21
Thema 1 Wie ben ik? Blok 3 Mijn land
Bron 28 De Beeldenstorm in Antwerpen op 20 augustus 1566. Prent uit 1583.
De Nederlanden
Nederland bestond niet als land in de zestiende eeuw! Nederland, België en Luxemburg werden in de zestiende eeuw de Nederlanden genoemd. De Nederlanden hoorden bij het Spaanse rijk. De koning van Spanje, Filips II, was de heer van de Nederlanden. De Nederlanden bestonden uit zeventien verschillende gewesten (soort provincies). Elk gewest had een eigen munt, een eigen dialect en een eigen bestuur. In dat bestuur zaten machtige edelen en rijke burgers. Filips II wilde van de verschillende gewesten één land maken dat vanuit één punt, Brussel, zou worden bestuurd. Dit heet centralisatie. De edelen en de rijke burgers kregen steeds minder te vertellen over het bestuur en waren ontevreden.
Protestanten
In Nederland mag je toch geloven wat je wilt? Dat is tegenwoordig zo, maar in de zestiende eeuw was dat niet het geval. In de zestiende eeuw was er in Europa veel kritiek op de katholieke Kerk. Mensen gingen uit protest weg uit de katholieke Kerk. Zij werden protestanten genoemd. De Spaanse koning Filips II die in de Nederlanden de baas was, was een streng gelovige katholiek. Hij wilde dat al zijn onderdanen ook katholiek waren. Protestanten liet hij vervolgen en straffen. Veel Nederlanders vonden de straffen tegen de protestanten te zwaar. Zij waren boos op Filips II. In 1566 sloeg de vlam in de pan. Protestanten waren zo kwaad op de koning dat zij na een bijeenkomst in de open lucht een kerk ingingen en alle heiligenbeelden vernielden. Al snel werden honderden kerken en kloosters vernield. Dit heet de Beeldenstorm.
Een nieuw land
Filips II was woedend over de Beeldenstorm en stuurde een van zijn beste generaals, de hertog van Alva, met een leger naar de Nederlanden. Alva gebruikte veel geweld om de rust in de Nederlanden te herstellen. De rust was echter van korte duur. De edelman Willem van Oranje ging het verzet leiden tegen de Spaanse koning.
06488029_THV1_LB.indb 21
Tijdens de oorlog bleven de zuidelijke gewesten trouw aan Filips II. De noordelijke gewesten kozen partij voor Willem van Oranje. Zij werden na jaren van strijd onafhankelijk van Spanje. Dat maakte Willem van Oranje niet meer mee, want hij werd in 1584 vermoord. Het nieuwe land werd een republiek: een land zonder koning. Een republiek was heel bijzonder in die tijd en daarom werd het nieuwe land de Republiek genoemd. In 1648 sloot de Republiek vrede met Spanje (Vrede van Münster). Uit deze Republiek ontstond later het moderne Nederland.
Grenzen
Een grens is een lijn in het landschap die aangeeft tot waar een groep mensen of een overheid iets te zeggen heeft. Grenzen lopen daarom vanouds vaak langs lijnen die al in het landschap zichtbaar zijn, zoals rivieren en bergruggen. Zulke natuurlijke grenzen waren gemakkelijk te verdedigen in een oorlog. Ook een leeg gebied, zoals een woestijn, kan een natuurlijke grens zijn. Zo is de Sahara de grens tussen het vooral blanke, islamitische NoordAfrika en tropisch Afrika, waar vooral zwarte mensen wonen die natuurgodsdiensten hebben (of tot het christendom zijn bekeerd). Er zijn ook grenzen die niet langs een natuurlijk obstakel lopen. Soms zijn ze zelfs kaarsrecht. Dat zijn kunstmatige grenzen. Ze hebben niets te maken met natuurlijke elementen in het landschap. Je merkt alleen iets van zo’n grens wanneer hij duidelijk in het landschap wordt aangegeven door bijvoorbeeld borden of een douanekantoor.
19-10-12 10:34