Voergroep Zuid Magazine #11

Page 1

VOER & CO

Bart en Marjan Peters over samenwerken, de coöperatie en toegevoegde waarde. p. 4

KWALITEIT RUWVOER VERBETEREN PRIMA RESULTATEN VOERGROEP ZUID IN 2023 ZEUGEN- EN BIGGENSPECIALIST RENS PEETERS TOPRESULTATEN GEITENKLANTEN NUTRITIONIST PLUIMVEE STEF LEFEBURE STUDIEVERENIGING RUMINENTEN INGRID SWINKELS-BOUW GEITENSPECIALIST LEF REÜNIE ZEUGENMONITOR BRENGT TRENDS IN BEELD
Cooperatiemagazine VoergroepZuid Editie
juni
11
2024
Voorwoord 03 Bedrijf in beeld 04 Samen beter presteren - Groeikracht 07 Jaarbericht 08 VoerInZicht - Waterkwaliteit 10 De toekomst aan het woord 12 Samen beter presteren - Resultaten geiten 14 VoerInZicht - Eischaalkwaliteit 16 Kleurplaat 19 Terugblik excursie ruminenten 20 VoerInZicht - Eiwitnorm 21 Samen beter presteren - Ingrid Swinkels-Bouw 22 Boer zoekt perspectief 26 VoerInzicht - Zeugenmonitor 30 Nieuws en actualiteiten 32 De toekomst aan het woord - Reunie BML 33 VoerInZicht - Meer eieren 34 LEF! 36 Column 38 De toekomst aan het woord 39 Nieuwe data Boeren met LEF 40 13 16 06 10 28 INHOUDSOPGAVE 24 INHOUDSOPGAVE

Samen de toekomst maken

Voor u ligt ons eerste coöperatiemagazine van 2024. Dit keer in een nieuw jasje en met veel interessante informatie. 2023 was een mooi jaar met prima resultaten. Ondanks de uitdagingen waar we in de markt mee te maken hebben, is onze voerafzet opnieuw gegroeid. We verkochten 7 procent meer voer dan in 2022. Daarmee staan we er als coöperatie goed voor. Onze fabrieken hebben een hoge bezettingsgraad en kunnen zo tegen een scherpe kostprijs voer produceren.

Als organisatie slagen we er steeds beter in om onze pijlers: Service, Rendement en Relatie goed in te vullen. Dit is nodig om in een krimpende markt succesvol te blijven. We houden in onze strategische plannen rekening met 20 procent minder dieren in de komende drie jaren. Dit vraagt dus ook de komende jaren om volop focus op groei van onze marktaandelen. Ondanks het toegenomen volume is onze servicegraad goed. Dat is zeker een compliment waard voor onze medewerkers in de fabrieken, op de vrachtwagens, in de verkoopbinnendienst en op de transportplanning.

Klanten behouden en nieuwe klanten maken! Dat blijft in 2024 opnieuw de kern waar het om draait. Dit betekent met topkwaliteit voer en advies zorgen voor topresultaten in de stal. Resultaten monitoren en bijsturen waar nodig. Uit monitoring en benchmarks blijkt dat zowel onze prestaties in de stal als onze kostprijs zeker concurrerend zijn. Daarmee hebben we als middelgrote, slagvaardige, regionale coöperatie alle troeven in huis om ook in 2024 de wedstrijd te winnen. Om slim te kunnen innoveren blijven wij intensief samenwerken met verschillende kennis- en ketenpartners. Ook zetten we ons netwerk in om boerenbelangenbehartiging te ondersteunen en de politieke agenda rondom de veehouderij aan te jagen in het belang van veehouders.

Politieke duidelijkheid en voldoende ondernemersruimte om de hedendaagse uitdagingen aan te gaan, zijn belangrijk voor de toekomst van de sector. Hierin is het samen verduurzamen van de voedselketen een belangrijk thema. Wij zijn als voerbedrijf klaar om hier invulling aan te geven. Retail en verwerkende bedrijven zetten hiervoor via duurzaamheidseisen in ketenconcepten de kaders. Binnen onze coöperatie geven wij hier samen met onze leden invulling aan. Zo maken we samen stap voor stap een duurzamere voedselketen mogelijk. Een voedselketen waarin, binnen de kaders van dierenwelzijn en milieu, zowel ruimte is voor intensieve als voor extensieve veehouderij.

Trots zijn wij ook op ons Retail-team. Dit team heeft in 2023 opnieuw goed gepresteerd. Het is mooi om te zien hoe dit team er ieder jaar weer in slaagt om het resultaat verder te verbeteren. Een strakke sturing en focus op de kerntaken liggen hier aan ten grondslag. Dank voor ieders inzet. Samen maken we dé toekomst!

Ronald van de Ven

VOORWOORD

‘Samenwerken’ als rode draad door het bedrijf

BIJ AANKOMST IN DE GEZELLIGE BOERDERIJKEUKEN VAN BART EN MARJAN PETERS IN SINT ANTHONIS ZIT

MARJAN NET AAN DE TELEFOON MET HAAR VADER WIL. WIL WITLOX IS EEN BEKENDE BINNEN DE VOERGROEP, HIJ REED ER NAMELIJK JARENLANG ALS CHAUFFEUR. DIT JAAR GING HIJ MET PENSIOEN, MAAR ZIJN WERK KAN

HIJ NOG NIET HELEMAAL LOSLATEN.

Marjan: “Mijn vader rijdt nog twee dagen in de week om Voergroep Zuid te helpen én omdat hij het gewoon heel erg leuk vindt.” Wil speelde ook een rol toen Bart en Marjan klant werden. Bart: “Collega-varkenshouders uit de regio behaalden goede resultaten met Voergroep Zuid en natuurlijk hielpen de positieve woorden van Wil mee. Toen vleesvarkensspecialist Jan Altena met een goed plan kwam, waar ik vertrouwen in had, was er natuurlijk één voorwaarde om klant te worden: Wil brengt de eerste vracht voer.”

De vleesvarkensspecialist hoefde hier niet lang over na te denken en belde direct met de bulkverlader. Er werd een plannetje gesmeed waardoor Wil aan het einde van de dag nog even een spoedbestelling moest brengen. Altena: “Op de bon stond ‘Odiliapeel’, maar op het laatste moment hebben we dit veranderd in ‘Sint Anthonis’. Zo kon hij zonder dat hij dit vooraf wist de eerste vracht voer naar zijn dochter en schoonzoon brengen!”

SAMEN UITDAGINGEN

AANPAKKEN

Inmiddels zijn Bart en Marjan samen met de ouders van Bart, Martien en Door, al enkele jaren klant bij Voergroep Zuid en nog altijd naar volle tevredenheid. Bart: “We zijn geen lopers en de samenwerking bevalt hartstikke goed. We pakken de uitdagingen écht samen aan!” Ook voor Jan Altena is samenwerken met de familie Peters heel plezierig: “Het mooie is dat je ziet dat er écht iets met de adviezen wordt gedaan.”

Om de gestelde doelen te halen werden verschillende aanpassingen gedaan. “We pasten de rantsoenen aan en lichtten de watervoorziening volledig door. Zo werden de nippelzeefjes in iedere afdeling vervangen voor een gelijke wateropbrengst”, aldus Altena. Daarnaast werd

knoeien met voer verminderd door de voerbakken anders af te stellen. Hierdoor gaan de varkens zuiniger met het voer om. Tot slot startte Bart met het monitoren van het stalklimaat via een StalVitaal-meter. Jan: “Het doel was om de voerconversie met 0.2 te laten dalen en dat is gelukt, met de recente wisseling van borgen naar beren kunnen we nog lager!”

TOEGEVOEGDE WAARDE CREËREN

Het streven naar verbetering zit ook bij Bart in het bloed. Onlangs besloot de varkenshouder én akkerbouwer na enkele jaren gangbaar geproduceerd te hebben, dat het interessanter was om wederom deel te nemen aan Beter Leven. Bart: "Destijds kozen we doordat er onvoldoende vraag was vanuit de markt voor gangbaar, ondanks dat het concept ons destijds erg goed beviel. De keuze voor een ketenconcept is een bewuste. We hebben namelijk niet de schaal van de écht grote jongens, dus zie ik meer in het creëren van toegevoegde waarde van een ketenconcept. Dit is ook een van de redenen dat we onze nieuwste stal uit 2018 volledig volgens de nieuwste dierenwelzijnseisen hebben ingericht. Alle ingrediënten voor varkenshouden volgens dit concept zijn er dus al.”

04
BEDRIJF IN BEELD

Die blik vooruit verlangt Bart ook van zijn leveranciers: “Ik zoek proactieve leveranciers die goed en duidelijk communiceren. Samenwerking staat of valt met een goede communicatie. We moeten het samen doen!”

Ook het coöperatieve gedachtengoed speelt hierin een belangrijke rol. Bart: “Als ik kijk naar de akkerbouwtak, dan zet ik de aardappelen bewust af via een coöperatieve afzetorganisatie.

“We zijn geen lopers en de samenwerking bevalt hartstikke goed. We pakken de uitdagingen écht samen aan!”

Je wordt als individuele teler toch sneller uitgespeeld dan als coöperatief collectief. Dat betrouwbare gevoel ervaar ik ook bij Voergroep Zuid. Ook bij de PLUS staan we als collectief van varkenshouders sterker door zaken samen op te pakken.”

PILOT DE PEEL

Dat samenwerken als een rode draad bij Bart en Marjan door de bedrijfsvoering loopt, blijkt ook uit de unieke samenwerking met melkveehouders uit de buurt. Samen werken ze aan een nieuwe pilot. Bart: “We ruilden al jaren grond, zodat wij verse grond hebben voor onze aardappelteelt. Daarnaast leveren zij rundveemest voor onze akkerbouw en leveren wij de varkensmest aan een mestverwerker.” Deze samenwerking was voor één van de melkveehouders de reden om Bart te benaderen voor een pilot over het reduceren van stikstofuitspoeling naar het grondwater. Zo vergelijken we in samenwerking met WUR de

05 BEDRIJF IN BEELD

Bart en Marjan Peters over samenwerken, de coöperatie en toegevoegde waarde.

uitspoeling van vergiste mest (digestaat) uit een monovergister met traditionele mest”, vertelt Bart. De mest wordt dagelijks meerdere keren uit de stal geschoven en gaat direct naar de vergister. Het digestaat wordt daarna gescheiden in dunne en dikke fractie waarna een ammoniakstripper het overgrote deel van de stikstof uit de dunne fractie haalt. Hiermee ontstaat een interessante kunstmestvervanger. “De resultaten zijn heel belangrijk voor het maken van keuzes in ons bouwplan en het verduurzamen van onze teelten. Uit het onderzoek blijkt dat we de stikstofuitspoeling van ons areaal op deze manier behoorlijk kunnen verlagen.”

NIEUW KANSEN

De toekomstgerichte blik van Bart en Marjan komt goed van pas bij de pilot. Marjan: “We zoeken graag naar oplossingen en ook de WUR is zeer proactief en gepassioneerd in het onderzoek dat ze doen. Onlangs kwam ook het ministerie van LNV bij de pilot kijken. Het zou mooi zijn als het ministerie zich minder focust op het verplichten van allerlei maatregelen, maar op de doelen die we moeten bereiken. Dan krijgen ondernemers de ruimte om deze doelen op eigen wijze te bereiken. Dat stimuleert boeren om inventief te zijn.”

Kijkend naar de toekomst verwacht Bart dat er de komende jaren veel gaat veranderen: “Er zullen zeker behoorlijk wat bedrijven stoppen. Dat is jammer, maar ook best te begrijpen. Uiteindelijk geeft dit ruimte voor de blijvers.”

Landbouwbedrijf Peters

Bart en Marjan Peters zijn de derde generatie boeren op de locatie in Sint Anthonis. Momenteel zitten zij samen met Martien en Door, de ouders van Bart, in een VOF. Binnenkort nemen Bart en Marjan het bedrijf volledig over.

Bij de oprichting van het bedrijf bestond het bedrijf uit een koeien- en akkerbouwtak. Op termijn maakten de koeien plaats voor zeugen en later werd er uitgebreid met vleesvarkens. De werkzaamheden van de zeugentak waren echter lastig te combineren met de akkerbouwactiviteiten. Daarom werd er voor gekozen om naast de akkerbouw te specialiseren in vleesvarkens. In 2009 werd er een nieuwe vleesvarkensstal gebouwd en in 2018 volgde de tweede, voorzien van plateaus in de hokken.

De combinatie tussen vleesvarkens en akkerbouw biedt een mooie afwisseling in werkzaamheden en financiële continuïteit tijdens het akkerbouwseizoen.

BEDRIJFSGEGEVENS: Woonplaats: Sint Anthonis

Aantal vleesvarkens: 3.600 (Beter Leven concept)

Hectare akkerbouw: 100 ha in bewerking Geteelde gewassen: Aardappelen, maïs, cichorei, suikerbieten, uien en conservengroenten.

Wil je meer weten over het bedrijf van Bart en Marjan Peters? Bekijk dan hier de video:

06 BEDRIJF IN BEELD

Kwaliteit ruwvoer verbeteren met kennispartner Groeikracht

EEN GOEDE RUWVOERKWALITEIT IN EEN UITGEBALANCEERD

RANTSOEN BEPALEN IN BELANGRIJKE MATE HET TECHNISCHE EN FINANCIËLE RESULTAAT VAN EEN MELKVEE- OF GEITENBEDRIJF.

KOEIEN EN GEITEN NEMEN VAN KWALITATIEF GOED RUWVOER NIET

ALLEEN MEER OP, OOK DE CONCENTRATIE VAN NUTRIËNTEN IS HOGER, WAARDOOR U MINDER KRACHTVOER NODIG HEEFT. DIEREN

BLIJVEN GEZONDER EN DE LEVENSPRODUCTIE NEEMT TOE.

AANPAK RUWVOERVERBETERING

Reden voor Voergroep Zuid om samen met kennispartner Groeikracht een aanpak Ruwvoerverbetering te ontwikkelen. Onderdeel van deze aanpak is het toesturen van korte, actuele ‘RuwvoerUpdates’ via WhatsApp aan onze klanten in de melkvee-, vleesvee- en geitenhouderij. Daarnaast hebben klanten van Voergroep Zuid toegang tot de rekentools die beschikbaar zijn op de website van Groeikracht. Naast de genoemde berichten en rekentools vindt er ook kennisuitwisseling plaats tussen

Groeikracht en de specialisten van Voergroep Zuid en worden er workshops voor klanten georganiseerd. Ook kunnen er bedrijfsspecifieke adviezen worden gegeven. Informeer naar de mogelijkheden bij uw specialist.

Voergroep Zuid heeft de intentie om de samenwerking met Groeikracht de komende tijd verder uit te breiden. Alles met het doel u te ondersteunen in het produceren van een hoge kwaliteit ruwvoer om daarmee een bijdrage te leveren aan een goed rendement van uw bedrijf.

Wie is Groeikracht?

Groeikracht is een landelijk opererende, onafhankelijke adviesorganisatie gericht op het verbeteren van de productie, oogst en opslag van ruwvoer. In totaal werken er zes personen bij Groeikracht waarvan er vijf in de buitendienst actief zijn. Voor het werkgebied van Voergroep Zuid hebben we hoofdzakelijk te maken met ruwvoerspecialist Mark de Beer. Naast het adviseren en delen van kennis is Groeikracht ook actief in het ontwikkelen van kennis. Dit doen zij met name door praktijkproeven uit te voeren. Vaak op basis van specifieke vragen uit de praktijk. Daarnaast heeft Groeikracht een nauwe samenwerking met internationaal erkend en vooraanstaand proefbedrijf de Schothorst in Lelystad. Voor meer informatie kunt u terecht op de website www.groeikracht.nl.

07 SAMEN BETER PRESTEREN

Prima resultaten Voergroep Zuid in 2023

IN 2023 IS VOERGROEP ZUID OPNIEUW GEGROEID IN EEN KRIMPENDE MARKT. DE TOTALE VOERAFZET

NAM MET 7 PROCENT TOE TOT RUIM 781.000 TON. ONGEVEER 2,5 PROCENT VAN DE GROEI IN VOERAFZET

KAN WORDEN TOEGEREKEND AAN DE OVERNAME VAN DE ACTIVITEITEN VAN VEEVOEDER VAN DER

STEIJN VOF. DE OVERIGE GROEI IS HET RESULTAAT VAN AUTONOME GROEI IN ALLE DIERSECTOREN.

DANKZIJ GROEI IN VOERAFZET EN EEN KOSTENBEHEERSINGSPROGRAMMA LIET VOERGROEP ZUID OVER 2023 EEN PRIMA OPERATIONEEL BEDRIJFSRESULTAAT ZIEN. HET RESULTAAT (INCL. DEELNEMINGEN)

VOOR BELASTINGEN KWAM UIT OP 0,9 MILJOEN EURO.

De geconsolideerde netto omzet van Voergroep

Zuid is in 2023 gestegen naar € 314,2 miljoen (2022: € 311,8 miljoen). Deze toename van 0,8% wordt voornamelijk gedreven door de groei van de voerafzet. Tegenover de hogere omzet stonden gestegen kosten. Het resultaat (incl. deelnemingen voor belastingen) is met € 0,9 miljoen in 2023 lager dan dat van 2022 (€ 4,4 miljoen). Dit komt door een lager resultaat uit de deelneming in Rivez en door een afboeking van de oude bouwplannen aan de Stationsstraat.

ONTWIKKELING DEELNEMINGEN

De deelneming van 40% in Rivez heeft in 2023 niet het beoogde rendement gebracht. Een tegenvallende hypotheekmarkt als gevolg van de gestegen hypotheekrente en hogere integratiekosten dan verwacht hebben druk gezet op het rendement. In 2023 is het management van Rivez gewijzigd en is er een reorganisatie doorgevoerd. Dit moet ervoor zorgen dat de winstgevendheid in 2024 beter is.

BELASTINGDRUK

De effectieve belastingdruk steeg met 78,3 procentpunten tot 96% (2022: 17,5%), hoofdzakelijk als gevolg van verschillen in belastingdruk en een correctie voor voorgaande jaren.

KASSTROOM

Voergroep Zuid genereerde over 2023 een positieve operationele kasstroom (exclusief resultaat deelnemingen) van € 3,0 miljoen (2022: € 0,8 miljoen). Tegenover een lager bedrijfsresultaat stonden hogere afschrijvingen, inclusief boekverliezen vanuit afwaardering van activa, en licht hogere investeringen. Het

werkkapitaal nam toe vanwege kleinere voorraden en een lagere debiteurenstand waar lagere schulden tegenover stonden.

INVESTERINGEN

De investeringen in vaste activa (materiële activa) bedroegen € 3,9 miljoen (2022: € 2,4 miljoen).

In 2023 is er door Voergroep Zuid geïnvesteerd in de vervanging van de procesautomatisering van de fabrieken in Helmond en Weert. Beide trajecten zijn voorspoedig verlopen. Deze investeringen maken deel uit van een meerjarig investeringsprogramma voor de fabrieken.

FINANCIERING

In 2023 beschikte de onderneming over voldoende liquiditeit. Dit geeft ons een sterke uitgangspositie voor onze groeistrategie. De beschikbare rekeningcourant was en is voldoende om toekomstige reguliere fluctuaties en verstoringen op te vangen.

BALANS

Het balanstotaal daalde in 2023 tot € 70,0 miljoen (2022: € 74,2 miljoen). De liquiditeitspositie nam toe met € 1,1 miljoen. Door het positieve resultaat steeg het groepsvermogen tot € 51,9 miljoen (2022: € 51,6 miljoen). De solvabiliteit (groepsvermogen uitgedrukt in percentage van het balanstotaal) lag eind 2023 op 74,2% en nam daarmee ten opzichte van het voorgaande jaar toe (2022: 69,5%).

Dit is een logisch gevolg van de afname van het balanstotaal. De financieringspositie van het concern blijft onverminderd sterk. Door de geplande verkopen van vastgoed en het saldo van afschrijvingen en investeringen verwachten we dat de liquiditeit in 2024 tenminste gelijk zal blijven aan de stand eind 2023.

08 JAARBERICHT

FINANCIEEL (x duizend euro)

MEDEWERKERS

VEILIGHEID EN GEZONDHEID

DUURZAAM ONDERNEMEN

joule per ton geproduceerd voer TJ/ton voer

*Sterke stijging door extra aandacht en betere registratie 'bijna ongevallen'.

09 JAARBERICHT
2023 2022 2021 MARKT Mengvoer (in tonnen) 652.768 635.423 602.162 Loonproductie & grondstoffen (in tonnen) 128.828 94.873 131.304 Afzet Voer & Grondstoffen (in tonnen) 781.596 730.296 733.466
KENGETALLEN
Netto omzet € 314.218 311.796 246.777 Bruto marge € 43.431 39.466 43.382 EBITDA € 4.282 3.274 4.668 Resultaat
€ 934 4.403 1.799 Kasstroom
€ 2.984 791 -384 Balanstotaal € 69.998 74.218 66.827 Eigen vermogen € 51.942 51.579 47.333 Solvabiliteit % 74,2 69,5 70,8 Werkkapitaal € 14.774 12.835 15.154 Investeringen
€ 4.022 10.305 2.977 LEDEN Aantal leden aantal 616 604 535
(incl. deelnem.) voor belastingen
uit operationele activiteiten
(exclusief financiële vaste activa)
Aantal medewerkers fte 215,7 224,8 279,9 Man/vrouw % 66/34 67/33 62/38 Fulltime/parttime % 47/53 48/52 44/56 Onbepaalde tijd/tijdelijk contract % 71/29 73/27 82/18
Ziekteverzuim % 4,8 5,9 3,6 Aantal verzuimgevallen aantal 236 340 250 Incidenten/Bijna ongevallen aantal 9 63* 4 Ongevallen aantal 3 3 1
0,000307 0,000323 0,000359 Energiebesparing gew.index-% 2017 87,6 90,6 92,1 CO2-uitstoot gew.index-% 2017 94,4 93,8 96,8
Terra

Drink jij het water wat jouw varkens drinken?

Zeugen- en biggenspecialist Rens Peeters over de belangrijke rol van water.

GOEDE DRINKWATERKWALITEIT IS VAAK EEN ONDERGESCHOVEN

KINDJE IN DE BEDRIJFSVOERING. ER WORDT GEFOCUST OP VOER EN KLIMAAT, MAAR NAAR WATER WORDT VAAK NIET GEKEKEN ÉN

DAT TERWIJL EEN VARKEN TWEE KEER ZOVEEL WATER DRINKT, ALS HET VOER OPNEEMT. GENOEG REDEN VOOR ZEUGENBIGGENSPECIALIST RENS PEETERS OM ONDERZOEK TE DOEN

NAAR DE DRINKWATERVOORZIENING VAN ZEUGEN EN BIGGEN: “ZEUGEN IN DE KRAAMSTAL HEBBEN TOT WEL 25 LITER WATER PER DAG NODIG. VOLDOENDE WATEROPNAME ZORGT ERVOOR

DAT AFVALSTOFFEN AFGEVOERD WORDEN EN HET LICHAAM GEZUIVERD WORDT. DAT HEEFT EEN POSITIEF EFFECT OP DE BIGKWALITEIT ÉN DE MELKPRODUCTIE."

Hoe herken je nu of er iets mis is met de wateropname? Rens: “In mijn ogen kan een varken niet snel te veel drinken, maar te weinig zeker wel! Een belangrijk teken hiervoor is droge mest en moeilijk opstarten van de melkgift. Hierbij adviseer ik om te kijken of je varkens voldoende drinken.” Het meten van de wateropname kan gemakkelijk door per afdeling een watermeter te plaatsen. Hiermee breng je mooi in beeld wat de wateropname per zeug is, in iedere fase van de lactatie. Deze resultaten kun je vergelijken met onderstaande normen.

Waterbehoefte (per dag)

Debiet drinknippel (per min)

Kraamzeugen 15 liter + 1,5 liter per big 2 tot 4 liter

Drachtige zeugen 10 tot 20 liter 1 tot 2,2 liter

Gespeende biggen (> 10kg)

1 tot 2 liter

Niet-gespeende biggen (>5 kg) 0,7 liter

HOE MEET JIJ?

“Bij meten in de kraamstal adviseer ik om de meter aan het begin van de inkomende waterleiding te hangen. Zo kun je gemakkelijk de wateropname van een weekgroep monitoren. Ook is het goed om de watergift per nippel te checken,” aldus de zeugen-biggenspecialist. Om snel te starten met het meten van de wateropname beschikt Voergroep Zuid over makkelijk monteerbare digitale meters.

0,4 tot 0,7 liter

0,3 tot 0,5 liter

REAGEREN VOLGENS 5 EREN

Om een goed beeld te krijgen van de oorzaak van problemen in de stal is een goede observatie altijd het startpunt. Rens: “Onlangs werd ik gebeld door een varkenshouder die aangaf dat het in de stal niet optimaal liep. We startten met observeren en al snel viel op dat de mest rondom werpen erg droog was. Na een analyse viel ook op dat de voeropname rondom werpen te laag lag. Hierop hebben we geadviseerd om een zuur op het water

10 VOERINZICHT

"Kijk, proef en ruik zelf of het water er fris uitziet en ook fris ruikt en voer periodiek een bacteriologisch of chemisch onderzoek uit."

toe te voegen, waarna we met hulp van watermeters de opname bekeken. Deze liep, evenals de voeropname, mooi omhoog. Daarnaast werd de mest smeuïger en verliep het werpproces soepeler."

Om te voorkomen dat varkens dus minder drinken of meer knoeien is het cruciaal aandacht te hebben voor de kwaliteit van de watergift. Denk goed na over hoe je de nippels plaatst.

• Zorg dat er voor iedere bigleeftijd een passende nippel is.

• Plaats de nippels niet in donkere hoeken.

• Besteed extra aandacht aan de overgang naar de biggenstal. De melk valt weg, dus er moet voldoende vocht binnen blijven komen.

PROEF EN MEET ZELF

Daarnaast is het goed om het drinkwater zelf te beoordelen. “Kijk en ruik zelf of het water er fris uitziet en ook fris ruikt en voer periodiek een bacteriologisch of chemisch onderzoek uit. Door dit te combineren met het meten van de wateropname en watergift houd je goed zicht op de wateropname van je dieren en kun je waar nodig bijsturen. Je kunt namelijk pas sturen, als je een stuur hebt!”

Bekijk hier de video van Rens:

11 VOERINZICHT

dag 1. ik

Tijdens de tweede reisdag werden de deelnemers uitgedaagd om met ondernemersogen te kijken. Als ondernemer ben je namelijk druk bezig met je bedrijf, houd je de grondstoffenmarkt scherp in de gaten, weeg je risico’s af en maak je belangrijke keuzes met financiële gevolgen.

Bij de aftrap van de ontdekkingsreis gingen de deelnemers aan de slag met hun persoonlijke ontwikkeling en leerden ze zichzelf beter kennen. Daarnaast testte de groep direct hun LEF-gehalte; iets wat je als ondernemer af en toe zeker nodig hebt!

dag 2.

Ervaar als consument wat een goed stuk vlees is, leer wat het verwerken van vlees met zich meebrengt en ontdek op een bijzondere manier over de valorisatie van een varken. Tijdens de derde reisdag proefde de deelnemers aan een andere tak van sport!

12
ik
ondernemer
als
ik en de markt WWW.BOERENMETLEF.NL initiatief van voergroep zuid
loopbaan ontdekkingsreis
dag 3.
terugblik

praktijkdag

voer & nutritie

Op deze dag werden de deelnemers door de Provincie

Noord-Brabant meegenomen hoe het gesprek aan te gaan met de omgeving en welke krachtenvelden hier spelen. Hoe zorg je ervoor dat het elastiekje niet breekt?

De groep koos voor een bezoek aan de productielocatie van Voergroep Zuid. Aan de hand van de Grote Grondstoffenquiz, een inkijkje in het vak van nutritionist en een rondleiding door de fabriek kregen ze een uniek beeld van de productie van voer.

dag 4. ik en de maatschappij

dag 5. ik en de bestemming

Op de laatste dag keken de deelnemers via het maken van een vlog terug op de afgelegde reis. Met hulp van Sociaal Kapitaal legden ze hun reflecties vast in originele vlogs en gaven antwoord op de vraag of het agrarisch ondernemerschap bij ze past of dat ze toch voor een andere richting kiezen.

13

Wederom topresultaten geitenklanten Voergroep Zuid

OOK IN 2023 ZIJN DE GEITENKLANTEN VAN VOERGROEP ZUID ER IN GESLAAGD OM TOPRESULTATEN TE REALISEREN.

MET GEMIDDELD 1.321 GEITEN PER BEDRIJF REALISEERDEN DE ONDERNEMERS EEN GEMIDDELDE PRODUCTIE PER GEIT VAN 1.121 KG MELK MET 4,24% VET EN 3,47% EIWIT, WAT NEERKOMT OP 87 KG VET EN EIWIT. DIT REALISEREN ZE MET 50,6 KG KRACHTVOER PER 100 KG MELK. DIT RESULTEERT IN EEN VOERWINST* VAN GEMIDDELD € 580,- PER GEIT PER JAAR. KOSTEN VOOR HET GEBRUIK VAN KRACHTVOER (INCLUSIEF JONGVEE), BIJPRODUCTEN, GRONDSTOFFEN EN DE BEREKENDE KOSTEN VOOR RUWVOER MAKEN DEEL UIT VAN DE VOERKOSTEN.

De 25% beste bedrijven realiseerden in 2023 een gemiddelde melkproductie van 1.267 kg melk (98 kg vet en eiwit) met slechts 43,69 kg krachtvoer per 100 kg melk. De voerwinst* bij de 25% beste klanten bedroeg maar liefst € 735,- per geit per jaar. Geitenhouders, gefeliciteerd met deze mooie resultaten. De resultaten zijn een goede weerspiegeling van de visie van Voergroep Zuid; met goed ruwvoer leg je de basis voor gezonde

geiten die met een relatief laag krachtvoerverbruik lang veel melk kunnen produceren. Dit is een belangrijk fundament voor een goed bedrijfsresultaat. Dat het lage krachtvoerverbruik van Voergroep Zuid klanten in 2023 geen toevalstreffer is, dat blijkt uit de cijfers van voorgaande jaren (zie tabel ‘Gemiddeld voerverbruik/100 kg melk’).

14 SAMEN BETER PRESTEREN

Gemiddeld aanwezige melkgeiten

Per geit per jaar

Kg

Taart voor toppers

Jaarlijks reikt Voergroep Zuid een taart uit aan geitenhouders die er in slagen om binnen de Voergroep Zuid Geitenmonitor ‘top 3’ te scoren in de volgende vier categorieën:

• kg melk per geit per jaar,

• kg eiwit per geit per jaar,

• kg vet + eiwit per geit per jaar,

• voerwinst per geit.

De taarten zijn inmiddels uitgereikt en de klanten hebben ervan genoten. Proficiat met deze mooie prestaties.

Per 100 kg melk

Kg

Kg

Kg

Berekend

* Inclusief jongvee en op basis van de GRIB rekenregels

** Op basis van de GRIB rekenregels GEMIDDELD

Berekend

Per

Kg

Kg

** Op basis van de GRIB rekenregels

SAMEN BETER PRESTEREN 15
Gemiddeld 25% beste
1321 1036
melk 1121 1267
meetmelk 1164 1318 %vet 4,24 4,27 %eiwit 3,47 3,49 Kg vet + eiwit 87 98 Voerwinst* € 580,00 € 735,00
Kg
50,60 43,69
mengvoer
1,71
grondstoffen 1,56
bijproducten
0,90 2,43
(ds)
37,74 33,98
€ 51,69 € 57,79
ruwvoerverbruik (kg ds)**
Voerwinst*
VOERVERBRUIK PER 100 KG MELK Gemiddeld 2023 2022 2021
100 kg melk Kg mengvoer 50,60 51,99 53,12 Kg grondstoffen 1,56 1,74 3,44
bijproducten
0,90
Per
Kg
(ds)
0,63 0,47
ruwvoerverbruik (kg ds)** 37,74 35,82 34,81 25% beste 2023 2022 2021
100 kg melk Kg mengvoer 43,69 43,83 43,04
grondstoffen 1,71 3,28 4,82
bijproducten (ds) 2,34 1,76 0,23
Berekend ruwvoerverbruik (kg ds)** 33,98 33,22 32,16

Nutritionist pluimvee Stef Lefebure over het verhaal achter de eischaal

EISCHAALKWALITEIT SPEELT EEN CRUCIALE ROL IN HET RENDEMENT VAN DE LEGHENNENHOUDER. EEN

VERMINDERDE KWALITEIT ZORGT NAMELIJK AL SNEL VOOR EEN AFWAARDERING VAN DE INKOMSTEN. WEET

JIJ HOE DE EISCHAAL VAN JOUW EIEREN ZICH VORMT EN WELKE FACTOREN HIEROP VAN INVLOED ZIJN?

NUTRITIONIST PLUIMVEE STEF LEFEBURE NEEMT JE MEE IN HET VERHAAL ACHTER DE EISCHAAL!

Jaarlijks eten we in Nederland 16 tot 18 kilogram eieren per persoon, waarbij een goede schaalkwaliteit (economisch) zeer gewaardeerd wordt! Toch is dit geen vanzelfsprekendheid. De vorming van de eischaal is een écht huzarenstukje waaraan de leghen dagelijks hard werkt. Tegelijk brengt de toegenomen productiviteit en leeftijd van leghennen ook uitdagingen met zich mee. Reden genoeg om te focussen op eischaalkwaliteit. Bij een verminderde eischaalkwaliteit ligt afwaardering van de inkomsten namelijk al snel op de loer. Gemiddeld 2-6% van de eieren gelegd in nietkooisystemen in Europa hebben breukproblemen.

HOE KOMT EEN EISCHAAL TOT STAND?

De vorming van de eischaal start tussen de 5 en 6 uur na ovulatie en schakelt ongeveer 10 uur na ovulatie een versnelling hoger. Pluimveenutritionist Stef Lefebure: “In deze cruciale fase treden de meeste fouten op. Het is dus zeer belangrijk om alle randvoorwaarden zo goed mogelijk op orde te hebben.” 22 Uur na ovulatie start de eindfase van de schaalvorming, waardoor we ongeveer 24-25 uur na ovulatie weer een ei rijker zijn!

De eischaal weegt dan ongeveer 5-6 gram en bevat ongeveer 2,5 gram calcium. Zie de eischaal als het bouwen van een muur. Ruim 95% van de eischaal bestaat uit anorganische Calcietkristallen “de bakstenen” en ongeveer 3 tot 4% bestaat uit eiwitten “het cement” die de vorm en grootte van de kristallen bepalen. De interactie tussen deze kristallen en de eiwitten bepaalt de sterkte van de schaal,” aldus Stef Lefebure. Een gelijke eischaaldikte betekent daarbij dus niet direct dat de schaalsterkte ook gelijk is.

16 VOERINZICHT
"De interactie tussen Calciet-kristallen en de eiwitten bepaalt de sterkte van de schaal!"
17 VOERINZICHT

"Zie de eischaal als het bouwen van een muur. Ruim 95% van de eischaal bestaat uit anorganische Calciet-kristallen (”de bakstenen”) en ongeveer 3 tot 4% bestaat uit eiwitten (”het cement”) die vorm en grootte van de kristallen bepalen. De interactie tussen deze kristallen en de eiwitten bepaalt de schaalsterkte!"

WAT HEEFT INVLOED OP EISCHAALKWALITEIT?

De schaalsterkte hangt sterk af van invloeden op de vorming van zowel de eiwitten als de kristallen in de eischaal. Een cruciale rol speelt uiteraard het calcium-metabolisme. Lefebure: “Dit metabolisme is een zeer interessant samenspel, hormonaal gestuurd, van de calciumopname uit de darm tot de calciumopslag in het botweefsel (toename botmassa), de calciummobilisatie vanuit het botweefsel (afname botmassa) én vervolgens de afzet in de eischaal.”

EIEREN LEGGEN IS TOPSPORT

Als voorbeeld: Tijdens de menopauze verliest een vrouw zo’n 10% van haar botmassa. Een leghen zit vrijwel continue in dit proces, waarbij de hen “in” en “uit” de menopauze gaat, omdat de botmassa continu wijzigt in de tijd. Lefebure: “Zo is het leggen van eieren échte topsport, die uiteindelijk, bij 500 eieren, leidt tot een totale calciumafzet van 1,15 kg in de eischalen via een totale opname van 2.5 kg Calcium”.

WELKE FACTOREN ZIJN VAN INVLOED?

Er zijn talloze factoren die invloed kunnen hebben op de eischaalvorming en de eischaalkwaliteit.

De voornaamste niet-nutritionele factoren zijn:

• Leeftijd: De eischaaldikte blijft grofweg hetzelfde, maar het ei-gewicht neemt toe.

• De genetische selectie op het maximaliseren van het productiepotentieel.

• Fysiologische leeftijd: Het verouderingsproces of, anders gezegd, genetische osteoporose (botontkalking).

• Stressgevoeligheid door onder andere huisvesting, groepsgrootte, waterkwaliteit en hittestress (staltemperatuur-stalvochtigheid).

• Gezondheid: Denk bijvoorbeeld aan infectieuze bronchitis, darmgezondheid (met invloed op calcium- en fosforabsorptie), levergezondheid en toxines.

De voornaamste nutritionele factoren zijn:

• De selectieve opname van nutriënten.

• De totale voeropname. Deze kan namelijk sterk individueel fluctueren binnen een groep.

• Het calcium en (verteerbaar) fosforgehalte in het voer.

• De gebruikte calciumbronnen en de verhouding hiervan.

• Het zuur/base evenwicht (gestuurd via natriumbicarbonaat.

• Mineralen (voornamelijk koper, zink en mangaan).

• Vitaminen (voornamelijk vitamine D).

• Nutriënten met invloed op de darmgezondheid (en dus de opname van voornamelijk calcium).

Fysiologisch gezien is vitamine D, naast calcium, de voornaamste nutritionele factor met invloed op de schaalkwaliteit.

VOERINZICHT

kleurplaat voor de kids

19 VOERINZICHT

Studievereniging Ruminenten op bezoek bij de Voergroep

ONLANGS ONTVINGEN WIJ RUIM 20

HAS-STUDENTEN VAN

STUDIEVERENIGING RUMINENTEN. DE STUDENTEN BEZOCHTEN DE GEITENHOUDERIJ VAN COR EN RIA DEENEN EN DE PRODUCTIELOCATIE

VOOR HERKAUWERSVOER IN OIRSCHOT.

Geitenspecialist Ingrid Swinkels-Bouw opende de middag en vertelde over Voergroep Zuid, het houden van geiten én de verschillen tussen geiten en koeien. Daarna gaf Jari Dirven een presentatie over het jongerenprogramma van Voergroep Zuid 'Boeren met LEF'. Na de opening en presentatie kregen de studenten een rondleiding over het bedrijf van familie Deenen.

Na afloop van het bedrijfsbezoek reden de studenten door naar de nabijgelegen productielocatie in Oirschot. Hier stond Frank van Kessel klaar met een interessante presentatie over de overeenkomsten én verschillen tussen de fabriek en het boerenerf. Daarna gaf hij samen met assistent bedrijfsleider Antonie Driessen een rondleiding door de fabriek. De leerzame middag werd vervolgens afgesloten met een smakelijk broodje frikandel en kroket!

Bekijk hier de terugblik:

20 TERGUBLIK

Melkveeklanten Voergroep Zuid

Al ruim onder de ruw eiwitnorm voor 2025

OM DE STIKSTOFUITSTOOT VAN DE MELKVEEHOUDERIJ TE VERMINDEREN STREEFT DE MELKVEESECTOR ER NAAR OM IN 2025 HET GEMIDDELDE RUW EIWITGEHALTE IN HET RANTSOEN TE VERLAGEN NAAR MAXIMAAL 160 GRAM/KG DROGE STOF. HET BETREFT HIER HET GEMIDDELDE VAN DE TOTALE VEESTAPEL (MELKKOEIEN EN JONGVEE), INCLUSIEF DE AMMONIAKFRACTIE. DE KLANTEN VAN VOERGROEP ZUID ZATEN HIER DE AFGELOPEN JAREN AL RUIMSCHOOTS ONDER.

Een analyse van de Voergroep Zuid klanten in Kringloopwijzer wijst uit dat deze bedrijven er in de periode 2018 t/m 2022 in geslaagd zijn om de hoeveelheid ruw eiwit in het rantsoen te verlagen van 154 naar 149 gram ruw eiwit per kilo droge stof. Gemiddeld over alle melkveebedrijven in Nederland daalde het ruw eiwitgehalte in het rantsoen in deze periode van 169 naar 161 gram per kilo droge stof. Ook blijkt uit de analyse dat 80 procent van de Voergroep Zuid klanten reeds aan de norm voor 2025 voldoet.

De verwachting is dat het gemiddelde ruweiwitgehalte in melkveerantsoenen over 2023 hoger is; ca. 165 gram per kilo droge stof. Dit komt door de relatief hoge eiwitgehaltes in de graskuilen van 2022 en 2023. Het loont om het ruw eiwitgehalte in het rantsoen te verlagen, mits dit niet ten koste gaat van melkproductie en/of voerkosten. Minder ruw eiwit in het voer geeft een hoger BEX-voordeel voor stikstof, een lagere mestproductie en daarmee dus ook lagere mestafzetkosten.

21 VOERINZICHT

In gesprek met Ingrid Swinkels-Bouw geitenspecialist bij Voergroep Zuid

AAN ‘DE KEUKENTAFEL’ IN HET KANTOOR VAN VOERGROEP ZUID IN DEURNE, VERTELT INGRID DAT ZIJ

INMIDDELS ALWEER BIJNA 7 JAAR BIJ VOERGROEP ZUID

WERKT. DAARVOOR STUDEERDE ZE VAN 2012-2016

VEEHOUDERIJ AAN DE HAS IN DEN BOSCH. VOERGROEP ZUID IS EEN BEKENDE NAAM VOOR INGRID. HAAR

OUDERS ZIJN MET HUN MELKVEEBEDRIJF NAMELIJK AL HEEL LANG KLANT BIJ DE COÖPERATIE.

Tijdens haar studie aan de HAS wilde Ingrid daarom graag stagelopen bij Voergroep Zuid, alleen was er op dat moment geen stageplek beschikbaar. Aan het einde van haar studie heeft zij zelf contact gezocht met Voergroep Zuid en kwam zij in contact met Ronald Paardekooper die een mooie afstudeeropdracht voor haar had binnen de geitensector. Dat kwam goed uit, want vanuit de HAS was ze al 3,5 jaar georiënteerd op melkvee, haar eerste dierkeuze. Hiermee zag ze de kans om zichzelf breder op te leiden. Zo is Ingrid bij Voergroep Zuid afgestudeerd waarna ze een jaar bij Bonda aan de slag ging bij de verkoopbinnendienst. Al vrij snel daarna werd ze gebeld door Voergroep Zuid om eens te komen praten, want er werd gezocht naar een geitenspecialist. Deze kans greep Ingrid met beide handen aan en zo startte ze per 1 augustus 2017 haar carrière bij Voergroep Zuid.

Hoe is het om als vrouw in een 'mannensector' te werken?

“Ik was destijds niet de enige dame in het geitenteam en dat was fijn”, zegt Ingrid. “We konden onderweg mooi ervaringen uitwisselen en ook praktische ‘vrouwenzaken’, om het zo maar te noemen, kwamen dan aan bod.” Ingrid vindt het juist leuk om in een mannenwereld te werken en geeft aan dat ze zich binnen de Voergroep in die zin nooit specifiek ‘vrouw’ voelt, maar eerder ‘one of the guys’. “Er wordt wel gezegd dat je als vrouw met 2-0 achter staat en je extra moet bewijzen, maar in de meeste gevallen ervaar ik dat zeker niet zo.” Wat natuurlijk ook scheelt is

22 SAMEN BETER PRESTEREN

dat Ingrid van huis uit op een agrarisch bedrijf is opgegroeid en men snel in de gaten heeft dat Ingrid de boerentaal spreekt en weet waar ze het over heeft. Dat geeft vertrouwen.

Heeft er in de afgelopen jaren een verandering plaatsgevonden m.b.t. het aantal vrouwen wat ervoor kiest om de sector in te stappen/bedrijf over te nemen?

“Ik zie zeker wel een positieve verandering. Ik merk in de sector dat het aantal vrouwelijke specialisten toeneemt. Vanuit de opleiding zijn er ook meer vrouwen die in de sector werken en thuis het boerenbedrijf willen overnemen. Kijken

we naar de ontwikkeling binnen agrarische bedrijven, dan is er de laatste jaren ook veel gebeurd op het gebied van automatisering. Dit maakt het voor vrouwen aantrekkelijker omdat werkzaamheden wat lichter zijn. Dit is niet alleen zichtbaar binnen de geitensector maar ook binnen andere agrarische sectoren. Het wordt ook meer gestimuleerd om als vrouw in de sector te gaan werken dan voorheen en veehouders raken eraan gewend. Ik heb op dit moment zelfs klanten waar alleen vrouwelijke erfbetreders komen; de voervoorlichter, de dierenarts en de melkpoederspecialist. Dat kwam 10 jaar geleden minder snel voor.”

23 SAMEN BETER PRESTEREN

Je hebt onlangs met Voergroep Zuid een ‘Dag voor agrarische vrouwen’ georganiseerd. Wat was de aanleiding hiervoor?

“We hebben in het verleden al meerdere keren een studiedag voor vrouwelijke geitenhouders georganiseerd. Ik ben ervan overtuigd dat we als vrouwen in de agrarische sector heel veel van elkaar kunnen leren, juist ook over de sectoren heen. Bepaalde onderwerpen zijn niet sectorspecifiek, zoals bijvoorbeeld hygiëne. Daarom hebben we er dit keer voor gekozen om de vrouwen (lees vrouwelijke ondernemers/vrouw van/dochter, vrouwelijke arbeidskrachten op het boerenerf) vanuit alle sectoren uit te nodigen voor deze agrarische Vrouwendag. Om te netwerken, elkaar te ontmoeten en de (her)erkenning/ bevestiging te vinden bij elkaar.” Het is volgens Ingrid belangrijk om zo'n dag sectorbreed te organiseren. Voergroep Zuid staat immers als coöperatie voor het gezin, dus ook voor de vrouw! “Wij zijn er als coöperatie voor alle gezinsleden.

Daarom hebben we ook het initiatief genomen om het jongerenprogramma ‘Boeren met LEF’ op te starten. Juist in deze tijd, waarin het best lastig is om te (blijven) ondernemen, kan de jeugd ondersteuning gebruiken op thema’s als persoonlijke ontwikkeling en ondernemerschap.”

Wat maakt het zo leuk voor vrouwen om in de agrarische sector te (gaan) werken? Het werken met levend vee, de nauwe contacten met veehouders, de betrokkenheid bij de bedrijfsresultaten en alles wat er op stal gebeurt, dat maakt het volgens Ingrid heel bijzonder. “Als je merkt dat jouw advies een positieve bijdrage levert aan het verbeteren van de bedrijfsresultaten, dan geeft dat enorm veel voldoening. Wanneer de geitenhouder blij is en je ziet dat de geiten het goed doen, mooi kleuren en met volle uiers de melkstal inlopen, daar doe je het allemaal voor! Op momenten dat het even iets minder loopt, dan weet je dat je een fijn team collega’s achter je hebt

24 SAMEN BETER PRESTEREN

staan waarmee je kunt sparren. En soms is het ook goed om jezelf kwetsbaar op te stellen, iets dat voor vrouwen vaak gemakkelijker is dan voor mannen. Je kunt niet altijd alles weten en dat mag je ook eerlijk zeggen tegen de klant. Bij Voergroep Zuid investeren we ook in ons netwerk, dus overleg met een dierenarts is altijd een optie. De lijntjes zijn bij ons heel kort en zo werk je samen aan de beste oplossing voor de klant.”

Wat kunnen boeren nog leren van boerinnen?

“Die twee zijn samen sowieso een gouden combi, dat zie je op veel bedrijven. Beiden hebben weer andere kwaliteiten en dat is niet voor niks zo. Bij de lammetjesopfok zie je dat er juist vaker vrouwen in beeld zijn en dat komt denk ik omdat veel vrouwen van nature de eigenschap bezitten om te willen zorgen. Ze hebben vaak net iets meer geduld dan de meeste mannen als een lammetje bijvoorbeeld niet goed wil drinken. Daar valt voor mannen wellicht nog iets te leren. Ook de

administratieve taken van het bedrijf liggen vaak bij de vrouw omdat ze denk ik iets meer gestructureerd en nauwkeuriger zijn dan mannen. Samen vormen ze een goed team, en daar gaat het uiteindelijk om.”

Hoe ziet de agrarische wereld m.b.t. de boerinnen er over 20 jaar uit?

“Dan hoop ik echt dat er ten opzichte van nu nog meer vrouwelijke ondernemers bij zijn gekomen. En ook binnen Voergroep Zuid zou het mooi zijn als we de buitendienst met nog meer vrouwen kunnen uitbreiden. Het is belangrijk dat vrouwen elkaar blijven opzoeken, want tijdens de ‘Dag voor vrouwen’ waren veel deelnemers verbaasd dat er zoveel vrouwen geïnteresseerd zijn in de agrarische sector. En als het aan mij ligt gaat dat echt niet minder worden”, zegt Ingrid. Daarom kondigen we nu alvast aan dat Voergroep Zuid in 2025 weer een ‘Dag voor vrouwen’ organiseert! In het volgende coöperatiemagazine meer hierover.

25 SAMEN BETER PRESTEREN

Boer zoekt Perspectief: “Zaadjes geplant waaruit iets moois kan groeien”

TIJDENS DE TWEEDE EDITIE VAN BOER ZOEKT PERSPECTIEF GINGEN VRAAG EN AANBOD WEDEROM MET ELKAAR IN GESPREK. EEN KLEINE 60 JONGERE ÉN OUDERE BOEREN WISSELDEN CONTACTEN UIT, DEELDEN ERVARINGEN EN LUISTERDEN AANDACHTIG NAAR DE KENNIS EN ERVARINGEN VAN EEN PANEL MET EXPERTS EN ERVARINGSDESKUNDIGE BOEREN. HET ONDERWERP WAAR HET DEZE OCHTEND EN MIDDAG ALLEMAAL OM TE DOEN WAS: KENNIS OPDOEN OVER OVERNAMES BUITEN DE FAMILIE OM ÉN KENNIS MAKEN MET POTENTIËLE KANDIDATEN.

Op dinsdag 17 oktober organiseerde Boeren met LEF samen met partners de tweede editie van Boer zoekt Perspectief. De deelnemers, agrarische ondernemers uit de varkens-, melkvee-, geiten-, pluimvee- akkerbouw en tuinbouwsector, verzamelden zich ditmaal in Baexem. Na de paneldiscussie was er ruim gelegenheid om tijdens de matchmakingmiddag onderling kennis te maken met overdragers, overnemers en uitbreiders!

DE TOEKOMST LIGT BIJ DE JONGEREN

Dat er veel interesse was voor de bijeenkomst was te merken aan de opkomst en te zien aan de manier waarop de deelnemers aandachtig luisterden naar het panel. Thijs Rompelberg, voorzitter van LLTB en tevens melkveehouder, opende de bijeenkomst. Hierin gaf ook hij het belang aan van een bijeenkomst als Boer zoekt Perspectief: “Er is veel te doen rondom het perspectief in onze sector, zeker in deze tijd met

26 BOER ZOEKT PERSPECTIEF

veel onzekerheden. Toch weet ik zeker dat er voldoende kansen liggen. Ik vind het mooi om te zien dat er veel jongeren aanwezig zijn; daar ligt ook de toekomst. Goed om te zien dat ook een flink aantal oudere ondernemers, die nog niet zeker weten of hun bedrijven een opvolger hebben, hier aanwezig zijn. En dat jullie hier vandaag aanwezig zijn, juist om te kijken hoe je je succesvol met elkaar kan verbinden," aldus de voorzitter.

EEN SUCCESVOLLE OVERNAME

Na het openingswoord nam dagvoorzitter Jan Beekmans, accountmanager varkens Voergroep Zuid, het woord. In een interactief vraaggesprek ging hij met de ervaringsdeskundigen en experts dieper in op de ingrediënten voor een succesvolle overname buiten de familie om, en ook welke valkuilen roet in het eten kunnen gooien. Interessant was dat de ervaringsdeskundigen verschillende succesfactoren benoemden. Zo gaf varkenshouder Evert Hendrikx het belang van coaching aan. Waar liggen je kwaliteiten? En wat betekenen deze in samenwerken? In de ogen van

varkenshouder Ronnie Braks lag de sleutel tot een succesvolle overname dan weer in voldoende zelfstandigheid voor de toekomstig ondernemer: “Trek de stoute schoenen aan, maak een plan en kijk maar wat je kan! Je kop stoten hoort daar ook bij, daar kun je veel van leren".

De derde ervaringsdeskundige was geitenhouder Frank Brinkhaus. Zijn samenwerking met zijn toenmalige compagnon Gert startte in niemandsland; het was voor hen beiden een nieuw geitenbedrijf waar ze samen instapten. Na een businessplan en positieve beantwoording van de vraag 'Passen we bij elkaar?' gingen ze aan de slag. Patrick Janssen, die destijds het duo begeleidde: “Gert wilde samen met Frank actief deelnemen aan de bedrijfsvoering. Samen gingen ze vol gas vooruit", aldus de bedrijfskundig adviseur. Frank was ook duidelijk over wat in zijn ogen de sleutel tot een succesvolle overname is, namelijk: openheid. “Geef het aan als iets niet lukt. Dat geeft vertrouwen bij de ander. Mijn compagnon wist hierdoor dat ik me wel zou melden als iets niet ging lukken.”

27 BOER ZOEKT PERSPECTIEF

WAT ZIJN VALKUILEN?

Naast de ervaringsdeskundigen deelden ook een vijftal experts in bedrijfsovername hun visie op actuele onderwerpen en vragen uit de zaal. Zo kwamen ook de valkuilen bij een overnameproces aan bod. Notaris Ties van Gulick haakte hierop in: “Vaak wordt tijdens een overname onvoldoende vastgelegd. Door afspraken goed vast te leggen voorkom je narigheid op het moment dat iets onverhoopt niet door kan gaan.” Agrarisch accountmanager Rick van der Horst ziet hierin een verschil tussen overnames binnen en buiten de familie: “Bij overnames buiten de familie is het, doordat je vanaf de start bewust bezig bent met het overnameproces, vaak beter geregeld en vastgelegd.”

Ook fiscalist Joris van Gompel herkent valkuilen: “Je ziet soms dat de ambities van de overnemer die van de overdrager overtreffen. Het is belangrijk om dit bespreekbaar te maken en ook vast te leggen. Zo kom je niet voor verrassingen te staan.” Daarnaast vult Marcel van Rooij aan: "Er moet ook snel duidelijkheid zijn of er wel of geen kapitaal beschikbaar is. Kapitaal moet er zijn; dat klinkt logisch maar vraagt ook om een realiteitsgehalte."

Na een voorzichtige opstart van matchmaking en nog wat onwennigheid om uit de comfortzone direct contact te leggen, werd het een mooie middag. Hierbij werden de eerste zaadjes geplant waaruit iets moois kan groeien, aldus een overdrager. Na afloop nam dagvoorzitter Jan Beekmans nog eenmaal het woord, waarin hij een belangrijke boodschap meegaf: “Loop na deze kennismaking eens met elkaar mee, voordat je het weet ben je een opvolger aan het coachen of zet jijzelf de eerste stap in de richting van je eigen bedrijf.”

BOEREN MET LEF

Boer zoekt Perspectief is onderdeel van het jongerenprogramma Boeren met LEF. Boeren met LEF is er voor de jonge boeren van de toekomst, die kansen zien en grijpen. Boeren die niet bang zijn om een stap te zetten en waarbij het ondernemerschap door het bloed stroomt. Samen optrekken en van elkaar leren. Lees meer over Boeren met LEF, Boer zoekt Perspectief óf de programma’s op www.boerenmetlef.nl

28 BOER ZOEKT PERSPECTIEF

“Je kunt hier geen blauwtje lopen. Iedereen die je hier aanspreekt, daar zou een kans in kunnen zitten.”

BOER ZOEKT PERSPECTIEF IN 2024

In 2024 organiseert Boeren met LEF een nieuwe editie van Boer zoekt Perspectief. Deze vindt evenals voorgaande jaren in de herfstvakantie plaats op 22 oktober 2024.

Om te zorgen voor een boeiende bijeenkomst zijn we benieuwd naar jouw mening! Welke vragen spelen er bij jou en welke onderwerpen zie jij graag terugkomen tijdens Boer zoekt Perspectief?

Stuur ze naar: info@boerenmetlef.nl dan zorgen wij voor een interessant programma!

29 BOER ZOEKT PERSPECTIEF

Zeugenmonitor Voergroep Zuid brengt trends in beeld

DATA-ANALYSE SPEELT EEN STEEDS BELANGRIJKERE ROL IN BEDRIJFSVOERING EN -BEGELEIDING. ZO OOK VOOR

VOERGROEP ZUID EN HAAR LEDEN EN KLANTEN. EÉN VAN DE MANIEREN WAARMEE VOERGROEP ZUID DATA TOT

WAARDE BRENGT IS DE ZEUGENMONITOR. HIERIN WORDEN INMIDDELS DE TECHNISCHE GEGEVENS VAN BIJNA

30.000 ZEUGEN WEKELIJKS GEMONITORD EN GEANALYSEERD DOOR NUTRITIONIST NIAN WELTERS: “DE DATA

GEEFT DE ZEUGENHOUDER EN VOERGROEP ZUID INZICHT IN HOE HET DRAAIT EN WAT ER BETER KAN!”

“Het doel van de Zeugenmonitor is om technische resultaten continu inzichtelijk te hebben”, legt Nian Welters uit. “Zo monitoren we de technische prestaties per zeugenhouder, maar ook de prestaties van onze voerlijnen en verschillen in genetica en speenmomenten. Hiermee ziet een zeugenhouder hoe hij presteert in de tijd en weten wij als Voergroep Zuid hoe we het doen in de markt en waar wij in ons assortiment bij moeten sturen om de resultaten verder te verbeteren.” Zo blijkt volgens Welters uit de analyse van de zeugenmonitor dat zeugenklanten van Voergroep Zuid gemiddeld en doorlopend een halve big per zeug per jaar meer spenen dan de benchmark. “Een resultaat om trots op te zijn en hét bewijs dat onze aanpak werkt”, aldus Welters.

Wat kan beter?

De wekelijkse monitoring levert zowel Voergroep Zuid áls de zeugenhouder voordelen op. “Onze buitendienst en nutritie hebben continu inzicht in hoe het draait en vooral in wat er beter kan. Een verandering in technisch resultaat is direct in beeld waardoor we snel kunnen bekijken wat de oorzaak is. Op dat moment kunnen we snel handelen”, zegt Welters.

Een voorbeeld waarin de zeugenmonitor direct goed tot zijn recht komt is wanneer we streven naar een hoger aantal gespeende biggen.

30 VOERINZICHT
"De data uit de zeugenmonitor gebruiken we om strategische keuzes te maken."

Nian Welters

Zeugen/biggen-specialist Frank van de Pas: “Uit de analyse van de Zeugenmonitor bleek dat er nog verbeterruimte zat in de melkproductie van de zeugen. Op basis hiervan hebben we enkele voerverbeteringen doorgevoerd, maar ook naar het grotere plaatje gekeken, zoals: het werpproces, de conditie van de zeug en de bigvitaliteit. Allemaal zaken die van invloed zijn op het melkaanbod. Dit soort verbeteringen realiseren doen we op basis van ons 5-eren model, een model dat stuctureel werken aan verbeteringen ondersteunt.”

De toekomst

In de huidige zeugenmonitor is bewust gekozen voor kengetallen die technisch maar indirect ook

economisch zijn. Welters: “Dit maakt het mogelijk dat we niet alleen per zeugenbedrijf kunnen analyseren, maar ook de trend over alle bedrijven kunnen zien. Iets wat interessante inzichten met zich meebrengt.”

Voor de toekomst ziet Welters hier mooie kansen in: “De data uit de Zeugenmonitor gebruiken we om strategische keuzes te maken. Zo weet een zeugenhouder met hulp van huidige en historische data welk effect een voer- of managementaanpassing heeft voor zijn/haar technische (en financiële) resultaat. Wie weet wat de toekomst ons nog meer brengt!”

31 VOERINZICHT

Nieuws & Actualiteiten

Update fabrieksautomatisering succesvol verlopen!

ONZE FABRIEKEN KUNNEN ER WEER TEGENAAN.

AFGELOPEN MAART WERD NAMELIJK IN NAVOLGING

VAN DE FABRIEKEN IN WEERT EN HELMOND DE FABRIEKSAUTOMATISERING VAN ONZE

FABRIEKSLOCATIE IN OIRSCHOT GEÜPDATET.

Deze flinke aanpassingen vroegen een flink staaltje plannen en voorbereiden, maar uiteindelijk werden de updates binnen de tijdsplanning én budget uitgevoerd. Het geheim: Door te werken met een kleine werkgroep en de voortgang goed te monitoren. Een prestatie om trots op te zijn! Onze fabrieken zijn weer klaar voor de toekomst.

Ondersteun uw geiten bij extreem weer

WE ZIJN ER INMIDDELS AAN GEWEND DAT ELKE ZOMER ÉÉN OF MEERDERE PERIODES KENT VAN

EXTREEM WARM WEER. JUIST OP DIE MOMENTEN KAN ER, ZONDER DE JUISTE MAATREGELEN, BIJ UW GEITEN BLIJVENDE GEZONDHEIDSSCHADE OPTREDEN.

SPECIAAL VOOR DEZE SITUATIES HEEFT VOERGROEP ZUID ‘CHILLMIX’ ONTWIKKELD.

WAT GEBEURT ER IN DE GEIT BIJ EXTREEM WARM WEER? Onder invloed van extreme weersomstandigheden ervaart de geit stress. Hierdoor treedt er celschade op. Deze celschade is vergelijkbaar met de spierpijn die u krijgt nadat u erg fanatiek heeft gesport. Door inzet van antioxidanten zoals vitamine C en E wordt deze celschade geneutraliseerd, de spierpijn neemt af. ‘ChillMix’ werkt vergelijkbaar, maar dan preventief. Het voorkomt dat er celschade optreedt. Daarnaast zorgt het voor een betere afvoer van warmte, buffert het de pens en voorkomt het aantasting van de darm en penswand.

ONS ADVIES

Ons advies is om in de zomer (van eind april tot half september) de volgende maatregelen te nemen:

• vanaf 25°C: verhoog de dosering natriumbicarbonaat, acid buff of buffer in het rantsoen.

• vanaf 30°C (THI>78): zet ‘ChillMix’ in (van 5 dagen vóór tot 7 dagen na de warme periode).

UW VOORDEEL

Wij zijn ervan overtuigd met ‘ChillMix’ over een uniek product te beschikken, dat uw dieren optimaal ondersteunt bij warme weersomstandigheden. Door onze zomeraanpak en de inzet van ‘ChillMix’ helpt u uw dieren stressvrij de zomer door. Het resultaat: gezonde geiten die een hoge levensproductie kunnen realiseren. Doe er uw voordeel mee!

MEER WETEN OF BESTELLEN?

Wilt u meer weten over ‘ChillMix’ of de zomeraanpak, neem dan contact op met één van onze specialisten of bel de verkoopbinnendienst 088 - 730 05 01.

P.S. ‘ChillMix’ is ook zeer geschikt om in te zetten bij andere stresssituaties waar uw geiten mee te maken hebben, zoals de Q-koorts enting.

32 TRENDS & ONTWIKKELINGEN

Eerste Boeren met LEF Reünie:

Lang niet gezien joh!

Regelmatig kregen we de vraag of we een keer een reünie voor alle oud-masterclass deelnemers konden organiseren. Natuurlijk kan dat! Op dinsdagavond 30 januari vond de eerste Boeren met LEF reünie, samen met de diploma-uitreiking van de laatste programma's plaats.

Ruim 50 oud-deelnemers en programmapartners kwamen tijdens de eerste Boeren met LEF reünie bij elkaar voor een avond vol met het ophalen van herinneringen, delen van nieuwe ideeën en vooral lekker bijbuurten!

Het was een zeer geslaagde eerste editie van de Boeren met LEF reünie!

Tijdens de avond sprak

Commercieel Directeur van PSV, Frans Janssen over de visie van PSV en hoe belangrijk een goede binding met de regio is. Daarnaast maakte hij de vergelijking tussen topsport én boeren.

LEF!

Meer eieren! Nieuwe voerlijn in het leg-assortiment

BEGIN DIT JAAR IS DE PROMINENT-LIJN TOEGEVOEGD AAN ONS BRUEKERS LEG-ASSORTIMENT. MET DEZE VOERLIJN, GERICHT OP HET OPTIMALISEREN VAN DE EI-MASSA, HEEFT BRUEKERS VOOR IEDERE WENS VAN DE LEGHENNENHOUDER EEN PASSENDE VOERLIJN IN HET SCHARRELASSORTIMENT!

De Prominent-lijn is ontstaan na een goede samenwerking tussen nutritie en buitendienst. Accountmanager leghennen John Loeffen: ‘We kijken continu kritisch naar ons assortiment zodat het steeds bij de wensen van ieder type ondernemer aansluit. Uit deze analyse kwam naar voren dat zowel buitendienst als nutritie kansen zagen in het ontwikkelen van een nieuwe voerlijn, gericht op het optimaliseren van de ei-massa, met uitstekende leefbaarheid.’

SAMENWERKING

De opbouw tot de nieuwe voerlijn verliep erg soepel dankzij de korte lijntjes tussen buitendienst en nutritie. Nutritionist pluimvee Stef Lefebure: "De Prominentlijn komt tot stand uit praktijkervaringen die het buitendienstteam met ons als nutritie deelde. Samen hebben we gezocht naar wat nóg beter kon. Na enkele goede samenkomsten zaten we direct op 1 lijn! De Prominent-lijn."

GOED OVERWOGEN GRONDSTOFFENPAKKET

In de Prominent-lijn kiest Voergroep Zuid voor een goed overwogen grondstoffenpakket om eventuele fysische en nutritionele eigenschappen makkelijker te kunnen compenseren. Lefebure: "Goed voer maken gaat verder dan ervoor zorgen dat de nutriënteisen kloppen. Dat is namelijk

geen garantie voor hetzelfde resultaat. Een andere grondstofsamenstelling kan ook bij gelijke nutriëntwaarden een enorme impact hebben op dierprestaties!"

AANSLUITEN BIJ DE BEHOEFTE

De voerlijnen in het assortiment van Voergroep Zuid zijn gericht op drie pijlers: voeropname, ei-massa en voerprijs, zoals te zien in het overzicht op de volgende pagina. Loeffen: "De ene ondernemer stuurt graag scherp op de laagst mogelijke voerconversie, waar de Prestige-lijn zeer goed bij past. Wanneer de ondernemer streeft naar de laagste voerprijs, past de Profijtlijn en gaat de ondernemer voor een optimale prijs/kwaliteitverhouding, dan is de Prestatie-lijn doorgaans het meest geschikt. De Prominent-lijn maakt het totaal compleet doordat we met ons assortiment nu ook kunnen sturen op hogere ei-massa."

Lefebure: "Om te zorgen dat ons voerassortiment ook in de toekomst bij de behoefte van de pluimveehouder aansluit monitoren we onze voeders continue tegen elkaar én de productienormen. De eerste resultaten zijn positief. Zo koos een pluimveehouder er onlangs voor om een extra stal op de Prominent-lijn te zetten, met onmiddellijk resultaat!"

34 VOERINZICHT

Meer eieren met minder voer

Profijt

Alle voeders zijn verkrijgbaar in verschillende productvormen: meel, korrel en kruimel.

35 VOERINZICHT
Voeropname+ + Ei-massa Voerprijs €
Prestatie Prominent Prestige Premium

terugblik startend

terugblik startend ondernemerschap

dag 1.

ik en mijn bedrijf

dag 1. ik en mijn bedrijf

eigen kunnen en leerpunten opgedaan.”

Thijs Swinkels: “Ik heb nieuwe inzichten in eigen kunnen en leerpunten opgedaan.”

Nadat de deelnemers hun eigen bedrijf in kaart hadden gebracht, vergeleken ze dit met de aanpak van Globemilk. De deelnemers werden uitgedaagd en geïnspireerd, waarna ze direct de vertaalslag naar hun eigen bedrijf maakten.

Nadat de deelnemers hun eigen bedrijf in kaart hadden gebracht, vergeleken ze dit met de aanpak van Globemilk. De deelnemers werden uitgedaagd en geïnspireerd, waarna ze direct de vertaalslag naar hun eigen bedrijf maakten.

dag 3.

De kersverse ondernemers mochten als een ware Jackass direct laten zien wat hun LEF-gehalte is. Daarnaast leerden ze zichzelf beter kennen op het gebied van hun eigen communicatie en samenwerking.

De kersverse ondernemers mochten als een ware Jackass direct laten zien wat hun LEF-gehalte is. Daarnaast leerden ze zichzelf beter kennen op het gebied van hun eigen communicatie en samenwerking.

dag 2. mijn bedrijf

dag 2. mijn bedrijf

dag 3. mijn bedrijf in de omgeving

mijn bedrijf in de omgeving

Op dag 3 stond de impact van externe factoren op je bedrijf centraal. Hoe ga je hiermee om? Tijdens een bezoek aan Kuijpers Kloeke Kip stelden de deelnemers samen hun bedrijfsanalyse scherp en leerden ze hoe een ketenintegratie er in de praktijk uitziet.

Op dag 3 stond de impact van externe factoren op je bedrijf centraal. Hoe ga je hiermee om? Tijdens een bezoek aan Kuijpers Kloeke Kip stelden de deelnemers samen hun bedrijfsanalyse scherp en leerden ze hoe een ketenintegratie er in de praktijk uitziet.

36
WWW.BOERENMETLEF.NL initiatief van voergroep zuid
ondernemerschap WWW.BOERENMETLEF.NL initiatief van voergroep zuid

praktijkdag de provincie

Om je eigen strategische koers te bepalen is het belangrijk dat je een goed beeld hebt van het verdienmodel wat je nastreeft. De deelnemers werden hierin uitgedaagd door Marel Poultry en voerden keukentafelgesprekken op directieniveau.

dag 5.

mijn eigen pad volgen

Bedrijfsovername proces

Ditmaal bracht de groep een bezoek aan de Provincie Noord-Brabant waar de deelnemers werden meegenomen in het maken van beleid, de uitvoering van de gebiedsgerichte aanpak en hoe landelijk, provinciaal en gemeentelijk beleid met elkaar samenhangen.

dag 4.

mijn strategische koers

Arjan Heijmans: “Ik vond ‘t een interessante reisdag en mooi om een keer te zien hoe zo’n fabriek er van binnen uitziet.’’

Een bedrijfsovername is rationeel én emotioneel. In de familie en in het bedrijf lopen rollen en verschillende systemen al snel door elkaar. Hoe ga je het goede gesprek met de familie aan en bereid je jezelf voor om je eigen pad te volgen? Op deze laatste dag nam NH Adviseurs de groep hier op een interactieve manier in mee.

37

Ruimte om te ondernemen

Net als in 2022 was ook in 2023 de politieke en maatschappelijke druk op de veehouderij groot. Misschien dat een nieuw kabinet in 2024 wat verlichting brengt. Het zou heel plezierig zijn als zij middels een andere, meer realistische invulling van het stikstofbeleid veehouders perspectief en duidelijkheid geven. Ruimte om te ondernemen en op een realistische manier te werken aan lange termijn duurzaamheidsdoelen die de maatschappij aan veehouders stelt.

Retail en verwerkende bedrijven zetten hiervoor via duurzaamheidseisen in ketenconcepten de kaders. Binnen onze coöperatie geven wij hier samen met onze leden invulling aan. Zo maken we samen stap voor stap een duurzamere voedselketen mogelijk. Een voedselketen waarin, binnen de kaders van dierenwelzijn en milieu, zowel ruimte is voor intensieve als voor extensieve veehouderij. Belangrijk uitgangspunt blijft hierbij wel dat aanpassingen die geld kosten ook worden betaald. Bij het verduurzamen van de voedselketen moet de

overheid een faciliterende rol vervullen. Ruimte bieden aan innovaties en deze daar waar nodig ondersteunen. Wetgeving aanpassen waar deze vernieuwing in de weg staat. En natuurlijk zorgen voor een eerlijk en uniform concurrentieveld in Europa.

Ik ben er trots op dat wij als coöperatie samen met onze leden en medewerkers een belangrijke rol kunnen spelen in een toekomstbestendige veehouderij. Door met elkaar de dingen die vandaag goed gaan morgen nog beter te doen. Door een actieve bijdrage te leveren aan het verduurzamen van de voedselketen. Ook ons jongerenprogramma ‘Boeren met LEF’ draagt hieraan bij. Een programma waarmee wij jongeren enthousiast maken voor een toekomst in onze mooie sector. Zo blijven we samen succesvol ondernemen in een steeds complexere maatschappij.

Geert van Bussel Voorzitter coöperatie

38 COLUMN

nieuwe data 2024 boeren met lef!

13.00 - 20.00 uur

IK

17.00 - 21.00 uur

Ik als ondernemer

17.00- 21.00 uur

Ik en de markt

17.00 - 21.00 uur

Ik en de maatschappij

17 .00 - 21.00 uur

Ik en de bestemming

15.00 - 21.30 uur

Mens & ondernemer

15.00 - 21.30 uur

Sturen & monitoren

15.00 - 21.30 uur

Markt & financiering

15.00 - 21.30 uur

Maatschappelijke thema's & imago 23 SEP

15.00 - 21.30 uur Ik als ondernemer

15.00 - 20.00 uur MIJN Bedrijf

15.00 - 20.00 uur Mijn bedrijf in omgeving

15.00 - 20.00 uur Mijn strategische koers

15.00 - 20.00 uur Je eigen pad volgen

15.00 - 21.30 uur Risico's nemen

15.00 - 21.30 uur

Duurzame voer- & voedselketen

15.00 - 21.30 uur Het gesprek voeren

15.00 - 21.30 uur Missie, visie & strategie

* Let op: Na aanmelden volgt een intakegesprek voorafgaand aan definitieve deelname.

Boer zoekt perspectief

Boer zoekt perspectief

39
Wil jij Ook meedoen? Meld
je aan via de qr-code
*
2 OCT 30 SEP 21 OCT 27 MEI 22 OCT 30 OCT 28 OCT 25 NOV 17 JUNI 20 NOV 18 NOV 16 DEC 1 JUL 11 DEC 9 DEC 20 JAN 8 JAN 6 JAN

VOER & CO

Maak kennis met de nieuwe bestelomgeving!

Heb jij al besteld via de nieuwe bestelomgeving van Voergroep Zuid? Nadat begin dit jaar de laatste tests uitgevoerd werden in een pilotgroep, hebben we de puntjes op de i gezet. In het voorjaar gingen dan ook alle klanten over naar het nieuwe portaal.

Met de nieuwe bestelomgeving kunnen we eenvoudiger nieuwe functionaliteiten toegevoegen en op termijn kan de bestelomgeving worden uitgebouwd naar een breed klantportaal.

Wil je meer weten over het bestelportaal, instructievideo’s bekijken én een antwoord op veel gestelde vragen? Lees dan meer op: www.voergroepzuid.nl/bestellen

Lid worden?

Meld u zich aan via onze website: www.voergroepzuid.nl/cooperatie/lid-worden

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.