Ook langzaam draaiende lagers moet je ultrasoon monitoren voor voorspellend onderhoud ONDERHOUDSSTRATEGIE
Grondiger en veiliger: met drones en camera’s speuren naar corrosie ENERGIETRANSITIE
Groendaken, isolatie en zonnepanelen: Kiwa test nieuwe materialen
4 ONDERHOUDSSTRATEGIE
CORROSION UNDER INSULATION OPSPOREN MET DRONES EN CAMERA’S
Drones en videocamera’s zijn handige hulpmiddelen om corrosie onder isolatie (CUI) op te sporen voordat de gevolgen te ernstig worden. Juist voor moeilijk toegankelijke plekken zijn deze visuele technieken een uitkomst.
6 PREDICTIVE MAINTENANCE
ULTRASOON MONITOREN LAGERS
CRUCIAAL VOOR PREDICTIVE MAINTENANCE
Als je echt aan voorspellend onderhoud wilt doen, moet je niet alleen je snel draaiende onderdelen monitoren, maar ook je langzaam draaiende lagers. Die falen niet vaak, maar áls het mis gaat, zijn de gevolgen groot. Om dit soort lagers in de gaten te houden, kun je ze het beste ultrasoon monitoren.
8 ENERGIETRANSITIE
DAKEN, ISOLATIEMATERIALEN EN ZONNEPANELEN TESTEN
Door de energietransitie worden er steeds meer daken en gevels geïsoleerd, met duurzamere materialen, of bedekt met ‘groen’ of zonnepanelen. Bouwers, facility managers en TDs moeten weten waar ze met deze materialen aan toe zijn. Wat is kwaliteit, wat is weersbestendig en brandveilig? Kiwa BDA Testing, gespecialiseerd in het beproeven van materialen en systemen voor daken en gevels, zoekt het uit.
Maintenance Benelux is een uitgave van Proces Media bv Verschijnt 6 x per jaar.
Redactieadres
Proces Media
Marktplein 2
1421 AC Uithoorn
+31 (0)297 22 3462 redactie@maintenancebenelux.nl
Hoofdredactie
Vincent Hentzepeter
+31 (0)6 2059 2436 vincent@procesmedia.nl
Eindredactie
Mischa Hoyinck mischa@procesmedia.nl
Vormgeving
Giesbers Retail, Arnhem
Met medewerking van:
Loet van Bergen
Druk
Veldhuis Media, Meppel
Uitgever
Erik ten Haaf
+31 (0)297 22 3462
+31 (0)6 1003 1781 erik@procesmedia.nl
Sales
Debbie van den Dool en Marion van Sinderen
+31 (0)316 22 7155 sales@procesmedia.nl
Abonnementen abo@procesmedia.nl
+31 (0)297 22 3462
Abonnementsprijs 2025
Voor de Benelux: € 160 (excl. 9% btw).
Overig buitenland: op aanvraag. Losse nummers: op aanvraag. Er geldt een opzegtermijn van een maand voor het einde van de lopende abonnementsperiode. Bij niet tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd. Uitsluitend schriftelijke opzeggingen worden geaccepteerd.
CORROSION UNDER INSULATION OPSPOREN MET DRONES EN CAMERA’S
Drones en videocamera’s zijn handige hulpmiddelen om corrosie onder isolatie (CUI) op te sporen voordat de gevolgen te ernstig worden. Juist voor moeilijk toegankelijke plekken zijn deze visuele technieken een uitkomst.
CUI: Wat is het?
Corrosie onder isolatie, afgekort CUI, is de onzichtbare corrosie van metalen oppervlakken onder isolatiemateriaal.
Ontstaan van CUI
CUI ontstaat wanneer vocht onder isolatiemateriaal vast komt te zitten. Dit vocht kan afkomstig zijn van regen, condensatie, lekkages, of onderhoudswerkzaamheden. Door het isolatiemateriaal kan vocht moeilijk verdampen, waardoor corrosie versneld optreedt. De combinatie van vocht, zuurstof en een geschikte temperatuur creëert de ideale omstandigheden voor corrosie.
Beïnvloedende factoren
1 Temperatuur
Corrosie onder isolatie vindt vooral plaats tussen -4° en +175°C, met het hoogste risico tussen 30-120°C.
2 Isolatiemateriaal
Materialen zoals minerale wol, glasvezel en calciumsilicaat absorberen en houden vocht vast, wat het risico verhoogt.
3 Klimaat
Hoge luchtvochtigheid, veel regenval en nabijheid van zeewater verhogen het risico op corrosie aanzienlijk.
4 Installatieontwerp
Ontwerpen met onvoldoende afdichting, ontoereikende waterafvoer en plekken waar vocht zich kan ophopen, verhogen de kans op CUI.
Gevolgen
1 Storingen en lekkages
Onverwachte uitval van apparatuur leidt tot hogere onderhoudskosten en veiligheidsrisico’s voor personeel en omgeving.
2 Structurele schade
Aantasting door corrosie vermindert de structurele integriteit van installaties en kan leiden tot kritieke beschadigingen.
3 Milieu- en veiligheidsrisico’s
Lekkages kunnen gevaarlijke stoffen vrijmaken, wat resulteert in gezondheidsrisico’s en milieuschade.
Preventie en detectie
Hoe kun je CUI voorkomen?
• Gebruik waterafstotende isolatiematerialen.
• Verbeter het ontwerp van installaties om vochtophoping te minimaliseren.
• Doe periodieke inspecties en pleeg regelmatig preventief onderhoud.
• Pas corrosiewerende coatings toe onder het isolatiemateriaal.
Hoe kom je erachter of er sprake is van corrosie onder isolatie?
• Visuele inspecties door het tijdelijk verwijderen van isolatiemateriaal.
• Niet-destructieve testen, zoals röntgeninspecties en ultrasone metingen.
• Geavanceerde vochtmetingen met behulp van sensortechnologie, zoals Electrochemical Impedance Spectroscopy (EIS).
CUI komt veel voor in de petrochemische industrie, olie- en gassector, energiecentrales, en chemische fabrieken. Het wordt vaak laat ontdekt, met grote schade tot gevolg. (Foto: Adobe Stock)
Corrosie onder isolatie (CUI) is een serieus probleem binnen de industrie, waarbij metalen oppervlakken onder isolatiemateriaal corroderen (zie kader ‘Wat is het?). Het komt regelmatig voor in de petrochemische industrie, olie- en gassector, energiecentrales, en chemische fabrieken. Omdat je het niet ziet, wordt de corrosie vaak laat ontdekt, met grote schade tot gevolg. Vroegtijdige opsporing is dus essentieel. Drones en videocamera’s bieden hierbij effectieve oplossingen.
CUI-INSPECTIE: WAAROM DRONES
INZETTEN?
Het opsporen van corrosie onder isolatie kan complex en gevaarlijk zijn, vooral bij moeilijk bereikbare locaties zoals hoge bouwsels of installaties met complexe vormen. Drones bieden dan grote voordelen:
• Beter toegankelijk: Moeilijk bereikbare plekken zoals hoge torens, silo’s of reactoren en besloten ruimtes zijn makkelijk te inspecteren.
• Veiliger: Inspecteurs hoeven geen gevaarlijke locaties te betreden, wat ongelukken voorkomt.
• Kost minder: Minder gebruik van dure hulpmiddelen zoals steigers of hoogwerkers verlaagt operationele kosten.
• Snellere inspecties: Minder downtime door snelle en efficiënte inspecties.
DRONE-INSPECTIES BIJ HUNTSMAN CHEMIE Huntsman, een internationaal chemiebedrijf met vier productielocaties in het Botlekgebied, past drones toe voor isolatie-inspecties. Sinds 2021 worden de drones – uitgerust met 360° camera’s en 3D-scanners – ingezet. Zo wordt tot 70% van de installatie snel en nauwkeurig in kaart gebracht,
Stappenplan drone-inspectie
Stap 1: Voorbereiding
• Selecteer en bereid geschikte drones en apparatuur voor.
• Bepaal welke locaties geïnspecteerd moeten worden en zorg voor de benodigde vergunningen.
Stap 2: Drone-inspectievlucht
• Voer visuele inspecties uit met HD- en infraroodcamera’s aan boord van drones.
• Verzamel beeldmateriaal van isolatie, let hierbij op tekenen van schade, vocht en warmteverlies.
Stap 3: Gedetailleerde videocamera-inspectie
• Gebruik handheld videocamera’s voor nauwkeurigere inspectie van verdachte plekken geïdentificeerd door drones.
• Hierdoor kunnen inspecteurs details en specifieke problemen beter onderzoeken.
Stap 4: Data-analyse en rapportage
• Gebruik gespecialiseerde software om dronebeelden en videocamera-opnamen te analyseren.
• Maak gedetailleerde rapporten waarin duidelijkheid wordt gegeven over ernst en omvang van eventuele corrosieproblemen.
Stap 5: Actieplan en opvolging
• Stel een duidelijk onderhoudsplan op voor reparaties en verbeteringen.
• Plan vervolginspecties om de voortgang en effectiviteit van maatregelen te controleren.
Extra tips voor effectieve drone-inspecties:
• Zorg dat dronepiloten goed getraind zijn en bekend zijn met industriële veiligheidsvoorschriften.
• Gebruik gespecialiseerde drones uitgerust met infrarood- en HD-camera’s voor nauwkeurige resultaten.
• Combineer drone-inspecties altijd met aanvullende traditionele inspecties om betrouwbaarheid te vergroten.
• Betrek alle relevante afdelingen vroegtijdig in het inspectieproces, zodat opvolging effectief verloopt.
• Maak gebruik van terugkerende drone-inspecties voor voorspellend onderhoud.
Chemiebedrijf Huntsman zet sinds 2021 drones met 360° camera’s en 3D-scanners in om de installatie in kaart te brengen en te inspecteren op roest. (Beeld: Huntsman)
vergeleken met slechts 30-40% bij traditionele methoden. De inspectietijd daalde hierdoor binnen 5 maanden met maar liefst 30%. Dankzij het gebruik van GPS-coördinaten kunnen inspecteurs eenvoudig specifieke locaties terugvinden en reparaties snel en gericht uitvoeren. Huntsman werkt hierbij nauw samen met Smart AIS, een specialist in geavanceerde inspectietechnologieën.
‘STREET VIEW’ Huntsman verwerkt de verzamelde data zorgvuldig via geavanceerde analysesoftware.
Hierbij wordt beeldmateriaal digitaal vergeleken met eerdere inspecties, waardoor trends in schade eenvoudig kunnen worden gevolgd. Met behulp van drones en hoge resolutiecamera’s heeft Huntsman tevens een digitale ‘Street View’ van hun fabrieken gecreëerd. Hierdoor kunnen inspecteurs en onderhoudsteams isolatieschade en mogelijke corrosieplekken gedetailleerd analyseren zonder fysieke inspectie op gevaarlijke hoogtes. ●
Ultrasone monitoring van langzaam draaiende lagers is cruciaal voor een goed functionerend voorspellend onderhoudsprogramma.
ULTRASOON MONITOREN LAGERS CRU
PREDICTIVE MAINTENANCE
Als je echt aan voorspellend onderhoud wilt doen, moet je niet alleen je snel draaiende onderdelen monitoren, maar ook je langzaam draaiende lagers. Die falen niet vaak, maar áls het mis gaat, zijn de gevolgen groot. Om dit soort lagers in de gaten te houden, kun je het beste ultrasone monitoring gebruiken.
Langzaam draaiende machines, die minder dan 600 tpm maken, zijn de meest kritieke onderdelen van een productielijn. Meestal zijn het
grote, traag draaiende bakbeesten, die niet snel kapot gaan. Tot voor kort vonden de meeste TDs het daarom niet nodig om de conditie van deze
machines te bewaken. Maar áls er een storing in deze kritieke machines optreedt, zit je met je langdurige stilstand, enorme vervangingskosten, én grote productieverliezen. Toch verstandiger om de conditie van deze machines te monitoren. De bewegende delen die je beter wel in de gaten kunt houden, zijn voornamelijk lagers en tandwielen. Dit artikel gaat met name in op het monitoren van lagers.
CIAAL VOOR
Voor een goed PdMprogramma heb je ook betrouwbare metingen nodig. Anders is je instrument niet meer dan een veredelde stethoscoop
LAGERBEWAKINGSTECHNIEKEN
Als onderdeel van een voorspellend onderhoudsprogramma (Predictive Maintenance programma, PdM-programma) worden voor snel draaiende lagers diverse monitoringstechnieken ingezet: trillingsanalyse, thermografie en analyse van slijtagemateriaal. Deze technieken zijn echter niet geschikt voor het monitoren van langzaam draaiende lagers: bij snelheden onder 250 tpm signaleren ze pas iets als het te laat is. Bij langzaam draaiende lagers blijft plotselinge uitval dus een probleem – tenzij je ultrasoon geluid gebruikt.
WAAROM ULTRASOON GELUID?
Het monitoren van langzaam draaiende lagers met ultrasoon geluid is minder ingewikkeld dan het klinkt. De meeste kwalitatief goede ultrasone instrumenten hebben een breed gevoeligheidsbereik en frequentieafstemming, zodat je de akoestische kwaliteit van het lager kunt beluisteren, met name op lage snelheden. In toepassingen met extreem lage snelheden (meestal minder dan 25 tpm) zal het lager weinig
Bij zeer lage snelheden gebruik je een spectrumanalyseprogramma om het opgenomen geluidsbestand te analyseren. De golfvorm maakt afwijkingen ten opzichte van het standaard decibelniveau zichtbaar.
tot geen ultrasoon geluid produceren. In dat geval gebruik je een spectrumanalyseprogramma om het opgenomen geluidsbestand te analyseren. Je let dan vooral op de golfvorm om te zien of er afwijkingen zichtbaar zijn. Zijn er “krakende” of “ploppende” geluiden, dan wijst dat op een vervorming. Bij lagersnelheden boven de 25 tpm kun je een basis decibelniveau vaststellen en de decibelwaarden in de tijd te volgen.
ULTRASONE MONITORING: HOE WERKT HET?
De primaire functie van een ultrasoon apparaat is het omzetten van hoge frequenties in hoorbaar geluid. Dit wordt heterodyning genoemd. Een operator die bekend is met de basisprincipes van lagerwrijving, kan het verschil horen tussen het geluid van een goed werkend lager – dat een rustig, constant signaal produceert – en dat van een defect lager – dat een onregelmatig of een regelmatig terugkomend gerinkel of gekraak laat horen. Maar besef dat luisteren alleen niet volstaat als je in de lage frequenties komt. Voor een goed PdM-programma heb je dus ook betrouwbare metingen nodig. Anders is je instrument niet meer dan een veredelde stethoscoop. Zo kun je bijvoorbeeld met de UE Systems Ultraprobe 15000 de geluidskwaliteit beluisteren en basisinformatie vergelijken voordat de opname opgeslagen wordt en geüpload naar DMS-software. Van daaruit kun je alarmniveaus instellen en gegevens analyseren om de toestand van een lager te bepalen.
Langzaam draaiende lagers falen niet vaak, maar als het misgaat, zijn de gevolgen groot
CONCLUSIE
Het is verstandig om de geluidskwaliteit en het geluidsprofiel van langzaam draaiende lagers in de gaten te houden. Om data-analyse makkelijker te maken, kun je het best een ultrasoon instrument gebruiken dat het geluid ook kan opnemen, zoals de Ultraprobe 15000 of het OnTrak-systeem. Daarmee kun je je lagers gedurende hun hele levensduur monitoren en storingen door te weinig smering voorkomen. Onderhoudspersoneel kan het geluid van de langzaam draaiende lagers opnemen en het bestand uploaden naar de spectrumanalyse-software, die het geluid vervolgens analyseert. Daarmee zie je precies wanneer een lager gesmeerd moet worden of wanneer je het direct moet vervangen om uitval te voorkomen. ●
DAKEN, ISOLATIEMATERIALEN EN ZONNEPANELEN TESTEN
Door de energietransitie worden er steeds meer daken en gevels geïsoleerd, met duurzamere materialen, of bedekt met ‘groen’ of zonnepanelen. Bouwers, facility managers en TDs moeten weten waar ze met deze materialen aan toe zijn. Wat is kwaliteit, wat is weersbestendig en brandveilig? Kiwa BDA Testing, gespecialiseerd in het beproeven van materialen en systemen voor daken en gevels, zoekt het uit.
Het beproeven van materialen en systemen voor daken en gevels is pecialistisch werk, zo blijkt tijdens een rondgang door de laboratoria en teststraten van Kiwa BDA Testing. Hier worden water- en luchtdichtheid, warmteweerstand, windbelasting en de effecten van temperatuurschommelingen getest. Groeiparel is onderzoek aan groene daken, milieuvriendelijkere isolatievor-
men en zonnepaneelconstructies. Als onafhankelijk onderzoeks- en keuringsinstituut test Kiwa BDA Testing alle relevante materialen en systemen voor daken en gevels volgens (inter)nationale normen en richtlijnen. Kiwa doet laboratoriumonderzoek voor materiaalinspecties, bijvoorbeeld om de isolatiewaarde van een polystyreen paneel te bepalen of bij welke trekkracht een stukje dak-
Laboratoria en testhallen
Materialen worden in een goed geoutilleerd laboratorium aan onderzoek onderworpen om ze te testen op bijvoorbeeld:
• Isolatiewaarde Treksterkte
• Indrukbaarheid
• Breukgevoeligheid bij temperatuurschommelingen
• Impact door een vallend voorwerp
Voor grote bouwconstructies, zoals complete isolatiepanelen of een zonnepanelendak, is er de beschikking over testhallen om de invloed van zon, wind, regen en temperatuur te kunnen bepalen.
Wind uplift tester voor zonnepanelen op hellende daken.
bedekking bezwijkt. Daarnaast zijn er testhallen om delen van dakconstructies bloot te stellen aan weer en wind in een geconditioneerde setting. Steeds vaker zijn dat ‘groene daken’ die nieuwe testeisen stellen en creativiteit vragen van het laboratoriumteam.
Met bijvoorbeeld een sprinklerinstallatie en een windturbine kan er getest worden of een dakconstructie bij extreem weer voldoende waterdicht is. Met versnelde verouderingsproeven, zoals blootstelling van dakpanelen aan extreem uv- of infrarood licht, is het mogelijk de uv-bestendigheid van dak- of gevelconstructies vast te stellen. En met vuurkorven kan beproefd worden of een dakconstructie voldoende brandwerend is tegen vliegvuur.
TESTEN VAN ‘GROENE’ DAKEN
Vanwege de trend naar duurzamer bouwen krijgt het laboratorium steeds meer vraag naar het onderzoeken en testen van ‘groene’ daken, alternatieve isolatiematerialen, en constructies met pv-panelen. Gezien de energietransitie is het de verwachting dat deze activiteiten verder zullen groeien. Kwaliteitsadviseur Benjamin Middag: “Je merkt dat de markt verandert. Energiezuinigheid, daken met plantenbegroeiing en waterberging,
zonnepaneelsystemen, andere kleurstellingen tegen de warmte, CO2-reductie… Er wordt veel geinnoveerd en we zijn regelmatig betrokken bij het testwerk. Je ziet hier de geboorte van een product tot de marktlancering, dat maakt het werk leuk.”
30 DAK- EN GEVELEXPERTS
Op de locatie van Kiwa BDA Testing bevindt zich ook Kiwa BDA dak- en geveladvies, een Ingenieursbureau met zo’n 30 dak- en gevelexperts, adviseurs en inspecteurs. De twee organisaties werken onafhankelijk van elkaar, al is er synergie. Nico Haanappel, unitmanager Testing: “Zeker, het kan gebeuren dat er bij een inspectie een dak is waar wat aan mankeert. In samenwerking kan er dan bijvoorbeeld microscopisch en/of weekmakeronderzoek uitgevoerd worden om te zien waarom
‘Je ziet hier de geboorte van een product tot de marktlancering, dat maakt het werk leuk’
Benjamin Middag, Kiwa BDA Testing
Benjamin Middag demonstreert een brandtest voor de bepaling van ontvlambaarheid van isolatie en dakbanen.
dat dak minder functioneert dan verwacht. Onze meeste opdrachtgevers zijn echter de producenten van isolatie- en dakbedekkingsmaterialen, zonne-energiepanelen, en certificerende instanties die bij ons testen laten doen.”
VERIFICATIEONDERZOEKEN
Veel testen op het lab betreffen verificatieonderzoeken voor KOMO-certificaten en CE-markering voor producenten van bouwmaterialen. Haanappel: “De kwaliteitsborging zelf wordt tegenwoordig door de fabriekslaboratoria gedaan; wij zijn de laatste stap in dat proces. Als fabrikanten hun producten willen laten certificeren, dan kunnen ze niet om een onafhankelijke partij als de onze heen. We zijn een gerenommeerd instituut in de markt, met een Expert Center dat erkende kwaliteitsverklaringen uitgeeft zoals Agréments, Product Performance en System Performance Assessments. We zijn ook actief in de normcommissies en helpen mee aan de ontwikkeling van nieuwe testmethoden. Want niet overal zijn beoordelingsrichtlijnen en productnormen voor. Als producten en systemen tussen wal en schip vallen, dan kunnen ze daar een Agrément voor maken. Dit is een document dat verklaart dat bouwproducten of systemen geschikt zijn voor de toepassing waarvoor het bouwproduct of systeem is ontworpen.”
DRIE BASISONDERZOEKSRICHTINGEN
Iedereen herkent het wel: dakbedekkingsplaten die bij zware windstoten als losse velletjes papier de lucht in worden geblazen; gevelbekleding die met een rukwind op straat belandt; platte daken die bij een zware regenbui bezwijken; of rondvliegend vuur van een kerstbomenverbranding dat een woonhuis in lichterlaaie zet. “Windvastheid, waterdicht zijn en niet in de brand vliegen, dat zijn de drie basis onderzoeksrichtingen hier”, reageert Benjamin Middag. “Dat blijft zo, maar wat we onderzoeken verandert wel”, haakt Haanappel in. “Groene gevels, begroeide daken en pv-zonneenergiedaken maken dat we op andere zaken moeten testen. Bijvoorbeeld op de brandwerendheid van retentiekratten voor het vasthouden van water of de systemen voor hellende en platte sedumdaken.” Of neem de ontwikkeling van daksystemen met nieuwe biobased isolatiematerialen van lisdodde, bermgras, riet met schimmels of vlas. “Echt nieuwe producten, waarvoor we regelmatig vragen krijgen uit de markt om die te testen.”
GROENDAKEN TESTEN
Groendaken zijn een trend. Kiwa BDA Testing doet er steeds meer onderzoek naar. Dit soort daken wijkt duidelijk af van de standaard. Zo is er sprake van extra gewicht van zo’n groen dak door planten, substraat en waterberging. De dakbedekkingsconstructie moet dat aankunnen. Haanappel: “Dat kunnen we in de testhallen representatief testen
met nagebouwde daken.” Waterretentie op daken is ook zo’n dingetje. Steegman vult aan: “Vanwege het veranderende klimaat moet het platte dak gereed gemaakt worden voor wateropslag, en dus anders worden ingericht, voor de eerste opvang van piekbuien. En met het oog op de beplanting op een dak doen we ook onderzoek naar de worteldoorgroeibestendigheid van de dakbedekkingsmaterialen.”
IMPACT DOOR WIND EN REGEN
Voor het testen van de impact op dak- en gevelconstructies door wind en regen, staat in een van de testhallen een opstelling met een schuin dak, sprinklers en een windturbine. Zo kan er gesimuleerd worden welke natuurkrachten er loskomen bij zware regen met harde wind. Haanappel: “Bij deze opstelling hebben we aan de bovenzijde extra slangen om nog eens 5 meter afstroming van hoger liggend dak na te bootsen. Door bovendien onder het dak onderdruk te creëren simuleren we de praktijksituatie en bepalen we de waterdoorlatendheid van de daken. De opbouw van die testopstellingen doen de fabrikanten zelf. Dit om er zeker van te zijn dat de uitgangssituatie bij het testen van dak- en gevelconstructies overeenkomt met de bouwpraktijk.
DESTRUCTIEF ONDERZOEK
Het bepalen van de windweerstand bij platte daken gebeurt door te zuigen aan een dakopbouw met een steeds dieper vacuüm. Haanappel: “Een
‘Vanwege het veranderende klimaat moet het platte dak gereed gemaakt worden voor wateropslag’
Nico Haanappel, Kiwa BDA Testing
dak wordt er namelijk niet afgeblazen, maar er afgezogen. Door onderdruk op het dak komt dat omhoog. We simuleren dat net zo lang tot het dak bezwijkt. Zijn het de schroeven, is het verlijming, is het de isolatie of dakbedekking enzovoort?” Benjamin Middag sluit aan: “Het is allemaal destructief onderzoek; dit kan ook voor gevels, dan zetten we het apparaat tegen gevelbekleding aan. De markt is nu bezig met circulaire bakstenen, gestapeld, zonder cement. Nieuwe geveltechnieken testen we met een wind uplift tester.” Bij open dakbedekkingssystemen, zoals panelen die op het dak liggen, wordt er getrokken aan de pv-panelen. “Nu simuleer je de trekkracht van de wind”, verklaart Haanappel. “Komt hij terug in zijn oorspronkelijke sponning of vliegen de schroeven uit panlatten, buigen er clipjes om, of breekt de hele plaat?”
SANDWICHPANELEN VERSNELD VEROUDEREN
De nieuwe gevelsystemen worden als prefab in een aluminium frame met daartussen isolatiemateriaal aangebracht, de zogenaamde sandwichpanelen. Dan is het van belang te weten of zulke panelen onder invloed van wind en weer intact blijven. Een trots van BDA testing is de SCUD, wat staat voor ‘System test for Constructions Under Degradation’.
Dit is een schuinstaande container waar prefab panelen ingeschoven kunnen worden om ze bloot te stellen aan honderden infrarood lampen. “Met deze opstelling simuleren we de warmtestraling, en de regen (koude) die op dit soort panelen komt, in een versnelde verouderingstest. Na enige tijd kun je visueel vaststellen of er onthechting ontstaat tussen de isolatielaag die vastzit aan het metaal. Houdt de sandwichconstructie stand of komt deze los onder invloed van warmte en koude?” Accountmanager Erik Steegman voegt toe. “Zijn er daarvoor nieuwe testen nodig, dan maken we daar een toestel voor. We ontwikkelen ook testen samen met normcommissies en marktpartijen en dan komt zo’n test uiteindelijk in de norm. En we verkopen die apparatuur ook.”
BRANDRISICO’S ZONNEPANELEN
Brandrisico’s bij zonnepanelen zijn een zorg bij verzekeraars en overheidsinstanties, stelt Benjamin Middag. “Er is hier een groot NEN-onderzoek naar geweest. Daaruit is een lijst voortgekomen met
Laborante Fatma Konal schuift isolatiemateriaal in de Lambdameter voor de bepaling van de thermische weerstand van isolatiematerialen.
aanwijsbare oorzaken van brand bij pv-zonnepanelen. Branden blijken bijvoorbeeld in een aantal gevallen met connectoren te maken te hebben. Verkeerde stekkers gebruikt die net niet lekker aansluiten. Daar doen we nu ook onderzoek naar. We zijn bezig een test te ontwikkelen, waarbij we met een kortsluiting een brand simuleren. We maken een vlamboog [die ontstaat wanneer twee elektroden worden losgetrokken en de elektrische lading door de lucht als plasma verder wordt geleid, red.]. We bekijken hoe dat zich ontwikkelt en of de beschermende huls om de connectoren hiertegen voldoende bescherming biedt.”
TESTEN OP VLIEGVUURBESTENDIGHEID
De brandproeven op dak- en gevelsystemen doet Kiwa BDA Testing deels op locatie, deels met partners. Groene daken, innovatieve gevelbekleding, nieuwe milieuvriendelijkere isolatiematerialen en de opkomst van zonnepanelen maken dat brandrisico’s aan het verschuiven zijn. Neem alleen al de brand in Arnhem, waarbij de brandweer door aaneengesloten zonnepanelen geen gat in het dak kon maken om de brand te kunnen bestrijden. “Hierdoor is de visie door sommige
‘We gaan regelmatig naar de Twente Safety Campus, voor brandproeven op grote schaal op daken van 6 x 6 meter’
Nico Haanappel, Kiwa BDA Testing
Labonderzoeken bij Kiwa BDA Testing Toepassingsgebieden:
• Dakbedekkingssystemen, zowel vlak als hellend
• Producteigenschappen van isolatiematerialen en dakbanen
• Bevestigingsmiddelen
• Buitengevelisolatiesystemen
• Sandwichpanelen
• Gevelbeplating
• Waterdampdoorlatende membranen voor daken en gevels
• Hele gevelsystemen
Onderzoek en R&D:
• Stabiliteit, samenstelling en weerstand tegen vaste en variabele belastingen.
• Ontwikkeling van onderzoeksmethoden en testapparatuur als traditionele methoden niet toereikend zijn
• Researchprojecten bij (half)fabricaten of voor gevestigde producten in nieuwe systemen.
• Fluorescentiemicroscopie, waterdichtheidsbepalingen en diverse sterktemetingen voor schadeonderzoek
Brandproeven op:
• Platte en hellende daksystemen
verzekeraars op brandrisico’s behoorlijke veranderd”, weet Steegman. “We testen hier overigens op vliegvuurbestendigheid”, vult Benjamin Middag aan. “Volgens vier internationale methodes, maar in het kort komt het erop neer dat als er zogeheten vliegvuur op een constructie komt, deze brandhaard zich niet mag uitbreiden. We testen dat met een korf, voor de Nederlandse situatie gevuld met 600 gram houtwol, in brand gestoken zonder ventilator. Je kijkt dan hoe ver eromheen
dit gevolgen heeft.” Haanappel: “Voor ander brandonderzoek op grotere schaal werken we samen met Twente Safety Campus, onderzoekscentrum op gebied van brand. Daar gaan we regelmatig heen voor brandproeven op grote schaal op daken van 6 x 6 meter. Bijvoorbeeld met meerdere zonnepanelen om te bekijken wat de brandoverslag is. Voor grotere gevelbranden is er een samenwerking met MPA Dresden dat inmiddels ook onder Kiwa valt.” ●
Accountmanager Erik Steegman (l) en manager testing Nico Haanappel.
