Badia ê gnü stlüt l’agenzia de iadi a Corvara dl 2002. Śëgn po la jënt dla Val Badia indô s’informè y prenotè sü iadi tla Val Badia, zënza messëi jì a Bornech. Sinergies danter turism y agricoltöra Al n’é degöna novité che i paurs dëida dötaorela da manignì nëta y bela la contrada de nostes valades da munt y dà de chësc vers inće so contribut al turism, mo ëi ne l’à nia dagnora saurida. Porchël él da capì che ma plü le 4,97% dla popolaziun dl comun de Badia laôra ćiamò da paur. La perzentuala é dassënn bassa, da ponsè che l’agricoltöra â dan da 40 agn ćiamò le medémo pëis che le turism. Aladô dl ofize de colocamënt da Bornech él te döt le comun ma plü 8 paurs a tëmp plëgn (le 0,2% dla popolaziun), düć i atri fej n secundo laûr. Por i dè la poscibilité ai paurs de fà inant so laûr vëgnel bele da plü agn incà valuté poscibilitês nöies de colaboraziun danter turism y laûr da paur. Raimund Irsara, le paur dl lüch da Castalta a 1.700 m s.l.m., arata che chëra dl „Agritour” sides na buna poscibilité por n valgügn paurs che à le lüch daimprò dal paîsc, mo stënta da crëie ch’ara pois funzioné por düć i paurs y daldöt nia por i paurs che é plü dales perts fora. Les spëises foss massa granes y i sciori se damanass 268
bunamënter prîsc plü basc por le tru plü lunch da rové söl post: al ne paiass spo nia plü la mëia... La majera fortüna por i paurs é chëra ch’ai à la poscibilité da jì a laurè pro i lifć, deache l’orar de laûr ti impormët da ti stè do ai tiers y a dötes les mansciuns ch’ai à söl lüch. Chi che à grunć olach’al passa d’invern les pistes dai schi sciafiëia inće dailò da se davagné val’; sc’al é n lüch cun na certa storia dô ìa po i sciori gnì condüć dailò tl ambit de val’ jita, mo al sarà rî che le turism sciafiëies da ti dè d’atri sostëgns laprò ai paurs. Le turism é instës rové n pü’ al limit, dl vers ch’al é n setur che à inće sües spëises de gestiun y ne sciafiarà porchël nia a sostegnì i paurs por ch’ai fejes inant so laûr. Raimund vëiga plütosc na poscibilité d’integraziun danter agricoltöra y artejanat: „n paur po saurì s’imparè n mistier y laurè danterìte y danterfora, n pü’ sciöch’ara ti öga. Artejans da na buna man vëgn tres indô damanà. Al podess inće gnì sostegnì deplü le laûr tl bosch che rapresentëia dötaorela ćiamò na buna ressursa che messass gnì sfrutada. Le bosch podess gnì curé dai paurs y le lignan adorè pro i implanć de telescialdamënt che é en funziun tla valada. Implü foss chëra de na cooperativa di paurs, olach’al podess gnì copè i tiers söl post y venü la ćern, na bona poscibilité por sostegnì l’agricoltöra. L’ultimo proiet