3.1 Verschillende vormen van acne

De huidafwijkingen treden meestal op in de puberteit en genezen langzamerhand tussen het twintigste en dertigste levensjaar. In de tussentijd zien we perioden van verergeren van de aandoening (exacerbaties) en perioden waarbij het beter gaat (remissies). De afwijkingen vertonen zich alleen op plaatsen waar talgklieren voorkomen, voornamelijk in het gelaat, op de borst, de rug en de schouders.

Ongeveer 85% van de mensen tussen de 12 en 24 jaar krijgt te maken met acne. Na het 24e jaar neemt acne af tot 1% bij mannen en 5% bij vrouwen. Bij meisjes kan de talgklierproductie door hormonen actief worden vanaf 12 jaar. Bij jongens is dat vanaf 14 jaar. De leeftijd is bij meisjes lager omdat zij eerder geslachtsrijp zijn. De poriën zijn bij jongens groter, waardoor comedonen gemakkelijker te verwijderen zijn. Bij volwassen vrouwen komt acne vaker voor dan bij volwassen mannen. Zonder duidelijke oorzaak kan acne soms ook op oudere leeftijd ontstaan.

Acne kan een groot psychisch probleem zijn doordat de huidaandoening vaak duidelijk zichtbaar in het gezicht voorkomt. Emotionele en sociale problemen kunnen hiervan het gevolg zijn. Acne is een huidaandoening die we niet mogen onderschatten.

inflammataire acne niet-inflammataire acne

acne door endogene oorzaken Naast de veelvoorkomende acne vulgaris bestaan er nog een aantal andere vormen van acne, die een afwijkend beeld en beloop hebben. We kunnen de verschillende vormen van acne indelen in inflammatoire, of ontstoken acne, en niet-inflammatoire acne (niet ontstoken). Een inflammatoire acne vertoont papels, pustels, noduli. Een nietinflammatoire acne heeft comedonen. We beginnen met de acnevormen die zijn ontstaan door endogene invloeden.

Acne vulgaris/comedonen acne Acne vulgaris, wat betekent: de gewone vorm van acne, is een aandoening die wordt gekenmerkt door het gelijktijdig voorkomen van folliculair gerangschikte: • comedonen: - open (zwart); - gesloten (wit);

• papels; • pustels; • noduli/nodi; • cysten (alleen bij ernstige vormen); • littekens.

Acne vulgaris, de meest voorkomende acnevorm, is de gewone acne die voorkomt op een seborroehuid met een verdikte hoornlaag en een slechte doorbloeding. Het is een chronische ontsteking van de talgklierfollikel als gevolg van mannelijke hormonen. Meestal komt het voor in een milde vorm, maar het kan ook overgaan in acne conglobata. Deze vorm van acne begint meestal in de puberteit en verdwijnt rond het 25ste jaar. Acne vulgaris wordt ook wel comedonenacne genoemd en kan worden ingedeeld in inflammatoire acne (ontstoken acne) en niet inflammatoire acne (niet ontstoken acne) seborroehuid

comedonenacne

We onderscheiden de volgende vormen naar de mate van ernst: • milde acne vulgaris met open en gesloten comedonen; dit is de mildste vorm van acne. Het treedt op aan het begin van de puberteit en verloopt zonder ontstekingen, dus niet inflammatoir;

• matig ernstige acne vulgaris met oppervlakkige ontstekingen met papels en pustels (acne papulopustulosa);

• ernstige acne vulgaris met noduli en cysten die fistels en abcessen veroorzaken.

Postinflammatoir erytheem Bij inflammatoire acne zijn er dus papels, pustels en noduli aanwezig, bij een niet-inflammatoire acne zijn er alleen comedonen. Ook onderscheiden we nog het postinflammatoir erytheem. Dat is een huid die herstellende is van ernstige acne, bijvoorbeeld na een milde acne vulgaris

matig ernstige acne vulgaris

ernstige acne vulgaris

postinflammatoir erytheem

acne juvenalis

acne excoriée des jeunes filles periode van (medische) behandeling. De huid vertoont dan een rood-paarse verkleuring. Postinflammatoir erytheem kan ook overgaan in postinflammatoire hyperpigmentatie. Postinflammatoire hyperpigmentatie is een donkerbruine tot grijsblauwe verkleuring op de plaats waar de ontsteking heeft gezeten. De verkleuring ontstaat doordat er een overmaat van melanine (pigment) in de huid wordt aangemaakt bij ontstekingen.

Als de ontsteking verdwijnt, wordt de verkleuring zichtbaar. Oppervlakkige verkleuringen verdwijnen meestal langzaam na een aantal jaren. Dieper gelegen verkleuringen verdwijnen niet. Het kan ook niet behandeld worden. Behandelingen met blekende crèmes en laser hebben een groot risico op complicaties. Deze aandoening is erger bij een huid met meer pigment. Naar plaats van optreden en naar aanzien van de aandoening onderscheiden we als meest voorkomende soorten en vormen van acne vulgaris: • acne juvenilis: worden ook wel jeugdpuistjes genoemd, acne door hormonale invloeden. Het is de meest bekende vorm van acne.

Tot wel 85% van de jongeren krijgt er last van. Bij sommigen blijven de problemen beperkt tot enkele kleine puistjes in het gezicht. Anderen krijgen meerdere en grotere puisten op de kin, op de neus, op het voorhoofd, tot zelfs puisten op de rug. Het ontstaan van jeugdpuistjes is hormonaal gerelateerd en komt zowel bij jongens als bij meisjes voor aan het begin van de puberteit. De ontstekingen komen lokaal voor op plaatsen waar meer talgklieren aanwezig zijn, zoals in het gezicht, de hals, borst, boven rug of de bovenarmen. • acne excoriée des jeunes filles: is eigenlijk geen echte acne, omdat die niet ontstaat door verstopping van de talgklieren en ook niet gekenmerkt wordt door comedonen.

Acne excoriée is een vorm van acne die veroorzaakt wordt een dwangmatige en soms onbewust krabben of pulken aan het gezicht aan niet

bestaande of bestaande huidafwijkingen (zoals acne vulgaris).

Daardoor wordt de ontsteking alleen maar erger en ontstaat littekenvorming (acne excoriée des jeunes filles). Deze vorm van acne staat ook bekend onder de naam: skin picking. Acne excoriée komt vooral voor bij jonge meisjes en vrouwen. De volledige Franse benaming is dan ook ‘acne excoriée des jeunes filles’, vrij vertaald betekent dit ‘opengekrabde acne bij jonge meisjes’. Het is onbekend hoe vaak acne excoriée voorkomt in Nederland.Veel meisjes geven uit schaamte ook niet meteen toe dat ze zelf de huid openkrabben.

Sommige mensen met acne, veelal jonge vrouwen met geringe acne, kunnen zo geobsedeerd raken door de huidaandoening, dat iedere pukkel wordt opengekrabd of uitgeknepen. • acne corporis: jeugdacne die voorkomt op schouder, rug en borstbeen. Hier zijn veel talgklieren aanwezig en de huid is een stuk dikker dan in het gezicht. Daardoor is het lastiger te behandelen.

Het schuren van de kleding over de puistjes en transpiratie maken de talgklier vatbaarder voor ontstekingen. Geneest meestal pas na het 40ste levensjaar. Er blijven vaak littekens achter. • acne comedonica: dit noemen we ook wel eerstegraads acne. De comedonen staan hierbij op de voorgrond. Bij deze vorm van acne vulgaris is meestal een vet voorhoofd met wit/gele papels met in het midden een zwarte punt, dit zijn open en gesloten comedonen. Dit is de mildste vorm van acne in het gezicht zonder ontstekingen die vaak in de puberteit optreedt. • acne punctata: comedonenacne met kleine rode pukkeltjes tussen de comedonen. In het centrum van elke puistje is ook een comedo waar te nemen. • acne cystica: diep in de huid gelegen, ernstige ontstoken cysten die leiden tot littekens. Er skin picking

acne corporis

acne comedonica

acne punctata

acne cystica

acne papulosa

acne pustulosa

acne indurata

Acne conglobata

conflueren

zijn comedonen zichtbaar, maar de ontsteking zit hier in kleine oppervlakkige cysten in plaats van in de comedonen. De cysten kunnen alleen operatief verwijderd worden wanneer de huid rustig is en in een niet-ontstoken stadium. • acne papulosa: acne met veel rode tot paarsrode, knobbelvormige verhevenheden, papels, of puisten te zien; • acne pustulosa: acne papulosa kan gemakkelijk overgaan in acne pustulosa. We spreken dan van acne pustulosa als de papel of puist een zichtbaar etterkopje heeft. Bij acne pustulosa zijn dus puisten met gele etterkopjes aanwezig; • acne indurata: bij deze acne vulgarisvorm zien we diepliggende puisten die aanvoelen als harde knobbels. Ze komen voor aan de zijkanten van de wangen en de nek en kunnen meer of minder pijnlijk zijn.

Acne conglobata Ook acne conglobata valt onder de acnevormen met een endogene oorzaak. Het is ernstige vorm van acne in het gezicht of op de rug met ernstige ontstekingen die leiden tot littekens. Acne conglobata ontstaat vaak als een exacerbatie van al bestaande acne als gevolg van overgevoeligheid voor androgenen. De huid is vet met een zeer verhoogde talgproductie. Op wangen, kin en voorhoofd of rug komen ernstig ontstoken papels, pustels en noduli die soms leiden tot grote cysten, infiltraten en abcessen. Er zijn grote open en gesloten comedonen zichtbaar. De papels en de pustels gaan in elkaar over (conflueren), waardoor de ontstekingen erg hevig zijn.

Er zijn veel littekens zichtbaar in het gezicht of op de rug van eerder actieve acne. Na genezing blijven veelal forse littekens achter. Deze vorm van acne komt meestal bij mannen voor, ook nog tot na hun 20ste levensjaar. Acne conglobata is een contra-indicatie voor behandeling door de schoonheidsspecialist.

Acne fulminans Acne fulminans is een explosie van ernstige acne conglobata met koorts en algehele malaise bij volwassenen. De kenmerken zijn hetzelfde als bij acne conglobata, maar dan gepaard met koorts, gewichtsverlies, gewrichts- en spierpijnen. Behandeling met antibiotica moet met spoed gestart worden. Deze vorm van acne komt zeer zelden voor. Meestal bij vrouwen in het gezicht. Oorzaak is onbekend. Het is een contra-indicatie voor behandeling door de schoonheidsspecialist. acne fulminans

Acne keloïdalis Acne keloïdalis is een acnevorm waarbij keloïd is gevormd. Het is een chronische huidaandoening met rode papels en noduli bij een meestal donkerder huidtype, bijvoorbeeld in de nek. In de beginfase zijn ook pustels zichtbaar. acne keloïdalis

De ontstekingen worden littekens, die groter worden en keloïd vormen. Vaak als gevolg van acne conglobata. De behandeling bestaat uit voorkomen van het dragen van schurende kleding en sieraden. Medische behandeling bestaat uit antibiotica, lasertherapie of excisie. Omdat een donkere huid gevoeliger is voor litteken woekeringen, wordt opereren meestal niet aanbevolen. Ook acne keloïdalis is een contra-indicatie voor de schoonheidsspecialist.

Acne tarda Acne tarda is een vorm van jeugdpuistjes die op latere leeftijd ontstaat. Het komt op volwassen leeftijd voor bij vrouwen tot ongeveer acne tarda

premenstruele acne 40 jaar. Deze vorm van acne heeft voornamelijk hormonale afwijkingen of schommelingen als oorzaak. Een vrouw met acne tarda vertoont vaak ook andere lichamelijke symptomen, zoals menstruatiestoornissen, pijnlijke borsten, overbeharing, overgewicht of haaruitval. Soms ontstaat het door een onderliggende aandoening zoals polycysteus ovariumsyndroom (PCOS). De pustels, papels of comedonen zitten vaak op de kin en kaaklijn. Acne tarda is een relatieve contra-indicatie voor behandeling door de schoonheidsspecialist en wordt medisch behandeld.

Premenstruele acne De menstruatiecyclus duurt gemiddeld 28 dagen. De cyclus begint op de eerste dag van de menstruatie en kan worden verdeeld in drie delen: de folliculaire fase (dag 1 tot en met dag 13), de eisprong (de 14e dag) en de luteale fase (dag 14 tot en met dag 28). Tijdens de folliculaire fase ontwikkelt de eicel zich binnenin de follikel. Na de eisprong (als de eicel de eierstok heeft verlaten), vormt de follikel een kliertje, genaamd Corpus luteum of geel lichaam. Dit is de luteale fase. Wanneer de rijpe eicel niet bevrucht wordt, verdwijnt het Corpus luteum na 12 dagen, daalt de hormoonspiegel weer en wordt een vrouw ongesteld. Bij vrouwen die daar gevoelig voor zijn, kunnen de hormonale veranderingen, die gepaard gaan met de verschillende fasen van de cyclus, kan acne ontstaan. Meestal ontstaat acne vlak voor de menstruatie en daarom spreekt men van een premenstruele acne. Acne ontstaat bij een verstopping of een ontsteking van de talgklieren. Een goede behandeling tegen acne is belangrijk, omdat er anders littekens kunnen achterblijven. Bij een normale menstruatiecyclus van gemiddeld 28 dagen worden de talgklieropeningen wijder (tussen de 9e en 14e dag en tussen de 21ste en 26ste dag) en nauwer (tussen de 15e en 20ste dag). Hierdoor kan er meer of minder stuwing van talg ontstaan; als de talklieruitgang nauwer is, kan de talg er minder goed uit en ontstaat stuwing. Ook versterkte bacteriegroei in de talgstuwing is een mede. Gemiddeld op de 22ste dag wordt de acne erger.

In de periode voor de menstruatie neemt het hormoon progesteron de overhand, dat activerend werkt op de talgklieren. Na de menstruatie neemt het hormoon oestrogeen weer de overhand, dat remmend werkt op de talgproductie en de acne verdwijnt weer. Premenstruele acne komt vooral voor in de kin en kaaklijngebieden.

Acne inguinalis/acne axillaris Acne inguinalis en acne axillaris komen voornamelijk voor in de liezen (acne inguinalis), oksels (acne axillaris) en het anogenitale gebied (rond de anus en de genitaliën). Deze vormen van acne kunnen veel verschillende oorzaken hebben, bijvoorbeeld transpiratie, de overgang, overgewicht en suikerziekte. De aandoening begint meestal in of na de puberteit onder invloed van androgenen hormonen. Primair is de talgklier aangetast, secundair de apocriene zweetklier. Acne inguinalis en acne axillaris komen vrijwel alleen bij vrouwen voor. Beide vormen kenmerken zich door chronische ontstekingen met pus, die met forse littekens genezen. Ook komen papels en pustels voor, die kunnen samenvloeien tot grote cysten en abcessen. acne inguinalis acne axillaris

Acne neonatorum/ acne infantilis/acne infantum Acne neonatorum of acne infantum wordt ook wel babyacne genoemd en is eigenlijk een buitenbeentje in de ‘acnefamilie’. Het komt vrij vaak voor dat pasgeboren baby’s kleine acnepuistjes in het gezicht krijgen onder invloed van hormonen, zoals androsteron en testosteron. Anders dan veel mensen denken, komen de hormonen niet in het lichaam van de baby door het drinken van borstvoeding. Dat gebeurt al voor de geboorte. De hormonen, die via de navelstreng uit de bloedbaan van de moeder aan de baby zijn doorgegeven, blijven na de geboorte nog een aantal weken in het lichaam van het kindje aanwezig. De pukkeltjes die hiervan het gevolg zijn, zijn kleine verstoppingen van de poriën door een opeenhoping van talg. Omdat de talg niet afgevoerd kan worden, raken de talgklieren soms ontstoken. Meestal acne neanatorum

acne infantum baby-acne

mallorca acne

acne aestivalis

cosmetica acne ontstaan de, op jeugdpuistjes lijkende, pukkeltjes bij een baby binnen twee tot vier weken na de geboorte. Dit verschijnsel wordt baby-acné (ook wel acne infantum of acne neonatorum) genoemd. De acne komt voor op het gezichtje, vooral op de wangen met papels, pustels en nodi bij baby’s en peuters. Acne neonatorum komt meestal voor bij babyjongens tot drie maanden oud. Acne infantilis komt vooral voor bij babymeisjes tussen de drie maanden en één jaar oud. De pukkeltjes mogen niet worden uitgeknepen, met producten worden behandeld of gewassen worden met zeep. Hoewel het herstellend vermogen van een babyhuidje enorm groot is, kunnen er toch littekens ontstaan. De verschijnselen zijn meestal mild en verdwijnen vanzelf.

Acne aestivalis of Mallorca acne Mallorca acne is de term die gebruikt wordt voor een acne-achtige huiduitslag, die gezien wordt bij vakantiegangers na een zonnige vakantie. Mallorca acne staat ook bekend onder de naam ‘acne aestivalis’. Hoe Mallorca acne precies ontstaat, is nog onduidelijk. Het kan zijn dat het ontstaat na zonverbranding, waarbij de afvoergangen van de haarfollikels geblokkeerd raken door de UVschade. De huid kan flink beschadigd raken, vervellen en daarna over afvoergangen heen groeien. Ook zweetklieren raken geblokkeerd na zonverbranding. Het kan ook zijn dat het door zonnebrandcrèmes en oliën wordt veroorzaakt (acne venenata, cosmetica acne), waardoor ook een afsluiting van de huidporiën wordt veroorzaakt. Mallorca acne is dan een variant van de zogenaamde ‘cosmetica acne’. De uitslag ontstaat door verdikking van de hoornlaag, waardoor afvoergangen van talgkliertjes verstopt raken. De verdikking van de hoornlaag is een gevolg van (overmatige) blootstelling aan UV-stralen. De uitslag is een vorm van zonneallergie oftewel de polymorfe lichteruptie. Gelijksoortige huiduitslag wordt ook gezien bij mensen die UVA lichttherapie volgen, bijvoorbeeld bad-PUVA. Anders dan bij gewone acne zien we bij Mallorca acne maar één of twee soorten huidafwijkingen. Er zijn kleine rode ronde bultjes die verlopen via de patroon van de haarzakjes (folliculair patroon). Comedonen en puskopjes worden echter niet gezien. De bultjes zitten voornamelijk op de schouders, bovenarmen en decol-

leté gebied, maar kunnen ook in het gezicht en op de rug zitten. De bultjes kunnen jeukklachten geven. Mallorca acne wordt alleen met lokale middelen behandeld, zoals tretinoïne crème of benzoylperoxide gel. Dit zijn middelen die de verdikte hoornlaag weer zachter maken waardoor de verstoppingen worden verholpen. Mallorca acne gaat meestal vanzelf over, geneest zonder achterlating van littekens, maar heeft wel de neiging om iedere zomer weer terug te keren.

Soms wordt acne veroorzaakt door exogene oorzaken, dus oorzaken die niet vanuit het lichaam zelf komen, maar van buitenaf. Dat zijn bijvoorbeeld acne mechanica, acne tropicalis en acne venenata, waaronder chlooracne en cosmetica vallen.

Medicijnenacne Hierbij is acne een bijwerking als bepaalde geneesmiddelen langdurig worden gebruikt. Voorbeelden zijn kalmerende middelen, die broom bevatten, bepaalde epilepsiemedicijnen (fenytoïne), prednison, sommige vitaminepreparaten (vitamine B6 en B12) en corticosteroïden. Na stoppen met het veroorzakende middel verdwijnen de laesies binnen enkele weken of maanden. medicijnenacne

Beroepsacne Deze vorm ontstaan door langdurig contact met bepaalde chemische stoffen. Het wordt gezien bij garagemonteurs, werktuigbouwkundigen, stratenmakers en dakbedekkers, die beroepshalve vaak langdurig en intensief in aanraking komen met teer (smeer)olie of petroleum.

• Acne tropicalis is een ernstige acne conglobata door tropisch klimaat en veel blootstelling van de huid aan zonlicht. Het kwam bijvoorbeeld veel voor bij Amerikaanse soldaten in de Vietnamoorlog.

Ondervoeding en stress zijn factoren die de aandoening verergeren. Meestal komt acne tropicalis voor op de romp en armen, maar het kan ook in het gezicht. Er zijn geen comedonen zichtbaar, maar voornamelijk rode papels. De enige kans op genezing beroepsacne

acne tropicalis

acne venenata

acne mechanica is door verblijf op koelere plaatsen. Mensen die acne tropicalis krijgen, hebben meestal eerder acne vulgaris gehad. De kenmerken van acne tropicalis zijn vergelijkbaar met die van acne conglobata: infiltraten en met etter gevulde onderhuidse holten. Acne tropicalis komt voornamelijk voor op de rug, billen en dijen.

• Acne venenata is een contactacne die voorkomt op plaatsen waar het contact met het product plaats vindt. Bij dit type acne wordt de oorzaak bij cosmetica en bij minerale oliën, teer en andere stoffen neergelegd. Het openbaart zich als de huid de bacteriën uit de minerale oliën, teer en andere stoffen niet kan weren. Het komt vooral bij vrouwen voor, omdat zij vooral degene zijn die cosmetica en oliën gebruiken. Ook mensen die werken met teer zijn er erg kwetsbaar voor. Acne venenata kenmerkt zich door vele kleine comedonen. Als acne venenata wordt veroorzaakt door chloor, dan noem je dit ook wel chlooracne. Acne venenata komt voor op alle huidgebieden die in aanraking komen met de stoffen die een ontstekingsreactie veroorzaken.

• Acne mechanica wordt veroorzaakt door hoge temperatuur samen met druk, wrijving of schuren van bijvoorbeeld kleding, gips en riemen. Door de druk, wrijving of schuring wordt de hoornlaag extra verdikt, waardoor de talg niet goed kan wegvloeien. In principe veroorzaakt dit geen acne, maar het kan bestaande acne wel verergeren. Acne mechanica kenmerkt zich door comedonen, papels en pustels. Deze vorm van acne komt vaak voor bij seborrhoe. Acne mechanica komt voor op alle huidgebieden die

wordt blootgesteld aan druk, wrijving of schuren. De aandoening komt vaak voor bij soldaten, atleten, mensen die veel een helm dragen (motor- of bromfietsrijders), professionele muzikanten (viool) of mensen die hun mobiele telefoon veel gebruiken.

Alles wat langere tijd tegen het lichaam drukt of wrijft, kan de huid irriteren wat weer kan leiden tot acne. Mensen die acnegevoelig zijn, hebben een grotere kans om acne mechanica te ontwikkelen. De symptomen zijn eerst blackheads en whiteheads en daarna papels en pustels tot uiteindelijk grote pustels met pusvorming.

Het normale gebruik van de mobiele telefoon tegen de zijkant van het gezicht geven wrijving en druk. Daarnaast bevatten veel mobiele telefoons nikkel dat de huid kan irriteren, waardoor rode jeukende irritaties ontstaan die weer acne mechanica tot gevolg kunnen hebben.

Een waarschijnlijke bijdrage aan de door de mobiele telefoon ontstane acne mechanica is de aanwezigheid van bacteriën aan de telefoon. Deze kunnen gemakkelijk ontstekingen veroorzaken, omdat de beschermlaag van de huid al is aangetast door de wrijving van de telefoon op de huid. Ook het dragen van te strakke kleding kan een oorzaak zijn van acne mechanica. Het komt dan ook vaak voor op plekken onder bhbandjes of strakzittend ondergoed.

Acne mechanica kan behandeld worden door de oorzaak aan te pakken. Desinfecteer de mobiele telefoon bijvoorbeeld regelmatig en bel handsfree. Wanneer er gestopt wordt met het dragen van te strakke kleding kan de huid zichzelf herstellen, wat ertoe leidt dat de acne langzaam verdwijnt. Er zijn ook crèmes beschikbaar die het doen verdwijnen, deze dienen salicylzuur of benzoylperoxide te bevatten.

Cosmetica acne Acne cosmetica of cosmetica acne is een milde maar hardnekkige vorm van acne, die veroorzaakt wordt door make-up. Het ontstaat door het gebruik van cosmetica en dat verergert ook de kwaal. acne cosmetica

chlooracne

dioxine Vooral foundations zijn vaak comedogeen, dat wil zeggen: ze veroorzaken comedonen. In principe kunnen alle soorten cosmetica die in contact komen met de huid, puistjes veroorzaken. Er is waarschijnlijk een connectie met de minerale of synthetische bestanddelen in de cosmetica. Deze sluiten de huid af. Naast makeup producten bevatten ook lotions, gels, shampoos, conditioners minerale stoffen. Ook de gebruikte conserveringsmiddelen kunnen de boosdoeners zijn. Cosmetica acne ontstaat vaak pas na langere tijd gebruik van het veroorzakende product. Acne cosmetica komt meer bij vrouwen voor, vooral tussen 25 en 50 jaar. Het kan soms lang duren voordat de aandoening verdwijnt. De aandoening komt alleen in het gezicht voor, vooral op de kin en in mindere mate op de wangen. Overal op het gezicht is irritatie te zien, de huid wordt rood en er verschijnen papels. Verschillende talgkliertjes kunnen verstopt raken, waardoor er ook met pus gevulde pustels kunnen verschijnen.

Chlooracne Chlooracne is een zeldzame vorm van acne die wordt veroorzaakt door gechloreerde koolwaterstofverbindingen. De meest voorkomende oorzaak van chlooracne is dioxine, dat in de vorm van landbouwgif in de voedselketen terecht komt, maar ook andere chloorverbindingen die in de landbouw en de chemische industrie worden verwerkt, kunnen chlooracne veroorzaken. Dit soort chloorverbindingen wordt gebruikt voor het bestrijden van onkruid, zoals insecticiden en schimmelwerende middelen. Mensen kunnen worden vergiftigd door ongevallen in de industrie, langdurige blootstelling aan landbouwgif of via de voeding (koemelk). Minder bekend is dat in sigarettenrook, naast teerverbindingen, ook dioxinen voorkomen. Dat is waarschijnlijk ook de verklaring waarom het roken van sigaretten blackheads veroorzaakt en acne ectopica.

Een bekend voorbeeld van chlooracne uit de media is de bewuste vergiftiging met dioxine van de presidentskandidaat van Oekraïne, Victor Yushchenko, in 2004. Onbekende tegenstanders serveerden hem soep met daarin dioxine, waarna hij in korte tijd een ernstige chlooracne in het gelaat ontwikkelde, naast andere klachten. De

meest voorkomende symptomen van chlooracne zijn het ontstaan van vrij grote bultjes op de huid die overal kunnen voorkomen en gelig van kleur zijn. Vooral het gezicht en de rug worden aangedaan. Ook kan de huid kan een vergrijsde kleur aannemen en kan overmatig zweten voorkomen bij dit type acne. Een verschil met acne vulgaris is dat bij chlooracne ook vaak comedonen achter de oren te vinden zijn. Chlooracne kan op identieke wijze behandeld worden als normale acne. Bijvoorbeeld door specifieke huidverzorgingsproducten, antibioticakuren of door middel van isotretinoine. Dit laatste middel wordt vooral bij ernstige varianten gebruikt, het zorgt ervoor dat de talgproductie afneemt. Indirect wordt daarmee de acne geremd.

Acne door intolerantie (acne artificialis) Acne artificialis is een acne-achtige aandoening die ontstaat door intolerantie ten gevolge van in- en/of uitwendig gebruik van bepaalde stoffen, bijvoorbeeld kalmerende of pijnstillende middelen. Acne door intolerantie kan zich bij iedereen en op elke leeftijd voordoen. Deze acne berust niet op een functionele stoornis van de talgklier, zoals bij acne vulgaris. Bij intolerantie acne na het inwendig gebruik van stoffen (zoals kalmerende middelen met broom en jodiumzouten, pijnstillende middelen zoals aspirine) kunnen de puistjes verschijnen op alle huidregionen waar talgklieren zijn. Comedonen worden hierbij niet waargenomen. Bij intolerantie acne na uitwendig contact van de huid met stoffen waarvoor de overgevoeligheid bestaat, treedt de puistvorming meestal alleen op de contactplaats op, meestal wel gecombineerd met comedonen. Grote en sterk etterende puisten komen bij acne door intolerantie niet voor. acne artificialis