VITRUVIUS
Jan van de Voorde Directeur/eigenaar Van de Voorde Monumentenadvies
NUMMER 42 JANUARI 2018
Naar een duurzame instandhouding van het gebouwde erfgoed Op 21 maart 2017 werd in Den Haag aan de toenmalige Minister van OCW, Jet Bussemaker, het rapport overhandigd door de voorzitters van de organisaties die
Het monumentenstelsel Nederland kende eind 2016 ca. 62.000 rijksmonumenten (bron: Erfgoedmonitor). Rondom deze rijksmonumenten is een stelsel actief, waarbinnen wetgeving en financiële regelgeving de belangrijkste elementen vormen. De bescherming van rijksmonumenten vindt zijn wettelijke basis in de Erfgoedwet 2016, terwijl voor het slopen of wijzigen van rijksmonumenten de Wet Algemene Bepalingen Omgevingsrecht (WABO) van toepassing is. Voor de financiële ondersteuning van rijksmonumenten is een tweedeling zichtbaar: 1. Voor woonhuismonumenten zijn er fiscale aftrekmogelijkheden en financieringsmogelijkheden via het Nationaal Restauratiefonds (NRF); 2. Voor de andere rijksmonumenten zijn er onderhouds- en restauratiesubsidiemogelijkheden via het rijk en provincies en zijn er eveneens financieringsmogelijkheden via het NRF. Binnen het monumentenstelsel is een uiterst overzichtelijk speelveld herkenbaar. Een grote groep betreft de eigenaren, verder de overheden, de diverse organisaties en de marktpartijen (afbeelding 3). Het monumentenstelsel heeft zijn waarde in de afgelopen jaren decennia wel degelijk bewezen. Nadat in de zeventiger jaren toenmalig staatssecretaris Jan Schaefer de stadvernieuwing een grote stimulans bezorgde en daarmee binnensteden wist te herstellen, kwam er in de tachtiger jaren door de crisis weer de klad in de Nederlandse monumentenzorg. Dankzij het politiek testament van Minister Hedy d’Ancona, het Strategisch
de opdracht voor het rapport hadden gegeven (afbeelding 2). De Vereniging van Architecten Werkzaam in de Restauratie (VAWR) en de Vakgroep Restauratie (aannemers) waren eind 2015 de opdrachtgevers voor het rapport, waarbij zich in de loop van 2016 ook het GA Platform (Gespecialiseerde Aannemers) aansloot. Doel van het rapport was een onderzoek te verrichten naar de huidige stand van zaken van het monumentenstelsel in Nederland om vervolgens een lange termijnvisie en een plan van aanpak te kunnen ontwikkelen voor de uitvoerende restauratiesector ter verbetering van de kwaliteit en de continuïteit van het vakmanschap. Achtereenvolgens komen het huidige stelsel, de knelpunten per thema binnen dat stelsel, de omzetting van knelpunten naar opgaven en de ambities van de marktpartijen aan de orde. Tot slot worden de opgaven vanuit het rapport geprojecteerd op de ambities van het projectplan Erfgoed Telt van de Minister van OCW. Tijdens de 5e kennisbijeenkomst van de Nationale Monumenten Organisatie (NMO) is door de schrijver van dit artikel een presentatie hierover verzorgd.
NAAR EEN DUURZAME INSTANDHOUDING VAN HET GEBOUWDE ERFGOED INVENTARISATIE KNELPUNTEN 26 januari 2017
GA-PLATFORM RESTAURATIE
1 - Het rapport is online te lezen op www.vakgroeprestauratie.nl.
4
VITRUVIUS_Jan.2018 v2.indd 4
27/11/17 16:35