Maintenance-2023-06

DIGITALISERING Digitalisering in onderhoud en asset management: hoe ver zijn we?

VOORRAADBEHEER Onderhoudsstops beter planbaar door inventarisatie elektronica LEKDETECTIE Lekdetectiecamera: even richten en je ziet waar je energie kunt besparen

DECEMBER 2023

6

Voorkom downtime met de juiste reservevoorraad Koop uw (reserve)onderdelen bij UNIS Group en voorkom downtime Met de inventarisatieservice van UNIS Group krijgt u een overzicht van uw geïnstalleerde elektronica, waarbij we per item aangeven: • Specifieke details van de elektronica (zoals merk en artikelnummer).

• (Wereldwijde) beschikbaarheid en toekomstige verkrijgbaarheid, • Of het item reparabel is.

Zo heeft u precies inzichtelijk welke elektronica risico’s vormen en welke u op voorraad wilt hebben. Koop vandaag nog uw reserveonderdelen bij UNIS Group of sluit een reservevoorraadovereenkomst af! Met deze overeenkomst ligt altijd de juiste elektronica bij ons, speciaal voor u gereserveerd, klaar op de plank!

Het resultaat? Minder downtime Verminder uw risico op downtime en neem contact met ons op.

MINDER DOWNTIME? www.unisgroup.nl www.unisgroup.nl sales@unisgroup.com +31 566 62 44 62

INHOUD

4 VOORRAADBEHEER INZICHT IN LIFE-CYCLE STATUS ­ELEKTRONICA STROOMLIJNT ­ONDERHOUDSSTOPS Afvalenergiecentrale PreZero Energy Roosendaal heeft de status van de elektronische componenten in zijn besturingskasten in kaart laten brengen. Met die kennis kan vervanging van de componenten beter gepland worden. Dit vermindert de kans op leveringsproblemen en laat geplande shutdowns soepeler verlopen.

6 LEKDETECTIE ULTRASONE LEKDETECTIE MAAKT ­OPSPOREN PERSLUCHTLEK EITJE Ultrasone lekdetectie maakt het gemakkelijk om persluchtlekkage op te sporen. Kees Vriezema van servicebedrijf Vriezema Technische Dienstverlening werkt met een lekdetectiecamera, die hij ook gebruikt voor energie-audits.

8 DIGITALISERING DIGITALISERING ONDERHOUD: HOE STAAT HET ERVOOR?

4

Mobiele digitale technologie en voorspellend ­onderhoud zijn goed doorgedrongen in bedrijven.

Maar digital twins, augmented reality en 3D-printen worden nog minder vaak gebruikt. Dit blijkt uit een enquête van PwC en Mainnovation.

11 VEILIGHEID STEEKFLENS VERHOOGT VEILIGHEID BIJ ONDERHOUD LEIDINGEN De steekflens is een extra afsluiting die het ­ontsnappen van vloeistof of gas voorkomt. Dit ­verhoogt de veiligheid bij inspectie en onderhoud.

6

Maintenance Benelux is een uitgave van Proces Media bv Verschijnt 6 x per jaar.

Met medewerking van: Binnita Poelman, Paul Smits

Redactieadres Proces Media Marktplein 2 1421 AC Uithoorn +31 (0)297 22 3462 redactie@maintenancebenelux.nl

Druk Veldhuis Media, Meppel

Hoofdredactie Vincent Hentzepeter +31 (0)6 2059 2436 vincent@procesmedia.nl Eindredactie Mischa Hoyinck mischa@procesmedia.nl Vormgeving Giesbers Retail, Velp

Uitgever Erik ten Haaf +31 (0)297 22 3462 +31 (0)6 1003 1781 erik@procesmedia.nl Sales Debbie van den Dool en Marion van Sinderen +31 (0)316 22 7155 sales@procesmedia.nl

8 Abonnementen abo@procesmedia.nl +31 (0)297 22 3462 Abonnementsprijs 2024 © Proces Media bv Voor de Benelux: € 150 (excl. 9% btw).

Overig buitenland: op aanvraag.

Losse nummers: op aanvraag.

Er geldt een opzegtermijn van een maand voor het einde van de lopende abonnementsperiode. Bij niet tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd.

Uitsluitend schriftelijke opzeggingen worden geaccepteerd.

Uitgever: Proces Media bv, 1421 AC Uithoorn © 2023, Proces Media bv Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, ­opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt worden in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch of door fotokopieën, opname of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur en/of de uitgever.

ISSN: 2352-0027

Maintenance Benelux | nr. 6 | december 2023

3

VOORRAADBEHEER | Tekst: UNIS Group / Redactie Proces Media | Fotografie: PreZero

Binnenkijkje in de afvalenergiecentrale PreZero Energy Roosendaal.

INZICHT IN LIFE-CYCLE STATUS ELEKTRONICA STROOMLIJNT ­ONDERHOUDSSTOPS Afvalenergiecentrale PreZero Energy Roosendaal heeft de status van de elektronische componenten in zijn besturingskasten in kaart laten brengen.

Met die kennis kan vervanging van de componenten beter gepland worden.

Dit vermindert de kans op leveringsproblemen en laat geplande shutdowns soepeler verlopen.

PreZero Energy Roosendaal verzamelt afval in en verwerkt dit tot nieuwe grondstof of als herbruikbare bouwstof. Afvalstromen die niet geschikt zijn voor recycling zet het bedrijf om in duurzame energie.

GEPLAND ONDERHOUD Elke drie jaar plant PreZero Energy een grote shutdown voor onderhoud. De voorbereiding daarvoor begint al twee jaar vantevoren. Dit 4

Maintenance Benelux | nr. 6 | december 2023

ruime tijdsbestek heeft onder andere te maken met de levertijd van sommige elektronische componenten. De levertijd kan een paar weken zijn, maar ook anderhalf jaar. Als de shutdown eenmaal voor de deur staat, moeten alle benodigde componenten klaarliggen op de voorraadplank. De productie draait namelijk continu en zomaar even stilleggen is onmogelijk. Moet dat toch, dan rijzen de kosten de pan uit. Dit moet dus voor­komen worden.

UITDAGINGEN Het bedrijf stond echter voor een aantal grote uitdagingen: • Het was onduidelijk welke elektronica precies in de alle besturingskasten zat.

• Het was niet duidelijk hoe lang de diverse ­onderdelen nog mee konden (actuele life-cycle status).

• De technische dienst had geen tijd om dit ­allemaal in kaart te brengen.

Maar om de geplande onderhoudsstop zo ­soepel mogelijk te laten verlopen, was deze kennis onontbeerlijk.

VERVANGEN EN AANVULLEN Bij de onderhoudsstop wordt een module die op het einde van z’n levensduur zit, vervangen. Ook als hij nog goed functioneert. Het risico dat hij

GOED VOORBEREID

Proces In de afvalbunker wordt het afval verdeeld over de verbrandingsovens. Alle rookgassen die bij het verbranden vrij komen worden schoongemaakt.

De hitte van het verbrandingsproces wordt gebruikt om water te verhitten, waardoor stoom o ­ ntstaat.

Deze stoom drijft een turbine aan die elektriciteit levert aan het landelijke net. De stoom wordt ­vervolgens weer afgekoeld tot water en weer teruggebracht in het proces.

Met de restwarmte wordt o.a. een wijk naast de fabriek verwarmd. Dit bespaart CO2.

In de as zitten waardevolle metalen, die eruit gehaald worden en gebruikt worden als grondstoffen voor nieuwe producten. De rest van de as wordt ook hergebruikt, bijvoorbeeld als ondergrond van sportvelden en in beton.

dan toch vrij snel defect raakt en vervangen moet worden, is namelijk te groot. En na het vervangen moet ook de voorraad op de plank weer worden aangevuld. Uiteraard hangt het wel een beetje af van waar de module zich bevindt en of de module de hele plant stil legt of niet. Niet iedere end-of-life module is direct kritisch. Omdat de TD geen tijd had, klopte PreZero aan bij UNIS Group.

“Duizenden componenten in kaart brengen is echt ondoenlijk voor ons tijdens de normale productie”, zegt Corné de Prenter, maintenance engineer bij PreZero Energy Roosendaal. “Normaliter kijk je alleen naar kapotte onderdelen, of componenten waarvan je verwacht dat ze als eerste kapot gaan.

Maar je weet ook dat zo’n inventarisatie essentieel is. Geweldig fijn dat je daarvoor een externe partij kunt inhuren.”

INVENTARISEREN EN ANALYSEREN UNIS Group kon goed uit de voeten met de vraag van PreZero naar een overzicht van de geïnstalleerde elektronica en de life-cycle-status van de onderdelen. Dit sloot precies aan bij een van hun diensten: ‘Inventarisatie en evaluatie’. Na een korte rondleiding op locatie gingen de Field Service Engineers van UNIS alle elektronica in de

‘ Duizenden componenten in kaart brengen is echt ondoenlijk, maar wel ­essentieel. Geweldig dat je dat kunt uitbesteden’ Corné de Prenter, maintenance engineer bij PreZero Energy Roosendaal

besturingskasten inventariseren. Ze maakten ook foto’s van alle modules om achteraf de juistheid van de gegevens op de module te kunnen checken.

Dit verkleint de kans op menselijke fouten. Alle componenten van alle merken, van Siemens tot Danfoss, werden nauwkeurig in kaart gebracht en bijgehouden op een grote lijst. Wat is end of life en wat (nog) niet, wat is beschikbaar en wat is reparabel? Aan het eind van de rit had PreZero hierdoor een totaaloverzicht van de modules met bijbehorende status.

Met de analyse van UNIS Group kan PreZero zich beter en sneller voorbereiden op de geplande onderhoudsstop. Het artikeloverzicht dat uit de analyse komt, kan eenvoudig gefilterd worden, bijvoorbeeld op ‘toon alle end-of-life modules’. Hierdoor is direct inzichtelijk welke machine(s) op dat moment een risico vormen voor de afval­verwerkingsplant.

Zo kan het bedrijf beter voorbereid de shutdown in.

MEERJARENPLAN De volgende stap – het vervangen van de modules – vereist zorgvuldige planning. Hier is een meerjarenplan voor geschreven aan de hand van de geplande shutdowns. De productielijn ‘even stilzetten’ kan immers niet, dus alle vervangingen moeten tijdens de shutdowns gebeuren. “Tijdens de analyse kwamen we erachter dat er een probleem was met een oude Siemens frequentieregelaar, waarvan er meerdere in onze installaties zitten”, zegt De Prenter. “Nieuwe exemplaren waren nergens te krijgen, maar ook refurbished items niet. Gelukkig kon UNIS de control unit van de frequentieregelaar repareren. Daarmee was het probleem opgelost. Maar dit voorbeeld had ons wel meteen bij de les. We hebben de voorraad van de control units direct aangevuld, nu liggen er een stuk of 5 op de plank. Dat geeft toch een beter gevoel. Op deze manier kunnen we constructief vooruit blijven werken. De kans op (langdurige) downtime is hierdoor aanzienlijk verkleind.” ●

Bedrijf: PreZero Energy Roosendaal Sector: Circulaire energie / afvalmanagement Aantal medewerkers: 55 medewerkers Uitdaging: Geplande onderhoudsstops ­probleemloos laten verlopen en het risico op ongeplande downtime door lange levertijden op elektronica verkleinen.

Dienst: Inventarisatie en risicoanalyse

Afvalenergiecentrale PreZero Energy in Roosendaal.

Maintenance Benelux | nr. 6 | december 2023

5

LEKDETECTIE | Tekst: Binnita Poelman | Fotografie: UE Systems

ULTRASONE LEKDETECTIE MAAKT OPSPOREN PERSLUCHTLEK EITJE Ultrasone lekdetectie maakt het gemakkelijk om persluchtlekkage op te s­ poren. Kees Vriezema van servicebedrijf ­Vriezema Technische Dienst­verlening werkt met een lekdetectiecamera, die hij ook gebruikt voor energie-audits.

Vriezema houdt zich verder bezig met keuringen en onderhoud van arbeidsmiddelen. Door zijn ervaring in het werktuigbouwkundig onderhoud weet hij veel van installaties. Die kennis komt goed van pas bij het inspectiewerk.

VERLIES OPSPOREN Organisaties waar Vriezema voor werkt zijn onder andere verschillende (gasgestookte) elektriciteits6

Maintenance Benelux | nr. 6 | december 2023

centrales. Daar spoort hij persluchtlekken op zodat monteurs de lekkages kunnen dichten. Na een ronde door de fabriek weet Vriezema precies waar de lekkages zitten, en waar dus verlies zit. “Dan krijg je een rapport waarin staat dat je misschien € 10.000 of meer kan besparen. Je hoeft vaak maar kleine dingen aan te passen, zoals een simpele ring plaatsen of een nieuw tapeje aanbrengen.”

ENERGIE-AUDIT Een camera helpt niet alleen met het opsporen van lekken maar kan ook ondersteuning bieden bij de energietransitie. Lekdetectiecamera’s helpen bedrijven bij hun energiemanagement en de eisen die de energietransitie stelt. Grote bedrijven die geen kmo-status hebben en dus geen kleine, middelgrote of micro-onderneming zijn, moeten eens per vier jaar een energie-audit uitvoeren.

Een gekleurde vlek op de foto geeft aan waar het gedetecteerde persluchtlek zit.

UltraView uitgebracht, die nauwkeurig en sneller aangeeft waar de persluchtlekken zitten”, stelt Vriezema.

LEK DIRECT OP FOTO

Met de UltraView lekdetector kun je persluchtlekken op afstand detecteren.

Hierdoor krijgen bedrijven een gedetailleerd overzicht van de energiestromen binnen het bedrijf en inzicht in het energiegebruik van installaties. De audit geeft ook inzicht in mogelijkheden om energie te besparen , en dat is precies waar de camera bij kan helpen. Deze lekdetector laat niet alleen meteen een schatting van het te besparen bedrag zien, maar geeft ook inzicht in het CO2-verbruik en het stikstofverbruik.

Bij de Ultraprobe 9000 maakte Vriezema met een aanwijsstok en een tablet foto’s van de locatie van het lek. Nu maakt Vriezema met de UltraView LD camera een foto waarop het lek gekleurd is en zo direct te zien is. Met behulp van labels markeert hij het lek. Zo kan hij tijdens een opvolgende keuring controleren of het lek verholpen is.

Lopend door de fabriek constateert Vriezema een lek. Op het apparaat is een geel-oranje vlek te zien bij een t-splitsing. “Daar zit echt wel veel verlies.

Dat moet je gelijk als eerste aanpakken. En wat moet je dan doen? Even een warteltje aandraaien”, vertelt Vriezema. Het apparaat wijst zich vanzelf, een dagje training is voldoende om ermee aan de slag te gaan.

‘Ga je dan met een ULTRASONE LEKDETECTIE lekspraytje op ik-weetVoor lekdetectie zet Vriezema de UltraView van UE Systems in. Eerder gebruikte Vriezema niet-hoeveel meter hiervoor de Ultraprobe 9000 ATEX. Bij dit pistoolvormige apparaat wordt ultrasoon geluid – door hoogte zoeken? Nee: ik turbulentie bij lekken – omgezet in een voor mensen hoorbaar geluid. “Soms is het lastig om lekken pak de UltraView’ optimaal te detecteren als je je alleen op geluid kunt focussen, zoals in een fabrieksomgeving met veel geluid. Daarom heeft UE Systems de

Kees Vriezema, Vriezema Technische Dienstverlening

OP AFSTAND DETECTEREN Het nieuwe toestel maakt zijn werk gemakkelijker. “Als een compressor in twaalf minuten terug mag lopen, maar hij loopt in acht minuten terug, dan zit er een lek. Wat doe je dan?”, vraagt Vriezema zich hardop af. “Ga je dan met een lekspraytje op ik-weet-niet-hoeveel meter hoogte zoeken? Nee: ik pak de UltraView. Ik wil niet zeggen dat ik het dan op tien meter afstand kan zien. Maar daar kom ik wel dichtbij.”

ERVARING CRUCIAAL Ervaring is key bij de inspectie van werktuigbouwkundige installaties, weet Vriezema.

Zijn mantra is dan ook: ken je asset. “Om een voorbeeld te geven: in sommige gevallen móet er juist ergens een lekje zijn. Dat zet ik dan ook niet op de foto. Bijvoorbeeld bij een dauwpuntmeter in de leiding van een luchtcompressor.

Die meet hoe vochtig de lucht is die nog in de leiding zit. Die moet dus afblazen, daar moet flow in zijn.”

VELE KLEINTJES MAKEN ÉÉN GROTE “Als je het verlies van alle lekken bij elkaar optelt, dan heb je misschien wel een deur wagenwijd openstaan”, stelt Vriezema. Hij vergelijkt zijn inspectiewerk wel eens met het aanzetten van de kachel terwijl de ramen open zijn. “Als je het thuis koud hebt, doe je eerst een raam dicht. Je laat het raam niet open, maar je vraagt je dan af: waar tocht het? Waar zitten mijn verliezen? Nou, in de industrie kun je die verliezen met zo’n lekdetector mooi opsporen.” ● Maintenance Benelux | nr. 6 | december 2023

7

DIGITALISERING | Tekst: PwC / Redactie Proces Media | Fotografie: Adobe Stock

Gebruik nieuwere technologieën blijft nog achter

DIGITALISERING ONDERHOUD: HOE Steeds meer onderhoud gebeurt met mobiele digitale technologie. Ook voorspellend onderhoud krijgt meer voet aan de grond in bedrijven. Maar digital twins, augmented reality en 3D-printen worden nog minder vaak gebruikt. Dit blijkt uit een enquête van PwC en Mainnovation.

In de industrie zijn de Maintenance en ­Asset ­Management-sectoren minder ver met de ­digitalisering dan je zou verwachten. Er ­worden wel stappen gezet en de laatste 5 jaar gaat het iets harder met de toepassing van ­digitale ­technologieën. Dit concluderen PwC en ­Mainnovation op basis van hun enquete die een follow-up is van hun onderzoek uit 2018. De ­enquête vroeg naar 5 technologieën: • mobile maintenance; • predictive maintenance; • digital twins; • AR (augmented reality); • en 3D-printing.

MOBIEL ONDERHOUD Met een score van 39% is mobile maintenance het meest geïmplementeerd in de industriesector. Mobiele oplossingen vergroten de efficiëntie en zorgen voor meer Hands on Tool Time (HoTT). Bovendien verhogen ze de veiligheid voor de monteurs. De opkomst van mobiele onderhoudsoplossingen heeft ook te maken met de ontwikkelingen rond slimme apparatuur, wifi, handige user interfaces, etc. Ook de software-ontwikkelaars hebben hun steentje bijgedragen: ontwikkelaars van Enterprise Asset Management (EAM) en Enterprise Resource Planning (ERP) software hebben in hoog tempo betrouwbare, veilige en gebruiksvriendelijke apps ontwikkeld.

VOORSPELLEND ONDERHOUD Predictive maintenance is na mobile maintenance de technologie met de hoogste implementatiegraad (17%). De technieken van predictive maintenance zijn ontwikkeld om patronen te ontdekken in storingen en de staat van gereedschappen en machines te bepalen om zo te voorspellen wanneer onderhoud nodig is. Deze technologie wordt steeds populairder: de implementatiegraad ervan is sinds 2018 bijna verdubbeld.

Mobiele digitale technologie speelt een rol in 39% van de Noordwest-Europese bedrijven die meededen aan de enquête van PwC en Mainnovation. AR blijft daar met 8% nog sterk bij achter.

‘Digital twins, AR en 3D-printen bevinden zich nog DIGITAL TWINS, AR, 3D-PRINTING in de start-upfase en worden nog minder vaak Digital twins, augmented reality en 3D-printen bevinden zich nog in de start-upfase en worden nog toegepast’ 8

Maintenance Benelux | nr. 6 | december 2023

STAAT HET ERVOOR?

‘ Een sterke business case opbouwen kan lastig zijn: de kosten zijn goed te ­berekenen, maar de ­baten zijn vaak ­moeilijker te ­kwantificeren’ VERANDERTRAJECT Een andere conclusie uit de enquête is dat bedrijven die digitale technologieën introduceren, dit niet als een puur IT-project beschouwen, maar als een bedrijfsbrede verandering. Digitalisering wordt vaak gedreven door bredere pijnpunten in het bedrijf zoals een tekort aan personeel of beperkte beschikbaarheid van verouderde machineonderdelen. Of de verandering wordt gestuurd door procesoptimalisatiewensen, zoals een verbetering van de uptime of inzet van expertise op afstand, zodat niet elke locatie een eigen expert in dienst hoeft te hebben. Om dit verandertraject te laten slagen moet aan een aantal voorwaarden worden voldaan: een cultuurverandering, beschikbaarheid van data, voldoende competenties rond dataanalyse en draagvlak op de werkvloer.

STRUIKELBLOKKEN De enquête van PwC en Mainnovation vroeg de bedrijven ook of het potentieel voor digitalisering volledig benut wordt en welke factoren hen beletten om sneller te schakelen. Uit de antwoorden blijkt dat de meeste bedrijven beseffen dat digitalisering nuttig is, maar dat het moeilijk kan zijn om een sterke business case op te bouwen: de kosten zijn vrij makkelijk te berekenen, maar de voordelen en toegevoegde waarde zijn vaak moeilijker te kwantificeren.

ONDERZOEK

minder vaak toegepast. Digital twin-oplossingen zijn virtuele replica’s van een fysiek voorwerp, systeem of proces. In maintenance en asset management zijn deze nog maar kort geleden geïntroduceerd (implementatiegraad 10%). Ook AR wordt nog maar mondjesmaat gebruikt (8%).

AR is sterk afhankelijk van betrouwbare hardware (AR-brillen) en software, en beide zijn nog niet

helemaal goed toegesneden op onderhoudsactiviteiten. Original Equipment Manufacturers (OEM’s) zouden AR naar een hoger plan kunnen tillen door standaardoplossingen aan te reiken, inclusief alle data-referenties en handleidingen. 3D-printen wordt ook nog weinig toegepast (8%). Dit gebeurt meestal alleen op plaatsen die moeilijk bereikbaar zijn en als er een duidelijk schaalvoordeel is.

PwC en Mainnovation voerden in 2017 en 2018 ook al onderzoeken uit rond predictive maintenance. De enquête uit 2023 was een follow-up om te zien of de maintenance en asset managementsector in Noordwest-Europa nu ook andere digitale oplossingen invoert. Er werden 127 bedrijven bevraagd in België, Duitsland, Nederland en Noorwegen. Ter vergelijking werden ook bedrijven uit Zuid-Afrika ondervraagd. De respondenten waren afkomstig uit 5 sectoren (dienstverlening, voeding & farma, infrastructuur & fleet, zware procesindustrie, maakindustrie). ● Maintenance Benelux | nr. 6 | december 2023

9

an MOBIELE Verhuur van MOBIELE

M-UNITS

STOOM-UNITS Tevens leverancier v an b io-olie.

cier van bio-olie.

BIN NE TER N 24 U U PLA ATS R I GEH N HET E ELE LAN D

BIN NE TER N 24 U UR PLA IN H ATSE GEH E ELE T LAN D

Kennis delen

A.J. van der Kooy b.v.

Denariusstraat 19a, 4903 RC Oosterhout Tel.: +31(0)88 36 94 240 Mob: +31(0)65 46 75 008 www.vdkooy.nl | info@vdkooy.nl

A.J. van der Kooy b.v.

Denariusstraat 19a, 4903 Oosterhout Denariusstraat 19a,RC 4903 RC Oosterhout T 088 36 94 240 M 06 546 750 08 Tel.: +31(0)88 36 94 240 www.vdkooy.nl | info@vdkooy.nl Mob: +31(0)65 46 75 008 www.vdkooy.nl | info@vdkooy.nl vd Kooy_102x140.indd 1

www.fluidsprocessing.nl

17-02-2022 16:38

Bereik de beslissers

www.maintenancebenelux.nl

Tekst: Paul Smits / Redactie Proces Media

| VEILIGHEID

STEEKFLENS VERHOOGT VEILIGHEID BIJ ONDERHOUD LEIDINGEN De steekflens is een extra afsluiting die het ontsnappen van vloeistof of gas voorkomt. Dit verhoogt de veiligheid bij inspectie en onderhoud.

Een steekflens is nuttig en noodzakelijk bij het uitvoeren van onderhoud aan procesleidingen. Deze extra afdichting boven op een systeemafsluiting verhoogt namelijk de veiligheid. Als de gewone afsluiter niet goed werkt of per ongeluk (deels) open staat, voorkomt de steekflens dat er bijvoorbeeld gevaarlijk gas ontsnapt, wat anders tot levensbedreigende toestanden zou kunnen leiden.

HOE ZIET EEN STEEKFLENS ERUIT? Een steekflens lijkt op een pannenkoekenpan. Het is een ronde schijf met een diameter die gelijk is aan de middellijn tussen de boutgaten van de opstaande rand aan de leiding (pijpflens), met aan elke kant één pakking. Als monteur steek je deze extra afdichting ertussen, vandaar de naam steekflens. De flens onderbreekt de gas- of vloeistofstroom.

VARIANTEN Steekflenzen bestaan in vele varianten. Er zijn exemplaren voor bijna elke druk en in veel maten en ze kunnen gemaakt zijn van (roestvast) staal, aluminium tot brons en messing. Bovendien moeten de flenzen voldoen aan strenge eisen, waaronder EN- of DIN-normen.

Behalve de steekflens bestaan er ook andere types flenzen, met net andere functionaliteiten: • De brilflens: dit is een combinatie van een ronde schijf en een open ring. De ene kant is eigenlijk een steekflens voor afsluiting, de andere kant dient voor doorstroming. Een brilflens wordt permanent geïnstalleerd en kan dan in open of dichte positie gezet worden. Hiervoor moeten wel alle bouten op de pijpflens gelost en weer aangedraaid worden.

• De blindflens heeft ook de functie van afsluiten.

Dan gaat het bijvoorbeeld om een oude leiding of bij onderhoud. Blindflenzen zitten aan het einde van een leidingbuis en dus niet tussen de leiding.

De steekflens voorkomt dat er gevaarlijk gas WANNEER PAS JE HEM TOE? Wanneer komt dit hulpmiddel om veilig te kunnen ontsnapt, wat anders werken van pas?

• Bij het installeren of verwijderen van onderdelen tot levensbedreigende of bij reparaties.

• Bij het schoonmaken van de binnenkant van een toestanden zou kunnen leiding.

• Bij het inspecteren van leidingen. leiden • Bij het werken in een besloten ruimte, als extra garantie.

DESKUNDIGE PLAATSING VEREIST

Steekflenzen 1. Waarvoor zijn steekflenzen?

Ze worden tussen leidingbuizen gestoken als extra afdichting.

2. Waar worden steekflenzen toegepast?

Ze worden gebruikt als extra afsluiting om een leidingdeel dat onder druk staat af te scheiden van een deel dat geïnspecteerd of onderhouden moet worden.

3. Wat zijn de regels voor steekflenzen?

Er zijn kwaliteitsnormen (zoals EN, DIN) en ze kunnen worden opgenomen in een RI&E of een werkvergunning.

Aangezien er diverse flenstypes zijn en elk zijn eigen toepassing heeft, is het zaak nauwgezet de richtlijnen voor gebruik te volgen en goed de geldende normen en veiligheidsvoorschriften in de gaten te houden. Anders is de extra veiligheid van dit onderdeel misschien schijnveiligheid.

Een kundig iemand brengt daarom de tijdelijke afsluiter aan. Die kan zijn of haar kennis verkrijgen bij de opleiding Veiligheid, Gezondheid en Milieu Checklist Aannemers (VCA). Een diploma of certificaat met dit label garandeert kwaliteit. Dat zo’n achtergrond van pas komt, blijkt uit de vraag voor het VCA-examen waar velen de fout mee in gaan: “In welke situatie moet een steekflens worden gebruikt?” Het goede antwoord is ‘bij het werken in een besloten ruimte voor het afsluiten van de toevoerleiding’. En niet ‘bij het transport van

Leidingonderhoud veilig uitvoeren door de leiding af te sluiten met een steekflens. (Foto: Pixabay)

Overzicht types steekflenzen.

(Foto: Eriks)

nieuwe leidingen inwendige vervuiling tegengaan’ of ‘bij het controleren van de inhoud van een tank met een monster’.

RI&E EN VERGUNNING Het plaatsen van de steekflens past bij een Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) en het daarop gebaseerde plan van aanpak. Bovendien kan het werken met deze afsluitingsschijf deel uitmaken van een Taak Risico Analyse (TRA).Een werkvergunning vermeldt ook vaak de toepassing van het hulpmiddel. Dit slaat dan op een besloten ruimte met aanwezigheid van leidingen voor het transport van gevaarlijke stoffen.

BREED INZETBAAR Leidingen en dus dit type flens komen voor in de meest uiteenlopende omstandigheden. Van industriële installaties in de petrochemische industrie en chemische industrie, elektriciteitscentrales en voedingsmiddelenproducenten. Steekflenzen zijn te koop of te huur. Gerenommeerde leveranciers hebben de kennis in huis om daar een deskundig advies bij te geven. ●

Bekijk hier een filmpje over de brilflens.

Maintenance Benelux | nr. 6 | december 2023

11

INSTRUMENTEN Lek Detectie Lager Conditiebewaking Lager Smering Condenspot & Afsluiter Elektrische Ontladingsdetectie

TRAINING CAT I & CAT II Ultrasound Training On-site Implementatie Training Applicatie Specifieke Training

TECHNISCHE ONDERSTEUNING

UW PARTNER IN ULTRASOUND NEEM CONTACT OP MET UE SYSTEMS VOOR EEN DEMONSTRATIE

Kostenloze ondersteuning & software Online Training Kostenloze toegang tot onze kenniscentrum (webinars, artikelen, tutorials…)

UE SYSTEMS EUROPE A: Windmolen 20,

T: +31-546-725125

7609 NN Almelo,

E: info@uesystems.eu

The Netherlands

W: www.uesystems.eu