Expertpanel: duurzame verpakkingen

Hoe ver kan je gaan met het verduurzamen van verpakkingen?

Roland ten Klooster

Verpakkingshoogleraar, Universiteit Twente

”Het ligt voor de hand te veronderstellen dat oplossingen die als duurzamer gezien worden, leiden tot meer productverlies. Denk aan dunner materiaal, het vervangen van plastic door gecoat karton met mindere barrière-eigenschappen, het verkorten van de houdbaarheidsperiode. Het zit echter complexer in elkaar. Verschillende soorten vers gesneden sla bijvoorbeeld, verpakt in een plastic zak, met een houdbaarheid van meer dan tien dagen, zijn alleen maar mogelijk dankzij verpakken onder beschermende atmosfeer en met lasergeperforeerde folie. De smaak van voorverpakte smoothies is verbeterd dankzij high pressure packaging. Dit zijn evolutionaire processen; alleen producten en verschijningsvormen die geaccepteerd worden door de consument overleven. Ze voorzien in een (soms latente) behoefte. Verpakken kan dus niet los gezien worden van kwaliteit uitgedrukt in smaak, hygiëne, veiligheid, betaalbare prijs, lange houdbaarheid, meer mogelijkheden om luxere levensmiddelen te consumeren, mooiere verschijningsvormen, en dat alles op steeds sneller werkende verpakkingslijnen. Bij het zoeken naar duurzaamheid moet onderkend worden waarop ingegrepen wordt. Dat vraagt om kennis van verpakken. Maar nu wordt er voorrang gegeven aan recyclebaarheid boven carbon footprint.”

Chris Daly

VP Sustainability, PepsiCo Europa

“Verpakking is een essentieel onderdeel in de sector van verpakte consumentengoederen en helpt ons de veiligheid, kwaliteit en versheid van producten te verbeteren, terwijl het ook de houdbaarheid verlengt en voedselverspilling beperkt. Het is echter duidelijk dat verpakkingen die als afval in het milieu eindigen, hun tol eisen, aangezien wereldwijd slechts 15 procent van de geproduceerde kunststoffen effectief wordt gerecycled. PepsiCo neemt deze uitdaging aan en onze focus is om een wereld te bouwen waarin plastic nooit afval wordt. Dat doen we door de hoeveelheid plastic die we gebruiken te verminderen, de recyclagepercentages te verhogen, meer gerecycled materiaal in onze verpakkingen te gebruiken en nieuwe manieren uit te vinden voor consumenten om van onze producten te genieten, zoals herbruikbare flessen. Het is duidelijk dat door te werken aan een circulaire economie, we de voordelen kunnen behouden die plastic verpakkingen de afgelopen decennia hebben opgeleverd, zoals hoge kwaliteits- en voedselveiligheidsnormen die nooit in het gedrang kunnen komen, terwijl we er ook voor zorgen dat meteen na de consumptie de verpakking correct ingezameld, gesorteerd en gerecycled kan worden in rPET (gerecycled plastic) geschikt voor voeding.”

Voedingsmiddelenbedrijven zetten fors in op de verduurzaming van hun verpakkingen. Die moeten zo dun mogelijk zijn én goed recyclebaar. Maar hoe bewaak je de balans tussen verduurzaming van de verpakking aan de ene kant en houdbaarheid en kwaliteit aan de andere kant? Gaat de focus op het duurzamer maken van verpakkingen niet ten koste van de kwaliteit en houdbaarheid van het product?

Tekst Maurice de Jong

Leanne Pieters

Verpakkingsontwikkelaar, LOFT Packaging & Design

“De milieu-impact van het product is eigenlijk altijd groter dan die van de verpakking. Dus als door het gebruik van duurzamer verpakkingsmateriaal of het verminderen van de hoeveelheid materiaal er meer product verloren gaat (bijvoorbeeld door transportschade of een kortere houdbaarheid), heeft die duurzame verpakking alleen maar een averechts effect. Ik zie op dit moment eerder nog het tegenovergestelde gebeuren: juist omdát het zo belangrijk is om het product te beschermen, wordt er nu soms nog veel verpakkingsmateriaal gebruikt. Of zit een product juist in regulier plastic verpakt in plaats van in bioplastic of papier. Dingen die niet altijd begrijpelijk zijn voor de consument, maar vanuit het oogpunt van de verpakkingsexpert is dit wel degelijk nodig om het product te beschermen en voldoende houdbaarheid mee te geven. Ik heb wel voorbeelden gezien van producten die door het gebruik van duurzaam of minder verpakkingsmateriaal minder lang houdbaar zijn, maar waarbij dit juist wordt gebruikt als positief verkoopargument. Er wordt dan de nadruk gelegd op de versheid van het product, waardoor het geen probleem is dat het product minder lang houdbaar is. Dit vind ik leuke voorbeelden van op een creatieve manier naar het totaalplaatje kijken.”

Marcel Keuenhof

Verpakkingskundige, Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV)

“Bij een product-verpakkingscombinatie is de milieu-impact van het product vaak veel hoger (90 procent) dan de milieu-impact van de verpakking (10 procent). Het is dus veel minder duurzaam als het product niet goed wordt beschermd en voor gebruik al is beschadigd of bedorven. Het ligt er aan waar je op focust bij duurzaam verpakken. Als je bijvoorbeeld focust op recyclebaarheid, zijn monomaterialen beter dan laminaten en komen glas en blik goed uit de bus. Terwijl als we een levenscyclusanalyse maken van laminaten en deze vergelijken met een verpakking van glas of blik, dan blijkt de milieu-impact van een laminaat vaak minder hoog. Dat komt onder andere omdat er voor laminaten weinig materiaal wordt gebruikt en er in het productieproces van glas en blik hoge temperaturen nodig zijn om het materiaal te bewerken. Daarnaast is glas breekbaar en zwaarder, wat nadelig is tijdens het transport. Toch moeten we ook kritisch blijven en nagaan of de verpakking echt nodig is en of sommige producten ook af kunnen met een kortere houdbaarheidstermijn. Er zijn dus verschillende strategieën voor duurzaam verpakken. De focus van het bedrijf bepaalt de mogelijkheden, maar die mogen niet ten koste gaan van het verpakte product.”