Veiligheid & Preventie - Nummer juni 2021

3

jaargang 15 | juni | 2021

PRAKTIJKBLAD

OVER VEILIG EN GEZOND WERKEN

In dit nummer: Corona als nieuwe start voor de RI&E +++ Rookvrije omgeving +++ Veilig het dak op +++ Drijfveren onderbelicht bij LLO

Rondgang voor verbetering

Arbo

Summercourse Maximaal 15 deelnemers per college VOL=VOL

30 augustus, 1 & 2 september 2021 | Nyenrode Business Universiteit

Zes exclusieve courses voor arboprofessionals Krijg invloed op beleid, risico’s, gedrag, veiligheid en inzetbaarheid.

Staan er na de zomer nieuwe uitdagingen te wachten die vragen om een scherpe en frisse blik? De Arbo Summercourse is bij uitstek het moment om u hierop voor te bereiden.

De beste hoogleraren van Nyenrode en experts uit de praktijk nemen u deze zomer mee in zes belangrijke arbothema’s.

Met welke onderwerpen gaat u aan de slag tijdens de Arbo Summercourse?

Stel uw eigen programma samen uit het aanbod van zes intensieve en praktische summercourses.

1 Psychologie voor arbo en veiligheid

Hans van der Loo 2 Arbobeleid verankerd

Gert Contant 3 Risicomanagement voor arbo

Martin van Staveren 4 Hybride organisaties en de

gevolgen voor arbo Jeroen Busscher 5 Duurzame inzetbaarheid voor arbo

o Stel uw eigen programma samen en kies hoeveel colleges u wilt volgen

o Kleine groepen (maximaal 15 deelnemers per college)

o Scherp geprijsd o Inclusief certificaat van Arbo i.s.m.

Nyenrode Business Universiteit

Meer informatie & inschrijven via:

arbo-academy.nl/summercourse-2021

Prof. dr. Pascale Peters 6 Sociale veiligheid

Orly Polak De courses zorgen voor een leerzame en inspirerende ervaring en bieden de ultieme gelegenheid om te netwerken binnen én buiten uw vakgebied.

COLOFON VEILIGHEID & PREVENTIE IS EEN UITGAVE VAN VAKMEDIANET Redactiecoördinator Moon Saris moonsaris@vakmedianet.nl Eindredacteur Moon Saris Uitgever Thijs van Pinxteren Accountmanager Nicole van Lierop nicolevanlierop@vakmedianet.nl Vormgeving & opmaak colorscan bv, www.colorscan.nl Druk Drukkerij Wilco BV, Meppel Adres Vakmedianet, Postbus 448 2400 AK Alphen aan den Rijn www.arbo-online.nl Abonnementenadministratie klantenservice@vakmedianet.nl, tel. 088-5840888 Abonnementen Veiligheid & Preventie verschijnt 6 keer per jaar.

Jaarabonnement € 186,02 exclusief btw; verzending buitenland per jaar € 29,50 (EU) en € 41,50 (niet-EU-landen). Op alle uitgaven van Vakmedianet zijn de Algemene Voorwaarden van toepassing. Deze zijn te vinden op www.vakmedianet.nl.

Copyright Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. © Vakmedianet 2021 Publicatievoorwaarden Op iedere inzending van een bijdrage of informatie zijn de standaardpublicatievoorwaarden van Vakmedianet van toepassing. Deze zijn te vinden op www.vakmedianet.nl.

Disclaimer Alle in deze uitgave opgenomen informatie is met de grootste zorgvuldigheid samengesteld. De juistheid en volledigheid kunnen echter niet worden gegarandeerd. Vakmedianet en de bij deze uitgave betrokken redactie en medewerkers aanvaarden dan ook geen aansprakelijkheid voor schade die het directe of indirecte gevolg is van het gebruik van de opgenomen informatie.

ISSN 2352-1597

INHOUD 8 Rondgang voor verbetering Houweling Group werkt aan een nieuwe RI&E, nadat de preventiemedewerker twee jaar geleden de eerste aanjoeg. In mei was er een rondgang. Preventiemedewerker Petra Verwijs doet verslag.

12 Week van RI&E De manier van werken met coronamaatregelen is nog volop in ontwikkeling. De RI&E is daarmee wellicht op de achtergrond geraakt. Maar om voorbereid te zijn op de toekomst is de RI&E juist precies wat je nu nodig hebt. Trap af tijdens de Week van de RI&E.

14 Een rookvrije omgeving Rokende zorgmedewerkers, geen gezicht. En stiekem geldt dat natuurlijk voor álle rokende medewerkers. Wil je een rookvrije organisatie? Kijk eens op zorgrookvrij.com voor tal van tips en tools.

EN VERDER NIEUWS LETTER VAN DE WET COLUMN POL OPLEIDINGEN DE VERBAZING

4 10 11 16 17

DAKVEILIGJHEID LEVEN LANG ONTWIKKELEN ONGEVAL MEDIA

| juni | 2021 3

18 21 22 23

NIEUWS Eerste vakbeurzen in Londen

Digitale controle

Sinds maart vorig jaar is het in heel Europa stil op het gebied van de vakbeurzen. Vanwege

Als het aan grote werkgevers ligt, is thuiswerken een blijverr

corona werd de ene na de andere afgelast; een kortstondige opleving afgelopen najaar in

tje. Sommige werkgevers worden daar wel een beetje nerr

Duitsland hield snel weer op. De Britten durven het nu weer aan: ze hebben de eerste vak-

veus van, zo blijkt uit de toename van de vraag van

beurzen op het gebied van veiligheid aangekondigd, eind september in Londen.

monitoringssoftware voor medewerkers sinds de start van de coronapandemie. Digitale controle is in opmars.

Veel kan online, zoals congressen, vergaderingen en workshops. Maar langs stands struinen, spontane gesprekken voeren en je breed informeren over de ontwikkelingen op je vak-

Op kantoor kan iedereen elkaar een beetje in de gaten hou-

gebied, dat is via het web een stuk minder makkelijk. Dus snakken mensen op vele

den. Ertussenuit sneaken om te shoppen, de halve dag face-

vakgebieden naar hun beurzen.

booken of gaan borrelen met een vriendin zou opvallen.

Belangstellenden in hoogwaardige beveiliging en beveiliging van vitale infrastructuur kun-

Tijdens thuiswerken is er niet volcontinu contact, dus dan

nen zich voorzichtig gaan verheugen. Op 28 en 29 september zijn in Londen de Internatio-

kan dat wel zonder dat het opvalt. Behalve misschien door

nal Security Expo en de International Cyber Expo. De registratie in inmiddels geopend.

minder resultaat, maar dat merk je minder direct.

Volgens de organisator zijn er inmiddels 400 exposanten voor beide beurzen, die duizenden

Softwarevergelijkingswebsite Capterra constateerde dat de

producten, diensten en oplossingen laten zien; ook zijn er lezingen, conferenties en meer.

vraag vanuit Nederlandse bedrijven naar spyware fors toenam. In het eerste kwartaal 58 procent meer dan in dezelfde periode vorig jaar, vóór corona. Met dit type software

Academische werkplaats

kunnen werkgevers tot in detail bijhouden en controleren wat hun medewerkers uitvoeren. Bijvoorbeeld door te kijken naar het aantal muisbewegingen of toetsaanslagen van een

Het Institute for Risk Assessment Sciences

teverzuim – 14 procent van het totaal aan-

thuiswerker.

(IRAS) van de Universiteit Utrecht en de Arbo

tal verzuimdagen – en de kosten van

Vakbonden maken zich zorgen over de ontwikkeling. Uit

Unie starten een academische werkplaats

werkgerelateerd verzuim, arbeidsonge-

een rondvraag van CNV onder 1200 leden zegt zo’n 14 pro-

Risico Analyse van Beroepsmatige Blootstel-

schiktheid en zorg bedragen 8,7 miljard

cent dat door hun werkgever gemonitord wordt of ze thuis

lingen.

euro per jaar.

wel aan het werk zijn.

“Met integrale ketenzorg kunnen we pre-

“Je ziet het heel breed: bij de overheid, de zakelijke dienst-

Beter inzicht in de relatie tussen blootstellin-

ventie van beroepsziekten effectief aanpak-

verlening en ook de industrie als er wordt thuisgewerkt”,

gen en ziekte levert een waardevolle bijdra-

ken. Deze academische werkplaats kan als

zegt CNV-voorzitter Piet Fortuin. “Mensen worden meerr

ge aan goede preventie. Zeker als je beseft

eerste platform nu deze brug slaan tussen

maals per dag gebeld met de vraag of ze wel aan het werk

dat blootstellingen die te maken hebben

wetenschap en praktijk”, zegt Frits van

zijn. In andere gevallen wordt met software gemeten hoe-

met arbeid in principe te vermijden zijn.

Rooy, bedrijfsarts en initiatiefnemer bij Arr

veel toetsen ze aanslaan en of ze zijn ingelogd. Feitelijk is

Het aantal werkenden met een nieuwe be-

bo Unie. Samenwerking tussen IRAS en

dat pure controle en zo ervaren werknemers het ook.”

roepsziekte in de totale Nederlandse be-

Arbo Unie moet leiden tot wetenschappe-

Bij FNV komen klachten uit de callcenterbranche het meest

roepsbevolking in 2018 wordt geschat op

lijk onderbouwde, efficiënte en effectieve

voor. Autoriteit Persoonsgegevens (AP) krijgt weinig klach-

meer dan 11.000 werknemers. Zo’n drie-

arbozorg op het gebied van beroepsmatige

ten van werkenden. De toezichthouder denkt dat dit komt

kwart van de 4100 sterfgevallen die te ma-

blootstellingen, waaronder gevaarlijke stof-

doordat zij zich mogelijk niet realiseren dat het “best wel

ken hebben met arbeid is het gevolg van

fen. Doel is de kloof te verkleinen tussen

ver gaat wat er gebeurt”.

een beroepsziekte door gevaarlijke stoffen.

beschikbare kennis en toepassing in de da-

Bron: Arbo.nl

Beroepsziekten veroorzaken veel extra ziek-

gelijkse praktijk.

Behalve voor onderzoek is de academische werkplaats bedoeld om academisering zichtbaar te maken in de opleiding (be-

Meer weten?

drijfs)geneeskunde, arbeidshygiëne en vei-

www.arbo-online.nl

ligheidskunde, zodat toekomstige professionals kennis opdoen over bijvoorr beeld gevaarlijke stoffen in relatie tot gezondheid.

4

| juni | 2021

Van hard werken ga je dood

Veiligste chauffeur

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie

Mannen sterven veel vaker dan vrouwen

De strijd om de TVM awards

werken zich per jaar bijna 750.000 mensen

aan ziektes die worden veroorzaakt door te

is weer losgebarsten. De eerr

letterlijk dood. Veel uren maken is niet goed

veel werk. 72 procent van de slachtoffers is

ste rondes zijn al begonnen,

voor je gezondheid.

man. De schade van de zware werkbelas-

maar meedoen kan nog.

ting treedt in de meeste gevallen pas na Dat concluderen de Wereld Gezondheids-

jaren op. De meeste sterfgevallen komen

Het NK Veiligste Chauffeur

organisatie (WHO) en de International La-

voor onder zestigplussers die overmatig

gaat in competitie op zoek

bour Organisation (ILO) op basis van cijfers

veel hebben gewerkt tussen hun 45e en

naar de veiligste vrachtwa-

uit 2016. In dat jaar overleden 398.000

74e levensjaar.

genchauffeur van Nederr

mensen aan een beroerte en 347.000

In Nederland werkt iets meer de helft van

land. Tijdens het NK nemen

mensen aan een hartaandoening veroorr

de werkenden een volledige werkweek, zo

Nederlandse vrachtwagen-

zaakt door werkweken van 55 uur of meer.

blijkt uit cijfers van het CBS. Dat is meestal

chauffeurs het tegen elkaar

Dat is een toename van 29 procent sinds

tussen de 35 en 40 uur per week. 8 pro-

op. Het NK bestaat uit een

het jaar 2000. Ongeveer 9 procent van de

cent van de werkenden werkt meer dan 40

online fase met kennisvra-

wereldbevolking maakt zulke lange uren.

uur. Onder de 45- tot 55-jarigen is het aan-

gen en een fysiek evene-

regels. De winnaar van het

Wie 55 uur of meer per week werkt, heeft

deel dat meer dan 40 uur werkt met 11

ment ter afsluiting. Na de

NK mag zichzelf vervolgens

35 procent meer kans op een fatale be-

procent het grootst. Mannen werken veel

online fase kwalificeren de

een jaar lang de veiligste

roerte dan iemand die 35 tot 40 uur per

vaker voltijds dan vrouwen en ook vaker

beste 25 vrachtwagen-

chauffeur van ons land

week werkt. De kans op een dodelijke

meer dan 40 uur per week.

chauffeurs zich voor de fi-

noemen.

hartaandoening stijgt met 17 procent bij

Beroepen waar werkenden het vaakst

naledag.

De eerste rondes zijn achter

een werkweek van 55 uur.

meer dan 40 uur werken zijn beroepen in

Op het TT Circuit in Assen

de rug als dit magazine verr

Tussen 2000 en 2016 nam het aantal do-

de agrarische sector (31%) en managers

strijden de finalisten op za-

schijnt, maar als je nu snel

delijke hartaandoeningen veroorzaakt door

(23%). Een derde van de zelfstandigen

terdag 25 september om

naar tvmawards.nl gaat,

werk toe met 42 procent. Het aantal sterf-

werkt meer dan 40 uur per week.

de titel door proeven af te

kun je nog meedoen (tot

leggen, binnen de op dat

11 juli is inschrijven moge-

moment geldende corona-

lijk).

lijk zijn identiteit te

inspiratie en informatie

zonnepanelen installeert

achterhalen. Inspectie

verzameld voor werkge-

op daken voor een

gevallen door werkgerelateerde beroertes

Bron: pwnet

steeg met 19 procent.

KORT NIEUWS Gezond & Zeker week

www.gezondenzekerin-

De inschrijving voor de

novatiedag.nl.

online Gezond & Zeker

pergeseizoen Het is

SZW doet nog nader on-

vers en werknemers.

maand stilgelegd. Het

week van 21 tot en met

weer aspergeseizoen …

derzoek naar mogelijke

Ook delen Nederlanders

bedrijf is de afgelopen

25 juni is geopend. Je

Inspectie SZW heeft tij-

onderbetaling en over-

hun thuiswerktips in ver-

jaren herhaaldelijk be-

kunt kiezen uit meer

dens een controle bij

treding van de Arbeids-

schillende video’s, waar-

boet omdat het naliet

dan twintig verschillen-

een Brabantse asperge-

tijdenwet. Ook andere

in zij ingaan op vragen

werknemers te bescher-

de online trainingen

teler vier Oekraïense as-

telers kunnen bezoek

zoals hoe houd je werk-

men tegen valgevaar

over de onderwerpen

pergestekers

verwachten.

nemers gezond, hoe ver-

tijdens het plaatsen van

fysieke belasting, agres-

aangetroffen die niet in

werken Het ministerie

beter je jouw vitaliteit

zonnepanelen. De stil-

sie en werkdruk/werkba-

Nederland mogen wer-

van SZW lanceerde in

en hoe verbeter je het

legging is van kracht ge-

lans, gericht op de

ken. Hun werkgever

mei een nieuwe cam-

contact met je collega’s?

gaan op 28 april en is

zorgsector. Meer infor-

heeft geen tewerkstel-

pagne: Thuiswerken, we

• Valgevaar De In-

bedoeld om te voorko-

matie op de social-medi-

lingsvergunning voor

worden er steeds beter in.

spectie SZW heeft de

men dat het bedrijf

akanalen van Gezond &

hen. Van een vijfde ste-

Op hoewerktnederland.

werkzaamheden van

weer de fout in gaat.

Zeker én de website

ker was het niet moge-

nl/thuiswerken zijn tips,

een Gelders bedrijf dat

• As-

• Thuis-

| juni | 2021 5

NIEUWS Spelenderwijs bhv leren kennen Bedrijfshulpverlening is geen spelletje. Maar een spel kan wel helpen om je bhv-organisatie op

75% 33%

een luchtige manier te versterken.

Het Nederlands Instituut Bedrijfshulpverlening heeft een spel ontwikkeld waarmee je medewerkers de bedrijfsnoodorganisatie goed leren kennen. Voor bhv’ers, ploegleiders, hoofden bhv en bedrijfsdeskundigen, om het

werkenden: bescherming schiet tekort werd afgelopen jaar ziek van het werk

risicogericht denken in jouw organisatie verder te ontwikkelen. Met casuïstiek, kennisvragen en scenario’s ga je met elkaar aan de slag. Zo wordt de samenhang tussen de kenmerken van brand, gebouw, mensen, inzet en omgeving in één klap duidelijk.

Het spel kan ook gebruikt worden voor de herhaling van de bhv en als alternatief voor het oefenen van een fysieke ontruiming. Een andere werkvorm, waarbij deelnemers de bedrijfsnoodorganisatie en tegelijk elkaar beter leren kennen.

Een leuke, leerzame en interactieve vorm om kennis over te dragen. Bestel het BOBR spel via: www.nibhv.nl/bobr-spel-bestellen

Tips Minder zoommoeheid Videovergaderen is superhandig, zeker in tijden van corona.

Het zorgt ervoor dat we elkaar al thuiswerkend kunnen spre-

Werkers: te veel arbeidsrisico’s

ken. Maar het blijkt opvallend vermoeiend. Om het zoomen minder uitputtend te maken, kun je de volgende dingen doen.

Driekwart van de werkenden vindt dat hun

cedures, targets en doelen. Dat kan mensen

werkgever hen onvoldoende beschermt te-

ziek en overspannen maken. Dit kan leiden

1

Beperk videovergaderingen tot 25 of 50 minuten en

gen een of meer arbeidsrisico’s. Dat blijkt uit

tot burn-outklachten, beginnend met uit-

ze. Neem ook af en toe een minipauze van het scherm en

onderzoek dat de FNV hield onder ruim 5600

putting aan het eind van de werkdag en

kijk even uit het raam of in de verte. Zet gerust je video af

werkenden.

vermoeidheid nog voor de volgende werk-

en toe uit als je niet praat en ga even bewegen.

neem een pauze tot de volgende. Beweeg in de pau-

dag is begonnen. Op de vraag of ze daar In de top drie van arbeidsrisico’s staan werk-

wel eens last van hebben, antwoordt onge-

druk, fysieke belasting en klimaat op het

veer een derde van de respondenten met ja.

werk (tocht, hitte en kou) met stip boven-

Uit het onderzoek blijkt ook dat een op de

aan. Bijna de helft van de respondenten

drie werkenden het afgelopen jaar ziek is

heeft last van werkdruk. Zij geven aan dat

geworden door zijn werk. Een op de acht

ze vooral veel en snel moeten werken. Ook

werkenden geeft aan een ongeval te heb-

kan 60 procent van deze werkenden het

ben gehad. Bovendien denkt ongeveer de

2

Voorkom afleiding en andere dingen doen: sluit alle

3

Wees expressiever. Als je het met iemand eens bent,

Ga niet te dicht op het scherm zitten en kies een ach-

andere schermen, leg je telefoon weg.

toon dat dan ook duidelijk.

werktempo (meestal) niet zelf regelen. Het

helft van de ondervraagden het werk door

4

werktempo wordt bepaald door regels, pro-

de arbeidsomstandigheden niet tot hun

van jezelf uit.

tergrond die niet afleidt. Zet zo mogelijk het beeld

pensioenleeftijd te kunnen volhouden.

Helaas verzuimen werkgevers nogal eens

Vraag je af of de videovergadering écht nodig is. Er

om wettelijk verplichte maatregelen te tref-

5

fen. Meer dan 60 procent van de werkne-

één gesprek kan je beter kiezen voor een telefoongesprek.

mers krijgt geen voorlichting over de risico’s

Of stuur een e-mail, dat werkt soms even goed.

zijn alternatieven om te overleggen. Bij een één-op-

van het werk; 15 procent van de bedrijven vraagt de or/pvt niet om de verplichte instemming met het contract met arbodienst

6

En last maar zeker niet least: maak sommige virtuele sociale evenementen optioneel.

en/of bedrijfsarts. Ook ontbreekt vaak de RI&E of is die niet op orde.

6

| juni | 2021

Bron: Beroepsziekten.nl

Goede Praktijken Competitie Heeft jullie bedrijf een goed voorbeeld van

ken Competitie gericht op de aanpak van

de aanpak van lichamelijke belasting? Doe

lichamelijke belasting. Dat is maatwerk. Een

dan mee aan de Goede Praktijken Competi-

goede inventarisatie, effectieve maatregelen

tie!

Zware schoonmaak

en goede voorlichting zijn allemaal belangrijk. De goede praktijken moeten laten zien

Hoe pak je lichamelijke belasting goed aan

welke maatregelen zijn getroffen, hoe men

in het bedrijf? Er zijn al veel bedrijven die

hiertoe is gekomen en hoe het is geborgd.

hier ervaring mee hebben. Die kennis en

Er zijn twee categorieën: bedrijven met 100

ervaring is een bron van inspiratie voor an-

of meer werknemers (grote bedrijven en

dere bedrijven. Met de Goede Praktijken

branche-initiatieven) en bedrijven met min-

Competitie stimuleren we het delen van

der dan 100 werknemers (kleine bedrijven).

deze goede praktijken: tussen bedrijven en

Er is een juryprijs en als het bijbehorende

branches – binnen Nederland, maar ook op

evenement in het najaar kan doorgaan met

Europees niveau.

publiek ook een Publieksprijs.

Veel schoonmakers belasten

Het Stappenplan Lichamelij-

In het kader van de campagne Gezond

Info: www.arboineuropa.nl/campagnes/

hun lichaam te zwaar tijdens

ke belasting op Arboportaal

werk: Verlicht de last! is de Goede Praktij-

goede-praktijken-competitie/

het werk – net als twee op

kan helpen om tot een ge-

de vijf Nederlanders. Dat

richte aanpak te komen. Als

komt bijvoorbeeld doordat

de risico’s duidelijk zijn,

ze tijdens het werk veel de-

kunnen er maatregelen ge-

Screening VOG niet consistent Er blijken inconsistenties te zitten in de zwaarte van de VOG-screening. Een objectieve be-

zelfde bewegingen maken,

troffen worden om deze te

vaak moeten bukken en

minimaliseren via de TOP-

soms zwaar moeten tillen.

strategie. Die begint bij technische maatregelen om

oordelingsmethodiek voor het maatschappelijk risico kan dit in de toekomst voorkomen.

Om lichamelijke overbelas-

de bron van de overbelas-

Dat blijkt uit een analyse van DSP-groep. Die heeft in opdracht van het WODC de con-

ting tijdens het schoon-

ting weg te nemen: machi-

sistentie en complexiteit van het huidige VOG-beoordelingsstelsel in kaart gebracht.

maakwerk, en ander zwaar

nes of hulpmiddelen.

Het stelsel voor de Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) is in de loop der jaren steeds

werk, te voorkomen, is het

Daarna komen organisato-

verder uitgebreid. De VOG wordt vaker aangevraagd en de screening kent steeds meer

volgens het ministerie van

rische maatregelen aan

vormen. Daardoor is het stelsel zeer complex, maar niet té complex, concluderen de

Sociale Zaken en Werkgele-

bod, bijvoorbeeld de aan-

onderzoekers.

genheid (SZW) belangrijk

passing van het werkproces

Een VOG-aanvraag wordt getoetst aan een objectief en een subjectief criterium. Bij het

om als werkgever én werk-

of het afwisselen van taken.

objectieve criterium wordt standaard vier jaar teruggekeken in het verleden van de aan-

nemer gezamenlijk na te

En tot slot maatwerkoplos-

vrager. Zijn er binnen die periode geen relevante justitiële antecedenten dan wordt een

gaan wat je kunt doen om

singen, individuele adviezen

VOG afgegeven (tenzij er sprake is van een uitzonderingscategorie). Het toepassen van

lichamelijke belasting te

of aanpassingen, voorlich-

het subjectieve criterium is maatwerk. Dat betekent dat een VOG alsnog kan worden

verminderen. Veilig en ge-

ting en training om risico’s

afgegeven als het belang van de aanvrager bij het ontvangen van een VOG zwaarder

zond werken moet onderr

te herkennen en voorko-

weegt dan de bescherming van de samenleving tegen het omschreven risico. De onderr

deel zijn van de dagelijkse

men. Het toepassen en op-

zoekers stellen dat de termen ‘objectief en subjectief criterium’ de lading niet dekken

werkroutine.

volgen van de maatregelen

en daardoor een verkeerde voorstelling van zaken geven.

Het in kaart brengen van

is een gedeelde verant-

In totaal zijn er 57 VOG-plichten. De plicht tot het aanvragen van een VOG kan verbon-

alle risico’s op het gebied

woordelijkheid van de

den zijn aan een functie, het werken binnen een specifieke sector of aan het verkrijgen

van lichamelijke belasting

werkgever en werknemers.

van een vergunning. Uit het onderzoek blijkt dat bij vergelijkbare mogelijke maatschap-

op de werkvloer is een

pelijke risico’s niet altijd even zwaar wordt gescreend. Ook blijkt dat bij sommige VOG-

goed begin. De werkgever

Voor meer informatie en

plichten standaard gescreend wordt terwijl het maatschappelijk risico groter is dan bij

is hiervoor verantwoordelijk

handige tools rondom lii

een wettelijke VOG-plicht met een verzwaard regime, of andersom. De onderzoekers

en stelt een risico-inventari-

chamelijke belasting, kun je

concluderen dat een objectieve methodiek ontbreekt om het risico te schalen.

satie en evaluatie (RI&E) op.

terecht op arboportaal.nl

| juni | 2021 7

Preventiemedewerker

Rondgang voor verbetering Houweling Group heeft sinds een aantal jaar een preventiemedewerker. Die jaagt onder meer het opstellen van de RI&E en het plan van aanpak aan. Twee jaar na de eerste RI&E komt er een nieuwe, in samenwerking met adviesbureau Adromi. In mei was er een rondgang. Preventie- én communicatiemedewerker Petra Verwijs doet verslag.

Petra Verwijs en Moon Saris

H

ouweling Group is een familie van be-

Houweling Group een belangrijk onderdeel van

ligheid bij Adromi en Erik Forsten, manager

drijven die product, plant en persoon

het verbeterproces van de arbeidsomstandighe-

QSHE bij Houweling Group, worden risico’s in

beschermen. Met verpakkingen die

den binnen de organisatie.

kaart gebracht. Medewerkers krijgen vragen

In de RI&E van Houweling Group zijn zowel de

over dingen als de temperatuur bij machines en

kleding die de drager veilig laat werken, bij-

afdelingen Reconditioning en Warehousing als

over geluidsoverlast, punten die terugkomen in

voorbeeld. Of met diensten die fossiele grond-

het inpandige zusterbedrijf Plastics United op-

de RI&E.

stoffen besparen of middelen die plantgroei sti-

genomen.

Erik Forsten: “Ten opzichte van de rondgang

muleren. Het is bijna honderd jaar geleden

“Na het opstellen van de eerste RI&E zijn de

twee jaar geleden hebben we stappen gezet.

ontstaan, in 1925, toen oprichter Cor Houwe-

actiepunten in kaart gebracht en verdeeld on-

Het verminderen van risico’s binnen de organi-

ling senior een product had ontwikkeld dat op

der actiehouders. Er zijn goede resultaten be-

satie is een continu proces.” Op het moment

kassen aangebracht kan worden om het gewas

haald. Maar daarmee is het niet klaar. Het ver-

van het inventariseren voor de eerste RI&E zat

te beschermen tegen zonlicht en warmte.

beterproces is immers een doorlopend proces.

Houweling Group midden in een verbouwing.

producten en hun omgeving beschermen of

Op het hoofdkantoor in Bleiswijk, midden in

Bij een veilige omgeving hoort een actuele risi-

De nieuwe sprinklerinstallatie werd in die perio-

het Westland, bevinden zich onder andere de

co-inventarisatie- en evaluatie”, stelt communi-

de aangelegd, daarna is met RH Brandbeveili-

afdelingen Transport, Reconditioning, Ware-

catiespecialist Petra Verwijs, sinds 2018 actief

ging de rest van de brandblusmiddelen inge-

housing en Showroom. Daarnaast zit zusterbe-

als preventiemedewerker binnen Houweling

deeld en ingericht.

Group. “Gezond en veilig werken is een thema

Verwijs vertelt: “Ik vind het fijn om de rond-

wat continu de aandacht verdient. Ik vind het

gang met meerdere mensen te doen. Je ziet

drijf Plastics United bv (PU) in het pand.

Verbeterproces

leuk en leerzaam om met dit thema bezig te

meer en kunt van elkaar leren. Dat is belangrijk

Het doel van de RI&E is, zoals bij de meeste an-

zijn.”

als je een veiligere werkomgeving wilt creëren.

dere bedrijven, het inventariseren en evalueren

8

Er is winst te behalen op orde en netheid bin-

van alle risico’s die samenhangen met de werk-

Meerdere mensen

nen de organisatie. Dat blijft een punt van aan-

zaamheden in het bedrijf die effect kunnen

Voordat de nieuwe RI&E opgesteld kan worden,

dacht. Bij de rondgang voor de RI&E in 2018

hebben op de veiligheid, gezondheid of het

vindt er eerst een rondgang plaats. Samen met

kwam dit aan het licht. Als het werk klaar is, is

welzijn van de medewerkers. De RI&E is voor

Esmeralda van Boheemen, adviseur arbo & vei-

het echt de bedoeling dat medewerkers toch

| juni | 2021

Petra Verwijs is preventie- en communicatemedewerker Houweling Group / Moon Saris is journalist

troleerd. Ik dacht dat alles op orde was, maar Esmeralda heeft toch wat opmerkingen geplaatst. Sommige blusmiddelen zijn niet goed bereikbaar, omdat er tijdens het werken toch wat voor gezet wordt. Dit is iets wat ik zeker meeneem in de RI&E en het plan van aanpak.

Misschien moeten we ook hier tijdens de loodsvergadering regelmatig aandacht voor vragen, zodat medewerkers zich bewust worden van de noodzaak tot vrij toegankelijke blusmiddelen.

Gedragsverandering begint bij bewustwording.”

Na de rondgang Als vervolg op de rondgang gaat de preventiemedewerker aan de hand van de volgende fases aan de slag: • Fase 1: Inventarisatie Inventariseren van de risico’s op basis van een standaardvragenlijst, observaties en gesprekken met medewerkers.

• Fase 2: Afwegen risico’s die katrol oprollen, hun spullen opruimen en

dragen medewerkers ze goed. Preventiemede-

De aanwezige risico’s worden semi-kwanti-

bijvoorbeeld de kast netjes sluiten”, spreekt de

werker Petra Verwijs: ‘’Door hier structureel

tatief beoordeeld volgens methode van Fine

preventiemedewerker. “Om dit te borgen, doet

aandacht aan te besteden, zie ik een gedrags-

& Kinney.

de manager QSHE sindsdien ook maandelijks

• Fase 3: Opstellen plan van aanpak en

verandering bij medewerkers. Het blijft een

een rondgang waarbij hij kijkt naar orde en net-

punt van aandacht, want gehoorbeschadiging

bepalen prioriteiten

heid. Hij bespreekt de punten vervolgens met

is een serieus probleem en dat wil je voorko-

In het plan van aanpak staan de te nemen

leidinggevenden. Ook in de loodsvergadering,

men’’.

beheersmaatregelen. Ook worden in deze

een maandelijks overleg met loodsmedewer-

“Esmeralda viel het tijdens de rondgang op”,

fase de prioriteiten en de actiehouder voor

kers, wordt dit onderwerp besproken.”

vertelt Verwijs, “dat nergens staat aangegeven

de beheersmaatregelen bepaald. Daarna

dat werknemers PBM moeten dragen. Daar valt

wordt de RI&E op volledigheid getoetst door

Pictogrammen

winst te behalen. Ze adviseerde om op duidelij-

een gecertificeerde deskundige.

• Fase 4: Uitvoeren van de beheersmaat-

Binnen de organisatie wordt zoveel mogelijk

ke plekken met pictogrammen aan te geven dat

gestuurd op het aanpakken van arbeidsrisico’s

mensen PBM’s moeten dragen om collega’s

regelen

bij de bron. Helaas is het niet altijd mogelijk om

daarop expliciet te attenderen. Dit wordt opge-

De organisatie voert de beschreven beheers-

veiligheids- en arbeidsrisico’s helemaal uit te

nomen in de nieuwe RI&E.”

maatregelen uit binnen de gestelde termij-

sluiten. Dan worden persoonlijke beschermings-

nen.

middelen ingezet. Bij Houweling Group worden

Bereikbare blusmiddelen

onder andere gehoorbescherming, gezichtsbe-

Een ander aandachtspunt is het onderwerp be-

Bij de evaluatie toetst de interne organisatie

scherming, voetbescherming en handbescher-

reikbaarheid van blusmiddelen. Houweling

(de preventiemedewerker in samenspraak

• Fase 5: Evalueren

ming gebruikt.

Group is een handelsbedrijf, dagelijks worden

met de probleemeigenaren) de effectiviteit

Machines maken lawaai en ook het schoonspui-

ladingen producten ingekocht en verkocht. Dit

van de beheersmaatregelen.

ten van ibc’s (bulkcontainers) bij de afdeling Re-

zorgt voor een logistieke stroom binnen de or-

conditioning zorgt voor een te hoog geluidsni-

ganisatie, en producten worden soms ook snel

veau. Qua gehoorbeschermingsmiddelen zijn er

even weggezet. ‘’Onze externe partij RH Brand-

efficiënt genoeg zijn, worden nieuwe be-

genoeg keuzes, zoals gehoorkappen, otoplas-

beveiliging is een aantal maanden geleden ge-

heersmaatregelen getroffen om het restrisi-

tieken en oordoppen. In de meeste gevallen

weest en heeft alle blusmiddelen weer gecon-

co verder te reduceren.

• Fase 6: Bijsturen Als blijkt dat de genoemde maatregelen niet

Ñ

| juni | 2021 9

DE LETTER VAN DE WET Mr.ing. Rob Poort, jurist en veiligheidskundige, www.bureaupoort.nl

Onvoorzichtig is nog niet roekeloos

10

Soms zijn werknemers onvoorzich-

boete. De werkgever moet aanne-

(Bron: Rechtbank Zwolle, 13 fe-

smalle doorgang kwam toen de

tig en maken ze brokken. De rech-

melijk maken dat die inspannin-

bruari 2019,

werknemer op de vork ging staan

ter gaat lang niet altijd mee in het

gen zijn gedaan. Ze zijn alleen re-

ECLI:NL:RBOVE:2019:496)

(of sprong). Het hof concludeert

pleidooi van de werkgever dat ze

levant als ze zijn toegespitst op

‘bewust roekeloos’ zijn geweest.

het voorkomen van de overtre-

Ook bij een andere kwestie waar

dat de zzp’er hard aan kwam ren-

dat niet is komen vast te staan

ding in het concrete geval.

je zou denken ‘kat in het bakkie’

nen, en ook niet dat hij vooraf

Op maandagmiddag 12 septem-

Er was een lepel met hijshaak

vindt de rechter niet dat er sprake

heeft gezegd dat hij de chauffeur

ber 2016 vindt een arbeidsonge-

(een JIP) aanwezig waarmee het

is van bewuste roekeloosheid. Een

wilde laten schrikken. Daarom

val plaats bij een bedrijf met veer-

werk veilig had kunnen worden

Poolse zzp’er werkt sinds 2003

gaat het hof er vanuit dat de

tig werknemers. Een werknemer

gedaan; een randvoorwaard (arti-

voor een transport-, expeditie- en

zzp’er op de vork van een stap-

hang een onderdeel van een hak-

kel 1, elfde lid onder a en c van

opslagbedrijf. In september 2013

voets rijdende vorkheftruck is ge-

selhuis in een strop aan de lepels

de Beleidsregel).

helpt hij collega’s bij het lossen

stapt of gesprongen. Dat kwam

van een heftruck. Tijdens het

De werkgever wil de boete naar

van big bags. Hij springt op de

vaker voor; zelfs de directeur

monteren glijdt het van de lepels

nul omdat het slachtoffer bewust

vork van een langzaam voorbijrij-

deed het wel eens.

en valt op zijn benen. Met twee

roekeloos heeft gehandeld. Het

dende heftruck en zwaait vanach-

Er is geen sprake van opzet om-

gebroken benen wordt hij in het

slachtoffer heeft (veel) later schrif-

ter de big bag naar de chauffeur.

dat de Poolse werknemer zich

ziekenhuis opgenomen.

telijk verklaard dat zijn werkwijze

Die schrikt, remt, de big bag

dan net voor het ongeval bewust

Volgens de Inspectie SZW is spra-

niet handig was. Dat ziet de

schuift naar voren, de zzp’er raakt

moet zijn geweest van de roeke-

ke van overtreding van artikel 7.5,

rechtbank als inzicht dat hij on-

beklemd en breekt zijn been. Het

loosheid van zijn gedrag en heb-

vijfde lid, van het Arbobesluit:

voorzichtig is geweest maar dat is

verzoek tot schadevergoeding

ben beseft hebben dat dit letsel

montage en demontage van een

nog geen bewuste roekeloosheid.

wordt verworpen.

op zou kunnen leveren. Dat de

arbeidsmiddel moet op veilige wij-

Er was een RI&E, maar daarin

In hoger beroep stelt het ge-

zzp’er vlak na het ongeval heeft

ze plaatsvinden, met inachtne-

stond niet het risico van vervoer

rechtshof vast dat de instructies

gezegd dat hij stom was geweest

ming van de eventuele aanwijzin-

van een last met hijsband aan een

om niet mee te rijden in de prak-

en dat het zijn fout was, wijst eer-

gen van de fabrikant. Er wordt

kale lepel zonder JIP. Daarmee

tijk niet werken omdat er onvol-

der op besef achteraf en niet op

een boete opgelegd van 13.500

was het risico dat leidde tot het

doende toezicht is op de naleving.

een bewust roekeloze actie.

euro. Het bedrag is gecorrigeerd

ongeval niet geïnventariseerd. Dat

De werkgever doet ook een be-

Omdat niet vaststaat dat de werk-

op het aantal werknemers en met

de werknemer later heeft ver-

roep op opzet of bewuste roeke-

gever zijn zorgplicht is nageko-

25 procent gematigd, omdat de

klaard dat hij instructie had gekre-

loosheid van werknemer en voert

men of dat het ongeval in belang-

noodzakelijke randvoorwaarden

gen, maakt nog niet aannemelijk

aan dat hij er geen rekening mee

rijke mate het gevolg is van opzet

waren gecreëerd voor het toepas-

is dat die is gegeven. In zijn ver-

hoefde te houden dat een zzp’er

of bewuste roekeloosheid van

sen van een veilige werkwijze.

klaring staat niets over de JIP. Ook

ineens op een rijdende heftruck

werknemer, komt het hof tot de

Bezwaar van de werkgever is ver-

een collega die aanwezig was bij

zou springen om de chauffeur te

conclusie dat de werkgever aan-

geefs. Hij gaat in beroep.

het ongeval heeft niet ingegre-

laten schrikken. Daarom geeft het

sprakelijk is voor de schade als

De rechtbank overweegt dat de

pen, mogelijk omdat ook hij de

hof de werkgever de mogelijkheid

gevolg van het ongeval met de

Beleidsregel boeteoplegging Ar-

instructie niet kende.

dit alsnog te bewijzen.

heftruck.

beidsomstandighedenwetgeving

De werkgever heeft dan ook niet

Er zijn diverse getuigenverklarin-

(Bron: Gerechtshof ’s-Hertogen-

vier inspanningen geeft die kun-

aangetoond dat er voldoende in-

gen. Allen hebben verklaard dat

bosch, 2 april 2019,

nen leiden tot matiging van een

structie was gegeven.

de vorkheftruck stapvoets uit een

ECLI:NL:GHSHE:2019:1215)

| juni | 2021

COLUMN

Pol Groenvoorziening Op het terrein van onze zorgorganisatie is veel groen. Groenvoorziening en onderhoud staan dan ook regelmatig op de agenda. Hierbij houden we niet alleen rekening met het fraaie aanzicht, maar ook met milieu- en veiligheidsaspecten. Denk aan het kort houden van het groen tegen inbraak, voorkomen dat dorre takken vallen en ervoor zorr gen dat de planten in de tuinen van onze woonhuizen niet giftig zijn.

Veiligheid is belangrijk, maar het moet zeker ook mooi blijven. Daarom hebben we voor de inrichting en het onderhoud van ons groen een erkend bedrijf aangetrokken dat het hele jaar door in de weer is om het evenwicht hierbinnen te bewaken. Helaas hebben zelfs deze experts niet altijd de wijsheid in pacht. Zo hebben ze nog geen oplossing voor de oprukkende processierups – nou ja, ‘geen eiken planten, of gif gebruiken.’

Op zaterdagochtend werk ik nagenoeg elke week als vrijwilliger in een eendenkooi. Deze stamt uit 1672 en samen met een groepje houden wij de contouren en de origineel beoogde functie van de eendenkooi intact, alhoewel er geen eenden meer gevangen worden. Het is eigenlijk vooral groot tuinieren, even bezig zijn in de natuur, bomen zagen, riet maaien enzovoort. En genieten, want het is er prachtig!

Enige tijd geleden heeft zich een beverpaar in de eendenkooi gevestigd. Het aanvankelijk groot enthousiasme onder de vrijwilligers verstomde snel. De beesten velden boom na boom., heel de eendenkooi ging eraan! Met gaas probeerden we de boomstammen te beschermen tegen de knaagdrang van de bevers. Toen ze daarna ook hele tunnels in de wal begonnen te graven en er nog een beverpaar in de eendenkooi kwam wonen, volgde een spoedberaad.

Na wat discussie besloten we om de bevers hun gang te laten gaan. Wij zouden blijven proberen waar mogelijk de contouren te behouden van de oorspronkelijke kooi. We zijn nu twee jaar verder en de kooi is mooier en veelzijdiger dan ooit tevoren. De bever weet het waterpeil op stand te houden en er zijn boom-, bloem- en diersoorten waargenomen die nooit eerder in de kooi zijn gezien.

Riny van de Pol is veiligheidskunDat zet me aan het denken. De eikenprocessierups kent natuurlijke vijanden zoals als vleermui-

dige bij zorgorganisatie Severinus

zen, koolmeesjes en sluipwespen. Soms is het niet aan de mens om het juiste evenwicht in de

in Veldhoven. Hij neemt in zijn

natuur te behouden.

columns zijn vakgebied kritisch de maat.

| juni | 2021 11

RI&E

Corona als nieuwe start voor de RI&E De manier van werken met coronamaatregelen is nog volop in ontwikkeling.

De RI&E is daarmee wellicht op de achtergrond geraakt, maar om voorbereid te zijn op de toekomst is de RI&E juist precies wat je nu nodig hebt. Pak de RI&E dus weer op in de Week van de RI&E! Eveline Janse

V

an 21 tot en met 25 juni vindt de 7e

• Situaties waarbij blootstelling een direct ge-

Week van de RI&E plaats. Met inmid-

volg is van de werkzaamheden die worden

Zo hoef je het wiel niet zelf opnieuw uit te vin-

dels een jaar aan ervaringen met thuis-

verricht (bijvoorbeeld in ziekenhuizen).

den. Maatregelen die nu al in het bedrijf zijn

werken en het inrichten van werkplekken in het

• Situaties waarbij de mogelijkheid van bloot-

doorgevoerd en goed bevallen, kun je hieraan

bedrijf is veel nieuwe kennis opgedaan. Het is

stelling volgt uit het algemene besmettings-

toevoegen.

nu tijd om vooruit te kijken. De ad hoc-oplossin-

gevaar (bijvoorbeeld in winkels).

Overigens moet wel nog steeds de zogeheten

gen moeten plaatsmaken voor duurzame maat-

In de RI&E moet het coronavirus expliciet als

arbeidshygiënische strategie worden gevolgd.

regelen, waarmee ook op de langere termijn

risico worden benoemd. En er moeten maatre-

Oftewel: je moet starten met maatregelen bij

gewaarborgd wordt dat medewerkers gezond

gelen worden genomen om besmetting en ver-

de bron. Als het gaat om maatregelen tegen

en veilig kunnen werken. Tijdens de Week van

spreiding tegen te gaan.

corona, betekent dit bijvoorbeeld dat het dra-

de RI&E zijn er weer tal van brancheorganisaties, arbodienstverleners en andere supporters die interessante acties en activiteiten aanbieden.

gen van mondkapjes (een persoonlijk bescher-

Coronamodule

mingsmiddel) alleen als laatste optie wordt in-

De RI&E is in feite een lijst met risico’s waar een

gezet of als aanvullende maatregel wordt

prioritering in wordt gemaakt. Met vervolgens

toegevoegd als andere maatregelen (bijvoor-

Juridisch afgedekt

een lijst aan maatregelen om die risico’s te mini-

beeld schermen tussen medewerkers) onvol-

Wereldwijd wordt gewaarschuwd dat de huidi-

maliseren. Om het eenvoudiger te maken, zijn

doende bescherming bieden.

ge virusuitbraak niet de laatste zal zijn. Inspec-

er voor veel sectoren speciale branche-RI&E’s

tie SZW handhaaft op risico’s op besmettingen

(www.rie.nl/rie-instrumenten) beschikbaar.

Gezond en veilig

(Arbowet, artikel 3 en 5 en artikel 3.2a Arbobe-

Daarin zijn de belangrijkste risico’s in de sector,

Het is een verplichting om de risico’s van coro-

sluit), dus ook op besmetting door covid-19. De

inclusief maatregelen, al opgenomen.

na en maatregelen tegen besmettingsrisico’s

Inspectie heeft laten weten dat zij toeziet op:

Voor kleinere bedrijven, die niet aangesloten

én het verspreiden op te nemen in de RI&E. De

zijn bij een branche, is er de Route naar RI&E

beschikbare coronamodules helpen om te vol-

(www.routenaar.rie.nl), waarmee aan de hand

doen aan de wet- en regelgeving, maar be-

van de sector al een voorselectie wordt ge-

langrijker nog: het helpt om een gezonde en

maakt en waarna je door de RI&E heen wordt

veilige werkplek te creëren voor de werkne-

geleid.

mers en jezelf.

In veel van de sectorspecifieke RI&E’s is inmid-

Als er geen coronamodule beschikbaar is in het

dels een speciale module voor covid-19 (en an-

branche-instrument, informeer dan of er een

dere virussen) opgenomen. Ook de maatrege-

coronaprotocol voor de branche beschikbaar is.

De RI&E is in feite een lijst met risico’s waar een prioritering in wordt gemaakt

12

len die kunnen worden getroffen, staan daarin.

| juni | 2021

Eveline Janse is marketing-/communicatieadviseur bij Everlution

Desinfectie van de werkvloer.

Daar is ongetwijfeld al veel bruikbare informatie

Waar in het afgelopen jaar in allerijl thuiswerk-

den geïnformeerd over de risico’s en de maatre-

uit te halen. De SER heeft een uitgebreide

plekken zijn ingericht, moet nu gekeken wor-

gelen. Er is geen excuus: iedereen moet de RI&E

handreiking geschreven waarin adviezen wor-

den naar een permanentere invulling hiervan.

aanpassen met de inventarisatie van de corona-

den gegeven voor maatregelen in specifieke

Een gezonde en veilige manier van werken

maatregelen. Dat vormt een goede aanleiding

situaties.

vanuit huis is daarbij een belangrijk punt van

om de RI&E in zijn geheel weer eens kritisch te

aandacht. Naast een ergonomisch ingerichte

bekijken en onder de aandacht te brengen. Niet

Gezond thuiswerken

werkplek gaat het dan ook om onderwerpen

vergeten: heb je de RIE aangepast en ben je

Een andere grote verandering die vraagt om

zoals: hoe manage je werkdruk, regelmatig in

toetsingsplichtig? Dan ben je ook verplicht om

een herziening van de RI&E is het thuiswerken,

beweging blijven en een gezonde werk-privé-

de aanpassingen in de RI&E te laten toetsen.

wat officieel plaatsonafhankelijk werken wordt

balans.

De acties en de aandacht voor de RI&E vanuit branches en overheid zijn een extra reden om

genoemd. Verschillende onderzoeken laten zien dat een groot deel van de werknemers na de

RI&E op de kaart

de RI&E weer op de kaart te zetten. Kijk op

verplichte kennismaking met het thuiswerken

Om gezond en veilig werken de standaard te

www.weekvanderie.nl bij de acties voor interes-

van plan is om in de toekomst ook meer thuis

maken in de organisatie is het belangrijk dat de

sante webinars, kortingen, leuke winacties en

te blijven werken.

RI&E up-to-date blijft en dat medewerkers wor-

ondersteuning. En misschien is het ook een idee om zelf in die week intern een (online) bijeenkomst te organiseren waarin medewerkers wor-

PODCAST CORONAMAATREGELEN

den bijgepraat over de maatregelen rond ge-

Wat is de RI&E precies, hoe pak je het aan, waar moet je allemaal op letten en waar

zond en veilig werken. Want hoewel er nu veel

kun je terecht voor hulp? Voor wie meer wil weten over de RI&E is Steunpunt RI&E een

aandacht uitgaat naar het inrichten van corona-

podcast-serie gestart. In de tweede aflevering gaan ze specifiek in op de coronamaat-

maatregelen en een thuiswerkplek, zijn er na-

regelen en de RI&E. Jan Harmen Kwantes, juridisch adviseur bij het Steunpunt RI&E,

tuurlijk ook andere risico’s die nog steeds aan-

vertelt over covid-19-protocollen, wettelijke verplichtingen en waar je praktisch op

dacht nodig hebben. Maak aan je medewerkers

kunt letten om medewerkers te beschermen tegen het coronavirus.

kenbaar dat dit een belangrijk thema is en

Je vindt de podcasts hier: www.rie.nl/nieuws-en-contact/podcast/

maak van de Week van de RI&E een goede nieuwe start voor gezond en veilig werken!

Ñ

| juni | 2021 13

Gezondheid

Een rookvrije omgeving Rokende zorgmedewerkers, geen gezicht. Staan ze daar, onder het afdak bij het ziekenhuis of het verpleeghuis te paffen. En stiekem geldt dat natuurlijk voor álle rokende medewerkers: geen goed visitekaartje als een klant door de walmen en peukentapijten naar binnen moet. Wil je een rookvrije organisatie?

Kijk eens op zorgrookvrij.com voor tal van tips en tools.

Moon Saris

14

| juni | 2021

Moon Saris is journalist

I

n het Nationaal Preventieakkoord is vastge-

Communicatie

Roken past niet op een gezonde werkplek

legd dat in 2030 de gehele zorg rookvrij is.

Bij een goed rookvrijbeleid hoort een goede

Dat sluit aan op de maatschappelijke bewe-

communicatiestrategie. Die belicht alle aspecten,

ging de Rookvrije Generatie. Een rookvrije zor-

zoals de betrokkenheid van de organisatie bij het

ginstelling, zo schrijft de site, streeft naar een

creëren van een rookvrije omgeving, gezond-

zo gezond mogelijke omgeving. Daar hoort ro-

heidseffecten van (mee)roken en stoppen-met-

houden en moeten zij goed geïnformeerd te

ken niet bij. En dan gaat het niet alleen om ou-

roken ondersteuning. Gericht op een breed pu-

zijn over de gevolgen van niet-naleving.

derwetse stinksigaretten, maar ook e-sigaret-

bliek, zodat iedereen het begrijpt, bewust wordt

ten, smeltsigaretten en joints. Doel is dat

en bij voorkeur geprikkeld om mee te doen, mee

Maatschappelijke betrokkenheid

niemand meer rookt, en er al zeker geen asbak-

te dragen en natuurlijk te stoppen.

Voor de zorg geldt: haar invloed reikt tot ver

ken of rookplekken zijn, geen rondslingerende

verwacht om de omgeving rookvrij te krijgen en

buiten haar eigen muren. Door op lokaal niveau

peuken en geen verkoop of afbeeldingen van

Opleiding en training

betrokkenheid te tonen en samenwerking aan

rookwaren op het terrein.

Erover communiceren kan informeren en prik-

te gaan, met bijvoorbeeld gemeenten en

Maar goed, dat zijn uiterlijkheden om de verlei-

kelen, maar om medewerkers handvatten te

GGD’en, laat ze zien dat het menens is en ie-

ding te beperken. Daarmee zijn de mensen die

geven het beleid actief te dragen is meer nodig.

dereen elkaar kracht bij in de strijd tegen ta-

nog roken niet geholpen. Daarom kan een

Het trainen van medewerkers zorgt ervoor dat

baksgebruik.

rookvrije organisatie niet zonder passende stop-

zij hun verantwoordelijkheden rondom het

pen-met-roken-hulp (of: rookvrijbegeleiding).

rookvrijbeleid kennen, weten hoe dit beleid tot

Monitoring en evaluatie

Waar zorginstelling staat, kun je ook ‘bedrijf of

stand is gekomen en waarom het belangrijk is.

Monitoring en evaluatie spelen een belangrijke

instelling’ lezen. Want veel van de tips zijn ook

In de zorg extra belangrijk, omdat zijn ook ta-

rol bij het realiseren van een rookvrije werk- en

nuttig voor andere werkgevers die hun mede-

baksgebruik met cliënten moeten bespreken en

behandelcultuur.

werkers of klanten willen prikkelen het roken te

hen van een kort stopadvies moeten kunnen

laten. Sommige documenten op de site zijn toe-

voorzien.

Best practices Op de website www.rookvrijezorg.com zijn per

gespitst op de zorg, bijvoorbeeld over hoe je Identificatie, diagnose en stopbegeleiding

pijler best practices uit het zorgveld verzameld

cumenten zijn ook toepasbaar in andere secto-

Er is een systematische aanpak nodig voor het

en er staan ook checklists en veelgestelde vra-

ren; met een beetje creativiteit vrijwel alles. Zeg

identificeren, diagnosticeren en vastleggen van

gen (FAQs). En niet een paar, de site staat bom-

nou zelf: als je een kledingwinkel of restaurant

het rookgedrag als een centraal klinisch aspect.

en bomvol met alles wat je nodig hebt om je

binnen wilt en er staat een brigade in bedrijfs-

De behandelend zorgverlener kan het rookge-

organisatie rookvrij te maken. Visies, strategie-

kleding te roken voor de deur, voelt dat niet erg

drag van cliënten meenemen in de behandeling

en, handleidingen en rondom beleidsvorming

welkom.

en registreren in het patiëntendossier.

en uitvoering. Voorbeelden en planningen om

omgaat met rokende patiënten, maar veel do-

een communicatieplan te maken en de acties

Toolkit

Rookvrije omgeving

daaruit te realiseren. Artikelen met tips. Memo’s

De Toolkit Rookvrije Zorg biedt zorgprofessionals

Met het instellen van een rookvrij gebouw en

over rookvrijbeleid. Terug te kijken webinars en

en -organisaties handvatten om een rookvrije

rookvrij terrein laat een zorgorganisatie zien

congressen. Een reeks filmpjes over de gevaren

werk- en behandelcultuur te realiseren. De tool-

wat haar standpunt is ten aanzien van roken.

van roken op onze gezondheid, vanuit alle dis-

kit is opgebouwd uit acht pijlers. De introducties

Het zal niet makkelijk zijn volledig rookvrij te

ciplines (denk aan: cardioloog, dermatoloog,

van de onderwerpen zijn meteen een goede

worden: cliënten en bezoekers kun je beïnvloe-

oncoloog, longarts, geneticus, verslavingsarts).

start voor een opzet van het rookvrijbeleid.

den, maar niet dwingen. Het denormaliseren

Bestuur en commitment

van tabaksgebruik is ook in dat geval een goed

Er wordt gestreefd naar een toolkit die doorr

begin.

groeit met input vanuit het zorgveld. Dus werk

Een rookvrije werkcultuur ontstaat niet vanzelf,

je in een zorginstelling en heb je een waarde-

het vergt langdurige inzet en continue actie.

Gezonde werkplek

volle bijdrage rond stoppen met roken op welk

Startpunt is een klip-en-klaar beleidsstandpunt,

Stoppen-met-rokenbegeleiding moet een vast

gebied dan ook? Deel die met collega’s, zodat

met een bestuur dat verantwoordelijkheid

onderdeel te zijn van het welzijnsprogramma

zij niet het wiel hoeven uitvinden.

neemt voor de uitvoering van het beleid en pas-

voor medewerkers. Personeel moet daarnaast

Neem contact op via

sende budgetten toekent.

op de hoogte te zijn van wat van hen wordt

www.rookvrijezorg.com/contact.

Ñ

| juni | 2021 15

De verbazing Wim van Alphen is hoger veiligheidskundige en arbeidshygiënist (PHOV)

RI&E: geen afvinklijstje Bij steeds meer risico-inventarisaties en het toetsen van deze RI&E’s, maar ook bij audits en inspecties worden controle- of afvinklijsten gebruikt. Soms zijn dat zeer korte lijstjes, zoals bij de LMRA (Last Minute Risk Analyse). Soms ook heel lange lijsten, zoals bij bepaalde RI&E’s, met wel meer dan 700 punten of vragen.

W

aarom moet alles met een vinken-

Waarom tijdens een RI&E als een Sherlock Hol-

Laten we goed op het vinkentouw zitten om

lijstje? Deze lijstjes verleiden ons

mes niet eerst zelf goed om je heen kijken en

niet te veel uit te gaan van vinkenlijstjes, maar

om ons eigen verstand uit te zet-

onderzoeken? Pas aan het eind even aan hand

meer eigen kennis en ervaring in te zetten en

ten. We hoeven immers zelf niet meer zelf na te

van een (check)list controleren of je geen

onbevangen te blijven onderzoeken. Of sla ik

denken, we hoeven ook niet meer creatief te

‘standaardpunten’ vergeten bent. Waarom wil-

nu door als een blinde vink?

zijn, we vinken alleen nog maar voorgepro-

len we eigen deskundigheid steeds meer laten

grammeerde onderwerpen af. Vervolgens heb-

vervangen door voorgeprogrammeerde me-

ben we het idee dat we daarmee een goed en

thodes. Is dit uit gebrek aan zelfvertrouwen,

allesomvattend beeld van de situatie hebben

gebrek aan eigen creativiteit en fantasie? Mo-

verkregen.

gen we steeds minder uitgaan van eigen kennis en ervaring en zoeken we daarom onze

In deze column komen

We vergeten daarbij dat ieder lijstje is opgesteld

toevlucht tot lijstjes?

zaken aan de orde waar ik

vanuit een algemene aanpak. Dus de in de lijst

Natuurlijk hebben die lijsten ook waarde en is

genoemde zaken zijn meer generiek voor veel

het goed dat ze er zijn. Als hulpmiddel. Maar ze

Omdat in sommige branches vaak al

met verbazing naar kijk.

werksituaties bedoeld en hoeven niet per se

kunnen niet in de plaats komen van eigen ken-

goede oplossingen zijn bedacht die

voor elke situatie te gelden. Veel lijstjes dekken

nis en ervaring. Je stuurt toch ook niet zomaar

standaard worden toegepast, terwijl

niet de specifieke situatie af. Net zoals veel

iemand met een lijstje naar een operatiekamer

die oplossingen in andere branches nog

branche-RIE-instrumenten en arbocatalogi vaak

om daar te opereren?

geheel onbekend zijn. Het opleidings-

te generiek zijn. Er kunnen (en zullen!) zaken in

instituut Post Hoger Onderwijs Veilig-

bedrijven voorkomen die niet in die algemene

Moeten we niet van het zetten van vinkjes over-

lijsten staan. Die worden dan door het gebruik

stappen naar overbrengen van vonkjes (behalve

proberen bij te dragen aan kennis-

van die lijsten gemist. En omdat we ons eigen

natuurlijk in ATEX-zones). Meer de bedrijven en

verspreiding en -vermeerdering op de

observatievermogen, creativiteit en verstand op

de leidinggevenden stimuleren in plaats van

vele gebieden van de arbeidsveiligheid,

een laag pitje hebben gezet, ondervangen we

hen te controleren door met vinkjes checklistjes

om deze situatie te verbeteren.

dat daar ook niet mee.

in te vullen?

heidskunde (PHOV) en ik persoonlijk

| juni | 2021 17

Veiligheid

Je kunt het dak op Vroeger hoefde er zelden iemand het dak van een

teer je bovendien niet omdat je bang bent,

bedrijf op. Nu we steeds meer op daken zetten,

Dat kan op allerlei manieren. Denk aan dak-

maar omdat je professioneel werkt. randbeveiliging, stevige steigers, hekwerken om

moet er ook vaker iemand naar boven klauteren en

installaties en als dat niet afdoende is persoonlijke beschermingsmiddelen zoals harnassen,

daar aan het werk. En dat moet allemaal veilig ge-

lijnen en helmen.

beuren. Daar ben je als werkgever verantwoordelijk

Wie is verantwoordelijk?

De Arbowet stelt dat bij alle werkzaamheden

voor, en vergis je niet: deels ook als gebouweige-

waarbij valgevaar bestaat vanaf 2,5 meter maatregelen moeten worden genomen om val-

naar of -beheerder.

partijen van grote hoogte te voorkomen. Denk aan valbescherming en andere voorzieningen.

Moon Saris

De werkgever is hoofdverantwoordelijk voor zijn uitvoerend personeel. Als een gebouweigenaar eigen personeel in dienst heeft dat hij het

O

p een beetje bedrijfsdak is het anno

er voorzieningen worden getroffen om dat te

dak op stuurt, moet hij zorgen voor veilige ar-

nu een drukte van belang. Er staan

voorkomen. Als het je eigen personeel is zeker,

beidsomstandigheden en daarvoor de nodige

klimaatbeheersingsystemen, luchtven-

bijvoorbeeld van de onderhoudsdienst, maar

maatregelen treffen. Als de gebouweigenaar

tilatie en zonnepanelen, soms ook telefoonmas-

deels ook als het werknemers van andere be-

(of een vastgoedbeheerder) opdracht geeft aan

ten. Allemaal installaties die jaarlijks inspectie

drijven zijn.

een derde partij om een klus te doen, ligt die verantwoordelijkheid in eerste instantie bij die

en onderhoud nodig hebben en die bij storing snel en makkelijk toegankelijk moeten zijn.

Dakveiligheid

Steeds vaker zie je ook sedumdaken, bezaaid

Dakveiligheid is een woord dat vaak wordt ge-

bijvoorbeeld.

met plantjes die goeddeels zichzelf doen, maar

bruikt in de bouwwereld voor het veilig werken

Stuur je als werkgever zelf nooit een werkne-

soms ook extra zorg nodig hebben.

op daken. Je kunt, en moet, er heel wat aan

mer het dak op, denk dan niet dat je niets hoeft

Net als de dakdekker, schoorsteenveger en blik-

doen om je eigen mensen en die van andere

te doen. Ook als opdrachtgever heb je namelijk

sembeveiligingsmonteur moeten al die mon-

bedrijven veilig te houden bij dat in de basis ge-

verplichtingen om beschermingsmaatregelen te

teurs en onderhoudsmensen het dak op kun-

vaarlijke werk.

nemen. In de Arbowet staat in het vierde

nen zonder gevaar. Maar wie hoog klimt, kan

De maatregelen en voorzieningen rondom dak-

hoofdstuk (art.16) dat pandeigenaren of ge-

diep vallen. Niets voor niets is werken op daken

veiligheid zijn er niet voor watjes, maar voor

bouwbeheerders verantwoordelijkheid dragen

aan behoorlijk wat wetgeving, veiligheidsnor-

iedereen. Als dakwerker tart je de zwaarte-

voor de veiligheid van hun panden. Is een ge-

men en arbo-eisen gebonden. En dus moeten

kracht, en als je de veiligheidsregels uit het oog

bouw bijvoorbeeld in staat van verval, ook

verliest, kom je er met een klein beetje pech op

deels, dan is dat het risico van de betreffende

een pijnlijke manier achter dat die natuurwet

eigenaar van het vastgoed. Er kan natuurlijk in

Je moet er heel wat aan doen om mensen veilig te houden

18

| juni | 2021

opdrachtnemer – een aannemer of installateur

het altijd wint. Ook stoere mannen vallen ge-

zo’n geval niet van een aannemer of installateur

woon dood van tien meter hoogte. Mensen zijn

worden verwacht dat hij eerst het pand ver-

geen katten, ze komen meestal niet op hun

bouwt om een veilige arbeidsplaats te creëren

pootjes terecht – zelfs de beste getrainde acro-

om er arbotechnisch verantwoord te kunnen

baat grijpt wel eens mis. Veiligheidsregels han-

werken.

MoonSaris is journalist

Doe daar vooral niet te gemakkelijk over. Als er

van vastgoed verantwoordelijk stellen voor een

geen veilige daktoegang is, of als de dakveilig-

veilig gebouw.

heid ondermaats is, kunnen in het ergste geval

minium) trap of via een dakluik in combinatie met een luikladder. Als zo’n voorziening tijdens de bouw niet is meegenomen, moet er meestal

nodige en zelfs al geplande werkzaamheden op

Daktoegang

een oplossing buitenom worden bedacht.

het dak niet uitgevoerd worden. Of gaan men-

Gelukkig kun je behoorlijk wat aan doen om je

Meest voor de hand liggende opties zijn dan

sen toch onveilig werken – met alle mogelijke

gebouw veilig te maken voor dakwerkers. Naast

een vaste (aluminium) trap, gevelladder of een

gevolgen van dien. Gebeurt er iets, dan ben je

fatsoenlijk onderhoud aan je pand – ook goed

kooiladder, afhankelijk van de omstandigheden en de hoogte.

de pineut. Want als je als gebouweigenaar niet

voor je imago en op de lange termijn zelfs voor

hebt gezorgd voor het onderhoud van veilig-

je begroting – kun je om te beginnen eens kij-

heidsvoorzieningen, inclusief het gebouw zelf,

ken naar de daktoegang. Als je nieuw bouwt,

Op het dak

ben je hoofdverantwoordelijk bij ongevallen.

moet je hier volgens de regels meteen rekening

Eenmaal op het dak moet de veiligheid verder

Dat staat niet alleen in de Arbowet; ook in het

mee houden.

gewaarborgd worden. Een pandeigenaar die

Burgerlijk Wetboek, de Woningwet en het

In de ideale situatie kom je op het dak vanuit

werknemers van zichzelf of anderen wil be-

Bouwbesluit staan bepalingen die eigenaren

een opbouw met deur vaak via een vaste (alu-

schermen tegen valgevaar, maakt z’n gebouw

| juni | 2021 19

Veiligheid Houd bij het bouwen al rekening met dakveiligheid

standaard veiliger, met ingebouwde veilighe-

strueerd zijn om hiermee om te gaan.

den. Ook hier kun je bij de bouw meteen reke-

Lijnen en harnassen moeten voldoen aan de

ning houden met dakwerkers, bijvoorbeeld

wetgeving voor persoonlijke beschermingsmid-

door permanente dakrandbeveiliging of met

delen. Daarnaast zijn de rails en ankerpunten

vallijnsystemen. Dergelijke dingen zijn ook in

bouwproducten, want deze onderdelen zitten

een later stadium vrij eenvoudig aan te leggen.

vast aan het gebouw. Voor bouwproducten

Een eenvoudige, betaalbare oplossing die ook

geldt geen verplichte controle, maar ze laten

beeld: een waterdicht membraan, een wortel-

in veel gevallen goed werkt, is een hekwerk dat

controleren is wel verstandig, net als de bevesti-

kerend membraan, een drainagelaag, een

rond apparatuur op het dak is geplaatst. Dat

ging van de onderdelen. Ook de kracht die ze

grondlaag en de vegetatielaag met beplanting)

beperkt het valgevaar tot een minimum. Wat

kunnen dragen maakt deel uit van de controle.

bepaalt mee welke installatiemethode(n) nodig

ook helpt: duidelijke looppaden met de nodige

Valbeveiliging geproduceerd na 1 maart 2016

is voor de valbeveiliging.

waarschuwingstekens. Let op: als er minder dan

moet worden geproduceerd onder Norm EN

Extra aandacht vragen ook fragiele daken. Ve-

vier meter afstand is van het looppad tot de

795:2012 en de aanvullende eis CEN/TC 16415.

zelcement golfplatendaken en leistenen zijn bij-

dakrand moet er een extra afscherming worden

Producten geproduceerd voor deze datum on-

voorbeeld kwetsbaar. En ook lichtstraten, licht-

geplaatst. Als de toegang via een kooiladder of

der de oude norm EN 795:1996 zijn ook toege-

koepels en glazen platen in steviger daken

vaste trap is, hoort daar een uitloopleuning bij

staan. De Norm EN 795 is geen wet, wel is ze

vormen een extra risico om erdoor te vallen. De

die naar de veilige zone op het dak loopt.

aangepast aan de inzichten en laatste standen

laatste drie zeker als ze vies zijn, of verweerd.

der techniek en is het verstandig haar te vervol-

En ook stevige daken kunnen in de loop van de

Collectieve maatregelen

gen. De overheid schrijft de nieuwste norm wel

tijd oud en kwetsbaarder worden her en der

Als op daken grootschalig onderhoud wordt ge-

voor in tenders en andere opdrachten.

zoals metalen platen, die mettertijd corroderen.

maatregelen worden genomen; dan kun je niet

Speciale daken

daken optimaal veilig aan het werk te kunnen,

Het vergt een specialistenkijk om op dit soort

pleegd moeten sowieso collectieve veiligheidsvooruit met een hoogwerker of persoonlijke

Een stevig en goed onderhouden plat dak is al

zeker als je het niet met een hoogwerker met

beschermingsmiddelen. Collectieve valbeveili-

lastig genoeg, maar niet het moeilijkste dak om

valbeveiliging kunt oplossen.

ging behelst volgens de arbeidsomstandighe-

voorzieningen voor te treffen. Extra lastig is bij-

denwet hekwerk en steigers, permanent of tij-

voorbeeld een schuin dak (met een helling van-

RI&E?

delijk.

af 15 graden, daaronder heet het een plat dak).

Het is niet verplicht specifiek een RI&E te maken

Als het enigszins mogelijk is, moeten sowieso

Je moet als je daarop aan de slag gaat niet al-

voor het dak. Natuurlijk moeten de risico’s van

collectieve voorzieningen worden aangebracht.

leen je eigen vak verstaan, maar ook weten hoe

werken op het dak wel worden meegenomen

Alleen voor kortstondig onderhoud (lees: maxi-

je dat uitvoert onder deze bijzondere arbeids-

als de eigen werknemers daar werkzaamheden

maal twee dagen met maximaal twee mensen)

omstandigheden. Je kunt je valbeveiliging daar

verrichten. In het Bouwbesluit staat bij nieuw-

mag je persoonlijke valbeveiliging inzetten. Het

bijvoorbeeld niet zomaar overal aan zekeren,

bouw de architect moet kijken naar een manier

mag ook als op een plek beslist geen collectieve

omdat je met meer kracht valt – vrijwel stan-

om het gebouw veilig te kunnen onderhouden.

voorzieningen haalbaar zijn, bijvoorbeeld omdat

daard naar achteren. Een anker of borgings-

Een RI&E zou hier een goede methode voor zijn.

er geen geschikte opstelruimte is of omdat ze

punt op een hellend dak moet om die reden 12

Verstandig is het wel om een onafhankelijke

het verkeer (langdurig) zouden hinderen. Om

kilonewton aankunnen (1 kilonewton = 1000

veiligheidskundige met een specialisatie in dak-

werkzaamheden dan toch veilig uit te voeren,

newton en staat gelijk aan 100 kilo). Mensen

veiligheid een risico-inventarisatie en -evaluatie

mag het dan wel met persoonlijke bescher-

zekeren aan een panlat of schoorsteen is dus

te laten maken. Zo iemand weet precies wat er

mingsmiddelen.

geen optie.

minimaal nodig is om het dak veilig te maken

Steeds vaker zie je ‘groene daken’, met erop

en ook wat je moet doen om het optimaal vei-

PBM’s

vetplantjes. Bij het kiezen van een valbeveili-

lig te maken. Zodat je eigen werknemers en die

De directe werkgever en niet de opdrachtgever

gingsoplossing voor deze sedumdaken moet je

van opdrachtnemers geen risico lopen als ze op

is verantwoordelijk voor de PBM’s. Dus alleen

bijvoorbeeld rekening houden met de (toekom-

je dak aan het werk zijn.

als je zelf mensen het dak opstuurt voor werk-

stige) begroeiing op het dak. Die heeft onder

zaamheden moet je dit in orde maken. Mon-

meer invloed op de hoogte van een ankerpunt

Bronnen: Allrisk Valbeveiliging, Daksafe, Insti-

teurs, installateurs en andere derden die op uw

– ook als de planten blijven groeien, moeten

tuut voor Dakveiligheid, Bouwgemak, alga.nl

dak komen, moeten hun eigen PBM’s bij zich te

mensen die er werken kunnen blijven aanha-

e.a.

hebben en ook door hun werkgever goed geïn-

ken. Ook de opbouw van daklagen (bijvoor-

20

| juni | 2021

Ñ

Duurzame inzetbaarheid

Redactie Vakmedianet

LLO: drijfveren onderbelicht Organisaties besteden de laatste jaren behoorlijk wat aandacht aan een leven lang ontwikkelen (LLO). Maar de organisatiedoelen worden in dit soort trajecten niet echt in verbinding gebracht met de persoonlijke mogelijkheden en drijfveren. Economisch perspectief staat voorop bij het ontwikkelen van vaardigheden.

D

at blijkt uit onderzoek van Marinka Kuij-

lans krijgen om zich, anticiperend op verande-

Negen aanbevelingen

pers en Aniek Draaisma naar de toepas-

ring, te ontwikkelen. Zodra de nood aan de

De schrijvers doen negen aanbevelingen ter ver-

sing van LLO binnen organisaties. Hun

man is, moet het gebeuren.

betering.

onderzoek heet Loopbaangericht Leven Lang

1. Voer het gesprek over welk perspectief op

Ontwikkelen: Economisch en zingevingsperspec-

Naar toekomst kijken

LLO leidend is en waarnaar wordt gestreefd op

tief voor nu en de toekomstt en richt zich op LLO

Regeren is vooruitzien. Met andere woorden:

nationaal, regionaal of organisatieniveau.

vanuit drie perspectieven: economisch perspec-

het is veel zinvoller meteen te kijken welke

2. Verbind het economische perspectief aan het

tief, zingeving en tijdsperspectief.

vaardigheden iemand in de verdere toekomst

zingevingsperspectief, denk loopbaangericht.

Belangrijkste uitkomst is dat het zingevingsper-

nodig gaat hebben, zodat je daar het traject op

3. Zorg dat beleid gericht is op de toekomst en

spectief niet op het netvlies van werkgevers

kunt afstemmen. Een leven lang leren betekent

op duurzame inzetbaarheid: anticipatie, flexibi-

staat. Jammer, want het beter belichten van de

natuurlijk niet dat je met een opleiding of bij-

liteit en gezondheid.

persoonlijke mogelijkheden en drijfveren van

scholing levenslang vooruit kunt, maar nu iets

4. Zet ontwikkeling niet alleen curatief en pre-

een werknemer draagt in belangrijke mate bij

leren en daar over een paar jaar niets meer aan

ventief in, maar ook en vooral amplitief (kwali-

aan het slagen van dergelijke processen.

hebben, is zonde van de investering.

teiten en motieven versterken).

Vanwege de nadruk op de andere perspectie-

Het rapport concludeert dat het maken van

5. Zorg dat medewerkers kunnen leren om zelf-

ven, tijd en geld, wordt pas ingezet op de ont-

structurele, toekomstgerichte en visiegedreven

regie te nemen: zet in op het formuleren van de

wikkeling als er een noodzaak voor is. Het komt

ontwikkeling een uitdaging blijft voor beleid en

vraag naast het organiseren van het aanbod.

minder vaak voor dat mensen preventief stimu-

praktijk.

6. Maak collectief en informeel leren in netwerken mogelijk, waarbij zowel collectieve als individuele doelen worden gewaarborgd.

7. Borg een leven lang ontwikkelen in de organisatie, in netwerken in de regio en in structuren op landelijk niveau.

8. Zorg voor professionalisering en facilitering van managers en HR-functionarissen om leiding en begeleiding te kunnen geven aan een leven lang ontwikkelen.

9. Organiseer vervolgonderzoek om de ontwikkeling van perspectief, begeleiding en organisatie van een leven lang ontwikkelen in Nederland te volgen en te stimuleren

Ñ

| juni | 2021 21

ONGEVAL

Radbout van Wezel

Twee kanten in de wasserette hebben verschillende regels. Maar de grens is grijs en dat brengt gevaar.

Op glad ijs door eigen regels

E

en wasserette maakt gebruik van rolcon-

tainers aanwezig zijn. De medewerker loopt

betreffende medewerkers ter beschikking ge-

tainers. In deze rolcontainers wordt bij

daarop naar de vuile zijde en duwt een aantal

steld.

de klanten van de wasserette de vuile

containers de wasstraat in. Tijdens deze werk-

Voor de medewerkers van de schone zijde

was opgehaald. Na reiniging gaat de schone

zaamheden glijdt de medewerker uit en komt

stond deze bepaling niet in de RI&E. Ondanks

was ook in deze container terug. Als de vuile

ongelukkig ten val. Daarbij breekt hij zijn kuit-

dat medewerkers van het bedrijf daar herhaal-

was uit de rolcontainers is gehaald en in de

been en scheenbeen. De medewerker wordt in

delijk om hadden verzocht, heeft het bedrijf

wasinstallatie is geplaatst, duwen medewer-

het ziekenhuis opgenomen en geopereerd.

nagelaten een uniform beleid te hanteren voor

kers van de wasserette deze in een wasstraat

Daarna volgt een lang revalidatietraject.

om ze schoon te maken. Op deze manier voor-

het ter beschikking stellen en dragen van veiligheidsschoenen. Ook wordt tijdens het onder-

komt de wasserette overdracht van eventuele

Oorzaken en lessen

zoek duidelijk dat het regelmatig voorkwam dat

verontreinigingen uit de vuile was via de con-

Uit het onderzoek blijkt dat het slachtoffer ten

medewerkers van de schone zijde rolcontainers

tainers op de schone was. De wasstraat zorgt

tijde van het ongeval geen veiligheidsschoenen

in de wasstraat plaatsten.

dus voor een scheiding tussen de zogenoemde

droeg, maar kunststof schoenen met een

Na het ongeval heeft het bedrijf zijn beleid aan-

‘vuile’ zijde en de ‘schone’ zijde van de wasse-

gladde zool. In de risico-inventarisatie en -eva-

gepast. Het is nu in het hele bedrijf verplicht om

rette.

luatie (RI&E) van het bedrijf was opgenomen

veiligheidsschoenen te dragen. Het bedrijf heeft

Op een gegeven moment merkt een medewer-

dat medewerkers van de vuile zijde, expeditie

die ook aan de medewerkers ter beschikking

ker van de schone zijde van de wasserette dat

en technische dienst veiligheidsschoenen

gesteld.

er aan zijn kant niet voldoende schone rolcon-

moeten dragen. Deze waren ook aan de des-

Boeterapport Naar aanleiding van dit ongeval is een boeterapport opgemaakt wegens overtreding van de Arbeidsomstandighedenwet. Op basis hiervan heeft de boeteoplegger van de Inspectie SZW een boete opgelegd van 1500 euro.

De motivatie voor deze boete luidt als volgt. Tijdens de werkzaamheden die het slachtoffer op het moment van het ongeval uitvoerde, droeg hij geen door de werkgever ter beschikking gestelde werkschoenen of veiligheidsschoenen. Dit terwijl er gevaar was voor de gezondheid of veiligheid op de arbeidsplaats bij het duwen van de rolcontainers. In die situatie kon de werknemer die aan dat gevaar blootstond of kon blootstaan niet beschikken over voldoende persoonlijke beschermingsmiddelen. Dit is een overtreding van artikel 16, 10e lid van de Arbeidsomstandighedenwet, juncto artikel 8.3, 1e lid van het Arr beidsomstandighedenbesluit. Deze overtreding is bestuurlijk beboetbaar gesteld in artikel 9.9b, 1e lid onder h van datzelfde besluit.

22

| juni | 2021

Ñ

A I D E M

PRAKTIJKGIDS ARBO Met veel informatie van belang voor iedere staffunctionaris met arbobeleid in zijn pakket, en ook ieder ander die vragen heeft over dit onderwerp. Gericht op de dagelijkse gang van zaken in bedrijven en andere orga-

ARBEIDS DSS OMSTANDIGHEDEN ND DIG DIGHE IGH GHE HED 2021

nisaties. De praktische toepassing van de

E-MAGAZINE

wetgeving staat centraal en u krijgt diverse

Hoe zorgen we ervoor dat Nederlanders

tips en voorbeelden. Aan de orde komen:

gezond en veilig kunnen werken tot aan

wet- en regelgeving; opzetten en inrichten

2040? Dat is de vraag die centraal staat bij

van een goed preventie- en arbobeleid; etc.

de Arbovisie 2040, een traject van SZW. Om

Praktijkgids Arbeidsomstandigheden 2021,

mensen mee te nemen in dit traject is er

Vakmedianet, EAN 9789462156524

www.praktijkgids.nl

een e-magazine gemaakt, ter inspiratie en reflectie. Met veel ervaringen uit de praktijk. magazines.arboportaal.nl/arbomagazine/2020/10/index

TEGENKRACHT Patiënten, behandelaars en begeleiders verr

BEDRIJFSHULPVERLENING 2021

GIDS BHV

tellen in dit boek over actieve leefstijlbege-

Een leidraad voor het adviseren over, en het opzetten

leiding tijdens en na kanker. Het is een uit-

en in stand houden van een bedrijfshulpverleningsorr

gave van de stichting Tegenkracht. Het boek

ganisatie. De Gids BHV richt zich primair op het

wil zowel kankerpatiënten als behandelaars

hoofd bedrijfshulpverlening. Maar ook facilitymana-

(bijvoorbeeld bedrijfsartsen) inzicht geven in

ger, hoofd technische dienst, hoofd bedrijfsbrand-

de mogelijkheden die voorhanden zijn als

weer, arbocoördinator en directeur van een kleine

het gaat om actieve leefstijlbegeleiding en

organisatie behoren tot de doelgroep van de Gids.

een sportplan op maat. Daarnaast bevat het

De opzet volgt de verplichtingen uit de wet- en re-

veel achtergrondinformatie.

gelgeving en loopt alle nodige stappen na.

Mijn tegenkracht, stichting Tegenkracht, te

Gids Bedrijfshulpverlening 2021, Vakmedianet, ISBN

bestellen via tegenkracht.nl/mijn-tegen-

9789462157224

kracht

Redactie : Drs. Ing. A. Zanders www.arbo-online.nl

APP CORNER Wat staan er in uw vakgebied voor activiteiten op de agenda?

Kijk voor een uitgebreid overzicht op www.arbo-online.nl

Waar is de bhv?

Het kantoor is over het algemeen een veilige

Presentatievaardigheden voor arboprofs (cursusdag) Wanneer: 4 november 2021 Waar: BCN Utrecht Wie: Arbo Academy Info: arbo-academy.nl/opleidingen/presentatievaardigheden-voor-arboprofessionals Nieuwe perspectieven op Veiligheid (collegereeks) Wanneer: 3 november - 8 december 2021 Waar: Nyenrode Business Universiteit Wie: Arbo Academy / Nyenrode Business Universiteit Info: nieuweperspectieven.arboonline.nl Omgaan met gevaarlijke stoffen (training) Wanneer: 4 novenber 2021 Waar: BCN Utrecht Wie: Arbo Academy Info: arbo-academy.nl/opleidingen/omgaan-met-gevaarlijke-stoffen

omgeving. Maar als er iets gebeurt, wil je wel zo snel mogelijk de dichtstbijzijnde bhv’er vinden. Met de app FlexWhere is dat zo gepiept. Die weet trouwens ook waar de collega’s zijn in geval van een incident. flexwhere.nl/werkplekmodule Op (de) hoogte Stichting Veilig Werken Op Hoogte (SVWOH) heeft een nieuwe website. Doel van de stichting en de site is aantoonbaar maken dat personeel dat tijdelijke werkplekken monteert voor werken op hoogte vakbekwaam is. De site bundelt ook relevante informatie. svwoh.nl

| juni | 2021 23

6-delige collegereeks

Bedrijfskunde voor arboprofessionals

ook online te volgen

6 sept t/m 11 okt 2021 | Nyenrode Business Universiteit Wat kunnen veiligheid, gezondheid en

Colleges

welzijn bijdragen aan het primaire doel van uw organisatie? In deze collegereeks laten zes hoogleraren zien hoe u arbo als middel inzet om uw invloed binnen de organisatie te vergroten met primaire bedrijfskunde. U ontwikkelt zich daarbij tot een businesspartner met een stevig bedrijfskundig inzicht. In een kort tijdsbestek voegt u met uw arbobeleid meer economische waarde aan de organisatie toe.

o Financieel management voor arbo o Leiderschap als complex samenspel binnen de organisatie o Interventies om bevlogenheid te bevorderen: wie neemt de leiding? o 5 bepalende factoren van een succesvol verandertraject o De bijdrage van arbo aan de

Samen met dagvoorzitter Willem van Rhenen maakt u steeds de link naar uw dagelijkse eigen arbopraktijk. Door arbobeleid aan bedrijfsresultaten te koppelen wordt u dé sparringpartner voor het MT.

Meer informatie en inschrijven via:

arbo-academy.nl/bedrijfskunde

vernieuwingskracht in de organisatie o Future-proofing arbo

Inclusief deelnamecertificaat van Arbo en Nyenrode