E-health Innovatiemagazine

E-HEALTH Innovatiemagazine

1

E-health innovatieprogramma Voor je ligt het eerste e-health innovatiemagazine. Aveleijn is volop bezig met e-health (zorgtechnologie). Het biedt kansen om bij te dragen aan een betekenisvol leven voor onze cliënten.

Daarom zijn we ruim twee jaar geleden gestart met ons e-health innovatieprogramma.

Innoveren kun je niet alleen. Samen met cliënten, verwanten, medewerkers en partners richten we ons op zorgtechnologie die bijdraagt aan regie, contact en vitaliteit. Inmiddels zijn we met een team van zo’n 35 innovators uit verschillende clusters en werken cliënten in ons eigen Living Lab. Met elkaar werken we aan het testen en implementeren van toepassingen, de innovatie-uitleen, innovatiemarkten en workshops. Middels dit boekje met verhalen uit de dagelijkse praktijk bij Aveleijn willen we je verder inspireren.

Namens de innovators en het Living Lab, Evelien Rondhuis Manager Innovatie en Kwaliteit

2

3

Inhoudsopgave Voorwoord: E-health innovatieprogramma 2 De kracht van beelden 4 Overzicht door MijnEigenPlan 6 Fietsen door Parijs 8 Waarom wil Aveleijn innoveren?

10 Structuur en zelfstandigheid door Tessa 12 Innovaria 14 Maak kennis met‌ het slaapteam!

16 Innovatie als interventie: proces en ethiek 18

De kracht van beelden De Qwiek.up zorgt voor een audiovisuele beleving, waardoor je meegenomen wordt in een andere wereld. Op woonlocatie de Wielewaal zijn ze erg enthousiast over de ervaringen met de Qwiek.up. Begeleider Felicitey en cliënt Richard, die inmiddels een echte productexpert is, vertellen erover.

Felicitey:”Op onze locatie wonen ouder wordende cliënten, waarvan een deel ADL-verzorging nodig heeft. Dat betekent bijvoorbeeld dat we cliënten in bed verzorgen. Tijdens deze verzorging maken we regelmatig gebruik van de Qwiek.up. We hebben de toepassing voor het eerst gezien op de innovatiemarkt van Aveleijn. Samen met nog een aantal andere innovaties hebben we de Qwiek.up uitgeprobeerd op onze locatie om te kijken of cliënten er baat bij hebben. Nadat we de Qwiek.up een maand bij een cliënt hadden uitgeprobeerd was die zó enthousiast dat we besloten om deze innovatie aan te schaffen.”

Afleiding

“Tegenwoordig zetten we de Qwiek.up in bij meerdere cliënten.

Dat doen we individueel tijdens ADL-verzorging, bijvoorbeeld door een film, iemands levensboek, muziek van De Efteling of een aflevering van Tom & Jerry af te spelen. Een cliënt met dementie laten we herkenbare beelden zien, wat een stuk veiligheid geeft en rust creëert. We merken dat de Qwiek.up de cliënt afleiding geeft, waardoor wij makkelijker een cliënt kunnen verzorgen. Een mooi voorbeeld van de meerwaarde vind ik die keer dat we de Qwiek.up hebben ingezet in de laatste weken van het leven van een cliënt.” Zij wilde graag haar levensboek zien en herkenbare muziek luisteren. Dit gaf haar veel rust en ontspanning in

4

5

haar laatste levensfase. Na haar overlijden hebben we de Qwiek.up gebruikt voor haar familieleden, bewoners en begeleiders om er muziek en films op af te spelen. Zo konden we haar een waardig afscheid geven.

Multifunctioneel

Richard vult aan:”We zijn zo enthousiast over de Qwiek.up, omdat je de toepassing in zoveel verschillende situaties kunt gebruiken. Je rijdt hem makkelijk van kamer naar kamer door de handige wieltjes en hij is eenvoudig in gebruik. Er zit één aan- en uitknop op. Films (mp4) speel je af via een USB-stick. Het enige dat je verder nodig hebt is een stopcontact.”

Felicitey vervolgt: “Naast individueel gebruik is de Qwiek.up ook heel handig voor een filmavond of om samen spelletjes te spelen. Dit zorgt voor verbinding en interactie. Bij spelletjes dansen en bewegen de cliënten volop mee. Het stimuleert echt! Als we kijken naar de blije en enthousiaste reacties van de cliënten, durven we zeker te zeggen dat de aanschaf elk dubbeltje waard is!”

Overzicht door MijnEigenPlan Bij de Spar buurtsuper in Lonneker gebruiken collega’s het digibord van MijnEigenPlan om het schema met alle werkzaamheden en pauzes overzichtelijk weer te geven. De cliënten weten daardoor precies hoe hun dag er uit ziet. Het digibord laat ook zien welke begeleiders die dag wel of niet aanwezig zijn. Lycke, begeleider bij de Buurtsuper, licht het gebruik van het digibord op haar locatie verder toe.

“Op onze locatie voeren de cliënten verschillende werkzaamheden uit in de supermarkt. Ze worden ondersteund door ons team van twee begeleiders en drie ondersteunend begeleiders. Zelf heb ik de rol van innovator. Toen ik een jaar geleden op deze locatie kwam werken, schreven we alle roosters en werkzaamheden nog uit op een soort schoolbord. Dat moet makkelijker kunnen, dacht ik. Toevallig had een collega het digibord van MijnEigenPlan al een tijdje daarvoor aangevraagd. In mei 2018 zijn we gestart met gebruik van het digibord.”

Efficiënte aanvulling

“Bij de Buurtsuper zien we het gebruik van het digibord als een absolute verbetering en aanvulling op ons werk. Ik denk dat veel locaties, zowel woon- als dagbestedingslocaties, baat hebben bij het gebruik ervan. Zo kun je terugkijken in de planning. Bijvoorbeeld om te zien of er vorige week bijzonderheden waren of wanneer een cliënt ziek was. Met het digibord werk je een stuk sneller en efficiënter; je hoeft niet meer zelf alles op te schrijven.

Ook onze cliënten vinden het bord mooi en functioneel. In het begin moesten ze even wennen, maar uiteindelijk is het voor hen ook overzichtelijker.”

6

7 Individueel gebruik

“MijnEigenPlan is oorspronkelijk geschreven voor de individuele cliënt, waarmee hij of zij een op maat gemaakt schema krijgt dat structuur biedt. Er zijn binnen Aveleijn ook cliënten die dit gebruiken. Het geeft hen overzicht, regie en rust. Op dit moment gebruiken wij de app en het digibord voor het werkschema van het hele team. In de toekomst willen we MijnEigenPlan ook individueel gaan inzetten. Bijvoorbeeld voor cliënten die ’s middags een extra steuntje in de rug nodig hebben om gemotiveerd te blijven.”

Training

“Om het digibord te kunnen gebruiken, moet deze gekoppeld zijn aan de app ‘MijnEigenPlan’.

Het maken en invullen van planningen kan via het bord zelf, maar iets wijzigen of verwijderen gaat via de computer. Ik heb een speciale training gevolgd. Toen ik het systeem daarna zelf moest gebruiken wist ik binnen één dag

hoe ik het rooster kon vormgeven en zaken kon koppelen. Als je eenmaal doorhebt hoe het werkt, wil je niet meer anders! Mijn collega’s zijn het daarmee eens.

Iedereen kan er inmiddels mee werken. Al hebben we nog wel een aantal verbeterpunten die het nét wat makkelijker kunnen maken, bijvoorbeeld herhaling van roosters - sommige weken zien er bijna hetzelfde uit - en een verjaardagskalender.”

,,

Door MijnEigenPlan weet ik precies welke ,, taken ik moet doen.

Ben je benieuwd naar het digibord en het gebruik ervan?

Kom gerust een keer langs voor een demonstratie!

Meer weten?

Scan de code en bekijk het filmpje!

Fietsen door Parijs Een rondje fietsen door Almelo, Enschede of zelfs Parijs terwijl je lekker binnen zit? Dat kan met het fietssysteem Fietslabyrinth.

Cliënten op de locatie de Aaboer in Almelo fietsen zo de hele wereld over en bewegen op een interactieve manier. Het is niet alleen leuk, het is ook een zinvolle dagbesteding. Ondersteunend begeleider Martijn vertelt hoe ze dat doen bij de Aaboer.

“Op onze locatie begeleiden we een groep ouder wordende cliënten. Het initiatief om te gaan fietsen kwam van onze cliënten zelf. Ze vinden het leuk om te fietsen in een bekende omgeving. Onze woonlocatie ligt wat achteraf.

Buiten fietsen door de stad is soms wat lastig, daarom gingen we op zoek naar een alternatief. De fiets die we nu gebruiken zagen we in een krant.

We mochten deze een week lang uitproberen. De fiets ging verschillende afdelingen langs. De reacties waren zo positief, dat we besloten om de fiets aan te vragen. We gebruiken hem nu een half jaar.”

8

“Tijdens het fietsen door bijvoorbeeld Parijs, kan je als fietser zelf kiezen of je links- of rechtsaf slaat. Door het tv-scherm krijg je het idee dat je daadwerkelijk door Parijs fietst. En het mooie is: je kunt vier fietsen aansluiten op het tv-scherm, waardoor je ook met een groep ‘op pad kan’. Naast fietsen, kun je het systeem ook gebruiken voor schaatsen of bergbeklimmen!

Voor de echte avonturiers onder onze groep cliënten.”

Vrijwillig bewegen

Verschillende routes

“In het begin begeleidden we de cliënten die een fietstocht wilden maken. Het systeem is echter zo eenvoudig dat cliënten intussen zelf ook weten hoe ze de fiets kunnen gebruiken. Het gekoppelde televisiescherm vertelt je precies wat je moet doen: zodra je begint met trappen krijg je verschillende fietsroutes te zien. Als je blijft doortrappen klik je daar als het ware doorheen. Als je eenmaal een leuke route hebt gevonden klik je op de rode of blauwe knop om te bevestigen.”

We merken aan onze cliënten dat ze het spannend vinden, maar ook erg enthousiast zijn. De beelden en bewegingen prikkelen.

Cliënten die moeten bewegen voor hun gezondheid zien het nu niet meer als een verplichting, maar stappen vrijwillig op de fiets! Ook de begeleiders zijn enthousiast. Zij zien dat cliënten er gezonder en rustiger van worden. Momenteel staat het systeem alleen op de vijfde verdieping, maar eigenlijk willen we wel een systeem op iedere verdieping. Dit is niet haalbaar.

Daarom zijn we van plan om in de toekomst een gezamenlijke innovatieruimte te creëren, waar meerdere schermen of fietsen kunnen staan.”

Ben je nieuwsgierig? Kom gerust langs met een aantal cliënten om het Fietslabyrinth uit te proberen!

9

Waarom wil Aveleijn innoveren?

Aveleijn draagt bij aan een leven vol betekenis

De vragen en wensen van onze cliĂŤnten veranderen. Omdat zij zelf ouder worden en omdat de wereld om hen heen verandert. Om vragen en wensen te kunnen blijven beantwoorden, moeten we anders durven kijken en denken. Zo komen we samen tot nieuwe oplossingen.

Innoveren is dus belangrijk

Zorgtechnologie in vorm van e-health draagt bij aan de kwaliteit van bestaan op verschillende vlakken. Binnen het innovatieprogramma richten we ons op deze drie doelen:

& E I G RE HE I D M A R E DZ A

& E I R E G MHE I D R E DZ A A 10

T & C AT IE

11

T & C A C O N T N IC AT IE CO M M U

& F I T TEIT I V I TA L

& F I T TE I V I TA L

Structuur en zelfstandigheid door Tessa Bij een pratende robot maak je niet direct een voorstelling van Tessa. Tessa is een robot in de vorm van een bloempot en staat gewoon in je woonkamer. Ze vertelt je welke afspraken in je agenda staan en ze stelt je ook vragen. Bijvoorbeeld of je eraan gedacht hebt om de planten water te geven. Robot Tessa heeft een aangename stem en creĂŤert rust en structuur.

Ondersteunend begeleider Joyce van locatie De Zwaluwborgh in Borne vertelt over haar ervaringen.

12

13

“Op onze locatie begeleiden we een diverse groep cliënten in de leeftijd van 45 tot 70 jaar met een licht verstandelijke beperking en diverse problematiek: van autisme tot niet aangeboren hersenletsel. Bij een van onze cliënten staat Tessa in de kamer. We zagen Tessa op de innovatiemarkt. Toen we hoorden wat ze allemaal kon moesten we direct aan de betreffende cliënt denken.”

,,

Dankzij robot Tessa,, vergeet ik niets meer!

“Via de afdeling Innovatie hebben we Robot Tessa aangevraagd voor een proefperiode van drie maanden.

Na deze periode waren wij - onze cliënt en alle begeleiders - zo enthousiast dat we besloten om Tessa te blijven gebruiken. Intussen zetten we haar alweer bijna een jaar in!”

Even wennen

Voor ons was snel duidelijk hoe we Tessa goed konden inzetten. Via een app regel je de opdrachten en verbind je er tijden aan. Samen met de cliënt hebben we de taken bepaald en ingevoerd in de app.

Taken kun je eenvoudig toevoegen

en verwijderen. Tessa kan zelfs vervolgvragen stellen. In het begin moest onze cliënt een beetje wennen aan Tessa. Ze vroeg zich af of wij haar hadden geroepen, terwijl het Tessa was die tegen haar praatte. Gelukkig was ze hier in twee weken aan gewend. Nu merken we aan de cliënt dat Tessa structuur, veiligheid en rust creëert.

Structuur

De cliënt weet dat ze door Tessa altijd en overal op tijd is. Een paar minuten voor de activiteit krijgt ze een seintje geeft in de vorm van een herkenbaar deuntje gevolgd door de taak of vraag. Tessa heeft inmiddels zo veel structuur gebracht dat de cliënt haar niet meer altijd nodig heeft en er zelf aan denkt om bijvoorbeeld om 10.00 uur bij het dagelijkse koffiemomentje in de woonkamer te zijn. Wij hoeven niet meer te bellen om taken te geven.

Door Tessa is de zelfstandigheid van de cliënt vergroot. Daarnaast scheelt het ons ook tijd, die we kunnen gebruiken voor andere werkzaamheden. Als je denkt dit is misschien ook wel iets voor een van mijn cliënten, probeer Tessa dan vooral uit! Ik beveel haar van harte aan.”

Ben jij benieuwd naar wat Tessa voor jouw cliënt kan betekenen?

Neem dan contact op met innovatie@aveleijn.nl

INNOVARIA Living Lab en Innovatie uitleen

Op locatie de Liaan in Almelo zijn zes cliënten van Aveleijn werkzaam binnen het Living Lab. Ze onderzoeken technologische toepassingen en beoordelen deze. Ook onderzoeken ze welke toepassingen aansluiten bij vragen vanuit onze locaties. De cliënten van het Living Lab beheren ook de Innovatie uitleen. Als medewerker van Aveleijn kun je toepassingen lenen om op je eigen locatie in te zetten. Zo kun je kijken of de toepassing aansluit bij de behoefte van jouw cliënt. De uitleentool is toegankelijk via het Intranetportaal via ‘Direct naar’.

CRDL De CRDL is een interactief zorginstrument, dat aanraking tussen mensen vertaalt naar geluid. Deze toepassing wordt ingezet wanneer communicatie niet of nauwelijks mogelijk is. Op de locaties waar de CRDL regelmatig wordt ingezet levert het bijzondere momenten op.

Innovatiemarkt De Innovatiemarkt 2018 was een groot succes. Bekijk het filmpje door de QR-code te scannen met je telefoon.

14

Braintrainer De Braintrainer stimuleert het denkvermogen en het geheugen van mensen.

Op de Braintrainer kun je allerlei spellen en quizzen spelen, maar ook kun je samen met familieleden een familieboek of quiz maken. De Braintrainer is erg gebruiksvriendelijk en past zich aan het niveau van de cliënt. Op een aantal locaties van Aveleijn wordt de Braintrainer veel gebruikt en is het een groot succes. Je kunt de Braintrainer aanvragen bij de uitleen van Innovatie.

Omivista In Denekamp gebruiken ze een speciale vloerprojector: de Omivista.

Wil je zien hoe dat werkt? Bekijk het filmpje door de QR-code te scannen met je telefoon.

Apps

He hajo geeft je stem!

De app He hajo is speciaal ontwikkeld voor mensen met een verstandelijke of communicatiebeperking die hun bedoelingen overbrengen met picto’s. Picto’s laten zien wat je cliënt wil zeggen. Dankzij de mogelijkheid om de picto’s als een zin af te spelen, kan je cliënt zijn/haar stem laten horen en nieuwe woorden leren. Het is zelfs mogelijk om je eigen picto’s te maken. He hajo kun je downloaden in de appstore (alleen voor iOS).

APPotheek

APPotheek is een app waarop je betrouwbare informatie kunt vinden over medicatie en lichamelijke klachten.

APPotheek is onderdeel van Apotheek.nl en afkomstig van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor de Pharmacie (KNMP). De app is erg gemakkelijk in gebruik, in één oogopslag is te zien hoe de app werkt en wat de functies zijn. De app is voor zowel iOS als Android.

15

Maak kennis met... het slaapteam!

Een slechte nachtrust is regelmatig de achterliggende oorzaak van problemen. Immers, wie te weinig of slecht slaapt kan gezondheids-, concentratie- en gedragsproblemen krijgen.

We gingen hierover in gesprek met Jolien en Maaike van het slaapteam. Jolien is gedragswetenschapper op verschillende locaties en Maaike is praktijkverpleegkundige van de medische dienst en werkt Aveleijn-breed. Beide zijn innovator.

Maaike:”Regelmatig krijgen we vragen binnen over cliënten die te maken hebben met verschillende problemen. We adviseren altijd om eerst te kijken naar de oorzaak, in plaats van direct medicatie toe te dienen om de cliënt rustig te krijgen. We merken dat collega’s niet altijd weten dat dit soort problemen ook het gevolg kunnen zijn van slecht slapen of slaapgebrek.”

“Een goede nachtrust is de basis van een gezond leven. Samen met de begeleiders op de locatie onderzoeken we het slapen: hoe laat gaat de cliënt naar bed, hoe laat staat hij/zij op, hoe donker is de kamer, waar staat het bed, wat is de kamertemperatuur, staat het raam open? We hebben een checklist opgesteld om de slaaphygiëne te controleren. Als blijkt dat de basis goed is, dan kijken we gerichter naar een eventuele oorzaak. We kunnen daarbij gebruik maken van verschillende technologische innovaties.”

Fitbit en Actiwatch

Jolien:”De Fitbit zetten we al ruime tijd in. Het is een mooi middel om een eerste indicatie te geven, want het meet voornamelijk wanneer de cliënt gaat slapen en of hij/zij tussendoor wakker wordt. We gebruiken de Fitbit ook om cliënten te motiveren om meer te bewegen. Om échte metingen te doen, analyses uit te voeren en daar conclusies uit te trekken, maken wij gebruik van de Actiwatch. Dat is een soort horloge die de cliënt 24 uur per dag, 7 dagen per week draagt. Met de Actiwatch meten we niet alleen de slaaptijden, maar ook de verschillende fasen die je doormaakt tijdens het slapen, hoe rustig of onrustig je bent tijdens het slapen en je bewegingspatroon overdag. De Actiwatch wordt alleen gebruikt door

16

17

ons slaapteam. Wij zetten de Actiwatch in op het moment dat een locatie een gerichte vraag heeft, omdat we met het middel een echt onderzoek uitvoeren.”

Beddit

“De Beddit is een slaapmat die je tussen het matras en onderlaken legt. De Beddit is makkelijk in te zetten, zonder dat de cliënt er last van heeft. Met de Beddit meet je zaken als hartslag, bewegingen, ademhaling, slaappatroon en snurken. De metingen worden geregistreerd in een app op de tablet of mobiele telefoon en werkt via Bluetooth, dus ’s nachts heb je er geen internet voor nodig. Het enige dat je ervoor hoeft te doen is in de app op ‘sleep’ drukken. De Beddit kan worden gebruikt door begeleiders. Zij krijgen van ons uitleg en een gebruiksaanwijzing. Momenteel zijn cliënten van het Living Lab bezig met het vereenvoudigen van de gebruiksaanwijzing, zodat cliënten de app ook zelf kunnen gebruiken.”

Slaaprobot Somnox

Maaike vervolgt:”Dit jaar willen we slaaprobot Somnox in gebruik nemen.

Dit is een robot die ‘ademt’. De cliënt houdt de robot vast tijdens het slapen als een soort knuffel. De robot gaat mee op je hartslag wat een gevoel geeft van geborgenheid. De Somnox zelf leest geen slaapgegevens uit. We gaan in de testfase ook onderzoek doen. Bij dit onderzoek gebruiken we ook de Actiwatch. Zo proberen we het effect van de Somnox inzichtelijk te krijgen.

Het onderzoek doen we samen met andere VG-instellingen. Locaties kunnen cliënten opgeven voor een onderzoek.”

Heb je na het lezen van dit artikel het idee dat één van je cliënten een slaapprobleem heeft? Vraag de gedragswetenschapper van jouw locatie dan om hulp.

Innovatie als interventie: proces en ethiek Het team Innovatie is altijd op zoek naar de vraag achter de vraag van de cliënt. Wat willen we bereiken voor deze cliënt of groep cliënten? Waar moet het aan bijdragen? Zorgtechnologie is een middel en geen doel op zich. Op basis van de uitvraag stelt team Innovatie een aantal ideeën en toepassingen voor. De wensen van de cliënt, begeleider en gedragswetenschapper zijn bepalend. Wanneer een toepassing nog niet bekend is binnen Aveleijn, dan wordt de toepassing eerst getest. Evelien, manager kwaliteit en innovatie, vertelt over het testproces.

“Een innovatie testen we minimaal drie maanden, zodat zowel de cliënt als de begeleider voldoende tijd heeft om te wennen. De cliënt betrekken we vanaf het eerste moment. Tijdens het testen onderzoeken we verschillende facetten: gebruiksvriendelijkheid, veiligheid, reacties van de cliënt en begeleider en de randvoorwaarden. Begeleiders monitoren tijdens de testfase zelf en houden bij wanneer ze de toepassing inzetten en met welk doel en of dit doel wel of niet is behaald.”

18

Na het testen evalueren we de toepassing samen, waarna we beslissen of we het structureel gaan inzetten. Als de toepassing succesvol is, dan blijven we deze gebruiken op de locatie. We kijken direct of het geschikt is voor de Innovatie uitleen, zodat andere locaties de toepassing vrijblijvend kunnen uitproberen. Als tijdens het testen het doel niet wordt behaald, kijken we eerst of het middel geschikt is voor een andere cliënt of locatie. Er mislukken ook testen, omdat het niet past bij de client of de randvoorwaarden niet kloppen. Dat hoort bij innoveren, zolang je er maar van leert.”

Ethische aspecten

“Zorgtechnologie kun je niet zomaar inzetten. Voor we gaan testen, kijken we altijd of het veilig is. Welke gegevens worden opgeslagen en waar?

Weet dit cliënt of verwant dit? Bij MijnEigenPlan hebben zulke afspraken bijvoorbeeld vastgesteld zodat we aan de AVG-wetgeving voldoen.

Daarnaast bekijken we of het past binnen het beleid van Aveleijn, zoals VBM (Vrijheidsbeperkende maatregelen). Ook als de toepassing juist meer vrijheid geeft, moet je nadenken of risico’s en ethisch aspecten. Dit laatste krijgt landelijk steeds meer aandacht gelukkig, ook al staat het nog wel in de kinderschoenen. Binnen Aveleijn gaan we hier ook aandacht aan besteden.”

En nu?

“We denken vaak dat een innovatie alleen iets oplevert voor de cliënt, omdat de vraag vanuit de cliënt komt. Echter, uit evaluaties blijkt dat innovaties ook van meerwaarde zijn voor onze begeleiders. Zowel kwalitatief als kwantitatief. Het levert ze tijd op voor een ander of dieper gesprek met de cliënt en versterking van onderlinge relaties. Een nieuwe innovatie kost in het begin wat tijd om te leren kennen en toe te passen bij werkzaamheden.

Maar uiteindelijk heeft zowel de cliënt als de medewerker er baat bij!”

19

Hoe gaat Aveleijn innoveren?

?

2

1

Durven Anders durven kijken geeft ons nieuwe inzichten. De vraag van de cliënt blijft daarbij centraal staan.

Doen Samen met de cliënt proberen we nieuwe dingen uit. We evalueren de meerwaarde voor de cliënt.

“Denk groot, begin klein”

“Fouten maken mag, ervan leren moet”

3

Delen We delen kennis en ervaring met elkaar. Zo kunnen we samen leren en innoveren.

“Wees trots en vertel verder”

Wij doen mee!

Jij ook?

Grotestraat 260 • 7622 GW Borne • 074-2556600 www.aveleijn.nl