Lente 2022

lente 2022

Mechels Rivierengebied 8

Slechtvalken in het vizier

30

36

Wilde buitendag BOE! Cursus Dagvlinders

37

Oog in oog met wilde bijen

p4

 colofon Natuurpunt Mechels Rivierengebied is actief in Bonheiden, Mechelen, Sint-Katelijne-Waver en Willebroek. Dankzij meer dan 4570 leden en een stevige ploeg vrijwilligers werkt Natuurpunt in deze gemeenten aan de bescherming en verdere ontwikkeling van de natuur. Leden van de Natuurpunt Mechels Rivierengebied ontvangen dit driemaandelijks tijdschrift gratis. Andere Natuurpuntleden kunnen voor 2022 een abonnement nemen door 6 euro over te schrijven op rekening BE42 0013 6468 8754 met als vermelding ‘tijdschrift 2022’.

Contactpersonen

Natuurpunt Mechels Rivierengebied Jorn Van de Velde, 0493 02 96 97, jorn.vandevelde@gmail.com Kern Mechelen Nils Iwens, 0468 36 14 46, nils.iwens@natuurpunt.be Kern Bonheiden Joost Dewyspelaere, 015 51 69 97, joost.dewyspelaere@skynet.be Kern St.-Katelijne-Waver Godelieve Janssens, 015 20 97 02, godelieve-jans@telenet.be Kern Willebroek Wim Candries, 0472 29 87 32

Werkten mee aan dit nummer

Diane Appels, Wim Candries, An-Katrien Cuypers, Bert Delanoeije, Peter Delvaux, Frank De Roover, Peter De Ridder, Pallieter De Smedt, Gust De Weerdt, Stefan den Hartog, Luc Fillée, Frank Hadermann, Nils Iwens, Godelieve Janssens, Bert Mestdagh, Carla Morlion, Ann Pinceel, Charlotte Spaas, Tony Van den Broeck, Filip Van den Wyngaert, Jorn Van de Velde, Patrick Van Herp, Stefaan Vandamme, Jean-Marie Vanhove, Robin Verachtert

Redactie: redactie-mrg@natuurpunt.be

Adreswijzigingen

Online (geregistreerde leden):

www.natuurpunt.be/controlepaneel/mijn-gegevens

Contactformulier: www.natuurpunt.be/contacteer-natuurpunt

Facebook en Twitter

www.facebook.com/NatuurpuntMechelsRivierengebied twitter.com/NatuurMechelen

Digitaal afdelingsnieuws

Planten- en dierenwaarnemingen in onze regio: www.mechelen.waarnemingen.be

Activiteitenflits: aanvragen via de startpagina van onze website www.natuurpunt.be/np-mrg

Giften - Reservatenfonds

Schrijf je gift over op rekening BE56 2930 2120 7588 van Natuurpunt met vermelding ‘project 3799 Mechels Rivierengebied’. Vanaf 40 euro wordt een fiscaal attest afgeleverd.

Lid worden

Het lidgeld bedraagt 30 euro per jaar en per gezin.

Overschrijven op rekening BE17 2300 0442 3321 BIC GEBABEBB van Natuurpunt, met vermelding ‘(nieuw) lid via Mechels Rivierengebied’.

Druk: Buroform nv - www.buroform.be Oplage: 4630 exemplaren echte koekoeksbloem en gele lis © Diane Appels

In dit nummer

2

2

colofon - inhoud

3

woordje vooraf

4

redactioneel

5

terugblik

8

nieuwtjes

13

dank je wel

14

natuurherstel Krekelberg

16

Battle4Nature

18

wist je dat

20

kalender

22

beheer

26

gesignaleerd

28

kinderhoek

32

wandelen in de natuur

36

vorming

37

natuur.crypto

38

waarvan akte

39

natuurgebieden

WALK FOR NATURE © Natuurpunt

Bezoekerscentrum Muizenhoekstraat 7, 2812 Muizen - www.natuurpunt.be/bc-mrg Ann Pinceel - 015 43 61 09 - bc.mechelsrivierengebied@natuurpunt.be

© Tony Van den Broeck

Open op donderdag van 13u30 tot 17u30 en zondag van 10u tot 17u30 In de paasvakantie ook op zaterdag van 13u30 tot 17u30 - info over de lokale natuurgebieden en activiteiten - wandelbrochures en gezinsspeurtochten - inkijk-veldgidsen en kleine winkelhoek - biobier, fruitsap, thee of koffie Parkeren op randparkings Muizen-Dorp, Kerkenbos of Karolingenstraat. Er zijn slechts enkele parkeerplaatsen langs de Muizenhoekstraat.

woordje vooraf 

A

ls je me mijn favoriete seizoen vraagt, dan antwoord ik steevast “de lente”. En dan niet zómaar de lente. Hoewel het latere voorjaar, wanneer de weiden in bloei staan, insecten enthousiast beginnen rondzoemen en de warme dagen al doen dromen van de zomer, doet het begin van het voorjaar me zo mogelijk nog meer dromen. De eerste warme zonnestralen na een koude ochtend, de eerste bloemen die nieuwsgierig boven het maaiveld uitkomen…

Het doet me uitkijken naar wat volgt: groeiende, bloeiende natuur.

Het is echter niet enkel de natuur zelf die groeit en tot bloei komt. Ook onze natuurgebieden blijven groeien. Nadat het voorbije jaar de gebieden in eigendom of beheer van Natuurpunt Mechels Rivierengebied sterk aangegroeid zijn, heb ik er goede hoop in dat het dit jaar weinig anders zal zijn. Op die manier creëren en verbinden we steeds meer robuuste natuur in onze nabije omgeving.

Die natuur kan alleen maar groeien en bloeien dankzij onze vrijwilligerswerking. Hoewel ik het gevoel heb dat onze werking de coronajaren nog enigszins doorgekomen is, is er goede hoop dat we nu de banden weer écht kunnen aanhalen. Vanaf dit voorjaar zien we elkaar hopelijk terug meer, werken we nog nauwer samen, kunnen we mooie activiteiten en beheerwerkdagen blijven houden of nieuwe uitwerken. Dat kan er dan weer voor zorgen dat we nieuwe mensen kunnen aantrekken en zo onze vrijwilligerswerking nog beter kunnen maken. Aan de leden zal het zeker niet liggen: het voorbije jaar zagen we weer een mooie stijging, waarvoor dank!

Wat onze vrijwilligerswerking kan helpen, is de groei die we op afdelingsniveau doorgemaakt

© Diane Appels

hebben. De structuur met de kernen en de afdeling is zeker niet de eenvoudigste, maar biedt veel kansen en mogelijkheden. Deze werking werd afgelopen winter nog eens tegen het licht gehouden en afspraken werden herbekeken. Nu deze taak afgerond is, kunnen we verder gaan en als afdeling en kernen nieuwe stappen zetten, om elkaar zo nog meer te versterken.

We verbinden steeds meer robuuste natuur in onze nabije omgeving Als alles goed gaat, helpen ook de maatschappelijke tendensen ons verder in de uitdaging om de natuur rond Mechelen te laten groeien en bloeien. Kort voor deze tekst geschreven werd, bereikte de Vlaamse regering haar zogenaamde Krokusakkoord, waarin belangrijke stappen gezet zijn in de stikstof- en bouwshiftdossiers. Dit zijn twee dossiers die de randvoorwaarden voor natuurontwikkeling mee bepalen: het biedt dus hoop dat we hier eindelijk verder in kunnen. Als deze akkoorden effectief een trendbreuk betekenen met het verleden, kan dit op termijn veel opleveren voor de natuur. Toegegeven: we zullen moeten zien en afwachten, maar het is goed om te zien hoe de geesten aan het rijpen zijn.

Mocht je het nog niet doorhebben: ik denk dat er veel potentieel is, en dat we met ons allen veel kunnen verwezenlijken voor de natuur. Of dat nu is door lid te zijn en gewoon te genieten van de natuur, of door je ook in te zetten als vrijwilliger: ieder beetje helpt, en doet ons groeien!

Tot in de natuur,

Jorn Van de Velde Afdelingsvoorzitter

3

 redactioneel

Wil jij ons tijdschrift (ook) online lezen?

Wat verandert er voor jou?

Als je zoals voorheen alleen de gedrukte versie wenst te lezen, verandert er voor jou niets. We bieden nu bijkomend de mogelijkheid aan ons tijdschrift online te lezen. Je ontvangt dan bij elke nieuw nummer een mail met een link naar de online versie. Deze online versie is identiek aan de gedrukte versie.

Wanneer het online lezen voor jou volstaat en je de gedrukte versie niet meer thuis wenst te ontvangen, dan kan je deze gedrukte versie annuleren.

We bouwen ook een digitaal archief uit waarin je naast het recentste nummer ook oudere nummers vindt. Dit archief staat op ISSUU: issuu.com/redactie-mrg

Wat moet je nu doen?

Op np-mrg.be/tijdschrift vind je een FAQ met alle informatie.

Je vindt er ook een inschrijvingsformulier voor online lezen waarbij alleen je naam en je mailadres worden gevraagd. Je inschrijving kun je op elk moment stopzetten en je kan je gegevens wijzigen.

Daarnaast vind je hier ook de link naar het webformulier om de gedrukte versie niet meer te ontvangen. Ook dit is omkeerbaar.

'Gewone' ereprijs D

e heilige Veronica toont in Middeleeuwse manuscripten een doek met een afdruk van het gezicht van Jezus, daarop achtergebleven nadat ze zijn zweet afveegde terwijl hij met zijn kruis op weg was naar Golgotha. Niet alleen maakte zij de eerste afdruk ooit, haar doek was bovendien tegelijk te bezichtigen in een tiental kerken verspreid over Europa. Geen wonder dat ze de beschermheilige van de fotografen werd (en van de zeefdrukkers?). Wat haar echte naam was, weten we niet. We weten wel dat de ‘ware afdruk’ (‘vera ikon’ in het Grieks) verklonterde tot Veronica. Dat de heilige Veronica nooit be-

18

Waarom bieden we dit aan?

wist je dat?  staan heeft, ten slotte, is bijzaak. Blauw is de kleur van heiligen, vandaar mogelijk de link met Veronica, de wetenschappelijke naam van onze Gewone ereprijs.

Je hebt ereprijzen voor alle gelegenheden, in ons land meer dan 20 soorten. Eén ding hebben ze allemaal gemeen: ze zijn om ter mooist en om ter blauwst. De naam ‘ereprijs’ hebben we trouwens in de 16de eeuw geërfd van het Duitse ‘Ehrenpreis’ en die prijs werd niet uitgereikt omwille van de schoonheid, maar omdat het plantje in die tijd een gepatenteerd geneesmiddel was. Anno 2022 weten we dat de ontstekingsremmende stof aucubine daarvoor zorgt.

De volledige wetenschappelijke naam luidt ‘Veronica chamaedrys’. De soortnaam komt net als de geslachtsnaam Veronica uit het Grieks en betekent ‘kleine (chamae) eik (drys)’.

Dat is dan weer een verwijzing naar de vorm van de tegenoverstaande blaadjes, die gelobd zijn zoals die van een (zomer)eik.

Buiten het bloeiseizoen lijkt gewone ereprijs gewone ereprijs © Peter De Ridder

poten vast aan de meeldraden, die ze zo tegen zich aandrukken, waardoor ze stuifmeel deponeren op hun buik. Bij een volgend bloembezoek zetten ze dat (hopelijk voor de plant) af op de stamper, die zich tijdens de maaltijd midden onder hun buik bevindt.

gewone ereprijs met twee rijen fijne haren © Peter De Ridder

een lipbloemige, waar het overigens geen familie van is. Gewone ereprijs kan je dan herkennen aan de stengels: die zijn rond en kaal, op twee tegenoverliggende rijen fijne haren na. Tegenwoordig brengen de ereprijzen schoonheid in de weegbreefamilie.

In de lente verschijnen in de berm trossen azuurblauwe bloempjes, inspiratie voor volksnamen als ‘cat’s eyes’ en ‘Katzenaugen’ maar in het Duits ook ‘Männertreu’ (mannentrouw) omdat ze niet lang meegaan en snel afvallen…

Als ze afvallen, zie je dat de vier kroonblaadjes met elkaar vergroeid zijn, net zoals bij die andere blauwtjes, de vergeet-me-nietjes. Ze hebben echter een veel kortere kroonbuis en vormen eigenlijk één plat vlak, vaak schuin of verticaal gericht. Ze zijn tweezijdig symmetrisch of - blaas je scrabbletegenstanders van hun sokken - zygomorf.

Op de blauwe achtergrond wijzen iets donkerder blauwe lijntjes naar het witte hart van het bloempje, waar de nectar zich bevindt. Vooral zweefvliegen komen hier op af. Terwijl ze met hun korte tong ‘tanken’, klemmen ze zich met hun voorste

Resultaat: vruchtjes in de vorm van hartjes. Die hartjes breken (daar is die mannentrouw weer) en regen en wind verspreiden de zaadjes. Zelfs mieren helpen een handje. Lukt het niet, dan breidt de plant toch uit, via wortelende uitlopers.

Nog een liefhebber van gewone ereprijs is de gewone ereprijsgalmug Jaapiella veronicae, die haar eitjes deponeert in de groeitop van ereprijssoorten, af en toe ook de gewone ereprijs. De oranje galmuglarve huist in wollige topgallen, die de plantjes wonderwel doen lijken op munt in bloei!

Research voor deze tekst heeft mij alvast geleerd dat gewone ereprijs allesbehalve gewoon is. Het wordt tijd dat we een passender naam verzinnen.

Peter De Ridder

gewone ereprijs © Peter De Ridder

19

Hoe langer hoe meer afdelingen van Natuurpunt kiezen voor een online aanbod en wij willen niet achterop blijven. Ook vragen onze leden er regelmatig naar.

Indien de keuze voor uitsluitend online lezen een succes wordt, betekent dit een besparing voor onze afdeling Mechels Rivierengebied. Er moeten dan minder tijdschriften worden gedrukt en verzonden. Dit betekent niet alleen meer geld voor de natuur, maar hierdoor krijgt het tijdschrift ook een kleinere ecologische voetafdruk.

4

De online versie heeft ook enkele praktische voordelen: -- het tijdschrift bevat steevast veel hyperlinks naar inschrijvingspagina’s of voor meer informatie.

In deze online versie werken deze links ook echt.

-- de online versie is gepubliceerd op ISSUU waardoor het geoptimaliseerd is om te lezen op alle schermen. Je kunt ons tijdschrift dus lezen overal waar je kan beschikken over een computer, laptop, tablet of smartphone.

Nog niet overtuigd?

Bekijk dan dit lentenummer online: np-mrg.be/datwilikzien De redactie redactie-mrg@natuurpunt.be

Terugblik Kunstnesten voor echte zwaluwen Het hoekpand met de zwaluwkolonie op het Rodekruisplein in Mechelen wordt binnenkort gesloopt. Stad Mechelen heeft echter, op aanraden van Natuurpunt en het Regionaal Landschap Rivierenland (RLRL), aan de architecten opgelegd om nestkasten te integreren in de nieuwbouw die ernaast wordt opgetrokken.

De vooropgestelde timing is dat eerst de nieuwbouw wordt geplaatst en pas daarna de oude gebouwen worden gesloopt. De zwaluwen zouden hierdoor de huiszwaluw © Wim Dirckx nieuwe nestgelegenheid al één broedseizoen kunnen verkennen waarna ze hopelijk het volgend broedseizoen hun nieuwe nestplaats volledig in gebruik zullen nemen. Stad Mechelen heeft ook opgelegd om de sloop van het oude gebouw uit te voeren buiten het broedseizoen om geen broedende zwaluwen te verstoren.

RLRL heeft al éénmaal samengezeten met de architecten om de integratie van de kunstnesten in het ontwerp te bespreken en er vindt hieromtrent nog een opvolgoverleg plaats. Daarnaast zullen ze toezien op de correcte timing van de werken i.f.v. de zwaluwen.

Nieuwe woonst voor kerkuilen in Onze-Lieve-Vrouw-Waver

Sinds midden februari kunnen kerkuilen terecht op de zolder van de kloosterkerk in Onze-LieveVrouw-Waver. Gerhard en Gust kregen toelating om een van de luiken van de gigantische ruimte boven de kerk te voorzien van een nieuwe nestkast. De toekomstige bewoners krijgen er uitzicht op de velden achter de Bosstraat, waar de veldmuizen nu bang afwachten.

Dank aan de vogelringers voor dit initiatief!

5

© Paul Verwaest

© Paul Verwaest

30 januari Vogelsafari voor gezinnen - Groot Vogelweekend Mechels Broek

13 februari

Valentijnswandeling Hondsbossen

© Tony Van den Broeck

© Maurice Van der Veken

6

2 maart

Kinderactiviteit Cluedo in het Mechels Broek

© Ann Pinceel

terugblik  Proficiat!

Op zondag 13 februari reikten we de getuigschriften uit aan de cursisten die de cursus natuurgids in 2020 met succes beëindigden. Een jaar lang werden ze ondergedompeld in een natuurbad van theorielessen en excursies waarbij een gevarieerd aanbod aan thema’s de revue passeerde en ze onze prachtige natuurgebieden van binnen en buiten leerden kennen. Tijdens de methodieklessen kregen ze didactische tools aangereikt en deden ze ervaring op voor de gidsenpraktijk. © Tony Van den Broeck

ment waar de cursisten lang hadden naar uitgekeken.

Deze uitreiking was de kers op de taart na een jaar vol inzet. Een mo-

We hadden een nieuwe cursus natuurgids gepland vanaf september. De start wordt echter uitgesteld naar januari 2023. Heb je interesse om deel te nemen, laat het dan al weten via bc.mechelsrivierengebied@natuurpunt.be. Je krijgt dan voorrang wanneer de inschrijvingen starten.

Een zonnige editie van RUN FOR NATURE Zondag 6 maart genoten meer dan 1000 deelnemers van de vierde editie van RUN FOR NATURE Rivierenland die dit jaar doorging te Sint-Katelijne-Waver. Een heldere hemel en een prachtig winterzonnetje droegen bij aan de fijne sfeer en misschien wel onze mooiste editie tot nog toe. Voor de organisatie sloegen Sint-Katelijne-Waver, Natuurpunt Mechels Rivierengebied en KSK Wavria de handen in elkaar en bovendien kregen we ook steun van Mechelen Klimaatneutraal.

Bij aankomst konden onze lopers genieten van een stuk biofruit van de Baarbeekhoeve en een frisse Maneblusser van onze sponsor Brouwerij Het Anker. 120 vrijwilligers, 7 muziekbands, enkele audiovisuele technici, Eglantier en Wim Verhuur werkten mee aan dit evenement dat ca 15.000 euro opbracht voor meer natuur. Verpakkingsvrije winkel Kabas, Broodbroeders en De Drie Wilgen zorgden er samen voor dat deze vrijwilligers niet omkwamen van de honger en de dorst.

Bij deze willen we iedereen die kwam lopen voor meer natuur, super hard bedanken.

7

© Reinhard De Man

© Reinhard De Man

Nieuwtjes Nieuw afdelingsbestuur Tijdens de algemene vergadering van onze afdeling op 11 februari kregen de deelnemers heel wat boeiende informatie over de lokale werking en de natuurgebieden. Die avond werd ook het nieuwe bestuur van Natuurpunt Mechels Rivierengebied goedgekeurd.

Jorn Van de Velde werd onze nieuwe afdelingsvoorzitter, een functie die al enkele jaren vacant was. Nils Iwens nam de taak als secretaris over van Tony Van den Broeck en Lutgarde Van Driessche kreeg de penningmeester-fakkel door van Johan Verheyden.

Welkom Jorn, Nils en Lutgarde!

Dankjewel Johan en Tony voor jullie jarenlange inzet als penningmeester en secretaris!

Verder verwelkomden we een aantal nieuwe mensen in het afdelingsbestuur die een bestuursfunctie in hun kern opnamen: -- Geert Van D’huynslager, nieuwe penningmeester van kern Bonheiden, -- Charlotte Spaas, ondervoorzitter, Gilles Gillet, secretaris en Mathias Hermans, penningmeester van kern Mechelen, -- Luc Fillée van kern Sint-Katelijne-Waver, -- Dieter Decoster, nieuwe penningmeester van kern Willebroek.

Laat ons niet vergeten om de oude getrouwen te vermelden: Joost en Diane van kern Bonheiden, Godelieve van kern Katelijne, Wim, Ine en Albert van kern Willebroek, Ann van het bezoekerscentrum en Tony, Patrick, Ann, Filip, Peter en Bert.

Ook nog een dikke dankjewel aan Hans Vankerckhoven en Godelieve Smet die ontslag namen uit het bestuur. Hans had geen officiële functie maar leidde een hele tijd de bestuursvergaderingen en Godelieve was penningmeester in kern Willebroek.

De gegevens van de contactpersonen vind je in de colofon op blz 2.

7, 14 en 21 mei

Slechtvalken in het vizier, The Egg reveal party.

Wandel je wel eens rond de SintRomboutstoren? Dan hoor je af en toe schel gekrijs en liggen er opgepeuzelde duiven op het pad.

Sinds 2004 broeden slechtvalken opnieuw op de kathedraal en zijn ze de heersers van het toren-luchtruim geworden. Dat is goed, want de valken waren tot 26 jaar geleden bijna verdwenen uit Vlaanderen.

In mei balanceren ze hun eitjes voorzichtig op een richel hoog op de toren. Een nest kun je het niet echt noemen, ze graven een klein putje in het weinige zand en trappelen wat braakballen plat om de eieren een beetje te beschermen. © Lay-out Stefaan Van Damme

8

Mei is de beste tijd om ze te observeren. Dat kan op de website van Stad Mechelen met de webcam maar het is nog leuker om door een telescoop te turen naar hoe de ouders af en aan vliegen met ‘snacks’ voor hun jongen.

Onze tent staat er op zaterdagen 7, 14 en 21 mei. Daar krijg je meer info over de slechtvalken en ons Natuurpark Rivierenland (je kan er ook het boekje van het Animalinas wandelparcours ontdekken).

Houd zeker de Mechelse Natuurpuntpagina of UiT in Mechelen in de gaten want waar de slechtvalken exact zullen nestelen, dat weten we nog niet… Tot dan!

nieuwtjes  Zakboek voor de vogeltuin Steeds meer mensen zijn gefascineerd door vogels, maar je hoeft daarom niet meteen de natuur in om ze te spotten. Met de tips die je in het Zakboek voor de vogeltuin vindt, lok je ze gewoon naar je eigen tuin, terras of balkon, waar ze naar hartenlust kunnen eten en nestelen.

Je komt te weten welke planten, struiken en bomen de meeste aantrekkingskracht hebben op vogels en hoe je je tuin het beste inricht om hen zoveel mogelijk onderdak te verlenen. Met het gedetailleerde overzicht van alle vogels die je kunt verwachten in je tuin, kun je meteen aan de slag om ze te determineren.

Het Zakboek voor de Vogeltuin is te koop in het bezoekerscentrum en via de Natuurpunt Winkel.

Co-auteur Willy Ceulemans, lid van Natuurpunt Keerbergen en de natuurstudiewerkgroep, draagt zijn vergoeding integraal over aan Natuurpunt Keerbergen.

Maak kennis met Sjel in het Mechels Broek Sjel is het Noorse woord voor ziel of essentie. Het is een geluiddichte, glazen kubus, ontworpen door Patricia Vanneste en architect Sam De Bock. De kubus is omgeven door spiegels waardoor je jezelf ‘achterlaat’ als je binnengaat, want het laatste wat je ziet, is je eigen reflectie. Aan de binnenkant van de kubus is alles van hout, wat meteen een ontspannen sfeer schept.

Bezoekers kunnen in dit muzikale toevluchtsoord luisteren naar “Coral Dusk”, een plaat die Patricia Vanneste componeerde en opnam tijdens haar soloreis door Zweden en Noorwegen.

Op een van de binnenwanden van de Sjel staat – in het Engels – de volgende tekst: “Het is alleen door te durven luisteren en te voelen, door te verdwijnen in of achter jezelf en te versmelten met je omgeving, dat verbinding iets is wat fysieke leegte kan overstijgen.”

De Sjel bevindt zich tot 15 mei vlakbij de ingang van het Mechels Broek via de Muizenhoekstraat.

zondag 29 mei

WALK FOR NATURE 2022

Schrijf je in via www.walkfornature.eu en wandel op zondag 29 mei de natuurgebieden van Natuurpark Rivierenland aan elkaar. De graffitiwerken van Dzia zijn ook weer van de partij. Kies voor 6, 18 of 44 km en verwacht je aan een waar volksfeest. Jouw zweet voor een betere planeet!

9

 nieuwtjes Zesjarige Kas ontdekt nieuwe miljoenpoot voor België

De zesjarige Kas De Smedt ontdekte vorig jaar een nieuw soort miljoenpoot op Mispeldonk, een straffe vondst. Hij vond er een populatie van de smalle haakpoot in een bosje vlakbij zijn huis.

Pallieter, de papa van Kas, is meestal op zoek naar pissebedden. Kas heeft duidelijk de genen van zijn papa maar hij verzamelt wel alles wat in zijn potje past.

Hij bekijkt ook graag zijn vangsten onder de microscoop. Tot grote verbazing van zijn papa zat tussen de vele beestjes een miljoenpoot met een zeer opvallend eerste pootpaar. Niet te missen, de smalle haakpoot, nog nooit eerder gezien in België. Er bleken © Pallieter De Smedt maar liefst drie mannetjes en drie vrouwtjes in het potje te zitten. Later op het jaar vond hij hetzelfde beestje ook nog terug in Wallonië.

Zo zie je maar dat er zelfs voor goed onderzochte groepen nog verrassingen te ontdekken zijn. Grote voorkennis is zelfs niet nodig, maar veel jeugdig enthousiasme kan zeker helpen.

De nieuwe aankoper voor de Zuurbossen slaat zijn slag In Sint-Katelijne-Waver is de nieuwe aankoper Luc Fillée er al binnen het jaar in geslaagd een aankoop te realiseren in het Waverwoud: een mooi perceel(tje) midden in de Zuurbossen.

De Zuurbossen hebben een hoge natuurwaarde en liggen in beschermd bosgebied. Ze maken ook deel uit van natte natuur en vormen een natuurlijke buffer bij overmatige regenval.

Het grootste deel is nog privéeigendom.

10

Binnen de Zuurbossen hebben we nu twee percelen in eigendom en © Godelieve Janssens één in erfpacht. Het is niet onze bedoeling om de Zuurbossen of een deel ervan open te stellen voor het publiek. Fauna en flora moeten hier ongemoeid hun gang kunnen blijven gaan. Via natuurstudieverslagen horen jullie wel wat er groeit, bloeit, kruipt, vliegt...

Door onze aankoop krijgt de natte natuur hier alle kansen, en dat voor altijd!

Steun voor het Waverwoud is welkom op rekeningnummer BE56 2930 2120 7588 van Natuurpunt vzw vermelding 'project 7735A Waverwoud SKW'.

nieuwtjes  25 en 26 juni

EXPEDITIE NATUURPUNT 2022 Op avontuur voor meer natuur

Inspirerend, uitdagend en hartverwarmend: Expeditie Natuurpunt is één van de meest bijzondere ervaringen die je als team kan meemaken. Twee dagen lang trek je te voet, op de fiets of per kano door de mooiste natuurgebieden in Vlaanderen. Om mee te doen haal je geld op voor de natuur. Een onvergetelijk avontuur aan de start van de zomervakantie.

Samen voor meer natuur Lokale Natuurpunt-vrijwilligers zorgen het hele jaar door voor meer natuur in Vlaanderen: ze breiden natuurgebieden uit, doen aan beheer en zorgen voor het behoud van de soorten die er leven. Om mee te doen aan Expeditie Natuurpunt zamelt je team 1500 euro in, die integraal naar het natuurgebied van jullie keuze gaat. Zo draag jij rechtstreeks bij aan het natuurbehoud in je streek.

Een bijzonder avontuur Natuurpunt stippelde voor jou 5 prachtige routes uit, dwars door de mooiste natuurgebieden.

Op zaterdag 25 juni start je samen met je team.

Onderweg zijn er rustposten waar je op krachten kan komen. ’s Avonds overnacht je op een gezellige camping, waar je ervaringen kan delen met andere teams. Na een stevig ontbijt vertrek je op zondag 26 juni richting finish in Diepenbeek, waar je een feestelijk onthaal wacht.

De routes -- Maasroute: 21 km kanovaren op dag 1 + 40 km wandelen op dag 2 -- Zuid-Vlaanderenroute: 260 km fietsen: 160 km op dag 1 + 100 km op dag 2 -- Zwarte Beekroute (uitverkocht): 60 km wandelen: 30 km op dag 1 + 30 km op dag 2 -- Grote Neteroute: 36 km wandelen op dag 1 + 30 km op dag 2 -- Dommelroute: 33 km wandelen op dag 1 + 35 km op dag 2 Steunen met een gift Als je zelf niet meedoet, kun je je favoriete teams ook steunen met een gift. Naast Battle4Nature zamelen teams Vonozona, Onze mama's mogen ook mee en Kauwendames geld in voor gebieden in onze afdeling.

Een getuigenis van vorige keer "We zijn een groep vriendinnen die sinds een paar jaar samen gaat wandelen. We doen dit jaar voor de derde keer mee aan Expeditie Natuurpunt. Het is een onvergetelijk avontuur dat ons dichter bijeen heeft gebracht. De voorbereidingen voor Expeditie zijn voor ons momenten om samen te komen. We zijn druk bezette vrouwen. We pakken het fondsenwerving efficiënt aan: we organiseren één grote wandeling, met picknick. Zo haalden we de afgelopen editie meer dan 2500 euro op. Onze tip: zoek het niet té ver en maak het jezelf niet te moeilijk."

Meer info: expeditie.natuurpunt.be

11

 nieuwtjes Kern Willebroek helpt de padden over met UV-bestendige plastic Al vele jaren organiseren we in de Broekstraat en de Fonteinstraat een paddenoverzetactie.

Elk jaar plaatsen we daarvoor schermen in de wegberm die de padden verhinderen om de rijbaan op te kruipen.

De schermen die we tot nu toe gebruikten zijn stilaan aan vervanging toe. Het plastic is broos geworden, de schermen scheuren en verbrokkelen gemakkelijk. Dit jaar experimenteren we met nieuw materiaal. We hebben enkele rollen UV-bestendige plastic folie besteld. Het plaatsen ging alvast vlot en de 25 meter lange rol bleek ook goed bestand tegen de hevige stormwinden die we in februari te verduren kregen. We bekijken weldra of we hier verder in kunnen investeren.

Ondertussen is de paddentrek voorbij. Vele honderden amfibieën zijn veilig de weg overgezet en hebben gezorgd voor nageslacht.

Bedankt aan alle vrijwilligers die hielpen bij het overzetten.

Op zaterdag 9 april worden de paddenschermen weer weggehaald en gestockeerd. Ook de © Ine Colpaert emmers mogen uit de grond en de kuilen terug dichtgegooid. Dat is precies wat we gaan doen tijdens deze werkdag.

Afspraak: 9u op de parking van het Blaasvelds Broek, Broekstraat te Blaasveld. We werken tot 12u.

Info en inschrijven: ine.colpaert@gmail.com

“Beats for beasts” Het zit in de grond en je kan er op dansen? Een moddervette beat!

Kom je staartveren losdansen op BEATS FOR BEASTS. Alle opbrengsten gaan naar natuuraankopen.

Kom verkleed als beest en krijg een gratis Maneblusser!

300 tickets op www.beatsforbeasts.be

12

dank je wel

ww

gen.be afsluitin je n a t s a w.k

Bel ons: 015/490218

13

PIETER JAN PORTERS KASTANJEHOUT • BIJGEBOUWEN • POORTEN

Het adres voor ecologische & landelijke afsluitingen geproduceerd in België

www.pieterjanporters.be

info@pieterjanporters.be

Klein Bonheiden van groot belang voor behoud van Europese topnatuur Natuurhersel Krekelberg Bonheiden In Vlaanderen is 95% van onze heidegebieden verloren gegaan. Er blijven slechts een paar snippers over. Nochtans is 13% van onze planten en dieren er afhankelijk van. Daarom probeert Natuurpunt dit natuurtype, dat vooral voorkomt in West-Europa en op wereldschaal bijzonder is, te herstellen. Heide is zowel een kraamkamer voor heel wat dieren en planten als cultureel erfgoed.

bos en 1,8 hectare heide. De oppervlakte heide wordt door onze werken bijna verdubbeld, maar blijft miniem in vergelijking met wat het ooit was én in vergelijking met de bosoppervlakte. Daarnaast blijft het grootste deel van het gebied ook gewoon bos. Het zal beheerd worden richting een structuurrijk, divers gemengd loof- en naaldbos. Beter bestand dus tegen klimaatverandering.

Ook in de gemeente Bonheiden, what’s in a name, gingen we aan de slag met het natuurtype ‘open heide op landduin’. Het landduin dat we willen herstellen was tot voor kort ‘verstopt’ onder een dennenaanplant. Via een kapping van 1,5 ha is een deel vrijgemaakt waardoor we unieke topnatuur opnieuw kansen geven. Bonheiden bestaat voor 386 ha uit

Elk natuurtype heeft uiteraard zijn waarde. Een dennenbos ziet er mooi uit en herbergt dier- en plantensoorten. Vanuit het oogpunt van biodiversiteit bekeken was dit specifieke gekapte stuk echter weinig waardevol. Het bestond voor een groot deel uit Corsicaanse dennen (een exoot) en grove den. De kruidlaag was soortenarm.

Geslaagd heide- en stuifduinnatuur herstellen toekomstbeeld Krekelberg, foto heide Mispeldonk © Diane Appels

14

kan je niet overal uitvoeren, maar enkel in specifieke situaties: daar waar de bodem voedselarm en ongestoord is gebleven. In deze bodem bevindt zich een zaadbank waaruit nieuwe heideplanten kunnen kiemen. Zo’n voedselarme situaties vinden we eigenlijk enkel waar ooit historische heideterreinen zijn opgeplant met dennen (ifv de mijnbouw). Waar die heide ontgonnen is om er landbouw van te maken, zit de bodem intussen vol fosfaten en is de zaadbank verdwenen. De Ferrariskaart uit 1775 toont aan dat in Bonheiden ook heel wat heide aanwezig was.

Alle signalen lijken dus aan te geven dat er op deze plek echt veel kansen liggen voor unieke, zeldzame natuur.

Natuurpunt heeft in de voorbije 15 jaar op heel wat plekken heide hersteld, ook in Bonheiden. De meest bekende plek is ’t Ven. In 2017 zijn daar met succes grote werken uitgevoerd. Bijzondere dieren (denk aan libellen, vlinders en bijen) en planten als waterlelies, dopheide en ronde zonnedauw, een vleesetend plantje dat verzot is op kleine insecten, duiken na 60 jaar opnieuw op. Ook de heide op een andere Bonheidense natuurparel Mispeldonk kan zich op vlak van wilde bijensoorten ondertussen meten met de Kalmthoutse heide.

We beseffen evenwel dat elk heideherstel gepaard gaat met ingrijpende werken en er drastisch uitziet. We begrijpen ook dat dit voor omwonenden en frequente bezoekers van het gebied niet leuk is. We hopen echter op begrip en wat geduld. Zo’n natuurherstel is eigenlijk net hetzelfde als een verbouwing. Daarbij vertrek je van een bestaand en functioneel gebouw, maar is het doel om er nog een beter gebouw van te maken. Zo’n renovatie moet je ook beoordelen als het klaar is, en niet als de werken halverwege zijn. De ervaring leert ons dat Krekelberg al binnen enkele jaren veel afwisselender en boeiender gaat worden. En dat het net die grotere natuurrijkdom is die uiteindelijk geapprecieerd zal worden door zowel onze bezoekers als door de vele

detail Krekelberg op Ferrariskaart (1775)

rode maskerbij © Diane Appels

planten- en diersoorten die van deze werken zullen profiteren. Wij zijn ervan overtuigd: deze plek wordt een van dé topnatuurgebieden die Bonheiden rijk is.

Tot slot: Natuurpunt is - na de overheid - de grootste bebosser van Vlaanderen. We gaan deze legislatuur (‘20-’24) voor maar liefst 700 ha extra bos. Ook in Bonheiden zal Natuurpunt de komende jaren werken aan een specifiek plan waarin we extra moeite zullen doen voor meer bos. Hiermee willen we tegemoetkomen 15 aan de bezorgdheden van alle Vlamingen die net als wij snakken naar meer natuur.

Meer weten over de Krekelberg?

Lees dan de FAQ: www.natuurpunt.be/afdelingen/ natuurpunt-mechels-rivierengebied/kern-bonheiden

gewoonte, gaan we met onze ploeg B4N) met Expeditie Natuurpunt in juni 2022 en kano/wandeltocht doorheen Vlaanderen. viteit te mogen deelnemen, moeten we mininzamelen. de geld komt uiteindelijk terecht op een reg, voor aankoop van nieuwe percelen in de Battelaer. Met ons team werken we ook graag eer van dit prachtige natuurgebied. Tijdens wilgen en maaiwerken kan je ons hier dan

U kan ons team dan ook steunen door een ontbijtje te bestellen.

We leveren ontbijten aan huis in de regio’s Mechelen, Battel, Leest en 17 april He�fen, buiten deze regio’s kan je het a�halen op Basisschool De Spiegel in Ontbijtactie www.ontbijtnatuurpunt.be Leest Ten moortele 3, 2811 leest Gratis levering in Scan de QR code hieronder of via de Mechelen, Battel, volgende link: Leest en He�fen https://ontbijtnatuurpunt.be/

n organiseerden we met ons team reeds een verwandeling en andere activiteiten om aanttelaer te finacieren.

niseren we met onze ploeg B4N ctie op 17 april (Paasweekend).

U kan ons ook steunen met een donatie via

www.expeditie.natuurpunt.be

Kies dan ‘’steun een team’’ en vul hier in ‘’B4N

of Battle for Nature’’

Klik op de teamfoto en klik dan op “steun”

www.expeditie.natuurpunt.be/ project/35618

Den Battelaer,

HOOFDSPONSORS

een ongekend stukje prachtnatuur!

16

Schuin over de Arkkade in Battel beheert Natuurpunt een heerlij k stukje natuur waar heel wat dieren en wandelaars een www.s ignart.be rustplek vinden. Het onderhoud vraagt heel wat inspanning, het jaarlij ks knotten van de wilgen, het vrij maken van percelen zodat kostbare natuur een kans krij gt en nog veel meer.

Battel

CAFÉ

Battle4nature

battle_4_nature

Naar jaarlijkse gewoonte, gaan we met onze ploeg Battle 4 Nature (B4N) met Expeditie Natuurpunt in juni 2022 deelnemen aan een kano/wandeltocht doorheen Vlaanderen.

Om aan deze activiteit te mogen deelnemen, moeten we minimaal 1.500 euro inzamelen.

Al het ingezamelde geld komt uiteindelijk terecht op een reservatenrekening, voor aankoop van nieuwe percelen in de regio rond Den Battelaer. Met ons team werken we ook graag mee aan het beheer van dit prachtige natuurgebied. Tijdens het knotten van wilgen en maaiwerken kan je ons hier dan ook aantre�fen.

U kan ons team dan ook steunen door een ontbijtje te bestellen.

We leveren ontbijten aan huis in de regio’s Mechelen, Battel, Leest en He�fen, buiten deze regio’s kan je het a�halen op Basisschool De Spiegel in Leest Ten moortele 3, 2811 leest Scan de QR code hieronder of via de volgende link:

https://ontbijtnatuurpunt.be/

De voorbije jaren organiseerden we met ons team reeds een eetdag, een jeneverwandeling en andere activiteiten om aankopen in Den Battelaer te finacieren.

Dit jaar organiseren we met onze ploeg B4N een ontbijtactie op 17 april (Paasweekend).

U kan ons ook steunen met een donatie via

www.expeditie.natuurpunt.be

Kies dan ‘’steun een team’’ en vul hier in ‘’B4N

of Battle for Nature’’

Klik op de teamfoto en klik dan op “steun”

www.expeditie.natuurpunt.be/ project/35618 HOOFDSPONSORS

www.s ignart.be

17

Battel

CAFÉ

'Gewone' ereprijs D

e heilige Veronica toont in Middeleeuwse manuscripten een doek met een afdruk van het gezicht van Jezus, daarop achtergebleven nadat ze zijn zweet afveegde terwijl hij met zijn kruis op weg was naar Golgotha. Niet alleen maakte zij de eerste afdruk ooit, haar doek was bovendien tegelijk te bezichtigen in een tiental kerken verspreid over Europa. Geen wonder dat ze de beschermheilige van de fotografen werd (en van de zeefdrukkers?). Wat haar echte naam was, weten we niet. We weten wel dat de ‘ware afdruk’ (‘vera ikon’ in het Grieks) verklonterde tot Veronica. Dat de heilige Veronica nooit be-

staan heeft, ten slotte, is bijzaak. Blauw is de kleur van heiligen, vandaar mogelijk de link met Veronica, de wetenschappelijke naam van onze gewone ereprijs.

Je hebt ereprijzen voor alle gelegenheden, in ons land meer dan 20 soorten. Eén ding hebben ze allemaal gemeen: ze zijn om ter mooist en om ter blauwst. De naam ‘ereprijs’ hebben we trouwens in de 16de eeuw geërfd van het Duitse ‘Ehrenpreis’ en die prijs werd niet uitgereikt omwille van de schoonheid, maar omdat het plantje in die tijd een gepatenteerd geneesmiddel was. Anno 2022 weten we dat de ontstekingsremmende stof aucubine daarvoor zorgt.

De volledige wetenschappelijke naam luidt ‘Veronica chamaedrys’. De soortnaam komt net als de geslachtsnaam Veronica uit het Grieks en betekent ‘kleine (chamae) eik (drys)’.

Dat is dan weer een verwijzing naar de vorm van de tegenoverstaande blaadjes, die gelobd zijn zoals die van een (zomer)eik.

Buiten het bloeiseizoen lijkt gewone ereprijs gewone ereprijs © Peter De Ridder

18

wist je dat?  poten vast aan de meeldraden, die ze zo tegen zich aandrukken, waardoor ze stuifmeel deponeren op hun buik. Bij een volgend bloembezoek zetten ze dat (hopelijk voor de plant) af op de stamper, die zich tijdens de maaltijd midden onder hun buik bevindt.

gewone ereprijs met twee rijen fijne haren © Peter De Ridder

een lipbloemige, waar het overigens geen familie van is. Gewone ereprijs kan je dan herkennen aan de stengels: die zijn rond en kaal, op twee tegenoverliggende rijen fijne haren na. Tegenwoordig brengen de ereprijzen schoonheid in de weegbreefamilie.

In de lente verschijnen in de berm trossen azuurblauwe bloempjes, inspiratie voor volksnamen als ‘cat’s eyes’ en ‘Katzenaugen’ maar in het Duits ook ‘Männertreu’ (mannentrouw) omdat ze niet lang meegaan en snel afvallen…

Als ze afvallen, zie je dat de vier kroonblaadjes met elkaar vergroeid zijn, net zoals bij die andere blauwtjes, de vergeet-me-nietjes. Ze hebben echter een veel kortere kroonbuis en vormen eigenlijk één plat vlak, vaak schuin of verticaal gericht. Ze zijn tweezijdig symmetrisch of - blaas je scrabbletegenstanders van hun sokken - zygomorf.

Op de blauwe achtergrond wijzen iets donkerder blauwe lijntjes naar het witte hart van het bloempje, waar de nectar zich bevindt. Vooral zweefvliegen komen hier op af. Terwijl ze met hun korte tong ‘tanken’, klemmen ze zich met hun voorste

Resultaat: vruchtjes in de vorm van hartjes. Die hartjes breken (daar is die mannentrouw weer) en regen en wind verspreiden de zaadjes. Zelfs mieren helpen een handje. Lukt het niet, dan breidt de plant toch uit, via wortelende uitlopers.

Nog een liefhebber van gewone ereprijs is de gewone ereprijsgalmug Jaapiella veronicae, die haar eitjes deponeert in de groeitop van ereprijssoorten, af en toe ook de gewone ereprijs. De oranje galmuglarve huist in wollige topgallen, die de plantjes wonderwel doen lijken op munt in bloei!

Research voor deze tekst heeft mij alvast geleerd dat gewone ereprijs allesbehalve gewoon is. Het wordt tijd dat we een passender naam verzinnen.

Peter De Ridder gewone ereprijs © Peter De Ridder

19

Activiteitenkalender maart ZA 26 maart

Natuurwerkdag Heindonk 9u - 12u, info en aanmelden: ine.colpaert@gmail.com

ZA 26 maart

Natuurwerkdag Bonheiden 10u - 16u, info en aanmelden: diane.appels@skynet.be

ZO 27 maart

Padden- en lentewandeling Mispeldonk 14u, kerk, Dorp, Bonheiden Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

april tot 18 april

Flierefluiters en luistervinken Gezinsspeurtocht Mechels Broek, Hondsbossen en Biezenweiden Info: www.natuurpunt.be/np-mrg

ZO 3 april

Barebeekvallei 10u, bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

Cursus ‘Kijken met je potlood’ 19u30, bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

ZO 24 april

Nachtegalen in de Biezenweiden 8u, ingang Biezenweiden, t.h.v. fietsknooppunt 10, Stuyvenbergbaan, Heindonk Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

ZO 24 april

Op zoek naar kieviten 9u30, parking ‘t Grom, Midzelen 25a, Sint-Katelijne-Waver Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

mei ZO 1 mei

Lente in Kauwendaal 10u, t.h.v. Duivenstraat 77, Mechelen Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

ZO 1 mei

Insectenworkshop voor kinderen 10u - 11u30, 10u30 - 12u of 11u - 12u30 Inschrijven: www.technopolis.be

vanaf 1 mei

Natuurwerkdag Blaasveld Opruimen van de paddenschermen 9u - 12u, parking Broek van Blaasveld, Broekstraat, Blaasveld Info en aanmelden: ine.colpaert@gmail.com

Gezinsspeurtochten Mechels Broek -- Broekbeertjeswandeling (peuters en kleuters) -- Met de Boeboeks op avontuur (vanaf 5 jaar) -- Speurkaart Bo is jarig (vanaf 5 jaar) Bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen. Info: bc.mechelsrivierengebied@natuurpunt.be

ZA 16 april

ZA 7, 14 en 21 mei

MA 18 april

ZO 8 mei

ZA 9 april

20

DI 19 april, 3, 10 en 17 mei

Natuurwerkdag Waverwoud 9u30 - 15u30, info en aanmelden: natuurpunt.skw@gmail.com

Lentewandeling Mechels Broek 14u, bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen

Slechtvalken in het vizier Natuurpunt-tentje, Mechelen centrum Info: www.natuurpunt.be/np-mrg Vroege vogels in het Mechels Broek 7u, bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

lente 2022  ZO 8 mei

Wilde Buitendag Mechels Broek BOE! voor gezinnen met kinderen van 5 tot 12 jaar 13u tot 15u45 of 14u30 tot 17u15, bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen Inschrijven: bc.mechelsrivierengebied@natuurpunt.be

WO 11 en 18 mei en ZA 4 juni

Cursus ‘Dagvlinders’ 19u30, Natuurpunt, Coxiestraat 11, Mechelen Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

ZO 15 mei

Natuur in het centrum van Willebroek 14u, bibliotheek, Schoolweg 1a, Willebroek Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

ZO 29 mei

Walk for Nature Info en inschrijven: www.walkfornature.eu

juni MA 6 juni

Insectensafari op de Dijledijk 10u, bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

DO 9 juni

Lezing Oog in oog met wilde bijen 19u30, Natuurpunt, Coxiestraat 11, Mechelen Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

ZO 12 juni

ZA 21 mei

Battelaer 9u, ingang gebied tegenover Aveve, Gentsesteenweg 169, Mechelen Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

Fort van Walem en Natura 2000 14u, ingang fort, vlakbij bushalte Fort van lijn 500, Antwerpsesteenweg, Walem Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

ZA 18 juni

ZA 21 mei

Natuurwerkdag Waverwoud 9u30 - 15u30, info en aanmelden: natuurpunt.skw@gmail.com

Natuurwerkdag Waverwoud 9u30 - 15u30, info en aanmelden: natuurpunt.skw@gmail.com

ZA 18 juni

ZO 22 mei

Natuur in de stad 10u, ingang Kruidtuin bij reiscafé ViaVia, Zandpoortvest 50, Mechelen Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg © Tony Van den Broeck

Avondwandeling Mechels Broek 20u30, bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

ZO 19 juni

Lentewandeling Cassenbroek 14u, kerk, Sint-Maartensberg, Rijmenam Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

ZA 25 juni

Natuurwerkdag Biezenweiden 9u - 12u, ingang Biezenweiden t.h.v. fietsknooppunt 10, Stuyvenbergbaan, Heindonk Info en aanmelden: ine.colpaert@gmail.com Controleer of de activiteit doorgaat op www.natuurpunt.be/mechelsrivierengebied.

Voor alle activiteiten is het aantal deelnemers beperkt. Steeds vooraf inschrijven dus!

21

Beheer Nieuw beheerteam Elzestraat Spoorwegberm en R6 komt samen op 23 april We zijn met Natuurpunt kern Sint-KatelijneWaver al jaren actief rond natuurbescherming en -beheer in de oude spoorwegberm die de Elzestraat doorkruist.

Dit bijzondere ‘groene lint’ is het gevolg van een vroegere treinverbinding tussen Mechelen en Antwerpen-Zuid. Sinds de opheffing van deze lijn in de jaren ’60 is het gebied kunnen evolueren naar een natuurlijke corridor waar planten, dieren maar ook mensen van profiteren.

De spoorwegberm is nog grotendeels eigendom van NMBS, behalve enkele stukken, aangekocht door gemeente Sint-Katelijne-Waver (o.a. tussen de Clemenceaustraat en de Liersesteenweg).

De NMBS-stukken zijn in beheer bij de gemeente, en er is een fiets- en wandelroute aangelegd.

Natuurpunt doet het natuurbeheer in overleg met de gemeentelijke diensten.

Het grote belang van dit natuurlint is dat het een verbinding vormt met verschillende omliggende natuurrijke plaatsen, denk aan Roosendael, © Frank Hadermann Rozenhout, en kleinere bosrelicten en extensief beheerde weilanden. Ook een groene strook langs de R6, die onlangs in beheer van Natuurpunt is gekomen, sluit er mooi op aan.

We zijn nu op zoek naar nieuwe enthousiaste natuurliefhebbers om mee na te denken over het beheer in die nieuwe gebieden langs de R6, maar ook op de spoorwegberm. En uiteraard om af en toe (2 à 3 keer per jaar) in actie te schieten bij een aanplant of een opruimactie of zo. Is dat misschien ook iets voor jou?

22

Als je geïnteresseerd bent, laat dit dan weten aan Frank Hadermann (015 31 55 05, frank. hadermann@skynet.be) en kom zeker eens kijken op zaterdagvoormiddag 23 april voor een eerste wandeling in het gebied met op het einde een mogelijkheid toe te treden tot de werkgroep.

We verzamelen aan de parking van kerkhof Elzestraat, Hoge Velden, om 10u.

Einde rond 12u.

Van harte welkom!

© Frank Hadermann

beheer Stapstenen en verbindingen in het Waverwoud ‘Stapstenen’ in de natuur zijn kleine oppervlakten die een geschikte woongelegenheid bieden voor een bepaalde soort, zodat deze zich doorheen het landschap van één gebied naar een ander kan verplaatsen.

Het Waverwoud bestaat uit verschillende boskernen die even van elkaar verwijderd liggen.

De mensen van de kern proberen al sedert 1996 bij de aankoop van het eerste bosperceel in de Hondsbossen om hun gebieden niet alleen uit te breiden maar ook met elkaar te verbinden, of op zijn minst voor ‘stapstenen’ te zorgen. De gemeente zorgde in 2017 voor de verbinding tussen Gasthuisbossen en Hondsbossen.

De voordelen? Insecten verplaatsen zich van struik tot struik langs de gemengde haag die wandel- en ruiterpad scheidt. Kleine vogels kunnen er zich verschuilen voor hun vijanden. Reeën hebben geen hindernissen om over te springen en… mensen genieten van een wandeling te midden van het groen. Tussen natte landbouwgrond aan Geleeg © Godelieve Janssens Gasthuisbossen en Brede Zeyp zorgt de beplanting langsheen de fietsverbinding voor bescherming en Natuurpunt kocht er een erg nat stuk landbouwgrond naast het bestaande retentiebekken aan Geleeg. Reeën hebben er een veilige rustplaats, vogels verschuilen zich tussen de planten en het riet. Natuurpunt droomt ervan om nog percelen tussen de bossen te kunnen aankopen en als stapsteen in te richten. Ook particulieren kunnen de natuur een handje toesteken.

Heeft corona de vleermuizen in fort van Walem goed gedaan?

Op zondag 7 februari bij regen en wind was het eindelijk zo ver. Na een coronajaar zonder telling kon conservator Filip Van den Wyngaert met een team terug het fort van Walem in om te kijken hoe de overwinterende vleermuizen het er van af gebracht hadden.

Het was een verheugende vaststelling dat de vleermuizen het fort weer gevonden hebben.

Voor de eerste keer kwamen we uit op een aantal van meer dan 100 aangetroffen slapers in de bereikbare delen van het fort. Verrassend, want in enkele andere forten werd een daling gezien.

© Tony Van den Broeck

Ook de variatie aan vleermuizen stelde niet teleur, met nog steeds meervleermuis van de partij. Eén verrassing: enkele laatvliegers, een soort die je zelden in de forten aantreft. Of het goed nieuws is of slecht, daar hebben we het raden naar.

Mogelijk is hun normale winterverblijf verstoord en zijn zij daardoor op zoek moeten gaan naar een andere slaapplaats. Maar we kunnen niet ontkennen dat het globaal resultaat van het Fort van Walem meer dan bevredigend was.

23

beheer Aanplantingen in het Waverwoud 2022 begon met veel stormen, bomen knakten af en worden dood hout, goed voor zwammen, insecten, mossen en korstmossen, verstopplaatsen voor vogels...

Er werd er in het Waverwoud al heel wat aangeplant. Aan de Brede Zeyp (deel van het Waverwoud op grondgebied Koningshooikt) werden op zondag 20 februari 2000 bomen geplant als een oplopende bosrand aan de Berlaarbaan. De bomen werden gesponsord door Lineas en tijdens een teambuiling aangeplant. Natuurpunt De Wielewaal kreeg hulp van kern Sint-Katelijne-Waver. Het beheerteam nam de leiding bij het aansturen van de plantactie. Minister van Mobiliteit Georges Gilkinet kwam een boompje helpen planten samen met Ceo Bernard Gustin.

Op grondgebied Sint-Katelijne-Waver werden in het Landschapspark Waverwoud bomen aangeplant rondom de piste, tegenover de ezelwei van de Hondsbossen. Het was de ploeg van Natuur en Landschap die de opdracht kreeg van de gemeente. De ruiters zullen over enkele jaren meer en meer het gevoel hebben door een bos te rijden.

Op beide plaatsen werd gekozen voor autochtone bomen en struiken zoals winter- en zomereik, gewone vogelkers, zwarte els, hazelaar en Gelderse roos. De natste plekken werden aangeplant met waterwilg en zwarte els.

Bescherming tegen wildvraat werd © Karla De Smet voorzien.

Jeugdbewegingen planten 2000 boompjes op Kauwendaal Op een gure namiddag in december verzamelde een grote groep jongeren zich op de bomenweide in Kauwendaal. Hun missie: bomen planten. En niet zomaar een paar. 2000 boompjes moesten de grond in. Deze nieuwe aanplant zal over een tiental jaar - de natuur heeft meer © Stefan Den Hartog

24

beheer geduld dan de mens - de bestaande bossen rond de bomenweide met elkaar verbinden om zo 30 ha aaneengesloten bos te vormen. En niet alleen die zaterdag, maar ook de dag nadien konden we weer rekenen op tientallen enthousiaste jongeren, waardoor de opdracht ruim voor de deadline was afgerond.

Dus nog 's een dikke merci voor JNM Mechelen, Scouts Parsival, KSA Ter Hert en Scouts SintGummarus Leiding én Stammers voor de massale opkomst en de gezellige samenwerking!

Nieuwe rasters op Mispeldonk De rasters op Mispeldonk hadden hun beste tijd gehad en waren dringend aan vervanging toe.

Elk jaar werden meermaals ontsnapte kalfjes gesignaleerd. De rasters langs enkele wegen worden deze lente volledig vervangen door steviger schapenraster. Voor reeën vormt dit geen probleem. Zij springen er vlotjes over. Er blijven ook andere plaatsen waar ze makkelijk van het ene naar het andere perceel kunnen. Tegelijk wordt ook het modderige wandelpad tussen Vijverstein en Mispeldonkhoeve verbeterd met zoden uit de graslanden naast het pad.

Natuurwerkdagen

© Tony Van den Broeck

Kom je graag een handje toesteken? Meld je vooraf aan via het vermelde mailadres.

Sint-Katelijne-Waver - Waverwoud ZA 16 april, 21 mei en 18 juni, 9u30 - 15u30 Info en aanmelden: natuurpunt.skw@gmail.com Willebroek - Biezenweiden - Heindonk ZA 25 juni, 9u - 12u Info en aanmelden: ine.colpaert@gmail.com

Willebroek - Blaasveld ZA 9 april, 9u - 12u Opruimen van de paddenschermen Parking Broek van Blaasveld, Broekstraat, Blaasveld Info en aanmelden: ine.colpaert@gmail.com

Ook in andere natuurgebieden spreken soms vrijwilligers af om er samen een beheerklus uit te voeren. Wil je graag aansluiten bij zo’n team, kijk dan in de lijst op blz. 39 voor de contactgegevens van het natuurgebied waarin je wil meewerken.

25

Gesignaleerd Winterganzen in de regio Misschien is het je al opgevallen dat tijdens de winter op verschillende plaatsen in de regio soms grote groepen ganzen te zien zijn. Een groot deel ervan zijn trekvogels die afkomstig zijn uit noordelijke of noordoostelijke broedgebieden. Dat deze ganzen kiezen voor onze regio is eigenlijk best bijzonder, want tot enkele decennia geleden was het een fenomeen waarvoor je naar de kustpolders en de Noorderkempen moest.

26

brandgans © Diane Appels

Tegenwoordig drommen elke winter op verschillende plaatsen vele honderden ganzen samen. Het best vertegenwoordigd zijn de kolganzen. Dit is een bruine gans met een witte bles rond de snavel en zwarte strepen op de buik. Ook zijn soms grote groepen brandganzen te zien. Deze hebben een iets kleiner postuur en zijn zeer herkenbaar aan hun zwart-, wit-, en grijstinten. Ook grauwe ganzen behoren tot deze groepen. Ze lijken wat op kolganzen, maar missen de witte bles rond de bek en de zwarte buikstrepen, en ze hebben een forser postuur. Een groot deel van de grauwe ganzen broedt in de regio.

kolgans © Diane Appels

In deze groepen duiken soms meer zeldzame soorten op.

Elke winter worden er wel enkele toendrarietganzen herkend.

Deze zijn verwant aan de kolgans, maar zijn wat kleiner en heb-

gesignaleerd  ben een donkere en kortere snavel. Grote groepen van deze soort zijn elke winter aanwezig in de Noorderkempen. Begin januari werd in Heindonk een zeldzame roodhalsgans geobserveerd. Dit is een erg fraaie gans met bruinrode hals en zwart-wit lijf. Ze broeden in de Midden-Siberische toendra en overwinteren rond de Zwarte Zee, de Kaspische zee en het Oeralmeer. Af en toe mist er echter eentje de juiste afslag en reist met kol- of brandganzen helemaal mee naar Noordwest-Europa.

Binnen de regio zijn de grootste groepen te bekijken in het Mechels Broek (langs de weiden van de R6) en in Heindonkpolder. Het aantal brandganzen kan er oplopen tot ruim 300 vogels. Ook het aantal kolganzen rondt op het hoogtepunt makkelijk de kaap van de 300 vogels. In de polder van Heindonk liep het aantal kolganzen afgelopen winter zelfs op tot boven de 500 vogels. Daarnaast pleisteren ook wel eens winterganzen aan de Barebeekmonding. Het overstromingsgebied aan het Zennegat is dan weer een prima plaats om overvliegende ganzen te zien.

Een uitgelezen moment om ganzen te kijken, zijn de eerste dagen van januari. Door het nieuwjaarsvuurwerk gaan overal heel wat ganzen op de wieken. Sommige van deze groepen zwerven vervolgens soms nog dagen rond.

Het vogeljaar 2021

Dat het Mechels Rivierengebied een uitstekende plaats is om vogels te kijken, is ondertussen bekend. Het afgelopen jaar werden er 216 vogelsoorten gespot.

Daartoe behoren heel wat bijzondere soorten, zoals alpengierzwaluw (die voor het eerst in de regio wordt gezien), witwangstern, Jan-van-Gent, vale gier en grauwe klauwier. Een uitgebreid verslag van het voorbije vogeljaar kan gedownload worden onderaan het regioscherm van waarnemingen (mechelen.waarnemingen.be).

Birdathon op 7 mei

mannetje grauwe klauwier © Diane Appels

Dit jaar doet onze regio voor het eerst mee met de Birdathon. Het doel is eenvoudig: op één dag moeten er binnen een regio zoveel mogelijk vogelsoorten worden gezien. Op die manier neemt het Mechels Rivierengebied het op tegen andere regio’s. De Birdathon vindt plaats op zaterdag 7 mei.

Iedereen kan hieraan deelnemen! Het komt er op aan om op het einde van de dag even alle waargenomen soorten in te voeren op mechelen.waarnemingen.be. Later worden de resultaten van alle deelnemende regio’s naast elkaar gelegd. Aan alle deelnemende vogelaars: veel succes gewenst!

Bert Mestdagh

27

K I ND E R HO EK

nog tot 18 april FLIEREFLUITERS EN LUISTERVINKEN Vogelspeurtocht in Mechels Broek, Hondsbossen en Biezenweiden voor gezinnen met kinderen

Tot het einde van de paasvakantie hangen de bordjes van deze leuke speurtocht langs het wandelpad in drie van onze natuurgebieden.

Voor deze tocht heb je je smartphone nodig. Op elk bordje staat een QRcode die een tip en een geluid geeft.

Hiermee zoek je op het fotoblad in de folder de juiste vogel. Bovendien kan je letters verzamelen om op het einde de bijhorende letterpuzzel op te lossen en kans te maken om een leuk vogelcadeautje te winnen.

© Ann Pinceel

De folder vind je in een bakje aan de startpunten of kan je downloaden via www.natuurpunt.be/np-mrg.

-- Mechels Broek (5,4 km) met 2 startplaatsen: bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen of begin wandelpad, parking De Nekker, Spuibeekstraat, Mechelen -- Hondsbossen (2 km): kerk, Markt, Sint-Katelijne-Waver (op 600 m van het bos), het bakje met folders hangt net voorbij de ingang van het bos.

-- Biezenweiden (4,3 km): ingang gebied, Stuyvenbergbaan t.h.v. fietsknooppunt 10, Heindonk

Finn Meeus: “Het was heel leuk. Alleen ben ik op het einde van de wandeling blijven vastzitten met mijn laarzen in de modder en uiteindelijk met mijn billen in de modder beland!” © Roel Meeus

28

kinderhoek zondag 1 mei Insectenworkshops

voor kinderen van 8 tot 12 jaar Een samenwerking tussen Technopolis en Natuurpunt Mechelen In de openluchttentoonstelling Insectopia van Technopolis in Mechelen kan je reusachtig grote insecten spotten. In het echt zijn deze prachtige diertjes natuurlijk veel kleiner maar… niet minder spotbaar!

Terwijl je ouders een drankje kunnen nuttigen in de Insectopia bar, gaan wij samen met jullie in het water, in het bos, op dood hout en in het gras heel wat kriebelbeestjes spotten, vangen en leren benoemen. We zullen daarbij gebruik maken van ObsIdentify, de super coole App van Natuurpunt.

Heb jij ook zin om waterdiertjes te vangen, met een vlindernetje het hoge gras te trotseren of kevers in het dode hout te zoeken? Schrijf je in voor deze super coole workshop! Dit kan op de website van Technopolis van zodra daar de inschrijftool online staat.

© Marjolein Van Ginneken

Wanneer? 10u tot 11u30, 10u30 tot 12u of 11u tot 12u30 Deelnemen is gratis.

Inschrijven: www.technopolis.be Benodigdheden: kledij en schoenen om vuil te maken en de installatie van de ObsIdentify App op de smartphone

vanaf 1 mei Broekbeertjeswandeling Mechels Broek voor gezinnen met peuters en kleuters

Tijdens de openingsuren van het bezoekerscentrum kan je vanaf 1 mei opnieuw bereleuke rugzakjes uitlenen met materiaal en wistjedatjes voor zes opdrachten langs het wandelpad. Kleine hartjes wijzen de kinderen de weg.

De wandellus is 2 km lang, perfect op maat van de allerkleinsten.

Ook voor de speurkaarten voor Bo is jarig en de Boeboekstassen, allebei superleuk voor gezinnen met kinderen vanaf 5 jaar, kan je weer terecht in het bezoekerscentrum.

Meer info: www.natuurpunt.be/bc-mrg of bc.mechelsrivierengebied@natuurpunt.be

29

kinderhoek zondag 8 mei BOE! Wilde Buitendag in het Mechels Broek

Een leuke belevenis voor gezinnen met kinderen van 5 tot 12 jaar Kruip in de huid van een Galloway en kom vanalles te weten over deze stoere koe.

Op verschillende posten ontdek je hoe Galloways het Mechels Broek tot een weiland vol natuur grazen en ervaar je een dag uit hun leven.

Als kers op de ‘vlaai’ reis je als koe naar de boerderij van Natuurpunt waar je Bossie, een ‘echte’ Galloway ontmoet en de sfeer van het boerderijleven kan opsnuiven. © Wim Dirckx

Start: bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen

Inschrijven: via mail naar bc.mechelsrivierengebied@natuurpunt.be met vermelding van het aantal kinderen en hun leeftijd, en het aantal volwassenen. Het aantal deelnemers is beperkt.

Deelnemen is gratis.

Twee groepen: 13u tot 15u45 of 14u30 tot 17u15.

Info: bc.mechelsrivierengebied@ natuurpunt.be

Zomervakantie - 27, 28 en 29 juli Natuur.kamp in het Mechels Broek voor kinderen van 8 tot 12 jaar

Schrijf je kind nu al in voor de zaligste dagen van de zomervakantie! Drie dagen volop natuur beleven, vogels kijken, kleine beestjes zoeken, spelen en ontdekken…

30

Woensdag 27 juli en donderdag 28 juli van 9u tot 17u, vrijdag 29 juli van 8u tot 17u.

Kinderen die nu in het 2de, 3de, 4de, 5de of 6de leerjaar zitten, mogen mee doen. Prijs: 48 euro (voor leden van Natuurpunt), 38 euro voor een broer of zus.

Info en inschrijvingen via mail naar bc.mechelsrivierengebied@natuurpunt.be.

© Tony Van den Broeck

dank je wel 

Uw verhuurcenter voor bouw- en tuinmachines

31

www.wimverhuur.be Fortsesteenweg 44 - 2860 Sint-Katelijne-Waver - 015/63.63.63 - info@wimverhuur.be

Wandelen in de natuur Vooraf inschrijven is verplicht voor alle excursies. Tenzij anders vermeld, verlopen de inschrijvingen via de activiteitenagenda op www.natuurpunt.be/mechelsrivierengebied.

Als een activiteit toch geannuleerd wordt, ontvangen de mensen die zijn ingeschreven, een e-mail ter kennisgeving.

Heb je een vraag over je inschrijving of wil je deze annuleren, mail dan naar bc.mechelsrivierengebied@natuurpunt.be.

Voor specifieke vragen over de wandeling zelf, contacteer je de vermelde gids.

zondag 3 april

Barebeekvallei Philip, trekker van het beheerteam van de Barebeekvallei, neemt je mee op stap in dit gevarieerd natuurgebied langs de Dijle. Hij vertelt je over het beheer en de werken die hier op til zijn.

Afspraak: 10u, bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen Lengte wandeling: 3,5 km Gids: Philip Jackson, 0487 34 47 02, philip.jackson@natuurpunt.be Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

zondag 24 april

Nachtegalen in de Biezenweiden De kans dat we de nachtegaal te zien krijgen tijdens deze wandeling is erg klein. Het is immers een onopvallende, bruine vogel die zich verborgen houdt in het dichte struikgewas. We hebben wel een erg goede kans dat we tijdens de wandeling kunnen genieten van zijn heldere en gevarieerde zang. De nachtegaal voelt zich immers thuis in de Biezenweiden. Elk jaar broeden er verschillende koppeltjes.

Start: 8u, ingang Biezenweiden, t.h.v. fietsknooppunt 10, Stuyvenbergbaan, Heindonk Lengte wandeling: 4 km Gids: Wim Candries, 0472 29 87 32 Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

zondag 24 april

Op zoek naar kieviten Een wandeling met aandacht voor vogels en de voorjaarsflora. We bezoeken de waterplassen en de vochtige weilanden op zoek naar verschillende akker- en weidevogels. De eenden vinden we zeker aan de oude kleiputten en we hopen ook in het industriegebied op vogelactiviteit. nachtegaal © Pixabay

32

kievit op nest © Sonja Van Loock

Heel wat bloeiende kruiden en struiken onderweg kunnen we niet zomaar voorbij gaan.

Laarzen en verrekijker komen van pas.

Start: 9u30, parking ‘t Grom, Midzelen 25a, Sint-Katelijne-Waver. Einde om 12u.

Lengte wandeling: 4,5 km Gids: Gerhard Smets, vogelringer in deze regio Info: Frank Hadermann, 015 31 55 05 Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

zondag 1 mei

Lente in Kauwendaal Kauwendaal is een verzameling van allerlei verschillende biotopen. Wat we juist gaan doen, houden we nog geheim, maar dat er iets te zien valt, kunnen we garanderen.

Een wandeling met aandacht voor het grote geheel en zijn kleinste onderdeeltjes.

op afstand te houden.

Op onze wandeling zullen we dan ook niet alleen onze verrekijker gebruiken maar ook onze oren om deze zangers op naam te brengen.

De meest opvallende verschijning in deze periode is de blauwborst maar ook tjiftjaf, bosrietzanger, kleine karekiet en heel wat andere soorten kunnen onze lens passeren.

Start: 7u, bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen. Einde om 9u30.

Lengte wandeling: 4 km Gids: Gust De Weerdt, 0477 77 10 19 Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

zondag 8 mei

Wilde Buitendag Mechels Broek BOE!

Start: 10u, t.h.v. Duivenstraat 77, Mechelen Lengte wandeling: 4 km Gids: Peter De Ridder, 015 20 55 72, peter.petra@telenet.be Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

Een leuke belevenis voor gezinnen met kinderen. Meer info op blz 30

zondag 8 mei

Ook in het centrum van Willebroek is natuur te vinden. Minder groots dan aan de andere kant van het kanaal. Maar die natuur in de buurt, vlak bij de mensen, is heel belangrijk. Onze gidsen wisten voldoende stukjes groen te vinden om er een toffe natuurwandeling door uit te stippelen.

Vroege vogels in het Mechels Broek De meeste zangvogels zijn terug uit hun winterkwartier en zingen nu volop om de beste broedplaatsen in te nemen en de concurrentie

zondag 15 mei

Natuur in het centrum van Willebroek

33

de natuur in Tijdens deze wandeling ontdek je dat ook in hartje Willebroek de natuur je buur is.

Start: 14u, bibliotheek, Schoolweg 1a, Willebroek Lengte wandeling: 4 km Gidsen: Kenny Odeurs en Albert Bellekens, 0486 89 37 33, albert.bellekens@telenet.be Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

zaterdag 21 mei

Battelaer

In den Battelaer is het vloeibeemdenlandschap van begin 20ste eeuw nog duidelijk zichtbaar.

Tijdens deze wandeling ontdekken we wat dit waterrijk landschap te bieden heeft.

Start: 9u, ingang gebied tegenover Aveve, Gentsesteenweg 169, Mechelen Lengte wandeling: 4 km Gids: Patrick Van Herp, 0497 73 55 44

zondag 22 mei

Natuur in de stad De gierzwaluwen zijn terug in het land, teken dat in de stad de zomer al begonnen is.

En hoe zou het nog zijn met onze slechtvalken op en rond Sint-Rombouts? Zitten er nog vij-

verlopers in de Rik Wouterstuin? En die waterschildpad in het vlietje op de Botermarkt? Zijn er recent nog nieuwe plantensoorten gespot in de Mechelse binnenstad?

Heb je nog meer redenen nodig om mee te gaan?

Start: 10u, ingang Kruidtuin bij reiscafé ViaVia, Zandpoortvest 50, Mechelen Lengte wandeling: 3 km Gids: Peter De Ridder, 015 20 55 72, peter.petra@telenet.be Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

zondag 29 mei

Walk for Nature Zie blz 9 en 40.

Inschrijven via www.walkfornature.eu

Pinkstermaandag 6 juni

Insectensafari op de Dijledijk Wat heeft zes poten en zit, kruipt, loopt, springt, zweeft, vliegt, zoemt op, tussen, onder of over de planten langs de Dijledijk?

In vorige edities zijn we niet veel verder geraakt dan de tuin van het bezoekerscentrum…

Een goede wandeling voor traagstappers met Den Battelaer © Diane Appels

34

de natuur in Natuurstudiewerkgroep Beneden-Dijle Elke dinsdagvoormiddag gaat deze groep op stap, meestal in een natuurgebied in de buurt, soms verder weg. In de lente worden vooral planten onder de loep genomen. Iedereen is welkom.

Voor het jaarprogramma en meer info kan je terecht bij MarieLouise Selleslach, 015 51 59 02, ml.selleslach@telenet.be. © André Ceulemans

een gezonde nieuwsgierigheid en scherpe ogen.

Als voorbereiding volstaat het een kaars te branden voor goed weer (en je brengt best ook een vangpotje en/of vergrootglas mee).

Lengte wandeling: 1 km Gids: Jean-Marie Vanhove, 0472 42 16 24, jm.vanhove@skynet.be Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

Start: 10u, bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen Lengte wandeling: enkele 100 meter Gids: Peter De Ridder, 015 20 55 72, peter.petra@telenet.be Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

zaterdag 18 juni

zondag 12 juni

Fort van Walem en Natura 2000 In een fort is natuurontwikkeling geen doelstelling, integendeel. Zowel binnen in het fort van Walem als erbuiten, in een straal van 585 m vanaf de omwalling, mocht geen enkele vegetatie groeien. Het fort kreeg na WO II andere bestemmingen, waarbij natuur evenmin een prioriteit was. Nadat het fort in het begin van de jaren ’90 werd verlaten, kon de natuur er zijn gang gaan.

Wanneer in 2009 Natuurpunt het fort verwierf, werd natuurbehoud de eerste functie met de vleermuizen als prioritaire te beschermen soort.

Samen met andere forten van de Antwerpse fortengordel is het fort van Walem een (Europees beschermd) Natura 2000-gebied.

Wat de natuurwaarden zijn van het fort en hoe natuur er zich ontwikkelde op soms onverwachte plekken, kan je komen bekijken tijdens deze wandeling.

Wat heb je nodig? Wandelschoenen en een zaklamp.

Start: 14u, ingang fort, vlakbij bushalte Fort van lijn 500, Antwerpsesteenweg, Walem. Einde om 16u.

Avondwandeling Mechels Broek Beleef de natuur van het Mechels Broek, badend in het strijklicht van een midzomeravond.

We snuiven de geuren op van de planten, luisteren naar de avondzang van de vogels en het gezoem van de insecten. En indien het regent, zullen we iets sneller stappen.

Start: 20u30, bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen Lengte wandeling: 5,5 km Gids: Peter De Ridder, 015 20 55 72, peter.petra@telenet.be Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

zondag 19 juni

Lentewandeling Cassenbroek Hopelijk is de natuur dit jaar in juni al wat opgedroogd. Maar als het niet echt lang droog weer was toch laarzen aan doen voor deze jungletocht! Alle natuurgebieden met ‘broek’ in hun naam zijn natte gebieden. Bramen en netels zullen er ook zijn, pas je kleding dus aan.

Een goede conditie is aangeraden. Honden kunnen deze keer niet mee.

Start: 14u, kerk, Sint-Maartensberg, Rijmenam Lengte wandeling: 5 km Gids: Geert Van D’huynslager, 015 51 31 88 Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

35

Lezingen en cursussen Voor alle lezingen en cursussen is het verplicht om je vooraf in te schrijven via de vermelde link.

Het aantal deelnemers is beperkt.

Inschrijven via www.natuurpunt.be/np-mrg.

Vanaf 19 april

Cursus Dagvlinders

4-delige cursus ‘Kijken met je potlood’ Na een gesmaakte eerste editie van de cursus 'Kijken met je potlood' vorig jaar, bieden we deze minicursus opnieuw aan.

Maximum 12 deelnemers.

11, 18 mei en 4 juni

Vlinders staan bekend als vrolijke fladderaars. Wie houdt er niet van vlinders? Wie een beetje oog heeft voor deze sierlijke insecten, merkt al snel dat zelfs in een eenvoudige tuin verschillende vlindersoorten voorkomen.

Deze cursus leert je aan de hand van twee interactieve lessen en een excursie in het veld vlinders herkennen. Ook hun leefwijze komt uitgebreid aan bod. Bovendien geven we tips om jouw tuin of natuurgebied vlindervriendelijk te maken.

© Katrien Verschooten

De lente is het ideale seizoen om te beginnen met 'nature journallen'! Het is een manier om gericht te kijken en met je waarnemingen en observaties aan de slag te gaan. We gaan letterlijk kijken met ons potlood in de hand. Je krijgt daardoor meer oog voor de natuur om je heen, niet alleen in natuurgebieden, maar ook in je eigen tuin en omgeving.

Iedereen die geïnteresseerd is in natuur en er meer bewust van wil genieten, is welkom. Er is geen enkele (teken)ervaring of natuurkennis vereist.

36

Tijdens de eerste avond krijg je een startset die je ook de volgende sessies kan gebruiken.

De cursus wordt begeleid door Katrien Verschooten en gaat door in het bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7 in Muizen.

Data dinsdagen 19 april, 3 mei, 10 mei en 17 mei telkens van 19u30 tot 21u30 Prijs: 55 euro (47 euro voor leden), inclusief een materiaalsetje

icarusblauwtje © Diane Appels

De twee lessen worden gegeven door Joeri Cortens van Natuuracademie. De excursie wordt begeleid door Johan Denonville en Jan Soors.

De deelnemers krijgen toegang tot een leerplatform met de gebruikte presentatie en weblinks.

Data Lessen op woensdagen 11 en 18 mei, 19u30 tot 22u, Natuurpunt Secretariaat, Coxiestraat 11, Mechelen Excursie Mechels Broek op zaterdag 4 juni, 14u, bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen Vooraf inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg Deelnemen kost 30 euro (24 euro voor leden van Natuurpunt)

vorming donderdag 9 juni

Deze lezing wordt gegeven door Joeri Cortens van Natuuracademie.

Van maart tot oktober spelen zich dagelijks de boeiendste taferelen af in de bijenwereld in onze tuin. Het zijn verhalen over verleiding en bedrog, metselaars en behangers, pluimvoeten en slobkousen, macho’s en huisvrouwen. Wist je dat deze zachtaardige dieren niet steken? En dat ze solitair leven en elk een eigen nestje maken? En dat

19u30 tot 22u, Natuurpunt Coxiestraat 11, Mechelen

Lezing Oog in oog met wilde bijen

Secretariaat,

Vooraf inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg Deelnemen kost 10 euro (8 euro voor leden van Natuurpunt)

Start cursus Natuurgids uitgesteld We hadden in het bezoekerscentrum een nieuwe cursus Natuurgids gepland vanaf september. De start wordt echter uitgesteld naar januari 2023.

Tijdens deze cursus werk je rond een brede waaier aan thema’s. Je ontdekt hoe dieren, planten en landschappen samenleven en je krijgt een stevige basis rond ecologie en natuurbeheer. In de lessen methodiek leer je hoe je een boeiende wandeling uitstippelt en groepen gidst. Daarnaast ga je regelmatig op excursie met ervaren gidsen en bezoek je natuurgebieden in de buurt.

pluimvoetbij © Diane Appels

ze als geen ander bessenstruiken, fruitbomen en andere gewassen bestuiven? Dat is dan een reden te meer om het deze dieren ook in de eigen tuin naar hun zin te maken. Met onze praktische tips is dat een koud kunstje.

Heb je interesse om deel te nemen, laat het dan al weten via bc.mechelsrivierengebied@natuurpunt.be. Je krijgt dan voorrang wanneer de inschrijvingen starten.

natuur.crypto 5 (thema bijen) Op www.cryptochris.be vind je tips, meer opgaven en de oplossing.

A de pap van Beatrix en Mathilde

A

16

2

B Maja leeft uitsluitend in het verleden; ze is een ...

B

C

C

ijverige Maja

20 10 7

Maja de papaja

F

bloem in de wind

E

G het kacheltje van Maja

G

H vrouwelijk steekwapen I

langharige Maja

J

Imagovorming

K

voorjaarstrip naar de moestuin

K

L

De bestuiving van gewassen is vooral een …

L

M horen bij de bijtjes

9

17

14

3

12

15

F

19

18

13

7

H

6

9

8

M

17 3

11

10

6

15 12

4

D

I J

9 3

16

D bijgeluid E

14

11

8 1

2

20

8 18

22

19

13

3

21

9 5

1

22

21

11

4

5

21

37

waarvan akteakte  waarvan

Een perceel van 11.000 m2 Weer een stukje natte natuur erbij

D

e Warande in Leest is wellicht voor velen een nog verborgen en onterecht onbekend stukje natuur in het Natuurpark Rivierenland. Dit gebied vormt de groene verbinding tussen den Battelaer en het Robbroek. En laat het nu net één van onze grote ambities zijn om de natuurgebieden in het Rivierenland aaneen te sluiten tot één groot natuurgeheel.

Wanneer er dan plots een bordje “te koop” kwam te hangen aan het “Schouwbosch”, een perceel hooiland en een bosje langs de Leestsebaan van goed 11.000 m2 dat grenst aan de Stannebeek en waarop bovendien de toegangsweg naar het hart van de Warande ligt, moest Natuurpunt niet lang nadenken en startten we de aankooponderhandelingen met de eigenaars op. Maar net op tijd, zo bleek, want het perceel kwam ook in het vizier van een investeerder die door de ligging aan de straat wel mogelijkheden zag. Gelukkig voelden de eigenaars zich veel beter bij “natuur voor altijd“ en verkochten ze graag aan Natuurpunt.

Natuurpunt Mechels Rivierengebied zal daar nu haar ambities voor meer natte natuur en extra broekbos gaan realiseren en de droom om alle natuurgebieden in het natuurpark echt met elkaar te verbinden tot één groot stuk natuur, alvast tussen den Battelaer en het Robbroek, beginnen waarmaken.

Verbinden van natuur kost geld, veel geld zelfs. Gelukkig kunnen we voor de echte realisatie op terrein van Natuurpark Rivierenland steeds rekenen op jullie steun.

38

Storten mag daarom en is bij uitzondering "highly recommended" op rekeningnummer BE56 2930 2120 7588 van Natuurpunt vzw met vermelding “project 3799 Mechels Rivierengebied”.

Voor een gift vanaf 40 euro ontvang je een fiscaal attest en sponsort de staat dus een stukje mee en betaal jij in realiteit heel wat minder.

Erg veel dank in naam van de natte natuur in Natuurpark Rivierenland.

natuurgebieden 

Ru pe

l

N1

Zennegat

(Blaasveldbroek)

Mosterdpot

Nete

Biezenweiden Polder (Broek De Naeyer) Heindonk Willebroek Zennegat

N16

N14

Waverwoud

Goorbosbeekvallei

oude spoorwegberm

Brede Zeyp Hondsbossen Gasthuisbossen Vossenbergbos Zuurbossen

Fort van Walem

Oude Dijlearm

Sint-Katelijne-Waver

N15

R6 Kauwendaal

Peultenbossen (Robbroek) Zuur Bemke

Peulisbossen

Stuyvenberg

Bruinbeekvallei Mechels Broek Betzenbroeck

E19 Zennebeemden

Mechelen

Bonheiden

Mispeldonk Barebeekvallei

Cassenbroek

't Ven

Beneden-Dijlevallei Dijle

bro

Zenne

rt

l sse

Bru

ek-

N1

a va se en uv Le

ille

tW

r Vaa

Pikhakendonk

Bonheiden Bruinbeekvallei Glenn Deliège glenndeliege@hotmail.com, 015 33 63 06 Cassenbroek, Mispeldonk en Pikhakendonk Geert Van D’huynslager geert.van.dhuyns@scarlet.be, 015 51 31 88 Joost Dewyspelaere joost.dewyspelaere@skynet.be, 015 51 69 97 Mechelen Barebeekvallei Philip Jackson philip.jackson@natuurpunt.be, 0487 344 702 Battelaer, Oude Dijlearm en Zuur Bemke Patrick Van Herp, patrick.vanherp@hotmail.com, 0497 73 55 44 Betzenbroeck Bart Callebaut, bart@wisper. be, 0485 62 77 38 Bart Van Neste vanneste.stynen@telenet.be, 0472 83 82 96 Fort van Walem Filip Van den Wyngaert filip.vdw@telenet.be, 0476 25 37 45 Kauwendaal Stefan den Hartog natuurpunt.kauwendaal@gmail.com, 0479 95 55 09 Mechels Broek Tony Van den Broeck tonynatuurpunt@gmail.com, 0479 08 35 12 Gust De Weerdt august.de.weerdt@telenet.be, 0477 77 10 19 Stuyvenberg Roel Schrauwen roel_schrauwen@hotmail.com, 0492 61 31 96

N26

Zennebeemden Nic De Muyer zennebeemden@gmail.com, 0495 18 22 07 Pieter Schepers zennebeemden@gmail.com, 0476 98 90 77 Willebroek Biezenweiden Wim Candries, 0472 29 87 32 Sint-Katelijne-Waver Gasthuisbossen, Hondsbossen en Zuurbossen Jimmy Luyckx, jimmy.luyckx@gmail.com, 0470 72 66 84 Vossenbergbos Simon Jacobs, sim.jacobs@gmail.com, 0495 43 74 98 Oude Spoorwegberm Frank Hadermann frank.hadermann@skynet.be, 015 31 55 05

OP DE GRENS

Natuurpunt Boortmeerbeek: Pikhakendonk Frans Dhaenens frans.dhaenens@telenet.be, 015 61 79 61 Natuurpunt De Putter: Peultenbossen Theo Vloerberghs vloeberghstheo@skynet.be, 015 75 51 01 Peulisbossen Lucien Verschoren lucien.verschoren@telenet.be, 0496 98 64 39 Natuurpunt Oude Spoorweg: Goorbosbeekvallei (bos 3) Peter Geschier peter.geschier@telenet.be, 0477 69 96 76

Mosterdpot (retentiebekken Goorbosbeek en Fermerijbos) Lutgarde Van Driessche lutgarde.van.driessche@telenet.be, 0485 55 97 13

39

Afgiftekantoor 2800 Mechelen 1 P206001

bpost PB- PP

BELGIE(N) - BELGIQUE

driemaandelijks tijdschrift van Natuurpunt Mechels Rivierengebied Afzender en VU: Ann Pinceel - p/a Muizenhoekstraat 7 - 2812 Muizen april - mei - juni 2022

FOR

WALK NATURE RIVIERENLAND 29 MEI 2022

Wandel 6, 18 of 44km

Jouw zweet voor een betere planeet Schrijf je in op www.walkfornature.eu