TECHNIEK Staal - Koper - Kunststof
Materialen voor drinkwaterleidingen Drinkwaterleidingen kunnen bestaan uit verschillende materialen. Wat zijn de eigenschappen, voor- en nadelen en toepassingsmogelijkheden van die materialen? Tekst Evi Husson
Vroeger werd regelmatig lood gebruikt voor
niet gebruikt voor installaties waarbij het water
toevoer te kunnen afsluiten. Een stopkraan
drinkwaterleidingen, maar sinds 1960 mag dit
is bestemd voor menselijke consumptie en
heeft vaak een schroefdraad die met soldeer-
niet meer worden toegepast. Vanaf de jaren 80
hygiëne, maar vooral bij veehouderijbedrijven
fittingen aan één zijde aan de buis kan worden
groeide het besef dat deze materiaalsoort niet
of bedrijfsinstallaties. Gegalvaniseerd staal
gesoldeerd.
alleen schadelijk is voor het milieu, maar dat de
wordt in Nederland over het algemeen niet
Koperen waterleidingen worden in Nederland
inname van een te hoge concentratie lood
vaak gebruikt voor waterleidingen.
minder gebruikt dan kunststofbuizen. Koper is een vrij duur materiaal, waardoor installateurs
eveneens kan leiden tot gezondheidsrisico’s. Geleidelijk aan zijn, mede dankzij een subsidie-
Koper
vaak voor andere oplossingen kiezen op plek-
regeling van 1999-2005, veel oude loden
Koper is een derde materiaal dat voor waterlei-
ken waar de waterleidingen niet zichtbaar zijn.
waterleidingen vervangen door leidingen in
dingen wordt gebruikt. Er zijn twee soorten te
De gangbare diameters voor koperen drinkwa-
andere materialen. Naar schatting zijn er nog
onderscheiden: hard koper en zacht koper. Om
terleidingen zijn 12, 15, 22 en 28 mm.
steeds ongeveer honderd- à tweehonderddui-
hardkoperen buizen te buigen, is altijd een
zend woningen met loden waterleidingen.
buigtang nodig. Zachtkoperen buizen kunnen
Kunststof
in principe met de hand worden gebogen en
De afgelopen jaren zijn kunststof waterleidin-
Gegalvaniseerd staal
zijn door hun buigzaamheid geschikter voor
gen in populariteit toegenomen. Een veelge-
Een van de eerste alternatieven voor loden
gebruik in muren en vloeren.
bruikte kunststofvariant voor waterleidingen is
waterleidingen waren de waterleidingen
Koperen buizen kunnen met messing knelfittin-
pvc (polyvinylchloride). Deze leidingen zijn
gemaakt van gegalvaniseerd staal. Dit is een
gen of knelkoppelingen worden verbonden.
doorgaans goedkoop en worden vaak aan
stalen leiding die door galvaniseren van een
Knelfittingen bestaan uit een klemfitting, een
elkaar gekoppeld door middel van lijmverbin-
laagje zink is voorzien. Dit laagje zorgt ervoor
knelring en een moer. Vóór de fitting wordt
dingen. Pvc wordt ook vaak bij afvoerbuizen
dat de leiding minder snel corrodeeert.
geplaatst, moet de buis eerst braamvrij worden
Wanneer dit type waterleidingen wordt
gemaakt. Hierna wordt de koppeling over de
gebruikt, moet met een aantal zaken rekening
buis geplaatst waarna de moer wordt aange-
worden gehouden. Ze zijn vaak robuust, stijf en
draaid. Op deze manier gaat de binnenring
vormvast maar tegelijkertijd ook erg arbeidsin-
knellen, wat ervoor zorgt dat er een sterke ver-
tensief om te installeren. Het korten van de bui-
binding ontstaat. De moer mag daarbij niet te
toegepast waarbij 32, 40 en 50mm gangbare
zen, het trekken van een schroefdraadverbin-
vast worden aangedraaid om lekkages te voor-
diameters zijn (met uitzondering van toiletten).
ding en het maken van verbindingen zorgt voor
komen.
Een tweede kunststofvariant is PP (polypropy-
veel installatiewerk.
Ook met soldeerfittingen en soldeertin is het
leen). Van dit materiaal worden zowel aan-als
Daarnaast kan dit soort leidingen eveneens
maken van verbindingen mogelijk. Hierbij is het
afvoerleidingen gemaakt. Ze worden met
voor problemen zorgen, aangezien de zinklaag
belangrijk dat soldeertin geen lood bevat.
elkaar verbonden door middel van spiegellas-
na verloop van tijd slijt of afbreekt waardoor
Koperen soldeerfittingen zijn minder sterk dan
sen (een andere benaming is stuiklassen). Bui-
roestdeeltjes in het water terecht kunnen
messing soldeerfittingen. Stopkranen worden
zen en fittingen worden hierbij verwarmd met
komen. Daarom wordt dit materiaal doorgaans
gebruikt wanneer het gewenst is om de water-
een verwarmingselement (de lasspiegel) en
22
Gawalo Mei 2020
Welk materiaal het meest geschikt is, hangt sterk af van de toepassing
