SkateNLMagazine December 2023

Het GRATIS magazine voor elke schaatsliefhebber

December 2023

TIM PRINS Perfecte match BROERS TEN HOVE Zes jaar team IKO XANDRA VELZEBOER Verbeteren EVERT VAN BENTHEM Happy in Canada

MICHELLE DE JONG HET GROOTSTE SCHAATSMAGAZINE VAN NEDERLAND

INHOUDSOPGAVE SKATENL

Sprinttalent Tim Prins en de Friese nuchterheid: ‘Eigenlijk ben ik nog een nobody’

Mireille Reitsma over die ene dag waarop ze onoverwinnelijk was

Jens van ’t Wout heeft goede herinneringen aan Gdansk, maar dat zegt niets voor het EK

Colofon Hoofdredactie Commercie Fotografie Vormgeving Medewerkers

Druk Oplage Verspreiding Verschijning Redactie Mail

Eric Korver Eric Korver TimsImaging, Glenn Wassenbergh Studio Konijn Rijcko Treep Natasja Weber Lisa Deen Rodi Rotatiedruk BV 20.000 Gratis via de ijsbanen en betere schaatsspeciaalzaken Maandelijks van oktober tot en met maart 06-55866441 redactie@schaatsnl.nl

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32

Tradities Dossier Team IKO: de broers Erwin en Martin ten Hove kijken terug op ruim zes jaar IKO

Evert van Benthem ontmoet oude vrienden: de verhalen vervelend nooit

Michelle de Jong is na een valse start van het seizoen klaar met revalideren

Uitgever Korver Media Langebuurt 41 1911 AT Uitgeest T 06-55866441 E info@skatenl.nl W www.skatenl.nl Druk Rodi Rotatie Druk Visseringweg 40 1121AT Diemen T 020-398 0808

SkateNL is een uitgave van Korver Media. SkateNL werkt milieuvriendelijk en verantwoord.

Waterless Printing, ISO 14001 Grafimedia en KVGO.

SkateNL is geproduceerd onder gecontroleerde omstandigheden conform ISO 14001 Grafimedia getoetst door de SCGM, Certificaatnummer SCGM-MZ:2011.01.02

NB Niets uit deze uitgave mag worden gebruikt zonder schriftelijke toestemming van de uitgever.

Dat december te boek staat als de feestmaand is natuurlijk niet zo gek. Om te beginnen is daar uiteraard Sinterklaas, en als de Goedheiligman zijn biezen heeft gepakt komen eigenlijk meteen de kerstbomen in huis. Kerstmis is traditioneel het feest voor het gezin, voor de familie en daarna gaat het dan in gestrekte draf door naar oud en nieuw, de jaarwisseling.

Allemaal niks nieuws. Doen we al decennia zo.

Maar toch memoreren we december ook in een ander opzicht als de feestmaand. Op het ijs dan. De KNSB is erin geslaagd een aantal evenementen tot een traditie te laten verworden, en daar zijn de schaatsliefhebbers net zo gek op als op de ’gewone’ feestdagen.

Het NK Afstanden tussen kerst en nieuwjaar is natuurlijk geweldig. Misschien is het een beetje toevallig zo tot stand gekomen – als we het goed herinneren ontstaan vanuit een olympisch kwalificatietoernooi in die week – maar dat maakt helemaal niet uit.

De dagen voor de jaarwisseling zijn geweldig om te vullen met topschaatsen. Zeker als dat ook nog eens ergens om gaat. En dat is absoluut het geval. Natuurlijk staan er in dat NK Nederlandse titels op het spel. Maar belangrijker is misschien nog wel dat het ook gaat om de verdeling van de startbewijzen voor de belangrijke toernooien die er in de tweede helft van het seizoen op de kalender staan.

Het Europees kampioenschap Afstanden in het eigen Thialf en in februari het wereldkampioenschap per afstand in Calgary staat voor veel schaatsers met dikke letters in de agenda.

Niet voor niets lieten ploegen en schaatsers wedstrijden uit het circuit van de World Cup schieten. Een zo ideaal mogelijke voorbereiding op die cruciale races tussen kerst en nieuwjaar is belangrijker dan punten voor de World Cup. Vanuit het perspectief van de rijders begrijpelijk, maar het is net zo begrijpelijk dat de KNSB hamert op het belang van de World Cup als het gaat om het veiligstellen van startplekken op de grote toernooien. Dat is een lastige spagaat waar heel moeilijk een oplossing voor is te verzinnen.

Toegegeven, we smokkelen een beetje, omdat het natuurlijk niet meer specifiek december is. Maar op de eerste dag van het nieuwe jaar is het inmiddels ook traditie dat de marathonschaatsers strijden om de nationale titels op kunstijs. In het verleden gebeurde dat ook vaak op tweede Kerstdag, maar de NOS zag brood in een nieuwjaarsdag met schansspringen in Garmisch én marathonschaatsen, en zo is dat sinds enkele jaren een vaste invulling. Voor de marathonpelotons is dat NK het absolute hoogtepunt van het kunstijsseizoen in eigen land, de heilige graal.

Iets verder in januari valt er nog meer te beleven. Eerst dus het Europees kampioenschap in Thialf, het enige grote internationale evenement deze winter in het schaatspaleis in Heerenveen. Zelfs geen World Cup komt er verder naar Thialf, en dat is natuurlijk wel opmerkelijk.

Een week later strijden ook de shorttrackers nog om de Europese titels, en zij doen dat opnieuw in het Poolse Gdansk. Belangrijk, maar eigenlijk vooral een meetmoment op weg naar het allerhoogste doel van de shorttrackers dit seizoen: het WK in Rotterdam.

Kortom: er wachten ons als schaatsliefhebbers geweldige tijden. Laten we er met z’n allen van genieten.

Veel leesplezier!

Eric Korver Hoofdredacteur SkateNL

Specialist in Schaatsen WWW.HAICOBOUMA.NL - DECEMBER 2023 - 03

Tim Prins: ,,Het spel onder elkaar zorgt dat je samen naar een hoger niveau komt. En dat zie je nu bij Reggeborgh ook wel terug binnen de hele ploeg.’’

’Stuntman’ Tim Prins blijft gewoon een nuchtere Fries

Tekst: Eric Korver Beeld: Timsimaging/Neeke Smit

‘Eigenlijk ben ik nog een nobody’

Z

o snel als hij is op de schaats, zo snel is ook het leven van Tim Prins veranderd. De prille twintiger drukte in Thialf zijn neus tegen het venster op een manier die hij zelf ook niet voor mogelijk had gehouden, en vanaf dat moment was alles anders. Nu reist de jonge Fries de wereld over, meet zich met de snelste mannen op aarde, en stemt zelfs in dat veld een tiende plaats niet meer tot tevredenheid.

Het was één van de vele persberichtjes die in de nasleep van het schaatsseizoen op de redactie binnenrolde: Reggeborgh dat aankondigde dat Tim Prins de ploeg kwam versterken. Ook bij de ploeg van Gerard van Velde zullen ze op dat moment niet hebben vermoed dat het vastleggen van de toen nog 19-jarige

04 - DECEMBER 2023 -

Prins een schot in de roos was. Een halfjaar later al baarde Tim Prins opzien tijdens het kwalificatietoernooi in Thialf. Sterker, het talent uit Joure zette zijn handtekening onder de grootste stunt van dat toernooi door op magistrale wijze de duizend meter te winnen.

Het is een dikke maand later als Tim Prins terugkijkt op dat moment en eigenlijk nog steeds niet kan geloven wat hij daar heeft gedaan. Het was ook niet zomaar een afstand die hij won, maar de duizend meter. ,,Het was één groot slagveld’’, zegt hij met een grijns op het gezicht. ,,Het moment van het weekend, ondanks dat er op die andere afstanden ook best stunts waren. Maar dit, dit was compleet krankzinnig. Logisch dat daar veel aandacht voor was, maar aan de andere kant wist ik ook niet wat me overkwam. Moest ik in één keer in interviews aangeven hoe ik die duizend meter had gewonnen, terwijl ik vooraf dacht dat ik me er met een

goede rit misschien wel tussen kon rijden.

Als ik geluk had.’’

Wereldtop Maar met geluk had dit niets te maken.

Prins rekende in Thialf gewoon af met wereldtop. ,,Ja, dat is eigenlijk wel zo.

Want het niet zo dat Nederland normaal gesproken slecht presteert op de duizend meter of zo. Nee, het is gewoon één van onze beste afstanden. En de olympisch kampioen wordt die dag elfde. Ga dat maar eens uitleggen. Valt bijna niet te doen. Ik denk dat ze in het buitenland ook heel raar opkeken toen ze die uitslag zagen.’’

Dat is wel zeker. Want ga maar na: Thomas Krol elfde, Merijn Scheperkamp tiende, Kai Verbij een val, géén Hein Otterspeer in de top vijf, géén Wesly Dijs, géén Joep Wennemars, géén Stefan Westenbroek.

De enige die zich bij de beste vijf reed, was Kjeld Nuis. De andere vier? Naast Tim

Prins verder Tijmen Snel, Jenning de Boo en Janno Botman. Dan heb je alle reden om te zeggen dat een nieuwe generatie de macht heeft gegrepen.

Prins twijfelt. ,,Weet ik niet’’, klinkt het bedachtzaam. ,,Ik denk wel dat er nu een generatie komt die misschien wel een stap verder denkt dan vorige generaties op onze leeftijd, uitzonderingen daargelaten natuurlijk. En dan bedoel ik echt generaties tot een jaar of tien geleden. Verder heeft elke generatie wel een paar jongens die er meteen goed bij zitten, ook nu. Een rijder als Joep Wennemars gaat honderd procent zeker nog een keer flink uithalen dit seizoen. En als je naar de huidige groep kijkt: al vanaf de junioren laten we een hoog niveau zien, en dat is iets dat motiveert om door te zetten richting absolute top. Ik denk ook dat we er allemaal zo naar kijken. Leuk hoor, dat we het goed hebben gedaan op het WCKT, maar uiteindelijk sta ik nu elfde in het klassement van de

SKATE NL World Cup. Dan ben je eigenlijk gewoon nog steeds een nobody.’’

Scherp Hij waakt er ook voor de ’oude’ mannen van de sprint af te schrijven na één succesvolle machtsgreep. ,,We moeten niet te hard van stapel lopen’’, zegt hij met een lach. ,,Weet je, die gevestigde orde, die staat er straks echt wel weer. Thomas Krol, Kai Verbij. Je ziet hoe hard Otterspeer nog kan. Als het moet, dan hebben die ook echt wel weer de kop erbij. En ongetwijfeld hebben wij ze lekker op scherp gezet.

Maar dat is alleen maar goed. Aan ons is het nu te laten zien we gaan eendagsvliegen zijn, dat we dit vaker kunnen doen.’’

Niettemin acteert Tim Prins nu op een niveau waar hij zelf ook niet aan dacht toen hij als jochie z’n eerste stappen op natuurijs zette. Thuis in Joure had ook niemand echt een achtergrond in de schaatssport, al was vader Sytse als sponsor betrokken bij Time Out Sport, destijds een topteam in het marathonschaatsen.

Inmiddels is senior overigens ijsmeester bij de Vereniging de Friesche Elf Steden, maar dat terzijde. Maar Prins bleek aanleg te hebben. ,,Ik reed in het jeugdschaatsen al vrij snel mee met de besten. Vanaf de Junioren C heb ik eigenlijk steeds in de Friese selectie gezeten. Langzaam kom je dan een stapje hoger, wordt het professioneler, en met name de laatste twee, drie juniorenjaren is het allemaal heel hard gegaan.’’

Wereldtitel Alleen zijn laatste seizoen als junior was niet wat Prins zich ervan had voorgesteld, waar het seizoen daarvoor juist zo ongeveer alles lukte. Als eerstejaars Junior A lag de druk er nog niet echt op, legt hij uit. ,,Al

legde ik die natuurlijk wel mezelf op. Maar alles lukte inderdaad. Van begin tot einde reed ik eigenlijk elk weekend goed. Ik reed een aantal mooie tijden en pakte uiteindelijk ook die wereldtitel op de 1500 meter.

Daarmee heb ik me denk ik wel in beeld gereden bij de commerciële ploegen. Vorig seizoen was vervolgens echt minder, maar ik denk dat de coaches van die grote teams daar op zich wel doorheen hebben kunnen prikken. Ik had toch al laten zien dat ik vertrouwen in mezelf had, en dat ik nog wel stappen zou maken. Ik was wel klaar voor een commerciële ploeg. En welke het zou worden, dat zag ik dan wel.’’

Het werd dus Reggeborgh, al sprak Prins ook nog wel met andere ploegen. Maar de formatie van Gerard van Velde raakte simpelweg de juiste snaar bij de jonge Fries, die meteen al vertrouwen voelde. ,,Ik zat aan tafel met Van Velde, Dennis van der Gun, Robin Derks en teammanager Henk Schra. Dan heb je meteen al het gevoel dat je serieus wordt genomen. Zij zagen het echt in me zitten en spraken dat uit ook.

Ze wisten al veel van me, ook omdat Robin Derks als coach bij TalentNED mijn grootste concurrenten trainde. Van Velde en Van der Gun wisten ook best veel en hadden een duidelijke visie hoe ze mij naar de top wilden brengen. Reggeborgh wilde me graag hebben en dat was wederzijds. Een perfecte match dus.’’

Paard Zo vond hij zichzelf ineens terug tussen wereldtoppers, trainde hij met grote mannen als Kjeld Nuis en Hein Otterspeer. Maar

die overgang ging best heel soepel, vertelt Prins. ,,Al moest ik in het begin van het zomerseizoen wel van ver komen qua fysieke conditie. Ik had bewust best wel lang rust genomen. Dan zeggen. Ze weleens dat conditie komt te voet en gaat te paard, nou, dat heb ik wel gemerkt.’’

Hij lacht even. ,,Ik was bijna weer terug bij mijn tijd in de Junioren C. Maar gelukkig kon ik me vrij snel weer opwerken, ook omdat ik al zoveel trainingsuren had gemaakt bij mijn vorige coach. Bovendien werd er goed naar mij gekeken en echt bepaald wanneer ik het nog even rustig aan moest doen en wanneer ik wel weer met die grote mannen mee kon. Gedurende de zomer groeide ik in trainingsarbeid steeds meer toe naar de toppers.’’

Maar in een team met haantjes werd de blonde Fries nog even regelmatig ’getest’. ,,Ja, klopt, haha. Dat was soms weleens pittig. Als ze dan een goede dag hebben en op de fiets nog een tandje bijzetten, denk je wel ’oké dan’. Maar dat is ook wel weer een mooi spel tussen de gevestigde orde en een jonge rijder. Je prikkelt elkaar van beide kanten. De ene keer denken zij ‘verdomme, die gast moeten we er toch af kunnen rijden’. Of ze doen je op de fiets even pijn met een kopbeurtje. Maar aan de andere kant probeer ik ook weer het hen zo moeilijk mogelijk te maken. Het is het spel dat zorgt dat je samen naar een hoger niveau komt. En dat zie je nu ook wel terug binnen de hele ploeg.’’

Supervet Hoe dan ook zal Prins aan respect

hebben gewonnen door zijn schaatsen te laten spreken. Presteren is de taal die topsporters het best begrijpen. Hij had dat graag ook gedaan tijdens zijn eerste wereldbekerwedstrijden in Obihiro en Beijing. Mooie ervaring. ,,Supervet. En Azië is dan ook meteen wel next level World Cup, zeg maar.’’ De topsporter in Prins is echter ook meteen kritisch op zichzelf. ,,Ik had iets meer gehoopt. Verwacht misschien wel. Obihiro was op zich degelijk, in China was met name mijn slotrondje ondermaats.’’ Met ook Stavanger en Tomaszów Mazowiecki nog in de benen kan Prins echter ook concluderen dat hij geen grote fouten heeft gemaakt, niet onder de druk is bezweken en met plaatsen twaalf, acht, negen en tien behoorlijk constant is. ,,Dus op dit moment is dat gewoon mijn niveau.

En dan moet ik keihard werken om het weer beter te krijgen, om straks tijdens het NK weer zo’n piek te krijgen als tijdens het WCKT.’’ Dat NK tussen kerst en nieuwjaar in Thialf is de volgende stip op de horizon.

Daar wordt immers de invulling voor het tweede deel van het seizoen bepaald. ,,Dat zal weer een gekkenhuis worden, want iedereen begint weer op nul. Ik denk dat het mij past dat toernooi gewoon nog uit de underdogpositie te bekijken. Ik kan wel roepen dat ik naar het WK moet en zal, maar daar heb ik geen reden voor. Ik sta in de rangorde nog lang niet waar die andere gasten staan. Ik moet zorgen dat alles weer bij elkaar komt, dat is het belangrijkste. Dan hoop ik weer te verrassen. Maar als ik in ieder geval ook de World Cups in het nieuwe jaar mag rijden, is het goed.

Dan kan ik wel spreken van een geslaagd eerste jaar bij de senioren.’’

,,Als het moet, heeft die gevestigde orde ook echt wel weer de kop erbij. En ongetwijfeld hebben wij ze lekker op scherp gezet.’’

- DECEMBER 2023 - 05

VERWARMEN MET JE AIRCO? DAT KAN! WIN NU JE AANKOOPBEDRAG TERUG!

De koudere maanden komen eraan! Wist je dat je heel energiezuinig kunt verwarmen met een airco? Geniet van een aangenaam comfort en bespaar direct op je gasrekening. Koop nu een Daikin airco, ontvang standaard 5 jaar garantie op onderdelen en maak kans om jouw aankoopbedrag terug te winnen!

Ga voor alle informatie naar daikin.nl/warmste-airco

4855565-DAIK-Visuals-Warmste-Airco-Actie-Adv 271x395-v1.indd 1

19-10-2023 16:28

3 16:28

SKATE NL ’Pure pech’

Meervoudig olympisch kampioene Suzanne Schulting ontbreekt de eerste seizoenshelft bij de internationale wedstrijden. Schulting, die pas later in het seizoen instroomt, was na het vorige seizoen oververmoeid en moest verplicht rust nemen. ,,Natuurlijk mis ik haar tijdens de wedstrijden’’, zegt Velzeboer. ,,We hebben heel veel aan elkaar en stimuleren elkaar continu. Als iemand goed is, dan trek je je daaraan op. Als concurrente mis ik haar ook. Maar het is nu even zoals het is.’’

Schulting kwam recent tijdens een nationale training ten val en werd tijdens die val geraakt door de schaats van Velzeboer, die haar niet meer kon ontwijken. Uit onderzoek bleek dat er geen spieren waren geraakt, wel moest de snijwond op de rug van Schulting gehecht worden. Velzeboer: ,,Het was echt een ongeluk, niemand kon er iets aan doen. Het was pure pech.’’

Xandra Velzeboer in stijgende lijn richting WK in eigen land

Niet klaar met verbeteren

Tekst: Lisa Deen Beeld: Timsimaging/Neeke Smit

E

en nieuwjaarswens?

Viervoudig wereldkampioene Xandra Velzeboer vindt het moeilijk er eentje te noemen. Eén ding weet de shorttrackster zeker: 2024 staat vooral in het teken van het wereldkampioenschap in Rotterdam, het belangrijkste toernooi van het jaar. Bij de wereldtitelstrijd in eigen land hoopt Velzeboer zo vaak mogelijk op de hoogste trede van het podium te belanden.

Voor Velzeboer is ’Rotterdam’ dan ook het hoofddoel voor 2024. ,,Dat geldt eigenlijk altijd voor onze WK’s. Maar met een WK in eigen land voelt het nog net iets anders, iets groter’’, zegt ze. ,,Ik kan me nog herinneren dat ik in 2017 bij de WK in Ahoy op de tribune zat. Dat was zó ontzettend vet.

Toen dacht ik: dat wil ik ook.’’

Toch probeert ze nog niet al te veel na te denken over de wereldtitelstrijd in Rotterdam. ,,Er zijn in 2024 nog genoeg wedstrijden. Daarom heeft het nog geen zin om al helemaal met mijn gedachten bij dat WK te zitten. Want bij de EK en de wereldbekerwedstrijden wil ik het óók goed doen.’’

Met diverse – gouden – plakken uit het eerste deel van de wereldbekerreeks op zak zit het met de vorm in ieder geval wel goed bij Velzeboer. ,,Het gaat vooralsnog lekker in de World Cups dit seizoen’’, lacht ze.

,,Ik ben blij met de vorm die ik heb, al kan ik zeker nog stappen zetten. Een seizoen loopt nooit perfect, er zijn altijd wel dingen waar je tegenaan loopt. Hoe meer ervaring, hoe beter je leert wat goed voor je is en hoe je dingen het beste aan kunt pakken. Met mezelf verbeteren ben ik nog lang niet klaar.’’

Druk Sinds haar WK-successen weet viervoudig wereldkampioene Velzeboer de ogen volop op zich gericht dit seizoen. ,,Natuurlijk voel ik daardoor ook wat meer druk’’, geeft ze toe. ,,Er wordt meer van mij verwacht en ik verwacht ook meer van mezelf.

Maar uiteindelijk gaat het om hoe ik persoonlijk zo’n wedstrijd inga. Dat is nog steeds hetzelfde: ik wil vooral het beste uit mezelf halen.’’

Om die reden probeert Velzeboer zich zo min mogelijk bezig te houden met de druk van buitenaf. ,,Vooral in de wereldbekers is er ook ruimte om te leren.

Als het daar een keer niet lukt, neem ik alsnog heel veel mee voor de momenten waarop het er echt om gaat. Al blijft winnen en zo goed mogelijk presteren bij elke wedstrijd mijn belangrijkste drijfveer’’, vertelt ze. ,,In de afgelopen jaren heb ik me goed en snel ontwikkeld. Dat komt doordat ik ouder word, maar ook door alle ervaringen die ik heb opgedaan. Ik kwam als zeventienjarige in Oranje, heb al een heel olympisch traject meegemaakt.’’

Bij de Spelen in Beijing greep Velzeboer met de Nederlandse ploeg bovendien goud op de relay. ,,Dat was een heel belangrijk moment’’, herinnert ze zich. ,,Door daar te winnen kreeg ik kracht voor de individuele afstanden.

In Beijing werd ik individueel twee keer vijfde.

Ik liet daarmee zien dat ik bij de top zat. Na de Spelen heb ik vervolgens echt nog een stap gemaakt.’’

WK-goud Tijdens het WK van 2022 in Montreál liet Velzeboer dat zien door goud te winnen op de 500 meter. ,,Dit jaar, bij het WK in Seoul, was ik daardoor de favoriete op die afstand. Die favorietenrol wist ik waar te maken én ik won nog drie andere gouden medailles. Al die momenten zijn heel belangrijk voor me geweest en hebben geleid tot waar ik nu sta’’, zegt ze. ,,Het is een soort doorlopend proces. Telkens is er weer iets wat beter kan of anders moet. Het is steeds zoeken naar verbeterpunten en progressie. En daar leer ik steeds weer van’’, weet Velzeboer.

Als ze aan 2024 denkt, dan gaat het opnieuw om perfectioneren en verbeteren. Want, ze zei het al eerder, Velzeboer wil blijven winnen. ,,Het draait nu vooral om toewerken naar het EK in Gdansk, de eerste tussenstop op weg naar het WK.’’

Erwin en Martin ten Hove: ,,We zijn heel langzaam naar elkaar toegegroeid in dit werk, en we denken dat juist dat goed is geweest om nu succesvol te kunnen samenwerken.’’

Martin en Erwin ten Hove bouwen bij Team IKO nog steeds aan ideaal

Maatwerk als handelsmerk Tekst: Eric Korver Beeld: Timsimaging/Neeke Smit teeds vaker drukken schaatsers van Team IKO hun neus tegen het venster. Meer en meer komen schaatsers van IKO internationaal goed voor de dag, en steeds vaker klinkt er lof voor de aanpak binnen het team. IKO is het team van de broers Erwin en Martin ten Hove. Gestart in het voorjaar van 2017 en nu, ruim zes jaar later, vaste grond onder de voeten als de derde schaatsploeg van Nederland. Tijd om de ontwikkeling van Team IKO eens nader te beschouwen.

S

De broers Erwin ten Hove (41) en zijn jongere broer Martin (39) groeiden op in het Groningse Holwierde, net boven Delfzijl. Nicht Betty bracht ze in aanraking met schaatsen. ,,We gingen een keertje mee en waren eigenlijk verkocht. We waren denk ik tien en acht en zijn gaan schaatsen’’, vertelt Erwin.

Dat was wel een probleem, stelt Martin. ,,Schaatsen, dat deed je niet in een dorp als Holwierde. Iedereen zat daar op voet-

08 - DECEMBER 2023 -

bal. Maar ik kon helemaal niet voetballen.

Onze vader was ook nog eens voorzitter van de voetbalvereniging, dus twee leden eraf, dat deed hem wel pijn. Maar wij waren helemaal gek van schaatsen.’’

Vader Ten Hove liet zijn afkeur duidelijk voelen. Erwin: ,,Het eerste jaar heeft alleen onze moeder ons naar de ijsbaan gebracht. Vanuit diep in Groningen was dat veertig minuten rijden. Maar na een jaar sprak onze moeder hem erop aan. Zei dat we er echt lol aan hadden en het nog wel een beetje konden ook. Zo rolde ook onze vader in het schaatsen. Eerst met tegenzin, maar later was hij er kind aan huis.’’

De schaatscarrières waren niet van de categorie ’memorabel’. Martin, lachend: ,,Eigenlijk waren het geen carrières. We waren, als ik voor mezelf spreek, gewestelijke rijders. NK Junioren, dat soort werk.’’

Erwin: ,,Je had destijds nog een intergewestelijke selectie van Groningen en Drenthe met Jan van Veen en later Peter Mueller. Daar hebben wij mogen schaatsen. Hartstikke leuk hoor, maar geen hoogvliegers.’’

De voorgeschiedenis De overgang naar de kant van coaching kwam los van elkaar, vertelt Martin. ,,Maar wel een beetje in dezelfde tijd. Ik was gestopt met schaatsen, studeerde in Groningen en werd gevraagd door schaatsclub Eemsmond of ik een keertje de training wilde doen. Was een bijbaantje, één keer in de week. Maar dan word je gevraagd voor de jeugd, voor het gewest.

Zo ben ik erin gerold. En dat is helemaal uit de hand gelopen.’’

Voor Erwin was dat anders, in een tijd waarin je eigenlijk enkel het gewest en de commerciële teams had. ,,In die tijd was er in Groningen een Canadese trainer die een ijshockey-academy begon, met een samenwerking met een lootschool. Daar had hij de grootste ijshockeytalenten.

Die zaten op die school en konden overdag trainen. Uniek in die tijd, hebben ze nog de televisie mee gehaald. Ik vond het een geweldig idee en was van mening dat je zoiets ook in het langebaanschaatsen moest doen. Heb ik ook gedaan met een maatje en uiteindelijk is dat iSkate geworden, de eerste schaatsopleiding waar je school en schaatsen kon combineren.’’

De twee broers volgden lang ieder een ander traject, waren op papier zelfs een tijdje elkaars ’concurrenten’. ,,We zijn uiteindelijk heel langzaam naar elkaar toegegroeid in dit werk, en we denken dat juist dat goed is geweest om nu heel succesvol te kunnen samenwerken.’’

Het idee Geboren op een Zuid-Spaans strand, uitgewerkt in het vliegtuig. Zo is het in een notendop wel gelopen. Erwin: ,,In Benalmádena ja, haha. En ’s avonds bij het zwembad hebben we maar zitten kletsen en kletsen. De volgende dag vlogen we terug, zaten we allebei aan een kant van het gangpad. Martin schoof wat naar me toe, wéér kletsen, en toen is het hele idee ontstaan. Toen we uit het vliegtuig stapten, hadden we de contouren van wat nu Team IKO is neergezet. En dat was niet een lang gekoesterde wens of zo, maar is meer zo gegroeid. Op een gegeven moment realiseer je je dat het gewoon slim is dit samen op te pakken. Ook door onze achtergrond. Onze ouders waren ondernemers, sponsorden met VPZ zelf jarenlang een schaatsploeg. Dat ondernemen zit er

SKATE NL

Erwin ten Hove, ontspannen. ,,We hebben voor onszelf harde keuzes gemaakt. Je wilt in een ouderwetse coachrol regie houden. Om dan dingen uit handen te geven, is best spannend.’’ wel in. Zo zien we Team IKO ook, als een onderneming, een bedrijf. En zo benaderen we het ook. Met de collega’s, met de manier van werken.’’

De start ,,Tussen bedenken en neerzetten zit nog een heel verschil’’, vertelt Martin. ,,Je loopt tegen enorm veel dingen aan. Je hebt een idee: het moet persoonlijker, meer vanuit maatwerk. Je hebt een aantal oplossingen, een aantal overtuigingen. Maar dan ga je werken en kom je erachter dat dat niet zomaar te realiseren is. Als ik terugkijk naar die eerste twee, drie jaar, dan zaten we op een gegeven moment meer in een soort crisismanagement.’’

Het begin liep niet helemaal zoals ze in gedachten hadden, bekent Erwin. ,.,Natuurlijk hebben we fouten gemaakt, en lukken er dingen niet. Je neemt risico’s.

In de eerste tijd hebben we zelfs allebei nog banen erbij gehad om de boel te kunnen laten draaien, om de salarissen maar te kunnen betalen. Want tja, we wilden iets opbouwen, en dan wil je wel graag sporters erbij hebben. Je moet een sponsor hebben, hebt kleding nodig, een fysio. Je bent zó bezig dat je weleens vergeet wat het plan is. Het was puur pionieren. Dan is het mooi als mensen vertrouwen in je hebben. Iemand als Bert van der Tuuk, die meteen toezegt dat het met de kleding goedkomt.’’

De groei ,,Door de jaren zijn we steeds meer teruggegaan naar de basis. Ik denk dat het de laatste twee, drie jaar goed staat’’, stelt Erwin. ,,Dat is een heel sterke staf met verschillende experts, en het dan echt met elkáár doen. In het begin wilden we dat wel, maar kon het niet, had je daar helemaal geen budget voor. Maar we komen nu op het niveau waar dat langzaam wel mogelijk is. Dan kun je Erik Bouwman erbij halen, dan kun je een performance coach aantrekken, en kun je door de samenwerking met PsyNed met een psycholoog

gaan werken.’’

Pas na de Spelen hadden de broers het idee daar te zijn waar ze wilden zijn. Martin: ,,We hebben best wel een moeilijke aanloop gehad naar de Spelen. In het OKT hadden we niemand erbij. Maar óp de Spelen hebben we wel gezien dat de hele benadering met maatwerken wél werkte, en dan met name natuurlijk met Bart Swings in Marten Liiv. Dat hebben we twee jaar lang goed toegepast en dat betaalde zich uit. Na de Spelen hebben we ook gezegd dat we hier veel meer voor moesten gaan, veel meer moesten dúrven ook.

Echt voor dat maatwerk kiezen.’’

Zoals bijvoorbeeld met Jacob Veenstra, de performance coach. ,,Die deed alleen krachttraining en keek wat mee bij de fietstrainingen. Maar we realiseerden ons dat hij daar gewoon beter in was, om fysiek meer eruit te halen. Dat hebben we bij hem neergelegd. Zo hebben we op dat gebied een aantal grote beslissingen genomen vanuit de overtuiging dat als we het maatwerk echt wilden laten slagen, we daar nog veel extremer in moesten zijn. En als we de laatste twee jaar bekijken hebben we het idee dat het nu echt begint aan te slaan. Maatwerk is ons speerpunt geworden.’’

Daarin zijn ze, zegt Erwin, hardere keuzes gaan maken. En dan met name voor zichzelf. ,,Vanuit een ouderwetse coachrol ben je toch geneigd

dingen bij je te willen houden. Zelf de regie in handen te hebben. Het is dan best spannend dingen uit handen te geven.

Zeker als je een klein bedrijf hebt. Dan komt er personeel bij en moet je je taken uit handen geven, die mensen verantwoordelijkheden geven. Dat is een heel andere manier van werken en die voelt soms oncomfortabel, maar we hebben wel tegen elkaar gezegd dat we dit gewoon moeten doen, moeten uitvoeren. Als je een expert hebt die programma’s kan maken, moet die ook programma’s maken.

Natuurlijk kijken we wel mee, maar je moet ook loslaten. Net als de data op de manier zoals we die nu gebruiken in programma’s.

Dat is voor ons ook nieuw.’’ ,,Een sprekend voorbeeld is dat we nu in Yara van Gendt via

PsyNed een psycholoog hebben als onderdeel van de staf’’, stelt Martin. ,,Met haar bespreken we hoe we sporter A het beste kunnen benaderen, en hoe we sporter B het beste kunnen benaderen. Heel individueel. Dat is iets wat we altijd ambieerden, alleen pas nu hebben we daar echt de structuur voor. Zo kunnen we ook in dat opzicht maatwerk bieden.’’

Het Kantelpunt Daarover zijn ze het roerend eens: de Olympische Spelen in Beijing, en dan vooral de gouden medaille van Bart Swings op de mass-start. Erwin: ,,Daar werd heel duidelijk dat het gedurfde spoor waar we op zaten werkte. Bart was daarvan ook nog eens het meest sprekende voorbeeld omdat hij multidisciplinair is. Wij werkten voor hem met het inlinen al samen met een expert, Jelle Spruyt, waarbij we al zaken uit handen móesten geven.’’

Trotse sponsoren

Een eye-opener, vindt Martin. ,,Ja, echt, en in die zin dat we echt voelden dat we het op een andere manier moesten doen om het verschil te maken. Uiteindelijk is dat ook de reden dat we deze ploeg zijn begonnen. Het maatwerk, het persoonlijke, meer bedrijfsmatig, meer samen met experts. Zo hebben we dat ooit bedacht, maar de eerste jaren kun je dat niet doen omdat je de mensen niet hebt. Na de Spelen zijn we daar echt meer mee gaan doen.’’

Daarmee staat Team IKO nu zoals het ooit bedoeld en bedacht was. Martin: ,,Ooit was het meer omdat we het met z’n tweeën deden. Dat was al uniek. Dat je met twee coaches samen een ploeg hebt, dat je het programma gaat uitwerken en de ploeg gaat coachen op basis van gelijkwaardigheid. Alleen is het nu een heel bedrijf geworden. Dat heb je niet in één jaar voor elkaar, maar nu staat er wel een organisatie die past bij onze visie.’’

Het nu Team IKO is inmiddels ruim zes jaar onderweg. De contouren die in het vliegtuig werden getekend, hebben vaste vorm gekregen. De resultaten van het maatwerk worden zichtbaar in de prestaties, vooral van jonge schaatsers die zich prettig voelen bij de aanpak. Martin: ,,We zijn heel erg blij dat we jonge sporters echt voor de lange termijn hebben kunnen vastleggen. Dat past er ook bij als je een heel nieuwe manier van werken gaat neerzetten. Daar heb je sporters voor nodig die daarvoor open staan, daar openminded in willen gaan.’’

Sebas Diniz en Jesse Speijers zijn daarvan mooie voorbeelden. ,,Tegen Jesse hebben we gezegd dat we met hem echt voor de vijf kilometer gingen en dan ook een extreem programma gaan draaien.

Jacob heeft daarvoor een extreme fietslijn uitgewerkt’’, vertelt Erwin. ,,En aan de andere kant hebben we Sebas, bij wie we

puur zijn uitgegaan van die 500 meter en vooral zijn topsnelheid zo hoog mogelijk wilden maken met een speciaal daarop gericht programma. Dat is spannend, want je doet iets heel anders dan wat de rest van de Nederlanders doet. Ook voor die schaatsers zelf is dat spannend hè, want je gaat echt fundamenteel dingen anders doen. Dan is het mooi te zien dat het voor die twee snel goed uitpakt, maar bijvoorbeeld ook voor Joy Beune. Want die heeft natuurlijk ook echt stappen gemaakt.’’

Martin: ,,Het is mooi dat nu de prestaties er zijn. Want het gaat erom dat je sporters hebt die ook samen met ons dit proces willen ingaan. Een proces waarin je misschien ook fouten gaat maken met elkaar, waarin je moet uitzoeken wat wel werkt en wat niet werkt. Als je daar als schaatser niet op zit te wachten, moet je niet bij ons zijn. Dat we nu een aantal heel mooie voorbeelden hebben waarbij dat goed uitpakt, daar zijn we heel blij mee.’’

De broers genieten volop nu de vruchten van hun werk zichtbaar worden. Zeker omdat de aanloop best moeilijk was, stelt Erwin. ,,Wij zijn niet de schaatswereld binnengekomen met een zak geld. Of met een enorme cv vol overwinningen. We zijn met niks begonnen en bouwen dit nu op.

Dan moet je met een goed verhaal komen en snoeihard werken. Dan is het fijn als nu dingen op z’n plek vallen, is het fijn als je met Bart Swings zo’n olympische titel pakt.’’

Maar ze willen meer, geeft Martin aan. ,,We hebben ijzers in het vuur om ook met onze Nederlandse sporters echt voor medailles te gaan op de Spelen. Dat is het doel.

En misschien liggen we nu zelfs al wat voor op schema met Jesse en Sebas die zich plaatsen voor de World Cups en Joy die het enorm goed doet. Maar goed, we kijken op de lange termijn en moeten zorgen dat we die sporters elke keer een stukje beter maken. Dat is het proces waar wij ons op richten en daarbij kijken we ook naar de persoonlijke ontwikkeling, al hangt het halen van de Spelen natuurlijk ook af van wat andere atleten doen, iets waar je nul invloed op hebt.’’

Erwin: ,,Als ik zie welke stappen wij nu maken met deze sporters op dat vlak, maar ook financieel, dus het zakelijke deel van de ploeg, dan liggen we redelijk op koers.

Dat heb je nodig om uiteindelijk ook weer de volgende stap te kunnen zetten en mee te groeien.’’

Straks Het contract met IKO loopt door tot en met de Spelen van 2026 in Milaan. Maar daar houdt het traject voor Erwin en Martin ten Hove niet op. Lachend: ,,We hebben geen carrièreplan, maar we zijn nog steeds aan het bouwen en dat blijft leuk.

En we hebben heel trouwe sponsoren. Ook met IKO gaan we weer op tijd zitten om over de Spelen heen te kijken. We zijn nog niet klaar.’’

Martin ten Hove coacht. ,,Er staat nu een organisatie die past bij onze visie.’’

Van Rijke Historie naar nieuwe Glorie 12 - DECEMBER 2023 -

SKATE NL Voor sponsor van schaatslegende Jaap Eden is de cirkel rond

IKO brengt Droste weer terug

S

ommige verhalen schrijven zichzelf, simpelweg omdat de ingrediënten gewoon te mooi zijn. Neem het verhaal van Droste, het klassieke chocolademerk dat dit jaar precies 160 jaar bestaat. Dit seizoen verbond Droste zich aan Team IKO. Een entree in de schaatssport? Nee, wel een terugkeer. Meer dan honderd jaar geleden was Droste de trotse sponsor van niemand minder dan Jaap Eden.

Schuif aan in het kantoor van Bernard Brummelaar van Droste en voor je het weet dompel je jezelf onder in de historische wereld van Droste. In het kantoor staan de relikwieën uit een rijk verleden uitgestald. Voor wie is grootgebracht met de heerlijke chocolade pastilles een feest der herkenning.

Zelf was Brummelaar regelmatig op zoek geweest naar wat er zoal te vinden was over de indrukwekkende 160-jarige geschiedenis van Droste, dat in 1863 werd gestart vanuit een traiteur, patisserie-achtige winkel in Haarlem. Dat uiteindelijk bleek dat Droste zich ooit had verbonden aan schaatskampioen Jaap Eden, dat was ook bij hem niet bekend.

De weg naar die kennis is op zijn zachtst gezegd opmerkelijk. Willem-Jan Bakker van Skoren had Brummelaar ooit voorgesteld om magnesium in plaats van zout in de chocolade te doen. ,,Maar vanwege het te verwaarlozen zoutgehalte in chocolade zijn we daar nooit veder op ingegaan’’, vertelt Brummelaar. ,,Bakker nodigde mij vervolgens enkele keren uit voor schaatswedstrijden in de businesslounge van Team IKO in Thialf.’’

Dat paste helaas iedere keer net niet, en uiteindelijk vroeg hij collega Jos van der Veen, Account- en Productmanager bij Droste, of hij wél in de gelegenheid was. Die vond dat heel leuk en kwam heel erg enthousiast terug. ,,De sfeer was zo leuk, zo gemoedelijk, moeder Ten Hove die je staat op te wachten en iedereen begroet. Het voelde echt als één grote familie in die lounge en dat sprak enorm aan’’, vertelt Van der Veen, die er vervolgens bij Brummelaar op aandrong toch eens met Martin ten Hove te gaan praten over een eventuele samenwerking.

Link Met in gedachten dat het schaatspubliek een perfecte match vormde met de huidige doelgroep van Droste, gaf Brummelaar aan dat een mogelijke samenwerking alleen maar zinvol en logisch zou zijn op het moment dat Droste als merk ook daadwerkelijk een link zou hebben met schaatsen of sport. Die vraag werd beantwoord door Martijn Morel, een Droste-fan in hart en nieren, die zo’n beetje al zijn vrije tijd besteed aan het achterhalen van de geschiedenis van Droste. ,,Daarom hebben we bij hem de vraag neergelegd of ons merk iets met sport te maken heeft gehad.’’ Het antwoord bleek verrassend: ,,Hij zei meteen ’ja’.

Krantenbericht uit Haarlemsch Dagblad.

Droste bleek een link te hebben met Jaap Eden, maar ook met de Olympische Spelen van 1928 in Amsterdam.’’ En toen begon het onderzoeken van deze geschiedenis en werd het alleen maar interessanter en interessanter.

Er worden voorbeelden van artikelen met foto’s en advertenties uit die periode in onder andere het Haarlemsch Dagblad naar voren geschoven. Zo ook het verslag van het behalen van het Wereldkampioenschap langebaan door de extreem getalenteerde jonge Jaap Eden in januari 1893. Op slechts 19-jarige leeftijd werd Jaap voor het eerst wereldkampioen in Amsterdam, op wat nu de Jaap Edenbaan is. En diezelfde krant bericht slechts zo’n drie weken later dat fabrikant Droste Jaap Eden’s Sportchocolade op de markt brengt: ‘Zooals wij reeds hebben gemeld, zijn door den heer G.J. Droste alhier in den handel gebracht ’Jaap Eden’s Sporttabletten’, welk artikel is opgedragen aan de Internationale Schaatsenrijdersunie. Deze chocolade is nu ter aflevering gereed, en sierlijk verpakt, met het portret van den wereldkampioen op den omslag’.

Bij Droste wisten ze toen genoeg, Jaap Eden was de eerste commerciële sporter ’avant la lettre’ alhoewel er natuurlijk geen contract te vinden is, Jaap was immers amateur. ,,Voor ons was daarmee de link met Team IKO en het langebaanschaatsen gelegd.

De cirkel was rond.’’

Missie De terugkeer in de schaatssport past naadloos bij de missie om het merk Droste weer in ere te herstellen. Waar hele generaties opgroeiden met de fameuze chocolade van de fabriek in Haarlem, raakte Droste langzaam in de vergetelheid en eind 2019 stond het bedrijf op het randje van de afgrond.

Dat was het moment waarop Brummelaar op verzoek van zijn compagnon Karsten Scholz instapte. En sindsdien hebben ze gezamenlijk met een klein maar zeer gepassioneerd team nadrukkelijk de weg omhoog weer ingeslagen. Wars van vergaderen, targets, bonussen of veelal onnodig marktonderzoek, weet toch iedereen wat er gedaan moet worden en vaak doen ze uit zichzelf meer. Aan het eind van dit jaar zal de omzet bijna verdriedubbeld zijn in vergelijking met 2019.

Wat natuurlijk hielp, was de rijke historie van Droste. Iedereen kent het iconische beeld van de Droste verpleegster (Het Wereldberoemde ’Droste Effect’) en de achthoekige verpakking. Het markante Droste-mannetje, ontworpen door niemand minder dan Cassandre, die bijvoorbeeld ook verantwoordelijk was voor het ontwerp van het iconische logo van Yves Saint Laurent, was wat op de achtergrond geraakt. Maar dit ’character’ wordt nu al weer vier jaar lang op alle verpakkingen geherintroduceerd. En zo hebben we met het nieuwe (oude) Design Droste weer opnieuw gekalibreerd en nemen we

Bernard Brummelaar (rechts) en Jos van der Veen. ,,Sponsoring van Team IKO had alleen zin als Droste een link had met schaatsen. Die was er. Drie weken nadat Jaap Eden in 1893 wereldkampioen werd, bracht Droste de Jaap Eden chocolade op de markt.’’ qua positionering en design een geheel eigen positie in het chocolade schap in.

Gesprekken Droste ging ook het land in. ,,Alle grote steden zijn we geweest. In totaal hebben we dertigduizend gesprekken gevoerd met consumenten en ze het verschil laten proeven tussen Droste chocolade en de rest. Droste is authentieke Hollandse kwaliteitschocolade: Droste gebruikt pure, niet verhitte cacaoboter en Droste mixt de ingrediënten voor de chocolade op véél lagere temperaturen dan de meeste andere grote chocolademakers.

Hierdoor blijven véél meer van de oorspronkelijke aroma’s van de cacaobonen behouden en zo krijgt Droste chocolade zijn eigen karakteristieke, volle smaak. Dat is dan ook ons motto: ’Proef het verschil’. Zo probe-

ren we de zaadjes te planten, mond-totmondreclame te creëren en zo Droste op het boodschappenlijstje van de consument krijgen.’’ ,,De schaatssport en Team IKO met die geweldige mensen helpen ons daar zeker bij. Het gaat ook natuurlijk om de exposure van Droste en onze boodschap. En in dat opzicht zijn we wel blij verrast door wat schaatsen losmaakt, zeker gezien de voortvarende start van het team met podiumplekken. Wel of geen podium is qua exposure natuurlijk een verschil van dag en nacht. De zichtbaarheid op TV is verrassend goed maar misschien komt dat omdat wij nu er erg op letten. Vooralsnog zijn we zeer positief, maar de impact op onze naamsbekendheid, het doorkomen van de boodschap en uiteindelijk de verkopen in met name de supermarkten is de echte ‘Proof of the pudding’.’’

- DECEMBER 2023 - 13

E UITHOF, DEN HAAG

ON CUP 4

PRIJS VANAF 16 JAAR : €10 JEUGD T/M 15 JAAR: €5.00

Ervaar het ultieme alpine-avontuur bij Sportchalet Viehhofen!

Ontdek Sportchalet Viehhofen - de perfecte vakantiebestemming voor actieve vakantiegangers! De comfortabele appartementen in het hart van Viehhofen bieden het ideale startpunt voor zowel zomer- als winteravonturen. De gezellige openbare ruimte in het chalet, compleet met een zelfbedieningsbar, zorgt voor een relaxte sfeer om na een dag vol activiteiten te ontspannen.

P 18:00 VROUWEN BELOFTEN 19:00 VROUWEN TOPDIVISIE 20:15 MANNEN TOPDIVISIE 21:45 MANNEN BELOFTEN

In de zomer verkennen fietsliefhebbers eindeloze mogelijkheden met prachtige routes voor racefietsen en gravelbikes door het adembenemende Salzburgerland en Tirol. Voor mountainbikers zijn er uitdagende routes en downhill trails in onder andere SaalbachHinterglemm-Leogang. Ontdek het gebied tijdens onze wekelijkse begeleide MTB- en E-MTB-tochten, en ontvang gratis de Viehhofen Sommercard bij elke boeking voor gratis toegang tot strandbaden en liften in Zell am See. In de winter biedt Viehhofen directe toegang tot de skilift naar Zell am See en is het slechts een paar minuten met de gratis skibus naar de lift in het skigebied Saalbach-HinterglemmLeogang-Fieberbrunn. Allemaal in één skipas!

www.sportchaletviehhofen.com

14 - DECEMBER 2023 -

SKATE NL Minne Dolstra: ‘De droom is nog niet voorbij’

Olympische koorts in Thialf

Beeld: Timsimaging / Neeke Smit lympische koorts in het nuchtere Heerenveen. Klinkt wat vreemd als Nederland in de verste verte geen plannen heeft om de Spelen naar ons van enige echte winter gespeende kikkerlandje te halen. Maar het is al enkele wekenlang wél realiteit. En ook al lijken die Winterspelen van 2030 dan inmiddels naar Frankrijk te gaan, dat wil niet zeggen dat de Friese droom voorbij is.

O

Natuurlijk werd er aanvankelijk even raar opgekeken. De naam van Heerenveen dook ineens op in het Zwitserse bidbook voor de Olympische Winterspelen van 2030. De Zwitsers wilden die graag binnenhalen, maar wel op een manier die past bij deze tijd. Duurzaam dus. Houdt ook in dat er geen accommodaties worden gebouwd voor éénmalig gebruik, en wat moet je als land zonder echte schaatscultuur dan met een nagelnieuwe ijshal? En dus werd er ingestoken op het onderbrengen van het olympische schaatstoernooi in Thialf Heerenveen of de Max Aicher Arena in het ZuidDuitse Inzell. En dán ontstaat er opeens wél een olympische droom in het schaatshart van de wereld.

Recent zijn echter ook in Thialf de nieuwtjes doorgedrongen over de toewijzing van de Winterspelen voor 2030. Die is nog niet helemaal in kannen en kruiken, maar het IOC heeft aangegeven een voorkeur te hebben voor het Franse bid voor een combinatie van de Alpen en badplaats Nice aan de Côte d’Azur. Daarmee werden Zwit-

serland en ook Zweden voorlopig afgewimpeld.

Stilzwijgen Jammer, vindt Minne Dolstra, maar de interim-directeur van Thialf laat er ook meteen op volgen dat de kansen nog niet verkeken zijn. ,,Frankrijk heeft ook geen ijsbaan hè’’, merkt hij fijntjes op. ,,Betekent dat ze er toch snel eentje moeten bouwen, maar we hebben begrepen dat zij daar ook nog niet helemaal uit zijn. Ze hullen zich daarover echt nog in stilzwijgen, maar wellicht dat ook zij nog overwegen uit te wijken.

Net zoals overigens ook Zweden mogelijk van plan was. Dus misschien hadden we wel drie kansen.’’

Niettemin was Zwitserland van die drie opties de meest concrete. Daar stond Heerenveen ook duidelijk in het bid vermeld als mogelijke locatie voor het schaatstoernooi. ,,Met de Zwitsers hebben we ook contact gehad’’, stelt Dolstra. ,,Daar zijn we ook verder mee gegaan. Wat de Zweden betreft hebben we alleen maar verhalen gehoord.

Zij zouden het volk hebben beloofd niet in een schaatsbaan te investeren, tenzij het bedrijfsleven dat zou doen. Is dat niet het geval, dan kwamen mogelijk Hamar en Thialf in beeld. Maar goed, de Zweden zijn in ieder geval niet gekozen.’’

2038 Zwitserland is dat op dit moment ook nog niet, maar zoals het IOC heeft laten weten dat Frankrijk de uitgesproken voorkeur heeft voor de organisatie van 2030, heeft datzelfde IOC ook klip en klaar gemeld dat Zwitserland een voorkeurspositie heeft als

Minne Dolstra: ,,Het olympisch schaatstoernooi in Thialf zou enorme, enórme economische impulsen betekenen voor Friesland, maar ook voor heel Nederland.’’

het gaat om de Winterspelen van 2038. Het duurt nog even, maar met enig uitstel zou het dan inderdaad kunnen gebeuren dat in ieder geval een onderdeel van de Olympische Winterspelen naar ons land komt.

Hoe dan ook is er in de voorbije weken uitgebreid geanticipeerd op Thialf als olympische locatie. Daarover werd al op alle niveaus gecommuniceerd. ,,We hebben gesproken met de aandeelhouders van Thialf, maar ook met NOC*NSF en de KNSB en wij hebben zelfs nog een lijn richting VWS’’, vertelt Dolstra. ,,En dan is het mooie dat je vanuit alle geledingen steun voelt. Het idee werd breed omarmt, en niet alleen door die instanties. We kregen ook veel enthousiaste reacties uit heel Nederland en op internet, in kranten en op de nationale televisie. De positiviteit die we ontmoetten is echt fantastisch. Die olympische droom is echt gaan leven!’’

Terecht, want het olympische schaatstoernooi in Thialf zou op alle fronten een enorme impuls geven. Dat zou kansen bieden die normaal gesproken nooit aan de orde zouden zijn geweest, simpelweg omdat Nederland zelf nooit in de positie is om Winterspelen te organiseren. ,,Dat toernooi in Thialf zou enorme, enórme economische impulsen betekenen voor Heerenveen, Fryslân , maar ook voor heel Nederland. Want het gaat echt verder dan de toeloop van schaatsfans uit de hele wereld, verder dan inkomsten tijdens het evenement zelf. Als je zo’n onderdeel mag hosten, dan sta je natuurlijk wereldwijd in de belangstelling.’’

Thialf is er in ieder geval klaar voor, stelt Dolstra. ,,Als je Europese en wereldkampi-

oenschappen kunt organiseren, kun je ook Olympische Spelen huisvesten. Thialf heeft de benodigde juryruimtes, een grote persruimte, business lounges, een Koninklijke lounge en zeker een vol stadion. Dat hoeft ook niet groter hè, er hoeven geen vijftigduizend mensen te zitten. Als je Peking zag, daar zaten dan wel mensen op de tribune, maar dat was het dan ook wel. Het moet ook feest blijven, en ja, ook dat hoort bij Thialf.’’

Dolstra beseft goed dat in ieder geval 2030 al zeven jaar verder is. ,,Dan zullen de eisen wel wat veranderen en moet er hier en daar wat worden aangepast. En dan zul je wel wat moeten investeren. Maar ik denk ook dat we die handschoen met z’n allen oppakken.’’

In ieder geval trok er inmiddels nog een delegatie naar Milaan om te kijken bij de olympische venues die daar worden gebouwd voor de Winterspelen van 2026.

Daar was Thialf door het Nederlandse consulaat al uitgenodigd voor een handelsmissie, aldus Minne Dolstra. ,,Wij hebben een aantal bedrijven meegenomen, want voor hetzelfde geld kun je daar zaken doen, en we zijn ook van plan bedrijven vanuit Noord-Italië uit te nodigen voor een tegenbezoek in de regio Heerenveen. Dat loopt via het Nederlandse Consulaat in Milaan en die stonden ook meteen op scherp, vroegen wat ze voor ons konden doen, zoals bijvoorbeeld de Zwitserse ambassadeur benaderen. Dan kun je niet meer ontkennen dat je op alle niveaus met een olympische droom bezig bent.’’

SALOMON + M SALOMON + M DE WEISSEN DE WEISSEN BIJ UITSTEK BIJ UITSTEK

MEMORABELE MARATHONS

Mireille Reitsma voelde aan alles dat ze niet te kloppen was op Veluwemeer

Die ene onoverwinnelijke dag Marathonschaatsen Marathonschaatsen is al tientallen jaren een sport die boeit. Op kunstijs, maar zeker op natuurijs. Vooral dáár geldt het recht van de sterkste, en slechts een enkele keer dat van de gelukkigste. De schaatsers van de lange adem zijn avonturiers, doorzetters, de cowboys van het ijs.

En ze maakten door de jaren heen flink wat mee. In deze serie verhalen haalt SkateNL voor de liefhebbers de mooiste en meest memorabele momenten terug. In deze editie de zege van Mireille Reitsma in De Veluwemeertocht van het onvergetelijke natuurijsjaar 2010.

Wij Wijslijpen slijpen ze ze vlijmmm vlijmmm opopde deWeissensee!

Weissensee!

Tekst: Eric Korver Beeld: Timsimaging / Neeke Smit

S

ommige schaatsers hebben zó een rijke loopbaan achter zich liggen dat het moeilijk valt daar echt de mooiste overwinning uit te kiezen. Neem Mireille Reitsma. Binnen één en hetzelfde kalenderjaar zegevierde ze in twéé klassiekers: eerst in de Veluwemeertocht, daarna de befaamde Honderd van Eernewoude. Een keuze tussen die twee goudgerande zeges valt ook Reitsma zelf zwaar, maar uiteindelijk komt het hoge woord eruit: ,,Dan toch die overwinning op het Veluwemeer.’’

ie de wereld overging H

et gebeurt niet vaak dat een verliezer meer publiciteit krijgt dan een winnaar. Maar dat was precies het geval na de Alternatieve Elfstedentocht van 2017 op de Weissensee. Wie herinnert zich niet de val van Elma de Vries, met de streep letterlijk in het zicht? Ze won daardoor niet, maar ging wel de wereld over.

Mireille Reitsma juicht als ze haar eerste klassieker op natuurijs wint: de Veluwemeertocht van 2010. ,,Ik heb het geluk gehad dat in mijn beste jaren ook in Nederland steeds natuurijs lag.’’

Het beeld bleef lang hangen: Elma de Vries die op haar buik over het ijs van de Weissensee schuift. Ze ziet de finishlijn dichterbij komen, maar tegelijkertijd ziet ze ook de winst in de Alternatieve Elfstedentocht uit beeld verdwijnen.

Volkomen ontgoocheld kwam Elma de Vries uiteindelijk over de streep. Als vierde, waar ze twintig meter eerder nog haar naam al in mooie sierletters bijgeschreven zag op het bord met winnaars van de Alternatieve. Ze begreep er helemaal niets van. ,,Niet te geloven’’, stamelde Elma de Vries met een stem vol onbegrip. ,,Ik weet wat het is, heb hier al een keer gewonnen, een paar keer op het podium gestaan. Dan telt alleen de winst. En ik deed alles goed. Maar één klein, lullig gaatje en het is over.

Dit verzin je niet.’’

Ontreddering klonk in haar stem, beetje berusting ook. Maar haar ogen stonden nog vol ongeloof. ,,Voor mijn gevoel was ik er al. En ineens schuif ik zó hard over het ijs. Ik gleed ver door, zag de anderen niet komen, maar wel de finish naderen. Ik dacht dat ik het gewoon ging halen. Glijdend. Gewoon over die streep glijden. Maar tien meter voor de finish lig ik dan toch stil, zie ik de anderen komen en word ik gewoon vierde. Onvoorstelbaar.’’

Bitter

nelijk gevoel. Niemand ging mij die dag Het is iets maken. En dat gevoel heb je niet heel inmiddels achter zich had gelaten, werd ze ineens de vaak.’’ Maar ook Eernewoude maakt nog alweer laatste. Zelfs geen podium, niks. steeds veel los. ,,Een ontzettend mooie meer dan Natuurlijk, De Vries weet dat blijven staan ook bij marathonschaatsen hoort. Maar in wedstrijd waarop ik nog met een heel tien jaar zo’n wedstrijd, op zo’n manier, en in zo’n goed gevoel terugkijk.’’ geleden vorm. Dat is heel bitter. ,,Ik was die dag echt Dat klinkt allemaal logisch, maar is ook dat Mireille de sterkste’’, zegt ze onomwonden. ,,Reed lang alleen, maar voelde dat dat te hoog weer opmerkelijk als het komt uit de Reitsma haar gegrepen was onder die omstandighemond van een schaatsster die, zo zegt laatste meters den. Daarom liet ik me terugzakken. In dat ze zelf, ’natuurijs altijd een beetje overals wedgroepje voelde ik dat ik voor de winst reed.

Dan ben je er bijna en gaat het zo gruwelijk schat fenomeen’ vond. ,,Natuurlijk heb ik strijdschaatsmis. Ik was er zo dichtbij…’’ als kind op natuurijs gestaan, en was dat ster afl egde.

Het beeld van de vallende Elma de Vries ging heel Nederland rond. Sterker, het ging zelfs geweldig. Maar dat gevoel van natuurIn dienst van Elma de Vries probeert de teleurstelling te verwerken, maar dat viel niet mee. de wereld over. Wrang voor winnares Lisa ijs ben ik eigenlijk kwijtgeraakt op de lanmkbasics.nl van der Geest was dat vrijwel niemand sprak toch meer hetvoor idee ze in ik daarmee bekend moestgebaan. worden. Ik Daar had leefde over haar overwinning. De val van De Vries koerste naar de boorplatformen de kust. En ze veelnog lievernaar gewoon gewonnen.

Daarvoor wasnietvliegt werd overal belicht. De Duitsers trokkenDronten er tegenwoordig echt het ’grote werk’. dat natuurijs goed was voor jeinbuiop nationale televisie zelfs zo’n twintig minu- ik naar de Weissensee gekomen.’’ ,,Grotere heli’s voor dit werk zijn er eigenlijk zen, niet goed voor je timing. Dat soort een vierde plaats in een afvalkoers als Vijf jaar later is De Val gewoon een onderten voor uit om tot in de puntjes te analyniet’’, legt ze uit. ,,Er kunnen bij ons negengedachten. alspassagiers ik nu terugkijk, denk vannou een Driedaagse.

Eigenlijk deel geworden van het leven van Elma de Maartien seren waaronderdeel het voor de Friezin precies achterin zitten.

De lengte van Vries.

Ze heeft geen verwoede pogingen Waarom fout ging.isVertragen, herhalen, de heli heb is gewoon meter.zo Enover het is best ik: waarom? ik er21ooit het zonde datterugspoelen. de loopbaan van Reitsma ondernomen om de herinnering uit te wisDat kan je zo vaak doen als je wilt, maar uitdruk, maar door de huidige situatie wordt gedacht?’’ niet een week eerder eindigde.

Het Runnsen, maar hoeft er ook niet overdreven vaak eindelijk komt het op hetzelfde neer: Elma het waarschijnlijk nog drukker.’’ was veel aan teeen worden herinnerd. Toch is ze al snel de Vries meer haakte inbij hethet ijs enZweedse bleef niet opFalun de Maar het zijn dus haar collega’s die Elma conclusie gekomenGek dat de uitkomst been. waardiger decor geweest, entot de Vries nog weleens herinneren aan het dedeplaats op van die Alternatieve niet alleen maar triest Gebroken zat de rijdster van – toen nog – echec op Weissensee. ,,Dan hebben ze me het podium daar deed meer recht aan de Nadat ze zelf overstapte naaropde marathon was. ,,Nee, ook toen besefte ik al snel dat die Palet Schilderwerken op een koelbox, mideens opgezocht Google, en zien ze dat ik opgeleverd den op statuur de finishstraat. geschaatst heb. zien ze dan van,,Godverdomme Reitsma. jon- val veel meer aandacht heeft werd ze geconfronteerd metMaar denatuurlijk realiteit. dan wanneer ik gewoon gewonnen had. Ik gens, hoe is dit mogelijk’’, stamelde ze. ,,Ik het filmpje van die val voorbijkomen.

Haar afscheid kwam niettemin met een Ze zag iedereen ook in het peloton gek workreeg ook reacties van mensen die wat verhad ‘m. Ik zag de boog, ik had ‘m.’’

In die zin word ik er nog weleens aan heringoedgevulde erelijst, waarin wonderd Reitsma zelf dat den de temperatuur onder dook. vaststelden wij alsals vrouwen nerd. En laatst tijdensnul de Grand Prix in Luleå Publiciteit ook gewoon tweehonderd kilometer reden, was er nog een vanEn Tubande voorkeur geeft aan de Veluwemeer,,Natuurijs was geweldig, zeiverslaggever iedereen. dat soort aandacht was er ook. In die zin is Maar elk nadeel heeft een voordeel, om het tia die de vergelijking maakte met Aggie tocht boven de Honderd van Eerneik had iets van ’nou, oké’. Maar toen we zo maar eens te zeggen. Nooit eerder genehet uiteindelijk wel positief geweest. Aan Walsma die daar net voor de streep werd woude als haar mooiste. is mijn eerste klassieker reden reerde Elma de Vries zóveel publiciteit voor ,,Dat de andere kant kon ik diede wedstrijd onderingehaald. ’’ in Loosdrecht zichzelf of voor haar ploeg. De ervaring iconische foto brengenmet in een lange rij van wedstrijden YouTube blijkt inderdaad de grootste allermooiste geweest een begreep ik die meteen waarom.

Het was echt bron van haar val haalde alle kranten en ook op ik bijna heb gewonnen. Wat dat betreft was van inspiratie voor de mensen die nog even overwinning’’ , legt de 45-jarige Friezin zó gaaf.

En dat gevoel ben ik nooit meer televisie was er aandacht voor het ongeloofhet heel dubbel, want natúúrlijk had ik die het leed van De Vries willen aanschouwen. wedstrijd ook graag gewonnen. ’’ lijke misfortuinuit. van ,,Daar De Vries. had De publicitaire ik echt een onoverwinkwijtgeraakt. ’’ ,,Dat filmpje is echt wel veel bekeken. Er

VLIJMSCHERPESCHAATSEN SCHAATSEN VLIJMSCHERPE WARMEVOETEN VOETEN WARME COMFORT COMFORT STERKEN ENSTABIEL STABIEL STERK

waarde van pech bleek ineens enorm, maar dat was voor Elma de Vries slechts een haal schrale troost. ,,Ik kreeg zóveel reacties na die wedstrijd. Van collega’s, vrienden, familie en zelfs van onbekenden uit binnen- en buitenland. Het is heel fijn dat mensen met je meeleven. Maar het was ook heel dubbel dat

zijn zelfs Hongaarse vrienden die in Canada wonen die het al wisten te vinden. En hun familie natuurlijk ook.’’ Lachend: ,,Er is ook een filmpje in slow-motion van gemaakt, en er is zelfs een creatieveling geweest die er een gifje van heeft gemaakt. Dat was nooit gebeurd als ik had gewonnen.’’

VRIENDEN VAN HET MARATHONSCHAATSEN Een zekere zege veranderde zo in de bitterste nederlaag uit de loopbaan van Elma de Vries, die tegenwoordig samen met Imke Vormeer is neergestreken in Schotland, in de buurt van Aberdeen. Van het kopgroepje van vier, waarvan ze drie rijdsters al ruim

Pilote

Ze wordt er niet al te vaak meer aan herinnerd, maar soms toch nog wel. Zoals in Schotland, waar De Vries in de omgeving van Aberdeen werkzaam is als helicopterpilote en zo voorziet in het transport van mensen

®

06 22 91 53 76 ARJA

06 22 91 53 76 ARJA

ICE-SKATE.NL ICE-SKATE.NL

Trots op onze schaatsers en boeren!

- MAART 2022 - 17 1041 - FW Adv schaatsen en skeelers.indd 2

16 - DECEMBER 2023 -

1041 - FW Adv schaatsen en skeelers.indd 2

Natuurlijk won Reitsma haar koersen op kunstijs. Ze heeft acht cupwedstrijden achter haar naam staan, waarvan twee op Flevonice. Maar de échte successen vierde ze niet toevallig op natuurijs. ,,Ik heb het geluk gehad dat in mijn beste jaren ook in Nederland steeds natuurijs lag. Dat was fantastisch. Dat is echt het pure schaatsen. Hard tegen hard, tegen de elementen, en ik was er nog goed in ook. Achteraf is het zó mooi dat ik dat allemaal heb mogen meemaken.’’ Ze bewaart er de beste herinneringen aan. ,,Dat NK met de winst voor Maria Sterk op het Zuidlaardermeer, het NK op de Belterwiede met Foske Tamar van der Wal en Sandra ’t Hart, dat zijn herinneringen die ik zó kan ophalen en waarbij ik eigenlijk nog bijna kan voelen wat ik toen voelde. Zulke práchtige ervaringen.

Ik zie het als een voorrecht dat ik dat heb mogen meemaken.’’

Bijzonder Op het Veluwemeer bij Elburg maakte het peloton kennis met misschien wel de beste Mireille Reitsma die ze ooit hadden gezien. ,,Dat je zó een koers kan bepalen, dat is bijzonder. Ik hoorde later dat er meiden waren die zich afvroegen waarom het nou meteen al in het begin zo hard moest.

En ik vond dat juist eigenlijk alleen maar fantastisch. Meteen vol in de wind, de boel op de kant. Gelukkiger kon je me niet krijgen. En het was er ook een mooi parkoers voor. We konden de koers echt meteen hard maken.’’

Ze zag hoe eerst ploeggenote Sandra ’t Hart wegreed. ,,Dat is natuurlijk wel het spelletje, maar dat maakt het ook meteen ingewikkeld als je zelf ook goed bent.

Je wilt niet rijden. Maar toen dat groepje terugviel, ben ik wel meteen gegaan.’’

Ze kreeg twee meiden mee, onder wie Yvonne Spigt. ,,Maar elke keer als ik overnam, hadden die andere twee het zwaar.

De derde waren we ook opeens kwijt, waardoor ik alleen overbleef met Spigt, die uiteindelijk ook alleen maar achter me kon zitten. Ik besloot gewoon door te rijden, ook nadat ook Spigt wegviel. Het was mijn enige kans en ik voelde me sterk genoeg.

Ik weet nog goed hoe ik een groepje ach-

terblijvers inhaalde en zelf verbaasd was over de snelheid waarmee ik erlangs ging. Nee, er is bij mij eigenlijk nooit een moment van twijfel geweest.’’

Enige risicofactor was eigenlijk nog Reitsma zelf. Zeker toen ze nog even vanuit het niets de sneeuwrand indook. Ze schiet in de lach. ,,Ja, dat was een gevalletje van suffe overconcentratie of zo. Ik wilde zó graag dat die finish kwam dat ik een bochtje naar links zag waar dat er nog niet was. De cameraman waarschuwde me nog, maar te laat. Maar zelfs dat bracht me niet van mijn stuk. Het zijn geweldige dagen als je zó sterk op het ijs staat.’’

Genieten Reitsma kwam uiteindelijk solo over de streep, en zag hoe Spigt toch nog de tweede plaats veiligstelde voordat het peloton een keertje aankwam. Reitsma genoot ondertussen van haar succes. ,,Op dat moment vooral van het winnen op zich. Ik was echt enorm blij, weet ook nog dat mijn vader (Jacob Reitsma, oud-voorzitter van de KNSB, red.) erbij was. Dat vond ik hartstikke mooi. Maar het échte genieten, dat kwam pas veel later. Dan komt het moment waarop je zo’n overwinning pas echt op waarde kunt schatten en die vervolgens als heel waardevol en heel bijzonder kunt ervaren.’’

Overigens eindigde de dag niet eens in Elburg. Marathonschaatsers weten immers van geen ophouden als er natuurijs ligt, en dus werd er diezelfde avond nog gekoerst in Genemuiden. ,,Daar zat één van onze sponsoren. Maar ook die wedstrijd ging hartstikke goed. Erna Last-Kijk ion de Vegte werd eerste, ik eindigde als tweede.

Het was echt zo’n dag waarop alle lukte en iedereen blij was. Onze ploegleidster Alida Pasveer ook. Die genoot enorm, en dat succes gunden we haar ook allemaal.’’

De marathon bracht Mireille Reitsma overigens veel meer dan alleen maar succes. Ze leerde zichzelf als schaatsster echt kennen, en daarvan was misschien juist wel die Veluwemeertocht het mooiste voorbeeld.

Want in de eerste rondjes voelde Reitsma zich helemaal niet zo geweldig. Beetje stram, beetje stijfjes. Maar daarna kwam

ze op toeren, en dat, zo ontdekte ze, paste volledig bij haar lijf. ,,Ik kwam erachter dat mijn lijf gewoon moest warmdraaien. Dat had even tijd nodig. Ik heb gewoon een kilometer of tien nodig om op toeren te komen, en daarvoor waren de wedstrijden op de langebaan die ik altijd had gereden dus gewoon te kort. Zo ben ik er pas laat achter gekomen waar mijn kracht écht lag, en ook aan welke knoppen ik moest draaien om op mijn allerbest te zijn. Dat merkte ik wel toen ik voor de grap nog eens een vijf kilometer ging rijden. Ik had echt iets van ’o, zo kan het dus ook’.

Toen ik goede marathons ging rijden, werden mijn vijf kilometers ook veel beter.’’

energie.’’ Dat kan ze goed gebruiken, want ze is ook nog eens voorzitter van de club en betrokken bij de marathon in Friesland.

En de winkel in kinderkleding die ze tijdens haar schaatscarrière had in Emmeloord sloot ze in het najaar van 2019. Nu is ze directeur van een basisschool in Almere. Met een zucht: ,,Ach joh, ik heb het veel te druk. Ik vind gewoon veel dingen belangrijk, en overal zijn vrijwilligers nodig.’’

Het peloton is verder weg dan het lijkt als Reitsma haar feestje viert.

Liefdesverdriet Reitsma moest uiteindelijk haar loopbaan eerder afsluiten dan ze zelf misschien had gewild. Een rugblessure leidde het voortijdige einde in. ,,Ik dacht dat ik daarvan nog wel terug zou komen, maar dat lukte dus niet. Het heeft echt heel lang geduurd voor ik dat kon accepteren, maar ik kreeg de balans tussen arbeid en rust gewoon niet meer voor elkaar. Ik wist dat ik meer moest trainen om weer goed te zijn, maar die arbeid kon ik fysiek niet meer aan.’’ En meedoen om het meedoen was geen optie. ,,Nee, dat past echt niet bij mij. Ik denk dat ik er uiteindelijk ook wel twee jaar echt liefdesverdriet van heb gehad. Pas toen kon het accepteren.’’

Tegenwoordig, een ruime tien jaar verder, wordt de band van Reitsma met de schaatssport nog ingevuld door trainingen bij de STC Rutten. ,,Hartstikke leuk.

En dan merk ik ook dat ik nog barst van de

VRIEN DEN VAN HET MARATHONSCHAATSEN

- DECEMBER 2023 - 17

SKATE NL Evert van Benthem voor even terug in Nederland

Oude verhalen vervelen nooit Tekst en beeld: Eric Korver et is een bijzonder gezelschap in de lobby van het Westcord WTC Hotel in Leeuwarden, op een steenworp afstand van de plek waar ze eeuwige roem vergaarden. Vijf Elfstedenwinnaars zijn deze dag verzameld, maar er is er toch eentje die de meeste aandacht trekt. Evert van Benthem is een paar dagen terug in Nederland, en dat gaat nooit onopgemerkt voorbij.

H

Evert van Benthem: ,,Ik rijd nog wel op ons eigen baantje. Is niet zo groot hoor. Ik denk een rondje van 250 meter. Maar wel mooi zwart ijs.’’

Lachend poseren ze nog eens voor de fotografen, Evert van Benthem, Henk Angenent en de vrouwelijke winnaars Lenie van der Hoorn, Tineke Dijkshoorn en Klasina Seinstra. Allemaal zijn ze uitgenodigd voor de algemene vergadering van de Vereniging De Friesche Elf Steden. Van Benthem kwam er samen met zijn vrouw Jannette voor over uit Canada, en hij genoot. ,,Ja, natuurlijk is dit leuk. Dat is het eigenlijk altijd, anders had ik dit ook niet gedaan. Want normaal gesproken ga ik niet in december naar Nederland. Kijk naar buiten’’, zegt hij met

f

www.ICETEC.nl

18 - DECEMBER 2023 -

Over Nederland gesproken: Van Benthem volgt met verbazing de ontwikkelingen in ons land. ,,Mijn broer Henk is hier natuurlijk ook nog boer, dus dat volg ik wel, met dat stikstof. Hij zit overigens goed in Ens, maar waar wij zaten, hadden we nu hele-

LEG-ANKLE PROTECTOR 2 in 1

Ook in zwart leverbaar

in drie kleuren

Verbazing

NIEUW!

GLOVE CUTPROOF

SKATE COVER

een hoofdknik naar het raam waarachter de regen met bakken naar beneden komt.

Van Benthem is inmiddels 65 jaar, en bijna een kwart eeuw verder nadat hij met Jannette en hun drie zoons emigreerde naar Canada. In het gehuchtje Spruce View – nog geen 150 inwoners, een kerk, een school, een roadhouse en verder vooral veel boerderijen – bouwde hij een prachtig bedrijf op. ,,Als boer is verhuizen naar Canada de perfecte stap geweest. We melken nu 220 koeien, maar met kalveren en pinken mee hebben we vierhonderd, vijfhonderd lopen.

Maar we doen ook andere dingen, hebben koolzaad, tarwe, gerst. Alles bij elkaar op ruim vierhonderd hectare grond. Veel, maar dat is ook nodig omdat het klimaat anders is dan in Nederland en het groeiseizoen korter is.’’

ANKLE SOCK

3500 rondom enkel Dyneema, geschikt voor alle schaatsen

maal verkeerd gezeten. Het is dus goed dat we zijn weggegaan. Maar ik sta er wel van te kijken wat er nu allemaal gebeurt. Het is wel de agrarische sector hè. En dan kan het wel een exportsector zijn, maar je praat wel over voedsel. En als daar een tekort aan is, piepen de mensen wel anders. Nu er wellicht een rechtse regering komt, verandert alles misschien weer. Altijd die onzekerheid is eigenlijk ook ongelooflijk. In Canada ben je boer, kun je land kopen, kun je meer koeien gaan melken. Al is er inmiddels voor melk wel een quotasysteem waarbij je je als jonge boer moet inkopen. Je moet dus wel geld hebben als je wilt beginnen.’’

De oudste zoons Rolf en Merein zijn beide ook boer. ,,We hebben twee bedrijven, waarbij we alles precies hebben opgesplitst. Allebei 120 koeien, allebei robots.

En onze jongste zoon Jos is kapper, en heeft een barbershop. De kinderen doen het goed.’’ En de familie Van Benthem is inmiddels flink uitgebreid. ,,We hebben nu ook nog acht kleinkinderen. En dat gaat ook allemaal goed.’’

Hectiek Het leven in Spruce View is vooral overzichtelijk. Rustig. En dat bevalt Evert van Benthem prima. Buiten de Nederlanders in dat deel van de staat Alberta kent niemand de legendarische achtergrond van die kleine boer. De hectiek die in Nederland altijd aanwezig was, hebben ze letterlijk ver achter zich gelaten. ,,Lekker rustig.’’ En met een

lach: ,,Al had ik liever gehad dat ook die Nederlanders hier het niet wisten.’’

De enige keer dat Van Benthem nog op de schaats staat, is op zijn ’eigen’ baantje. ,,Is niet zo groot hoor. Ik denk een rondje van 250 meter. Maar wel mooi zwart ijs. Dan rijd ik drie kwartier, een uurtje mijn rondjes en ga ik weer naar binnen. Verder zijn we vooral met ijshockey bezig. Dat is in Canada natuurlijk veel groter. De kinderen, de kleinkinderen; ze spelen allemaal ijshockey. En eigenlijk vind ik zelf ijshockey ook veel mooier. Het is meer een spel.

Een team. Andere beleving. Vroeger thuis maakte we ook sticks van takken en speelden we ook hockey op het ijs. Prachtig.’’

Toch waagde hij nog een keer zijn kans om het échte schaatsen in Canada op de kaart te zetten. Met enkele landgenoten en de hulp van Jos Niesten in Nederland organiseerde Van Benthem een Alternatieve Elfstedentocht op het nabijgelegen Sylvan Lake. In februari 2005 streek het marathonpeloton daar neer. ,,Dat was de bedoeling’’, vertelt Van Benthem. ,,De A-rijders daarheen en dan ook toerrijders. Niet zoveel als op de Weissensee, maar als het er vijfhonderd waren zouden we dat evenement elk jaar organiseren.’’

Iets moois Maar het bleef bij die ene keer, en wie erbij was, vindt dat nog altijd een gemiste kans.

Van Benthem wist precies wat er nodig was en tekende voor een perfecte organisa-

Van Benthem in 2005 op de Zamboni waarmee hij destijds het natuurijs (!) op Sylvan Lake prepareerde. ,,Dat we daarna nooit meer op de kalender zijn gezet, is een enorme teleurstelling.’’ tie. ,,We hebben echt iets moois laten zien.

Veel publiek, veel publiciteit, een geweldige wedstrijd. Maar ze hebben ons nooit meer op de kalender gezet. Een jaar later moesten ze zo nodig naar Tsjechië, waar nog nooit was gereden en waar het uiteindelijk ook niet doorging. Dat was wel een enorme teleurstelling, want het had echt nog veel grootser kunnen worden. Al die immigranten stonden erachter, en het was onvoorstelbaar hoeveel Canadese bedrijven ons sponsorden. En op basis van nonprofit hè. Als we geld overhielden, ging dat naar het goede doel.’’

Jarenlang volgde hij het schaatsen niet.

Geen kranten, geen Nederlandse televisie in Spruce View. ,,Dan ken je de personen

ook niet meer. Hoor je af en toe weleens een naam, maar die ben je ook zo weer kwijt.’’ Nu is dat anders. Hij ontvangt Nederlandse tv, leest online de kranten, en weet vrijwel alles. ,,Soms kijk ik ook de livestream van de marathon. Nee, niet altijd. Dat tijdsverschil is dan wel vervelend.’’

Hij heeft ook nog altijd contact met oude makkers uit het peloton, Jos Niesten voorop. ,,Co Giling, Jos Pronk, JanEise Kromkamp, Yep Kramer, Henk Angenent, Rick van der Hoorn; ik spreek ze allemaal nog wel. En soms komen ze langs in Canada.’’ Dan worden de oude verhalen weer opgehaald, die nooit vervelen. ,,We hebben zulke mooie tijden meegemaakt.’’

- DECEMBER 2023 - 19

Ontdek

Met Sonnema ‘Giet It altyd oan’.

We gaan door, we gaan verder: we verleggen de (provincie)grenzen! Van de fameuze Friese 11-Stedentocht naar een landelijke variant. Sonnema Berenburg presenteert: de Nederlandse 11-Stedentocht! Vanuit onze thuishaven in het Friese Bolsward bottelen we eenmalig 11 unieke flessen. Elke fles gekoppeld aan een buitengewone Nederlandse stad en aan een eigen(zinnige) en karaktervolle Sonnema-cocktail. Ontdek meer op sonnema.nl

Geen 18, geen alcohol.

Geniet, maar drink met mate.

Maar Sonnema brengt je wel langs elf ándere steden

De Elfstedentocht gaat door ,I

t giet oan’ zijn de woorden die elke schaatsliefhebber en zekere elke schaatser kippenvel bezorgen. Maar het is alweer lang geleden dat daar reden toe was.

Er zijn 26 jaar verstreken sinds de laatste Tocht der Tochten, maar er is goed nieuws: deze winter gaat de Elfstedentocht dóór.

Want met Sonnema ‘Giet it altyd oan’.

Maar wel met elf andere steden. Want Sonnema Berenburg presenteert de Néderlandse 11-Stedentocht.

Die Nederlandse 11-Stedentocht van Sonnema Berenburg is een uniek evenement. Vanuit het Friese Bolsward worden er eenmalig 11 unieke flessen gebotteld.

Elke fles gekoppeld aan een buitengewone Nederlandse stad en aan een eigen(zinnige) en karaktervolle Sonnema-cocktail.

De Nederlandse 11-Stedentocht volgt een speciale route langs de 11 meest authentieke en fascinerendste steden van ons land. Van Groningen tot Eindhoven en van Den Haag tot Enschede: in alle windstreken pronkt de vertrouwde Sonnema Berenburg, maar ditmaal in een zeldzaam exclusief en eigentijds design.

Op elke kenmerkende blauwe fles (jawel: blauwe!) prijkt de naam van één van de 11 steden en natuurlijk de voor die stad uitverkoren cocktail. Elke fles is een ode aan de stad, met een drankje dat de waarden van de stad vertegenwoordigt en de traditionele connectie met Sonnema (waard) eert.

Vanuit het Friese schaatshart Heerenveen, word je meegenomen op een onvergetelijke tocht door Nederland, waarbij we even verrukkelijke als feestelijke stopovers maken in de volgende steden: Amsterdam, Utrecht, Den Haag, Rotterdam, Tilburg, Eindhoven, Nijmegen, Enschede, Zwolle en Groningen.

Zeer beperkte oplage De Sonnema 11-Steden fles wordt gebotteld in een zeer beperkte oplage en is bovendien alleen verkrijgbaar bij een exclusieve selectie slijterijen. Zo spreekt Sonnema nieuwe consumenten aan buiten alleen de noordelijke provincies. Koop je één van die limited edition 11-Steden flessen? Dan maak je ook nog eens kans op een exclusieve hoodie van Sonnema met daarop de naam van één van de elf steden.

It Giet Oan party Blijft het daar dan bij? Nee. Want bij Sonnema weten ze heel goed wat het beste samengaat met een lekker drankje, namelijk een spetterend feest. En precies dát is wat Sonnema ook nog regelt.

In elke deelnemende stad komt namelijk een epische It Giet Oan Party! Dat betekent 11 steden, 11 kroegen, 11 avonden en 11 cocktails! Alles staat daarbij natuurlijk in het teken van de ’Elf (Nederlandse) steden’. Overbodig te zeggen dat in elke horecalocatie Sonnema rijkelijk verkrijgbaar zal zijn om zo heel Nederland te veroveren. Het motto daarbij zegt alles: ’Mei Sonnema giet it altyd oan, mei of sûnder iis’. Oftewel: ijs of geen ijs, met Sonnema gaat het altijd door.

De campagne van Sonnema is in december begonnen en duurt tot en met eind februari. In die periode proost Sonnema graag samen met je in jouw favoriete stad en heffen we het glas met onze Berenburg uit jouw eigen Sonnema 11 Steden fles!

Meer informatie op de website sonnema.nl

- DECEMBER 2023 - 21

IMPORTEUR BENELUX VAN: IMPORTEUR BENELUX VAN:

Het grootste schaatsmagazine van Nederland, elke maand GRATIS

info@dito.nl info@dito.nl

www.dito.nl www.dito.nl

Het GRATIS magazine voor elke schaatsliefhebber

IMPORTEUR BENELUX VAN: IMPORTEUR

Ma

ATIS Het GR

e voor

magazin

LEMAN ANGEL DA etten w Spot met

OTSTE SC

HET GRO

PRODUCENT VAN DIAPROF® EN LEVERANCIER VAN DMT® DIAMANT SCHAATS SLIJPSTENEN O.A. LEVERBAAR VIA DE ERKENDE SCHAATS- EN SPORTWINKELS

22 - DECEMBER 2023 -

SEIZOEN 2023-2024

EN AMPIO

SEBAS D

HET GROOTSTE SCHAATSMAGAZINE VAN NEDERLAND

HET GROO

TSTE SCHA

ATSMAGAZ

INIZ

INE VAN NE

DERLAND

Interesse om te adverteren?

Mail info@SkateNL.nl

NIEUW

November

NIELS KERS TH Vuist op ta OLT fel PATRICK RO EST Donkere wolk MARIA ST ERK Die ene ze ge

SkateNL ligt elke wintermaand op de Nederlandse ijsbanen, boordevol interviews en achtergronden.

Geef schaatsplezier cadeau Koop de kaart op de lokale kunstijsbaan of online.

elke schaat sliefhebbe r

MARATHON SPECIAL

D DK WEREL HAATSMAGAZINE VAN NEDERLAN

THE LEADER IN BLADE SHARPENINGTM THE LEADER IN BLADE SHARPENINGTM

Het GRATI S magaz ine voor

hebber

aatslief

elke sch

SSER HARM VI ter be Elk jaar

IMPORTEUR BENELUX VAN: BENELUX VAN:

Oktober 2023

art 2023

LEÅ PRIX LU GRAND en er zwed Alles ov

dito.nl www.dito.nl www.dito.nl THE LEADER IN BLADE SHARPENINGTM

ww.dito.nl

THE LEADER IN BLADE SHARPENINGTM THE LEADER IN BLADE SHARPENINGTM

2023

Jens van ’t Wout: ,,Het is fijn dat ik steeds vaker mee kan doen om de prijzen in de A-finales. Wat dat betreft heb ik mezelf wel echt ontwikkeld.’’

Jens van ’t Wout gaat in 2024 voor hoger rapportcijfer

Herinneringen aan Gdansk

Tekst: Lisa Deen Beeld:Timsimaging/Neeke Smit

A

ls shorttracker Jens van ’t Wout zijn seizoen nú al een cijfer moet geven, dan komt hij voorlopig uit op een zeven.

Volgens Van ’t Wout liggen er nog voldoende verbeterpunten. Die moeten vooral tot uiting komen in 2024, met de EK en WK als grootste doel.

Waarom een zeven? Van ’t Wout lacht. ,,Ik ben blij hoe ik kán rijden en hoe ik vaak gereden heb tot nu toe. Maar het is nog iets te wisselvallig om een hoger cijfer te geven’’, legt hij uit. ,,Vooral met de mannenrelay is er nog een grote stap te zetten.

Als dat beter gaat, dan schiet ook mijn cijfer omhoog.’’

Een podiumplek met de relaymannen zat er dit seizoen tijdens de World Cups nog niet in. ,,We hebben er lang mee zitten knoeien.

Het is een jonge en nieuwe groep die ervaring moet opbouwen. We moeten gewoon consistent worden. Net zoals dat voor mij individueel ook geldt. Dat komt met de tijd.

Uiteindelijk gaan we laten zien dat we sterk genoeg zijn.’’

Zijn eigen rol binnen de ploeg, die als afmaker, ziet hij overigens niet als de meest belangrijke. ,,Ik ben de finisher en dat is een belangrijke taak die ik graag op me neem.

Maar uiteindelijk heeft iedereen een even grote rol. Er is geen echte ‘standout’, want in de relay ben je uiteindelijk zo sterk als je zwakste schakel.’’

Hoewel hij op de relay nog flink wat stap-

pen hoopt te zetten, gaat het Van ’t Wout individueel voor de wind in de wereldbeker. ,,Het is een best wel mooi seizoen tot nu toe’’, lacht hij. ,,De eerste World Cup liep nog wat stroefjes, maar ik heb mezelf kunnen herpakken in Montreal.’’

Ontwikkeling Daar greep hij goud op de 1000 meter en zilver in de mixed relay. Op het olympische ijs van Beijing voegde hij er goud op de mixed relay en brons op de 500 meter aan toe. ,,Het is fijn dat ik steeds vaker mee kan doen om de prijzen in de A-finales. Wat dat betreft heb ik mezelf wel echt ontwikkeld.’’

Volgens Van ’t Wout zit die ontwikkeling vooral in zijn ervaring, conditie en racestijl. ,,Ik kan het makkelijker bijhouden, heb steeds meer vertrouwen in mijn eigen ’schaatswijsheid’, om het zo te zeggen’’, stelt hij. ,,Door dat vertrouwen lukt steeds vaker iets. Bovendien heb ik de afgelopen jaren veel wereldbekers gereden. Tijdens dat soort wedstrijden leer je écht racen en ontwikkel je je eigen stijl. Daardoor kun je ook echt races gaan winnen.’’

Zijn eigen stijl omschrijven vindt hij lastig, maar uiteindelijk komt er toch een korte uitleg. ,,Ik denk dat ik vooral goed kan inhalen. Ik ben niet van het hard op kop beuken, maar meer van het wachten: de patience.

Dat past ook wel bij mijn persoonlijkheid. Ik ben wel rustig.’’

Op het ijs heeft hij overigens wel moeten leren om de rust te bewaren, geeft hij eerlijk toe. ,,Als je voor het eerst meedoet aan wereldbekers ga je af op alle acties en gelui-

den. Inmiddels heb ik geleerd om vooral een eigen plan te trekken en te reageren op de momenten dat het ertoe doet.’’

Dat hoopt hij in 2024 vooral bij het Europees kampioenschap in het Poolse Gdansk en de wereldkampioenschappen in Rotterdam te kunnen doen. ,,In Gdansk ben ik in 2023 Europees kampioen geworden op de 1500 meter en de relays én pakte ik zilver op de 1000 en 500. Een mooie set medailles.’’

Herinneringen Dat de Europese kampioenschappen opnieuw in Gdansk plaatsvinden zegt hem ondanks zijn eerdere EK-successen in de Poolse stad niet zoveel. ,,Ik heb vooral hele mooie herinneringen aan Gdansk.

Maar dat betekent niet meteen dat ik áltijd goed ben op die ijsbaan. Al hoop ik natuurlijk wel dat het weer zo goed zal gaan. Het wordt ongetwijfeld een mooie strijd met onder meer Pietro Sighel uit Italië en Stijn Desmet uit België. Daar kijk ik naar uit.’’

De Europese titelstrijd is bovendien een belangrijke tussenstop op weg naar het WK in eigen land. ,,Dat is het hoofddoel.

Maar ik bekijk het vooral wedstrijd

voor wedstrijd.’’

Van ’t Wout weet hij dat sinds zijn successen in 2023 – naast de vijf EK-medailles greep hij ook nog de WK-titel op de mixed relay en WK-brons op de 500 meter – één van de ones to watch is dit seizoen, voor iedereen een man om in de gaten te houden. Voor extra druk zorgt dat overigens niet. ,,Ik heb nog lang niet genoeg gewonnen om mezelf een voorbeeld te noemen.

Wat dat betreft heb ik echt nog wel een lange weg te gaan’’, zegt hij bescheiden.

Die weg heeft hij in ieder geval ingezet. ,,In 2024 ga ik voor meer en veel succes.’’

SKATE NL Michelle de Jong wilde soms gewoon even geen schaatsster meer zijn

Klaar met revalideren

Michelle de Jong: ,,Niemand wist tijdens het WCKT van mijn blessure. Ik had het, in overleg met mijn coaches, voor me gehouden.’’

24 - DECEMBER 2023 -

Tekst: Lisa Deen Beeld: Timsimaging/Neeke Smit ichelle de Jong was door een slepende scheenbeenblessure een tijd lang niet de schaatsster die ze zo graag wil zijn. Tijdens een pittige periode van revalideren en opbouwen twijfelde ze regelmatig aan haar eigen kunnen, maar uiteindelijk kreeg De Jong de stijgende lijn weer te pakken. Het plezier én het vertrouwen is terug.

Bij haar terugkeer in de wereldbeker leverde het zelfs internationaal succes op: 500-meter goud in de B-groep in Polen.

M

,,Dat ik weer mee kon doen aan de World Cup was een mooi cadeautje’’, zegt De Jong. ,,Sinds een paar weken begin ik echt weer het vertrouwen en het juiste gevoel op het ijs weer te krijgen. Het plezier is terug. Ik weet dat ik vanaf nu elke week weer kan groeien.’’

Dat was eerder dit seizoen wel anders, geeft De Jong (24) eerlijk toe. ,,Ik heb heel erg getwijfeld’’, zegt ze. Tijdens een trainingskamp in het Duitse Inzell begonnen afgelopen zomer de klachten in haar been. In eerste instantie dacht ze dat het wel zou meevallen, maar de overbelasting in haar scheenbeen hield haar uiteindelijk vijf weken van het ijs. ,,Het bleek erger dan we in eerste instantie dachten.

De blessure ging door in een soort ontsteking, het was ingewikkeld en vaag. Ik had er veel last van en we wisten niet hoelang het zou duren.’’

Juist die onzekerheid zorgde bij De Jong voor de meeste twijfels. ,,Als je tegen mij had gezegd dat het over twee maanden over zou zijn, dan kon ik daar rekening mee houden. Nu had ik geen stip op de horizon, geen perspectief. Dat maakte de afgelopen maanden zwaar.’’

,,Maar nu ging ik soms naar de ijsbaan en lukte er niets. Of had ik plotseling weer een tegenslag. Dan wil je gewoon even geen schaatsster zijn. Het is fijn dat je dat dan even kunt parkeren door andere dingen te doen.’’

Kleine stapjes Ondertussen leerde ze op het ijs dat het de kleine stapjes zijn die tellen. ,,Ik moest vooral niet te ver vooruit kijken. Iets wat je, met de schaatskalender in het achterhoofd, normaal gesproken wél doet.

Ik moest me echt op mijn eigen proces focussen. Soms word je onrustig, vooral als je anderen echt vooruit ziet gaan. Je wilt zelf ook zo graag. Nu moest ik juist blij zijn met elke stap vooruit. Dat heb ik wel geleerd.’’

Het bracht haar bovendien naar haar huidige niveau. ,,Sinds kort kan ik eindelijk alles weer op het ijs. Langzaam kan ik weer bouwen. Ik ben blij dat ik weer in de buurt van mijn oude niveau begin te komen.’’

Dat is het resultaat van een lange weg, waarin De Jong stapje voor stapje moest opbouwen. Eerst met fietsen en krachttraining, later ook op het ijs. ,,In eerste instantie liep het zeker nog niet goed’’, blikt ze terug. ,,Op het ijs was het echt trial and error. Zelfs de kortste intervalletjes kon ik nog niet doen. Dat viel tegen.’’

De Jong moest haar planning per week en soms zelfs per dag bekijken. ,,Soms liep het een dag supergoed, maar had ik een dag later een terugval. Het was soms echt een kwestie van voelen en proberen wat wel of niet zou lukken.’’

’Gewoon Michelle’ Met enige regelmaat wist ze even niet waar ze de motivatie vandaan moest halen. ,,Het is moeilijk om gemotiveerd te blijven wanneer je niet weet wanneer je weer alles kunt’’, legt ze uit. ,,Soms wilde het gewoon allemaal even niet. Op dat soort momenten moet je jezelf echt blijven herinneren aan waar je het allemaal voor doet.’’

Wat haar tijdens de periodes van ups en downs het meeste hielp, was om even uit het schaatsen te stappen. ,,Tijd spenderen met vrienden en vriendinnen. Even niet op de ijsbaan zijn’’, zegt de sprintster van Team Reggeborgh. ,,Naast het zijn van schaatsster heb ik ook nog andere rollen in het leven. Het klinkt nu misschien heel wijs, maar er is méér dan schaatsen alleen.’’

Lekker koken en eten met vrienden en vriendinnen, dagjes weg. De Jong gebruikte het allemaal om even haar zinnen te kunnen verzetten en niét met haar blessure bezig te hoeven zijn. ,,Het was fijn om soms even ’gewoon Michelle’ te zijn. Niet Michelle de schaatsster.’’

Ze lacht even en vervolgt haar verhaal. ,,Als alles goed loopt in het schaatsen dan is het allemaal heel leuk’’, verzucht ze.

Gemengde gevoelens Ondanks de wisselvallige voorbereidingen besloot De Jong om tóch mee te doen aan het World Cup kwalificatietoernooi. ,,Als alles de goede kant op zou vallen, had ik een kans. Dat was mijn gedachte. Niemand wist destijds van mijn blessure. Ik had het, in overleg met mijn coaches, voor me gehouden. Ik wilde me niet indekken voordat ik geracet had.’’

Eén tiende kwam ze uiteindelijk tekort voor deelname aan de wereldbekers. ,,Dat zorgde voor gemengde gevoelens’’, zegt ze nu. ,,Van te voren was ik blij dat ik überhaupt kon rijden. Ik wist dat mijn basis heel klein was, ik had nog maar

één wedstrijdje gereden. Dat ik zo dichtbij kwam was een goed teken. Al was het jammer dat het net te weinig was.’’ ,,Natuurlijk had ik graag alle World Cups gereden’’, vervolgt ze. ,,Maar ik besef ook dat ik tijdens het WCKT nog lang niet op mijn niveau zat. Destijds kon ik echt nog lang niet alles doen in de trainingen. Zover ben ik nu pas. Toch wilde ik bij het WCKT alles eruit halen wat er op dat moment inzat. Ik was blij dat mijn tweede 500 meter nog best oké liep.’’

Door een afmelding van Jutta Leerdam mocht De Jong bij de laatste wereldbeker van 2023, die in Polen, alsnog in actie komen. ,,Het is fijn dat ik zo’n internationale wedstrijd heb kunnen rijden richting het NK. Dat is lekker voor de voorbereiding op het vervolg van het seizoen.’’

Record Over een voorbereiding gesproken. In aanloop naar de wereldbeker in Polen reed De Jong op de incourante 300 meter plotseling een Nederlands record in Thialf. Met 24,49 dook ze 0,15 onder de oude toptijd van Thijsje Oenema, die al sinds 2012 stond. Ze verbeterde ook de snelste tijd ooit, die sinds 2012 op naam stond van de Duitse Jenny Wolf (24,51). ,,Dat was wel cool’’, zegt ze met een lach. ,,De 300 meter rijd je niet zo vaak. We dachten dat het goed zou zijn voor mijn 500 meter.

Dit was mijn beste opening ooit. Ergens merk ik dus echt wel dat er een stijgende lijn in zit.’’

Veel waarde hecht ze overigens niet aan het record. ,,Het heeft meer waarde als iedereen de 300 meter zou rijden, dat alle goede vrouwen het tegelijk doen. Dit kwam nu gewoon lekker uit, het was een goede training. Maar het is zeker nog niet het allersnelste.’’

Drukke tweede helft De afgelopen periode zorgde wel voor de terugkeer van het vertrouwen. Het ’oude gevoel’ komt langzaam weer terug. ,,Dat is supermooi om weer te voelen. Op het NK afstanden hoop ik dat dat tot uiting komt.

Daar wil ik in de top-3 rijden op de 500 meter, dan kan ik nog veel wedstrijden rijden. De EK en WK afstanden, World Cups: dat zijn mijn doelen.’’

Van tevoren behoorden ook de toernooien om de nationale én mondiale sprinttitels tot die lijst. ,,Maar de 1000 meter blijft nog een beetje een vraagteken’’, zegt De Jong. ,,Het belangrijkste voor nu is dat ik bij het NK afstanden een goed niveau wil laten zien. Wat het resultaat dan ook mag zijn. Ik wil het gevoel hebben dat ik er alles uit heb gehaald.’’

Of ze nog een specifieke nieuwjaarswens heeft? De Jong lacht. ,,Dat ik me weer honderd procent voel. Ik denk dat ik nu op 95 procent zit. Het gaat hem echt nog even om dat laatste stukje. Dat gaat echt goedkomen. En als dat lukt, hoop ik op een drukke tweede helft van het seizoen.’’

Vertrouwd beeld, ander pak: Iris van der Stelt op kop van het peloton. ,,Ik wilde plezier maken en kijken of ik me kon bemoeien met de koers. Dat lukt tot nu toe heel goed.’’

’Fanatieke liefhebber’ Iris van der Stelt terug in het peloton

Tekst: Rijcko Treep Beeld: Timsimaging/Neeke Smit

Plezier nu voorop

Z

e was niet van plan ooit nog terug te keren in het peloton, maar de liefde voor de sport bleek te groot. Aangemoedigd door haar oude co-sponsor, en nu haar huidige sponsor, maakte Iris van der Stelt deze winter haar rentree in de Topdivisie. Ze vond het plezier weer helemaal terug. ,,Ik benader het schaatsen nu anders dan voorheen.’’

Het gebeurde in een opwelling, licht Van der Stelt haar besluit toe om terug te keren.

Nadat ze in 2022 een punt achter haar carrière had gezet, zocht ze een ‘leuke hobby’ die ze naast haar werk als fysiotherapeute

zou kunnen uitoefenen. Ze ging crossfitten en hardlopen, maar de meeste voldoening haalde ze uit het gravel- en mountainbiken. ,,Mijn oude co-sponsor zag hoeveel lol ik erin had en zei: als je dit zo leuk vindt, waarom ga je dan niet in de winter ook wat marathons rijden?’’

Dat idee moest Van der Stelt even laten bezinken. ,,Ik heb altijd gezegd dat ik niet zo iemand zou zijn die na een jaar afwezigheid weer terug zou keren in het peloton. Bovendien vond ik: als het boek dicht is, blijft het dicht.’’ Geholpen door haar directe omgeving zette Van der Stelt die woorden opzij en schreef ze zich last-minute in als individueel rijdster. ,,Ik dacht: als het tegenvalt, heb ik het in ieder geval weer geprobeerd.’’

Iris van der Stelt: ,,Ik heb altijd gezegd dat ik niet zo iemand zou zijn die na een jaar afwezigheid weer terug zou keren in het peloton.’’

Bijgeloof

Zonder teamgenoten en zonder veel verwachtingen stortte de 31-jarige Warmondse zich op haar tweede leven als marathonschaatsster. Hoewel ze in het begin moest wennen aan de nieuwe gezichten en pakken voelde ze zich snel weer thuis in het wereldje waar ze jarenlang lief en leed mee deelde. ,,Het is leuk om weer marathonschaatsster te zijn’’, glundert Van der Stelt, die net als in haar eerste periode met beennummer 54 schaatst. ,,Ja, dat is toch een beetje mijn nummer geworden.

Een soort bijgeloof, haha.’’

De eerste wedstrijden waren naar eigen zeggen best pittig, maar inmiddels heeft Van der Stelt de smaak weer helemaal te pakken. Ze beleeft veel plezier in het spelletje, geniet van de trainingen en strijdt zelfs alweer mee om de prijzen. ,,Ik had niet verwacht dat ik dit seizoen al twee keer op het podium zou staan’’, doelt ze op haar tweede plaats in Haarlem en haar derde plaats in Deventer. ,,Sowieso wist ik niet zo goed wat ik ervan moest verwachten. Ik wilde plezier maken en kijken of ik me kon bemoeien met de koers.

Dat lukt tot nu toe heel goed.’’ Ze benadert haar sport anders dan in het verleden, toen ze het schaatsen op de eerste plek had staan. Nu ligt de prioriteit bij haar werk en ziet ze het marathonschaatsen als een leuke hobby ernaast. ,,Ik merk dat ik het op deze manier heel relaxed vind. Ik ben zelf eindverantwoordelijk en hoef niemand verantwoording af te leggen.

Dat geeft een bepaalde rust.’’

Van der Stelt maakte jarenlang deel uit van succesvolle formaties als mkbasics.nl

en Team Turner, waarmee ze heel wat prijzen binnensleepte. Zo won ze in 2018 het eindklassement van de Marathon Cup en schreef ze in 2019 de Alternatieve Elfstedentocht op haar naam. Dit seizoen komt Van der Stelt, die twee keer werd uitgeroepen tot Marathonschaatsster van het Jaar, uit onder de vlag van PEER Racefietsen Wijk en Aalburg. ,,Ik heb altijd onwijs genoten van het rijden in het team, dat is het mooiste wat er is’’, vervolgt ze. ,,Het is een luxe als je samen kunt rijden en elkaar kunt helpen om een wedstrijd te winnen. Dat mis ik nu wel, maar daar staat tegenover dat ik veel meer vrijheid heb. Ik kan sneller relativeren als het niet gegaan is zoals ik had gewild. Ik zou mezelf niet meer een topsporter noemen, maar wel een fanatieke liefhebber die voor het maaximale wil gaan.’’

Want presteren is wat Van der Stelt nog steeds wil. De veelvoudig winnares op kunstijs geeft aan niet terug te zijn gekomen om als pelotonvulling te dienen. Ze wil zich (blijven) bemoeien met het koersverloop, maar bovenal lekker schaatsen en plezier maken. ,,Dat is wat ik me nóg meer gerealiseerd heb ik toen ik stopte. Het is supergaaf dat je twee weken naar Oostenrijk kunt om op natuurijs te schaatsen. Daar kijk ik nu al naar uit. Natuurlijk wil ik daar graag goed presteren, maar ik wil vooral genieten.’’

Hoe lang Van der Stelt nog actief wil blijven als marathonschaatsster vindt ze lastig te voorspellen. ,,Ik bekijk het per jaar en zal niet te snel een keuze maken. Het klinkt misschien suf, maar ik hoop gewoon dat ik elke week met een lach van het ijs afstap. Als dat lukt, ben ik meer dan tevreden.’’

- DECEMBER 2023 - 27

SKATE NL

Drie wedstrijden, drie banen om marathon in Brabant te houden

B

Brabant Cup als garantie

rabant heeft een prachtige historie als het gaat om marathonschaatsen. De mannen met de zachte g konden doorgaans wel heel hard schaatsen, en dat leverde mooie successen op. Maar de laatste jaren stond marathonschaatsen in die provincie een beetje onder druk. Het antwoord was even simpel als briljant: de Brabanders bedachten de Brabant Cup, een klassement over de wedstrijden in Breda, Tilburg en Eindhoven.

De Brabant Cup staat voor de derde editie, waarvan de aftrap plaatsheeft in Breda.

De titelverdedigers zijn er dan als het goed is gewoon bij. Afgelopen februari werd in Eindhoven de derde en laatste wedstrijd gereden van de vorige editie. Daar legden Luc ter Haar en Esther Kiel beslag op de eindzege.

Het is niet zomaar dat de Brabantse organisaties samen tot het initiatief van de Brabant Cup kwamen. Dat is een creatief idee van Broer van Smeden, die betrokken is bij de organisatie in Tilburg. Hij, en met hem vele andere liefhebbers, zagen hoe de leiding van de marathoncompetitie steeds meer neigde naar het reduceren van het aantal wedstrijden in Noord-Brabant. ,,Met name Eindhoven dreigde het kind

28 - DECEMBER 2023 -

van de rekening te worden, en er werd zelfs gesuggereerd dat Tilburg en Breda slechts om beurten een wedstrijd konden organiseren’’, vertelt Van Smeden.

Dat was tegen het zere been van de Brabantse liefhebbers, die dus op de proppen kwamen met de Brabant Cup. ,,We wilden heel graag waarborgen dat we gewoon drie wedstrijden zouden houden in het zuiden’’, aldus Hans Uithoven, nog steeds op interim-basis voorzitter. ,,Door er een klassement aan te hangen, kon dat. Want het was natuurlijk wel nodig dat zo’n klassement over drie wedstrijden op de drie ijsbanen zou gaan.’’

Verlenging Als sponsor werd Club-assistent vastgelegd, een bedrijf dat verenigingen ondersteunt met de juiste software voor ledenadministratie, contributie-inning en veel meer. Club-assistent kan geleverd worden met een website en een app. De sponsor heeft ook passie voor de sport en verlengde onlangs zelfs het contract met nog eens drie jaar. ,,Met de eerste drie jaar mee zijn we dus zes jaar verzekerd van schaatsmarathons in Brabant’’, stelt Uithoven.

Daarmee wordt ook recht gedaan aan de historie van het marathonschaatsen in die provincie. Uithoven lepelt moeiteloos name op van mannen het in het

verleden goed hebben gedaan. Ruud Aerts, Koen Lankhaar, de broers Niels en Erwin Mesu – hoewel uit Zeeland, maar schaatsen opgegroeid in Breda - en natuurlijk Arnold Stam en tegenwoordig zijn drie zoons. Maar ook zijn eigen zoons Jochem en Nick speelden lang een goede rol. ,,Allemaal rijders met roots in Eindhoven of Breda.’’ Enige jaren was er zelfs een ’eigen’ Team Brabant, maar dat kon niet overeind worden gehouden. ,,Hoe dan ook hebben we altijd goed meegedaan, en om dat in stand te houden moeten er wel wedstrijden worden gereden in de provincie.’’

De eerste wedstrijd van de Brabant Cup heeft plaats op zaterdag 16 december in Breda. Het vervolg heeft plaats op 6 januari in Tilburg.

De laatste wedstrijd wordt op 20 januari gereden in Eindhoven. Bij afwezigheid van de Vierdaagse is dit de enige meerdaagse wedstrijd van het seizoen.

Bloedstollend slot vorig seizoen in Tilburg, waar Bart Hoolwerf de sprint wint voor Harm Visser en Bart Swings.

(Foto Timsimaging/ Neeke Smit)

Marianne Timmer en De Timmerfabriek. ,,In het boek interview ik vooral mensen die niet uit de topsport komen. Dat zijn ook eigenlijk de mensen die ik graag wil bereiken.’’

Marianne Timmer wil met boek mensen inspireren en motiveren

Trots op De Timmerfabriek Beeld: Timsimaging / Neeke Smit arianne Timmer stond jarenlang in de spotlights als één van de beste schaatssters van de wereld, maar op de laatste donderdag in november was de Groningse het stralend middelpunt in een heel andere setting. In het Sauna Drôme in Putten waren tal van bekenden uit met name de sportwereld aanwezig bij de presentatie van haar eerste boek: De Timmerfabriek.

M

De evolutie van Marianne Timmer ná haar schaatsloopbaan werd in het restaurant van het saunapaleis nog eens ondubbelzinnig duidelijk. De altijd ietwat schuchtere sprinter is een heuse allrounder geworden.

Timmer pakt alles aan, gaat geen uitdaging uit de weg. Dat was al te zien in de afleveringen van het televisieprogramma Special Forces VIPS, waarvan ook veel deelnemers naar Putten waren gekomen, net als de mannen van de Special Forces zelf. Nu is er dus ook een boek, dat weliswaar komt van de hand van Youri van den Busken, maar waar Timmer natuurlijk vooral zelf de hand in had.

De Timmerfabriek is er gekomen door corona, én door de scheiding van voormalig voetbalkeeper Henk Timmer. ,,Ik ben door een ander proces gegaan, helemaal buiten mijn comfortzone, waarin je jezelf ontwikkelt omdat dat móet’’, vertelt Timmer. ,,Je zoekt een weg om weer wat gelukkiger te worden, om je leven weer op orde te krijgen. Dat is gebeurd door veel goede mensen om me heen te verzamelen, maar ook door heel veel dingen aan te pakken, en te ondervinden wat er nu bij mij past en wat ik leuk vind om te doen.

Om dat uit te vinden moet je die dus ervaren.’’

Plezier Haar passie en enthousiasme voor sporten en een gezonde levensstijl kwam daarbij zeker naar voren. Timmer (49 inmiddels) begeleidt sinds de coronapandemie mensen naar een fitter en gezonder leven en beleeft daar zelf veel plezier aan. Maar daarbij ontstond ook het idee dat ze veel meer mensen wilde bereiken dan alleen de groepjes waarmee ze in het Amsterdamse Bos actief is. En niet alleen als een soort gids naar een betere gezondheid, nee, het gaat om veel meer. Om de dingen waar mensen in het leven tegenaan lopen, de dingen waar ze zelf tegenaan is gelopen. ,,Bij mij is natuurlijk ook wel het een en ander gebeurd in mijn leven. Daar ben ik in het boek ook open over. Net als andere mensen openheid over zichzelf hebben gegeven. En dan heeft het dus eigenlijk weinig te maken met mijn ervaringen als topsporter, maar juist meer het leven ná de topsport.’’

En daar hadden de voorbije jaren grote veranderingen plaats in het leven van Marianne Timmer. Zo verhuisde ze na de scheiding naar Amsterdam, een flinke stap als je bent opgegroeid in Sappemeer. ,,Ik ben geen stadsmeisje, nee. Maar we woonden in het dorp van Henk, en dan wil je toch verder kijken. Via een vriend belandde ik in Amsterdam, waar ik verder eigenlijk niemand kende. Dan moet je eigenlijk opnieuw beginnen met het opbouwen van je leven, opnieuw vaste grond onder je voeten vinden. Dat is best wel even een dingetje, ja. Maar ik ben nu drie jaar verder en het gaat beter. Ik zit nu wel in een andere fase, heb echt mooie mensen ontmoet en ben daar heel dankbaar voor en blij mee.’’

Inspireren Timmer interviewde voor haar boek veel mensen. ,,Wel een paar topsporters, maar ook bewust mensen die niet uit de top-

sport komen. Mensen als Humberto Tan, Goedele Liekens en kunstenaar Peter Riezebos. Daar zit echt diversiteit in. Dat zijn ook eigenlijk de mensen die ik graag wil bereiken, de groep die ik wil inspireren.

Het gaat niet om topsporters.’’

Met de groepen die Timmer begeleidt, is ze steeds tien dagen aan het werk. Een intensieve tiendaagse, zegt ze zelf. ,,Het gaat om sportvasten, waarbij je gaat van suikerverbranding naar je vetverbranding. Dan ga je in sapdagen, maak je gebruik van een supplementenprogramma en je moet er ook bij sporten. Maar je gaat in die tien dagen ook wel echt vasten, en dan schoon je dus eigenlijk ook even heel je lichaam. We doen dat in groepen zodat mensen elkaar ook een beetje er doorheen kunnen slepen. Na die tien dagen geef ik een lezing, vertel ik hoe je je systemen traint, hoe je je conditie kunt onderhouden, zodat ze de principes van sport snappen.’’

Eerste exemplaar Met De Timmerfabriek dus liefst als extra inspiratie. De presentatie daarvan liet al zien dat Timmer veel mensen weet te

Marianne Timmer en Hans Nijland, die het eerste exemplaar in ontvangst mocht nemen.

raken. Natúúrlijk was die in handen van Peter Heerschop, die niet kon nalaten nog eens te melden dat ’Lieve Marianne’ al twintig jaar zijn onbeantwoorde liefde is. Hij trok uiteraard Timmer zelf voor het voetlicht, maar ook vriendinnen Leontine van Moorsel en voormalig basketbalster Chatilla van Grinsven. Het eerste exemplaar ging uiteindelijk naar Hans Nijland.

De voormalig directeur van FC Groningen – die zelf enkele jaren terug centraal stond in een absoluut lezenswaardig boek – werd al heel vroeg betrokken bij de loopbaan van Marianne Timmer, en de band is sindsdien alleen maar sterker geworden.

Timmer straalde als in haar beste jaren op het ijs. Ze kan opnieuw trots zijn op iets wat ze voor elkaar gekregen heeft. ,,Het was echt leuk’’, erkent ze. ,,Zoveel mensen die de moeite namen om helemaal naar Putten te komen. Ik vind dat echt super.

En trots ben ik zeker. We zijn hier toch een jaar mee bezig geweest en dan werk je toe naar dit punt. Vanaf nu kan ik alleen maar hopen dat we met De Timmerfabriek veel mensen gaan bereiken en inspireren.’’

KALENDER Kalender Shorttrack DECEMBER 15-17 ISU World Cup 4 StarClass / Danubia 4 16 KNSB Top Cup 1 / YOG sel 17 Regiow Zuid / Beneluxcup

Seoul (KOR) ntb Leeuwarden Luxemburg

JANUARI 12-14 ISU EK Shorttrack 13-14 KNSB Top Cup 2 / WKJ sel 19-01 Winter Youth Olymp Games 20 KNSB Cup (breed) 3 21 Regiowedstrijd Noord Oost Regiowedstrijd West 26-28 StarClass / Danubia 5

Gdansk (POL) Heerenveen Gangwon (KOR) Leiden Heerenveen Utrecht ntb

FEBRUARI 2-4 StarClass / Danubia 6 ovb 4 Regiowedstrijd West 9-11 ISU World Cup 5 11 Regiowedstrijd NO Finale 16-18 ISU World Cup 6 17-18 ISU World Cup Fin Junior 22-25 ISU WK Junioren

Nijmegen Alkmaar Dresden (DUI) Leeuwarden Gdansk (POL) Budapest (HON) Gdansk (POL)

Kalender Marathon DECEMBER 16 Marathon Cup 8 17 Extra wedstrijd 23 Marathon Cup 9 JANUARI 1 6 13 20 25 27 29 31

Kalender Langebaan DECEMBER 16 European Youth Country Match Sprint League 2 Pure sprint 28-30 Daikin NK Afstanden

Breda ntb Groningen

Daikin NK Marathon Marathon Cup 10 Marathon Cup 11 Marathon Cup 12 Grand Prix 1 - AKM ONK Marathon Grand Prix 2 - Sprint Grand Prix 3 – AEW

FEBRUARI 3 Gewestelijk kamp.

10 Marathon Cup 13 NK Jeugdmarathon 17 Marathon Cup 14 22 Grand Prix 4 24 Grand Prix 5 25 Grand Prix Finale

Heerenveen Enschede Heerenveen

JANUARI 5-7 ISU EK Afstanden Heerenveen 13-14 NK Jun A/B Allr Afst & Mass start Heerenveen 19-01 2024 Winter Youth Olympic Games Gangwon (KOR) 26-28 ISU World Cup 5 Salt Lake City (USA) 27 NK Pure sprint / Supersprint Tilburg

Leeuwarden Tilburg Heerenveen Eindhoven Weissensee (OOS) Weissensee (OOS) Weissensee (OOS) Weissensee (OOS)

Diverse Alkmaar Alkmaar Amsterdam Luleå (ZWE) Luleå (ZWE) Luleå (ZWE)

FEBRUARI 2-4 ISU World Cup 6 Québec (CAN) 3-4 Holland Cup 4S / Utrecht City Bok Utrecht Holland Cup 4Av / Kraantje Lek Haarlem Holland Cup 4Am / E’hoven Trofee Eindhoven ISU World Cup 3 Junioren Hachinohe City (JAP) 9-11 ISU WK Junioren Hachinohe City (JAP) 10-11 NK Masters Allround & Afstanden Groningen 11 NSSV Talentendag Utrecht Kwalificatie NK Allround Junioren C Utrecht 15-18 ISU WK Afstanden Calgary (CAN) 17-18 Land selectie NK Sprint Jun A/B Breda Land selectie NK 3000m Jun A/B Breda 24-25 Daikin NK Allround & Sprint Heerenveen

Onderhoud en verkoop van alle soorten schaatsen.

Altijd scherp voor jou en service tot op het ijs.

Dealer van o.a.: Bauer

EHS

Fila

Icetec

MM Iceskate

Powerslide

Viking

Zandstra

Hoofdstraat 182 Santpoort-Noord 023-5385459 contact@schaatslab.nl www.schaatslab.nl Ook voor: Tennis Padel Badminton Squash

30 - DECEMBER 2023 -

1

Zonder Vervoeraftrek middel

Puzzel

Waarborg

Bloem

Franse rivier Wankel

Geur

Noot

Kei

Ook kans maken op fantastische prijzen? Los dan onderstaande puzzel op.

Gebrek

Behoeftige toestand BehoefPlant tige toestand

Dik

Ont-

Natie

Winkelhaak Geaats in Winkeldroogde haak Noord Vaartuighalmen

borg Kolos Afsplitsing VogelGebrek Afsplitverblijf sing

Herrie

BeReeks Nobel Herrie vlieging

olland

Lage druk PaardenOnder kracht Lage druk andere PaardenDeel van kracht de Bijbel

Bloem Rangtelwoord

Geladen deeltje

Nobel

Uitbouw

dacht OntAanvangdacht toestel

10

Geestelijke

Puntig

Onduidelijk

RivierPuntig monding Vrees

Puzzels

Vrees Wereld Franse NV Franse MotorNV schip Kleur

BakKleur plaats

Plant Kelner GeestePlant lijke OnduiKelner delijk

Plaats in Overijssel Genegen Plaats in HandelsOverijssel voorwerp Genegen Tovenaar

Geestelijke

Eerwaarde heer EerPers. waarde BUZING Puzzels vnw. heer

BUZING Puzzels BUZING Puzzels

9

Per

Pel Franse AantekenGraanboekje stad Plantensoort geslacht

Lidwoord

Kerel DierenKeukenVogel geluid gerei DierenBevel Hap geluid

6

Aanw.

Hap vnw.

Klein

Inkeping

Gelderse plaats Vriend

6

Wel

Aardappel AardFranse appel plaats Meisje

EnzoPias voort

7

Militaire rang

2

En derBrabant- gelijke se plaatsPlus EnLacune derBrabantgelijke Per Deel IedereseSpijsvan plaats kaart geschrift Lacune VreemStevig Iedere de munt

GrondVreemEllende Voor- de soort munt keur Muze Vochtig Voorkoud keur 2

Troefkaart Graafwerktuig

Europees land EuroMilitaire pees rang land

Edelknaap

22

Insect Nakomeling Wilde Metaal TroefInsect haver kaart NakoSterke SpijsEngelse Domina drank kaart Ge8 Meisje Vaartuigmeling GraafMetaal titel GrondWereldwerktuig Pro Houding broken Losse soort deel Grootst graan Domina Franse draad Ge8 Vaartuig Ellende SteekGeld- WondVaartuig NV Pro Houding broken Gelofte Plan WereldKerkelijk Tegen Walkant Vrij Half Losse deel wapen voorraad graan vocht Grootst leider Muze HoningVerdraad Gevaar woesting Klein ItaliaanOverlebij Half Pers.vnw. vering seGelderse rivier VerInkeping HoningEdelGevaar woesting Titel in Kei OverleVogelbij Nage3 product plaats Vriend knaap Peru Wel LegBijbelse slacht vering Doctovogel Titel figuur ZelfGelderse in Kei VogelWatering Wilde Sierdek Godin Deel van NageUtrechtSlot randus plaats Peru 33 product zuchtige Boom haver Leg- Sumatra Bijbelse slacht Engelse se plaats Boom Amerik.

ToeDoctovogel Gelderse figuur 7 Takje titel GrondWatering Via staat spraak Slot randus plaats Vogel Ik soort Binnen Amerik.

ToeAfgeVaartuig Thans Plus Vast 7 Takje Kerkelijk 7 staat spraak leider knotte Beroep Op ItaliaanDwarsBinnen boom Thans Plus Pers.vnw.

Schande zekere Evenaar se rivier mast plaats Op ZelfSchande zekere Evenaar Sierdek Godin plaats Duitsezuchtige Uurwerk Beroep stad Afge8 Duitse GeesteUurwerk Beroep knotte Beroep stad lijke boom Koude lekkernij UtrechtKoude Vogelse plaats lekkernij product Gelofte Ik

Vloerbe- Dat is dekking Vloerbe- Deel is Regel Dat van dekking de Bijbel

5

55

Bericht Getal

Sterke drank

OnbrandRekenPel bare stof Franse opgave Hoeder stad PlantenOnbrandAtmos-geslacht Vrij feer bare stof AtmosKerel feer 6

Boom

Interest Boom

EnzoVochtig voort koud Getal

Franse plaats

VogelRekenopgave product Hoeder

Geld- Wondvoorraad vocht

Grondsoort

Plus

Deel van geschrift

Stevig Steenmassa

Muf Hetzelfde SteenAdver- Omlaag massa Muf tentie Plak Hetzelfde

Vogel

Moeder

Teler

Walkant

Eenjarig DakbeHeilige dier dekking Bericht Strijd- OnderNoot Eenjarig Dakbeperk wijzeres Heilige dier dekking

GraanDeel van Erg nat Afrika soort

Nakomeling

Omlaag

NV

Ontkenning Zeeuw- OntkenPlaats se plaats Lofdicht ning Plaats

Deel van Sumatra Boom 10 Plan Vogel

10

9 9

Deel van Nul vinger Oppervl. BewijsVis Deel van Numero maat stuk Nul vinger Daar Slot Vis Numero

Zoogdiertje NakoZoogmeling diertje Inlands

Jong Inlands dier Erg nat

meling

Deel van Sumatra VogelDeel van verblijf Sumatra4 Zeeuwse plaats 4 ZeeuwMening Franse se plaats

de Bijbel

Slot- Bijbelse woord figuur SlotGroente Bijbelse Zeegod woord figuur

Lefschopper LefDraagschopband per

InKlein Bazige Tussen wendigAanw. water vrouw orgaan vnw.

InGeur Noot Kei Zwak Klein Bazige water vrouw Tussen wendig orgaan

Lidwoord Gemaal Nako-

Later

Ogenblik OgenDeel van Natie Geladen Godin Regeldeeltje blik

wapen

Walvis

Pias

Bevel

Groot- ItaliaanLater se Teler moeder stad

Godin

Tegen

Keukengerei

Vat met Omlaag hengsel

Groente ZeegodDik

Indische Clown Vorderivier raar Deel van Plaats in VordeIndische Noord Vaartuig Clown trap rivier raar Holland Steek-

Adver- Omlaag tentie Plak

Moeder

BestuurAutoderspech hokje Franse BestuurWankel Autorivier derspech hokje

4AtmosWalvis feer

Mening Aan-

Dwarsmast DwarsNoot mast OeverBeZeeuwLofdicht plant se plaats drijver DroogOeverBePot vloer plant drijver

Uitbouw

Gemaal

hengsel

1 RangtelGroot- ItaliaanKolos woord 1 moeder se Waarstad 1

ZwemBierslag soort Zonder VervoerZwemBieraftrek middel slag soort

Aantekenboekje

De winnaar van de eerste puzzel in vangtoestel de maand november is André van Ballegooijen. De oplossing was Kwalificatie.

Vat met

Pot

Slot

Plaaggeest PlaagSchoolgeest vak

3

Boom Via

Vast Dwarsmast

8

1

21 1 1

23 2 2

3 4 4 3 4 3 4

Onderwijzere

Deel van Afrika

onze puzzel.

De eerste prijs is een straatje staatsloten, beschikbaar gesteld Droogvloer

9

Atmos- Draagfeer van band Veel plezier bij het oplossen

Daar

Strijdperk

Jong dier

Scan de QR code en stuur je antwoord in.

door Nederlandse Loterij, dus ook dan is een prijs gegarandeerd.

Scan de QR-code en vul het antwoord in. Mailen kan natuurlijk ook. Stuur dan het juiste BeReeks vlieging antwoord naar info@skatenl.nl.

Doe dat wel voor 10 januari.

In de editie van januari maken we Noot bekend. dan de winnaar

Oppervl. Bewijsmaat stuk

Nakomeling

Zwak

55 5 5

6 6

6 6

77 8 7 8 7 8

89 9 9

910

10 10

10

Wacht niet tot geluk je overkomt C E G P C E L Z ACR M OEE DGE PA F T CA K K I NEG L I N H Z E E M S A RAM O E L DE EV E AN F T AB KRKA I NN I GE I DNOHOERENMA S T Z AW E I L ERVA E NN O T B I RE A NT I E E L GD O ORRONT AS T Z WL ED I RDAA DNEORT I NEE DT EER L G I B I RSO T E S T C P L DE R KDE ARD E RK WNE EKDE ERR B I EBE I T S DER T I CE PK A E L R I K E RT E L K W E K E R HBE ERED T E RD R I E ED S O MR E L EKDE K A B L I E I BS T E G ER L I D H E R L T D E A A S P I E T I S S E RN EDE A S TOMM P ER L E K ER P R I M U L A S C H A A R S T E R E E K B S P I I BT S I G L AP E ARRL AF IJ S T MT P I P ER S M A EI E E L U S E N R I E B R E T A E L E R I E T R E A A NU G L TM A S D LCI H A A RIJ S BT E T SR EE M O P R I SI M E TK A I S SA T R O L A E R A D I O E S E G P A I E P N E R E R S A A Z I E D E E D K O T T E R A N G I T B TL A S U E TR I IN D E BEAMRGME OS A S Z E ET R E G R E D MR O N IT A T R R W I N D E R A V E S E M I I E M E S A G E A Z I E D E E D K O T M T E R Z E T M I L A A N G E N E A R S T RROO L A R A D I O E E G A N E O O I DN D E I N CRA A VOA I GRE S S T EEME I N IE E I NE ME E TBW RO EE EK E L I OO NF L O R I D A C AR NE ND EE S E N O RA O O D I N I ZN C E AT O EI RM MS ET ER E N G N A REENDI T N S L O E P N D O P V A S B E REE K I ED L OO N F E L EORR I EDRAG ERNESD E L I ENN I T E T O G BDEO E AT M E ZL T O DM E I L A A N M AGN E N K IE L E A B ERRDE I PDE NODNUE L EER E ESRSGE ENN S T U L I I NND I E ER D N E U S E C I AC NA N L AE I SS T R E E I E OR N R D P E N D U L E E S S E N T U I N D E R A A R D E NI TN D C IJ F E R M E E E S S L O E P N D O P N E VL A M S D O L K S L O S M I S E R E D E L T AP A T E OR ED I ENM DA CK IJK FE ER R SS NME AE N P A KG EI L Voor verleend door de Kansspelautoriteit.

D hetOorganiseren E van RdeEStaatsloterij E A I R N C AA LE AS I VN E N D U E LS Iis een Avergunning A T B A A R T I K E L C O A S T E R PMA U E S P EA L N A A R D E N T M A G I E R S P R E I E G O I S T I R E N E M S G E D POA LS K S L OO SO R AM R I T SS E T O O R T R O N K

L F E A R A R R E E N S T E S E L R E

staatsloterij.nl speel bewust 18+

31 december Oudejaarstrekking

Koop nu je Oudejaarslot!

staatsloterij.nl speel bewust 18+ De Hoofdprijs valt op een lotnummer. Dit lotnummer kan toegewezen zijn aan een heel lot of aan een of meerdere ½ loten. Een ½ lot geeft recht op ½ deel van de Hoofdprijs. Voor het organiseren van de Staatsloterij is door de Kansspelautoriteit vergunning verleend.