TIBET SUPPORT GROEP NEDERLAND
Nieuwsbrief Maart 2019 VREDESMARS IN BRUSSEL OP 10 MAART TIBET-CONCERT CHRIS HINZE TIBET-VLAGGENACTIE
Ten geleide Losar Tashi Deleg! Wij wensen u een prachtig Aarde-Varken-jaar. De Losar-viering begon dit jaar, in Tibetaanse telling 2146, op 5 februari. Tibetanen bereiden zich traditioneel voor op hun nieuwjaar door hun huis schoon te maken, wierook te branden en speciale gerechten te bereiden. Mantra’s klinken, gebedsvlaggen wapperen, er wordt gedanst en feest gevierd, het jaar wordt vol verwachting ingeluid… maar niet overal. Tenpa Daghyal woont in Australië. Als Tibetaan in ballingschap wil hij Losar niet vieren tot de hereniging van de Tibetanen binnen en buiten Tibet. Om aandacht te vragen voor de mensenrechtensituatie in Tibet ging Tenpa dit jaar zelfs in hongerstaking tijdens de Tibetaanse jaarwisseling. De Tibet Support Groep vraagt dit jaar ook weer aandacht voor Tibet en stuurt daarom de grote gemeenten in Nederland het verzoek de Tibetaanse vlag uit te hangen op 10 maart, de herdenkingsdag van de Tibetaanse Volksopstand. Vlagt u ook mee? Rosemarijn Dissen Coördinator Tibet Support Groep Nederland
Tomoyo Ihaya
Bestel de Tibetaanse vlag: www.tibetwinkel.nl Word donateur of doe een eenmalige donatie, zo kunnen wij onze steun aan de Tibetanen blijven voortzetten! Rekeningnummer NL23INGB0000341919 t.a.v. Stichting Tibet Support Groep NL
KOM NAAR BRUSSEL OP 10 MAART Dit jaar vindt in Brussel de 60e herdenking plaats van de Tibetaanse Volksopstand van 1959 in Lhasa (de hoofdstad van Tibet) en de vlucht van Zijne Heiligheid de Dalai Lama naar India, waarna honderdduizenden Tibetanen volgden. Doet u mee? Sluit aan bij de Europese Solidariteitsmars voor Tibet in het hart van de Europese Unie, Brussel. Vanuit alle hoeken van Europa sluiten Tibetanen en Tibet-supporters zich aan bij deze belangrijke vredesmars. Ook vanuit Nederland doen we mee op deze historische dag om het Tibetaanse volk te laten weten dat zij niet alleen staan in hun streven naar vrijheid. Vanuit Nederland vertrekken op 10 maart speciale bussen naar Brussel vanaf Amsterdam, Utrecht, Breda en Rotterdam met aankomsttijd in Brussel 11.00 uur. Om 18.00 uur vertrekken de bussen weer naar Nederland.
LAATSTE TIBET-CONCERT CHRIS HINZE, MIS HET NIET Chris Hinze speelt op 26 april in de Roode Bioscoop in Amsterdam. Aanvang 20.30 uur. Dit is zijn laatste Tibet-concert! Al ruim veertig jaar communiceert Chris Hinze muzikaal met andersoortige culturen en gaat hij gewapend met professionele audio- en video-opnameapparatuur op pad. In dit geval is het mystieke Tibet het land van inspiratie. De combinatie van adembenemende reisimpressies (op een gigantisch scherm) en livemuziek zorgt voor een optimaal effect bij het grote publiek, getuige de volle tot uitverkochte zalen van vorige multimediaconcerten in binnen- en buitenland. Tibet, on the roof of the world neemt u mee naar de fascinerende wereld van de Tibetanen, hun gemeenschappen, religies en de muziek te midden van de alles overweldigende natuur. www.chrishinze.nl voor alle speeldata
Vanaf 11.00 uur start de solidariteitsmars vanaf station Gare du Nord in Brussel. Tegen 18.00 uur eindigt de vredesmars bij Le mont des Arts bij het Centraal Station. Geef u op om mee te gaan door uw contactgegevens en opstapplek door te geven: info@tibet.nu en maak € 10 over op rekeningnummer NL23INGB0000341919 t.a.v. Stichting Tibet Support Groep, Amsterdam, met omschrijving: 10 maart – busbijdrage U ontvangt een betalingsbevestiging/deelnamebevestiging per e-mail. Opstapplaatsen in Nederland 10 maart 2019 – Amsterdam vertrek 6.45 uur, Station Sloterdijk (Piarcoplein) – Utrecht vertrek 7.45 uur, Jaarbeursplein (Croeselaan hoek Veemarktplein) – Rotterdam vertrek 8.00 uur, Centraal Station (Conradstraat) – Breda vertrek 8.45 uur, Centraal Station (Stationsweg tegenover Q-park Stationsweg)
VLAGGENACTIE, DOE MEE! Dit jaar vindt in samenwerking met wereldwijde Tibet-organisaties op 10 maart de Tibetaanse-vlaggenactie plaats om de Tibetaanse Volksopstand te herdenken en solidariteit te tonen met het Tibetaanse volk. Wij roepen supporters op om op 10 maart de Tibetaanse vlag uit te hangen. Bestel de vlag bij de Tibetwinkel, www.tibetwinkel.nl De vlag van Tibet is in 1913 door de dertiende Dalai Lama geïntroduceerd. Na 1950 is de vlag in China verboden, ook in de Tibetaanse Autonome Regio (TAR). De vlag is het symbool van de Tibetaanse regering in ballingschap in McLeod Ganj, nabij Dharamsala. Alle elementen binnen de vlag hebben een symbolische betekenis. In het midden ervan is de besneeuwde heilige berg Kailash afgebeeld, die symbool staat voor de ligging van Tibet in het indrukwekkende Himalaya-gebergte in het hart van Azië. De zon en het juweel zijn
Losar, Tashi Deleg, geluk en zegen voor het nieuwe jaar Marieke Keurentjes-van den Brink Op 5 februari jl. vierde de Tibetaanse gemeenschap in Nederland Losar, nieuwjaar. Zij luidden het jaar 2146 in, het jaar van het Aarde-Varken. Losar staat symbool voor reiniging en het nieuwe verwelkomen. Er wordt als het ware een nieuw leven begonnen. De huizen worden grondig schoongemaakt, maar ook reinigen in de vorm dat ruzies bijgelegd en schulden vereffend worden. Boze geesten die op de loer liggen, worden ceremonieel verdreven. Het is een echt familiefeest. Ik ben uitgenodigd om Losar met de Tibetaanse gemeenschap mee te vieren. Wanneer ik de evenementenlocatie De Koning in Amsterdam binnenstap, is de zaal al goed gevuld. Zoals de Losar-traditie betaamt, zijn de Tibetanen gekleed in prachtige kleurrijke traditionele nieuwe kleding. Ik vraag mij af of het Losar-festival in Nederland nog net zo gevierd wordt als vroeger in Tibet? Ik raak aan de praat met Pasang, een jonge Tibetaanse vrouw, en vraag haar hoe zij Losar viert. Zij is vanmorgen vroeg opgestaan om voor het huisaltaar te bidden en offers neer te leggen. Daarna heeft ze een bad genomen om het oude jaar van zich af te spoelen en heeft ze haar nieuwe kobaltblauwe Tibetaanse wikkeljurk aangetrokken. Vanmorgen heeft ze dresi gemaakt en gegeten, een gezoete Tibetaanse rijst met rozijnen. De afgelopen dagen is ze druk geweest met het huis schoonmaken, want dat is een belangrijke traditie, benadrukt ze. Vooral de keuken, want daar wordt al het nieuwjaarseten klaargemaakt. Zo ook de guthuk, een soep, op oudjaarsavond. Ze legt uit dat deze soep speciaal is omdat hier deegballen in zitten waar speciale ingrediënten in verstopt worden. Elk ingrediënt zegt iets over het karakter van de persoon die het vindt. Zo wordt er gezegd dat iemand die chili in zijn deegbal vindt hard kan praten, en bij steenkool een zwart hart heeft. Wol staat voor goedhartigheid en munt brengt welvaart en fortuin. Meerdere aanwezigen die ik spreek, hebben samen met hun hele gezin deze soep gegeten en een gezellige avond aan tafel gehad. Familie en vrienden staan deze dagen centraal. Pasang haar ouders wonen nog in Tibet en daarom is het voor haar heel belangrijk om deze dag samen met de Tibetaanse gemeenschap te vieren. De traditie van het eerste water halen om vrijgesteld te worden van alle tegenslagen in het nieuwe jaar is in Nederland niet meer van toepassing. Want het water komt hier gewoon uit de kraan! Oudejaarsdag staat in Tibet in het teken van een kloosterbezoek om de goden te aanbidden en religieuze ceremonies bij te wonen. Omdat dit in Nederland niet mogelijk is, bidden ze voor het huis altaar. Dit wordt speciaal versierd voor het nieuwe jaar. Zo wordt er een chemar, een versierde doos, gevuld met tsampa, suiker en boter, neergezet. Gasten gooien wat tsampa in de lucht waarna ze een zegen opzeggen. Op het altaar worden ook stapels gefrituurde koekjes, khapse genaamd, gelegd, samen met kleurrijk verpakt snoep. De koekjes en snoepjes zijn vandaag ook meegenomen en
boeddhistische symbolen. De zon die opkomt boven de besneeuwde berg staat voor genot van vrijheid, spirituele gelukzaligheid en de materiële welvaart voor alle stammen van Tibet. Het driekleurige juweel dat door de sneeuwleeuwen wordt vastgehouden, symboliseert de achting van het Tibetaanse volk voor de Boeddha, de dharma (Boeddha’s leer) en de sangha (de boeddhistische gemeenschap). De zes rode, uit de zon komende, lichtstralen staan voor de zes oorspronkelijke stammen van Tibet: Se, Mu, Dong, Tong, Dru en Ra. De kleur blauw symboliseert de aanvaarding en interactie van het geestelijk en het wereldlijk gezag. De twee sneeuwleeuwen staan voor een vorm van bestuur, de regering die zowel de geestelijke als de wereldlijke macht heeft, die wordt gekenmerkt door boeddhistische principes. Zij representeren ook de inachtneming van de morele waarden zoals onderwezen binnen het Tibetaans boeddhisme. De gele rand van de vlag symboliseert de leer van Boeddha, de bloei en de verspreiding ervan. Deze is als puur, verfijnd goud en is onbegrensd door tijd en ruimte.
staan overal op tafel. Ook de chang, gerstebier, ontbreekt vandaag niet. Bij de ingang in de zaal staat op de tafel ook een chemar, waar iedereen die binnenkomt wat tsampa in de lucht kan gooien. Het wordt mij al snel al duidelijk dat de Losar-festiviteiten in Nederland geen twee weken duren zoals in Tibet, want er moet ook gewerkt worden, is het praktische antwoord. Gelukkig zijn er nog veel traditionele onderdelen van het Losar-festival gebleven. Iedereen pikt eruit wat voor hen van betekenis en praktisch haalbaar is. In Tibet verschillen de tradities ook sterk, vaak afhankelijk van uit welke regio ze komen. Maar één ding is mij duidelijk: de familiebanden staan centraal, net zoals hier in Nederland met oud en nieuw. Losar is een tijd waarin ze hun Tibetaanse cultuur levend houden. Iets wat in Tibet steeds moeilijker wordt.
door ine van schaik
Tekst
84000 – ideële Tibetaanse juwelen ‘(...) I pay homage to Avalokitesvara, Mahesvara, lover of lotuses, giver of the supreme boon, who has power; who illuminates the world; who brings relief (...)’ – de Karandavyuha Soetra, de ‘precious king of the Mahayana sutras’, een van de door 84000 vertaalde teksten, is grotendeels gewijd aan het loven van bodhisattva Avalokitesvara. De titel Karandavyuha laat zich vertalen als een ‘kistje’ met de ‘grootse opeenvolging’ van manifestaties en verrichtingen van de bodhisattva van mededogen. Mede omvat de soetra een queeste naar de ‘six-syllable queen of mahavidyas’, de zes-lettergrepige mantra Om Manipadme Hum, de ultieme essentie van Avalokitesvara. De Karandavyuha Soetra zou een van de eerste twee boeddhistische teksten zijn die Tibet hebben bereikt ten tijde van Lha Thothori’s heerschappij in de vijfde eeuw – afhankelijk van de geraadpleegde verslaglegging in een kistje dat vanuit de hemel op het dak van het koninklijk paleis in een neerwaartse beweging werd onderbroken, dan wel uit handen van missionarissen uit het land van Li, het hedendaagse Khotan. De Karandavyuha Soetra is een vroege mantrayana-soetra en vormt de bron van de mantra Om Mani Padme Hum, die binnen de Tibetaans-boeddhistische traditie een prominente plaats inneemt. In de soetra worden in een serie vertellingen binnen verhalen de activiteiten van Avalokitesvara in verschillende rijken beschreven. Dit leidt uiteindelijk tot de beschrijving van de extreme zeldzaamheid van de bodhisattva’s mantra Om Mani Padme Hum, die als zodanig slechts twee keer voorkomt in de soetra. De tekst spreekt evenwel veelvuldig van de sadaksari mahavidya, de ‘zeslettergrepige grote formulering’. De Karandavyuha Soetra vormt een basis en een bron van citaten voor het onderricht en de beoefening geformuleerd in de compilatie bekend onder de titel Mani Kabum ofwel de Honderdduizend woorden van Mani. De Mani Kabum, toegeschreven aan monarch Songtsen Gampo († 650), behelst een tussen midden twaalfde en midden dertiende eeuw ontdekte schattekst gewijd aan de bodhisattva van mededogen en vormt het fondement voor de rijke traditie van Tibetaanse Avalokitesvara-praktijken en -onderricht, waaruit de voorname rol van de soetra spreekt.
84000 Translating the Words of the Buddha is een ideëel initiatief, gericht op vertaling en wereldwijde toegankelijkheid van de canonieke Tibetaanse teksten die de Kangyur en de Tengyur omvatten. Inmiddels weet er zich zo’n 12,5 procent van de 70.000 te vertalen Kangyur-pagina’s gerealiseerd; naar verwachting vervolgd door de vertaling van de 161.800 van de Tengyur. Bij alle teksten biedt 84000 een introductie, noten, een bibliografie, een glossarium en referentiemateriaal anderszins, daarmede e-juwelen realiserend – een grote schat ten behoeve van het welzijn van alle wezens, levend in het heden dan wel later in de tijd. Of, aldus tulku Pema Wangyal Rinpoche: ‘It’s not just the heritage of one tradition, one civilization or one nation – it’s the heritage of the world. The Kangyur and Tengyur will really contribute to the happiness, peace and freedom of all mankind.’ The Baskets Display, Karandavyuha, Aryakarandavyuhanamamahayanasutra, read.84000.co/translation/ toh116.html Met dank aan: Studholme, Alexander, The origins of Om Manipadme Hum. A study of the Karandavyuha Sutra. Albany, NY: State University of New York Press, 2002
www.tibetwinkel.nl In de TIBETWINKEL in de Spuistraat in Amsterdam wacht u een mooie verrassing als u een cd uit de serie van Chris Hinze aanschaft. Bovendien bieden we verschillende kortingen. De Tibetwinkel bestaat al meer dan dertig jaar en met uw aankoop steunt u de Tibet Support Groep en de Tibetanen. Zo komen verschillende producten uit het Kopan-klooster in Nepal, zoals wierook, en van het Gu Chu Sum-project in India, waar Tibetaanse
voormalig politieke gevangenen aan een nieuwe toekomst werken. Traditionele Tibetaanse kleding, zijden tassen en shawls zijn enige producten die uit de Gu Chu Sum-ateliers komen. In de Tibetwinkel vindt u een verscheidenheid aan klankschalen, interessante boeken, sieraden, Boeddhabeelden, een groot assortiment wierook en verzorgingsproducten en thee van het Tibetaanse merk Sörig.
www.tibet.nu Word donateur info@tibet.nu Colofon
Redactie: Rosemarijn Dissen, Ine van Schaik Vormgeving: Erik Schermer De nieuwsbrief van de TSG verschijnt eenmaal per kwartaal. Redactieadres: Spuistraat 185A, 1012 VN Amsterdam www.tibet.nu Foto voorzijde: TSG/SOTC