20
SİNUPRET ZAMANIN SINAĞINDAN ÇIXMIŞ EFFEKTİV DƏRMAN VASİTƏSİ
Yuxarı tənəffüs yollarının xəstəlikləri, o cümlədən sinusitlər, payız-qış aylarında sahə terapevtlərinə və pediatrlara olunan müraciətlərin çox faizini təşkil edir. Ümumilikdə isə yuxarı tənəffüs yollarının xəstəlikləri uşaqlar arasında rast gəlinən patologiyalar sırasında birinci yeri tutur. Məqalə professor Zeynal Cəfərovundur
uxarı tənəffüs yol‑ larının xəstəlikləri siyahısında sinusitlər, otitlər, tonzillofaringitlər üstünlük təşkil edirlər. ABŞ mütəxəssislərinin apar‑ dıqları tədqiqatların nəticələrinə görə, ümumi profilli həkimlərə olu‑ nan müraciətlərin 4,6%‑ni sinusitlər təşkil edir. Son zamanlar sinusitlərlə xəstələnmə hallarının artmasının səbəbləri arasında yerli və ümumi immunitetin zəifləməsi, ekoloji şəraitin pisləşməsi, antibiotiklərə rezistent mikroorqanizmlərin çoxal‑ ması kimi səbəbləri göstərmək olar. Uşaqlarda 75% hallarda rinit xəstəliyinin gec sağalması, prosesin xroniki hala keçməsi sinuslarda olan hər hansı bir patologiya ilə əlaqə‑ dardır. Yuxarı tənəffüs yollarının xəstə‑ likləri zamanı burun boşluğunun şişkinləşmiş selikli qişası burunətrafı ciblərin girəcəyini bağlayır, nəticədə oradakı havanın tərkibində olan oksigen sinusun selikli qişa hüceyrələri tərəfindən udulur. Burunətrafı ciblərdə pnevmatiza‑ siyanın azalması nəticəsində mənfi təzyiq yaranır. Bu fenomen burun‑
ətrafı ciblərə transsudatın axmasına şərait yaradır. Transsudat isə öz növbəsində mikroorqanizmlərin (streptokok, pnevmokok, stafilokok, qram mənfi çöplər, anaerob bak‑ teriyalar, viruslar) inkişafı üçün əlverişli şərait yaradır. Burunətrafı ciblərin selikli qi‑ şasında yaranmış tromboflebit si‑ nusitin əmələ gəlməsində xüsusi rol oynayır. Blokadaya məruz qalmış boşluqda hiperemiya və şişkinliklə müşayiət olunan iltihabi proses yaranır, həmçinin limfositlərin ilti‑ hab ocağına miqrasiyası başlanır. Burunətrafı ciblərdə gedən iltihabi prosesin parogenezində qatı sekretin toplanması əsas rol oynayır ki, bu da ciblərdə təzyiqin artmasına və ağrı hissinin yaranmasına səbəb olur. Bunlardan əlavə hər 3‑4 uşaq‑ dan birində sinusit orta qulağın kəskin iltihabi xəstəliyini törədir. Kəskin və xroniki sinusitlərin müalicəsində antibakterial, antihis‑ tamin preparatların qəbulu ilə yanaşı fizioterapiya müalicəsi, göstəriş olarsa “Haymor” boşluğu‑ nun punksiya edilməsi prosedurası aparılır. Kəskin və xroniki
sinusitlərin kəskinləşməsi zamanı antibakterial müalicəyə başlamaz‑ dan öncə törədicinin antibiotikə həs‑ saslığı yoxlanılmalıdır. Qeyd etmək lazımdır ki, son zamanlar sinusitlə xəstələnmə hal‑ larında antibiotiklərin təyin olun‑ ması şübhə altına alınmağa başlan‑ mışdır. Belə ki, kəskin respirator virus infeksiyaları fonunda əmələ gələn sinusitlər zamanı törədicilərin virus olduğu nəzərə alınaraq, antibiotiklərin təyin olunması əsassız hesab edilir. İstər bakterial, istərsə də virus mənşəli sinusitlərin müalicəsi burunətrafı ciblərin aktiv drenajına yönəlməlidir. Bu da xəstəliyin patogenetik müalicəsində yüksək terapevtik effektin əldə olunmasını təmin etmiş olur. Nəzərə almaq lazımdır ki, burunətrafı boşluqlar mürəkkəb struktura malikdirlər. Bu səbəbdən də drenajın tam olaraq aparılması çətin olur. Yerli damarbüzücü prepartlar effektli olsa da, uzun müddət ərzində istifadə edilmələri məsləhət görülmür. Bir çox mütəxəssislər sinusitlərin müali‑ cəsində alternativ olaraq bitkilərdən