VITRUVIUS
Frits Niemeijer Historisch-geograaf
NUMMER
48
JULI
2019
Verkeers- en transportinfrastructuur in het Interbellum en de Wederopbouw (1920-1965) Deel 2 Waterwegen in de vaart der volkeren (vervolg)
In het inleidende gedeelte van deze reeks zagen we al dat er in de jaren ’20 van de 20ste eeuw een grote verdere opwaardering van de verkeersinfrastructuur in ons land plaatsvond op basis van de behoeften van het toenemende (goederen)transport en de navenant snelle opkomst van gemotoriseerde verkeersmiddelen: auto, trein en binnenvaartschip. De eerste twee bijdragen hebben vooral waterwegen als onderwerp, waarbij het in dit tweede deel over kanalen gaat over het Amsterdam-Rijnkanaal en het Lekkanaal en over de Vaarweg Groningen-Lemmer. Deze laatste
hoofdvaarweg is samengesteld uit het Van Starkenborghkanaal in de provincie Groningen en het Prinses Margrietkanaal in Friesland. Bij de aanleg van de vaarweg maakte men gebruik van enkele van oudsher bestaande meren. De realisatie van de kanalen begon in de jaren ’30 maar het werk stagneerde als gevolg van de Duitse bezetting; de voltooiing van beide projecten liet op zich wachten tot medio jaren ’50. Amsterdam-Rijnkanaal en Lekkanaal De wens van verdere verbetering en ver-
ruiming van de verbinding van Amsterdam met het (Duitse) achterland leefde al kort na de voltooiing van het Merwedekanaal, in 1892/93. Dit kanaal leidde van Amsterdam naar de Lek ten westen van Vreeswijk en van daar verder van Vianen naar de Boven-Merwede westelijk van Gorinchem. Het was zeker niet de kortste weg naar het achterland, want Gorinchem ligt pal zuidelijk van Amsterdam. En ook was het kanaal al snel te krap voor de grootste schepen en sleepcombinaties. Daarom werd de discussie van de 19de eeuw weer opgerakeld en werden opnieuw
1-H et Amsterdam-Rijnkanaal met de Loenerslootsebrug in 1938. De sporen van de verbreding van het kanaal zijn links nog zichtbaar. Rechts het spoor Amsterdam-Utrecht. 4
VITRUVIUS_Jul.2019_v3.indd 4
23/05/19 18:31