4.2 Systemische behandeling van acne

antibiotica

tetracycline

Een systemische behandeling van acne wordt toegepast als een plaatselijke behandeling niet voldoende is en als het gevaar van littekenvorming bestaat. In de regel wordt een systemische behandeling gecombineerd met een plaatselijke behandeling. Voor inwendige- of systemische behandeling tegen acne worden momenteel de volgende geneesmiddelen voorgeschreven: • orale antibiotica - tetracycline - minocycline - erytromycine - doxycycline - claritromycine/Klacid® • antiandrogenen - cyproteronacetaat - Diane 35® - Microgynon® - Minerva® - Androcur® - Yasmin® • isotretinoine - Roaccutane®

Orale antibiotica

Antibiotica is een verzamelnaam voor alle medicijnen die de groei van bacteriën tegengaan. Antibiotica worden vaak gebruikt ter bestrijding van acne en puistjes, waarbij het voornaamste doel is om de bacteriën in en rondom het haarzakje te vernietigen. Over het algemeen werken orale antibiotica effectief tegen milde of matige acne, doordat ze infecties bestrijden. Het voornaamste doel is de bacteriën te doden die zich in en om de haarfollikel bevinden.

• Tetracycline is een antibioticum dat gebruikt wordt om matige tot ernstige acne met pustels te behandelen. Tetracycline kan, in

tegenstelling tot veel andere antibiotica, een grote verscheidenheid aan bacteriën tegelijk doden. De duur van de behandeling kan variëren van enkele weken tot maanden. In combinatie met een ander geneesmiddel kan tetracycline nog doeltreffender zijn om zodoende ernstig ontstoken puisten beter aan te pakken. Meestal wordt hiervoor een combinatie gemaakt met een topisch (om op de huid te smeren) en een oraal (om in te nemen) medicijn. Een gangbare combinatiekuur is dan ook tetracycline met benzoylperoxide. De meest bekende bijwerkingen van het gebruik van tetracycline zijn maag/darmklachten, lichte verkleuring van de huid, verhoogde gevoeligheid voor UV-licht, duizeligheid en slijmvliesontsteking. Tetracycline is ook bekend onder de merknamen: Tetralysal 300®, Panmycin®, Sumycin®, Tetracon®, Actisite®, Brodspec®, Terramycine®, Tetracap® en Achromycin V®. topisch oraal

Erytromycine Erytromycine is een antibioticum dat de groei van bepaalde soorten bacteriën remt of zelfs volledig stopzet. Om die reden wordt de stof vaak voorgeschreven bij bacteriële infecties van allerlei soorten, zowel inwendig (bijvoorbeeld longontstekingen) als uitwendig (bijvoorbeeld acne). Het wordt voorgeschreven als lichtere medicijnen niet werken, bijvoorbeeld bij hardnekkige acne. Bijwerkingen kunnen zijn diarree, buikpijn, misselijkheid, braakneigingen, roodheid en jeuk op de huid. Ook bestaat het gevaar voor resistentie. Als dit middel lang gebruikt wordt, kan het minder effectief worden of zelfs helemaal zijn werking verliezen.

Erytromycine wordt wereldwijd ook verkocht onder de merknamen: Erythrocin®, Erythromycine®, Robimycin®, EryPed®, Ranbaxy®, E-Mycin®, Erymax® en Ery-Tab®. erytromycine

minocycline

doxycycline

claritromycine Minocycline Minocycline is een antibioticum uit de groep tetracycline-antibiotica: medicijnen die bacteriën doden. De werkzame stof minocycline zorgt ervoor dat de bacterie geen eiwit meer kan aanmaken, waardoor deze zich niet langer kan voortplanten. De symptomen van een ontsteking, zoals pijn, koorts of roodheid van de huid, worden zodoende snel minder. Minocycline doodt veel soorten bacteriën en wordt daarom gebruikt bij diverse bacteriële infecties. Dit middel heeft als bijwerkingen misselijkheid, diarree, buikpijn, overgeven, schimmelinfecties van de slijmvliezen, zoals de mond, vagina, keelholte of anus. Het middel mag beslist niet worden gebruikt bij zwangerschap of borstvoeding, een ernstige leverafwijking of een overgevoeligheid voor tetracycline antibiotica. Het middel kan de bot- en tandontwikkeling van de (ongeboren) baby verstoren.

Doxycycline Ook doxycycline is een antibioticum uit de tetracyclinegroep. Het wordt ingezet tegen acne en rosacea, omdat de werkzame stof antibacteriële functies heeft. Doxycycline wordt voorgeschreven bij milde tot matige vormen van ontstoken acne. Vaak pas nadat lichtere medicijnen of behandelingen niet het gewenste resultaat hebben opgeleverd. Het lichaam kan doxycycline beter verdragen dan tetracycline. De bijwerkingen van doxycycline zijn over het algemeen gelijk aan die van minocycline, zij het wat minder ernstig. Doxycycline is in Nederland bekend onder de volgende merknamen: Vibramycin®, Oracea®, Adoxa®, Alodox®, Morgidox®, Avidoxy®, Doryx®, Monodox®, Ocudox®, Oraxyl®.

Claritromycine Claritromycine is ook een antibioticum. De gelijknamige werkzame stof claritromycine behoort tot de macrolide-antibiotica, medicijnen die de groei van bepaalde soorten bacteriën remmen, waardoor bacteriële infecties kunnen genezen.

Het wordt ook voorgeschreven bij andere soorten bacteriële infecties, zoals bijvoorbeeld long- en keelontsteking, huidinfecties, maag- of darmzweren en bepaalde geslachtsziekten, zoals gonorroe. Claritromycine wordt opgenomen in het bloed en bereikt op die manier de meeste weefsels en organen. De werkzame stof doodt de bacteriën die de infectie veroorzaken, waardoor de klachten snel verminderen en de ontsteking geneest.

Klacid Klacid® is een medicijn dat vaak wordt voorgeschreven bij infectie van de huid en weke delen, bijvoorbeeld bij cellulitis, folliculitis of erysipelas. De werkzame stof is claritomycine. Het wordt niet voorgeschreven bij jongeren onder de twaalf jaar en als er een allergie is voor claritomycine of soortgelijke antibiotica. Ook hartritmestoornissen, lever- en nierproblemen, een abnormaal lage kaliumspiegel of het gebruik van medicijnen die de kans op een hartaanval of en beroerte verminderen zijn contra-indicaties voor dit middel. Klacid® is ook op de markt verkrijgbaar onder de naam Clarosip®. Tijdens de behandeling met claritromycine of Klacid® komen soms de volgende bijwerkingen voor maagdarmklachten, veranderingen in smaak, slapeloosheid, hoofdpijn en schimmelinfecties in de mond of vagina.

Corticosteroïden (bijnierschorshormonen), die ook bekend staan om hun ontstekingsremmende werking, worden alleen toegepast bij sommige vormen van acne. Bij bijvoorbeeld een beperkte acne inversa kan men behandelen met een plaatselijke injectie met corticosteroïden. Acne fulminans wordt soms door middel van een stootkuur met systemische corticosteroïden behandeld.

Anti-androgenen

Bij de pathogenese van acne worden drie belangrijke factoren onderscheiden, namelijk: toegenomen talgproductie, hyperkeratose met verstopping van de talgklieruitvoergangen en bacteriële kolonisatie. De talg- of sebumproductie staat onder invloed van androgenen hormonen. Hierbij is de productie niet vergroot, maar wel is de gevoeligheid hiervoor toegenomen. Er kan behandeld worden met oestrogenen, progestativa of met anti-androgenen. Oestrogenen remmen de sebumproduktie en verminderen de acne, zowel bij mannen als bij vrouwen, maar dit geeft onaanvaardbare bijwerkingen. klacid

corticosteroïden

anti-androgenen

cyproteronacetaat Voor progestativa ligt de zaak gecompliceerder. Deze bezitten behalve progestagene-, ook oestrogene- en androgene activiteit en zijn daarmee niet zo geschikt voor de behandeling van acne. Daarom worden oestrogenen en progestativa niet voorgeschreven bij acne. Het meeste effect wordt behaald met anti-androgenen. Er zijn inmiddels vele onderzoekingen verricht, waaruit blijkt dat orale behandeling met cyproteronacetaat een gunstig effect heeft. Vooral bij vrouwen die reeds een anticonceptiepil gebruiken, is cyproteronaceton succesvol gebleken. Niet iedere pil werkt tegen acne, omdat niet alle anticonceptiepillen anti-androgeenhormonen bevatten.

Cyproteronacetaat Cyproteronacetaat is een chemische verbinding die in de geneeskunde wordt gebruikt als anti-androgeen. De werkzame stof is sub-50-pil met ethinylestradiol en cyproteron. De merknaam is Cyproteronacetaat/ Ethinylestradiol Mylan. Cyproteron is een hormoon dat lijkt op het vrouwelijk geslachtshormoon progesteron. Het werkt ook anti-androgeen, dat wil zeggen dat het de werking tegengaat van mannelijke geslachtshormonen. Ethinylestradiol is een oestrogeenhormoon. De combinatie met cyproteron maakt dat dit middel ook als anticonceptiepil werkt. Het is een zogenaamde sub-50-pil. Dit betekent dat deze pil minder dan 50 microgram oestrogeen-hormoon bevat. Artsen schrijven deze pil voor bij vrouwen met zware vormen van acne of overmatige haargroei. Deze pil werd vroeger ook wel gebruikt om zwangerschap te voorkomen. Dit wordt niet meer gedaan, omdat het risico op trombose hoger is dan bij sommige andere anticonceptiepillen.

De belangrijkste bijwerkingen zijn het voorkomen van zwangerschap, tussentijds bloedverlies, vaginale afscheiding, maagdarmklachten, pijnlijke borsten, dikke enkels en voeten en hoofdpijn. Verhoogde kans op trombose. Sub-50-pil is onder andere een ingrediënt van Diane 35®.

Anticonceptiepillen met cyproteronacetaat en ethinyestradiol worden onder verschillende merknamen verkocht. In Nederland is voornamelijk Diane 35® een bekend middel tegen acne. Overige merknamen zijn Claudia 35®, Elisa 35®, Minerva® en Zypina®.

Verschillende generaties anticonceptiepillen

Anticonceptiepillen worden al heel lang voorgeschreven. In die tijd zijn ze ook regelmatig verbeterd. Daardoor zijn er inmiddels verschillende generaties. Grofweg kunnen we de pil indelen in vier groepen.

Eerste-generatie-pil

Deze pillen zijn niet meer verkrijgbaar. De pillen van de 'eerste generatie', bevatten veel oestrogeen en progestageen. Later bleek dat veel oestrogeen de kans op trombose doet toenemen. Deze pil werd in de jaren '60 veel gebruikt.

Tweede-generatie-pil

Daaronder vallen onder meer: Ministat®, Neocon®, Modicon®, Microgynon 30®, Stediril 30®, Lovette®, Microgynon 20®, Trigynon®, Trinovum®, Qlaira® en de driefasen pil. Pillen van de 'tweede generatie' bevatten minder oestrogeen, en meestal dezelfde progestagenen als die van de 'eerste generatie'. Risico's: kans op trombose: 15 op de 100.000. Ter vergelijking: bij vrouwen die geen pil slikken, krijgt vijf op de 100.000 trombose. De kans op trombose is bij deze groep pillen kleiner dan de derde-generatiepillen. Wel is er meer kans op een hoger cholestrol. Andere bijwerkingen: hoofdpijn, pijnlijke borsten, vocht vasthouden, vermoeidheid en depressiviteit. Deze risico's zijn net zo groot als bij de derde-generatie-pillen.

Derde-generatie-pil:

Daaronder vallen: Diane-35®, Marvelon®, Mercilon®, Meliane®, Femodeen®, Minulet®, Cilest®. Pillen van de 'derde generatie' bevatten evenveel oestrogeen als die van de 'tweede generatie', maar een nieuw soort progestageen (desogestrel of gestodeen). Deze progestagenen zouden gunstig zijn voor het cholesterolgehalte in het bloed. Men hoopte dat de kans op bepaalde hart- en vaatziekten daardoor zou verminderen. Maar in de praktijk blijkt dat niet zo te zijn. Risico's: kans op trombose: 25 op 100.000. Maar de kans op een verhoogd cholestrol is kleiner dan bij de tweede generatie-pillen. Bijwerkingen: hoofdpijn, pijnlijke borsten, vocht vasthouden, vermoeidheid en depressiviteit

Vierde-generatie-pil

Daaronder vallen: Yasmin®, Yaz 24+4®, Evra® pleister, Nuvaring®. Vierde-generatie-pillen bevatten het progestageen drosperinon of dienogest en hebben een verhoogd risico dat vergelijkbaar is met pillen van de derde generatie, zo blijkt uit onderzoek. De Yasmin-pil heeft evenals de Dianepil een gunstig effect op acne. Daarnaast nemen menstruatieklachten af, zoals stemmingswisselingen en gespannen borsten.

diane 35 Diane 35® De Diane 35® wordt primair voorgeschreven ter behandeling van huidaandoeningen, zoals acne, een zeer vette huid en overmatige beharing bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd. Het wordt pas voorgeschreven als andere middelen niet werken. Daarnaast werkt het als een anticonceptiemiddel, maar is niet als zodanig geregistreerd. Diane 35® heeft dezelfde werkzame stoffen als cyproteronacetaat en bevat nog andere stoffen, zoals sacharose en lactose. Het middel heeft ook dezelfde bijwerkingen, zoals extra risico op trombose. Dat risico is nog groter bij vrouwen die roken. Het werd vooral voorgeschreven tegen acne, maar niet als er een ander hormonaal medicijn wordt gebruikt, er ooit trombose is geweest of een lichte beroerte of hartaanval, bij diabetes mellitus, een verhoogde bloeddruk of een ernstig vetgehalte in het bloed. Ook niet als er problemen zijn met de bloedstolling, regelmatig migraine, ontstekingen van de alvleesklier, leveraandoeningen of geelzucht, bij kwaadaardige gezwellen, hepatitis-C, onduidelijk bloedverlies uit de vagina of een allergie voor één van de werkzame stoffen in deze pil.

De vaak voorkomende bijwerkingen zijn gewichtstoename, hoofdpijn, misselijkheid, buikpijn, pijn in de borsten, gevoelige borsten, depressieve stemming, stemmingsverandering. Soms of zelden komen nog andere bijwerkingen voor. Dat zijn migraine, braken, diarree, huiduitslag, huiduitslag met hevige jeuk en vorming van bultjes, vasthouden van vocht, groter worden van de borsten, verminderd libido (zin in seks), gewichtsafname, irritatie van de ogen bij gebruik van contactlenzen, veneus bloedstolsel, vorm van huiduitslag met pijnlijke blauwrode knobbels (erythema nodosum), vorm van huiduitslag, waarbij er ook sprake kan zijn van knobbeltjes, blaasjes of vochtophoping (erythema multiforme), overgevoeligheid, vaginale afscheiding of afscheiding uit de tepel.

De Diane 35® is een omstreden geneesmiddel. In Frankrijk is het zelfs verboden, vanwege het overlijden van diverse gebruiksters. In Nederland is door het NHG besloten dat huisartsen het niet meer voorschrijven als anticonceptiemiddel aan nieuwe gebruiksters in verband met de gevaarlijke bijwerkingen. Het voorschrijven als acnemiddel is nog wel toegestaan.

Naast de Diane 35® geven ook andere derde- en vierde-generatie-pillen een verhoogd risico op trombose zoals onder andere combinatiepreparaten met gestodeen (Marvelon®, Mercilon®), met desogestrel (Femodeen®, Minulet®), en met drospirenon (Yasmin®, Yaz®) en zeer waarschijnlijk ook de vaginale ring (Nuvaring®) en de pleister (Evra®). Daarom blijft de eerste keus de tweede-generatie-pil. Hieronder staan de meest bekende bijwerkingen die mogelijk kunnen optreden bij gebruik van de Diane 35®, tijdelijke toe- of afname lichaamsgewicht, stemmingswisseling, hoofdpijn, misselijkheid, erg droge huid, gevoeligheid in de borsten en depressiviteit.

Minerva® Ook Minerva® is een zogenoemde sub-50-pil. Dit betekent dat er minder dan 50 microgram oestrogeen in zit. De werkzame stoffen in Minerva zijn ethinylestradiol en cyproteronacetaat. Cyproteron is een hormoon dat lijkt op het vrouwelijk geslachtshormoon progesteron. Het werkt ook anti-androgeen, dat wil zeggen dat het de werking tegengaat van mannelijke geslachtshormonen. Ethinylestradiol is een oestrogeenhormoon. De combinatie met cyproteron maakt dat dit middel ook als anticonceptiepil werkt. Artsen schrijven deze pil voor bij vrouwen met ernstige vormen van acne en/of overmatige haargroei. minerva

Androcur® Androcur-10® is een medicijn dat bij vrouwen voornamelijk werkzaam is tegen ernstige overbeharing, een mannelijke vorm van kaalheid en zware acne. Bij mannen kan het ingezet worden bij de behandeling van prostaatkanker. De werkzame stof is cyproteron, wat lijkt op het geslachtshormoon progesteron. Het heeft een antiandrogene werking. Het vermindert de overbeharing en remt de stimulerende werking van androgenen op de talgklierwerking. Hierdoor wordt de huid minder vet en zullen er minder pustels ontstaan. Androcur-10® kan voorgeschreven worden bij ernstige vormen van acne als een behandeling met kleinere hoeveelheden cyproteronacetaat de acne niet verbetert. androcur10

Tijdens een behandeling met Androcur-10® wordt de werking van de eierstokken onderdrukt en is het mogelijk dat er geen eisprong optreedt. Het mag niet voorgeschreven worden bij zwangerschap. Vaak

yasmin wordt er naast Androcur-10® een anticonceptiepil voorgeschreven, omdat iemand die Androcur-10® gebruikt niet zwanger mag worden. Gebruikers van Androcur-10® moeten regelmatig hun bloed en urine laten controleren op aanwijzingen voor bijwerkingen. De meest bekende bijwerkingen zijn maagklachten, stemmingsveranderingen, hoofdpijn, veranderingen in het haarpatroon, pijnlijke borsten. Specifiek bij vrouwen kunnen er ook doorbraakbloedingen en een droge huid worden geconstateerd. Bij mannen kunnen er door gebruik van dit middel ook impotentie en borstvorming optreden. Tot de zeer ernstige bijwerkingen die niet vaak voorkomen behoren leveraandoeningen, overgevoeligheidsreacties, trombose en aanvallen van buikpijn, braken, koorts en hartkloppingen bij mensen met acute porfyrie (een aantal erfelijke aandoeningen waarbij de synthese van hemoglobine niet goed werkt).

Yasmin® De Yasmin® pil is een éénfase combinatiepil. Dit betekent dat de pil twee werkzame stoffen bevat. De werkzame stoffen in de Yaz® pil zijn ethinylestradiol (oestrogeenhormoon) en drospirenon (progesteronhormoon). De combinatie van deze werkzame stoffen komt onder andere ook voor in de Daylette®, Yaz®, Rosal® en Volina® pil. Yasmin® bevat een lage concentratie hormonen (sub-30-pil). Deze anticonceptiepil kan worden voorgeschreven om zwangerschap te voorkomen, bij menstruatiepijn en om menstruatie uit te stellen. Yasmin® is niet goedgekeurd voor de behandeling tegen acne. Wel is uit onderzoeken gebleken dat door deze anticonceptiepil de huidconditie wordt verbeterd. De combinatie drospirenon en ethinylestradiol lijkt effectief te zijn voor de behandeling van milde tot ernstige acne.

De bijwerkingen van Yasmin® zijn vergelijkbaar met de symptomen die zich kunnen voordoen door het gebruik van andere anticonceptiemiddelen en kunnen veranderingen in de eetlust, gevoelige borsten en veranderingen in de menstruatiecyclus omvatten. Vrouwen die Yaz®-, Yasmin®-, Ocella®- en andere drospirenon/ethinylestradiolanticonceptiva gebruiken lopen een groter risico op het ontwikkelen van trombose of bloedstolsels.

Andere bijwerkingen kunnen zijn verandering van gewicht, hoofdpijn, misselijkheid, braken, onregelmatig menstrueren, continue bloeden,

pijnlijke of gezwollen borsten, opgeblazen gevoel, zwelling in de enkels of de voeten, ongewone vaginale afscheiding, veranderingen in de eetlust.

Vrouwen die Yaz® of Yasmin® gebruiken en roken, hebben een hogere kans op het ontwikkelen van bloedstolsels, een hoge bloeddruk en hebben ook een groter risico op het krijgen van een hartritmestoornis of een hartaanval. Vrouwen boven de 35 jaar en die roken en vrouwen die meer dan 10 sigaretten per dag roken, mogen daarom ook geen hormonale anticonceptiepil zoals Yasmin® gebruiken. Yaz

Microgynon® Microgynon® is een anticonceptiepil die wordt gebruikt om zwangerschap te voorkomen. Anticonceptiepillen die twee hormonen bevatten, zoals Microgynon®, worden ‘combinatiepillen’ genoemd. De twee verschillende hormonen in Microgynon® zijn levonorgestrel (een progestageen) en ethinylestradiol (een oestrogeen). Vrouwen met acne moeten hormonen vermijden met een relatief hoge androgene werking. Voorbeelden daarvan zijn anticonceptiepillen onder de naam 'norgestimaat' (in Cilest) en 'levenorgestrel' in Microgynon® 30/Stediril® 30, Microgynon® 50/Neo-Stediril® en Neogynon® 21/Stediril-d). Deze kunnen juist meer acneproblemen geven.

Microgynon® bestaat in drie doseringen, Namelijk 20, 30 of 50 microgram ethinylestradiol gecombineerd met respectievelijk 100, 150 of 125 microgram levonorgestrel. Een combinatiepil biedt betrouwbare bescherming tegen zwangerschap, op voorwaarde dat de pil correct wordt ingenomen, zonder dat er een pil wordt vergeten. Microgynon® 20 wordt ook wel de sub-30-pil met ethinylestradiol en levonorgesterel genoemd. Het bevat een lage dosering hormonen. Bij een lagere dosering zijn ook de eventuele bijwerkingen minder. Microgynon® 30 wordt ook wel sub-50-pil met ethinylestradiol en levonorgesterel genoemd. Deze werkzame stof zit, behalve in Microgynon® 30 ook in Stediril®-30, Levonorgestrel/Ethinylestradiol en Ethinylestradiol/Levonorgestrel. Microgynon® 50 wordt tot de eerste-generatie-pillen gerekend. Ook Microgynon® geeft, afhankelijk van de dosering, in meer of mindere mate de volgende bijwerkingen: tijdelijke toe- of afname lichaamsgewicht, stemmingswisseling, hoofdpijn, misselijkheid, erg microgynon

isotretinoïne

retinoïdengroep droge huid, gevoeligheid in de borsten en depressiviteit. Het middel heeft een hoge intrinsieke androgene werking die de huid vetter maakt en acneproblemen verergeren. Om die reden is Microgynon® niet werkzaam tegen acne.

Isotretinoïne Isotretinoïne heeft dezelfde eigenschappen als andere medicijnen binnen de groep retinoïden. Het bevordert de celdeling in de bovenste laag van de huid, waardoor (oude) huidcellen sneller door het lichaam worden vernieuwd. Tegelijkertijd worden de talgklieren onderdrukt, zodat deze minder talg kunnen produceren. Het remt de aanmaak van overdadig talg af, stimuleert het groeiproces van huidcellen en vermindert ontstekingen veroorzaakt door bacteriële-infecties. Het wordt uitsluitend voorgeschreven door een dermatoloog.

Isotretinoïne is de werkzame stof die verwant is aan vitamine A-zuur en behoort tot de retinoïdengroep. Het kan worden voorgeschreven bij ernstige acne, omdat het na een succesvolle behandeling de acne soms voorgoed kan genezen. Isotretinoïne wordt voornamelijk gebruikt bij ernstig ontstoken pustels, wanneer eerdere (lichtere) medicatie tegen acne niet heeft geholpen. De acneverschijnselen worden in het begin erger. Het effect wordt pas na enkele weken zichtbaar. Een kuur van vier tot zes maanden geeft het beste resultaat. Als er een tweede kuur nodig is, moet daar minimaal twee maanden mee gewacht worden. Isotretinoïne is een zeer sterk geneesmiddel met een aantal zware bijwerkingen. Isotretinoïne mag niet gebruikt worden bij zwangerschap, omdat het de kans op een miskraam verhoogt en ernstige aangeboren afwijkingen bij het kind kan veroorzaken. Ook mag een gebruiker van isotretoïne geen bloeddonor zijn, omdat de kans bestaat dat een zwangere dit middel binnen kan krijgen. Tijdens het gebruik van isotretinoïne krijgen bijna alle patiënten last van droge ogen en droge lippen. Droge ogen kunnen worden behandeld met kunsttranen (op recept) en de droge lippen met een vette lippenbalsem (vrij via de drogist). Ook kan de gezichtshuid erg uitdrogen, soms met eczeemverschijnselen; vocht inbrengende gezichtscrèmes zoals Effaclar H® kunnen daarbij hulp bieden. Deze bijwerkingen zijn echter geen reden om met de behandeling te stoppen.

Ernstiger bijwerkingen, die bij 10 op 100 kunnen voorkomen zijn gewrichtspijn, hoger cholesterolgehalte en glucose in het bloed, tekort aan bepaalde bloedcellen, haaruitval of juist overmatige haargroei bij vrouwen, overmatig zweten, nagelontstekingen en overgevoeligheid voor zonlicht. Zeer zelden komen heel ernstige bijwerkingen voor, bij ongeveer 1 op 100. Die klachten zijn psychische klachten, zoals angst, psychosen of stemmingsveranderingen en depressie, verminderd gehoor, slechter of wazig zien, staar, verhoging van de bloeddruk, ernstige hoofdpijnen, maagdarmklachten, leveraandoeningen of ontsteking van de alvleesklier, nieraandoeningen, hartaanval of beroerte en bij mannen moeilijker krijgen van een erectie en borstvorming. Isotretinoïne heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. Het mag bijvoorbeeld niet worden toegepast in combinatie met inwendig gebruikte antibiotica met name tetracycline. Een dergelijke combinatie verhoogt de bloeddruk in het hoofd gevaarlijk. Gedurende de behandeling moet regelmatig bloedonderzoek worden uitgevoerd, omdat het middel onder meer de vetstofwisseling kan beïnvloeden. Hierbij worden de functies van de lever en het cholesterol gecontroleerd. Daarnaast wordt maandelijks een zwangerschapstest uitgevoerd. Isotretinoïne kan ook worden ingezet voor de behandeling van andere huidaandoeningen, zoals rosacea, acne fulminans en acne conglobata. Tenslotte wordt het ook gebruikt tegen andere huidziekten, zoals psoriasis. Isotretinoïne is verkrijgbaar als gel (Isotrex®) om op de huid te gebruiken en als tablet/capsule (Roaccutane®) om in te nemen. In Nederland is het merk Roaccutane® niet gemakkelijk verkrijgbaar, wel het alternatief Isotrex®. Medicijnen met isotretinoïne worden onder verschillende merknamen verkocht. Enkele andere merknamen naast Roaccutane® zijn Accutane®, Sortret®, Amnesteem®, Claravis®, Isotroin®, Aknenormin® en Atretin®.

Roacuttane® Roaccutane®/Accutane® (isotretinoïne) is een medicijn dat wordt gebruikt voor de behandeling van middelmatige tot ernstige acne. De werkzame stof in Roaccutane® heet isotretinoïne en valt onder de groep geneesmiddelen genaamd retinoïden. Het is zeer effectief tegen matige tot ernstige acne, heeft roaccutane accutane