Dzvoni November 2020

DZVONI

ХРИСТИЯНСКИ ЧАСОПИС / ХРИСТИЯНСЬКИЙ ЧАСОПИС РОК / РІК XXVII · ЧИСЛО 11 (323) · НОВЕМБЕР / ЛИСТОПАД 2020 · ISSN 0354-5768 · 100 дин.

Осиф и Мария иду дО ВифлеєМу

Шлїдом подїйох

СУБОТИЦА – На святочней Служби Божей, 14. новембра, у катедрали – меншей базилики св. Терезиї Авилскей, монс. Славко Вечерин пошвецени за суботицкого владику. Литурґия почала зоз святочну процесию у хторей були и троме владикове: зренянински владика и предсидатель Медзинародней владическей конференциї св. Кирила и Методия Ладислав Немет, суботицки владика у мире Иван Пензеш и владика грекокатолїцкей Епархиї св. Миколая Георгий Джуджар и дзевецме други владикове зоз Сербиї, Горватскей, Мадярскей, БиГ, Чарней Гори и Косова. Нунций у Сербиї архиепископ Лучиано Суриани висловел поздрав и пренєсол благослов Святого Оца.

БЕРКАСОВО – всоботу, 21. новембра, на швето Собору Святого Архангела Михаила, преславене храмове швето Кирбай. Шветочну кирбайску Службу Божу предводзел о. мр Дарко Рац з Бачинцох у сослуженю з домашнїм парохом о. Владимиром Еделинскийом Миколком, Апостол читала Николина Горняк, а церковне шпиванє предводзела Любица Роман, дзиячка зоз Бикичу. (В.Дї.)

ҐОСПОДЇНЦИ – На швето Собору архистратига Михаила, 21. новембра, преславене храмове швето – Кирбай. Кирбайску Службу Божу служел и наказовал о. Платон Салак ЧСВВ з Кули, а дзень пред тим було Всеночне котре служел о. мр Дарко Рац з Бачинцох. Под час Служби було и кресценє єднорочного Михаила Хромиша котре окончел домашнї парох о. Михаил Холошняй. (С.С.)

СРИМСКА МИТРОВИЦА - Вирни тей парохиї 8. новембра преславели св. Димитрия, диякона и мученїка сирмиюмского. Исти дзень вирни означели и 80-рочнїцу єдней з найактивнєйших парохиянох зоз Латярку, Славки Капроцки, а дворочни член Виктор єй уручел икону Пресвятей Богородици. (о.В.В.)

НОВИ ВЕРБАС – До церкви Святого Владимира сцигла помоц котру обезпечело вербаске Ловарске зрдуженє ,,Фазан”. Члени Ловарского здруженя подаровали три метери древа, а постреднїк акциї бул парохиян тей церкви Никола Мосни. По словох пароха нововербаского о. Иґора Вовка, така помоц барз значна за парохию понеже, як визначел, парохия сама „жиє” од помоци котру достанє од людзох. (О.Р.)

НОВИ ВЕРБАС – Роботна акция на парохиї св. Володимира на хторей участвовали парохиянє и парох о. Иґор Вовк зоз панїматку. (о.И.В.)

Духовне заренко

КРАЧУНСКИ ПОСТ

ПРЕПОЗНАЦ ИСУСА У КАЖДЕЙ ОСОБИ

У

тим чаше Крачунского посту, Исус нас поволує же бизме ишли за нїм, так як цо волал и ученїкох у Ґелилеї. Кед Бог вола, Вон ма индивидуални приступ ґу каждому з нас. Вон нє вола множество, алє каждого поєдинєчно.

При Ньому нєт копиї, та прето и кажда поволанка єдней особи ориґинална и нєпоштредна. Исусови найчежше зламац людску себичносц и индиферентносц спрам других людзох. Людска себичносц гутори – пать на себе, лєм ти вредзиш! А Исус гвари: даруй свой час другим, тим хторим потребна помоц, гладним, напущеним...

том же стоїме за каждим Його словом. Кед у живоце робиме процивно од того цо гуториме, шицко постава спреводзка. Прето у чаше Крачунсого посту у каждей особи препознайме Исуса, нашо очи и шерцо най буду у малому Дзецочку у яшелькох. Препознайме тото Дзецко у каждей особи и зробме викрок за чесноти хтори нє прейду и хтори вични.

Duhovnost.net

«У тих чежких часох, намагайме ше одкриц вельку надїю и радосц хтори нам приноши приход Сина Божого на швет. Исус нас ошлєбодзел од сили цмоти и уведол нас до свойого Царства, же бизме постали виродостойни шведкове правди хтора спашенє. З Христовим шветлом нашо дражки буду ошвицени, а цмота у нашим шерцу скапе.» (Папа Франциск; Vatican News)

Шицко цо даруєш другим, онєможлїви же биш бул себични та постанєш щешлїви и виполнєти. Кед даруєш и нє обчекуєш же би ци ше врацело, теди шеєш за будуци плоди радосци хтори дарує сам Бог. Подаруєш ствар, а достанєш шерцо. Кажде дарованє то нашенє у людским шерцу хторе скорей або познєйше виключка. Як часто знаме спаднуц на красни слова и побожни молитви! Кед ше дахто модлї и крашнє бешедує о Богови, думаме же себе з тим «купел» уходнїцу за нєбо. А Исус гварел же то нїч кед за тим нє стої живот, бо молитва хтора нє меня живот - то лєм велька илузия и фалшива сиґурносц. Гнєтка то зна постац обичай. Нє достаточно Исуса нависцовац лєм зоз словами. Потребне пошведочиц и зоз живо-

november 2020.

DZVONI

3

Рочнїци 90 – РОЧНЇЦА ПАРОХИЇ СВ.КИРИЛА И МЕТОДИЯ У БЕОҐРАДЗЕ (5)

ЕҐЗАРХ ГЕОРГИЙ ОБНАВЯ ДУХОВНИ ЖИВОТ У БЕОҐРАДЗЕ

Скорей як меновани нови управитель у Беоґрадзе, 24.05.1994. року, зоз интерним контрактом медзи Крижевским владичеством и Беоґрадскикм надлвадичеством, наша нєрухомосц у Хаджи Милентиєвей 75 преправена до велькей сали, а зоз доплати суми 10.000 нємецки марки поробене биванє за священїка на пойдзе сали. Зоз тим контрактом наша Церква страцела власнїцтво над будинком, а достала лєм право на биванє и отримованє Богослуженьох у церкви Блаженей Дїви Мариї на 99 роки. Як нам познате, 28. авґуста 2003.року установени Еґзархат за вирних у Сербиї и Чарней Гори. Перши еґзарх кир Георгий Джуджар порушує обнову духовного живота єдиней парохиї поза Войводину. После як коцурски парох о. Варґа меновани з боку Владическей конференциї за националного директора Каритасу, указали ше можлївосци финансийно осиґурац живот нового управителя беоґрадскей парохиї.

Перше Всеночне пред Паску у крипти После пририхтуюцих стретнуцох Инициятивного одбору у хторим вжали учасц Олена (Гирйовати) Попович и Агнета (Буїла) Маслар, дзивки паноцох, Йосиф Стефанюк и Иван Питка, браца паноцох, Верунка (Джуджар) Станоєвич, шестра владики и Саша Еделенски и Єлена Иван, студенти з Керестура и Коцура - догварене же би перша Служба була на Паску, на Шветли Пондзелок 12. априла 2004.року. Скорей того на Вельку Соботу пренєшени два икони Исуса и Мариї зоз кулскей парохиї до Беоґраду и у крипти церкви Блаженей Дїви Мариї отримане и перше Всеночне зоз пошвецаньом паскох. Попри нового управителя, служел и капелан коцурски Радован Андрейко и

4

DZVONI

домашнї римокалїцки парох Йоже Хауптман, а шпивал коцурски дзияк Владимир Арваї и шестри Служебнїци. Першираз пошвецени коло 15 паски. Велї ше першираз упознали зоз своїм новим парохом.

Перша Архиєрейска Служба у катедрали Блаженей Дїви Мариї 12. априла 2004.

На Шветли Пондзелок, 12. априла 2004.року, зоз Архиєрейску Службу Божу, котру служел еґзарх кир Геoргий, започала обнова духовного живота у Беоґрадзе. Попри владики Георгия служел и надвладика и митрополит беоґрадски Станислав Хочевар, 11 грекокатолїцки и 5 римокатолїцки священїки. Коло 300 вирних поприходзели на штирох автобусох и автох зоз цалей Войводини, а присутни були и шицки руски и українски институциї, медиї, предсидателє националних совитох, с. Служебнїци и Мали Шестри. После Служби отримани и духовни концерт, дзе попри камерного церковного хору зоз Керестура, наступел и православни хор Рождества Богородици зоз Земуна под под руководством познатого дириґента Дьордя Станковича. После Литурґиї у церковней велькей сали була вистава писанкох котру порихтала с. Михаїла Воротняк, а шицки госци остали на святочним аґапеу у дворе Катедрали на Врачару. Од теди, наша Служба у крипти спомнутей церкви ше почала отримовац каждей першей нєдзелї у мешацу у пополадньових годзинох, а з часом два раз мешачно. Зоз декретом од 9.децембра 2004.року, коцурски парох Владислав Варґа постал управитель беоґрадскей парохиї и беоґрадски архиєрейски намиснїк або декан. О.Владислав Вaрґа

listopad 2020

На здогадованє

ПАТРИЯРХ СЕРБСКИ ИРИНЕЙ ПОХОВАНИ У КРИПТИ ХРАМА СВЯТОГО САВИ У БЕОҐРАДЗЕ Патриярх сербски Ириней умар у Беоґрадзе 20. новембра у Воєним ковид шпиталю «Карабурма», а поховани є 22. новембра у крипти Храма Св. Сави, у Беоґрадзе. То перши поглавар хтори поховани у найвекшим храме СПЦ. Литурґию у Храме Св. Сави предводзел найстарши митрополит СПЦ, дабробосански Хризостом, а присуствовали представителє СПЦ, представителє вирских заєднїцох у Сербиї, представителє державней власци и числени вирни.

Мойо два стретнуца зоз Иринейом, владиком и патриярхом Перше мойо стретнуце було у Нишу, кед вон ище бул владика, и кед у церковней сали прилапел промоцию кнїжки – «Вирски швета православней, католїцкей исламскей и єврейскей заєднїци».

За тоту нєобичну кнїжочку, котру видал Каритас Сербиї, за котру ше велї зацикавели та аж и на Хиландару, дал благослов владика нишски Ириней, надвладика Хочевар и найвисши представнїки исламскей и єврейскей заєднїци. Прето домашнї на тей промоциї бул праве владика Ириней, котри пред своїма священїками, численима вирнима, професорами, указуюци на

november 2020.

представнїкох спомнутих Церквох и церковних заєднїцох котри шедзели за истим столом – гварел: «Кед нас Бог почитує и люби таких яки зме ту присутни, прецо би ше вец и ми таки яки зме, розлични, нє почитовали и любели??».

После того владика Ириней нас, священїкох, приял на коктел до своєй резиденциї дзе зме ше у узким кругу упознали, а я як таки, медзи видавателями истей кнїжочки, бул цикави за шицких яки то католїцки оженєти паноцец?

Друге мойо стретнуце зоз тераз уж з патриярхом Иринейом було 2012. року, кед ше приблїжовала рочнїца Миланского Едикту. Патриярхова идея була же би шицки церковни медиї, радио и часописи мали заєднїцку схадзку и пробовали єдинствено информовац вирних о тим заєднїцким Ювилею 1.700 - рочнїци християнства. Попри римокатолїцких часописох «Блаґовест» и «Звоник» и я там бул присутни у мено нашого часопису «Дзвони» и шицки, та и я, представел свойо виданя и видзенє того Ювилею. Єден з орґанизаторох з боку патриярха бул професор на богословским факултету и редактор патрияршийского радия «Слово Любве», др Вукашин Миличевич, з котрим сом часто наступал и у спомнутим радию и емисиї Аґапе, редактора Александра Ґайшека, з котрим зме були и на стретнуцу Руху фоколару у Бриселу, вєдно з другима високима представнїками СПЦ. Тих представнїкох меновал у мено Християнского културного центру др проф. и декан Православного факултету Радован Биґович. Тото стретнуце у патрияршиї, у єдней цеплей братскей атмосфери, вєдно зоз патриярхом Иринейом котри нас шицких братски привитал и погосцел як правдиви домашн,ї остало ми до нєшка запаметане. Видно було по нїм кельо му теди значело славиц тот Ювилей у всеобщим екуменским християнским духу. О. Варґа В.

DZVONI

5

Стереотипи

ДОБРО И ЗЛО

Якош каждого року у исти час за наших наймладших приходзи питанє добра и зла. Приходзи св. Миколай. А зна ше добре же Миколай добрим дзецом приноши пакецики. Правда, я паметам часи кед приношел пакецики и Дїдо Мраз, алє його приход нє бул условени зоз добром, то єст вон нє такой так бул заинтересовани же хто яки бул през рок и чи заслужел дахто награду, чи нє. Єдине цо голєм мнє було страшне, же його патульки часто знали кеди - нєкеди з ногу вдериц по патосу и то за мнє було страшне. Святи Миколай, кед я бул мали, ходзел од обисца до обисца. Мал длугоку браду, бешедовал зоз грубим гласом, гоч мнє то було чудне бо ми випатрало на женски, та аж и якош, гоч сом знал же то нє можлїве, тот глас святого Миколая ми исто звучал як и моєй шестри Сени. Проблем бул у тим же сом ю нїґда нє чул же би так на грубо бешедовала. Ангели (було их голєм штири або и вецей) з велькима кридлами ношели вельки кошар дзе були дарунки. И нє були то исти мещки. За каждого Миколай принєсол його дарунок. Були там и лєпши и горши дарунки, алє Миколай тебе давал твой. Та заж лєм, голєм я так дожил, главна «гвизда» бул дяблик. Док зме з оцом шедзели за столом (мац вибегла – познейше сом дозанал – од шмиху, же би нє зрадзела и закомпликовала ситуацию) – обачел сом як през дзвери ше хпаю розпалєни видолки, таки як за цвиклу цо ше хасновали кед ше ю виберало. Алє тоти видолки були розпечени, червени, як и огень пекельни розпечени. Од того шицкого, кед зме ше модлєли Оченаш видзело ше ми же ше и оцови глас тресол. Кед пришол час вжац дарунок, кед сом видзел дяблика, од страху сом ше поцагнул, алє ангели го такой заступели и видрилєли же би го я нє видзел. Нормално, як и шицки дзеци так и я потвердзел Миколайови же сом бул добри, послушни, же ше модлїм и ходзим до церкви. З велькей часци то була и правда. А за гевту другу часц

6

DZVONI

сом нє гварел нїч. Як опомнуце ми остал дяблик и його розпечени видолки. И гоч нєшка знам же були окруцени зоз червеним папером и нєшка можем осетиц їх огньову цеплоту котру сом теди почувствовал. Вельо роки познєйше, пришол шор на мнє же би и я бул Миколай. Дзецох було коло 400. Понеже зме мали досц вельку виронаучну ґрупу, подзелєли зме себе улоги. Якош – дябловска секция нам випадла найчисленша и полна енерґиї и креативних идейох. Думам же их було коло дзешец на чолє зоз главним дябликом. Кед пришол час програми, я як Миколай пробовал пренєсц одредзену «позитивну енерґию» святого Миколая на дзеци и поготов на родичох, алє сом бул числено надвалдани, бо инициятиву превжали дяблики, у цилю же би представяли зло вшадзи присутне. Як у найлєпших театралних досягох, розишли ше по цалей церкви, дзеци ше пендрали по родичох, гоч дяблики нїч нїкому нє робели: єдноставно ходзели, були ту, присутни. Ту и там почеркали з даяким ланцом. Нє знам яки були реакциї дома. Верим же ше велї застановели над добром и злом. Тото цо було за нас як опомнуце то страх дзецох од церкви. Даєдни дзеци анї през порту нє сцели прейсц гоч ишли вєдно з родичами. Сподзивам ше же их по Першу Святу Причасц тот страх прешол. Тото пишем бо сцем наглашиц єдно: дзелєнє пакецикох нє пре пакецики, та аж анї нє пре швето святого Миколая. Дзелєнє пакецикох на святого Миколая прето же би ше дух Евангелиї усадзел до шерцох наших найменших и наймилших, дух солидарносци и любови. Кед нє вихаснуєме таке вельке богатство – духовне, а нє пенєжне - святого Миколая, вец зме нїч нє зрозумели и волїме «наручиц» пакецики од Дїда Мраза. Або прейґ швидкей пошти. Святи Миколай постал духовно богати бо роздал свой вельки маєток худобним, гоч то зробел тайно. За його дїла ше дознало и його дїла по

нєшка за нас найвекше богатство бо су нам приклад, порушую у нас найглїбши чувства солидарносци и на таки способ и ми, гоч часто и худобни з пенєжом, у души поставаме богати, щешлїви, виполнєти зоз смислом живота – бо без любови смисел живота нїґда нє найдземе. Поставаме Миколайове. Тото треба пренєсц дзецом, тото богатсво. Тото щесце – же вельо векша радосц у души кед дакому даме як кед од дакого примеме. Нє знам чом, алє и после телїх рокох, кед у церкви з боку ше припатрам на нашо дзеци (а єст их вельо. гоч шицки гуторя же нєт дзецох) и кед видзим же на питанє Миколая (нє правого) чи ходза до церкви шицки гласно крича же ходза и же су вше барз добри (гоч знаме же нє правда, а и Миколай зна) якош ми вше на розум приду тоти розпалєни видолки котри сом пред 60 роками видзел як дяблик помали през дзвери вохпал до просториї дзе оцец и я шедзели. Я теди зрозумел, як дзецко, же зло живе и же зло постої. Миколай и ангели були моцнєйши и виґурали дяблика. Алє я знал же вон постої. Нїґда сом ше од нього од теди нє бал, алє сом знал же постої гранїца медзи добром и злом. Постал сом одроснути та аж и дїдо. Знам же то нє бул прави Миколай и прави дяблик. Цо вецей – кельо раз стретнєм тоту особу цо була теди дяблик слатко ше нашмеєм. Алє порученє сом нє забул. Зло постої и воно нє шмишне. А постої и Добро. И воно нє шмишне бо живот значи. Тераз, на жаль, жиєме у швеце дзе ше вельо ствари преглашую як чкодлїви и нєпотребни. Буц добри то, усудзуєм ше повесц, нєшка – психична хорота, то єст обтерхованє. И нїхто, верим, би нє похопел нєшка улогу обичних видолкох за цвиклу обмотаних зоз обичним червеним (огньовим) папером. о. Михайло Малацко

listopad 2020

Каритас

ЯК У НАС ОДГУКЛА НЄДЗЕЛЯ ХУДОБНИХ - Нє мож розлучиц молитву до Господа и солидарносц з худобнима.

- Останє вам єдно – тото цо сце дали худобному.

- Без милосердия и сочувствия з ближнїма нє можеме ше спашиц.

То даскельо слова духовних особох котри виражую вельку Божу правду. Насампредз то слова папи Франциска, котрого Святи Дух порушал после Року Божого Милосердия (2015-2016) же би шицко нє остало лєм на єдним року, алє прешло до континуитету та установел ШВЕТОВИ ДЗЕНЬ ХУДОБНИХ. Нашо владикове у Сербиї тот дзень повязали зоз Нєдзелю Каритасу. И наисце, молитва до Господа нє ма нїякого смисла без одношеня зоз ближнїм, з оглядом же ше Богови обрацаме ОЧЕ НАШ, а нє МОЙ. То предпоставя же маме братох, и треба ше питац дзе су, цо з нїма, чи нє церпя? Св. апостол Йоан то яснєйше написал – Нє можеме любиц Бога котрого нє видзиме кед нє любиме брата котрого видзиме. (1 Йоанова 4,20) Други цитат з наслова Синоди владикох Українскей грекокатолїцкей церкви од 30. октобра 2020. року котри у своїм документу зоз 5 часцох и 27 точкох обрабя исту потребу помоци ближнїм, алє и єдине потребне же бизме єдного дня однєсли зоз собу з того швета, бо ЛЄМ НАМ ТОТО ОСТАНЄ ЦО ЗМЕ ДАЛИ ХУДОБНОМУ. Треци цитат то слова патриярха Павла котри яснєйше и содержанше нє могол висловиц важносц одношеня спрам ближнього котре нас спаши або осудзи як нам бешедує и Остатнї Суд у Євангелиї – Цо сце зробели єдному з тих малих МНЄ сце зробели. А св. Йоан Златоусти твердзи – Нє послал би нас Бог до пекла кед бизме праве Йому самому нє помагали у худобних и їх потребох. Патриярх ище додава и прецо треба мац сочувствиє и милосердиє, бо – ШИЦКИ ЗМЕ ЄДНО ЦЕЛО! Так нам и св. Павло гутори же боль пальца або руки – то боль цалого цела, єдного єдиного. Дзекуюци дзепоєдним парохийом котри ше до 23. новембра явели, дознали зме ше як ше вони одволали тей Нєдзелї Худобних або як думаю цошка порушац як пошлїдок папового поволаня на солидарносц зоз шицкима людзми.

- У Руским Керестуре Каритас ма рижни активносци през рок, а найвекши дїла цо ше поспишели реализовац у остатнї час то змесценє двох особох до старецкого дому за хтори нїхто нє дзбал и нє було можлївос-

november 2020.

ци пре административни и финансийни проблеми то покончиц.

- У Кули тиж цали рок функционує Каритас, и єдному бездомному ше плаци цали рок лїки хтори нєобходни за живот. Позберани коло 4.000динари на Нєдзелю Худобних наменєни за огриву и поживово продукти, лїки, а двом особом ше планує обезпечиц брикети за зогриванє и уплациц струю.

- У Новим Вербаше ше окрем велькей акциї збраня пластичних затичкох за особи з инвалидитетом , з власнима средствами и помоцу Општини розноши пакети помоци у Вербаше и Змаєве.

- У Шиду, окрем нєпреривней нащиви старших и особох з окремнима потребами, тей Нєдзелї Худобних позберани средства наменєни єдней фамелиї з пецерима дзецми котрей ше однєше основни поживови продукти.

- У Дюрдьове, як парох явел на Фейзбуку, вирни ноша цали тидзень помоц котру ше подзелї найпотребнєйшим, а окреме ше помогнє єдней барз худобней фамелиї.

- У Митровици у цеку акция хтора тирва цали рок и у касочки вше єст коло 1.000динари а вєдно зоз Нєдзелю Худобних, помоц наменєна єдней нєзанятей мацери зоз малим дзецком хтора остала без мужа, а другу часц ше да єдному ґдовцови котра нєма нїкого, жиє сам и хори є уж велї роки. Тиж так дзепоєдни уплацели и СМС за помоц Аники Манич, котрей треба за терапию аж 2,1 милиони евра. То затераз тельо спрам явяньох з наших парохийох, алє вериме же тота окремна акция папи Франциска за худобних зажила у шицких наших парохийох и у души каждого нашого християна. О. Владислав Варґа, директор Каритасу

DZVONI

7

Зоз живота

ПРЕЦО ПРАВЕ Я?

Я медицински технїчар и робим на респираторним оддзелєню у шпиталю у Мелбурну, у Австралиї. Кед сом дознал же сом позитивни на вирус, бул сом у подполним шоку. На роботи зме вше ношели защитну опрему, та сом думал же шанси барз мали або их анї нєт же бизме ше обрали од пациєнтох. Вше зме ше притримовали шицких протоколох котри нам влада и министерство накладали. Аж нам и нашо одвичательни гуторели же скоро нєможлїве же достанєме вирус кед ше притримуєме строгих правилох.

мал постарац за умарте на роботи, поведзене ми же бим то зробел швидко и так цо баржей зменшал можлївосц контаминациї. Подумал сом себе: и тота пациєнткиня дакому мац, шестра або жена. Цо кед би то бул мой приятель або член фемелиї? Без огляду же тота пациєнткиня була заражена, требало єй дац повагу яку заслужує. На концу змени сом чувствовал же сом зробел добру ствар и могол сом на мире пойсц спац. Дараз сом оставал и длужей як треба у хижох зоз ковид пациєнтами же бим поприповедал зоз нїма и дакус им олєгчал. На концу змени сом бул зуновани и вичерпани, у ногох сом мал корчи, а твар ме болєла од маски хтору сом ношел осем годзини. Шицко тото сом даровал Богови за пациєнтох котри церпели. То ми приношело вельку радосц. Но, думки ше знова роєли и знова исте питанє - прецо праве я? Почал сом похопйовац. Бог то любов, преполни є милосердия. Кед попатриме на розпяце, можеме ше опитац - кед Бог любов, як могол допущиц же би його Син умар на таки способ? Исус нє умар даремно на крижу. Вон нас одкупел зоз свойу шмерцу. И зоз Исусом на крижу, достал сом и одвит на питанє без одвиту. Чи Бог наисце допущел же бим ше заражел, гоч сом го модлєл же би ме охранєл? Гей! То прето же Бог ма векши плани за нас як цо ми зоз своїм розумом можеме похопиц. Можебуц то допущел прето же ме люби и сце же бим мал векшу виру. Можебуц нам нєясни його плани и почежкосци котри нам дава, алє знам же нам нїґда нє да вецей як цо можеме поднєсц. Пренашол сом нови мир.

(Джоли Таябан, «Living City») Пририхтал: М. Шовш

Нажаль, после пейцох мешацох директного контакту зоз ковид позитивнима пациєнтами, и я ше обрал. У шпиталю ми гварели най идзем на 14 днї изолациї до хотелу. Першого тижня у хотелу сом бул барз нє на мире. Мал сом чувство як кед би ми остало ище лєм даскельо тижнї живота. Роздумовал сом лєм о єдним як сом ше могол заражиц? Почал сом превипитовац свойо роботни и интелектуални способносци. Вианализовал сом шицки свойо поступки и почал обвиньовац самого себе за ситуацию у котрей сом ше нашол. Тото ми було чежше як респираторни проблеми и рижни психосоматични поремеценя. На концу сом ше опитал Богови: Прецо праве я? Прецо, кед сом ше кажди дзень модлєл и уповал до Його охрани? За мойо здравє ше модлєла и моя фамелия, и приятелє. Вше сом мал сочувствия за моїх пациєнтох и намагал ше видзиц у нїх Исуса на крижу хтори церпи. Помали, почали приходзиц и радоснєйши думки. Здогаднул сом ше велїх искуствох на роботи котри ми принєсли мир бо сом чувствовал же Исус зо мну. Раз кед сом ше

8

DZVONI

«Шицко цо жадаце же би вам людзе робели, робце и ви им! Бо то Закон и Пророки.» (Мт 7, 12) Фото: Л. Роман

listopad 2020

Слово за живот

“ГОСПОДь мОЯ шВЕТЛОСЦ И мОЙО СПАшЕНЄ: КОГО ЖЕ шЕ БУДЗЕм БАЦ?” (ПС 27 [26],1). „Пофришко потим як ше народзела Марияна, лїкаре єй дияґностиковали хороту на мозґу пре хтору нє годна бешедовац и ходзиц. Почувствовали зме же Бог сце од нас же бизме ю любели таку яка є и придали шицко до Оцових рукох“, пише Алба, млада мац з Бразилу. Вона предлужує: “Жила зоз нами штири роки и шицким охабела порученє любови. Нїґда зме од нєй нє чули слова - мамо, тату. Алє, у своєй цихосци приповедала зоз очми з ясну шветлосцу. Нє могли зме ю научиц першим крочайом, алє вона научела нас зробиц перши крочаї любови, одрекац од нас самих же бизме могли любиц. Марияна була дар Божей любови за цалу фамилию, цо би ше могло звесц на єдно виреченє: любов нє мож пояшнїц зоз словами”.

Таке дацо ше случує и каждому од нас, каждого дня: зочени зоз тим же нє можеме управяц зоз своїм иснованьом, потребна нам шветлосц, гоч и зарйочка, хтора нам укаже дзе виход, на яки крочаї ше треба подняц, тераз, ґу спашеню за єден нови живот. “Господь моя шветлосц и мойо спашенє: кого же ше будзем бац?”

Цмота, пре боль, страх, подозривосц, самоту, „нєприятельских“ околносцох хтори загрожую нашо сни, то искуство хторе панує вшадзи на тим швеце и у каждей епохи людскей историї, так як и шведочи тота стара молитва зоз кнїжки Псалмох.

november 2020.

Єй автор вироятно особа хтора нєсправедлїво осудзена, хтору шицки напущели и чека на свою пре суду. У нєизвесноци є пре свою судьбу хтора му загрожена, алє ше упова на Бога, бо зна же вон нє напущєл свой народ у його спокусох, и познате му його дїлованє хторе ошлєбодзує; прето у нїм пренайдзе шветлосц и достанє безпечне склонїско.

Праве свидомосц о своєй крехкосци, наводзи же би ше зверел Богу, прилапел Його присутносц у живоце и з упованьом чека конєчну побиду на Його нєпознатих драгох любови. “Господь моя шветлосц и мойо спашенє: кого же ше будзем бац?”

Праве тераз добра хвилька же бизме обновели нашо довириє до Оцовей любови, хтори своїм дзецом жада щесце. Вон порихтани старац ше о нас (Пор 1 Пс 5, 7) же бизме ше нє заварли до себе, алє же бизме були шлєбодни подзелїц свойо шветло и надїю зоз другима. Слово живота, як пише Кяра Лубик, водзи нас зоз цмоти до шветла, од нашого я до нашого ми: „[...] Тоти слова нас поволую же бизме зобудзели нашу виру: Бог иснує и люби ме. […] Стретнул сом даєдну особу? Мушим вериц же ми Бог прейґ нєй сце цошка повесц. Починам з даяку роботу? Теди и надалєй верим до Його любови. Прициска нас боль: верим же ме Бог люби. Чув-

ствуєме радосц? Бог ме люби. Вон ту зо мну, вше є зо мну, зна шицко о мнє и о моїх думкох, радосцох, шицких жаданьох, ноши кажду нашу застараносц, кажду животну спокусу. Як жиц тоту сиґурносц? […] Поглєдайме го медзи нами. Вон обецал же будзе присутни там дзе двойо або тройо собрани у Його мено (Мт 18,20). Стретаме го и у еванглескей взаїмней любови зоз шицкима тима цо жию Слово живота, з хторима чераме искуства и так дожиєме плоди Його присутносци: радосц, мир, шветло и шмелосц. Вон останє у каждому з нас и знова почувствуєме же є блїзко и же водзи наш каждодньови живот. ” Летиция Маґри

DZVONI

9

Дожица СРИМСКИ ДОЖИЦА

ЕЙ КОРОНО, КОРОНО... ПОШЛА МОЯ ИКОНА!

Дзешка пред саму другу нєдзелю у новембре пред Митром, стан у Сербиї пре корону вирус ше почал вше баржей заоштровац. Пияток пред тим, єдна наша парохиянка наполнєла 80 роки живота. Гоч медиї приношели одлуки же перше лєм 10, а вец уж лєм 5 особи у завартим просторе можу ше стретац, цошка ми нє дало мира. Надумал сом указац чесц тей нашей вредней парохиянки, котра вецей од других роби и трудзи ше коло церкви. А ґу тому жиє сама, уж вецей роки є ґдовица. Єй три побожни дзивчата дакеди ходзели на духовни вежби хтори зме з паноцом Малацком тримали у Осєку, а тераз су далєко од нєй – єдна у Нємецкей, а други два у Канади (єдна одата за диякона, хтори служи коло владики у Торонту). Но, цо робиц кед шицко доокола напарте, у воздуху якиш страх од корони? Остатня вистка же мож «лєм 5 особи у завартим» нас окреме нєсподзивала, алє зме ришели преславиц тоту рочнїцу на церковни способ, зоз Благодарну Службу Божу на св. Димитрия, мученїка и диякона митровецкого. Слухаюци висти, мой помоцнїк Емил ше застарано явел на телефон же цо маме робиц кед будзе вецей як пейц особи у церкви - чи будземе людзом бранїц же би вошли до церкви? И я ше застарал, опитал сом ше сушедному римокатолїцкому паноцови же чи тото «лєм 5 особи у завратим» ше и на нас одноши, чи нє? Алє вон, нє преверююци озда, одвитовал же то ше випатра и на нас одноши... Наисце сом ше збунєл, бо як вец реаґовац, цо кед придзе даяка контрола, а приду вецей вирни до церкви, а воно нє допущене? Нїч, явел ше я владикови та ме вон змирел и гварел лєм же ше треба притримовац мирох – тримац дистанцу, ношиц маски, а на уходзе средство за дезинфекцию и то досц. Но та так, уж змирени, жадаюци дакус подзвигнуц морал збунєтого помоцнїка, гварел сом му же сом нашол ришенє - Кед приду вирни зоз далєкого Латярку, нєзґоднє их виплашовац зоз церкви, та кед будзе вецей як 5 особи, вец перше виходзи вонка панїматка, потим помоцнїк Емил, а кед треба та и парох! Сануєм людзох котри приду з далєка, а нє пущиме их до церкви, нє так? Емил ше нашмеял, алє му нє було ясно чи ше шалїм, чи нє. Но, требало и зорґанизовац малу преславу нашей ювилантки. Порадзел сом ше зоз другу активну парохиянку же би принєсла букет квеца, та вец придаме панї Славки, висликуєме ше зоз ню та пошлєме як нєс-

10

DZVONI

подзиванку єй дзивчатом до швета, най ше цеша же зме нє забули на їх добру и побожну мацер. Пришла и нєдзеля рано. Починаю бренкац телефони. Велї збунєти, нє знаю цо робиц, прешвечую ме же зме годни страдац кед ше нє будземе притримовац одлуки «лєм 5 особи у завартим», а я им обяшнюєм же сом бешедовал з владиком, же ше то нє одноши на церкви... Цали проблем настал! И ювилантка ше явя же єй сушеда твердзи же випатра нє годно до церкви.... Лєдво ме послухала и чекала ме дома у Латярку, бо нє ма автобус та идзем по ню. Помали ше и вирни почали зберац и то тоти найстарши, випатра вони анї нє слухаю ТВ и нїч нє коментарую, нє боя ше. Мило ми же нє будземе сами. Но, кед сом уж почал Службу, нїяк нє видзим тоту парохиянку цо мала принєсц букет квеца за нашу ювилантку....Служим, а лапа ме нервоза. Цо будземе кед ше анї нє зяви, а так сом навелько наявел вирним, гоч потайнє, же би пришли и указали чесц нашей Славки?! Та так, Служба уж при концу, а букета нєт! Фришко ми пришло на розум же мам дома красну икону, та сом послал помоцнїка до панїматки. Пошли, принєсли и на концу – шицко ше добре закончело. Дзекуюци єдней побожней баби же приведла свойого малого унука Виктора, та вец вон як наймладши придал ювилантки икону Богородици. Панї Славка ше зворушела до слизох, була барз радосна и сцискала тоту мою икону ґу шерцу. А мнє перше пришло на розум – но та так, сцел ши та маш! Пошла твоя икона цо ши ю так любел! А вец, якаш радосц ме обняла же и я допринєсол радосци нашей заслужней парохиянки. Слова св. Павла ми були одвит – «Блаженше давац як примац» (Дїла Ап. 20,35) О. Владислав Варґа

listopad 2020

Актуалне

ПОСТОЯ СТВАРИ КОТРИ ВАЖНЄЙшИ И ОД ЗДРАВЯ

Популарни салезиянєц, дон Дамир Стойнич, нєдавно охорел од корона вирусу, а пре його познати анґажман тота вистка интересантна и церковним, и шветовним медийом. Його слова ше преноша, слухаю и читаю. Тисячи людзом вону були драгоказ, алє велїм су и предмет вишмейованя. Но, ридко хто ровнодушни спрам його отвореносци. Прето його искуство зоз корона вирусом интересантна тема. Дамир приповеда же перши симптоми корона вирусу була горучка котру днями нє могло спущиц. Тиж страцел осет паху и смаку та ше приявел на тестированє. Позитивни тест унаприямел го на самоизолацию у манастиру. Пошвидко ше ситуация барз погоршала, а почал и моцно кашляц. Велька горучка и слабосц го цалком вичерпали. Нови препатрунок утвердзел же ма запалєнє плюцох и мушел остац у шпиталю. У хижи зоз ище трома пациєнтами такой приял инфузию, а нєодлуга дознал же на оддзелєню лєжа ище двацец охорени од корони. Цалу ноц бул на инфузиї, а пейц раз на дзень им мерали прицисок, оксиґен у креви, пулс и температуру. Пошвидко ше дознало же є священїк. Цимере ше одушевели бо ґу нїм нє може присц нїхто звонка хто би их нащивел и поцешел. Нєодлуга го медицински роботнїки замодлєли же би ше помодлєл над єдну жену у критичним станю. Вон ше помодлєл и дал єй олїво. О даскельо годзини умарла. Теди подумал же би поблагословел и других пациєнтох котри то сцу. Наволал манастир най му принєшу штолу (епитрахиль), обряднїк и олєй. По допущеню главней дохторки у пиджами обишол хижи з пациєнтами и у каждей вимодлєй олїво. И як сам гвари: “Теди сом похопел же би Церква требала ище вецей укладац до медицинских роботнїкох и до пасторалу хорих”. “О нас ше старали млади, росположени, професионални, любезни и окреме добри людзе. Видзел сом цо то медицинска служба кед є у Духу. То нам потребне! Инекциї и таблети можу одробиц свойо, алє кед дохтор або медицинска шестра поведза красне слово, контакт або добре росположенє, то нєвироятно дзвига дух. Бо нє треба забуц же чловек дух, душа и цело. З другого боку пациєнт, у чежкей ситуациї, ше може забановац. “ Цо ше дотика пациєнтох, окреме озбильно хорих, о. Дамир унаприямює на Исуса. “Христос на вецей

november 2020.

заводи кед зробел чудо гварел: ‘Ище нє пришол мой час’. На приклад кед претворел воду до вина, лєбо кед воскреснул Лазара. Алє, кеди же вец приходзи його час, питаме ше? Теди кед почал церпиц у Ґетсеманскей загради. Церква ше нє шме бац повесц людзом же церпенє може мац у себе дацо цо спашує. Но, нє треба буц мазохист, ми то анї нє, алє очиглядне же Педаґоґ видзи кельо церпенє ефикасне же би ше дахто врацел ґу Ньому. Час вочи шмерци найважнєйши бо ше теди рихтаме за стретнуце зоз Створительом, а диявол обиходзи и сце одняц ласку. Церковни оци о тим пишу – нєт важнєйшого моменту од шмерци. Шицки, та и найвекши теолоґове можу спаднуц у преклїнаню и банованю. Церква нє шме престац приповедац о остатнїх чловекових хвилькох. Бо часто мож чуц ‘лєм най будзе здравя’, а у остатнї час аж и у церковних кругох було такей бешеди же по кажду цену треба обкеровац шмерц... Но, то нє правда, то нє пише анї у Библиї, а анї у церковних документох. Тот ше табу шмерци шири доокола, а найвекша траґедия то нє шмерц, алє траценє души. Сиґурно же мири и предписаня у тей хвильки треба почитовац, алє нам нє шме буц єдини циль зачувац здравє. Же бим ше лєм завар до хижи же бим случайно даґдзе дакого нє стретнул хто можебуц заражени, бо то нє ма смисла” гварел отец Дамир. www.bitno.net

Порихтал о. Владимир Еделински Миколка

DZVONI

11

Духовне життя

КУЛА

НА ПАРАФІЇ СВ. СВЩМ. ЙОСАФАТА ВІДБУЛОСЯ ОСВЯЧЕННЯ ХРЕСТА У неділю, 25 жовтня 2020 року, у Греко-католицькій парафії св. свщм. Йосафатау Кулі відбулося освячення придорожнього Хреста перед церквою. Після Служби Божої о. Платон Салак, ЧСВВ освятив Хрест перед церквою. В цей день у церкві було невелике число вірних, на відміну від того як звичайно знає бути, а це все через пандемію коронавірусу, людина просто хвилюються. А у нашому народі кажуть: «Береженного і Бог береже».

Нехай цей Хрест буде на Славу Божу і допомогу усім вірним кульської парафії та іншим. Ф. Проник

Кошти на Хрест збирали вірні - парафіяни, добродії. Хрест великий, мармуровий зроблено у підприємству по обробці каменю «Білек», Кула. Підприємець Олександр Білик – майстер по обробці каменю з Кули зробив хрест з каменю. На Хресту є Розпяття та дошка на якій двома мовами українською та русинською пише: «Ісусу Христу, Відкупителю людського роду, на знак своєї віри, надії та любові воздвигнули цей хрест вірні та жертводавці греко – католицької парафії св. Йосафата м. Кула 1956 – 2020 рр.» На церемонії освящення Хреста були присутніми журналісти РТВ, українська редакція телепередач «Українська Панорама»і коресподент ГВУ «Рідне Слово». У Кулі перед церквою вже був придорожний хрест – великий, гарний, деревʼяний, який у 1998 році встановленно з ініціативи о. Дам`яна Кічи, ЧСВВ – тодішнього кульського пароха. Хрест перед церквою постояв 20 літ, тобто до 2018 року коли була велика бур`я і хрест дерев`яний завалила. У 2017 році отець Дам`ян знов призначений на кульського пароха і він 2020 року знова ініціював спорудження придорожнього хреста.

12

DZVONI

listopad 2020

Записи

ЗДОГАДОВАНЯ

АРХИмАНДРИТ КОТРИ ЛЮБЕЛ ГРЕКОКАТОЛЇКОХ Дня 3. новембра того року, на православним теметове у Сримских Карловцох одслужели зме панахиду з нагоди 20 - рочнїци од шмерци єдного з високих представнїкох Сербскей православней Церкви, протосинкела и архимандрита, професора др Стефана Чакича, автора 25 кнїжкох, котри попри других, почитовал и любел и нас, грекокатолїкох, у Сербиї. Панахида була у присустве даскелїх представнїкох Руху фоколару, представнїкох Римокатолїцкей и Грекокатолїцкей Церкви, а шпивал зоз карловацким нашпивом сербски православни богослов - Д.Н. зоз Сримских Карловцох. Так подобнє сом служел панахиду над труну покойного о. Стефана 3. новембра пред 20 роками на Альмашским теметове у Новим Садзе кед ме, на мойо вельке нєсподзиванє, замодлєл познати водитель центрох овиснїкох, «Жем живих» паноцец протоєрей Бранко Чурчин. А мойо познанство зоз покойним о. Стефаном почало дзешка ище 1985. року кед у Новим Садзе бул хлопски фокулар котри ме зоз нїм и упознал. После вецейрочней мисийней роботи медзи Сербами у Австриї, о. Стефан пришол до Нового Саду до пензиї. На свою промоцию єдней од остатнїх своїх кнїжкох поволал попри велїх и мнє, а з боку духовних особох бул ище лєм сербски священїк протоєрей ставрофор Веселин Петрович и римокатолїцки паноцец Франьо Иванкович. После успишней промоциї, о. Стефан нас поволал до свойого квартелю дзе нас и погосцел. Тото цо окреме бешедовало о його вельким почитованю других та и

november 2020.

Архимандрит др Стефан Чакич (у штредку), а з лївого боку о. В.Варґа

нас, то кед ме раз поволал же бим нєвелькей ґрупи православних богословох зоз Сримских Карловцох, котрим вон бул духовнїк – отримал преподаванє о Грекокатолїцкей Церкви, бо як вон гварел – «О вашей Церкви вони там нє учую нїч добре». То було вельке нєсподзиванє, алє гоч сом нє мал дзеку о тим бешедовац - пришол сом и так ше родзело красне приятельство медзи нами. Єден з богословох пренашол свойо поволанє у манастире на Фрушкей гори та на свойо монашенє и рукоположенє поволал и мнє, єдиного иновирного священїка – грекокатолїка. А на полудзенку ме положел шедзиц коло владики сримского Василия. Тот млади паноцец рушел по истей «Стефановей» драги як и велї други котри го паметаю и почитую

а сами о себе гуторя же су «Стефанити». Дзекуюци поволанки Фоколару, о. Стефан 90- тих рокох рушел на драгу до Риму, точнєйше до Кастелґандолфу на екуменске стретнуце у рамикох Руху фоколару. Вєдно з нїм путовал и священїк СПЦ протоєрей ставрофор Йован Николич зоз Заґребу, а мнє поволали же бим их провадзел там и назад. О. Стефан мал вельке жаданє особнє поздравиц сновательку Руху фоколару Кяру Лубик, та достал дошлєбодзенє же би попри коло тисяч присутних зоз цалого швета дал руку Кяри и придал свою остатню кнїжку у хторей вон шведочи свойо особни одношеня зоз велїма католїцкима кардиналами, священїками и папом Павлом Шестим. Врацаюци ше назад, станули зме рано на католїцку Службу у Любляни дзе зме ноцовали, а кед пришол час св. Причасци, о. Стефан рушел зоз словами – «Гоч сом православни - Исус єден и у нашей, и у Католїцкей Причасци» - и запричащал ше. Кед уж остатнї роки пре хороту нє могол служиц Службу бо му импутирали обидва ноги, гварел дохторови – «Кед нє можем служиц Службу, за мнє вецей нєт живота». После того и умар. Остало за нїм нєдокончене дїло котре барз жадал остатнї час и о нїм ми часто гуторел и шнїл – направиц єден дом, дзе буду жиц и модлїц ше у єдней церкви шицки - православни, католїки, протестанти... Гоч то нє дожил у жемским живоце, напевно дожил реализоване у нєбе. О. Варґа Владислав

DZVONI

13

З историї Беркасова

ЕТНОЛОҐИЙНИ ПРИЛОГ ДУШАНА ДРЛЯЧИ ЗА ПРЕУЧОВАНЄ РУСНАЦОХ У БЕРКАСОВЕ (3) Руснаци у Беркасове биваю углавном у горнєй, восточней часци валала у такволаним Шокачким краю. Ту векшином жили Горвати, та их и тераз ище вше єст 56 обисца. Тераз у Шокачким краю єст 47 руски обисца. Попри того Руснаци конецнтровани и у Долачи дзе єст 10 обисца. Кед ше насельовали Руснаци могли купиц ланєц до два жеми лєбо мушели робиц подаренду. Окреме су вредни роботнїки, а у їх обисцох ше по традициї тримаю крави. По думаню домашнїх Сербох Рускинї барз вредни жени, добри су у тканю, зоз чим часто витримую фамилию. По Першей шветовей вони єдна часц Руснацох з Беркасова пошла робиц до Америки. Велї з нїх ше вецей нє врацели, медзитим своєй фамилиї у Югославиї длуго посилали пакети и пенєж (муж Катици Тормовей, оцец двоїх дзецох роби у Монтреалу як ципелар). Интересантне визначиц же тоти Руснаци писмо дому пишу по сербскогорватским язику. У валалє ше Українцами наволую тоти жителє котри ше приселєли зоз Босней з околїска Прнявору, а котри ту пришли после Другей шветовей войни и поодавали ше за Руснацох. Жителє у Беркасове могли начишлїц лєм 6 Мадярох. Фамилию Михайла Лакатоша од 6 членох (1 дзивка, одата за Серба) и Мадярку Терезию Борович, одата за Серба. Од фамилиї Доґнар котра мала штирох членох нїхто нє остал (двойо старих помарли, а дзивка и жец ше одселєли). По Другу шветову войну у валалє були и 2 нємецки обисца, но и вони ше познєйше одселєли. Населєнє Жумберак настало под час Другей шветовей войни, ту ше по ошлєбодзеню доселєли Босанци, Словаци, даскельо Руснаци (нпр. Давид Четоєвич зоз Любатовцу при Баня Луки, достал жем и оженєл ше зоз Горваткиню з Беркасова. Потим Поляк Йозо Бурдина, котри тиж достал жем, гевти други куповали хижи и жем и углавном ше запошльовали у Шиду). У спомнутим населєню под час окупациї бивали Жумберчанє котрих ту населєл Павелич до новоподзвигнутих типских обисцох, а дата им и жем. По ошлєбодзеню жем им вжата та ше велї врацели до Заґоря, а єдна часц пошла до Берку при Вуковару на нємецки маєтки. Локални жителє паметаю же Жумберчанє мали сербски презвиска и характеристично били шмати. По словох векшини информаторох, Беркасово штреднє маєтни валал у одношеню на други валали у општини. Од житаркох найвецей шею: кукурицу, жито

14

DZVONI

и ярец. Крем того у векшим количестве продукує ше и слунечнїк. Руснаци скорей ховали и конопу, углавном за преробок у обисцу. У сезони 1966/67. цирку було посадзене на трох гольтох. Винїци маю такповесц шицки обисца. Польопривредна задруґа у валалє законтрачела шлїдуюци количества: кукурици 575 катастарски гольти, жита 231 гольт ярцу 106 гольти, слунечнїку 361 гольт. За идуци рок ше предвидзовало осетно векше количество цирку и жита. Векшина польопривреднїкох законтрачи так повесц шицку жем прето же ше по тим росподзелює гной на кредит. У Беркасове принос жита по гольту ту дзешка у просеку за општину Шид. Традицийного лову такповесц анї нєт. Ловаре дакеди одходзели до Бапскей на заяци и сарнї, барз ридко на птици, док рибаре углавном ходза на Дунай. Пчолар лєм єден и то зоз 10 кошнїцами. Зоз Беркасова у Шиду було коло 140 занятих и то найвецей у месней индустриї “Срем” потим у “Шидянки”, вец у фабрики фарбох и лакох “Спектар”, єдна часц були службенїки у општини и тарґовинских орґанизацийох. Векшином то млади людзе, а зрозмирно заступени и Руснаци и Серби. Старши жени зоз руских и горватских обисцох (ґдовици и розидзени) ходзели робиц и пораїц по обисцох у Шиду и Сримскей Митровици, но то нє масовне зявенє. Но дзивки зоз сербских обисцох ишли барз ридко лєбо нїґда. (предлужи ше) Дрляча Душан, Нова думка 4, 1973. рок.

Пририхтал о. Владимир Еделински Миколка

listopad 2020

ТЕОЛОҐИЯ ЗА КАЖДОГО

B O G O S L O V S K A D U M KA

2 5 0 – 2 0 2 0 П р и л о г х р и с т и я н с к о м у ч а с о п и с у „ Д З ВО Н И ” Уш о р ю є р ед а к ц и я „ Д З ВО Н ОХ ” ; Ред а к то р : о м р М и ха й л о М а л а ц к о

ФАМЕЛИЯ

AMORIS LАETITIA (Нїжносц любови)

Папово постсинодалне апостолске писмо 37 часц

ЛЮБОВ У ФАМЕЛИЇ (27) (предлуженє)

Кед ше жиє нє по заКону

П

остоя ситуациї у вирским живоце кед вирски живот фамелиї нє ушорени по церковних правилох. Постоя фамелиї розидзени або на полу розидзени, постоя нє винчани бо ше нє можу винчац (голєм єдно уж було винчане и тераз є розидзене зоз першим, а жиє зоз другим супружнїком); єст таких цо би ше могли винчац, алє ше нє чувстувую дозрети (досц ришени) же би вєдно жили, постоя таки дзе би ше єдно сцело винчац, а друге нє сце - а фамелия ту, ту дзеци та аж и унучата...

Церква ше нє одрека нї oд кого и нє каре нїкого. Єдино може Церква повесц же нє шицко єдно чи ше дахто повинчал чи нє, чи кресцел свойо дзеци чи нє и тд. Єй мисия то приблїжиц Бога як Оца каждому, а то ше роби и прейґ Святих Тайнох котри благослов и дар самого Бога. Нє може Церква повесц: шицко то єдно, прияли нє прияли Святи Тайни – нїч нє

november 2020.

значи у живоце.

Та заж лєм припознава Церква и таким, по тим питаню, нєсовершеним, же би були члени заєднїци у котрей стретню милосердиє и можлївосц духовного росту. Знаме же Бог любел без интересу, та и ми нє шмеме любиц або нє любиц на основи припадносци Церкви тих цо з нами жию. Сиґурно же нашо осудзованє нє помогнє тим цо далєко од Бога, або тим цо нє можу виполнїц совершено даєдни предписаня.

За каждого єст места у заєднїци котра полна любови, а християнска заєднїца лєм така може и буц, бо кед нєт любови – нєт анї християнскей заєднїци, гоч яке себе вона мено да и похвалї ше зоз свою духовну совершеносцу. Же би дахто бул любени и дожил милосердиє нє муши то нужно и заслужиц, а поготов нє муши доказовац у понїзносци свойо подзекованє. Евангелия нє ма лоґику

нєпребачовня, поготов нє ма лоґику осудзованя навики. И за найчежших гришнїкох у Евангелиї отворена можлївосц спашеня у каждим моменту.

Розуми ше же ше Церква нє одрека од правди котру достала як драгоциносц котру нє лєм ма очувац, алє и понукнуц шицким тим котри за тото маю духовну глїбину. Так тим котри нє винчани церковно - вше треба предложиц же би надополнєли свойо супружество прейґ помоци Святого Духа зоз Божим благословом у Святей Тайни Суружества. Вельку деликатносц Церква висловює у даєдних ситуацийох, гоч супружнїки жию «на виру», дзе постої консолидована фамелия зоз дзецми, дзе постої и одредзени жаль и церпенє супружнїкох пре їх нєреґуларну заєднїцу, алє и свидомосц же ше нє можу врациц назад, без ище векшей чкоди. Розход у таких ситуацийох

I

би охабел дзеци без вихованя и духовного роснуца. Часто сом наиходзел на ситуацию же двойо уж у старих рокох гоч жили и на виру, доживйовали свою вязу як взаїмну помоц у старосци, бо би зоз розходом у тих рокох себе дрилєли до нєвиходнєй ситуациї. Охабиц супружнїка на милосц и нємилосц хороти и гладу – сиґурно нє благословене од Бога, гоч супружество без церковного винчаня.

Велї, гоч жию у другим супружестве, у першим пробовали шицко же би го спашели, а на концу були нєсправедлїво охабени, або малтретировани скоро до смертельней загрози. Велї охабели супружнїка праве пре дзеци же би их спашели од препасци и пробовали их виховац без траумох котри би им онєможлївели же би ше розвили до духовно здравих людзох.

Прето, и пори тим же ше добре зна цо то совершене супружество и на яки способ ше у Церкви поступа, поготов духовни пастире (священїки) муша мац мудросц и ширину шерца же би таких людзох и фамелиї знали уключиц до заєднїци (парохиї) бо шицки зме дзеци Божо, а у Бога єст места за каждого. То вообще нє лєгко и нє єдноставне.

Тото цо найважнєйше же таки особи нє лєм же припадаю Целу Исуса Христа, то єст Церкви, алє маю и учасц у тим живоце и можу дожиц исти плоди. Вони нє лєм на якимшик чеканю же док ше їх ситуация риши (док ше годни церковно повинчац) та вецкаль ше уключа до живота Церкви и парохиї. Шицки зме кресцени, шицки зме браца и шестри, до шицких з нас Святи Дух сце виляц свойо дари на добро шицких. Мудросц заєднїци цо у любови да шветла - як медзи собу подзелїме улоги и длужносци. Же би нє пришло до того: вашо дзеци сцеме,

II

ДАРОВАЛИ ЗА «ДЗВОНИ»

Най Марийов покров занавше будзе над нїма

о. Владимир Мудри (Канада) о. Яким Рац (Канада) Йозефина Хома Весна Тиркайла

алє вас – нє. То би було дябловске лїцемерство у мено Боже.

Важне и тото же би кажде роздумал о своїм живоце, о своїх гришкох, о тим цо би могол виправиц, цо би могол принєсц як позитивне искуство и своїм дзецом, а и шицким другим, застановиц ше над животом, пред Богом. Бешеда зоз священїком помага же би ше видзело яки препреченя постоя у поєдиних фамелийох же би росли духовно у Богу. И попри того же нє можеме глєдац ступнї у Божим Закону (Закон нє ма вариянти) заж лєм постої Боже Милосердиє, постоя обставини, постоя людзе, дзеци, котри ше родзели у одредзених обставинох и анї теоретски нє можу буц одвичательни за цошка у чим нє участвовали.

Тото шицко важне прето же бизме нє примушели зоз своїм осудзованьом даєдни особи, под прициском осуди, же би цалком охабели Церкву, або ше аж и обрацели процив нєй, або пошли до даякей деструктивней секти, або пре хасен пременєли виру, або пробовали подкупиц и тд. У Церкви нє шме постояц лїцемерство и двояки морал. Прето, кед жиєме по Закону

ДАРОВАЛИ ЗА ЗАКРИЦЕ НА КАТЕДРАЛИ СВ. О. МИКОЛАЯ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ Най Марийов покров занавше будзе над нїма

Мария Малацко и фамелия Мария и Юлиян Джуджар Мелания и Владимир Бодянец

ДАРОВАЛИ ЗА ВОДИЦУ - ЗА ДОМ «Емаус» Най Марийов покров занавше будзе над нїма

Мария Рац Ана и Янко Винаї Весна Миклош (Нови Сад) Мария Малацко и фамелия котри ше вола Евангелия – будземе мац достаточно шветла, мудросци и любови же бизме жили як єдна заєднїца.

Можебуц праве прето же зме нєсовершени и примушени на пребачованє єдни другим, праве прето найдземе совершенство у милосердию. Найдземе Бога.

о. Михайло Малацко

listopad 2020

РУСНАЦИ У ВАЙСКЕЙ НА ПОЧАТКУ ХІХ ВИКА

Р

уснаци ше зоз ширшей териториї тедишнєй сиверовосточней Угорскей до Южней Угорскей почали масовнєйше присельовац до Бачки, до Керестура и Коцура од половки ХVІІІ вика, а пре пренаселєносц у тих двох валалох уж од 70–80-их рокох поєдинци або менши ґрупи ше почали висельовац и насельовац до других местох. У векшим чишле ше насельовали до Нового Саду, дзе 1780. року основана за нїх грекокатолїцка парохия. У тим чаше ше поєдинци або менши ґрупи насельовали и до вецей местох у Шайкашкей, алє ше векша часц з нїх з часом асимиловала. На самим початку ХІХ вика, од 1803. року почина насельованє Руснацох з Керестура и Коцура до Шиду, на маєток Крижевского владичества. О спомнутих пресельованьох уж було досц писане у нашей историоґрафиї.

Понеже ше число жительства у Керестуре и Коцуре по конєц ХVІІІ и на початку ХІХ вика нєпреривно звекшовало, а поверхносци жеми котри жительство тих двох валалох достало од державней комори на початку насельованя оставали исти, велї фамилиї, поготов млади, оставали без жеми. Таки фамилиї свою еґзистенцию обезпечовали як наднїчаре, а то нє було лєгко, бо такей роботи нє було през цали рок, або ю вельораз требало глєдац и далєко од своїх населєньох. Прето велї були порихтани виселїц ше там дзе би могли найсц лєгчейши условия за живот. Медзитим, од висельованя до других стредкох, дзе би жили медзи припаднїками других националних и вирских заєднїцох, стримовал страх же там нє буду

november 2020.

мац свою церковну орґанизацию и своїх священїкох, та ше з часом затраца и як грекокатолїки и як Руснаци. На початку 1813. року 25 фамилиї з Керестура глєдали од Бачкей жупаниї дошлєбодзенє же би ше могли населїц на Ґросманов маєток до Вайскей. То були углавним людзе котри нє мали жеми, або єй мали мало и чежко з того могли вижиц, а наздавали ше же у Вайскей годни достац вецей. Влєце истого року у Вайскей уж було вецей руски фамилиї, та управа Крижевского владичества глєдала од новосадского парох Антония Тумари, хтори источасно бул и осецки викар, же би поднєсол подробнєйши звит о тих Руснацох грекокатолїкох: кельо там єст руски фамилиї з Керестура и Коцура, дзе формовали свойо населєнє, як далєко су од своєй матичней парохиї, котри грекокатолїцки парох ше може о нїх старац и чи у тим месце єст церква и хторей вири? По звиту котри А. Тумара нєодлуга поднєсол у Вайскей було 16 грекокатолїцки фамилиї котри оформели свойо населєнє, алє ше ище велї рихтаю там населїц. У месце єст римокатолїцка церква и православни манастир Бодяни. Вєшенї коцурски капелан Дюра Апро модлєл викара А. Тумару же би го поставел на парохию до Вайскей прето же там уж було вецей як 20 фамилиї грекокатолїкох. На початку даєдни Руснаци почали ходзиц до православного манастира Бодяни, гоч их и месни римокатолїки парох и керестурски парох спозорйовали же би як грекокатолїки требали ходзиц до римокатолїцкей церкви док нє достаню священїка своєй вири. Медзитим, вони дзечнєйше ходзели до

III

православного манастиру, прето же им там и обряд и язик богослуженя бул блїзши и розумлївши. Окрем того, строги церковни правила нє дошлєбодзовали же би ше у римокатолїцкей церкви у кивоту тримала и причасц за грекокатолїкох и же би им римокатолїцки священїк могол подзєльова причасц зоз квасним хлєбом и вином, а велї Руснаци нє сцели примац римокатолїцку причасц.

Крижевска епархия була повидомена и спомнутих проблемох Руснацох грекокатолїкох у Вайскей и наяр 1814. року коцурскому парохови було наложене же би послал до Вайскей капелана Дюру Апра же би там позберал грекокатолїкох и же би за нїх служел службу и подзельовал св. тайни у римокатолїкей церкви. Нажаль, римокатолїцки парох нє дошлєбодел грекокатолїкцому священїкови же би служел у римокатолїкей церкви за грекокатолїкох, цо додатно закомпликовало власцом грекокатолїцкей церкви уришованє того проблему, а навонаселєних Руснацох грекокатолїки у Вайскей ище баржей обрацало

IV

ґу правосланому манастиру. Предстанїкох Крижевскей епархиї нєсподзивало таке одношенє римокатолїцкого пароха у Вайскей и його предпоставених – управи римокатолїкей Калочскей архиепископиї, та наводзели же римокатолїком у Коцуре було скорей дошлєбодзенє же би свойо богослуженя окончовали у грекокатолїцкей церкви. Кед видзел же ше чежко годзен догвариц з римокатолїцким священїком у Вайскей и представнїками Калочскей архиепископиї, крижевски владика Константин Станич ше обрацел з молбу ґу Намиснїцкей ради Угорскей и модлєл же би ше за грекокатолїкох у Вайскей основало парохию. Медзитим, шицко тото вимагало одредзену процедуру: звити мишаних релиґийних комисийох и дошлєбодзеня политичней власци. Швидко ше указало же за ришованє того питаня и снованє грекокатолїцкей парохиї у малим населєню, дзе уж жили припаднїки двох конфесийох, римокатолїцкей и православней, нє було добрей дзеки и розуменя анї при висшей политичней власци анї медзи представнїками церковних власцох спомнутих конфесийох. На початку число грекокатолїкох у Вайскей ше досц швидко звекшовало и випатрало же там настанє нова руска грекокатолїцка колония: у юнию 1814. року их було у 37 хижох 167 особи. Пре наведзени причини грекокатолїцка парохия у Вайскей нє була основана, а з часом ше число Руснацох у тим месце почало зменшовац. Випатра же ше даєдни преселєли до Сриму, а тоти цо остали з поступнє попреходзели на римокатолїцку або православну виру и так ше подполно асимиловали. Янко Рамач

listopad 2020

Духовни питаня

РИШОВАНЄ ЄДНЕЙ ДИЛЕМИ

ДИмИТРИЙ ОФИЦИР, ЧИ ДИЯКОН? реаґовал неґативно и прето страдал.

Од 80-тих рокох двацетого столїтия порушане важне питанє хто насправди бул святи котрого славя и православни, и католїки, и познате греческе место Солун як и староримски Сирмиюм або Сримска Митровица? Тоту дилему поставел археолоґ др Петар Милошевич после археологийних пренаходкох старей церкви св. Димитрия у стредку Митровици даскельо метери под жему. Пре бомбардованє бувшей Югославиї прегварки медзи Солуном и Митровицу у вязи зоз спомнуту дилему застановени аж по тераз. Як вишло зоз документох, Митровица ма досц моцни писани докази о Димитрийови, док Солун нє ма писани, алє материялни докази то єст мощи св. Димитрия и моцну приповедку або леґенду о познатому римскому официрови.

Як споминаю документи, диякон Димитрий бул замучени вяри, точнєйше даскельо днї после свойого владики Иринея, то єст точно 9. априла 304. року на мосце Артемиди, нєшка коло познатого и найвекшого у окруженю пешацкого моста св. Иринея на рики Сави. Спрам дзепоєдних документох познати велможа Леонтий дал збудовац перше церкву св. Димитрия у Митровици, а вец исту таку копию зробел и у Солуну. Тиж так и греческа вариянта и гречески православни календар спомина св. Димитрия зоз Сирмиюму зоз трецого столїтия.

november 2020.

Тиж так постоя и документи котри нам бешедую о початним нєиснованю побожносци до св. Димитрия, бо кед пришла шлєбода християнох (Милански едикт 313. року!) християнски цар Юстиниян Перши (527-565) питал од жительох Солуна мощи св. Димитрия же би ше пренєсли до Царгороду, а вони одвитовали же маю лєм мощи св. Матрони а же постої почитованє св. Димитрия котре им сцигло зоз Панониї. По думаню др Милошевича би було же то иста особа, у Солуну як римски официр а у Митровици як диякон, бо випатра же мощи св. Димитрия, то єст окирвавена кошуля пренєшена з Митровици до Солуна дзе ше могла розвиц цалком нова приповедка о Димитрийови, а дзепоєдни приповедки и бешедую о зявеню официра Димитрия над Солуном у чежких часох и нєприятельских нападох. Же єст документи о дияконови Димитрийови, потвердзує и официйни записнїк у котрим реґистрована шмерц, то єст одрубованє глави Димитрийови и мученїцтво пейц дзивчатох вєдно зоз нїм.

За шмерц виновати владар Проб, префект римскей обласци Панониї, котри наказал Димитрийови принєсц жертву богови Юпитерови и могол пойсц мирно до свойого дому на цо Димитрий

Як нам познате, Митровица од давен давна ноши мено Civitas Sancti Demetrii ( Город Святого Димитрия) а єдина католїцка церква тиж од давна ноши його мено. Цикаве, як гаври парох и викар Едвард Шпанович же у їх церкви од давна стої статуа св. Димитрия як официра а як далєй тераз поступиц, чи меняц статуу чи нє, остава нєришене. Од 1997.року на закладанє патриярха Павла, и соборна православна церква пременєла свойого покровителя зоз св. Стефана на св. Димитрия.

Медзи численима сирмиюмскима мученїками окреме ше слави св. Ириней, владика, як и свята Анастасия, котрей мощи були однєшени до Царгороду, єдна часц ше находзи у Задру а зоз Задру католїцка Церква св. Димитрия у Митровици достала тиж єдну часц котра ше почитує под олтаром у церкви.

DZVONI

15

Витамин за душу

ВИРА И ЖИВОТ

ДУХОВНА ПОЖИВА Кед Исус Христос пребувал у пустинї, дзе посцел штерацец днї и штерацец ноци, спокушовал го диявол: „Кед ши Син Божи, поведз же би тото каменє постало хлєб.“ А вон му одвитовал: Чловек нє жиє лєм о хлєбе, алє од каждого слова котре виходзи з устох Божих. (Мт 4, 2-4) Як цо добра пожива богата з поживнима состойками карми нашо цело, так Боже слово карми нашу душу. Глїбоко у каждому з нас скрита наша особна природа, жаданє же бизме дознали правду о намени и смислу живота. Библия т.є. Святе писмо нам одкрива одкаль походзиме, прецо зме ту и кадзи идземе. Гутори нам же нас створел Бог полни любови, хтори ше стара о нас вецей як цо можеме и задумац. Вон Бог хтори нас нїґда нє напущи або забудзе, жада же бизме були на Нєбе, аж и баржей як цо ми то жадаме. Библия приказує Бога нєвироятней надїї, хтори пририхтує госцину за нас, нєодлуга у вичносци. Святе писмо нам одкрива же зме „прекрашнє створени“. (Пс 139,14) Наш одвит похвали и подзекованя прето треба же би було почитованє Створителя у шицких животних околносцох. Отже, кед єце або пиєце, або дацо друге робице, шицко робце на славу Божу! (1 Кор 10, 31) Богу шицко можлїве. Святе писмо у Кнїжки пророка Єзекиїла гвари: И дам вам нове шерцо, дам вам нову душу, вежнєм камене шерцо з вашого цела и дам вам тїлесне шерцо. (Єз 36, 26) С. Д.

16

DZVONI

ВИРА И ЖИВОТ

ПРЕБАЧОВАНЄ

Найлєпши приклад пребачованя можеме видзиц у Исусови Христови. Вон пребачел тим хтори го розопяли, гоч вони то нє заслужели. Так и ми можеме пребачиц тим хтори нас повредзели, а тото нє глєдаю. Пребачиц дакому нє значи же потримуєме його поступки, або же оправдуєме тото цо нам зробел. Пребачованє то вецей ошлєбодзованє других од нашей осуди, кед то нє заслужую. Апостол Павло ясно гутори: Будзце добри и милосердни єден ґу другому, пребачуйце єден другому, як вам и Бог у Христови пребачел. (Еф 4, 32). Живот дакеди нєправедни. Жиєме у швеце у хторим ше зменюю добре и зле, радосц и жалосц, любов и мержня, здравє и хороти. Часто, гоч нє робиме нїч погришно, туга нас обнєє. Дожиєме даяку трауму. Спадню слизи. Нєщесце надвлада. Алє, и попри числених нєправдох у живоце, Бог нас нє напущел. Вон нас нїґда нє забудзе. Бо Вон гварел: Нє, нє напущим це и нє зохабим це. (Юд 13, 5) Вон нас моцнї и храбри. Вон лїчи зламаних у шерцу, ошлєбодзує зарабених. Вична Библийна правда хтора меня людски животи глаши: Бог то любов. (1 Йо 4, 8) Його поступки спрам нас вше преткани лєм з любову. Вон би нас нїґда нє повредзел. Гоч яки боляци трауми ношице зоз прешлосци, знайце же их Бог нє спричинєл, и ви нє одвичательни за нїх. Вони пошлїдок чкодлївих одлукох хтори принєсол хтошка други. Чи ше чувствуєце виновати за тото над чим нє маце нїяку контролу? Або кривице Бога пре тото? Кед у вашим шерцу єст даяка боляца пражнїна, Исус то розуми. И попри страшних церпеньох и нєправдох яки му зробени, Вон нїґда нє страцел виру до Оцовей любови и старосци. Вон розуми вашо чежкосци, та може вилїчиц вашо шерцо и дац вам нову надїю у живоце. М. Ф. & П. Л. Пририхтал: Ю. П. Фото: ш.М.В.

listopad 2020

Леґенда: К А Л Ї Н А (Виривок)

По длугоким писковим полю ишла Мац Божа з Исусом. Були барз вистати, бо того дня прешли длугоку драгу. Исус, дзешецрочни хлапец, лєдво крачал, а Мария падала од вистатосци.

– Випатра же будземе мушиц преноцовац ту на полю, бо слунко уж нїзко и до ноци уж нє сцигнєме до варошу – гварела Мария.

– Кед бизме нашли голєм даяки черяки, бо так на писку опасно спац. А можебуц и даяке жридлочко... – надовязал ше Исус. Ишли далєй, а пискове польо випатрало як без конца. Лєм там гет далєко видно було гори, а поза їх хрибти скривало ше червене слунко. Вше нїжей и нїжей котуляло ше за гори. И велїчезни цинь спущел ше на жем.

– Ту преноцуєме, синочку – гварела Мац Божа. Престарла свою белаву шмату и уложела

november 2020.

Витамин за душу Исуса спац. А на пискове польо, медзи черяки церня, зишли ангели и шпивали Исусови колїсанку. Исусови щезла вистатосц. Було му приємно лєжац на мацеровей шмати. И пришнїл ше му красни сон. Видзел як слунко ясне виходзи, а под його лучами желєнєли ше лєси, поля и луги. Шкорванчок шпивал свою шпиванку. Пипинє скривало свойо главки под високима класками. А вечар ше трава цихучко кланяла, шептаюци вечаршу молитву. Мария спала опарта з главу на церньови черяк. На тим месце, вше висше и висше, росла по теди нєпозната рошлїна. Розквитла з билим ясним кветом, як слиза Исусова. И дораз зродзела червени ягодки, таки як крев Марийова. Исус станул з Марийових рукох и на месце церньового черяка збачел – калїну. Мария старгла єдну ягодку, алє вона була горка и зоз нєй чурела крев.

– Нє рушай, мамо, тоти ягодки – гварел єй Исус. – То свята рошлїна. Вона будзе припоминац мойому Оцови на Його обецунку. Зачудовала ше Мария и питала ше синови яка то обецунка.

– Нє питай ше, мамо. Оцец ци познєйше и сам пове. А пре калїну ти вецей раз заплачеш... Нє питала ше Мария вецей, бо уж нє раз чула чудни слова од Исуса. Слунко уж цалком вишло. Зашмеяла ше калїна. А Мац Божа пошла з Исусом по писковим полю далєй, до варошу. (Д. В.) Зоз Селско-ґаздовского Календара на рок 1942.

Пририхтал: Ю. П.

Квецу потребне слунко же би

постало квеце, а чловекови любов же би постал чловек.

(Ф. Босманс)

DZVONI

17

Подїї

У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ ОТВОРЕНИ ЦЕНТЕР БЛАЖЕНЕЙ ЙОСАФАТИ

ДЗВЕРИ ЦЕНТРУ БЛАЖЕНЕЙ ЙОСАФАТИ ОТВОРЕНИ шИЦКИм

После Служби Божей и Молебену до блаженей Йосафати 21. новембра парох керестурски о. Михайло Малацко пошвецел просториї Центру Блажена Йосафата у присустве дзецох, волонтерох и вирних котри участвую у його роботи. На швето Воведения Пречистей Дїви Мариї, дзень после як ше означує Дзень Блаженей Йосафати, керестурска парохия достала єден окремни духовни центер котри отвера свойо дзвери найперше фамелийом – то єст дзецом и родичом, алє и шицким другим парохияном. У своєй казанї о. Михайло Шанта визначел:

глїбше упознац Бога, дружиц ше, баржей упознавац єдни других, каждодньово практиковац християнски живот. Дзвери Центру отворени за шицких – за дзеци, младеж, за старших и фамелиї. Ту годни дзелїц свойо таланти и збогацовац ше з дарами других. После Молебену шицки у процесиї, на чолє зоз дзецми хтори ношели икону Блаженей Йосафати зоз мощами, пошли до Центру чийо просториї пошвецел парох о. Михайло Малацко.

– Нєшкайши способ живота нас нательо оцудзел єдних од других же дакеди потребно висц и контактовац зоз другима. Центер будзе можлївосц же бизме були вєдно як єдна Церква. Пошвецанє Центру то духовне змоцнєнє же бизме ишли далєй и нє бали ше од того цо ше коло нас случує, бо то доказ же зме у Божих рукох. Препущме ше Му и нє бойме ше, бо зме у Оцових рукох.

После Служби Божей провицийна настоятелька ш. Мартина Кмита бешедовала о блаженей Йосафати, сновательки заєднїци шестрох Служебнїцох – Под охрану блаженей Йосафати у тим Центру ше предлужує єй мисия - виховйовац шерцо народу у любови спрам Бога и ближнього. То насправди дар Божи кед у єдним месце єст даскельо места дзе ше мож стретац,

18

DZVONI

– Постої Каритас, просториї у котрих ше отримує виронаука, алє нє исновал простор хтори би бул отворени през цали дзень, дзе би дзеци могли присц и у менших ґрупох, же би мали активносци, дружели ше... У тим шестри можу вельо помогнуц. Предвидзене же би ше ту уключовали и старши, котри би преношели рижни схопносци, як цо на приклад вишиванє. Центер укаже свой потенциял о одредзени час и сиґурно же зажиє, надпомул о. Малацко. Одвичательна Центру ш. Авґустина Илюк визначує яка велька символика же пошвецанє просторийох було праве на швето Воведения Пречистей Дїви Мари. Як цо ше за ню, на тот дзень, отворели дзвери приблїжованя ґу Богу, так ше шицким вирним отвераю дзвери Центра.

– Наша Заєднїца по целим швеце од 20. априла 2019. року по 20. април 2020. року означовала 100-рочнїцу шмерци блаженей и 150-рочнїцу од єй народзеня. У тим периодзе зме ше вецей модлєли до бл. Йосафати, читали, роздумовали о єй живоце и словох, о єй гаризми и дарох. Шестра Йосафата барз дзбала о фамели-

listopad 2020

Подїї Заєднїца єй помогла у молитвох котри були потребни. Велї члени одбору, жени зоз валалу, млади и други вирни помагали пошориц просториї. Як дзеци почали вишивац и родичи почали приходзиц, кажде зоз своїм знаньом помогнул же би Центер бул приємнєйши. Дзеци и їх фамелиї уж участвую у проєкту Нїтка любови у фамелиї, дзе родичи вєдно зоз дзецми вишиваю вельконоцни салветки з перлочками и на таки способ преноша традицию, културу и виру на шлїдуюци поколєня.

йох. Вона у України перша сновала оводи за дзеци чийо родичи ходзели на наднїцу, глєдала помоц од богатих же би накармела тоти дзеци о котрих ше старала. Єй мото – Служиц дзе найвекша потреба.

Пред молитву, ш. Авґустина розумовала яка тераз найвекша потреба - У нашей церкви вше менєй и дзеци и людзох на Службох. Од дзецинства треба формовац потребу за духовним животом. Прето фамелиї найвецей у потреби же би ше формовали як християнє. Гоч у манастире єст места за стретнуца, нє кажда особа ше там чувствує приємно. Прето тота хижа нєдалєко од манастира место дзе ше шицки можу приємно чувствовац – и дзеци и їх родичи, и волонтере, и особи котри жадаю присц и стретнуц ше. За дзеци тот простор идеални, бо ше находзи нєдалєко од школи и церкви, ту и дзецински парк, нє муша преходзиц калдерму и вше ту можу зайсц. Шестра Авґустина мала идеї у яких проєктох би фамелиї могли участвовац. Боже провидиниє и ту було на помоци.

– На яр сом пошла дому нащивиц свою мацер и фамелию на України. Зоз свою власну шестру зме пошли до предавальнї єй пайташки. Такой сом збачела вельконоцни салветки котри тераз вишиваме. Єдна моя пайташка ми дала пейдзешат евра же бим их потрошела на хасен шицким. Надумала сом же купим салветки на пробу и замодлєла сом ю же би ми порихтала перлочки за тоти вишивки. Шицко мало свою символику: на салветкох пише Христос Воскрес! То поздрав зоз котрим визнаваме Бога и славиме Го! Паска, швичка, багнїтки, писанки, вишивка – то символи нашей култури и традициї. Шицко обєдинєне у тей салветки. И кажди член тей фамелиї кед вишиє даскельо перли до тей салветки, ту уж будзе уткана история єдней фамелиї, то цошка цо ше годно преношиц з колєна на колєно - толкує шестра.

Провинциялна настоятелька Мартина єй дала допущенє хасновац хижу на три роки, дала и средства же би ше хижа пошорела и то бул початок роботи Центеру.

november 2020.

Даскелї фамелиї наисце щиро и витирвало участвую у тим проєкту. Цала Сопкова фамелия приходзи вишивац салветку, починаюци од дзецох, алє и мама и тато часто доходза и шицки маю щиру потребу ту присц и буц вєдно.

Виславсково, Александра, Сашо и їх син Тадей, тиж участвую у тим порєкту. Сашо помага шестром и участвує у вишиваню и дума же Центер ма вельке значенє у духовним живоце их фамелиї. Александра гвари:

– Тот Центер за мнє представя зблїжованє нашей фамелиї и ученє заєднїцтва, молитви. Маме шицки вєдно, и ми як родичи и дзеци. обовязку присц и помогнуц другим кед дацо треба. Нє лєгко у фамелиї преношиц виру, алє ту присутни и други фамелиї, родичи и дзеци, та лєгчєйше. На таки способ их мож одцагнуц од компютера. Кельо можеме, ми ше намагаме подзвичнуц свой духовни жиовт на висши уровень.

Вишиванє, толкує ш. Авґустина барз важне за дзеци. Бависка котри вони вельо бавя на компютеру барз возбудзую и нервова истема поства барз напарта. Вишиванє розтерховює нервову систему, особа котра вишива чувствує мир. За дзеци вишиванє хасновите и пре фину моторику пальцох, за розвиванє лоґики, понеже у вишиваню потребне роздумовац даскельо крочаї напредок. Дзецом потребне стратеґийне роздумованє, окреме хлапцом, та прето вишиванє хасновите и за нїх.

– Дзеци ше ту чувствую як дома. Гварела сом им же би нє приходзели у вельким чишлє пре заоштрованє ситуациї зоз корона вирусом. Дзеци ше медзи собу єден дзень порадзели же после школи приду правиц палачинки. Вони сцу присц до Центру. Жадам же би нє лєм дзеци, алє и други приходзели до Центру и були ту як дома – голєм же би зашли попиц чай и дакус ше зограли, поволує ш. Аґустина. Просториї Центру по тераз були отворени вовторок и штварток дополадня од 9 по 11,30 годзин а пополадню од 15 по 18,30 годзин. Як далєй будзе робиц, увидзи ше после принєшених нових епидемиолоґийних мирох. Ол. Живкович

DZVONI

19

Дзвончки

СВЯТИ ОТЕЦ МИКОЛАЙ Жил давно. Бул владика. Бул барз добри ґу каждому. Каждому дзечнє помагал. Барз любел дзеци. Вон и тераз люби дзеци. Каждого року вжиме, на свойо швето, вон розвешелює дзеци и приноши им дарунки. («Християнске воспитанє дзецка», преосвящени владика др Йоаким Сеґеди)

О хто, хто Миколая любить

О хто, хто Миколая любить, О хто, хто Миколаю служить, Тому святий Миколай На всякий час помагай, Миколає, Миколає! О, хто, хто к ньому прибігає, На помоч єго призиває, Той все з горя вийде ціло, Охоронить душу й тіло, Миколає, Миколає!

20

DZVONI

Яка радосц, яки рай – идзе святи Миколай!

Яка радосц, яки рай – идзе святи Миколай! Ноши нам дарунки вон и потїхи цали дом. Дакому цеплу нову шапку, дакому лабду, дакому бабку Дакому «Милку» принєс вон аж и мобилни телефон. А кед же дакому нє дал, то нє значи же го забул, Бо вон го опомнул же би з людзми добри бул.

listopad 2020

Обвисценя / На здогадованє

НОВА ЕЛЕКТРОНСКА АДРЕСА «ДЗВОНОХ»

«Дзвони» маю нову електронску адресу на хтору можеце писац: redakcija.dzvoni@gmail.com НА ЗДОГАДОВАНЄ

АЛЕКСАНДРА ЛЕСЯ ТИМКО (1935–2020) з Вербасу

Вельке подзекованє за розношенє, промоцию и старанє же би нашо «Дзвони» дошли до каждого парохияна вербас-

«Уповай ше на Господа, будз крипки, най будзе моцне твойо шерцо и уповай ше на Господа.» (Пс 27, 14)

november 2020.

кей парохиї припада нашей милей у Христу Лєсї Тимко. Вона од самого початку, уж вецей як 26 роки та до конца була правдиви старатель - як духовно, так и материялно за наш єдини християнски часопис «Дзвони». Дзекуюци єй стараню тє. поштредованю, видата и кнїжочка - преклад «Обраценє» Мат′яжа Пуца. Вона допомогла же бизме дошли до автора Пуца и достали допущенє преложиц його кнїжочку аж у преширеним виданю и без надополнєня за його авторски права. Редакция

ВИПРАВКА

У прешлим чишлє у тексту «Шветови дзень худобних» на 3. боку место виреченя: «Папа у порученю з нагоди Шветового дня худобних, хтори ше означи 15. децембра», треба же би писало «Папа у порученю з нагоди Шветового дня худобних, хтори ше означи 15. новембра». У тексту «Нови крижевски владика монс. Милан Стипич» на 9. боку пише: «Присутни були и (...) владикове зоз (...) Австриї», треба же би писало «Присутни бул и (...) священїк зоз (...) Австриї». Модлїме за пребаченє! Редакция

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ

Дня 2. септембра наполнєли ше 29 роки як нас занавше зохабел наш мили оцец, дїдо и прадїдо

ЙОАКИМ СЕМАН (1926-1991)

Дня 7. новембра наполнєли ше 15 роки як нас занавше зохабела наша мила мац, баба и прабаба

СЛАВКА СЕМАН народзена Шовш (1931-2005)

З любову и почитованьом памятку на вас навики чуваю: дзивка Марча зоз супругом Владимиром, син Мижо зоз супругу Терезку, унуки Мариянка и Мижо зоз своїма фамелиями и Софийка

Спочивайце у мире Божим!

DZVONI

21

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ

Дня 30. новембра наполнєли ше 15 роки як нас занавше зохабел наш мили супруг, оцец и дїдо

ЯНКО ВИСЛАВСКИ (1948 - 2005) з Руского Керестура

«Господнї ангел чува стражу коло його вирних и ратує их. Преверце и увидзице яки добри Господь: блажени чловек хтори ше на ньго упова!» (Пс 34, 8 – 9)

Ти вецей нє з нами, алє вше ши у наших шерцох и молитвох. Твойо наймилши: супруга, дзеци и унуки.

Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ

о. МАКСИМИЛИЯН БУИЛА (1904 – 1993)

СОФРОНИЙ БУИЛА (1932 – 2001)

МАРИЯ БУИЛА нар. ОРОС (1910 – 1991)

МЕЛЕТИЯ МАРЯНОВИЧ нар. БУИЛА (1930 – 2006)

Спочивайце у мире Божим!

ТАТ’ЯНА БУИЛА (1939 – 2017)

Ваша Агнета

22

DZVONI

listopad 2020

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ

Дня 21. новембра 2020. наполнєли ше 40 днї як ше преселєла до вичносци моя мила супруга

ГЕЛЕНКА РАМАЧ нар. ТИРКАЙЛА (1965 – 2020) Пошла ши нєсподзивано. З любову и почитованьом памятку на тебе чувам у своїм шерцу. Твой супруг Елемир

Най спочива у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ

Дня 21. новембра наполнюю ше 40 жалосни днї як нас нєсподзивано зохабела у велькей жалосци наша мила дзивка

«Я ше на твою ласку уповам, мойо шерцо ше радує твойому спашеню!» (Пс 13, 6)

november 2020.

ГЕЛЕНКА РАМАЧ нар. ТИРКАЙЛА (1965 – 2020) з Руского Керестура

Геленко, час преходзи а ти нам вше баржей хибиш. Смуток и боль занавше останю у наших шерцох, у думкох, молитвох и красних памяткох. Занавше ожалосцени твойо родичи Тиркайлово.

Спочивай у мире Божим!

DZVONI

23

НА ЗДОГАДОВАНЄ

Дня 21. новембра наполнєли ше 40 днї як нє з нами наша мила

ГЕЛЕНКА РАМАЧ нар. ТИРКАЙЛА (1965 – 2020) з Руского Керестура

«Будзце тварди, витирвали и збогацуйце ше у дїлу Господнїм, вше знаюци же труд ваш у Господу нє даремни.»

(1 Кор 15, 58)

З любову и почитованьом, памятку на твою доброту будзе чувац шестра Таня зоз супругом Янком и дзецми: Терезку, Давидом, Андрейом и Кристинку.

Спочивай у мире Божим! НА ЗДОГАДОВАНЄ

Дня 21. новембра наполнєли ше 40 днї як ше преселєла до вичносци моя нєвеста

ГЕЛЕНКА РАМАЧ нар. ТИРКАЙЛА (1965 – 2020) з Руского Керестура

Красни памятки на ню вично будзем чувац. Оцец Янко Рамач

Спочивай у мире Божим! НА ЗДОГАДОВАНЄ

«Зоз своїм гласом волам Господа на помоц, зоз своїм гласом модлїм Господа; пред нїм вилївам свой плач, пред його очми мойо бриґи.» (Пс 142, 2) 24

DZVONI

Дня 21. новембра наполнєли ше 40 днї як вецей нє з нами наша мила

ГЕЛЕНКА РАМАЧ (1965 – 2020) з Руского Керестура

Остали и тирваю красни памятки на Геленку, велька подзековносц и молитви за спокой у мире Божим. Михайло, Анкица и Доротеа Рамач.

Спочивай у мире Божим!

listopad 2020

НА ЗДОГАДОВАНЄ

Дня 19.9.2020. року преселєл ше до вичносци

ЙОАКИМ МУДРИ (1957 – 2020)

«Бог защита мойого шерца, Бог моя доля навики!» (Пс 73, 26)

У надїї до нового стретнуца, ожалосцени: мац Ирина и брат о. Владимир зоз фамелию.

Вичная му памят!

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Нашей мацери

ЕУФЕМИЯ НАДЬ народзена Жилник (1940–2020) з Руского Керестура «Я – дзвери. Хто войдзе презо мнє – спаши ше.» (Йо 10, 9)

november 2020.

Шицких ши нас пожертвовано учела и унапрямйовала у каждей хвильки же бизме були у медзисобней любови и злагоди. Твойо дзеци: син Мижо зоз супругу Оленку, дзивка Марча зоз супругом Славком и дзивка Терезка зоз супругом Мижом.

Най спочива у мире Божим!

DZVONI

25

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ

Дня 6. новембра 2020. року преселєла ше до вичносци моя супруга

ЕУФЕМИЯ НАДЬ народзена Жилник (1940–2020)

Дзекуєм ци за препровадзени 61 рок малженского живота у заєднїцкей роботи, потримовки и медзисобним порозуменю. Супруг Славо

Най спочива у мире Божим!

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ

НА ЗДОГАДОВАНЄ

Своєй милей баби Феми

Дня 12. новембра зохабел нас наш мили брат у Христу

ПЕТАР НАДИЧ (НАДЬ) (1934- 2020) полковнїк у пензиї зоз Беоґраду

Здогадованє и живу памятку на його оптимизем, нашмеяну твар и порихтаносц у орґанизациї наших друженьох, аґапе и кирбайох до самого конца, без страху од шмерци и пандемиї - занавше буду чувац на ньго його син Дарко з фамелию и цала парохия св. Кирила и Методия у Беоґрадзе. Поховани є 18.новембра на Бежанийским теметове.

Спочивайце у мире Божим!

ЕУФЕМИЯ НАДЬ (1940–2020)

Дзекуєме же ши нас вше чувала, бавела ше з нами, вигосцовала, учела нас робиц и совитовала же бизме ше вше медзисобно почитовали. Твойо унучата: Мирко зоз супругу Таню, Аня, Андрий, Мая зоз супругом Тибийом, Филип, Марина, Матей и Мая.

Най спочива у мире Божим!

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ

МЕСТО ВЕНЦА

Нашей прабаби Феми

Дня 18. новембра 2020. року, у своїм 93-им року преселєл ше до вичносци

ЮЛИЯН ВАРҐА (1928-2020) зоз Руского Керестура Остатнї поздрав, у надїї воскресеня, фамелия Живкович.

Спочивайце у мире Божим!

Хтора нас вше зоз ошмихом и радосцу дочековала и випровадзала, дзекуєме на сцерпезлївосци и любови. Твойо праунучата: Давид, Виктор, Сара, Тони, Адиона, Киара, Леон, Уна и Ана.

Християнски часопис * Виходзи раз мешачно * Видава Грекокатолїцка парохия св. о. Миколая у Руским Керестуре * „Дзвони” часточно финансує Министерство вирох Републики Сербиї * Одвичательни редактор: о. Владислав Варґа * Главни редактор: о. мр Михайло Малацко * За видавателя: о. мр Михайло Малацко * Редакция: о. Юлиян Рац, о. Михайло Режак, о. мр Дарко Рац, ш. Михаила Воротняк СНДМ, Мария Афич, Мария Стрибер, Оленка Живкович, Славомир Папуґа * Часопис унєшени до реґистру средствох явного информованя под числом 2245 з ришеньом Министерства информацийох Републики Сербиї од 1. октобра 1996. року * Компютерски обробок: Славомир Папуґа * Друкує друкарня: „Maxima graf” Петроварадин * Тираж: 800 прикладнїки * Рочна предплата: 1000 дин. Европа: 50 еври, прейґокеански жеми: 60 еври * Адреса: М. Тита 64, 25233 Руски Керeстур, тел. (+381) 025/705-020 * E-mail: redakcija.dzvoni@gmail.com

26

DZVONI

ЕУФЕМИЯ НАДЬ (1940–2020)

Спочивайце у мире Божим!

Християнський часопис * Виходить щомісяця * Видає Грекокатолицька парафія св. о. Миколая у Руському Керестурі * „Дзвони” частинно фінансує Mіністерство віри у Республіці Сербії * Відповідальний редактор: о. Владислав Варґа * Головний редактор: о. мр Михайло Малацко * За видавця: о. мр Михайло Малацко * Редакція: о. Юліян Рац, о. Михайло Режак, о. мр Дарко Рац, с. Михаїла Воротняк СНДМ, Марія Афич, Марія Стрібер, Оленка Жівковіч, Славомир Папуґа * Часопис внесений до реєстру за собів громадського інформування під числом 2245 з рішенням Міністерства інформацій Республіки Сербії 1. жовтня 1996 року * Компютерська обробка: Славомир Папуґа * Друкувала друкарня: Maxima graf” Петроварадин * Тираж: 800 примірників * Річна передплата: 1000 дин. Європа 50 євра, заокеанскі державі 60 євра * Адрес: М. Тита 64, 25233 Руський Керестур, тел. (+381) 025/705-020 * E-mail: redakcija.dzvoni@gmail.com

listopad 2020

СРИМСКА МИТРОВИЦА

ВИРНИ ШЕ ПОМОДЛЄЛИ ЗА ПОСТРАДАЛИХ У ГОЛОДОМОРУ

Уж роками нашо парохиї дзе присутни у векшим чишлє Українци, означую у новембре спомин на милионски жертви котри спричинєл Йосиф Висарионович Сталїн зоз свою социялистичну (атеїстичну) аґрарну политику, одбераюци од людзох остатнє зарно жита, спричинююци так глад вельких розмирох у України и на других територийох СССР—у. Прето ше и вирни парохиї у Сримскей Митровици, як и кажди рок, внєдзелю 22. новембра модлєли за шицких котри умарли у штучним гладу 1932— 1933 року у Совєтским Союзу, алє ше споминало и шицки жертви кед насилно исти режим утаргнул и нашу Грекокатолїцку Церкву, насапредз у України 1946.року а вец у Словацкей, Румуниї итд. Тиж так ше споминало и вельки жертви такволаней Операциї Висла, кед нашо Лемки - Русини у Польскей прецерпели вельке розсельованє у своїм лемковским краю та мож и то наволац и як правдиви ґеноцид над нашима Лемками, чийо потомки єст надосц и у митровецкей парохиї котри ту приселєли после 1850— их рокох зоз околїска Ґорлици, так воланей Лемковини. Вирни ше здогадли и наших чежких часох «обавезох» у бувшей Югославиї, у котрих тиж пострадали нашо валали и людзе, а велї були загарештовани, тиж и у познатим митровацким, нєшка КПД-ому. После Служби Божей парох митровацки одслужел панахиду за шицки жертви атеїстичного режиму спомнутих подїйох, а вирни, гоч у огранїченим чишлє пре корона вирус, пришли до церкви и тримаюци у рукох запалєни швички, модлєли ше же би ше таки злодїйства вецей нїґда и нїґдзе на швеце нє повторели. О. Варґа В.

НОВИ САД

ТРЕНИНҐ О ВОЛОНТЕРСКИМ МЕНАДЖМЕНТУ У Новим Садзе всоботу, 7.новембра, почал дводньови семинар „Тренинґ о волонтерским менаджменту”, котри понукнул проєктни асистент Каритасу Сербиї Марко Шалич.

Семинар обрабял даскельо теми як цо то – волонтерски менаджмент, волонтере у проєкту, потреби за волонтираньом и економска вредносц у проєкту, орґанизованє волонтерох, селекция, мониторинґ як и потримовка и евалуация волонтерох у волонтерскей програми. Гоч тренинґ спочатку предвидзовал коло 12 особи з наших парохийох, на концу, пре огранїченосц лєм на пейц особи, на семинар пришли лєм координатор Каритасу нашей Епархиї Елемир Джуджар, одвичательна особа Каритасу Нового Саду Анита Ґовля, водитель вецей волонтерских проєктох нашого Каритасу - психолоґ Соня Алексич и богослов Ярослав Варґа.

Тоти семинари наменєни шицким пейцом владическим Каритасом у Сербиї, у першим шоре директором, координатором и тим цо робя або жадаю робиц зоз волонтерами у парохиялних каритасох, а наш Каритас перши вихасновал тоту можлївосц. О. Владислав Варґа

Шлїдом подїйох

НОВИ ВЕРБАС – У церкви св. Владимира парох о. Иґор Вовк покресцел двойнятка – Исидору и Теодору Мороз. На многая лїта!

РУСКИ КЕРЕСТУР – Вироучителька ш. Михаїла Воротняк у просторийох Каритасу зоз школярами трецей класи на виронауки, хтора ше отримує внєдзелю од 11 годзин. После дзецинскей Служби Божей, хтора на 11.30 годзин, виронауку ма друга класа, а школяре висших класох (4.,5.,6.,7. и 8. кл.) виронауку маю соботами на 11 годзин.

РУСКИ КЕРЕСТУР – На теметове отримана роботна акция коло простору хижи дакедишнєй гробарнї, хтору ше уж длугши час комплетно ушорює. То остатня тогорочна акция на теметове, и коло ушорйованя гробарнї, дзе уж вельо поробене, а ище ма буц. Медзи иншим, на месце дзе була зложена цегла планує ше посадзиц живу ограду, як и пошац траву. (М.А.)

РУСКИ КЕРЕСТУР – Всоботу, 21. новембра, отримана акция садзеня древкох у хторей посадзени вецей як 600 древка на вецей локацийох. Главни орґанизатор тей акциї була Месна заєднїца, хтора найвекше число древкох достала од Каритасу зоз Нового Саду прейґ Анити Ґовльовей, а у ожелєньованю участвовали школяре, члени церковного одобору и велї валаски орґанизациї и фирми. (А.М., М.Р.)

РУСКИ КЕРЕСТУР – У октобре обновени криж у хотаре, а у тим участвовали: Олена Папуґа, Янко Олеяр, домар Водици, Ана Варґа, Кимо Винаї и Михал Рамач. Вони розкерчели баґренки и покошели траву, окопали заградку у огради, офарбели роштель и розпяце, обновели златни букви. Шицко тото финансовала Олена Папуґа, а планує ше обнавянє ище єдного крижу на уходзе до валалу. (М.А., О.П.)

БИКИЧ – У порти церкви коло мурика спрам драги посадзени 15 древка туйох хтори даровали Далибор и Миряна Гнатко. Древка з розсаднїку дипломованей инженєрки хортикултури Дунї Гнатко, хтора им дала фахову помоц у садзеню, а помагал и Василь Гнатко. З тей нагоди, у дворе Пасторалного центра посадзени и штири ядловци, хтори подаровал дакедишнї парох о. Михайло Режак. (В.Д.,Д.Г)