door ine van schaik
Boek
Eer aan de geest Een honderd en één verzen omvattend dichtwerk, gericht aan de inwoners van Tingri, gelegen in het zuiden van de provincie Tsang, daar waar de uit Zuidoost-India afkomstige (Pa) Dampa Sangye (?-1117) – mede bekend onder de naam Paramaboeddha – de, naar gezegd van de Boeddha verkregen, wondersteen die hij vanuit India richting Tibet zou hebben geworpen tijdens een van zijn bezoeken aan het Land van Sneeuw aantrof. Pa Dampa, ‘verheven vader’, zou daar zijn monastieke zetel hebben geïnstalleerd op een plek ‘omringd door muskusherten’. Dampa Sangye zou driemaal naar Tibet zijn gereisd, ‘voor zijn eerste, middelste en laatste verblijf aldaar’.
TIBET SUPPORT GROEP NEDERLAND
Dilgo Khyentse (1910-1991), houder van de overlevering van de nyingma-school die mede een belangrijke rol heeft gespeeld binnen de rimé-beweging, bood in 1987 in het Shechen-klooster in Nepal een uiteenzetting over het spirituele testament van Dampa Sangye, zijn verzen van advies. De tekst van de verzen als zodanig en het mondelinge onderricht van rinpoche daarover vormt de inhoud van het onderhavige boekwerkje. Vers 46 spreekt als volgt:
Geniet van die meest verheven rijkdom, de kostbaarheid van de natuur van de geest, Mensen van Tingri, die nooit kan worden uitgeput.
In het commentaar hierop wordt gesproken over het verzamelen van fortuinen en bezittingen anderszins, tegenover enige immateriële ‘kostbaarheden – rijkdommen als wijsheid, mededogen, vertrouwen, vrijgevigheid en ijver – die zich net zo snel vermeerderen als dat we ze gebruiken. Deze kostbare juwelen zijn in overvloed aanwezig in de natuur van de geest (...).’ Opdat deze ruimte wordt geboden.
Nieuwsbrief Juni 2018
En vers 95:
Als je niet vasthoudt aan de drie of vijf vergiften, is het pad dichtbij, Mensen van Tingri, ontwikkel krachtige tegengiffen voor hen.
Volgens het commentaar heersen in onze geest niet zelden ‘de vijf vergiften – begeerte, haat, onwetendheid, jaloezie en trots. (...) Als je je hevige emoties de vrije teugel laat, zullen ze je domineren. Maar als je ze zorgvuldig analyseert door ze terug te volgen naar hun bron, verdwijnen ze.’ Deze storende emoties kennen de macht die eraan wordt verleend. Het reduceren van die kracht vergt confrontatie met sterke tegengiffen. Een ode aan transformatie van de geest, waarvan het belang mede tot uitdrukking komt in de vele zogenoemde woorden van wijsheid, ‘beknopte en krachtige formuleringen van de grondslagen van het boeddhisme’: kwaad nalaten, het goede doen, de geest louteren: dat is de lering van Boeddha’s. Aldus... Dilgo Khyentse & Padampa Sangye, De honderd verzen van advies. Tibetaans boeddhistische lessen van het grootste belang. Greonterp: Us Thús, 2009 – 166 p., ISBN 978-90-78092-05-6
www.tibetwinkel.nl Tibetwinkel, Spuistraat 185A, 1012 VN Amsterdam
TIBET SUPPORT GROEP NEDERLAND De Tibet Support Groep Nederland steunt het Tibetaanse volk in zijn streven naar autonomie. Word donateur, en ontvang vier keer per jaar de TSG Nieuwsbrief. Wilt u deze nieuwsbrief liever digitaal ontvangen? Wilt u donateur worden? Laat het ons weten: info@tibet.nu Het verzenden van onze nieuwsbrief per e-mail in plaats van per post draagt bij aan een schonere wereld. U kunt uw e-mailadres doorgeven als u de nieuwsbrief digitaal wilt ontvangen.
download nu de Mandala-app kijk op onze website voor meer informatie
www.tibet.nu
Word donateur info@tibet.nu en ontvang een leuke verrassing
Colofon
Redactie: Rosemarijn Dissen, Ine van Schaik Vormgeving: Erik Schermer De nieuwsbrief van de TSG verschijnt eenmaal per kwartaal. Redactieadres: Spuistraat 185A, 1012 VN Amsterdam www.tibet.nu foto voorzijde: M. Riemersma
DE DALAI LAMA KOMT NAAR NEDERLAND WEERZIEN MET TIBET IN MCLEOD GANJ HERDENKING TIBETAANSE VOLKSOPSTAND BOEK: HONDERD VERZEN VAN ADVIES
Ten geleide Deze nieuwsbrief van de Tibet Support Groep begint met bijzonder nieuws: Zijne Heiligheid de Dalai Lama zal komend najaar Nederland aandoen. De Dalai Lama, Nobelprijswinnaar en geestelijk leider van de Tibetanen, zal op zondag 16 en maandag 17 september een publieke lezing en een boeddhistische lering geven in Ahoy Rotterdam. Het bezoek staat in het teken van mededogen en waarom juist compassie essentieel is in deze onrustige tijd. De Dalai Lama: ‘Het ontwikkelen van mededogen en begrip voor anderen, brengt datgene wat we allemaal zoeken: rust en geluk.’ Meer informatie over het bezoek van Zijne Heiligheid aan Nederland kunt u in juli lezen in de speciale TSGuitgave ter ere van de Dalai Lama’s verjaardag. Op onze website kunt u ondertussen al het een en ander lezen over het programma en de
kaartverkoop. Wij verheugen ons en hopen u in september in Rotterdam te zien. In deze nieuwsbrief ook een verslag van de 10-maart-herdenking in Genève, waarvoor de TSG de busreis vanuit Nederland organiseerde. Acties als deze kunnen alleen gerealiseerd worden door uw donaties; wij danken u hartelijk voor uw bijdrage. Wij hopen dat u de Tibet Support Groep blijft steunen om ons werk voor het Tibetaanse volk mogelijk te maken. Rosemarijn Dissen Coördinator Tibet Support Groep Nederland
dezelfde Lobsang Sangay. Binnen de Tibetaanse community waren daarover de gemoederen zo flink opgelopen dat men speciaal uit de VS overkwam om een stemming/referendum te eisen over het leiderschap van Lobsang Sangay (zie www.tibetsun.com). Het is boeiend om zo’n proces van democratie in ballingschap, waarin men lijnrecht tegenover elkaar staat, te volgen. Men zoekt de dialoog met elkaar en dat spat er vervolgens van af. Deze dynamiek en dit proces laten zien dat de Tibetaanse cultuur geen disneyland is; het is geen dode cultuur. Nee, de Tibetaanse cultuur leeft in ballingschap, ze ontwikkelt zich met vallen en opstaan. Waarbij dezelfde fouten worden gemaakt als bij elke regering, dezelfde verwijten, niet-nagekomen verwachtingen of een verkeerde leiderschapsstijl. Het broeit en groeit, en dat is goed, want het leeft en leidt tot iets. Eerlijk gezegd kende ik ze niet anders, de Tibetanen in ballingschap. Mijn vrienden van het Tibetan Institute of Performing Arts (TIPA) voerden vijftien jaar geleden, tijdens onze tournees door Europa, ook altijd van die heftige discussies. Hoe jammer is het dat de meesten nu vertrokken zijn naar de VS om geld te verdienen in uitzichtloze baantjes. Tibetan Children’s Village (TCV) De meeste indruk maakte de directeur van de Tibetan Children’s Village (TCV) op mij, met zijn persoonlijke vluchtverhaal. Tsultrim was in 1981 zelf als kind over de bergen vanuit Tibet naar de TCV in McLeod Ganj gekomen. In 1994 ging hij terug om zijn ouders op te zoeken. Het was een riskante onderneming, maar na vele omzwervingen lukte het hem om zijn geboortedorp te bereiken. Het weerzien had iets vervreemdends; hoe blij de familie ook was, men zat in de houtgreep van de lokale politie die hem in het dorp ‘afleverde’. Wat hem het meest raakte, was dat er geen vrijheid was en wat voor effect dat had op zijn familie en vrienden. Uit angst voor represailles durfde niemand openlijk met hem te praten
NIEUWS VAN GU CHU SUM De organisatie Gu Chu Sum, die zich inzet voor voormalig politieke gevangenen uit Tibet in India, mocht afgelopen april op audiëntie bij de veertiende Dalai Lama. Gu Chu Sum is een organisatie die wordt gevormd door en voor voormalig politieke gevangenen uit Tibet. De Tibetwinkel in Amsterdam is onderdeel van de Stichting Tibet Support Groep Nederland en steunt de Gu Chu Sum-beweging door producten uit hun ateliers in te kopen.
BRAND IN DE JOKHANG-TEMPEL IN LHASA Op 17 februari jl. was er brand in de Jokhang-tempel; van de Chinese autoriteiten mocht daar echter geen ruchtbaarheid aan worden gegeven. Over oorzaak en gevolg is nog weinig bekend. Tsering Woeser, Tibetaans schrijfster, vertelde de New York Times: ‘Voor de Tibetanen is de Jokhang de heiligste heilige plaats.’
Weerzien met Tibet in McLeod Ganj Reisimpressies van een TSG-supporter door Maaike Riemersma McLeod Ganj, het Tibetaans-boeddhistische bolwerk in Himachal Pradesh, Noord-India. Maaike Riemersma, bestuurslid van de TSG-NL, verhaalt over haar recente bezoek. Het is 5.00 uur in de ochtend, mijn dochter en ik zijn zojuist met de nachtbus vanuit Majnu-Ka-Tilla in McLeod Ganj aangekomen. McLeod Ganj ligt er na vijftien jaar in het vroege ochtendgloren nog net zo mooi bij als toentertijd, met die majestueuze witte bergtoppen op de achtergrond. Tien dagen lang waren we in McLeod Ganj om te ervaren dat we veranderd zijn, dat de wereld veranderd is, maar dat de Tibetaanse strijd, hoewel vergeten in de wereld, nog steeds een enorme kracht heeft, getuige de beelden en de indrukken die we opsnoven en de gesprekken die ik er voerde. Reception Centre en Mind & Life Zoals het gesprek met de directeur van het Reception Centre waar alle nieuwkomers arriveren. Jaarlijks weten nog maar zo’n zestig personen (waarvan zo’n zes kinderen) uit Tibet de weg naar het Reception Centre te vinden (tegenover ongeveer duizend per jaar voor 2010). Doordat de Chinese grensbewaking sinds 2010 extreem verzwaard is en er veel geweld en onderdrukking plaatsvindt in Nepal, is het een zeer riskante onderneming geworden om over de bergen via Nepal naar India te komen. Dan was er de fascinerende opstelling van de Dalai Lama bij het vijfdaagse debat van Mind & Life dat dagelijks in de tempel te volgen was.
Gerenommeerde wetenschappers uit de hele wereld gaven de nieuwste inzichten over de invloed van de omgeving op de opvoeding van kinderen, het effect ervan op de genen en de invloed van de omgeving op de vele agressiebeheersingsproblemen bij jongeren. Een universeel probleem. Zijne Heiligheid stelde zich nieuwsgierig maar ook kritisch op en kwam met eigen boeddhistische inzichten (zie www.dalailama.com). Herdenking Ook indrukwekkend was de 59e herdenking van de Tibetaanse Volksopstand op 10 maart. Tijdens deze jaarlijkse demonstratie viel mij de Tibetaanse vrouw op die op bijna provocerende wijze met haar zonnehoed op, Tibetaanse vlag op de rug en haar gezicht geschminkt met woeste kreten, zich niet aan de kant liet zetten, overal vooraan zat en in de demonstratie vooraan liep. Of de jongeren, sommige net zo provocerend en uitdagend, andere rustig en in zichzelf gekeerd. Jong en oud, gehandicapt en hipster, oude en jonge westerlingen – alles liep in de hitte gedurende die vijf uur durende demonstratie mee naar Dharamsala. De herdenking begon bij de tempel van Zijne Heiligheid, waar de president van de Tibetaanse regering in ballingschap, Lobsang Sangay, de Chinezen opriep tot een dialoog op korte termijn en de Tibetanen opriep tot eenheid. Die eenheid waar hij om vroeg, was er op dat moment zeker, toen we met duizenden naar beneden liepen, maar die bleek ook de nodige butsen op te lopen. Want zeven dagen later, op 17 maart, zou er weer een demonstratie zijn, maar dan over het omstreden leiderschap van
Genève 10 maart 2018: ‘Europe stands with Tibet’ door Joke Osinga Het was even doorbijten, maar voor wie er twee nachtritten in een bus voor overhad, was de 59e herdenking van de Tibetaanse Opstand in Genève een dag om nooit te vergeten. Op hetzelfde moment dat er in Den Haag actie werd gevoerd, begaf er zich in een regenachtig Genève een grote groep Tibetanen en sympathisanten in een lange sliert door de binnenstad, langs de oevers van het beroemde Meer van Genève. Einddoel: het gebouw van de Verenigde Naties. Ooit begonnen als zetel van de Volkenbond, maar vandaag de dag hét symbool voor de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Om het Europese karakter van deze actie te onderstrepen, werden er naast de Tibetaanse vlaggen onder andere Zwitserse, Duitse, Belgische, Oostenrijkse en uiteraard ook Nederlandse vlaggen en protestborden meegedragen. Na een tocht van drie kilometer verzamelde iedereen zich op het grote plein vlak voor het VN-gebouw en werd duidelijk zichtbaar hoeveel deelnemers er wel niet waren. Op het podium naast muziek uiteraard ook heel veel sprekers, waaronder diverse (oud-)politici, Europese parlementariërs en de burgemeester. Indrukwekkend was de grote groep Tibetanen die als afgevaardigden van de inmiddels vele Europese Tibetan communities het woord mochten voeren en dit deden in de taal van het land waar zij nu gevestigd zijn. Namens de Tibetaanse Gemeenschap in Nederland voerde Passang het woord. Toen tegen het einde van het programma de zon definitief was doorgebroken, konden de eerste van de vele bussen weer naar huis en bleek het motto van deze manifestatie inderdaad bevestigd: ‘Europa’ staat pal achter Tibet!
of hem soms zelfs maar te groeten, terwijl ze goede vrienden waren. Er kon alleen open gesproken worden met de deur op slot en in strikt vertrouwen. Want iedereen kon een spion zijn – wie was er te vertrouwen? Hij had veel vragen maar kreeg doorgaans geen antwoorden; alleen als hij de mensen kende. Na 2010 is het nog veel moeilijker geworden. Locals worden betaald om de overheid te informeren. Het is moeilijker om Tibet op eigen houtje binnen te komen dan Noord-Korea, aldus Tsultrim. Het weerzien met zijn familie was goed maar het was ook een schok, want er was helemaal niets ontwikkeld in zijn dorp. De tijd had stilgestaan en dat, naast wantrouwen, had zijn effect op de mensen. Ik vroeg Tsultrim hoe hij dacht over de zelfverbrandingen; ik vind dat zelf nogal een dilemma. Hij bleek daar anders in te staan en begreep het, ook al vond hij het ook moeilijk. Vanuit hen en hun ervaring bekeken – het niet zichzelf mogen zijn, niet de eigen identiteit kunnen uiten, geen rechten hebben en geen trots kunnen voelen – begreep hij het. Als je niet meer in vrijheid leeft – en dat is de situatie in Tibet – dan is dat mensonterend. Dat zag hij in Tibet. Hij ziet daarom de zelfverbrandingen als een uiterst teken van hoop en zelfregie, een teken van eigen kracht en recht op eigen identiteit: je kunt me alles ontnemen maar ik bepaal zelf mijn leven, mijn waardigheid. Vanuit dat perspectief kon ik het beter bevatten, maar toch… hoe triest en hoe waar; je weet pas wat vrijheid is als je het niet meer hebt. Ja, McLeod Ganj is veranderd, de rust is verdwenen, maar is dat niet op de meeste plekken in deze wereld het geval? En toch is de Tibetaanse ziel nog volop aanwezig daar, met haar warmte, hartelijkheid, mededogen en passie voor menselijke waardigheid en het recht op zelfbeschikking.