkingsmachines, snij- en afvulmachines, vacuümmachines, etiketteer- en kwaliteitscontrolesystemen, alsook geautomatiseerde oplossingen. Kortom complete verpakkingslijnen!

WE MAKE IDEAS WORK

Uw ambitie is onze uitdaging, uw strategisch resultaat ons uitgangspunt. De kennis en ervaring van onze professionals in de voedingsmiddelenindustrie over de hele wereld staan borg voor vernieuwende oplossingen. Hygenic design, duurzaamheid, operational excellence, (voedsel-)veiligheid en compliance bepalen de ontwikkelingen in uw business.

Met kennis van de markt, van uw ambities, met visie op ontwikkelingen én met de toewijding om ieder project van A tot Z op tijd en binnen budget te leveren. Zo maken wij voor u, de beste ideeën werkelijkheid. Het stelt ons in staat uw partner te zijn op het juiste niveau. U staat niet alleen. Met integrale consulting & engineering oplossingen en professioneel project- en constructiemanagement; internationaal denken, lokaal doen. Flexibel, goed en veilig.

Tebodin is een multidisciplinair advies- en ingenieursbureau en onderdeel van de internationale, industriële service provider Bilfinger SE.