Voltooid verleden column tijd Ciska Stark Leef! Het ongemakkelijke gevoel een vreselijke zuurpruim te zijn. Het bekroop me deze zomer een paar keer en nota bene juist bij feestelijke gelegenheden. Het lag niet aan onze lieve vrienden, die met een walmende BBQ een lange zomer van chemotherapie vaarwel zeiden en vierden dat ze samen toch een respectabele leeftijd bereikt hadden. Het lag niet aan die mooie jonge mensen in de lokale feesttent die een avondje vol uit hun dak gingen. En het lag evenmin aan de buurman die boven de muziek uit in m’n oor tetterde dat dit lied bij de crematie van zijn moeder door zijn eigen dochter was gezongen en dat iedereen toen moest huilen. Het lag zelfs niet aan Dreetje Hazes – wat kon dat jong er tenslotte aan doen dat hij van huis uit ook niet veel anders dan drank en drama had meegekregen? Het lag dus aan mij. Maar het deed pijn aan mijn oren, het uitbundige ‘LEEF’, alsof het je laatste dag is, LEEF, alsof de morgen niet bestaat, LEEF, alsof het nooit echt af is, en LEEF, pak alles wat je kan…’ Ik probeerde mezelf nog te corrigeren door de boodschap van mijn eigen colleges in gedachten te roepen: ‘Let nou niet alleen op de tekst van het lied, let op de functie van het totaal, de emotie die het evoceert, de melodie die je in een bepaalde modus brengt en waar die toe leidt en vooral: kwaliteit is een complex criterium en smaken verschillen.’ Het hielp natuurlijk niks en het ongemak bleef. Want het lied is me te banaal, in zijn onbeschaamde gebod tot genieten. ‘Pak alles wat je kan…’ is precies het probleem van onze samenleving: daartoe hoef je mensen niet aan te moedigen, dat doen we allemaal toch al? En halfhartig zong ik weer een beetje mee, uit solidariteit en om het feestje niet te verpesten. Al hield ik mijn mond stijf dicht bij die ene zin, precies zoals ik mensen in de kerk had zien doen bij sommige niet te pruimen psalmregels. Ik keek om me heen. Moet je zelf eerst de afgrond zien, voordat je mee kunt zingen? Of zelf eerst uitbundig leren leven? Allemaal waar, maar ik hield mezelf nog steeds voor de gek. Er was iets anders, en dát moet gezegd en gezongen worden en daarom ben ik theoloog en tevens predikant: als het ‘LEEF’ te makkelijk zonder God klinkt, dan mis ik de Gever van het leven. Maar als het ‘LEEF’ te makkelijk mét God klinkt, voel ik minstens zoveel vervreemding. Misschien heb je daarom wel theologie nodig. Om te leren leven. Ik ga maar weer studeren en stuit op Caputo die schrijft: ‘De vitaliteit van onze sterfelijkheid maakt ons creatief.’ Ik hoop het maar, voor mezelf en voor ieder die ik het leven zo hartstochtelijk gun.
Dr. Ciska Stark is universitair docent homiletiek aan de vestiging Amsterdam en directeur Onderwijs van de PThU. PThUnie 25