Déjà vu? Bedrijfserfgoed met toekomst
Een waarachtig indianenverhaal Dat Tijl Uylenspiegel in Knesselare zou geboren zijn, is wellicht een sage. Maar in dezelfde Meetjeslandse gemeente werd gedurende bijna honderd jaar wel een écht indianenverhaal geschreven: dat van de Cogétamafabriek. In 1882 trekt de Gentse sigarenfabrikant Leo Vande Walle in het landelijke Knesselare een houten werkplaats op voor honderd arbeidsters. De fabriek blijkt snel te klein en in 1902 wordt een nieuwe productievestiging gebouwd. In die periode schieten overal in Vlaanderen sigarenfabriekjes uit de grond. Vande Walle fuseert in 1928 met een andere Gentse producent: Cogétama (Compagnie Générale de Tabacs Manufacturés). Van dan af wordt de productie van sigaren in Knesselare een échte indianenvertelling: Cogétama gebruikt steevast een indiaan als merkbeeld. Indianen zouden de eerste rokers geweest zijn. Cogétama Knesselare wordt een successtory. Rond de jaren 1930 werken er bijna 400 mensen en nog eens vijftig jaar later is de jaarlijkse sigarenproductie opgelopen tot 100 miljoen stuks. Maar in 1983 sluit eigenaar Tabacofina de fabriekspoorten en blaast Cogétama een laatste rookpluim uit. De gemeente verwerft de leegstaande fabriek in de Kerkstraat in 1991, renoveert een deel ervan en herbestemt de ruimte voor seniorenflats en de kinderopvang ‘Hemelrijk’. Een infoparcours in het Hemelrijkpark laat de wandelaar het sigarenverleden van Knesselare herbeleven. TEKST JAN VAN GYSEGHEM – FOTO WIM KEMPENAERS
4
