Kwartalnik Kraków dla Mieszkańców numer 3(15)

K W A RTA L N I K N R

03

(15)

SIERPIEŃ 2019

T E M AT N U M E R U :

10

Zanim będzie za późno

I S S N : 2 6 5 7 - 4 9 7 7. E G Z E M P L A R Z B E Z P Ł AT N Y

02 Bez sesji poprawkowej

08 Chleba i igrzysk

03 Kraków dla Mieszkańców w akcji

09 Małe gesty. Czyli co Ty możesz zrobić dla planety

04 Sprawa Iwony K.

11

Gadające głowy

06 Kto kontroluje hutę?

12

Krzyżówka

Bez sesji (15)

poprawkowej

K R A KÓ W D L A M I E S Z K A Ń C Ó W, K WA R TA L N I K N R

03

W

ostatnich dziesięciu latach

z obszaru Ziemi zniknęły lasy

o powierzchni Portugalii.

Nieznacznie tę statystykę poprawi Poznań,

gdzie postanowiono stworzyć las. Na 60 hektarach, pierwotnie przeznaczonych pod

pole golfowe, posadzonych zostanie 180 ty-

sięcy drzew.

Dlaczego piszemy o Poznaniu, a nie o Krakowie? Cóż… Kraków, ze swoimi 4,3% terenów

kańców, w ciągu trzech lat rozdając blisko

40 tysięcy sadzonek drzewek i kwiatów. Li-

czą się dobre pomysły – takie jak apel Krakowa dla Mieszkańców do prezydenta, żeby

stworzyć „bankomat nasion”, z którego

mieszkańcy będą mogli bezpłatnie pobierać nasiona maków, chabrów czy jaskrów.

Łąka pod blokiem to kolor i zapach, ale też

mniej spalin z kosiarki (łąkę kosi się dwa razy

do roku).

Inna jest odpowiedzialność europosłów,

lesistych jest na ostatnim miejscu w Pol-

inna posłów, jeszcze inna radnych – ale

jesteśmy w lesie. Co prawda Jacek Maj-

wiedzialności. Co odpowiesz, kiedy kasjer-

sce wśród dużych miast. Jeśli chodzi o lasy, chrowski stworzył program, dzięki któremu

powierzchnia lasów ma wzrosnąć do 8%

– ale, jak to niestety często bywa z planami, jak na razie istnieje tylko na papierze… I tylko

tyle ma wspólnego z lasem.

Tymczasem dbanie o zieleń przestało być

kaprysem – staje się koniecznością. Na-

ukowcy zgodnie twierdzą, że mamy 12 lat

na powstrzymanie klimatycznej katastrofy

(piszemy o tym więcej na stronie 10).

Tej katastrofy nie zatrzyma pojedyncza decyzja nawet najbardziej mocarnego poli-

każdy z nas też ma swój kawałek odpoka spyta, czy doliczyć reklamówkę? Kupisz

wodę w plastikowej butelce, czy będziesz

„kranowianką” napełniać szklaną? Czy wy-

tniesz drzewo, które rośnie na twoim kawałku ziemi? Poprosisz o wydruk faktury czy

wysłanie jej mailem? Wsiądziesz w spalinowy samochód czy w tramwaj? Suma tych

wyborów przełoży się na to, w jakim świecie

obudzimy się za 12 lat.

Bylebyśmy nie byli jak student, który zaczy-

na uczyć się do egzaminu w jego przed-

dzień. Bo sesji poprawkowej nie będzie.

tyka. Liczy się suma działań krajów, miast,

„Każdy z nas też ma swój kawałek odpowiedzialności.”

organizacji i mieszkańców. Liczą się małe

kroki – jak ten, który zrobił Kraków dla Miesz-

2

Lider stowarzyszenia Kraków dla Mieszkańców

Kraków dla Mieszkańców w akcji: Robimy Tlen – IV edycja akcji już za nami. Dziękujemy, że wzięliście w niej udział!

To była już czwarta edycja akcji „Robimy Tlen”. Podczas poprzednich, wtedy jeszcze jako Logiczna Alternatywa dla Krakowa, przekazaliśmy mieszkańcom naszego miasta łącznie 36 tysięcy sadzonek drzewek i kwiatów oraz skrzydłokwiatów w doniczkach. Również po to, żeby przypomnieć o roli, jaką odgrywają rośliny w walce ze smogiem.

W tym roku po raz kolejny wybraliśmy skrzydłokwiaty, bo znalazły się one na stworzonej przez naukowców NASA krótkiej liście roślin doniczkowych, które najlepiej oczyszczają powietrze ze szkodliwych substancji.

Wyjątkowo skutecznie usuwają rakotwórczy benzen, jeden ze składników smogu.

Akcja była też miłą okazją do rozmowy. Dziękujemy Wam za wszystkie pomysły i uwagi, którymi się z nami chętnie dzieliliście. I przypominamy, że czekamy na nie przez cały rok – można je przekazać telefonicznie, mailowo albo osobiście – w naszym biurze przy ul. Kazimierza Wielkiego 60.

W połowie czerwca można nas było spotkać w czterech miejscach Krakowa: pod kinem Kijów, przed dawnym Kinem Świt, przy ul. Rusznikarskiej – Deptak i w parku Bednarskiego. Jak zwykle wszędzie ustawiały się długie kolejki. W tym roku w ręce mieszkańców trafiły 3 tysiące skrzydłokwiatów.

3

Sprawa Iwony K. Czy to możliwe, żeby nieprawomocnie skazana za fałszowanie publicznych przetargów urzędniczka zarządzała miejską jednostką, a później, skazana już prawomocnie, była dyrektorem w miejskiej spółce? Chyba tylko Iwony K., przestępczyni, której kompetencje

K R A KÓ W D L A M I E S Z K A Ń C Ó W, K WA R TA L N I K N R

03

(15)

w Krakowie. Oto historia wysoko ocenia Jacek Majchrowski.

Pierwszy przetarg

Wyrok

Maj 2006 roku. Kraków odwiedza Papież Benedykt XVI. Taka wizyta to duże wyzwanie organizacyjne dla miasta – dlatego Zarząd Dróg i Komunikacji (czyli późniejszy ZIKiT) zleca zewnętrznej firmie organizację ruchu podczas wizyty papieskiej. Firma wystawia fakturę na około 300 tysięcy złotych. Ale Jan T., ówczesny dyrektor ZDiK-u, uznaje, że kwota jest zbyt niska. Każe ją zwiększyć. Papież wyjeżdża, a zastępczyni Jana T., Iwona K., razem z drugim współpracownikiem, w czerwcu preparuje nową dokumentację przetargową. Finalnie miasto – czyli mieszkańcy – zapłaciło przedsiębiorcy za usługę ponad dwa razy więcej, niż była warta – 810 tysięcy złotych. Tego, co stało się z „nadwyżką”, można się tylko domyślać.

Kilka lat później Jan T. i Iwona K. trafiają na ławę oskarżonych w tych właśnie dwu sprawach. Proces trwa 5 lat. Iwona K. przez cały ten czas jest nadal wicedyrektorem ZDiK-u, a później jego następcy, ZIKiT-u. 9 kwietnia 2018 roku zapada wyrok w I instancji – sąd oboje uznaje za winnych. Wyrok jednak jest nieprawomocny, bo oskarżeni się odwołują.

Iwona K. pozostaje na stanowisku, mimo interwencji stowarzyszenia Logiczna Alternatywa dla Krakowa (czyli dzisiejszego Krakowa dla Mieszkańców).

W piśmie do Jacka Majchrowskiego z kwietnia 2018 roku lider LAdK, Łukasz Gibała, pyta prezydenta, czy skazana Iwona K. to ta sama osoba, co Iwona Król, wicedyrektor ZIKiT-u ds. inwestycji. A jeśli tak, to czy i kiedy Jacek Majchrowski zamierza ją zwolnić. W międzyczasie w Krakowie zachodzi mała rewolucja – pod koniec 2018 roku ZIKiT przestaje istnieć. Dlatego Iwona K. od stycznia 2019 roku ma nową pracę. Zostaje dyrektorem Zarządu Inwestycji Miejskich, czyli instytucji miejskiej, powołanej przez Jacka Majchrowskiego po to, żeby prowadziła najważniejsze inwestycje w Krakowie. Swoje biurko w ZIM będzie zajmować do 20 marca. Wypowiedzenie umowy dostaje w dzień po wyroku sądu II instancji. Zostaje prawomocnie skazana na 19 miesię-

Drugi przetarg Lato 2007 roku. Zarząd Dróg i Komunikacji zleca prace konserwatorskie w podziemiach Rynku Głównego. Przetarg jest jednak fikcją, bo Jan T., dyrektor ZDiK, już wcześniej zdecydował, kto wygra. Jego najbliżsi współpracownicy, w tym zastępczyni, Iwona K., przygotowują więc dokumentację przetargową w taki sposób, żeby wygrać mógł wskazany przez szefa wykonawca.

4

cy pozbawienia wolności w zawieszeniu na trzy lata i trzyletni zakaz pełnienia funkcji kierowniczych w administracji publicznej. To właśnie z tego ostatniego powodu musi stracić pracę w ZIM, miejskiej jednostce. Ale nie dostaje zwolnienia, tylko wypowiedzenie umowy. Dlatego ZIM przez trzy miesiące wypowiedzenia (podczas których Iwona Król już nie pracuje) wypłaca jej nadal wynagrodzenie. Niecałe 14 tysięcy złotych miesięcznie. W sumie Iwona Król dostaje więc z budżetu miasta 41 tysięcy złotych.

I ani przez chwilę nie jest bezrobotna.

stępstw mogło dojść? Po pierwsze, po skazującym wyroku sądu Iwona Król powinna była zostać zwolniona dyscyplinarnie ze skutkiem natychmiastowym, a nie na podstawie wypowiedzenia z trzymiesięcznym jego okresem, dzięki czemu, mimo że już nie pracowała, przez trzy miesiące pobierała pensję.

Po drugie, zdaniem Gibały i jego prawników MPEC jako spółka w 100% miejska i wypełniająca zadania miasta powinna być zaliczana do administracji publicznej. Z tego powodu i ją powinien obejmować orzeczony wobec Król zakaz zajmowania funkcji kierowniczych w administracji publicznej właśnie.

Jeśli sąd przyzna rację Łukaszowi Gibale, za winnego uznany zostanie prezydent Krakowa i władze spółki MPEC, a Iwona Król trafi do więzienia. Bo jeśli podejmując pracę w MPEC złamała sądowy zakaz, tym samym złamała warunki zawieszenia kary pozbawienia wolności. Krakowska prokuratura wszczęła już postępowanie w tej sprawie.

MPEC Niecały miesiąc po wyroku sądu skazującym Iwonę K., 15 kwietnia 2019 roku, Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej ogłasza konkurs na stanowisko dyrektora – koordynatora inwestycji.

MPEC to spółka należąca w 100% do miasta i wykonująca jego zadania – dostarcza mieszkańcom ciepło i ciepłą wodę. Konkurs wygrywa… Iwona Król.

2 maja zaczyna nową pracę jako dyrektor w MPEC. Ile zarabia? Nie wiadomo. Ani dziennikarzom, ani Łukaszowi Gibale MPEC nie chce podać tej informacji. Wiadomo jednak, że pensje w miejskich spółkach, takich jak MPEC, są wyższe niż w miejskich jednostkach, jaką był ZIM – poprzednie miejsce pracy Iwony K. Co więcej, za maj i czerwiec dostaje ona dwie pensje z dwóch należących do miasta instytucji. Dziennikarze pytają oczywiście Jacka Majchrowskiego, jak to możliwe, że prawomocnie skazana urzędniczka dostała pracę w miejskiej spółce, na kierowniczym stanowisku. „Pani Iwona Król dostała kolejną szansę dlatego, że prezydent Krakowa wysoko ocenia jej kompetencje. Nie można odmówić jej doświadczenia, bo jest doskonałym fachowcem i świetnie zna się na inwestycjach. (…)

Prezydent chciał, by nadal pracowała dla miasta” – odpowiada rzeczniczka Jacka Majchrowskiego.

A co z zakazem pełnienia funkcji kierowniczych?

Zdaniem Magistratu miejska spółka nie jest częścią administracji publicznej, a zakaz dotyczył tylko pracy w tym sektorze. Jednak duża część prawników jest innego zdania.

Renata Ropska

Majchrowski winny?

Z tą częścią prawników zgadza się Łukasz Gibała, lider klubu radnych i stowarzyszenia Kraków dla Mieszkańców. Najpierw pisze interpelację do Jacka Majchrowskiego, a kiedy ta nie przynosi żadnego efektu, jego prawnicy przygotowują zawiadomienie w sprawie możliwości popełnienia przestępstwa przez prezydenta Krakowa i zarząd MPEC. Gibała składa je w prokuraturze 14 czerwca. Do jakich prze-

5

Kto kontroluje hutę?

Ołów, rtęć, kadm i cynk – te między innymi metale ciężkie wykryła latem ubiegłego roku niezależna kontrola na składowisku odpadów huty ArcelorMittal.

Odkrycie wywołało falę alarmujących tekstów prasowych. „Bomba ekologiczna tyka w Krakowie” – to tylko jeden z tytułów artykułów na ten temat.

(15)

Minął rok i w sprawie niewiele się wydarzyło. Dlatego

K R A KÓ W D L A M I E S Z K A Ń C Ó W, K WA R TA L N I K N R

03

z inicjatywy Łukasza Maślony, radnego z klubu Kraków dla Mieszkańców, sprawą na poważnie zajęła się krakowska rada miasta.

B

adania na składowisku odpadów „innych niż niebezpieczne i obojętne” przy ul. Dymarek w Pleszowie przeprowadzili w ubiegłym roku naukowcy z Akademii Górniczo-Hutniczej i Uniwersytetu Jagiellońskiego. Znaleźli tam całe mnóstwo substancji zagrażających nie tylko środowisku, ale i ludziom, w stężeniach, które uznali za wysokie. Wykryte metale ciężkie mogą się przedostawać do wód gruntowych. A w okolicy prowadzona jest działalność rolnicza – są pola uprawne, szklarnie, zwierzęta hodowlane.

naukowcy. I chodziło nie tylko o to, że pod wynikami brakowało podpisu osoby je autoryzującej i zatwierdzającej, ale m.in. również o to, że nie zbadano wody, w której naukowcy z AGH wykryli duże ilości rtęci. Dlatego temat podjął Łukasz Maślona, radny z klubu Kraków dla Mieszkańców. Przygotowana przez niego rezolucja została uchwalona jednogłośnie 8 maja 2019 roku. Rada Miasta Krakowa domaga się w niej od ministra środowiska wszczęcia kontroli w WIOŚ, bo Inspektorat nie zlecał takich badań, jakie były „Możliwe, że miliony przeznaczopotrzebne. Ale to nie wszystne na projekt Nowa Huta PrzyZa nadzór nad działalnością huty ko: „Mając na uwadze ryzyko odpowiada Wojewódzki Inspek- szłości, zamiast na nowe inwesty- ewentualnego narażenia na nietorat Ochrony Środowiska. Poin- cje, będą musiały zostać wydane bezpieczeństwo utraty zdrowia formował on wówczas, że dostaje i życia mieszkańców Krakowa na oczyszczanie tego terenu” od kombinatu roczne raporty, zwracamy się z apelem o zlece– alarmuje Maślona. dotyczące odpadów. Zawierają nie, w porozumieniu z krakowone jednak wyniki badań przeskimi instytucjami naukowoprowadzanych przez… hutę ArcelorMittal. I nie -badawczymi, niezależnych badań stanu gleby oraz ma w nich nic niepokojącego. Sprawa nie została wód powierzchniowych i podziemnych na terenie wyjaśniona do dzisiaj. WIOŚ najpierw twierdził, że i w okolicy terenów należących do huty ArcelorMitna składowisku nie ma metali ciężkich. Później zle- tal” – czytamy w rezolucji. Przyniosła już ona pierwcił własne badania, z których wynikało, że jednak są, sze efekty – nadzór nad krakowskim kombinatem ale w stężeniach nieprzekraczających norm. Wątpli- od małopolskiego WIOŚ przejął Główny Inspektor wości co do badań Inspektoratu zgłosili krakowscy Ochrony Środowiska.

6

Co na to WIOŚ? Jego przedstawiciel, Ryszard Listwan, zastępca Małopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska, oficjalnie zażądał od rady miasta „wycofania w trybie pilnym” rezolucji. Zapowiedział też, ze wystąpi do obu uczelni, których przedstawiciele przeprowadzili badania odpadów na składowisku w Pleszowie, o zbadanie poprawności tych badań i sformułowanych na ich podstawie opinii. Na WIOŚ więc w tej sprawie liczyć nie można. Za to krakowska prokuratura wszczęła śledztwo w sprawie odpadów w Nowej Hucie.

Jednak rezolucja to nie jedyne działanie rady miasta w kwestii ArcelorMittal. 11 lipca podjęła ona kolejną uchwałę, również autorstwa radnego Łukasza Maślony. Radni zobowiązują w niej Jacka Majchrowskiego do powołania specjalnego zespołu zadaniowego, który przebada stan środowiska na terenach Nowej Huty. W zespole tym mają pracować naukowcy, urzędnicy, przedstawiciele rady miasta, ale też władz województwa, WIOŚ i samej huty ArcelorMittal. – Chcemy mieć pewność, że mieszkańcom Nowej Huty i całego Krakowa nie grozi żadne niebezpieczeństwo z powodu zanieczyszczeń terenu, które mogą się znajdować w glebach i wodzie na obszarze

kombinatu i w jego sąsiedztwie – tłumaczy Łukasz Maślona. Radny dodaje, że problematyczna w tym kontekście może być także realizacja projektu Nowa Huta Przyszłości. Kiedy powołana w tym celu spółka przejmowała tereny od kombinatu, nie sprawdzono, czy tam, gdzie mają powstawać nowe inwestycje, nie ma groźnych zanieczyszczeń. Chodzi o obszar wzdłuż ul. Igołomskiej, czyli w sąsiedztwie huty.

Przypomnijmy, że w pierwszych dniach lipca podpisano umowę na unijne dofinansowanie projektu Nowa Huta Przyszłości kwotą 59 milionów złotych.

– Urzędnicy nie wiedzą, w jakim stanie są te grunty.

Możliwe, że miliony przeznaczone na projekt Nowa Huta Przyszłości, zamiast na nowe inwestycje, będą musiały zostać wydane na oczyszczanie tego terenu – alarmuje Maślona.

Jakub Zajda

7

Chleba i igrzysk Już w czasach Cesarstwa Rzymskiego politycy wiedzieli, że ludziom warto dać chleb i igrzyska. Celem było – jak czytamy w Wikipedii – „zdobycie popularności potrzebnej w działalności politycznej i odwrócenie uwagi społeczeństwa od działań polityków”. O tym, że to działa, wiedzą i dzisiejsi dyktatorzy. To właśnie Ilham Alijew, rządzący Azerbejdżanem, i Alaksandr Łukaszenka, prezydent Białorusi, zdecydowali się na organizację nowej, hucznej imprezy sportowej: Europejskich Igrzysk Olimpijskich. Teraz do tego grona dołączyć mają Polacy. A dokładnie Kraków – bo to nasze miasto 22 czerwca zostało wybrane

K R A KÓ W D L A M I E S Z K A Ń C Ó W, K WA R TA L N I K N R

03

(15)

na gospodarza trzeciej edycji Igrzysk w 2023 roku.

Z

głoszenie Krakowa i Małopolski było jedynym – nikt inny nie był zainteresowany organizacją tej imprezy. Choć pomysł należy do polityków PiS-u, list intencyjny obok Marszałka Małopolski podpisał też Jacek Majchrowski.

Co na to Krakowianie? Nie wiadomo. Nikt nie spytał ich o zdanie. O całej sprawie dowiedzieli się na początku czerwca z mediów. Zaskoczeni byli nie tylko mieszkańcy, ale też rada miasta, bo i z radnymi nie skonsultowano tej decyzji. Nie wiadomo, ile ta impreza będzie kosztować. W przypadku Azerbejdżanu i Baku padają różne kwoty – od 50 milionów do ponad miliarda dolarów. Osobną kwestią jest wiarygodność informacji w przypadku akurat tych dwóch krajów – koszty mogą być zaniżone, żeby nie drażnić obywateli. Jacek Majchrowski mówi, że Kraków zorganizuje igrzyska pod warunkiem, że rząd da pieniądze. Ale żadnych rządowych gwarancji finansowych nie dostał.

Krakowianie już raz stanęli przed możliwością organizacji igrzysk olimpijskich, ale tych prawdziwych.

Wówczas w referendum powiedzieli stanowczo „nie”.

Tym razem nic nie wskazuje na to, żeby ktokolwiek zamierzał mieszkańców naszego miasta o cokolwiek pytać. Łukasz Gibała, lider klubu radnych Kraków dla Mieszkańców, w swojej interpelacji zapytał Jacka Majchrowskiego o europejskie igrzyska – a dokładnie o koszty i rządowe gwarancje finasowania. Ale przede wszystkim o to, dlaczego aplikacja nie została z nikim skonsultowana i czy będzie referendum w tej sprawie. Prezydent odpisał, że nie ma ani kosztorysu, ani rządowych gwarancji. A co z pytaniem mieszkańców o zdanie? „Trudno wyobrazić sobie efektywne zarządzanie sprawami gminy poprzez konsultowanie większości planowanych zadań. (…) specyfika i charakter niektórych przedsięwzięć wymagają podejmowania przez włodarzy [gmin] decyzji samodzielnych i odpowiedzialnych” – odpowiedział Jacek Majchrowski.

Europejskie Igrzyska Olimpijskie to impreza stosunkowo nowa. Pierwsza edycja odbyła się w 2015 roku w Baku, stolicy Azerbejdżanu, druga niedawno dobiegła końca w białoruskim Mińsku. Towarzystwo więc średnie. Również samo wydarzenie ma kontrowersyjne opinie. Dla sportowych gwiazd nie jest priorytetem w napiętym kalendarzu zawodów, dlatego nie biorą w nim udziału. Również „innowacyjne” podejście do zmagań lekkoatletycznych jest zaskakujące. Przykładem są „biegi przygodowe” – podczas których zawodnicy m.in. ciągną opony i spadochrony.

Prezydent więc referendum nie planuje. Być może z tego powodu, że jedno już było. Prawie 70% Krakowian nie chciało zimowych igrzysk olimpijskich w swoim mieście. Komentując ten wynik, Jacek Majchrowski przyznał, że decyzję mieszkańców uważa za „głupią”. (rozmowa Janiny Paradowskiej z Jackiem Majchrowskim, Poranek Radia TOK FM, 28.05.2014 r.)

Dlatego tym razem zdecydował sam – samodzielnie i odpowiedzialnie. Tak jak podejmują decyzje wspomniani już prezydenci Azerbejdżanu i Białorusi. Między innymi z tego powodu są nazywani dyktatorami, a ich działania niewiele mają wspólnego z demokracją.

Adrianna Siudy

8

Małe gesty Czyli co Ty możesz zrobić dla planety Szacunki wskazują, że do oceanów trafia co roku nawet 12 milionów ton plastiku. Tylko Polacy zużywają rocznie około 100 tys. ton plastikowych butelek. A plastik zostaje z nami na długo.

Plastikowa reklamówka rozkłada się od 10 do 1000 lat, plastikowy kubek jednorazowy lub talerz – 400 lat. Plastikowa butelka znika dopiero po około 500 latach.

Każdy z nas może robić drobne rzeczy, żeby ograniczyć zużycie plastiku – nie tylko segregować śmieci. A suma wielu drobnych rzeczy może zrobić wielką różnicę.

Wybierając się na zakupy zabierz ze sobą torbę wielokrotnego użytku. To bardzo proste działanie, dzięki któremu nie zużyjesz kilkudziesięciu plastikowych reklamówek miesięcznie.

Podczas zamawiania napoju poinformuj barmana lub kelnera, że nie chcesz słomki. Dzięki temu tandetne plastikowe słomki niebawem całkowicie wyjdą z użycia.

Szklana butelka i kubek termiczny pozwolą Ci zredukować liczbę jednorazowych kubków na kawę i plastikowych butelek na wodę o jakieś kilkaset sztuk rocznie. Przy okazji możesz zaoszczędzić nawet kilkaset złotych, pijąc wodę z kranu.

Kupując kosmetyki, wybierz takie, które mają szklane opakowania.

Zachęcamy też do podjęcia wyzwania i wykonania domowej wersji pasty do czyszczenia łazienek lub płynu do mycia szyb. To bardzo proste i szybkie

Przynosząc do pracy obiad z domu albo zamawiając go w barze na wynos korzystaj z pudełek wielokrotnego użytku.

Większość ubrań jest wykonana z syntetycznych tkanin, które podczas prania uwalniają zawarty w nich mikroplastik. Słuszne jest zatem sprawdzanie składów i kupowanie mniej, ale w lepszej jakości.

Coraz więcej sklepów oferuje już możliwość zapakowania wędliny, sera czy kaszy do własnego pudełka – korzystaj z niej.

9

Zanim będzie za późno W jednej z powieści Ernesta Hemingwaya, „Słońce też wschodzi”, dwóch bohaterów, Bill i Mike, siedzi w knajpie. „Jak to się stało, że zbankrutowałeś?” – pyta Bill.

K R A KÓ W D L A M I E S Z K A Ń C Ó W, K WA R TA L N I K N R

03

(15)

„Stopniowo, a potem gwałtownie” – odpowiada Mike.

C

zy podobny proces czeka nas wszystkich, Z inicjatywy Klubu Kraków dla Mieszkańców Rada mieszkańców planety Ziemia? Stopniowo, Miasta Krakowa przyjęła rezolucję do polskiego rządu, przez setki lat, eksploatowaliśmy jej zasoby, w której radni domagają się wprowadzenia na terenie jakby w poczuciu, że nigdy się nie skończą. Teraz Polski klimatycznego stanu wyjątkowego. To pierwna horyzoncie coraz wyraźnie pojawia się widmo sza taka inicjatywa w kraju. „Nie możemy udawać, że momentu, kiedy „stopniowo” może przerodzić się Polski nie dotyczy problem globalnego ociepleniaˮ w „gwałtownie”. Klimatyczny kryzys może stać się – powiedział Łukasz Gibała, autor rezolucji, apelując klimatyczną katastrofą. do radnych o jej przyjęcie. „Od rządu powinniśmy się domagać stanowczych działań. Niech wprowadzenie Ile będziesz mieć lat w 2030 roku? Ile lat będzie mieć klimatycznego stanu wyjątkowego będzie pierwszym Twoje dziecko? Wtedy właśnie, za dwanaście lat, krokiem.ˮ Zdaniem szefa Krakowa dla Mieszkańców skończy się nam czas, żeby odwrócić proces. Raport najgorsza byłaby bezczynność. „Nie możemy nic nie powołanego przez ONZ Międzyrządowego Panelu robić, bo z każdym rokiem będzie gorzej. Naukowcy ds. Zmian Klimatu mówi, że tylko tyle mamy czasu, są zgodni, że temperatura w Polsce może zacząć dożeby zatrzymać katastrofę. chodzić do 40 stopni, będą się nasilać anomalie pogodowe, takie jak trąby powietrzZdaniem szefa Nie chcemy w to wierzyć. Odkręne czy gradobicia. Województwo camy kurek w łazience i woda płyłódzkie, które już dotyka brak wody, Krakowa dla Mieszkańców nie z niego szerokim strumieniem zacznie pustynniećˮ – dodaje radnajgorsza byłaby bezczynność: – tak, jak zawsze płynęła. Narzekany. Ta argumentacja najwyraźniej „Nie możemy nic nie robić, my na coraz większe upały, kręciprzekonała koleżanki i kolegów my z niedowierzaniem głową wiz innych klubów – do radnych Krabo z każdym rokiem dząc, że po tegorocznych suszach kowa dla Mieszkańców przyłączyli będzie gorzej.” czereśnie w lipcu kosztują 16 złosię radni Platformy Obywatelskiej tych za kilogram, kątem oka ogląi Nowoczesnej oraz część radnych damy telewizyjne wiadomości, w których ktoś stoi z klubu prezydenckiego. Rezolucja została przyjęta. przed swoim zniszczonym przez powódź czy hu- W ślad za Krakowem poszła Warszawa i Łódź – tamragan domem – ale ciągle myślimy: to nie ja, to nie tejsi radni przegłosowali podobne stanowiska. o mnie. Nasze życie, póki co, wydaje się względnie niezakłócone.

Teraz piłka po stronie polskiego rządu. Nie byłby pierwszym – klimatyczny stan wyjątkowy został już Chcemy się łudzić, ale naukowcy nie pozostawiają ogłoszony na terenie całego kraju przez Wielką Brynam złudzeń. „Nie można po prostu wyłączyć nad- tanię, Kanadę i… Watykan. Czy rząd Mateusza Morachodzących zmian” – mówi Nicolas Stern, ekspert wieckiego podejmie to wyzwanie? Ostatnie posunięcia do spraw zmian klimatycznych w swoim wystąpieniu – na przykład zablokowanie zapisów o neutralności na ted.com. „Nie można podpisać porozumienia po- klimatycznej na szczycie Unii Europejskiej – nie wróżą kojowego z planetą. Nie da się negocjować z prawami dobrze. Ale próbować warto – zanim będzie za późno. fizyki. One obowiązują. Podlegamy im” – dodaje.

Agata Szopińska

10

GADAJĄCE GŁOWY NAUKOWCY SĄ ZGODNI: GLOBALNE OCIEPLENIE JEST FAKTEM, A JEGO GŁÓWNĄ PRZYCZYNĄ JEST EMISJA CO2 – W DUŻEJ MIERZE WYNIKAJĄCA ZE SPALANIA WĘGLA. I ŻE TO WINA NAS – LUDZI. JEDNAK WCIĄŻ ZDARZAJĄ SIĘ OSOBY, KTÓRE WĄTPIĄ. A WŚRÓD NICH SĄ I POLITYCY.

Dwutlenek węgla emitowany w Polsce jest gazem życia dla żywych zespołów przyrodniczych, by stawały się coraz lepsze.

Jan Szyszko, były Minister Środowiska

Dwutlenek węgla nie może być szkodliwy, skoro spożywamy go w napojach gazowanych.

Zbigniew Ziobro, Minister Sprawiedliwości

Jest wiele innych zjawisk, które powodują emisje dwutlenku węgla – to są choćby emisje wulkanów.

Henryk Kowalczyk, Minister Środowiska

Globalne ocieplenie otworzy przed nami nowe ziemie, które do tej pory były przykryte śniegiem – nowe złoża surowców mineralnych, możliwość transportu towarów przez Przejście Północno-Zachodnie, ciepłolubne gatunki roślin na Antarktyce… Łukasz Wantuch, Radny Miasta Krakowa

Ja nie wiem, na ile w rzeczywistości człowiek przyczynia się do zmian klimatycznych.

Andrzej Duda, Prezydent RP

11

Krzyżówka

1

2

3

4

Hasło krzyżówki

czytane kolejno,

10

11

w poziomie.

14

16

17

Autorem krzyżówki

18

jest Pan Edward Pięta, któremu – jak zwykle –

8

12

13 15

serdecznie dziękujemy

7

9

tworzą litery na niebieskich polach,

6

5

20

19

21

22

za tak bezcenny

23

wkład w ten numer naszego kwartalnika!

24

25 28

29

(15)

27

30

32

31 33

03 K R A KÓ W D L A M I E S Z K A Ń C Ó W, K WA R TA L N I K N R

26

34

35

POZIOMO

25. blokowany szlabanem

6. autor powieści „ Kolumbowie. Rocznik 20”

31. biała rasa królika

10. serialowa Ula

33. kraj carów i samowarów

1.

nauka o ochronie środowiska

9. zastawiane na zwierzynę 12. stanie przy hetmanie 13. zakochanych chowa

15. część skweru pełen astrów

7. mieszkanka Asuanu

32. odmawiana na kolanach

11. matka Apollina i Artemidy

34. kolega rzeźnika

35. niedzielny rzadko jeździ PIONOWO

17. złość retro

1.

18. bezdomny znad Sekwany

20. kręci nią krowa w kropki bordo 22. w parze z kałamarzem 23. żyje w Tajpej

24. piekielny bokser

6. gra na dziurawym stole

28. sznurowany do kostki

gnębił opozycję w czasach PRL

2. „21” w kartach

3. upiększający szczegół

4. gwarancja na wekslu

5. dawniej opłata za przejazd mostem

8. skrzydlata mysz

14. moralna lub materialna

16. mieszka w mieście Tońka i Szczepka 19. gospodarstwo w Kolorado

21. najtwardszy las

22. do wzięcia na zięcia 23. kolega frezera

26. działacze partyjni

27. chryja, granda i bijatyka 29. klika przy klawiaturze

30. apetyt lub gust

Dołącz do nas! www.KrakowDlaMieszkancow.com

Wydawca: Stowarzyszenie Kraków dla Mieszkańców

www.instagram.com/KrakowDlaMieszkancow

Redaktor naczelna: Renata Ropska

FB.com/KRKdlaMieszkancow

Stowarzyszenie Kraków dla Mieszkańców

Redakcja: ul. Kazimierza Wielkiego 60, 30-074 Kraków Projekt kwartalnika, skład i ilustracje: Stereoplan

Kraków, ul. Kazimierza Wielkiego 60

Druk: Agata Pindel-Witek AW

zapraszamy w dni robocze od 9.00 do 17.00

biuro@krakowdlamieszkancow.com, tel. +48 516 381 647

Nie chcesz przegapić kolejnych numerów naszego kwartalnika? Wyślij maila o treści „KWARTALNIK” na adres prenumerata@krakowdlamieszkancow.com – dostaniesz je od nas w wersji elektronicznej.

Ten kwartalnik został wydrukowany na ekologicznym i certyfikowanym papierze.

Drewno wykorzystane do jego produkcji pochodzi z lasów zarządzanych w sposób zrównoważony.