Eén grote familie met respect voor elkaar waarbij niemand langs de kant staat.

De gemeente Urk gaat het ogenschijnlijk makkelijk af. Er zijn inmiddels 29 personen uit de banenafspraak aan het werk in een reguliere baan, terwijl er nog eens zeven in het traject ernaartoe zitten. Hoe komt het toch dat de uit-voering van de banenafspraak – het realiseren van extra banen voor de doelgroep – op Urk zo soepel verloopt? De vraag wordt beantwoord door Freek Brouwer, wethouder sociaal do-mein: ‘Voor werkgevers op Urk is het heel normaal dat mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan het werk zijn bij hen. Op Urk staat niemand aan de kant, je ziet dat ook bij sportverenigingen en in het vrijwilligerswerk. Het is de normaalste zaak en daarom zie je ook altijd wat terughoudendheid bij werkgevers op Urk als het bijvoorbeeld gaat om de nominatie voor de Participatiepenning. Op Urk helpen we elkaar. Die maatschappelijke taak wordt bovendien ook als meerwaarde voor het bedrijf gezien en dat geeft extra voldoening voor de werkgever en niet in de laatste plaats voor de persoon uit de doelgroep en zijn familieleden.’ Dirkje Kramer, beleidsmedewerker Sociaal Domein bij de gemeente Urk vult aan: ‘Wat meespeelt is dat het bijna not done is als je op Urk niet werkt. Dat past gewoon niet bij deze vrij gesloten gemeenschap; daardoor zijn er hier relatief weinig bijstandsgerechtigden en met minder dan 1% heeft Urk het laagste werkloosheidspercentage van heel Nederland. Werken is de norm op Urk.’

Vlijtig Urkers zijn vlijtige harde werkers, vindingrijk en optimistisch. Toen de Afsluitdijk een einde maakte aan de Zuiderzee en ook de dagen van Urk en de visserij leken geteld, verlegden de vissers hun werkterrein naar de Noordzee, kwamen er grotere kotters en floreerde de visafslag begin jaren tachtig van de vorige eeuw als nooit tevoren. Het ‘Wonder van Urk’ wordt deze economische ontwikkeling genoemd. Een groot deel van de werkgelegenheid in de visverwerkende industrie profiteert daarvan. ‘Een sterk punt is tevens dat er hier veel familiebedrijven zijn’, zegt Brouwer. ‘Daar wordt zonder uitzondering hard gewerkt; de mentaliteit is dat iedereen hard meewerkt. En dat gebeurt zonder de maatschappelijke betrokkenheid uit het oog te verliezen.’ Brouwer noemt Sea Fresh als voorbeeld. De Flevolandse Topon-derneming 2019 ontplooit vanaf Urk ook activiteiten op Sri Lanka en springt financieel bij als zich daar wegens overstromingen een natuurramp voltrekt. De bereidheid om te helpen is groot op Urk, de ruimhartigheid is legendarisch. Op veel plaatsen worden kistjes Nieuwe Haring geveild, maar nergens in Nederland levert zo’n actie zoveel geld op als op Urk: het eerste kistje Meischol ging hier voor 140.000 euro van de hand. De opbrengst was bestemd voor ALEH Negev, een zorgdorp voor meervoudig gehandicapte kinderen in Israël.

Zorgzaamheid Terug naar de banenafspraak. Bij de uitvoering ervan wordt Dirkje Kramer terzijde gestaan door de WerkCorporatie die voor de gemeenten Noordoostpolder en Urk voor inwoners bemiddelt die minder makkelijk op eigen kracht een baan vinden. Elisabeth de Gelder van de WerkCorporatie noemt de mentaliteit van werkgevers op Urk bijzonder. Dat draagt ertoe bij dat driekwart van de kandidaten uit de banenafspraak een vaste baan vindt. De Gelder: ‘We zorgen voor vaste aanspreekpunten, want we weten hoe belangrijk dat is voor kandidaten en werkgevers. En we doen veel aan nazorg. We houden contact, ook nadat alles geregeld is. De terugkerende loonwaardemeting is een natuurlijk moment om weer eens te kijken hoe het gaat. Voor Urk geldt dat de werkgevers vaak de kandidaten ook persoonlijk kennen. Dat is een plus voor de zorgzaamheid. Urker werkgevers vinden het heel logisch dat zij zorgen voor elkaars familie.’ En ook de gemeente draagt haar steentje bij. Doordat de werkgevers op Urk dikwijls zelf voor de jobcoaching zorgen, richt de gemeentelijk ondersteuning zich vooral op het administratieve deel en op het ontzorgen. Dirkje Kramer: ‘Als gemeente denken en werken we mee met de werkgever. Is het een enkele keer een stapje te ver voor een werkgever – bijvoorbeeld als een kandidaat een heftruckcertificaat moet halen – dan springt de gemeente financieel bij.’

Sociale, familiaire band De verankerde sociale, familiaire band is kenmerkend voor Urk. Ook het onderwijs draagt bij aan de stabiele sociale situatie op Urk. Dirkje Kramer zegt dat er bij het speciaal onderwijs veel aandacht is voor werken na school. ‘Met name het reformatorisch voortgezet onderwijs heeft daarin een hele goede taakopvatting; ze zorgen er voor dat er niemand van school gaat zonder werkgever. Daardoor komen de meeste kandidaten uit de banenafspraak bij ons mét een werkgever. Uiteindelijk krijgen deze mensen een vast contract en dan zien wij ze over het algemeen nooit meer terug.’ Brouwer vult aan: ‘Het praktijkonderwijs heeft veel goede contacten in het bedrijfsleven en een stevig zakelijk netwerk. Eerlijk gezegd hoeven wij er niet zoveel meer aan te doen, ze komen hier praktisch allemaal met een arbeidscontract op zak.’ De gunfactor is groot op Urk en de kandidaten staan er op Urk niet alleen voor. ‘De betrokkenheid van ouders is groot’, zegt Kramer. ‘Ik spreek regelmatig ouders die zich zorgen maken over waar hun kind terecht gaat komen en die, als hun kinderen 15-16 jaar zijn, willen weten hoe het allemaal werkt, vaak zijn ze zelf al actief in hun netwerk op zoek naar mogelijkheden.’ Albert Borst van AB Tuinstyling, één van de genomineerden voor de Flevoland Werkt! Participatiepenning 2017, vertelde de jury destijds een indrukwekkend verhaal over de vader wiens zoon bij Borst een baan had gekregen. Vanuit de geloofstraditie zei de vader dat de kans die Borst zijn zoon had geboden een gebedsverhoring was. De zoon zat te verpieteren op zijn kamer, maar door de baan bij Borst leefde hij op, werd weer vrolijk, kreeg zijn leven terug. ‘Dat zit nu eenmaal in ons DNA’, zegt de participatie-ambassadeur Hein Coenen van Isoniq. Dit jaar ontving hij uit handen van voormalig RWF-voorzitter Jerzy Soetekouw de Participatiepenning voor de inspanningen van zijn bedrijf op het terrein van inclusief werkgeverschap. ‘Een voorbeeld van onbaatzuchtigheid voor velen’, zegt Brouwer. Hij doelt op het beleid van Isoniq dat wordt aangevoerd door HR-manager Vroukje Barends, waarbij niet alleen kandidaten uit de banenafspraak een kans krijgen, maar ook een 60+’er, een (ex) verslaafde, een statushouder, een afgekeurde voormalig ZZP’er en een dove medewerker. ‘We zijn één grote familie, waarbij niemand aan de kant staat en waar iedereen zonder vooroordeel en met respect voor elkaar in teams samenwerkt”, zegt Hein Coenen. Ook het sociale beleid van CameraNu.nl – Participatiepenning genomineerde 2018 - is erop gericht om het personeelsbestand een afspiegeling van de maatschappij te laten zijn. En dus biedt de Urker internetpionier ruimte aan mensen die ondersteuning nodig hebben bij het vinden en behouden van werk. Voor alle medewerkers geldt dat zij bij CameraNu.nl werken in een open een vooral lerende organisatie; iedereen wordt bij CameraNu in staat gesteld zich naar mogelijkheden te ontwikkelen. Hein Coenen en Vroukje Barends.

‘Als gemeente denken en werken we mee met de werkgever. Is het een enkele keer een stapje te ver voor een werkgever – bijvoorbeeld als een kandidaat een heftruckcertificaat moet halen – dan springt de gemeente financieel bij.’

Dirkje Kramer

Niet kletsen, maar doen Participatie-ambassadeur van het eerste uur Geert Post van Werck-post deelt die mening en gaat nog een stapje verder. “Als we met z’n allen de schouders eronder zetten, dan kunnen we vrijwel iedereen aan een baan helpen”, is de overtuiging van Geert, die genomineerd was voor de allereerste Participatiepenning in 2016. Binnen zakelijk Urk is Werckpost een begrip: sterk in de visverwerkende industrie op basis van de typische Urkse traditie van ‘kan niet, bestaat niet’. Of, zoals Freek Brouwer tot slot zegt: ‘Niet kletsen, maar doen.’ De banenafspraak en z’n kandidaten varen er wel bij.

Nagelerstraat 23-25 8301 XE Emmeloord Tel.: 0527 633 543 info@werkcorporatie.nl www.werkcorporatie.nl