Coöperatie Magazine #2

02

December 2019

Coöperatie Magazine

Samen beter presteren

‘Wij hebben vertrouwen in de toekomst van de varkenshouderij.’

Toekomstbestendige voedselsystemen bij steden

Voergroep Zuid partner van Floating Egg Farm Familie Olislagers melkt 7500 melkgeiten

Durf te investeren en benut schaalvoordelen Volle fabrieken drukken de kosten

Efficiënt voer maken is de kracht van onze organisatie

INHOUDSOPGAVE

Bedrijf in beeld Jan en Sandra Olislagers benutten schaalvoordelen

4

Zoektocht naar toekomstbestendige voedselsystemen bij steden Voergroep Zuid trotse partner van Floating Egg Farm

7

Ketenpartner aan het woord Jan van Esch van Kwetters over ketenconcepten in eierland

10

Nieuws en actualiteiten Stichting Agri Facts mept terug

12

Floating Egg Farm in Rotterdam

Efficiënt voer maken is de kracht van onze organisatie Volle fabrieken drukken de kosten 14 Evenementen 2019 Terugblik RMV, Abemec, Agractie brunch 17 Zuiderhuis; sterk in risicomanagement Voorkomen is beter dan genezen 18 Jonge ondernemers aan het woord Masterclass Agri-Business over risicomanagement

20

Aan de ronde tafel We moeten zuinig zijn op onze veehouderij

22

Bedrijf in beeld Ron en Kim Koppens willen veel gezonde varkens afleveren

25

Volle fabrieken drukken de kosten

Schakel tussen productontwikkeling en veehouders Product manager en Nutritionist vaker de boer op 28 Coöperatienieuws - Nieuw RvC-lid Michiel F. van Ginkel Naast groenten en fruit nu ook melk, vlees en eieren 30

Michiel F. van Ginkel nieuw lid RvC

Nieuws en actualiteiten 32

Uit de organisatie Op pad met de chauffeurs 35 Innoveren met kennispartners Stalklimaat continu online monitoren met StalVitaal 38 In gesprek met Bas Franken en Hans van den Elsen over energiebesparing 40 Vroeg op pad met de chauffeurs

Evenementen 2020 Agridagen Ravels, Alpe d'huZes en Jaarfeest

2—

I nh o u d sop g ave

42

Voorwoord

Onze aangescherpte strategie

Samen beter presteren Voergroep Zuid presenteerde afgelopen zomer haar aangescherpte strategie voor de periode 2020 - 2022. Hierin staat op welke wijze wij een bijdrage leveren aan het succes van onze leden en klanten. Onze vernieuwde missie ‘Samen beter presteren’ sluit daar perfect bij aan.

Alleen door nog beter samen te werken in de verschillende dierlijke productieketens kunnen we de grote maatschappelijke uitdagingen waar de veehouderij voor staat het hoofd bieden.

Zo houden we samen grip op de toekomst.

Voergroep Zuid wil zich binnen haar werkgebied met passie voor boer én dier inzetten voor een duurzame veehouderij. Daarvoor ontwikkelen wij voor onze klanten vernieuwende mengvoer­ aanpakken en passende oplossingen voor in de stal. Door in de keten actief samen te werken met onze strategische kennispartners en onze klanten maken onze specialisten het verschil. Zo kunnen wij onze boeren ondersteunen om op een duurzame en rendabele manier vlees, melk en eieren te produceren. Een visie waar wij ons iedere dag vol enthousiasme voor inzetten.

Centraal in onze aanpak staan de komende jaren het verder verduurzamen van onze mengvoer­ productie, het realiseren van nieuwe passende voeroplossingen voor specifieke uitdagingen in de stal en het vergroten van de betrokkenheid van onze leden bij de coöperatie. De thema’s waar onze brancheorganisatie Nevedi op focust sluiten hier goed bij aan. Zij richten zich in hun toekomstvisie op: veilig voedsel voor mensen en dier, duurzame voedselketens en het verder stimuleren van kringlooplandbouw.

Eerlijke prijs Wij zijn ervan overtuigd, dat de voedselproductie de komende jaren meer en meer in vaste, strak georganiseerde ketens wordt geproduceerd.

Ketens die zoeken naar onder­scheidend ver­­ mogen om daarmee relevante toegevoegde waarde te creëren voor de consument. Dit vraagt aanpassingsvermogen van veehouders. Dat kun je als lastig ervaren, maar het is voor u als vee­­ houder vooral ook een kans voor meer afzet­ zekerheid en een eerlijke prijs voor de geproduceerde producten.

Kies voor innovatie In de afgelopen maanden zijn boeren in actie gekomen tegen de wijze waarop de politiek onze sector benadert. Er ging bijna geen dag voorbij of protesterende boeren waren te zien in de media. Een goede zaak, want als er één vernieuwende en efficiënte sector in Nederland is, dan is dat de agrarische sector. Ons voedsel is het veiligste ter wereld en de boeren die dit mogelijk maken, verdienen hier waardering voor.

We moeten af van een generieke verlaging van de veestapel. Centraal moet staan hoe we een duurzame en innovatieve agrarische productie in Nederland vormgeven. Voergroep Zuid draagt boeren een warm hart toe door de boeren­ protestacties actief te ondersteunen: financieel, via betrokkenheid van onze mensen en door onze actie ’100% Steun’.

In deze editie van ons Coöperatie Magazine vindt u onder andere bedrijfsreportages van een geitenbedrijf, waar volop geïnvesteerd is in het welzijn van geiten en gaan we in gesprek met varkens­houders, die ondanks de maatschap­ pelijke druk vertrouwen hebben in de toekomst.

We rijden een dagje mee met twee van onze chauffeurs en besteden aandacht aan de vergaande specialisatie van onze fabriek in Oirschot. Verder kunt u lezen hoe u met onze StalVitaal aanpak het klimaat in uw stal 24/7 kunt monitoren en optimaliseren. Veel leesplezier!

Namens het team van Voergroep Zuid wensen wij u fijne feestdagen en een gezond en succesvol 2020.

Wim Maaskant Algemeen directeur Voergroep Zuid

VOORWOORD

—3

Bedrijf in beeld Jan en Sandra Olislagers groeiden naar 7500 melkgeiten

‘Durven investeren en schaalvoordelen benutten’ Jan en Sandra Olislagers verhuisden met de eeuwwisseling vanuit Brabant naar het Lim­ burgse Siebengewald. Hier startte zij met de bouw van een melkgeitenbedrijf. Nu 19 jaar later melken zij ruim 7.500 geiten en hebben zij op drie andere locaties zo’n 2.000 jonge geiten in opfok. Wij nemen een kijkje in hun nieuwste stal, waar volop geïnvesteerd is in het welzijn van geiten.

Ruim 7,5 miljoen liter geitenmelk wordt er jaarlijks geproduceerd op het bedrijf ‘Witte Gei’t’ van Jan en Sandra Olislagers in Siebengewald. Over de afzet hiervan maakt Jan Olislagers zich absoluut geen zorgen. “De vraag naar geitenmelk groeit wereldwijd jaarlijks minstens met zo’n 8 procent.

Er zijn steeds meer consumenten die dit mooie product ontdekken. Ook is de toename van het aantal geiten in Nederland door overheids­ ingrijpen vrijwel tot stilstand gekomen.” De melk van Olislagers gaat naar Holland Goat Milk, waarvan hij deels eigenaar is, en wordt verwerkt

4—

Bedrijf in beeld

bij Ausnutria Hyproca. Een snel groeiend zuivelbedrijf dat gespecialiseerd is in de verwerking van geiten- en koemelk tot kinder­ voeding en zuivelspecialiteiten. Ausnutria Hyproca maakt onder de merknaam Kabrita onder meer een complete productlijn baby-, opvolg- en peutermelk, die wereldwijd wordt verkocht. De 7.500 geiten worden gehuisvest in twintig verschillende groepen in vijf moderne stallen. De laatst gebouwde stal op dit geitenbedrijf is volgens Olislagers een zeer innovatieve stal. Bij de bouw van deze stal is uitvoerig nagedacht over het welzijn van de geiten en van de omwonenden. Binnenkomende lucht wordt in de zomer gekoeld en in de winter voorverwarmd voordat deze bij de geiten komt.

Hiermee is de temperatuur bij de geiten altijd tussen 15 en 25 oC. Lucht die de stal verlaat, gaat door een biologische luchtwasser die geur, ammoniak en fijnstof reduceert en de stalemissie naar de omgeving minimaal is. “Een constant stalklimaat is goed voor onze geiten”, legt Olislagers uit. “Daarnaast past dit stalsysteem heel goed bij de wens om de stikstofemissie van de veehouderij te verminderen.”

De jonge geiten groeien goed van de brokken van Voergroep Zuid.

Opwarmen Het opwarmen van de binnenkomende stallucht gebeurt op koude dagen via een warmte­ wisselaar. Deze maakt gebruik van het door de uitgaande stallucht opgewarmde waswater uit de luchtwasser. Dit relatief warme water geeft in de warmtewisselaar de warmte door aan de glycerol in de leidingen waarmee de radiatoren in het verwarmingsblok bij de luchtinlaat wordt verwarmd. Dit verwarmingsblok verhoogt de temperatuur van de binnenkomende lucht met ongeveer 8 oC. Koelen Op warme dagen gaat de inkomende lucht via een padcooler. Deze koelt de inkomende stallucht met grondwater. Ook condenseert hierop het vocht uit de lucht. Dit zorgt voor drogere, koele stallucht. Olislagers: “Bij een buitentemperatuur van 40 oC deze zomer konden wij de temperatuur in de stal terugkoelen naar 28 oC. Dat heeft enorme voordelen voor de dieren. Ook bij extreme buitentemperaturen blijven de geiten graag aan het voer, wat de productie en de gezondheid van de dieren ten goede komt.”

Individuele melkmeting Olislagers geeft zijn nieuwste stal het predicaat ‘5-sterren Melkgeitenstal’. De 5 sterren staan volgens de ondernemer voor dierenwelzijn, omgevingsvriendelijk, conditionering, antibiotica-vrij en klimaatneutraal. In de stal hangt full-spectrum kunstlicht dat natuurlijk daglicht nabootst. Ook hebben de dieren permanent beschikking over speelelementen.

De geiten worden twee keer per dag gemolken in twee melkstallen; 2x55 en een 2x65 rapid exit.

De nieuwste melkstal is bovendien voorzien van individuele dierherkenning en melkmeting.

Olislagers: “Hiermee gaan we binnenkort ook productiedata verzamelen van individuele geiten. Daarmee leggen we een betere basis voor ons fokkerijbeleid. Bovendien maakt het een automatische waarschuwing mogelijk bij een afwijkende melkgift. Dit maakt problemen

Luchtkanalen Binnenkomende stallucht komt, na te zijn voorverwarmd of voorgekoeld, via een ventilator en twee lange luchtkokers de stal in. Vanuit de luchtkokers gaat de lucht via een groot aantal inlaatventielen naar de geiten. Als de voor­ verwarmde stallucht op heel koude dagen toch nog onder de vijftien graden blijft, dan wordt er warme lucht uit de nok van de stal bijgemengd zodat toch de minimum temperatuur van 15 oC wordt bereikt. “Zo voorkomen we dat er bij koud weer te koude lucht op de dieren valt en is er toch voldoende ventilatie om de luchtkwaliteit in de stal goed te houden”, legt Olislagers uit.

De nieuwe zelfrijdende voermengwagen.

B ED RIJF IN B E E L D

—5

Olislagers melkt in 2 melkstallen; 2x55 en 2x65 rapid exit.

zichtbaar zodat we ze vroegtijdig kunnen behandelen.”

Waterzuivering en zonnepanelen Omdat aansluiting op het riool niet mogelijk is, is er gekozen voor een eigen biologische waterzuivering. Het schone water uit de zuivering komt in een infiltratievijver, van waaruit het teruggaat naar de natuur. Door het grote aantal zonnepanelen op de staldaken wordt er volop elektriciteit geproduceerd. “We hebben een eigen trafo met een capaciteit van 1600 kva. Deze brengt de stroom van 10.000 volt terug naar 400 volt. Hiermee kunnen we ongeveer 1,2 Mega Watt aan stroom terug leveren naar het stroomnet.

Rantsoen In overleg met de adviseur van Voergroep Zuid stelt Olislagers het gemengde rantsoen voor de geiten samen. De kwaliteit van het ruwvoer is hierbij de basis. Naast een lokbrok in de melkstal krijgen de geiten een zo constant mogelijk gemengd rantsoen voorgeschoteld. Dit is samengesteld uit snijmaïs (1,5 kg), gras (1 kg), bietenpulp (1 kg) en geitenbrok (1,5 kg).

Gemiddeld eten de geiten 5 kg van dit mengsel, wat neer komt op een drogestof opname van ca 2,8 kg. Om selectie van het voer te beperken, is de geitenhouder onlangs gestart met het toevoegen van water. “Dat maakt het product plakkerig, wat selecteren moeilijker maakt.

Proeven met de schudbox laten duidelijk zien, dat er uit het nattere mengsel beduidend minder wordt geselecteerd”, concludeert hij. “Mogelijk vervangen we het water binnenkort door tarwegistconcentraat. Dat maakt het rantsoen nog aantrekkelijker.”

6—

Bedrijf in beeld

Voergroep Zuid Olislagers voert zijn geiten al meer dan tien jaar van Voergroep Zuid. Waarom? “Omdat ze goede en constante producten maken”, legt de onder­ nemer uit. “Het is een betrouwbare club, die zeker verstand van geiten heeft. Ze nemen geen risico’s met de keuze van grondstoffen en komen hun afspraken na. Ook zetten ze de gezondheid van de geiten centraal in hun aanpak. Dat past goed bij zo’n groot bedrijf zoals wij dat hier hebben. Daar moet je problemen voorkomen in plaats van oplossen.”

‘De vraag naar geitenmelk groeit wereldwijd jaarlijks minstens met zo’n 8%.

Er zijn steeds meer consumenten die dit mooie product ontdekken.’

Raad van Commissarissen Sinds 2018 maakt Olislagers deel uit van de Raad van Commissarissen van Voergroep Zuid. Zij houden toezicht op het beleid van het coöperatie bestuur en geeft gevraagd en ongevraagd advies aan bestuur en directie. “Van huis uit ben ik helemaal niet zo coöperatief opgevoed. Maar ik zie wel degelijk de voordelen van coöperaties.

Het is belangrijk dat veehouders op meerdere schakels in de keten zeggenschap hebben. Dat is de beste manier om onze boerenbelangen goed te behartigen.”

Floating Egg Farm Zoektocht naar toekomstbestendige voedselsystemen bij steden

Voergroep Zuid trotse partner van Floating Egg Farm Sinds mei dit jaar ligt ie in de Rotterdamse Merwehaven: de Floating Farm. De eerste drijvende koeienstal ter wereld. Zelfvoorzienend en zo circulair mogelijk producerend, dichtbij de consument.

De belangstelling, ook vanuit het buitenland, is immens. Op dit moment wordt gewerkt aan een vergelijkbare stal voor legpluimvee. Voergroep Zuid is één van de partners.

Volkomen transparant Net als de drijvende koeienstal wordt de kippenstal volkomen transparant; voorbijgangers en bezoekers kunnen precies zien hoe de kippen straks worden gehouden. Daar kunnen we nog weinig over melden, want het geheel bevindt zich nog in de ontwerpfase. De Floating Egg Farm is een initiatief van Floating Farm en KIP van Oranje. De letters KIP staan voor Kip Innovatie Platform. KIP van Oranje is een nieuw onafhankelijk platform voor de primaire pluimveesector, gericht op de ontwikkeling van nieuwe initiatieven door middel van ketensamenwerking.

Innovatie door co-creatie dus, wat uiteindelijk door de hele keten heen moet leiden tot betere resultaten en meer waardering, ook financieel.

License to produce Voergroep Zuid verbindt zich om verschillende redenen aan het initiatief van Floating Egg Farm.

Net als veel andere havenbekkens is de Merwehaven in transitie. In de nabije toekomst wordt het woon-werkgebied. “Met de floating farms wordt voedselvoorziening de kern van dat gebied. Net als vroeger”, zegt Antoine van Loon, Commercieel manager bij Voergroep Zuid.

Floating Dairy Farm, de buurman van de toekomstige Floating Egg farm.

FLOATING EG G FA RM

—7

“Toen werd elke gemeenschap rondom zijn voedselvoorziening gebouwd. Door dichtbij de consument te produceren, leggen we opnieuw de verbinding tussen boer en stad. En dat is ongelooflijk belangrijk voor onze license to produce. Daarnaast liggen in de wereld veel grote steden in een rivierdelta. Daar wordt landbouwgrond steeds schaarser, terwijl er vaak wel volop water aanwezig is.”

Zelfvoorzienend en circulair Productie op het water brengt met zich mee dat je moet zorgen voor je eigen water, stroom, voedsel en afval. Van Loon: “Dat dwingt je om zelfvoorzienend en circulair te zijn. Zo zorgen straks zonnepanelen voor de energiebehoefte en wordt regenwater opgevangen op het dak en

daarna gezuiverd. Het voer voor de kippen bestaat voor een belangrijk deel uit reststromen vanuit de stad.” Andere voordelen van het concept zijn de korte transportafstand naar de consument. Bovendien ben je op het water klimaatadaptief - je beweegt immers mee met de stijgende waterspiegel en je kunt het gehele platform relatief eenvoudig verhuizen.

De zoektocht naar toekomstbestendige voedselsystemen staat bij veel grote steden hoog op de agenda. Reden waarom de Floating Egg Farm ook op wereldtournee gaat. Startpunt is een presentatie van het concept op VIV MEA in Abu Dhabi in maart 2020. “Voergroep Zuid is er trots op dat zij één van de partners is”, aldus Van Loon.

Advertentie

PAK JE KANS EN KOM WERKEN BIJ VOERGROEP ZUID Bij Voergroep Zuid kan je jezelf bewijzen in je dagelijks werk en kan je groeien in het vakgebied waar je goed in bent. Bovendien is er oog voor individuele ontwikkeling en word je elke dag uitgedaagd om het verschil te maken. Wij zoeken voor ons bedrijf gedreven personen met passie voor ons vak.

Hoofdkantoor Deurne - Functioneel beheerder ICT

Productielocaties Helmond/Oirschot - Allround onderhoudsmonteurs

Naast deze openstaande vacatures hebben we regelmatig stageplaatsen bij Voergroep Zuid.

Voor Voergroep Zuid Retail zoeken we BBL-ers en hulpkrachten voor de diverse winkellocaties.

Mocht je op zoek zijn naar een stage of wil je aan de slag als BBL-er of hulpkrachten mail dan naar vacature@voergroepzuid.nl Voor meer informatie over onze vacatures ga naar onze website en solliciteer direct. www.voergroepzuid.nl/over/ons/werken-bij-ons

8—

Floating Egg Farm

Nieuws en actualiteiten

Efficiënt online voer bestellen Snel en efficiënt voer bestellen wanneer het u past? Dat kan met onze online Voergroep Zuid bestelapp of via de Voergroep Zuid website. Met uw vertrouwde klantnummer logt u eenvoudig in en kunt u direct uw voer bestellen.

Wat zijn uw voordelen bij online voer bestellen: • U kunt 24 uur per dag voer bestellen • U bestelt het juiste voer direct voor de opgegeven silo • U heeft inzicht in uw bestelhistorie • U heeft inzicht in uw facturen (enkel via de website) • U heeft inzicht in uw MINAS-gegevens (enkel via de website) • U heeft inzicht in uw Voergroep Zuid afleverbonnen (enkel via website) Op www.voergroepzuid.nl/over-ons/voer-bestellen vindt u informatie over het bestellen van voer.

Onder andere over hoe u de bestelapp kunt downloaden en gebruiken om bulkgoederen en zakgoed te bestellen. Direct inloggen om voer te bestellen? Kijk dan op bestellen.voergroepzuid.nl.

Mocht u nog vragen hebben, neem contact op met onze afdeling Verkoop binnendienst via telefoonnummer 088- 730 05 01 of via de mail: order@voergroepzuid.nl.

NIEUWS EN ACTUALITE I T E N

—9

Ketenpartner aan het woord Jan van Esch van Kwetters over ketenconcepten in eierland

‘Bouwen aan vertrouwen’ Nieuwe ketenconcepten? Prachtig, maar ook heel erg lastig. Het valt niet mee om met eieren echt nieuwe concepten te ontwikkelen die ook op de langere termijn toegevoegde waarde hebben voor de consument. “Vroeger was het al moeilijk”, zegt Jan van Esch van eierhandel Kwetters. “Al kon je toen met extra Omega vetzuren of vitaminen in het voer nog een relevant verhaal meegeven aan het eind­ product.” Veel van deze concepten bestaan echter niet meer. “Consumenten en retailers vragen zich bij dit soort productconcepten al snel af: wat heb je zitten rommelen aan het eten van het dier? Het moet tegenwoordig vooral natuurlijk en diervriendelijk zijn.”

Bij nieuwe ketenconcepten staat dus tegenwoordig vaak welzijn centraal. Zowel welzijn voor het dier als voor de boer. Zo kennen we bij eieren bijvoorbeeld ‘Rondeel’ en ‘Kipster’. Prima initiatieven, die niches in de markt bedienen, maar lastig op te schalen zijn omdat ze niet toepasbaar zijn in bestaande stallen. “De keten ‘Beter leven’ van de dierenbescherming is voor veel meer bedrijven een mogelijkheid om zich te onder­ scheiden”, legt Van Esch uit. “Over de dier­ sectoren heen is dit een marktconcept waar meerdere partijen voordeel bij hebben. Natuurlijk zijn er nadelen, of beter gezegd, onderdelen waarop wij nog niet alle grip hebben. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het klimaat in een wintergarten, of tenenpikken bij onbehandelde snavels. Dat is niet erg, want juist dat soort uitdagingen zorgen ervoor dat vakmanschap wordt gewaardeerd en beloond. Bovendien houdt het goedkope, minder diervriendelijke buitenlandse eieren uit onze supermarkten.”

Meer data delen Volgens Van Esch zijn er andere trends te signaleren bij de ontwikkeling van keten­ concepten. Namelijk bouwen aan vertrouwen.

Zo ontvangt Kwetters bijvoorbeeld maandelijks een willekeurige VLOG uitslag van de legvoeders van de voerfirma’s, waaronder ook Voergroep Zuid. En worden er regelmatig analyses van

Jan van Esch van eierhandel Kwetters

10 — Ketenpartner aan het woord

dioxine, salmonella en zware metalen gedaan, waarvan de resultaten worden uitgewisseld.

Standaard is inmiddels ook het hennenpaspoort met leeftijd ouderdieren, datum van vaccinatie en het gebruik van ontwormings­middelen. “De sector geeft jaarlijks meer dan 250.000 euro uit aan residu-onderzoek om medicijnen, pesticiden en andere chemische producten in eieren op te sporen”, weet Van Esch. “Door elkaar open en eerlijk te informeren wordt je samen beter en werken we als keten keihard aan het vertrouwen van retail en consument.“

verkopen van een paar duizend eieren per week met een moeilijk verhaal. Wij moeten alle eieren ruim boven de kostprijs kunnen verkopen om voor de pluimveehouderij voldoende waarde toe te voegen. Daar zit onze uitdaging. Dit gaat steeds beter. Daarbij speelt ook de netto groei van de eierconsumptie in Nederland en Duitsland een belangrijke rol. In combinatie met zeer beperkte productiegroei door de moeizame vergunning­ verlening biedt dat zeker perspectief voor de toekomst.”

‘Tegenwoordig moet het vooral natuurlijk en heel diervriendelijk zijn.’

Retailers willen tegenwoordig bijna allemaal weten wie de producent is van de eieren die zij in hun winkels verkopen. Een regelmatige recall, zoals afgelopen 2 jaar in Duitsland door sal­mo­­­­­­­­­n­ella in en op het ei, is funest voor de continuïteit van de business. Van Esch: “Voor ons als Kwetters reden om naar een vaste samen­werking te zoeken met pluimveehouders, voerleveranciers en leve­­r­anciers van hennen die gaan voor kwaliteit en open en transparant willen samenwerken. Dat is niet altijd gemakkelijk en vergt veel tijd. Pas als je echt weet wat je aan elkaar hebt, dan ga je alle relevante data samen delen. Die openheid in de productieketen is relatief nieuw, maar geeft wel een belangrijk onderscheidend vermogen.”

Meer eieren eten Een legpluimveehouder binnen zo’n ketenconcept moet een mooie oprit hebben met een opgeruimd en schoon eierlokaal en hennen die tot het eind van de ronde goed in de veren zitten. Dat lukt alleen als een pluimveehouder voldoende geld verdient en zowel de hennen als het voer van topkwaliteit zijn. “Jaren achter elkaar altijd goed voer en topkwaliteit hennen leveren, dat lukt maar enkele partijen in de markt. Daarmee willen wij graag in dit soort vaste ketenconcepten samen­ werken”, zegt Van Esch. “Wel graag ketens met volume. Een pluimveehouder heeft niets aan het

Samenwerking met Voergroep Zuid Kwetters werkt al jaren samen met Voergroep Zuid aan het optimaal bedienen van gezamen­ lijke klanten. Ook had Jan van Esch van Kwetters dit jaar een belangrijke rol in de jaarlijkse opleiding kwaliteits­zorgsystemen voor de productie van eieren en pluimvee­ vlees, die werd gehouden voor pluimvee­ houders en hun medewerkers.

Citranaxanthine Op verzoek van Kwetters wisselde Voergroep Zuid dit jaar de rode kleurstof Canthaxanthine voor het oranje Citranaxanthine. Reden was dat een Duitse retailer afscheid wilde nemen van Canthaxanthine omdat dit bij mensen mogelijk blindheid zou kunnen veroorzaken.

Een niet onbelangrijk detail is dat je dan wel 10 dagen achter elkaar 60 eieren per dag moet eten, maar toch. De kippen hebben de verandering van deze 3 mg per ton voer zeker niet geproefd. Voor de Nederlandse eiersector was dit wel een belangrijke stap om haar sterke verkooppositie in de Duitse markt te behouden.

KETENPARTNER AAN HET WOORD

— 11

Nieuws en actualiteiten

Stichting Agri Facts mept terug als de waarheid geweld wordt aangedaan Stichting Agri Facts (STAF) is opgericht om ervoor te zorgen dat correcte feiten worden gebruikt voor het land- en tuin­ bouwbeleid. Sinds de oprichting in 2018 haalde het kleine, slagvaardige team al vaak de media.

Zo hield het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) het publiek in 2018 voor dat de klimaatwinst van halvering van de vlees­ consumptie 25 tot 40 procent zou bedragen. Hierop verzocht Stichting Agri Facts het PBL deze gekleurde berichtgeving te corrigeren. En met succes; in januari 2019 gaf het PBL toe dat halvering van de vleesconsumptie in heel Europa leidt tot een vermindering van broeikasgassen van 2 tot 4 procent, afhankelijk van de vleessoort die men laat staan (kip, varken of rund). Een goed voorbeeld van wat STAF doet. “Bij geconstateerde on­juist­ heden komt er een eis tot rectificatie. Desnoods tot de hoogste rechter. We meppen terug met goed onderbouwde feiten”, aldus Geesje Rotgers, onderzoekscoördinator bij Stichting Agri Facts.

STAF financiert namelijk toetsingen van de onderbouwing van land- en tuinbouwbeleid en publicaties of rapportages die verband houden met het land- en tuinbouwbeleid. Deze toetsingen worden uitgevoerd door onderzoeksjournalisten en wetenschappers en/of studenten. Rotgers: “Boeren of hun toeleverende of verwerkende industrie kunnen ons inschakelen als zij foute informatie tegen­ komen in publicaties. Het afgelopen half jaar hebben wij 460 zaken binnengekregen, daarvan hebben wij er 20 kunnen oppakken. Om meer zaken aan te kunnen pakken, willen we de komende maanden opschalen.”

Zorgvuldigheid Rotgers benadrukt het belang van STAF: “Aan cijfers van bijvoorbeeld het PBL wordt door politiek en samenleving veel waarde gehecht, daarbij is het PBL door de Rijksoverheid aan­­ gewezen als rekenmeester voor de uitwerking van het Klimaat­ akkoord. Wij moeten er dan wel op kunnen vertrouwen dat óók de cijfers over de land- en tuinbouw zorgvuldig tot stand zijn gekomen en met diezelfde zorgvuldigheid zijn gerapporteerd.

Zo bevorderen wij het kritisch denken en zorgvuldig rapporteren over land- en tuinbouw”, aldus Rotgers. Een ander voorbeeld. Op aandringen van STAF schrapte waterleiding­maatschappij Vitens begin dit jaar een waterbespaartip.

12 — Nieuws en actualiteiten

Geesje Rotgers

‘Boeren of hun toeleverende of verwerkende industrie kunnen ons inschakelen als zij foute informatie tegenkomen in publicaties.’

Vitens riep namelijk op om water te besparen door minder vlees te eten: voor 1 kilo rundvlees zou circa 15.000 liter leidingwater nodig zijn. In de praktijk is dit vooral (85% tot 90%) regen­ water. STAF eiste daarom een rectificatie. Dat verzoek was volgens Vitens terecht. De tip is daarom verwijderd.

Bestuur STAF beoogt het algemeen nut en heeft geen winstoogmerk. Het bestuur van de stichting bestaat uit vertegen­woordigers vanuit de veehouderij en de akkerbouw. Zij ontvangen voor hun bestuurlijke werk geen vergoeding. Rotgers: “Hierdoor komen alle fondsen ten goede aan de (wetenschappelijke) onder­zoeken, beleids­ toetsingen en activiteiten die bijdragen aan een correcte onderbouwing van het land- en tuinbouwbeleid.”

‘Bij geconstateerde onjuistheden komt er een eis tot rectificatie.

Desnoods tot de hoogste rechter.

We meppen terug met goed onderbouwde feiten.’

Nevedi presenteert toekomstvisie Eind november presenteerde de Nederlandse Vereniging Diervoederindustrie (Nevedi) haar visie voor 2020-2025. De branchevereniging geeft in haar rapport een overzicht van trends en ontwikkelingen in markt en maatschappij. Ook is de impact hiervan vertaald naar concrete doelen en acties die tot uiting komen in de Nevedi werkprogramma’s. Hierbij staat het behartigen van de belangen van diervoederproducenten centraal. Dit moet bijdragen aan een gunstige economische ontwikkeling en maatschappelijke positie van de aangesloten diervoederbedrijven in Nederland.

eieren blijven voor de Noordwest-Europese markt. Wel krijgen deze productieketens te maken met grote maatschappelijke thema’s zoals: klimaat, circulariteit en biodiversiteit. Om hier als branche de gewenste bijdrage aan te kunnen leveren is meer samenwerking met ketenpartners, overheden en maatschappelijke organisaties gewenst. Alleen samen zijn wij in staat om de gewenste doelen te realiseren met behoud van sterke dierlijke productieketens in ons land.

Maatschappelijke thema's Nevedi signaleert in haar visie een duidelijke krimp van het aantal veehouderijbedrijven. Maar ook dat de Nederlandse dierlijke productieketens heel belangrijke leveranciers van zuivel, vlees en

NIEUWS EN ACTUALITE I T E N — 13

Uit de organisatie Efficiënt voer maken is de kracht van onze organisatie

Volle fabrieken drukken de kosten Voerkwaliteit staat bij Voergroep Zuid voorop. Dat is één van de redenen dat we vorig jaar onze fabriek in Oirschot volledig gespecialiseerd hebben in de productie van voer voor herkauwers”, legt Bedrijfsleider Emiel Heijms uit. Tegelijkertijd is ook de stap gemaakt van 4 naar 5 mm korrel, wat de meest gebruikte korreldiameter is voor rundvee en geiten.

De specialisatie van de fabriek in Oirschot komt de kwaliteit van het voer ten goede. Daarnaast is de fabriek door deze specialisatie ook interes­santer geworden voor externe partijen, die voer in loonproductie willen laten maken. Iets wat inmiddels ook gebeurt. Doordat de veehouderij in Zuid-Nederland zal gaan krimpen, is het belang­rijk dat fabrieken optimaal benut worden. Dit betekent dat er efficiënter en tegen lagere kosten gepro­ duceerd kan worden. Heijms: ‘’Het voer in loon­ productie wordt afgezet buiten ons werk­gebied, er is dus geen sprake van con­­currentie. Onze gespe­ cialiseerde productielocatie heeft een bewezen track record voor kwaliteit en service. Bovendien zijn we gunstig gelegen ten opzichte van het afzetgebied en kunnen we voordelen halen op gebied van grondstofaanvoer vanuit Duitsland.’’

In Oirschot maken we nu alleen nog maar voer voor rundvee en geiten.

14 — Uit de organisatie

Emiel Heijms: “Het is fijn dat het team de overstap naar drie ploegen zo goed heeft opgepakt.”

Drie ploegen Doordat Voergroep Zuid ook voor derden voer maakt, zit de fabriek in Oirschot zo goed als vol.

“Zo vol, dat we van twee naar drie ploegen zijn gegaan”, vertelt Heijms. “Op deze manier kunnen we heel efficiënt voer maken en daarmee de kostprijs laag houden. We delen de vaste kosten immers door meer tonnen. En dat is goed voor onze klanten.” De stap van een twee naar een drie ploegendienst heeft wel een grote impact op het team. Heijms: “Het is een behoorlijke verandering voor onze productiemedewerkers.

Ze worden ineens geconfronteerd met nacht­ diensten. Dat heeft een behoorlijke impact op henzelf en op hun gezin. Logisch dat dit best wat discussie heeft opgeleverd.” Er zijn inmiddels drie nieuwe mensen aan het team toegevoegd om de extra tonnen voer te kunnen produceren.

Heijms: “Ik ben echt trots op de wijze waarop het team deze uitdaging heeft opgepakt.”

In de contraset belading kan de lading voor vier vrachtwagens worden klaar gezet.

Efficiënt plannen “Ook voor onze chauffeurs heeft de extra voerproductie impact”, zegt Heijms. “Niet dat ze ’s-nachts moeten gaan rijden, maar doordat we meer tonnen voer maken is het veel drukker bij het laadstation. Dat zorgt soms voor wachttijden. Dit proberen wij zoveel mogelijk te voorkomen door de communicatie te optimaliseren. Chauffeurs bellen bijvoorbeeld onderweg naar de planners om aan te geven wanneer zij verwachten terug te zijn in Oirschot. Daar wordt de verlading op afgestemd.”

Betere korrelkwaliteit “Bij onze klanten is de diersoort specialisatie en de omschakeling van vier naar vijf millimeter korrels prima ontvangen”, weet Manager herkauwers Ronald Paardekooper. “Vijf millimeter is een meer gangbare maat. Daarnaast heeft het nog een paar andere voordelen. Zo kost het persen van een vijf millimeter korrel net wat minder energie en is er een iets betere korrel­kwaliteit te realiseren. Ook daar plukken onze klanten de voordelen van.”

VLOG-voeders De groeiende vraag naar VLOG-voeders maakte een verdere specialisatie van de fabriek in Oirschot tot een logische keuze. VLOG staat voor ‘Verband Lebensmittel Ohne Gentechnik’. Dit is een Duitse certificering voor producten die geen genetisch gemodificeerde grondstoffen bevatten.

VLOG-voer sluit aan op de wens van de Neder­ landse zuivelindustrie die voor de Duitse markt graag zuivelproducten met een VLOG-label wil produceren. Heijms: “Dit vraagt in de fabriek onder andere om gescheiden opslag van wel en niet VLOG-gecertificeerde grondstoffen. Nu we hier geen varkensvoer meer maken is daar extra ruimte voor.”

‘Ik ben echt trots op de wijze waarop het team deze uitdaging heeft opgepakt.’

Contraset belading In de fabriek in Oirschot zijn veel verschillende maalfijnheden van grondstoffen te realiseren. Dit gebeurt door te sturen in de snelheid van de hamermolen en de zeefkeuze. Twee tussen­bunkers zorgen ervoor dat grondstoffen kunnen worden klaargezet en er nauwelijks tijd verloren gaat bij het vullen. “We hoeven niet te wachten tot beide bunkers leeg zijn, tussentijds kunnen we andere al gaan vullen.”, legt Heijms uit. “Verder werken we bij het laden van de bulkwagens met een ‘contraset belading’. Hierin kunnen we vier complete vrachten klaar zetten. Het laden gaat dan heel erg snel omdat de laadpunten van de silo’s exact aansluiten op de vulgaten in onze bulkwagens.”

UIT D E ORG ANI SAT I E — 15

Supply Chain Efficiënt voer maken is de kracht van onze organisatie

Camera’s en tablet Voor externe partijen die met andere bulkwagens werken, duurt het laden aanmerkelijk langer.

Heijms: “Om dit soepel te laten verlopen hebben we overal camera’s opgehangen en kunnen chauffeurs na aanmelden in de cabine via een tablet zien waar ze exact moeten staan om het juiste product in het juiste vak te laden. Wel moeten ze de vrachtwagen steeds verzetten om de verschillende vakken te vullen. Dat kost gewoon wat extra tijd, maar is niet te voorkomen als je ook voor externe partijen wilt produceren.”

Tijdig bestellen Om nog gestroomlijnder te kunnen werken zou het volgens Paardekooper handig zijn als alle klanten tijdig hun voer bestellen. “Minimaal twee dagen van tevoren en een minimale hoeveelheid van 4 ton per artikel. Daarmee kunnen wij zowel de productie als het transport optimaal plannen en wordt het voer voor iedereen goedkoper.”

Proces operator Marte van de Ven:

‘Omschakeling naar drie ploegen was voor ons allemaal even wennen’ Van twee naar drie ploegen. Dat lijkt een kleine stap. Toch heeft het veel impact op de medewerkers. Zo ook bij allround Proces operator Marte van de Ven. Hij snapt de keuze en heeft er vrede mee. Al is het voor iedereen best wel even wennen.

Marte van de Ven (30) maakte onderdeel uit van het team dat de omslag van twee naar drie ploegen heeft vormgegeven. Hij besprak het plan met zijn collega’s; waarvan niet iedereen blij was met de aanpassingen in het werkrooster. “Dat snap ik best”, legt Van de Ven uit. “Mensen hebben hobby’s, dat kan dan niet elke avond meer. Ook bij mijzelf was het niet gemakkelijk omdat mijn vriendin ook nachtdiensten draaide en wij samen net een baby hebben gekregen. Die kun je ’s-nachts niet alleen laten. Uiteindelijk hebben wij er samen voor gekozen dat zij ander werk zou zoeken. Gelukkig is dat gelukt.”

24 uur doordraaien De Operator ziet gelukkig ook veel voordelen van het werken in drie ploegen. “Voorheen hadden wij op drukke momenten te maken met verlenging van de werktijden. Dan wist je soms echt niet hoe laat je ’s-avonds thuis zou zijn. Dat

16 — Uit de organisatie

hebben wij nu niet meer. Als je dienst erop zit draag je het werk over aan de volgende ploeg. Dat geeft rust. Een ander voordeel is dat we voorheen ’s-ochtends een half uur kwijt waren om de productie op te starten en ’s-avonds een half uur om te stoppen en af te sluiten. Dat hoeft nu niet meer nu wij 24 uur per dag doordraaien.”

Overdag slapen Het werk bij Voergroep Zuid bevalt Van de Ven prima. “Het is heel afwisselend werk en leuk om met dit enthousiaste team de fabriek optimaal te laten draaien.” Hij heeft het idee dat de meeste collega’s inmiddels gewend zijn aan het werken in drie ploegen. Zelf vind hij de eerste nachtdienst soms wel lastig. “Zeker als je dan net uit het weekend komt. Dan moet je er in het weekend echt wel rekening mee houden. En overdag slapen dat ben je niet gewend.” Van de andere kant is het ’s-nachts meestal ook wel relaxed werken. “We doen in de nacht geen onderhoud en plannen vooral de grotere charges. Dat is met twee operators prima te doen”, aldus van de Ven.

Evenementen 2019

RMV Gorinchem 2019 Van 26 t/m 28 november vonden alweer de 14e Rundvee en Mechanisatie Vakdagen plaats in Gorinchem. Voergroep Zuid presenteerde op deze beurs de TMR droogstandsbalen voor rundvee.

Deze zijn nieuw binnen de droogstands-aanpak van Voergroep Zuid. Voor geiten­lammeren werd de Fit-mix gepresenteerd. Fit-mix is een unieke mix van zouten die de groei van goede bacteriën in het maagdarmkanaal stimuleert. Hierdoor wordt de darm­gezondheid en daarmee de weerstand van deze jonge dieren verbeterd. Het resultaat zijn vitale en fitte lammeren die bij

spenen minder last hebben van verterings­ problemen. Wij kijken terug op een, met circa 18.000 bezoekers, zeer goed bezochte beurs.

Voergroep Zuid present bij Abemec Van 22 t/m 24 november was Voergroep Zuid aanwezig bij de tweejaarlijkse Abemec Show in Veghel. Met bijna 16.000 bezoekers zeker de moeite waard. Voergroep Zuid presenteerde er haar kennis over het gemengd voeren van koeien en geiten. Natuurlijk trokken ook de spiksplinternieuwe machines veel bekijks en pakte het Fendt demoteam flink uit met haar tractor-show.

Brunchen in Amsterdam Vrijdag 13 december organiseerde AgrActie in Amsterdam aan het Rokin en op de Dam een bijzondere brunch voor boeren, burgers en bestuurders. Een ludieke en publieksvriendelijke actie om een breed publiek te laten zien hoeveel zorgen de agrarische sector zich maakt over de dreigende stikstofmaatregelen. Bij de brunch waren tal van agrarische producten aanwezig, die met een lage milieu-impact zijn geproduceerd.

Hiermee hebben we laten zien hoe onze boeren en tuinders dagelijks zorgen voor lekker, gezond en vers voedsel. Voergroep Zuid ondersteunde de actie door in samenwerking met Eigezwijns heerlijke varkensworst te leveren.

EVENEM ENTEN 2 019 — 17

Zuiderhuis Sterk in risicomanagement

Voorkomen is beter dan genezen Voorkomen is beter dan genezen. Daar zijn de agrarisch adviseurs van Zuiderhuis, Jeroen Bonte, Joris Raaijmakers en Peter Bruijnaers vast van overtuigd. Zij besteden daarom graag voldoende tijd aan het in kaart brengen van de risico’s bij hun klanten. Op basis daarvan adviseren zij over preventieve maatregelen en verzekeringsoplossingen. “Risico’s die niet weg te nemen zijn en ook niet te dragen zijn door een ondernemer, die kun je het beste maar goed verzekeren”, aldus de verzekeringsadviseurs. Zo dragen zij samen met hun klanten bij aan de continuïteit van het bedrijf.

Steeds meer agrarische ondernemers zien de meerwaarde van een risicomanager die dichtbij zit, snapt hoe een boerenbedrijf in elkaar zit en het bedrijf van de ondernemer goed kent. Zuiderhuis is zo’n onafhankelijk tussenpersoon. Een assurantiekantoor met een heel breed pakket verzekerings­ oplossingen. Maar misschien nog wel belangrijker, met veel kennis van de gevaren die op de loer liggen bij een agrarisch bedrijf. Hun aanpak is eenvoudig maar effectief. Het proces kent zes duidelijke stappen: 1. Samen met de ondernemer op het bedrijf de risico’s in kaart brengen.

2. Bekijken welke risico’s u kunt voorkomen (preventie).

3. Bespreken welke risico’s u als ondernemer zelf wilt en kunt dragen.

4. In kaart brengen welke risico’s u als ondernemer graag wilt overdragen (verzekeren).

5. Het bespreken van de verzekeringsoplossingen en kosten.

6. De best passende polis samenstellen.

Risicomanagement Het werkgebied van Zuiderhuis is vooral de regio rondom Deurne, Horn/Roermond en Weert. Joris Raaijmakers: “Laten we zeggen een cirkel van 45 minuten rijden daaromheen. Dat betekent dat wij actief zijn in heel Noord-Limburg en in het Oosten van Brabant.” Zuiderhuis is er trots op onderdeel te zijn van Voergroep Zuid. “Daarmee hebben wij een interessant netwerk van veehouderij­specia­ listen tot onze beschikking”, zegt Peter Bruijnaers.

“Ook kunnen we elkaar over en weer van vak­­ informatie voorzien.” Een mooi voorbeeld is dat Zuiderhuis de module risicomanagement verzorgt bij de Masterclasses die Voergroep Zuid organi­ seert voor haar jonge agrarische onder­nemers.

Ook kan de buitendienst van Voergroep Zuid de diensten van Zuiderhuis bij hun klanten onder de aandacht brengen en andersom.

“Op deze manier verzeker je niet te veel en niet te weinig”, zegt Jeroen Bonte. Risico’s die door een bedrijf zelf gedragen kunnen worden, hoeven niet verzekerd te worden. “Als onafhankelijk tussen­ persoon hebben wij vrijwel alle verzekerings­ mogelijkheden tot onze beschikking. Of het nu bijvoorbeeld Interpolis Achmea, Klaverblad of Nationale Nederlanden is, wij bieden graag de oplossing aan waarvan wij denken dat dit het beste bij onze klanten past.”

Joris Raaijmakers, Adviseur bij Zuiderhuis

18 — Zuiderhuis

Stalbranden De schaalgrootte van bedrijven neemt in de agrarische sector snel toe. En daarmee ook de risico’s voor de ondernemers en hun financiers.

Joris Raaijmakers: “De echt grote bedrijven worden zo kapitaalsintensief, dat ze steeds moeilijker te verzekeren zijn. Neem een modern glastuinbouwbedrijf van zo’n 30 hectare. Of een bedrijf met een paar duizend zeugen op één locatie. Lang niet alle verzekeringsmaatschappijen willen en kunnen zulke bedrijven nog verzekeren.”

Ook de forse hagelschade en het toenemend aantal stalbranden van de afgelopen jaren doen volgens de adviseur geen goed. “Het laat zien hoe kwetsbaar veel bedrijven zijn. Een goed risicomanagement is dan op zijn plaats om een onderneming verzekerbaar te houden.”

‘Ons doel; tegen zo laag mogelijke kosten de continuïteit van uw bedrijf veilig stellen.’

Oodit Voor risicomanagement maakt Zuiderhuis gebruik van het programma Oodit. Een risk framework dat ook door een aantal andere gerenommeerde marktpartijen wordt gebruikt. Het programma

Zuiderhuis Adviseur Jeroen Bonte

helpt ondernemers om risico’s inzichtelijk te krijgen en slimme keuzes te maken ten aanzien van het overdragen van deze risico’s aan een verzekeringsmaatschappij.

Dichtbij de klant De adviseurs willen met Zuiderhuis dicht bij hun klanten staan. “Zeven dagen per week, 24 uur per dag als het nodig is”, zegt Jeroen Bonte. “Bij schadegevallen zijn wij er graag als een van de eersten bij. Wij nemen de ondernemer bij de hand en leggen uit wat er mogelijk allemaal gaat gebeuren. Naast onze rol als procesbegeleider staan wij de ondernemer en zijn gezin ook op sociaal vlak bij. Voor zover dat natuurlijk binnen onze mogelijkheden ligt.” Ook op deze manier draagt Zuiderhuis graag bij aan de continuïteit van het boerenbedrijf.

Hoeveel risico wil en kan uw onderneming zelf dragen?

Door inzicht in de financiële situatie en operationele risico’s van uw onderneming kunnen wij u helpen bij het maken van de juiste keuzes. Keuzes die bij u en uw bedrijf passen. Daarvoor maken wij graag samen met u een uitgebreide risicoscan.

Speciale aanbieding De kosten van een uitgebreide risicoscan bedragen bij Zuiderhuis normaal gesproken € 2.750,-. Voor leden van Voergroep Zuid die ook klant zijn van Zuiderhuis bieden wij de risicoscan gratis aan als onderdeel van ons adviesgesprek. Speciaal voor leden van Voergroep Zuid die geen klant zijn van Zuiderhuis bieden wij de risicoscan aan tegen een gereduceerd tarief van € 1.250,-. Mocht u besluiten om uw verzekeringen daarna bij Zuiderhuis onder te brengen, dan nemen wij deze kosten voor onze rekening.

ZUID ERHUI S — 19

Jonge ondernemers aan het woord Masterclass Agri-Business over risicomanagement

Masterclass

Agri-Business

Zuiderhuis analyseert bedrijfsrisico’s met Oodit scan

Kevin Creemers: ‘Ik heb geleerd secuurder te zijn’ De Oodit scan, waarmee Zuiderhuis zeer gedetailleerd alle bedrijfsrisico’s in kaart brengt, opende de ogen van de jonge ondernemers, die deelnemen aan de Masterclass veehouderij van Voergroep Zuid. De uitslag van de analyse liet zien, dat vaak lang niet alle risico’s goed in beeld zijn. “En als je ze in beeld hebt, vraag jezelf dan af of je ze kunt dragen of voldoende hebt afgedekt”, zegt pluimveehouder en Masterclass-deelnemer Kevin Creemers.

Kevin Creemers (23) houdt samen met zijn ouders 170.000 leghennen in het Limburgse Ell. Voor de Masterclass presenteerde hij de resultaten van de Oodit scan, die hij samen met Zuiderhuis thuis op het pluimveebedrijf uitvoerde. Het leverde volgens Creemers zeker nieuwe inzichten op. “Vooral dat wij veel secuurder moeten worden op de af­­ spraken die wij maken met toeleveranciers en afnemers”, legt hij uit. “Wat bijvoorbeeld als nieuwe hennen niet geleverd worden op het moment dat je ze hebt besteld. Wie draait er dan op voor de vervolgschade hiervan. Je zit immers al gauw een aantal weken zonder inkomsten.”

Scherp zijn dus, op leveringsvoorwaarden, betaalcondities en ook arbeidscontracten.

Cyber Security Zuiderhuis liet de jonge ondernemers tijdens de Masterclass zien welke gevaren er op de loer

20 — Zuiderhuis

Kevin Creemers

liggen. En ook dat ze bepaalde risico’s beter bij toeleveranciers kunnen laten liggen, in plaats van deze klakkeloos over te nemen. Het thema Cyber Security kreeg eveneens aandacht. Creemers: “Het is wel even schrikken als je hoort dat iemand bij een minder goed beveiligd netwerk en com­­ putersysteem op afstand heel eenvoudig de aan­­­­­sturing van jouw stalklimaat kan overnemen.

Met alle gevolgen van dien.” Een ander voorbeeld is de verplichte elektrakeuring. Als daar mankementen naar voren komen, dan dien je deze direct op te lossen. Doe je dit niet, dan kan de verzekeraar als er bijvoorbeeld een brand als gevolg van een gebrek in de elektra-installatie uitbreekt de schade afwijzen en niet uitkeren. “Dat wil je echt niet meemaken”, vertelt Creemers, die samen met Zuiderhuis deze voorbeelden aan de andere cursisten presenteerden. Dit maakte het tot een interessante en leerzame cursusdag.

Masterclass veehouderij over juridische zaken

Michel van Aert bekijkt juridische kant van de bedrijfsvoering Onlangs stonden in de Masterclass veehouderij van Voergroep Zuid de juridische aspecten van de bedrijfsvoering centraal. Onder begeleiding van advocatenkantoor Goorts + Coppens keek varkenshouder Michel van Aert samen met de andere deelnemers naar de juridische kant van het veehouderijbedrijf.

Samen met zijn vader en drie personeelsleden runt Michel van Aert (24) in Nederweert een gemengd bedrijf met 825 zeugen, 6.500 vleesvarkens en 125 hectare akkerbouw. Als jonge veehouder heeft Van Aert nog niet zoveel kennis van de juridische aspecten van het runnen van een bedrijf. Uit een eerste analyse bleek al snel dat hijzelf, en ook andere veehouders in de groep, best kritischer mogen zijn ten aanzien van de afspraken die zij maken met toeleveranciers en afnemers. Van Aert: “Vaak blijft het bij mondelinge afspraken en de gedachten ‘het komt wel goed’. En gelukkig is dat meestal ook wel zo.

Toch is het beter om meer zaken schriftelijk vast te leggen en er vooraf goed over na te denken wat de gevolgen zijn als zaken niet conform afspraak verlopen. Dan pas kom je er achter hoe groot de risico’s zijn die wij iedere dag lopen.” Inkoop, verkoop, personeel en verzekeringen. Op al deze fronten kun je in de problemen komen als je zaken juridisch niet goed hebt geborgd. “Beter dus om daar vooraf over na te denken”, zegt Van Aert.

“Goed dat wij hier tijdens de Masterclass samen met de juristen van Goorts + Coppens bij stil staan.”

Van Aert vindt het belang­ rijk om een varken te produceren wat de slach­ terijen graag afnemen en waarvan de kostprijs niet te hoog is. “Dit doen wij door borgen en gelten te produceren en door zelf geteelde CCM in het voer te verwerken. Daarmee maken we een mooi rendement.” De jonge ondernemer hecht veel waarde aan goed per­soneels­­­management.

Michel van Aert

Daarom streeft hij naar een mooie mix van jonge en ervaren medewerkers, een open communicatie en op vrijdagmiddag een teamborrel. “Dan drinken we samen een biertje en evalueren we de week.

Daarnaast houden we twee keer per jaar een wat uitgebreidere resultaatbespreking met de specialisten van voer, fokkerij en diergezondheid.

Door de medewerkers hierbij te betrekken leren we van elkaar en blijven we onszelf continu ontwikkelen”, aldus Van Aert.

ZUID ERHUI S — 21

Aan de ronde tafel Hubert Mackus (Provincie Limburg), Jan van Bussel (ABAB) en Wim Maaskant

‘We moeten zuinig zijn op onze veehouderij’ Veehouders hebben de afgelopen tijd meerdere keren van zich laten horen. Op het Malieveld, bij de Provinciehuizen en aan meerdere vergadertafels. En terecht. Want veel van de plannen en regels die nu worden opgesteld, hebben gevolgen voor de toekomst voor de veehouderij. Hoe ziet de veehouderij er over vijf jaar uit? Wat is er nodig voor een duurzame veehouderij, in Nederland en in de rest van de wereld?

Aan tafel zitten: • Hubert Mackus Gedeputeerde land- en tuinbouw bij de provincie Limburg • Jan van Bussel Senior relatiemanager Agro bij ABAB accountants • Wim Maaskant Algemeen directeur Voergroep Zuid

Hubert Mackus

Hubert Mackus is zelfstandig ondernemer geweest, maar vooral gepokt en gemazeld in de gemeentelijke, provinciale en nationale politiek. Hij praat graag over innovatieve initiatieven zoals Kipster, Nieuw Gemengd Bedrijf en de Lamberdina Hoeve. “Het zijn aan­­ jagers van innovatie. Ze bieden met hun innovatiekracht op termijn kansen voor veel andere veehouders. Dit soort ondernemers, die lef tonen om het anders te doen, moeten wij koesteren.”

Jan van Bussel zit dagelijks met agrarische ondernemers aan tafel.

Zijn focus ligt bij de jonge ondernemers die aan het begin van hun carrière staan. “Er zitten hele goede ondernemers tussen maar ze moeten ze wel een kans krijgen.”

Wim Maaskant voelt dat Voergroep Zuid in het oog van de orkaan zit. “Zuid-Oost Nederland is een belangrijk veehouderijgebied. De druk op de veehouderij is groot en ontwikkelingen gaan razendsnel. Dat wordt dagelijks gevoeld door onze leden.”

Jan van Bussel

22 — Aan de ronde tafel

Hoe ziet de ontwikkeling van de veehouderij eruit?

Wim Maaskant: “De geitenhouderij en de pluimveehouderij veranderen de komende jaren relatief weinig. In de varkenshouderij zal door de warme sanering en de stikstofregelgeving het aantal bedrijven en het aantal varkens verminderen.” Maaskant verwacht ongeveer 10% minder varkens in de komende vijf jaren. De grootste druk ligt volgens hem op dit moment bij de melkveehouderij.

“Droge zomers, fosfaatrechten en nu de stikstofproblematiek verhogen de kostprijs. En dat terwijl de melkprijs al mager is.”

'Zorg dat je als veehouderij een duidelijke toekomstvisie hebt die ook rekening houdt met natuur en milieu.’

Jan van Bussel: “Een kostprijsverhoging van 1 tot 1,5 cent per kg melk is funest. Zeker voor bedrijven met een jonge ondernemer aan het roer die net een bedrijfsovername achter de rug heeft.” Melkveebedrijven moeten aan de slag met ammoniakreductie. Maar er zijn op dit moment nauwelijks geschikte stalsystemen beschikbaar waarmee een substantiële ammoniakreductie haalbaar is en die zijn goedgekeurd. Mochten die oplossingen er de komende jaren wel komen, dan is het de vraag of melkveehouders - gezien de huidige prijssituatie - nog voldoende spek op de ribben hebben om daarin te kunnen investeren.

Volgens Jan van Bussel willen ondernemers best stappen zetten om hun bedrijf te verduurzamen.

“Maar daar is tijd en geld voor nodig. Gezien de stikstofurgentie kan dat niet met een gesloten portemonnee bij de overheid.” Hubert Mackus is het daarmee eens: “Wanneer we als overheid aan bedrijven vragen op korte termijn te verduur-

Wim Maaskant

zamen en daarmee volledig buiten het normale investeringsritme te opereren, dan moeten deze bedrijven worden gesteund.”

Wat levert innoveren in duurzaamheid de veehouderij op?

Om de milieu- en klimaatdoelen te halen, kan de overheid ervoor kiezen bedrijven op te kopen.

Dat kost de belastingbetaler veel geld. Geld dat niet ten goede komt aan de blijvers in de veehouderij. Hubert Mackus: “De vraag is of dat daarmee die euro’s het beste worden besteed. Liever zie ik dat veehouderijbedrijven worden geholpen om te innoveren. Kijk wat het Nieuw Gemengd Bedrijf in Horst aan de Maas doet. Deze ondernemers weten de ammoniakemissie tot bijna 0 te reduceren en investeren in het verzamelen van data, waarmee ze het bedrijf kunnen versterken. Ze maken gebruik van de nieuwste technieken en kennis die in andere branches is ontwikkeld.”

AAN D E ROND E TA F E L — 23

Dergelijke innovaties ontstaan volgens Hubert Mackus niet zomaar. “Kijk wat de afgelopen decennia rondom de Peel is gebeurd. Veel varkensbedrijven hebben daar al een flinke emissiereductie gerealiseerd. Onder andere door te investeren in luchtwassers. En het innoveren gaat door.” Mackus gelooft erin dat door ruimte te bieden aan innovaties in de veehouderij het klimaat er op de langere termijn meer op vooruit gaat, dan door enkele tientallen bedrijven te saneren.

Hubert Mackus: “Om te innoveren en deze vernieuwing uit te kunnen rollen naar meer bedrijven heeft een sector voldoende volume nodig. We hebben niets aan tien koplopers zonder volgers. Volume is nodig om innovaties betaalbaar te houden en om écht klimaateffect te sorteren. Nederland heeft hiermee bovendien de potentie om gidsland te zijn in het verduurzamen van veehouderij. Een sector die kennis ontwikkelt en exporteert. Kennis die leidt tot een duurzame veehouderij waarmee een goede, veilige en duurzame voedselproductie wordt gegarandeerd.

In Nederland én in de rest van de wereld.”

Hoe betrouwbaar is de overheid?

Hubert Mackus: “Het sentiment kan zomaar omslaan. Kijk naar het verbod op nieuwe geitenbedrijven in Limburg. Van belang is dat de overheid duidelijk is: dit gaan we nu doen en daar gaan we voor op de langere termijn. Om die duidelijkheid mogelijk te maken, moeten we zorgen voor houdbare vergunningen.

Ver­gunningen die zekerheid geven over wat er nu en in de toekomst mogelijk is. Een andere mogelijkheid is dat we als provincie investeren in infra­­­­­­­­­­­­­­­­­­­structuur in het buitengebied of ruimte bieden aan nieuwe, innovatieve vee­houderij­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­concepten.”

Jan van Bussel: “Jonge ondernemers worstelen ermee om benodigde investeringen financieel rond te krijgen. Hier is stevig beleid voor nodig dat gericht is op de toekomst van de blijvers.”

Aan de andere kant kunnen jongeren volgens Van Bussel ook veel zelf doen: “Laat je gezicht zien, ga naar vergaderingen en laat van je horen. En… denk na over jouw bedrijf en wat voor ondernemer jij wilt zijn.”

De veehouderij was verdeeld, maar lijkt nu de rijen te sluiten.

Jan van Bussel: “De landbouwacties in het land hebben geleid tot trots en meer zelfvertrouwen.

Veel veehouders waren verbaasd dat de publieke opinie zich achter de land- en tuinbouw schaarde.”

Wim Maaskant: “De landbouwacties hebben tot de oprichting van ‘Het Landbouw Collectief’ geleid. De sector praat hier eindelijk eens met één mond. Dat is winst. Daarmee kun je tegenwicht bieden aan andere stromingen in de maatschappij.”

Hubert Mackus: “Eenheid en een duidelijke visie zijn hierin heel belangrijk. Maar dan wel een visie die ook recht doet aan de grote maatschappelijke vraagstukken waar wij allemaal mee te maken hebben. Dan bied je perspectief aan de vee­­ houderij én de samenleving.”

‘Sanering van hooguit 200 tot 250 varkensbedrijven’ De belangstelling voor de subsidieregeling sanering varkenshouderij (Srv) onder varkenshouders is best groot. ABAB verwacht dat de regeling ruim overschreven wordt. Van Bussel: “Voor tien bedrijven hebben we uitgerekend wat de vergoeding zou zijn. De bedragen liggen tussen de 800.000 en 1 miljoen euro per locatie. Dat betekent dat met deze regeling hooguit 200 tot 250 bedrijven warm gesaneerd kunnen worden. Daarbij is geurhinder maatgevend voor de keuze welke bedrijven dat zijn.

Dat betekent dat het effect hiervan op de stikstofbelasting van natuurgebieden heel gering zal zijn.”

24 — Aan de ronde tafel

Bedrijf in beeld Ron en Kim Koppens hebben vertrouwen in de toekomst

‘Veel gezonde varkens afleveren’ 220 zeugen, 7400 vleesvarkens en 30 hectare akkerbouw. Ron (39) en Kim (36) Koppens zijn er trots op. Samen met de ouders van Ron, die het bedrijf in de afgelopen jaren hebben opgebouwd, werken ze met veel plezier aan een mooie toekomst in de varkenshouderij. Maatschappelijke druk en een onberekenbare overheid maken dit niet altijd gemakkelijk. “Wereldwijd groeit echter de vraag naar varkensvlees. Dat geeft vertrouwen in de toekomst. Mits we vooraan mee kunnen blijven doen”, leggen de jonge ondernemers uit.

“Zoveel mogelijk snel groeiende, gezonde en uniforme vleesvarkens afleveren. Dat is waar wij de focus op leggen”, vertelt Ron Koppens enthousiast. Daarom kiezen hij en zijn vrouw Kim voor het houden van beren en gelten en doen ze niet mee aan bijvoorbeeld het ‘Beter Leven concept’. Keuzes die in de huidige markt het beste passen bij dit bedrijf. “Hierdoor mogen wij onze dieren op 0,8 m2 houden. Daarmee hebben wij op onze twee locaties samen ruimte voor 7400 vleesvarkens. Bij het ‘Beter Leven concept’ zouden dat er 20% minder zijn, dat is in de

huidige markt voor ons bedrijf niet interessant.”

Volgens Ron kiezen de meeste consumenten niet bewust voor ‘Beter Leven’. “Het is vooral een initiatief van de Dierenbescherming en Wakker dier. Ik zie wel de voordelen voor het weren van goedkoop buitenlands vlees in de Nederlandse retail, maar voor de internationale afzet van varkensvlees heeft het ‘Beter Leven concept’ volgens mij nog geen meerwaarde. Op het moment dat dit wel het geval is, dan kan ik gemakkelijk omschakelen. Dan wil ik daar best aan meedoen. Onze stallen zijn er klaar voor.”

Voor de internationale afzet van varkensvlees heeft het ‘Beter Leven concept’ nog geen meerwaarde.

25 — Bedrijf in beeld

B ED RIJF IN B E E L D — 25

Ron en Kim Koppens: “Zolang wij vooraan mee kunnen doen hebben wij vertrouwen in de toekomst.”

Volledig mengvoer De vleesvarkens zijn allemaal nakomelingen van Topigs 20 x Tempo Excellent. Robuuste vleesvarkens die bijna 900 gram per dag groeien bij een voederconversie van 2,40. De varkens presteren prima op het mengvoer van Voergroep Zuid. Ze worden via een computergestuurde droogvoerinstallatie volledig met mengvoer gevoerd. Een voormenger en enkele sleufsilo’s op het bedrijf maken het wel mogelijk om eigen voer te telen of droge bijproducten in het rantsoen op te nemen. Ron: “Zelf voer verbouwen is op dit moment voor ons niet interessant. Grond huren wordt steeds duurder, bovendien mag daar steeds minder mest op.” Op de dertig hectare eigen grond die het bedrijf telt, kunnen we wel onze zeugenmest kwijt. De mest van de vleesvarkens wordt allemaal afgevoerd.”

Trots op ons bedrijf Kim, die nog één dag in de week als kinderverpleegkundige werkt, komt zelf niet van de boerderij. Het leven op de boerderij bevalt haar echter prima. Naast een groot deel van de zorg voor de drie dochters Elke (5), Nine (4) en Jinte (1) doet ze de administratie en waar nodig steekt ze ook de handen uit de mouwen in de stal. Kim: “Het is leuk om samen te ondernemen.

Wel heb ik er een tijdje last van gehad dat onze sector zo vaak negatief in het nieuws komt.

Gelukkig heeft de reactie van Nederland op de boerenprotesten mij het vertrouwen gegeven dat het met het imago van boeren helemaal niet zo slecht gesteld is als dat ik soms dacht. Wij mogen dus trots zijn op de manier waarop wij voedsel produceren, …dat was echt even nodig hoor.”

26 — Bedrijf in beeld

‘Onze focus: zoveel mogelijk snel groeiende, gezonde en uniforme vleesvarkens afleveren.’

Drie identieke stallen Ron en Kim, die twee dagen in de week goede hulp krijgen van medewerker Hans, hebben vertrouwen in de toekomst van het bedrijf. Ze willen op termijn naast de twee bestaande stallen nog één dezelfde vleesvarkensstal bijbouwen.

“Dan ruimen de zeugen het veld”, zegt Ron resoluut. “In tegenstelling tot mijn ouders die nu de zeugen verzorgen, is dat veel minder mijn ding. Ik kies liever voor de stap van 7.400 naar 9.000 vleesvarkens.” De ondernemer schetst hoe er dan drie vrijwel identieke stallen naast elkaar staan met in iedere stal 20 gelijke afdelingen van 156 vleesvarkens. “Dan hebben we een bedrijf dat echt klaar is voor de toekomst.” Met een reeds verleende vergunning op de andere locatie en de mogelijkheid om zeugen om te zetten naar vleesvarkens, heeft hij er alle vertrouwen in dat die stap nog kan worden gezet. “Wij praten al even met de gemeente en de provincie over het samen voegen van de vergunningen van beide locaties zodat wij op één locatie kunnen door ontwikkelen. Dat zou voor alle partijen het mooiste zijn.”

Team Jan De varkens doen het goed. Maar wat wil je met enthousiaste bedrijfsbegeleiding van ‘Team Jan’.

“Of de drie J’s”, lacht Ron, doelend op specialist vleesvarkens Jan Altena van Voergroep Zuid, dierenarts Jan van Helmond van Varkensartsen Zuid en varkenshandelaar Jan van den Eijnden.

Van den Eijnden zet de varkens af naar slachterij Compaxo. “Door wat luxer voer in te zetten is de groei de laatste maanden gestegen”, vertelt Jan Altena van Voergroep Zuid. “Met de inzet van dit hoogwaardige voer scoorden de laatst afgeleverde varkens een gemiddelde groei van meer dan 900 gram per dag bij een voeder­ conversie van 2,40. Door het luxere voer is ook de spierdikte toegenomen van 66,5 naar ruim 68 mm. Met de huidige goede vleesprijzen is het afleveren van zoveel mogelijk varkens per jaar interessant, dat betekent dus werken op groei.

Als we daarbij ook de kwaliteit van de afgeleverde varkens kunnen verbeteren is het helemaal goed.” Altena maakt regelmatig een analyse van de gekozen voer- en afleverstrategie en adviseert Ron en Kim als bijsturen nodig blijkt.

Rovimix Hy.D® getest In goed overleg met varkenshouder Ron Koppens en dierenarts Jan van Helmond heeft Jan Altena van Voergroep Zuid de afgelopen tijd een proef gedaan met startvoer waarin Rovimix Hy.D is opgenomen. Rovimix Hy.D is een nieuwe vorm van vitamine D, ontwikkeld door DSM. Dit nieuwe product zorgt ervoor dat vitamine D in het dier snel en effectief beschikbaar is tijdens de ontwikkeling van het beenwerk. Reden om de proef uit te voeren is dat er iets te veel stramme en kreupele varkens rondliepen. Vaak heeft dit te maken met een te laag niveau Vitamine D in het bloed. Hierdoor verloopt de botontwikkeling niet optimaal. In de proef is er eerst gekeken naar het

Bedrijf in beeld

Specialist vleesvarkens Jan Altena en dierenarts Jan van Helmond bespreken de resultaten van de HyD proef met varkenshouder Ron Koppens.

Vitamine D gehalte in het bloed van de aan­gevoerde biggen en ook bij oudere vleesvarkens. Daaruit bleek dat het vitamine D gehalte na verloop van tijd onder de optimale waarde zakt. Met Rovimix Hy.D in het voer is dit verleden tijd. “De waardes liggen nu continu boven de vereiste minimale waarden”, legt Van Helmond uit. “Ook zien we veel minder stramme of kreupele varkens in de stal. Een teken dat deze Vitamine D vorm echt een meerwaarde heeft.”

Meer vitamine D Rovimix Hy.D is door Voergroep Zuid inmiddels ook op een aantal andere bedrijven getest. “De resultaten hiervan hebben ertoe geleid dat wij Rovimix Hy.D inmiddels in al onze startvoeders hebben opgenomen”, vertelt Altena. Hij is blij met het resultaat. “Gezonde varkens die ongestoord kunnen groeien, daar doen we het toch allemaal voor.” Bloedonderzoeken bevestigen dat de keuze voor Rovimix Hy.D gunstig uitpakt voor de hoeveelheid vitamine D die in het bloed van de varkens wordt gemeten. Hierbij is het van belang dat juist in de snelle groeifase er voldoende vitamine D beschikbaar is. Dat zorgt voor een goede botontwikkeling.”

B ED RIJF IN B E E L D — 27

Innoveren met kennispartners Belangrijke schakel tussen productontwikkeling, buitendienst en veehouders

Product manager en Nutritionist vaker de boer op Gonny van Helvoirt, Stef Lefebure en Mat Winkelmolen zijn respectievelijk Product manager varkens, Nutritionist pluimvee en Nutritionist herkauwers bij Voergroep Zuid. Zij vormen een belangrijke nieuwe schakel tussen productontwikkeling en de adviseurs op de boerderij. Het ontsluiten van kennis en het vertalen van innovaties naar klantbehoeftes zijn belangrijke uitdagingen waar zij dagelijks voor staan. Hoe pakken zij dit aan?

“Ons werk bestaat voor een belangrijk deel uit heel goed luisteren”, vertelt Stef. De in Vlaanderen geboren en getogen dierenarts werkt al jaren in Nederland en heeft ervaren hoe je met goed luisteren en daarna rustig nadenken het snelst vooruit gaat. “Dat voorkomt dat je eerst de verkeerde kant op loopt”, legt hij uit. Met goed luisteren doelt Stef op luisteren naar klanten, collega’s en kennispartners. Via klanten en buitendienst horen wij welke uitdagingen of kennisbehoefte er bij onze klanten leeft. Bij onze Nutritionisten en kennispartners zit heel veel kennis. Zij komen op basis daarvan vaak met meerdere oplossingen. In goed overleg maken wij hieruit een keuze en gaan er samen mee aan de slag.”

Dicht bij de praktijk Mat Winkelmolen heeft veel kennis over her­kauwers. Als Nutritionist herkauwers ondersteunt hij de buitendienst die actief is bij rundvee- en geitenhouders. Daarnaast doet hij zelf ook de bedrijfsbegeleiding bij enkele klanten. “Dat is heel waardevol”, legt Mat uit. “Daarmee ervaar ik zelf waar onze buitendienst dagelijks mee te maken heeft.” Dit is ook de reden dat ze er alle drie naar streven om zelf vaker de boer op te gaan. Als ondersteuning van nieuwe buitendienstmedewerkers of voor de begeleiding van praktijkproeven bij klanten. Stef: “Zo blijven we heel dicht bij de praktijk. Iets wat nodig is om klantwensen scherp te hebben en nieuwe ontwikkelingen goed te kunnen implementeren.”

Training buitendienst De rol van Product management is multidisciplinair. Naast het ontwikkelen van nieuwe voeraanpakken in samenwerking met de Nutritionist is er veel aandacht voor het opleiden van buitendienstmedewerkers. “En het vertalen van oude en nieuwe kennis naar hapklare informatie voor toepassing in de praktijk”, vult Gonny aan.

Voordat zij begin dit jaar het team van Voergroep Zuid kwam versterken, werkte zij voor Perstorp, een producent van allerlei veevoeradditieven.

Voor de adviseurs varkenshouderij van Voergroep Zuid verzorgt zij onder andere tweewekelijks een training over relevante voer gerelateerde onderwerpen. “Hiermee vergroten wij het kennisniveau van onze buitendienst en worden actuele zaken uit de dagelijkse praktijk met elkaar besproken.”

Gedegen analyse Goed voer kan iedere computer maken, maar goede voeding niet. Daarvoor moet je weten wat de situatie op een veebedrijf is en welke doelstellingen een veehouder nastreeft. “Klanten zijn daarin best heel verschillend”, geeft Stef aan.

“Daarom benadruk ik bij onze buitendienst steeds om eerst rustig het probleem te inventariseren.”

Voer krijgt gemakkelijk de schuld als dierprestaties tegenvallen. Dan is een goede analyse altijd op zijn plaats. Ook hierin staan de Product managers en de Nutritionisten de buitendienst bij waar dat nodig is. Gonny: “Een eenvoudig voorbeeld; te weinig groei bij vleesvarkens heeft vaak te maken met een te lage voeropname. En dat kan weer het gevolg zijn van een te lage waterdruk op de drinkwaterleiding. Door te meten kom je daar snel genoeg achter. Maar dan moet je wel de stal in en niet meteen aan het voer gaan sleutelen.”

28 — Innoveren met kennispartners

Marktkansen benutten De Product manager en Nutritionisten zorgen er ook voor dat de buitendienst in kan spelen op nieuwe marktwensen. “Neem bijvoorbeeld de nieuwe zuivelstromen die zijn ontstaan zoals; VLOG, Campina Duurzaamheid en Planet Proof”, legt Mat uit. “Elke melkstroom heeft weer een eigen eisenpakket waar onze klanten aan willen voldoen. Dat kan impact hebben op de voerkeuze en de rantsoensamenstelling. Dat werk ik dan samen met collega nutritionisten hapklaar uit voor onze buitendienst.” Met de nieuwe invulling van Product management bij Voergroep Zuid zijn ook de nutritionisten van Voergroep Zuid nog dichter bij de praktijk komen staan. Gonny: “Ook voor hen zijn wij een belangrijke verbindingsschakel. Daar plukken uiteindelijk onze buitendienstmedewerkers en onze klanten de vruchten van.“

Gonny van Helvoirt, Product manager varkens.

Kennisbank van onschatbare waarde De Kennisbank is binnen Voergroep Zuid niet meer weg te denken. Een soort wikipedia voor Nutritionisten, Product managers en Buitendienst, waarin alle relevante informatie over dieren, grondstoffen, additieven en voer gerelateerde gezondheidsproblemen is opgeslagen. Geestelijk vader Koen Molenaar startte er in 1996 met een papieren archief. Vanaf 2014 is de Kennisbank gedigitaliseerd.

Koen is Fundamenteel nutritionist bij Voergroep Zuid. Naast een belangrijk onderdeel van zijn werk is de kennisbank voor hem ook een hobby geworden. “Ik besteed er best wel wat vrije tijd aan. Het is erg leuk om te doen”, vertelt Koen. “Nieuwe informatie wordt hapklaar en goed vindbaar opgeslagen.

Waar nodig wordt er ook een praktische vertaalslag of presentatie voor de buitendienst van gemaakt.

Zo is veel kennis gemakkelijk terug te vinden en belangrijker nog; ingewikkelde materie wordt heel toegankelijk gemaakt zodat onze buitendienst er mee naar de klanten kan.”

Koperwetgeving Veel kennis in de Kennisbank komt van onderzoeksinstituten of kennispartners waar Voergroep Zuid mee samenwerkt. Koen: “Hen vraag ik dan om de informatie zo aan te leveren dat het in het stramien van de kennisbank past. Dat scheelt mij veel werk.” De kennisbank is bijvoorbeeld van grote waarde geweest bij het implementeren van de Europese koperwetgeving. Die wet vertelt dat de hoeveelheid koper in veevoer fors omlaag moest. “Mooi als je dan in de kennisbank haarfijn terug kunt vinden wat koper exact in het dier doet en welke alternatieven er voor handen zijn en hoe je deze toe kunt passen”, weet Koen. “Op basis hiervan konden wij direct starten met het stapsgewijs verminderen van de hoeveelheid koper zonder dat onze klanten daar hinder van hebben ondervonden. Ook konden wij de buitendienst en onze klanten goed onderbouwd uitleggen hoe we dit hebben aangepakt.”

INNOVEREN M ET KENNISPART N E RS — 29

Coöperatienieuws Michiel F. van Ginkel versterkt Raad van Commissarissen Voergroep Zuid

‘Naast groenten en fruit nu ook melk, vlees en eieren’

Michiel F. van Ginkel, directeur van Koninklijke ZON, is sinds september lid van de raad van commissarissen van Voergroep Zuid.

Michiel F. van Ginkel, Algemeen directeur van Koninklijke ZON, versterkt sinds september de raad van commissarissen van Voergroep Zuid. Een ervaren bestuurder die graag een bijdrage levert aan de ontwikkelingen van ons voerbedrijf. “Er zijn heel veel overeenkomsten tussen Voergroep Zuid en ZON. Maar beide coöperaties kunnen ook veel van elkaar leren”, aldus Van Ginkel.

Van Ginkel (55) was na zijn opleiding tot farmaceut werkzaam bij achtereenvolgens Procter & Gamble, The Greenery en Heinz. Van 2005 tot 2012 was hij Algemeen directeur van HAK, waar hij samen met het team zorgde voor de comeback van het merk HAK. Daarna werkte hij 2 jaar als adviseur bij verschillende levensmiddelenbedrijven in binnen- en buitenland, waarna hij in 2014 Algemeen directeur werd bij ZON. Zowel bij HAK als bij ZON is het vermarkten van groenten een hoofdrol in zijn werk. Met zijn nieuwe rol bij Voergroep Zuid komt daar nu mengvoer voor de productie van melk, vlees en eieren bij.

30 — Coöperatienieuws

Koninklijke ZON “De Koninklijke Coöperatieve Telersvereniging Zuidoost Nederland, zoals we voluit heten, is opgericht in 1915 en ontving bij het 100-jarig bestaan in 2015 het predicaat Koninklijk”, legt Van Ginkel uit. Het coöperatieve bedrijf, eigendom van zo’n 175 tuinders, is al ruim 100 jaar actief in de nationale en internationale wereld van groenten en fruit. Van Ginkel: “Onder de naam ZON fruit & vegetables verkopen we groenten en fruit in binnen- en buitenland.

Met daarbij een scala van ondersteunende activiteiten zoals marketing, logistiek, verpakken en kwaliteitszorg.” De groenten en fruit van onze telers worden zowel via de veilingklok als rechtstreeks aan het grootwinkelbedrijf verkocht.

Kennis delen De eerste contacten met Voergroep Zuid heeft Van Ginkel als erg leerzaam ervaren. “Het is interessant om als lid van de raad van commissarissen een nieuwe sector te mogen ontdekken.

Daarbij zie ik heel veel paralellen tussen beide ondernemingen. Twee coöperaties, die beide eigendom zijn van agrarische ondernemers uit dezelfde regio. Een groot verschil is dat wij aan de afzetkant werken en Voergroep Zuid voor hun leden een belangrijke toeleverancier is.” Beide bedrijven hebben een prominente rol in de productieketen van hoogwaardig voedsel.

Producten die de consument uiteindelijk moet willen kopen. Van Ginkel: “Mijn kennis van met name het positioneren en vermarkten van producten wil ik graag met Voergroep Zuid delen.”

Schaalvergroting “Ook Voergroep Zuid heeft bij haar leden met een flinke schaalvergroting te maken. De land- en tuinbouw is zeer procesmatig geworden. Een proces dat steeds sneller gaat en nodig is om aan de toenemende eisen van consument en retail te kunnen voldoen.” Daarmee wordt volgens Van Ginkel alles kapitaalintensiever, waardoor bedrijfsovernames in de familiesfeer steeds lastiger worden. Ook kampen zowel de tuinbouw als de veehouderij volgens hem met vergrijzing. “Dit zal het proces naar minder, maar grotere bedrijven versnellen. Dan gaan er andere zaken spelen zoals vergaande automatisering, arbeidsmarktcommunicatie en omgaan met personeel. Ook de vraag wat kunnen we met sensortechnologie en data is er

‘Er zijn heel veel overeenkomsten tussen Voergroep Zuid en ZON. Maar beide coöperaties kunnen ook veel van elkaar leren’ eentje waar beide sectoren mee aan de slag moeten.”

Meer toegevoegde waarde Tuinbouw en veehouderij zijn voor Oost-Brabant belangrijke sectoren die zorgen voor de voedselvoorziening van een veel groter gebied. “Dit doen we heel effectief, tegen steeds lagere kosten en hogere opbrengsten”, zegt Van Ginkel. “Maar daar zitten grenzen aan. Er zal ook aan de opbrengstenkant wat moeten gebeuren door meer toegevoegde waarde te creëren.” Daarbij is diversificatie en beter inspelen op de wensen van de klant volgens Van Ginkel heel belangrijk. “Daarvoor moet je verder in de keten kijken. Pas als je de behoeften die daar spelen kent, kun je op de juiste manier extra waarde creëren voor jouw klanten.

Dan kun je specifieke producten maken die onderscheidend zijn en daarvoor beter worden betaald of waarvan je zeker bent dat ze worden afgenomen. In die gevallen zie je ook dat de verschillende schakels in de keten intensiever gaan samenwerken om daarmee uiteindelijk de consument beter te bedienen. Dan ben je op de goede weg!”

Onderzoek ledenbetrokkenheid Een succesvolle coöperatie kenmerkt zich door een gezond bedrijfsresultaat én een vitale vereniging.

Het bedrijfsresultaat blijkt uit de jaarrekening. De vitaliteit van de leden uit hun tevredenheid over en hun loyaliteit aan de coöperatie. Betrokkenheid van leden is erg belangrijk en begint bij het besef dat je samen sterker staat. Om te weten hoe het stond met de ledenbetrokkenheid heeft Voergroep Zuid eind 2018 een onderzoek gedaan naar de ledenbetrokkenheid. Op basis hiervan zijn er diverse acties in gang gezet om onze coöperatie een duidelijker eigen gezicht te geven. Onlangs is er een tweede leden­be­ trokkenheidsonderzoek uitgevoerd. Dit moet laten zien of deze eerste acties succes hebben gehad en waar aanvullende acties nodig zijn.

COÖPERATIENIE UWS — 31

Nieuws en actualiteiten

Laat zien waar we voor staan Nederlandse veehouders mogen trots zijn op wat ze hebben bereikt.

Zij produceren het duurzaamste en veiligste voedsel van de hele wereld.

Sinds 1990 is de ammoniakemissie van de veehouderij bovendien met 67% gedaald. De CO2 footprint is de laagste in de wereld. Ook voor stikstof en fijnstofemissie wordt hard aan oplossingen gewerkt. Maar daar is wel tijd en innovatieruimte voor nodig. Dat vraagt om een overheid die innovaties stimuleert en de agrarische bedrijven ruimte geeft om te ontwikkelen. Het is goed dat de hele agrarische sector de afgelopen maanden van zich heeft laten horen. Nu weet Nederland weer hoeveel boeren ons land telt en dat zij er echt toe doen. Voergroep Zuid ondersteunt deze acties van harte. Samen staan we sterk en kan heel Nederland trots zijn op haar boeren.

Opfokmix Compleet Sinds kort heeft Voergroep Zuid een nieuw product voor kalveren en lammeren in haar assortiment opgenomen: Opfokmix Compleet.

Een gemakkelijk en compleet voer voor herkauwers vanaf de tweede levensweek tot circa drie maanden leeftijd. De kant en klare mix bestaat uit zeer smakelijke, goed verteerbare grondstoffen, zoals: gehakselde luzerne, maïsvlokken, spelt, haver, johannesbrood en lijnzaad-schilfers. Het product kan onbeperkt worden verstrekt. Doordat de mix gehakselde luzerne bevat krijgen de dieren voldoende structuur binnen en hoeft geen ruwvoer te worden verstrekt. Het voer wordt alleen geleverd in zakgoed.

Kruidenrijk grasland Om de biodiversiteit in het weiland zowel boven als onder de grond te vergroten, stikstofbinding uit de lucht te stimuleren en koeien een gevarieerder en smakelijker rantsoen aan te bieden, levert Voergroep Zuid een aantal kruidenmengsels. Het product ‘Kruidenrijk’ bestaat uit een mengsel van zes verschillende kruiden (Rolklaver, Smalle weegbree, Duizendblad, Cichorei, Esparcette en Hopklaver). Het product ‘KlaversWeide’ is een mix van drie soorten klaver. Beide mengsels kunnen worden ingemengd bij herinzaai van grasland of bij het doorzaaien van bestaand grasland.

32 — Nieuws en actualiteiten

Diergezondheid in de melkveehouderij Samen met Speerstra en MSD ontving Voergroep Zuid op 22 november zo’n 150 melkveehouders in Boxtel. Tijdens de bijeenkomst vertelde de Amerikaanse melkveehouder Loyd Holterman over zijn bedrijf en de ingrediënten voor een succesvolle bedrijfsvoering. Holterman melkt samen met zijn vrouw Daphne en enkele medewerkers in het Amerikaanse Wisconsin 1.100 melk­ koeien. De dieren produceren gemiddeld maar liefst 14.000 kilo melk. Met een combinatie van fokken op gezondheid en een goede hygiëne slaagt Holterman er in om nauwelijks antibiotica te gebruiken.

Andere sleutels tot succes zijn volgens de melkveehouder; het verhuizen van vee tot een minimum beperken en het rantsoen zo constant mogelijk houden. Na deze inspirerende presentatie volgden drie workshops: Voergroep Zuid over voeren tijdens droogstand, Speerstra over pensgezondheid en levensduur en MSD over het voorkomen van diarree en luchtwegaandoeningen.

Het was een leerzame dag.

Enzymen verlagen stikstofemissie Onze kennispartner DSM heeft de afgelopen jaren hard gewerkt aan de productie van speciale enzymen die de stikstofemissie vanuit de melkveehouderij kunnen verminderen. Toegevoegd aan veevoer deze zorgen voor minimaal 10 procent minder stikstof in de mest. Volgens DSM hebben de enzymen geen negatief effect op de melkproductie.

Bovaer kan methaanuitstoot verlagen Een gemiddelde koe boert tijdens de spijsvertering dagelijks zo'n 600 liter methaan uit. Methaan is een krachtig broeikasgas, waardoor de klimaatbelasting vanuit de melkveehouderij behoorlijk oploopt. Nederlandse onderzoekers van DSM en de Wageningen Universiteit hebben echter een oplossing ontwikkeld: een poeder dat de methaanuitstoot moet gaan verlagen. Het veevoeraadditief heet Bovaer en verlaagt volgens de wetenschappers de methaanuitstoot van koeien met zo'n 30 procent.

NIEUWS EN ACTUALITE I T E N — 33

Nieuws en actualiteiten

Opening Welkoop Weert Op 5 december opende onze Isidorus winkel in Weert haar deuren als Welkoop Weert. Met aansluiting bij de Welkoopformule krijgt deze winkel een nieuwe impuls, maar met behoud van een ‘Isidorus touch’.

Zo zijn onder andere een aantal bekende en goed lopende productmerken uit het oor­spronkelijke assortiment behouden gebleven. Wij wensen onze collega’s van Welkoop Weert veel succes!

kwaliteitszorgsystemen voor pluimveehouders Op 1 november namen ongeveer dertig pluimveehouders en hun medewerkers bij Voergroep Zuid deel aan de opleiding ‘Kwaliteits­ z­­orgsystemen voor de productie van eieren en pluim­veevlees’. Een korte cursus die jaarlijks verplicht is om aan de kwaliteitsnormen van IKB/KAT te voldoen. In de opleiding ligt de focus op bedrijfs­ hygiëne in relatie tot voedselveiligheid. Daarnaast is er in de opleiding ook aandacht besteed aan de risico’s, taken en verantwoordelijkheden rondom de productie van NON GMO-eieren.

Dit is een vereiste voor gecertificeerde VLOG-productie van eieren.

Na afloop van de cursus ontvingen alle deelnemers een certificaat van deelname.

Unieke stuurinformatie met Ei-Display Het aantal pluimveeklanten dat met Ei-Display werkt neemt snel toe. Het systeem zorgt voor meer en actuele data om de bedrijfs­ voering te kunnen sturen. Ei-Display vertaalt informatie vanuit de stalcomputers naar een overzichtelijk dashboard, dat bij afwijkende trends vroegtijdig waarschuwingen weergeeft. Het toepassen van Ei-Display maakt daarmee snel en effectief bijsturen mogelijk. Dit resulteert in betere technische en financiële prestaties op het pluimveebedrijf.

34 — Nieuws en actualiteiten

Uit de organisatie Chauffeurs Vromans en Koppens werken al 34 jaar bij Voergroep Zuid

Op pad met de chauffeurs Voergroep Zuid kiest er heel bewust voor om te werken met eigen chauffeurs. Wij vinden het belangrijk dat goed voer met zorg en aandacht wordt afgeleverd. Hoe gaat dit in zijn werk?

Om dat te ontdekken reecd de redactie enkele ritten mee met bulkwagenchauffeur Jos Vromans en zakgoed­­chauffeur Tiny Koppens.

Chauffeur Jos Vromans heeft plezier in het werk

‘Belangrijk visitekaartje van Voergroep Zuid’ Wist u dat de gemiddelde bulkwagen ongeveer 10 jaar mee gaat en in die periode ongeveer 1 miljoen kilometer aflegt. Best veel, als je weet dat het voornamelijk korte ritjes zijn.

Jos Vromans brengt met veel plezier bijna dagelijks mengvoer naar de klanten van Voergroep Zuid. Wij reden een paar ritten met hem mee.

Goed voer maken is één. Maar het vervolgens netjes afleveren, dat is net zo belangrijk. Jos Vromans zet zich daar al 34 jaren voor in. Op zijn 21e begon hij als chauffeur bij Voergroep Zuid.

“Dat agrarische wereldje past het beste bij mij. Ik doe dit werk al jaren met veel plezier.” Jos zijn

werkdag begint om zes uur. Laden, een kop koffie en rijden maar! Soms naar België. Dan ben je met één vracht bijna een dag onderweg. Maar de meeste ritten zijn in de regio. Omdat de vrachtwagen al geladen was kunnen we direct vertrekken. Het eerste ritje gaat naar de Hooge heide in Oirschot. Lekker dichtbij. Hier wordt 2 ton maïs gelost. Dan door naar een geitenbedrijf in Hilvarenbeek. Daar lossen we twee verschil­ lende mengvoeders. Jos ziet direct dat het erf pas opnieuw is beklinkerd. Voor hem reden genoeg om de bulkwagen op de weg te gaan keren in plaats van op het erf. “Dat soort zaken moet je zien als chauffeur. Doe je dat niet, dan heb je zo flink wat schade.”

Bulkwagenchauffeur Jos Vromans

UIT D E ORG ANISTAT I E — 35

Uit de organisatie Chauffeurs Vromans en Koppens werken al 34 jaar bij Voergroep Zuid

Secuur werken Bij iedere bezorging zet Jos de af te leveren bestelling in het systeem; productcode, hoeveelheid en silonummer. Vervolgens wordt er gelost. Verloopt dit probleemloos, dan wordt het afleveren in het systeem gereed gemeld. “Dit is niet ingewikkeld, maar je moet het wel secuur doen”, aldus Jos. “Lossen we het verkeerde voer of lossen in de verkeerde silo, dan heeft dit verstrekkende gevolgen. Gelukkig gaat dit eigenlijk altijd goed. Onze zuigwagen komt zelden van stal om een silo leeg te maken.”

’Het is belangrijk dat wij zaken netjes achterlaten.

Wij zijn immers het visitekaartje voor Voergroep Zuid.’

Op het derde adres brengen we 12 ton soja.

Toevallig is dit bij melkveehouder Rik Lagendijk, die wij interviewden voor het vorige magazine van Voergroep Zuid. Tijdens het lossen heb ik mooi even tijd om een praatje met de melkvee­ houder te maken. De koeien lopen er prachtig bij

36 — Uit de organisatie U IT DE O RGA N ISATI E

in de strooiselstal. Jos: “Dit is de mooiste rundveestal die ik ken. Het is mooi om te zien hoe rustig de koeien hier zijn.” Dan vlug terug naar de fabriek in Oirschot waar de tweede rit op ons wacht.

Tevreden klanten De tweede rit gaat naar Erp. 20 ton mengvoer, twee producten, volledig bestemd voor één groot melkveebedrijf. Het lossen duurt even. Vak voor vak wordt de bulkwagen leeg geblazen in de eerste silo. Als Jos bij het lossen de veehouder treft, maakt hij graag even een praatje. “Dan hoor ik of men tevreden is over onze producten. Is dit niet het geval, dan meld ik dit aan de buiten­ dienst. Die kunnen daar dan hun voordeel mee doen. Uiteindelijk moeten we allemaal samen zorgen voor een tevreden klant.” Daarna de vrachtwagen verzetten naar de andere silo. Daarin blazen we het tweede product. De stofzakken worden meegenomen of netjes in een afvalcon­ tainer gedaan als deze aanwezig is. De afleverbon gaat in de speciaal daarvoor bestemde brieven­ ­bus. “Je ziet dat deze klant hier over heeft nagedacht”, zegt Jos. “Dat is fijn, dan regenen de bonnen namelijk niet nat. Het is belangrijk dat wij zaken netjes achterlaten. Wij zijn immers een belangrijk visitekaartje voor Voergroep Zuid.”

Zakgoedchauffeur Tiny Koppens ziet nog steeds uitdagingen

‘Service bieden zonder efficiëntie te verliezen’ Een dagje mee met de zakgoedchauffeur Tiny Koppens. Hij werkt al 34 jaar bij Voergroep Zuid en levert op een gemiddelde werkdag bij ongeveer twaalf klanten zakgoed. Op die bedrijven wil hij graag maximale service bieden, zolang het de werkefficiëntie maar niet in de weg staat. “Er zijn na 34 jaar nog steeds zaken te verbeteren”, geeft Koppens enthousiast aan.

“Vanuit de bouwsector begon ik 34 jaar geleden bij Voergroep Zuid en bracht samen met enkele anderen kunstmest rond. Boeren bestelden toen 15 tot 20 ton kunstmest per bedrijf in zakken van 50 kg. Die haalden wij handmatig uit de wagen. Er is de afgelopen jaren veel veranderd. Van de kunst­ mest ging ik naar de bulkwagen en daarna naar het rondbrengen van ons zakgoed.”

Hoe zien je dagen er uit?

“Meestal begin ik om 06.00 uur met het laden van het voer, de bestellingen staan dan al klaar.

Vervolgens print ik de bonnen uit en stap in de vrachtwagen. Gemiddeld bezoek ik op een dag 12 klanten. De één bestelt 100 kg, de ander 8.000 kg.

Op iedere locatie waar ik kom, voer ik in het systeem het klantnummer, het bonnummer en de hoeveelheid in. Zeil openen, bestelling uitladen, zeil weer dicht, de bestelling als ‘goed geleverd’ bevestigen in het systeem en door naar de volgende klant. Dit doe ik bij klanten in Brabant, Limburg en België. Zo rond 17.00 uur zijn we weer terug in Helmond. Daar geef ik door dat alles goed verlopen is en dan ben ik klaar. Zo gaat dit vier dagen in de week. Soms sta ik op zaterdag als oproepkracht ingepland voor een paar ritjes op de bulkwagen.”

Wat maakt jouw werk met de zakgoedauto zo bijzonder?

“Dat wij nog een eigen zakgoedwagen hebben is best bijzonder. Veel andere partijen besteden dit werk uit aan een transportbedrijf. Bij ons krijgen klanten nog steeds een gezicht van Voergroep Zuid op het erf. Iemand die precies weet wat de klant een fijne plek vindt voor zijn voer. Met nieuwe klanten stem ik dit telefonisch af. Als het even kan

Zakgoedchauffeur Tiny Koppens zet ik het voer altijd onder een afdak, en als het regent seal ik de bestelling extra goed in”, legt Tinny uit. “Laatst nog bij een bijeenkomst maakte een klant een compliment over de service die wij verlenen. Bij sommigen kom ik al dertig jaar. Zij mogen er vanuit gaan dat ik weet wat er moet gebeuren. Voer mag hen geen kopzorgen veroorzaken.”

Wat zijn de grootste uitdagingen in je werk?

“De grootste uitdagingen zijn om maximale service te bieden én toch heel efficiënt te werken.

Daarvoor zouden mijn bonnen eigenlijk in het systeem moeten staan en zouden deze bij afleveren automatisch per mail naar de klant moeten gaan. Dat scheelt tijd en papier. Door onze ‘twee dagen service’ rijd ik soms in één week wel vier keer naar hetzelfde dorp. Dit zou een stuk efficiënter kunnen met een vaste aflever dag per regio of gemeente. Dat vraagt wel wat meer besteldiscipline van onze klanten. Maar met onze bestel-app zouden we ze hier op het juiste moment op kunnen attenderen.”

“Ook onze palletkorting moeten we misschien nog eens goed bekijken: deze werkt wel voor rundveebedrijven maar vaak niet voor andere bedrijfstypen. Waar klanten mij mee kunnen helpen? Zorgen dat de oprit en de toegang naar de voeropslag schoon zijn. Dit scheelt mij veel tijd bij het reinigen van de banden. Ook is dit voor andere veehouders een fijn idee. Dit alles samen maakt dat we én service bieden én efficiënt werken.”

UIT D E ORG ANISTAT I E — 37

Innoveren met kennispartners Sensoren zorgen voor een optimaal stalklimaat

Stalklimaat continu online monitoren met StalVitaal Sensoren worden steeds beter. Ook kunnen ze steeds meer zaken nauwkeurig meten. Dat maakt ze tot handige hulpmiddelen bij het monitoren van het stalklimaat in varkensstallen. Reden voor Voergroep Zuid om een samenwerking aan te gaan met de ontwikkelaar van Slimme Stal, Connecting Agri & Food. Op basis van hun sensoren kunnen we bij klanten middels continumeting het stalklimaat monitoren en optimaliseren. De eerste resultaten van deze StalVitaal-aanpak zijn veelbelovend.

Fons van Katwijk, Manager varkenshouderij bij Voergroep Zuid, is enthousiast over ‘StalVitaal’.

Het meten van de concentratie koolstofdioxide (CO2), de temperatuur en de luchtvochtigheid in afdelingen brengt haarfijn in beeld waar het ten aanzien van het stalklimaat aan schort. “Een optimaal stalklimaat is van grote invloed op de gezondheid en het welzijn van varkens”, vertelt Van Katwijk. “Algemeen bekend is dat varkens die stress hebben door een suboptimaal klimaat veel eerder luchtwegproblemen hebben, en daarnaast treedt kannibalisme eerder op. Dieren in een optimaal stalklimaat leveren veel betere prestaties en zorgen daarmee voor betere financiële resultaten.”

38 — Innoveren met kennispartners

Klimaat regelen De StalVitaal sensoren meten iedere 10 minuten de temperatuur, de luchtvochtigheid en de CO2-concentratie. “Door dit een paar dagen achter elkaar te doen ontstaan er interessante meetcurves, die veel informatie geven over de omstandigheden waarin de varkens verkeren”, legt Van Katwijk uit. “Koppelen we dit aan weersinvloeden en de verschillen tussen dag- en nachttemperatuur, dan wordt het vrij snel helder op welke momenten het in de afdeling verkeerd gaat. Deze resultaten bespreken wij met de varkenshouder en in overleg passen we samen de instellingen aan. De volgende metingen laten daarna vrij snel zien of dit het gewenste effect heeft.”

Actueel dashboard Meetdata komen via speciale software terecht in een dashboard dat de klant en klimaatspecialist Twan de Groot kunnen inzien via hun smart­ phone, tablet of pc. De Groot weet als geen ander op basis van deze data het stalklimaat verder te optimaliseren. “Wat ik in de praktijk veel tegenkom is dat varkenshouders huiverig zijn om bij dalende buitentemperaturen vol­­ doende te ventileren, zeker ‘s nachts. Gevolg is dat de ammoniak- en de CO2 concentratie in een afdeling oploopt. Je merkt zelf niet wat er ’s nachts gebeurt in de stal. Maar de dieren hebben hier echt last van.”

Corrigeren via WhatsApp De Groot hangt bij voorkeur de meters zelf op.

“Dan kijk ik meteen welke klimaatcurve er is ingesteld en hoor ik van de varkenshouder waar hij zelf tegenaan loopt.” Direct daarna begint het meten. “Vanaf dat moment kan ik 24 uur per dag op de computer volgen wat er in de stal gebeurt.

Wanneer ik afwijkingen zie, vraag ik de varkens­ houder via WhatsApp om bijvoorbeeld de minimumventilatie met enkele procenten te verhogen. Zodra dit is gebeurd zie ik de dag erna op mijn computer wat het effect hiervan is.”

Volgens De Groot is het fijn dat er metingen worden gedaan zonder dat je in de stal bent: ”Dit voorkomt dat je bijvoorbeeld een veel hogere CO2-concentratie meet, doordat de biggen rondrennen omdat er iemand in de afdeling rondloopt.”

‘Voergroep Zuid biedt met StalVitaal varkenshouders een eenvoudig hulpmiddel om meer inzicht te krijgen in het stalklimaat.’

Drempelwaarden Binnen de StalVitaal-aanpak worden er ook drempelwaarden ingesteld. Als deze worden overschreden, wordt er een alarmfunctie geactiveerd. De klimaatspecialist ontvangt tot nu toe alleen de meldingen op zijn smartphone. De Groot: “Op deze manier kan ik direct adequaat reageren.” Het systeem levert hem ook nieuwe inzichten op. “Ik schrok bijvoorbeeld van de CO2-concentratie in een afdeling die met een heteluchtkanon op temperatuur is gestookt. Die ging ver boven de 8.000 ppm. Als je daar direct biggen in jaagt worden ze helemaal dizzy. Dat moet je dus echt niet doen.”

Van Katwijk: “Met StalVitaal biedt Voergroep Zuid varkenshouders een eenvoudig hulpmiddel om meer inzicht te krijgen in het stalklimaat. We hebben inmiddels in zo’n 75 verschillende stallen gemeten. Wat mij betreft gaan we hier nog wel even mee door. Het biedt erg veel waardevolle informatie die kan bijdragen aan een beter leefomgeving en betere resultaten.”

INNOVEREN M ET KENNISPART N E RS — 39

In gesprek met Bas Franken en Hans van den Elsen over energiebesparing

Als regionale coöperatie kunnen we heel efficiënt werken

Mengvoerproductie steeds verder verduurzamen Ook in mengvoerland is duurzaamheid troef. Voergroep Zuid werkt al een aantal jaren aan het verder verduurzamen van haar mengvoerproductie. En met succes. Stap voor stap wordt het energieverbruik teruggedrongen. Supply chain manager Bas Franken kan hier over meepraten. Hij monitort de processen en kijkt waar zaken efficiënter kunnen. Hans van den Elsen, Bedrijfsleider van de productielocatie in Helmond, heeft de afgelopen jaren al flink wat energiebesparingen doorgevoerd.

“Duurzame mengvoerproductie betekent voor ons het verduurzamen van grondstofinkoop, energiegebruik, emissie en uiteraard het transport van grondstoffen en mengvoer”, legt Bas Franken uit. “Vanaf het moment dat wij het voer bij de boer in de silo blazen komen daar natuurlijk ook de kwaliteit van ons voer op de processen in het dier bij. Hoe efficiënter een dier ons voer kan omzetten in vlees, melk of eieren hoe duurzamer dit is. Dat laatste aspect laten we in dit verhaal maar even buiten beschouwing. Al is dit in de huidige discussie over stikstofreductie zeker actueel.”

Energieconvenant Twee procent energiereductie per ton mengvoer per jaar. Dat was de doelstelling van het energieconvenant dat de Nederlandse meng­ voerbedrijven zeven jaar geleden als branche vaststelden. Vrijwel alle mengvoer­bedrijven zijn hiermee aan de slag gegaan. Dat begon met kleine (technische) verbeteringen en omscha­ keling naar ledverlichting. Daarnaast kwamen er zuinigere vrachtwagens en werd er energie bespaart bij het mengen en persen van het voer.

Alles is er uit de kast gehaald om de productie van mengvoer verder te verduurzamen. Maar er is meer.

Duurzame grondstoffen “Duurzamer voer produceren begint eigenlijk bij een duurzame grondstofkeuze”, weet Franken.

“Waar mogelijk gebruiken wij daarom maïs, gerst en tarwe uit Duitsland en/of Noord-Frankrijk. Dat is voor ons relatief dichtbij, waardoor we beduidend minder transportkilometers maken.

Ook neemt het aandeel nevenproducten vanuit

40 — In gesprek met

“Deze rookgascondensator haalt de warmte uit de uitlaatgassen van onze stoomketel. Deze warmte wordt hergebruikt”, zegt Hans van den Elsen, bedrijfsleider van de productielocatie in Helmond.

de levensmiddelenindustrie steeds verder toe. Zo verwerken we inmiddels ook nevenproducten uit de snoep- en koekindustrie. Maar we gebruiken ook veel verschillende schroten, zoals zonnepit-, raap- en sojaschroot en palmpitschilfers. Dit sluit perfect aan bij de kringloopgedachte. Uiteraard moeten de schroten wel afkomstig zijn van geborgde, duurzame teelt. Daar mag uiteraard geen regenwoud voor worden gekapt.”

Productieproces In de fabrieken zijn de afgelopen jaren al diverse maatregelen genomen om energie te besparen.

Hans van den Elsen weet er alles van. “Een van de meest in het oog springende maatregelen is wel het plaatsen van een rookgascondensor”, vertelt de bedrijfsleider van productielocatie Helmond.

Supply chain manager Bas Franken: “Wij werken continu aan het verder verduurzamen van onze mengvoerproductie. In de eerste plaats omdat het kosten bespaart en wij daardoor goedkoper kunnen produceren. Maar natuurlijk ook vanwege het milieu.”

“Deze condensor haalt warmte uit de uitlaat­ gassen van onze stoomketel. Warmte die kan worden hergebruikt.” Het terugwinnen van energie vindt volgens de bedrijfsleider ook plaats bij het koelen van de compressor en vanuit het spuiwater. “Voor zonnepanelen hebben we een heel lastig dak”, zegt Van den Elsen. “Te klein en met te veel obstakels erop. Dat is niet interessant.”

Transport Bas Franken laat op zijn computer zien welke kengetallen hij gebruikt om de verduurzaming te monitoren en te versnellen. Opvallend zijn de kengetallen voor het transport. De chauffeurs brengen gemiddeld 8 ton per uur weg en rijden gemiddeld slechts 3 kilometer per ton. “Dat is enorm goed voor een mengvoerbedrijf”, legt Franken uit. “Dit heeft onder andere te maken met onze hoge klantdichtheid in de regio.”

Daarnaast speelt volgens hem ook het bestel­ gedrag van klanten en het optimaal plannen van transport hierin een belangrijke rol. “Onze voorkeur hebben bestellingen van mini­maal vier ton. En tijdig bestellen maakt een efficiënte transportplanning mogelijk.” Voor dit laatste doet

Voergroep Zuid op dit moment een proef met silosensoren. “Hiermee kunnen wij bij klanten zien hoe ver de silo leeg is en op basis daarvan proactief de orders ophalen. Als dit goed werkt, kunnen we nog slimmer plannen.”

Energiemeters Hans van den Elsen is al bijna 19 jaar bedrijfsleider in Helmond. Hij heeft de aandacht voor energieverbruik de laatste jaren flink zien toenemen. “Vroeger was er voor het gas- en stroomverbruik één meter voor de hele fabriek.

Nu weten we per productielijn exact wat er wordt geproduceerd en hoeveel energie dat heeft gekost. Allemaal data waarmee we kunnen sturen.” Ook afnemers vragen erom. “Zoals voor bepaalde concepten alleen maar VLOGgrondstoffen mogen worden gebruikt, komen er ook concepten waar men het energieverbruik exact wil weten. En waarschijnlijk komen daar de CO2- en N-emissie cijfers snel genoeg achteraan”, besluit Franken. “De overheid stuurt met name op reductie van CO2 om de verlaging van 49% te bereiken in 2030. Het is dus belangrijk dat we monitoren en blijven verduurzamen.”

‘De chauffeurs

Energieverbruik per ton mengvoeders in Oirschot (2019) kW-electra

43

GENERAL/ton

42

42,5

41

42

40

39,8

39

40,8

38

40,5

37

40,8

36

40,2

35

40,4

34

37,1

33

36,3

brengen

kW-electra/ton

gemiddeld 8 ton per uur weg en rijden gemiddeld slechts 3 jan

feb

In gesprek met

mrt

apr

mei

jun

jul

aug

sep

okt

kilometer per ton.’

IN G ESPREK M E T — 41

Evenementen 2020

Voergroep Zuid naar Alpe d’HuZes 3 en 4 juni 2020 is het zover. Dan neemt het team van Voergroep Zuid met BIG Challenge deel aan Alpe d’HuZes. Samen leveren we, door zo veel mogelijk geld in te zamelen voor onderzoek, een mooie bijdrage aan de strijd tegen kanker. BIG Challenge is inmiddels uitgegroeid tot de op twee na grootste fondsenwerver voor KWF Kankerbestrijding. Belangrijk te weten dat Alpe d’HuZes en BIG Challenge een strikt anti-strijkstokbeleid hanteren: 100% van de giften gaat naar specifieke onderzoeken die KWF samen met Alpe d’HuZes selecteert. Er zijn nog een paar plaatsen vrij in het team. U kunt ons team steunen door te doneren op www.opgevenisgeenoptie.nl. Klik op deelnemers en zoek op voergroepzuid.

Agridagen Ravels 2020 Voergroep Zuid is van 28 februari t/m 1 maart met een stand (Hal 2 standnummer 2242) aanwezig bij de 3de editie van de vernieuwde Agridagen in Weelde Depot (Ravels).

Een landbouwbeurs waar aan­dacht besteed wordt aan zowel de pluimvee-, varkens- en rundveehouderij. Ook is de mechani­­satiebranche vertegen­woordigd en worden er tal van lezingen en keuringen georganiseerd.

42 — Evenementen 2020

Leden/klantenfeest Op zaterdag 13 juni 2020 zal Voergroep Zuid een feestavond organiseren voor leden en klanten.

Tijdens deze avond kunt u gezellig bijpraten en contact leggen met collega-veehouders over het reilen en zeilen in de agrarisch sector. Én uite­r­ aard genieten van een verrassend programma.

Dit programma, alsmede de locatie houden we nog even geheim. Reserveer wel al de datum in uw agenda. Meewerkende huisgenoten/partners en medewerkers zijn ook van harte welkom.

Colofon Coöperatie Magazine Voergroep Zuid December 2019 Redactie Coöperatie Voergroep Zuid communicatie@voergroepzuid.com Ontwerp en realisatie Imagro, Ottersum Copyright en aansprakelijkheid © Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen, vermenigvuldigd, gereproduceerd en/of openbaar gemaakt worden, zonder schriftelijke toestemming van uitgever Voergroep Zuid of andere auteursrechthebbenden. Hoewel het magazine met de grootst mogelijke zorg is samengesteld, is Voergroep Zuid niet aansprakelijk voor de juistheid en volledigheid van alle in deze uitgave opgenomen teksten en beelden. Voergroep Zuid is niet verantwoordelijk voor handelingen van derden, welke mogelijkerwijs voortvloeien uit het lezen van dit magazine.

43

Samen beter presteren Als coöperatie hebben we een duidelijk doel: samen één sterke partij zijn die grondstoffen slim inkoopt en efficiënt verwerkt tot kwalitatief hoogwaardig voer. Hiermee kunnen leden en klanten op een rendabele en duurzame manier melk, vlees en eieren produceren. Dat begint bij samen optrekken en kansen creëren, want: samen presteren we beter.

Leden hebben een streepje voor

Als coöperatie streven wij naar meer leden en meer betrokkenheid van onze leden. Dit doen wij door goed voer te leveren voor een eerlijke prijs, door te innoveren, door kennis te ontwikkelen en te delen. Hierbij hebben leden een streepje voor. Wordt u lid van Coöperatie Voergroep Zuid, dan profiteert u bijvoorbeeld van directe toegang tot onze marktinformatie & kennisbank.

Tevens onderzoekt coöperatie Voergroep Zuid hoe zij haar leden in de toekomst financieel extra kan belonen. Dit kan bijvoorbeeld via participaties of door nabetalingen.

Zo krijgen trouwe leden een extra beloning voor hun lidmaatschap en betrokkenheid bij onze coöperatie.

Bent u al lid van de coöperatie?

Hebt u een boerenbedrijf en neemt u mengvoer en/of grondstoffen af van Voergroep Zuid, word dan direct lid van onze coöperatie. Het lidmaat­schap kost u verder niets en door de ‘uitgesloten aansprake­lijkheid (U.A.)’ loopt u met een lidmaatschap geen risico’s.

Lid worden kan door u online aan te melden via onze website: www.voergroepzuid.nl/cooperatie/lid-worden

#trotsopdeboer WWW.VO E R G R O E PZ UI D.NL