Popfabryk jaarverslag 2020

inhoudelijk jaarverslag 2020

Inhoud

1. Inleiding 1.1 Productiehuis voor Friese popcultuur

pagina

1 3 1.2 Fries, maar met de blik naar buiten 4 2. Artistieke uitgangspunten 6 3. Ondernemersschap 8 4. Producties 9 4.1 Coaching- en professionaliseringstraject 9 4.1.1 deZOO 9 4.1.2 Excite 10 4.1.3 Friese Vinyl Club 11 4.1.4 Hit the North 12 4.1.5 How Far is Now? 14 4.1.6 Nieuwe Makers 14 4.2 Laboratorium voor talentvolle makers 14 4.3 Interdisciplinaire producties 15 4.3.1 Enter Salzirius 16 4.3.2 KOMPOST 16 4.3.3 Up North 17 4.3.4 Wurdspøken 18 4.4 Genre verbindende producties 18 4.4.1 De Domela Passie 18 4.4.2 Klanklânskippen 19 5. Promotie en zichtbaarheid 21 6. Organisatie 22 6.1 Personeel 22 6.2 Huisvesting 23 6.3 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen 23 7. Financiën 24

Colofon

Fotografie: Denise Janssens, Esther Kokmeijer, Henk Veenstra, Johanneke Dijkstra, Lucas Kemper, Niels Knelis, Rick Slagter, Tom van Huisstede, Xanne Vera Wijkamp Vormgeving: Rolina Nell

pagina 1

1. Inleiding

Tijdens de Friese Lente belandden we regelrecht in een winterslaap die het hele jaar zou gaan duren. In dit verslag kijken we dan ook terug op een jaar dat gedomineerd werd door COVID-19 en de impact die dit had op de samenleving, de cultuursector en de Friese makers in de popcultuur die Popfabryk ondersteunt bij het realiseren van producties en het verder ontwikkelen van hun talent. Een jaar waarin we drukker waren dan ooit met het organiseren en aanpassen van producties die uiteindelijk nauwelijks publiekelijk opgevoerd konden worden. Een jaar dat een zoektocht werd naar alternatieve productie- en presentatievormen en een beroep deed op onze flexibiliteit en ons innoverend vermogen. Ondanks het wegvallen van presentatieplekken bij poppodia en festivals, zijn we uitermate relevant gebleven voor de ontwikkeling van Friese makers in de popcultuur.

Popfabryk heeft als penvoerder van Up North en samenwerkingspartner in Hit the North het initiatief genomen voor het overkoepelende Platform Popcultuur Noord-Nederland; een breed Noordelijk samenwerkingsverband in de popcultuur. Het Platform Popcultuur Noord-Nederland heeft begin 2020 met ondersteuning van We the North een aanvraag ingediend voor ontwikkelinstelling binnen de Basisinfrastructuur (BIS). Deze aanvraag is nog niet gehonoreerd en daarom werken we ver-

der aan het verstevigen van dit platform richting een nieuwe aanvraag over vier jaar.

Onze meerjarenaanvraag bij de Provincie Fryslân is afgelopen jaar positief beoordeeld evenals onze aanvraag bij de Gemeente Leeuwarden, waardoor we onze ambitie als productiehuis voor Friese popcultuur verder kunnen vormgeven in samenwerking met relevante partners.

Op productioneel niveau zijn er in Up North verband toch weer bijzondere Friese producties gemaakt zoals PAVEL en ALS EEN WIJF. Uit onze jaarlijkse samenwerking met Explore the North is de productie Enter Salzirius tot stand gekomen.

De Domela Passie van Meindert Talma is met inachtneming

van de RIVM-richtlijnen toch nog een aantal keer opgevoerd.

Europese optredens waren via ons netwerk Excite niet mogelijk, maar de uitwisseling tussen Friese en Europese muzikanten hebben we vervolgens vormgegeven via The Excite Co(vid)-writing Project. In ons Noordelijk talentontwikkelingstraject Hit the North, hebben afgelopen jaar de Friese acts Seewolf, The Resurrection en Delore stappen gezet richting een professionele carrière. In 2020 hebben we Wurdspøken geïnitieerd, een project waarbij straattaal en streektaal versmelten in een show van Noord- en Oost-Nederlandse hiphoptalenten. Met KOMPOST (komposities voor koptelefoons) zijn we de samenwerking aangegaan met New Noardic Wave en kwamen er zo vier audiovisuele producties tot stand op bijzondere locaties in Fryslân. De Friese Vinyl Club heeft in 2020 drie Friese acts gereleased, waarbij helaas slechts één live en één is doorgeschoven naar komend jaar. Op de valreep van 2020 is de Friese act Faske in het kader van deZOO afgereisd naar Den Haag voor een residence. Tot slot hebben we als reactie op COVID-19 via het TalentLab het succesvolle project ThuisLab in samenwerking met 3voor12/Friesland gelanceerd en makers uitgedaagd tot nieuwe kleinschalige producties vanuit de thuissituatie.

Ook in 2020 heeft Popfabryk, ondanks de beperkingen door COVID-19, met haar activiteiten duidelijk invulling gegeven aan de verbreding en verdieping van de popcultuur, waarbij de interactie tussen verschillende kunstdisciplines vorm heeft gekregen. Hierbij aandacht schenkend en stappen nemend op het vlak van duurzaamheid en de Fair Practice Code.

In dit jaarverslag worden alle Popfabryk activiteiten van 2020 beschreven met als basis het beleidsplan 2017 - 2020 en de

popfabryk & 3voor12/friesland (thuislab - zipora tieman)

pagina 2

daarin gestelde artistieke uitgangspunten en de operationele doelen. Popfabryk ontwikkelt talent op het terrein van popcultuur. Zij realiseert vernieuwende professionele producties in Fryslân en bereikt daarmee een breed en nieuw publiek, in Fryslân, in Nederland en daarbuiten.

1.1 Productiehuis voor Friese popcultuur Popfabryk is het productiehuis voor Friese popcultuur. Sinds 2009 ondersteunt Popfabryk met succes talentvolle Friese makers in hun artistieke en professionele ontwikkeling. Verrijking, verdieping en vernieuwing van de popcultuur zijn hierbij belangrijke uitgangspunten, evenals de interactie tussen popmuziek en andere kunstdisciplines.

Popfabryk gebruikt een brede definitie van popcultuur die alle kunstvormen raakt. Popcultuur is discipline-overschrijdend en verbindend, van muziek, poëzie, vormgeving, fotografie, film, multimedia, design, mode, theater en de opzettelijke vermenging en onderlinge confrontatie van deze kunstvormen.

Steeds meer makers zoeken de samenwerking en interactie met andere disciplines vanuit hun eigen artistieke achtergrond, de klassieke discipline indelingen zijn hier steeds minder op van toepassing. Dit vraagt om andere beoordelingscriteria, het speelt met de verwachting van het publiek en vindt niet vanzelfsprekend plaats op een poppodium of in een theaterzaal. Popfabryk ondersteunt Friese makers en gaat hierbij uit van maatwerk. Popfabryk zet hierbij haar expertise en netwerken in, trekt specifieke expertise aan en staat zo al jaren garant voor kwalitatieve producties in al haar verschijningsvormen. pagina 3

Popfabryk heeft een sterke regionale inbedding in Fryslân en daarmee haar eigen culturele realiteit, dat zijn weerslag heeft in het artistieke beleid. De landschappelijke en cultuurhistorische kwaliteiten en waarden vormen hierbij een inspiratiebron. De Friese taal, cultuur en/of landschap spelen dan ook een belangrijke rol in de producties (o.a. Wurdspøken, De Domela Passie, KOMPOST, Skeylja, Klanklânskippen en FEAN).

Popfabryk heeft haar basis in Leeuwarden, een stad die zich wil profileren als popstad. Ze sluit naadloos aan bij deze ambitie en vormt een belangrijke schakel in de keten van talentontwikkeling en professionalisering.

Popfabryk is een netwerkorganisatie en vormt een cruciale schakel binnen de keten van talentontwikkeling in de popcultuur die Fryslân rijk is. Ze werkt samen met en sluit aan op podia, opleidingen, festivals, organisaties, initiatieven, startups en ondernemers in het Friese en Noordelijke culturele veld. Producties worden ontwikkeld in samenwerking met verschillende partners waaronder zowel non-profit als marktpartijen. Popfabryk onderscheidt zich door de ontwikkeling en professionalisering van de talentvolle maker als startpunt te hanteren.

Friese samenwerkingspartners in het afgelopen jaar bij diverse producties waren met name: Explore the North, New Noardic Wave, Media Art Friesland, Cowboy Killers, Snoet & Smoel, Deep Grooves, Minerva Academie voor Popcultuur, Podium Asteriks, Neushoorn, Westerkerk, Into the Great Wide Open, SELF.collective, Keunstwurk en Friesland Pop. Verder maakt Popfabryk onderdeel uit van het Fries Popnet, dat afgelopen jaar tevens het nieuwe event Friese Lente heeft geor-

ganiseerd, en is onderdeel van het Directeurenoverleg Leeuwarder Culturele Instellingen (DOLCI). Ten behoeve van Friese makers is er door LF2028 een overleg geïnitieerd tussen Popfabryk, New Noardic Wave, Keunstwurk, VHDG, Tryater en Explore the North. Dit initiatief moet nog verder vorm krijgen, wat afgelopen jaar door COVID-19 niet is gelukt, maar wil bijeenkomsten initiëren en eigenzinnige Friese makers faciliteren ten behoeve van hun ontwikkeling.

Voorbeelden van gerealiseerde producties in de afgelopen jaren zijn: PAVEL, Enter Salzirius, KOMPOST, Friese Vinyl Club, De Domela Passie, Ravijn, In de Vitrine, Phantom Incentives, Issue Wrestling, Food for Thought, deZOO, Soort van Hetzelfde / Transmission, WINDOWLICKER, FEAN, Je denkt dat het komt, Somnium, LJERKE, Hjir, Yakumo Orchestra, Space Invaders, Klanklânskippen, Broken Brass Ensemble, Skeylja, Frisian Writers Week, Ykaro, De Dingen Die Vallen, Sound = Vision, Mash my bits up, Seeljocht, OpKomst, Explore the North, Eins,Zwei Drie Fjouwer!, Freesonica en Excite.

1.2. Fries maar met de blik naar buiten Popfabryk richt de blik naar buiten en zoekt actief de samenwerking op regionaal, nationaal, Europees en internationaal niveau. Uitgangspunt hierbij is het creëren van mogelijkheden voor talentvolle makers en daarmee bijdragen aan een dynamisch Fries cultuurklimaat waarin die makers kunnen gedijen.

Afgelopen jaar is de samenwerking op noordelijke schaal verder vormgegeven in het productieplatform Up North voor jonge noordelijke makers in de urban- en popcultuur en het ontwikkelingstraject voor opkomende acts Hit the North. Het samenwerkingsverband We the North heeft hierin een stimu-

lerende rol gespeeld. Met deze toegenomen noordelijke focus is de ambitie van Popfabryk als productiehuis voor noordelijke popcultuur, weliswaar in een andere vorm, toch steeds meer realiteit. We hebben het initiatief genomen voor het overkoepelende Platform Popcultuur Noord-Nederland; een breed Noordelijk samenwerkingsverband in de popcultuur.

Het Platform Popcultuur Noord-Nederland heeft een aanvraag ingediend voor de Basisinfrastructuur (BIS), waarbij Popfabryk als penvoerder optrad.

Noordelijke samenwerkingspartners in het afgelopen jaar bij diverse producties waren met name: Stichting Meindert Talma, POPgroningen, K&C Drenthe, Garage TDI, Urban House Groningen, Excelsior Recordings, Noorderzon en Eurosonic Noorderslag.

Popfabryk maakt onderdeel uit van de landelijke infrastructuur van productiehuizen voor popcultuur. Deze productiehuizen zijn: Paradiso Melkweg Productiehuis (West-Nederland), De Nieuwe Oost (Oost-Nederland), De Coöperatie (MiddenNederland) en Popfabryk (Noord-Nederland). In het Landelijk Overleg Productiehuizen krijgt de onderlinge samenwerking vorm, wordt ervaring en expertise uitgewisseld en informatie gedeeld. Via het Landelijk Overleg Productiehuizen zijn we indirect verbonden met POP.nl en de Popcoalitie. Het Landelijk Overleg Productiehuizen is in 2020 één keer fysiek en twee keer online bij elkaar gekomen.

Popfabryk is partner in het Europese netwerk Excite: Exchange of International Talent in Europe. Dit Europese uitwisselingsprogramma bestaat sinds 2009. Excite biedt speelplekken, ervaring, kennis en netwerken voor aanstormende Friese pagina 4

acts in Europa en voor aanstormende Europese acts in Fryslân. Doel van het project is talentontwikkeling en professionalisering van Friese acts binnen een Europese context.

Popfabryk heeft afgelopen jaar de coördinatie van Stage Europe Network overgedragen naar Friesland Pop. Stage Europe Network richt zich op een jongere groep muzikanten, waarbij de nadruk ligt op samenwerking tussen jongeren uit verschillende Europese landen en de eerste muzikale stappen in Europa. Friesland Pop opereert nu al in dit netwerk en zal vanaf 2021 de coördinatie hiervan op zich nemen. Popfabryk blijft langs de zijlijn betrokken als het gaat om de artistieke ontwikkeling van talentvolle muzikanten met een professionele ambitie.

Popfabryk heeft een initiërende, bemiddelende en ondersteunende rol gespeeld richting Podium Asteriks bij de EU aanvraag voor de actie ‘co-operation of small music venues’, met partners MEZZANINE uit Oekraïne, PANAMA uit België en Firlej uit Polen. Het ingediende project How Far is Now? is eind 2020 gehonoreerd en er wordt nu onderzocht hoe het initiële plan aangepast kan worden aan de huidige COVID-19 situatie. Deze samenwerking komt voort uit het Tandem Fryslân project Transmission tussen Popfabryk en NGO Territory in Oekraïne. We blijven Podium Asteriks verder ondersteunen bij de uitvoering van dit EU project.

Samenwerking is voor ons niet alleen belangrijk in het realiseren van producties, maar ook in het opbouwen en uitwisselen van expertise. Deze expertise en netwerken kunnen weer ingezet worden voor de ontwikkeling van talentvolle makers. pagina 5

popfabryk & explore the north (enter salzirius - gemale aristote bofunda)

2. Artistieke uitgangspunten

Nieuwe producties van Popfabryk worden vanuit twee uitgangspunten geïnitieerd. Er wordt gewerkt aan autonome creatieve ideeën van talenten en aan eigen producties waarvoor creatieve Friese makers worden gescout. Bij alle producties wordt gelet op innovatie, presentatie, kwaliteit en publieksbereik. Verder is er oog voor de mate waarin de producties en ondersteuningstrajecten bijdragen aan het ondernemerschap van de makers en ze helpt bij het verwerven van economische zelfstandigheid.

Popfabryk opereert binnen de culturele context van Fryslân, dat zie je terug in het artistiek beleid. Het Noorden staat symbool voor rust, ruimte, vrijheid, ontdekkingskracht, avontuur en de poëtische leegte van het landschap. Het is een gebied met een bijzondere geschiedenis met interessante verhalen.

zijn;

• overeenkomen met het artistieke profiel en/of ambitie van de maker(s);

• aansluiten bij de uitvoeringsvaardigheden van de makers; • zeggingskracht heeft en het beoogde publiek weet te

beroeren, te prikkelen of te verrassen.

Deze begrippen zijn niet alleen onderhevig aan maatschappelijke en culturele veranderingen, maar krijgen pas betekenis binnen een van tevoren bepaalde context. Popfabryk opereert hierbij binnen de context van de Friese en noordelijke popcultuur.

In deze beleidsperiode heeft Popfabryk bij de realisatie van producties ingezet op samenwerkingsverbanden. Zo is afgelopen jaar met Explore the North de productie Enter Salzirius tot stand gekomen. Met Eurosonic Noorderslag wordt Hit the North gerealiseerd en met Urban House Groningen en Garage TDI vormen we de productiekern van Up North. KOMPOST is een coproductie met New Noardic Wave. De Domela Passie van Meindert Talma is geproduceerd in samenwerking met Excelsior Recordings, Museum Heerenveen en Keunstwurk.

Voor het mede vormgeven van het artistiek beleid wordt er gewerkt met wisselende ‘Artistieke Commissies’ die bij ideeën voor producties vanuit artistiek oogpunt kijkt naar de mate waarin deze: • eigenzinnig en authentiek zijn; • een innovatieve waarde hebben; • verbonden zijn met de regio; • de grenzen van de popcultuur onderzoekt; • discipline en/of genre overschrijdend en/of onderzoekend popfabryk & up north (als een wijf - jamila faber)

pagina 6

pagina 7

popfabryk & excelsior recordings (esther de jong)

3. Ondernemerschap

De financiering van kunst- en cultuur staat al geruime tijd onder druk en met COVID-19 is dit alleen maar toegenomen. Dit heeft gevolgen gehad voor de bandbreedte van het aanbod en de arbeidsmarktsituatie van veel werkende in de cultuursector. Ook in de muziekindustrie worden minder risico’s genomen en wordt nauwelijks geïnvesteerd in talentontwikkeling. Bij podia staat de exploitatie onder druk en daarmee de programmering van opkomend talent en risicovolle programmering.

ken en strategieën ontwikkelen voor wanneer een dergelijk risico optreedt. Bij ideeën voor nieuwe producties wordt dan ook een kosten-batenanalyse gemaakt. Hoewel artistieke uitgangspunten van groot belang zijn, wordt een productie niet gestart voordat er vertrouwen is in de return-on-investment, dit kan zowel financieel, promotioneel als artistiek zijn.

De mogelijkheden in de markt zijn nu enorm afgenomen, maar met de steun van de gemeente Leeuwarden en de Provincie Fryslân heeft Popfabryk zich echter weten te ontwikkelen tot een weliswaar relatief klein, maar daadkrachtig en slagvaardig productiehuis voor Friese Popcultuur. Het budget wordt daarbij kosteneffectief ingezet met een zo hoog mogelijk rendement.

Bij de beoordeling van ideeën voor nieuwe producties, zowel groot als klein, staat de balans tussen de aard van de productie, de daarmee samenhangende kosten en de mogelijkheden om daarvoor voldoende middelen te genereren (bij het publiek en bij andere partijen) centraal. Het nemen van risico’s om invulling te geven aan de eigen ambities is hierbij onderdeel van het ondernemerschap. Popfabryk, mede gefinancierd door publieke gelden, moet deze risico’s vanuit haar functie beperpopfabryk & up north (pavel - bente hout & jonathan sipkema)

pagina 8

Popfabryk kijkt met het oog op ondernemerschap naar de mate waarin de productie: • mogelijkheden biedt tot (aanvullende) financiering door fondsen; • mogelijkheden biedt voor het betrekken van sponsors; • in staat is tot het genereren van publieksgelden; • toezeggingen kan krijgen van presentatieplekken voor afname; • bij gebleken succes doorgezet kan worden; • bij tegenvallende externe financiering toch in aangepaste vorm gerealiseerd kan worden; • bijdraagt aan het ondernemerschap van de makers en ze helpt bij het verwerven van economische zelfstandigheid; • door de makers wordt gedragen (inzet van eigen tijd, geld, middelen, netwerken etc.).

Het ondernemerschap is niet alleen een belangrijk onderdeel van de eigen producties, maar is tevens aandachtspunt bij de ondersteuningstrajecten. Popfabryk kiest bij de uitvoering van producties bewust voor het aantrekken van startups en jonge professionals. Popfabryk biedt ze een podium, interactie met andere professionals, ontwikkelingsmogelijkheden, netwerk, portfolio-opbouw en betaalde opdrachten.

Ook is er in de bedrijfsvoering aandacht voor terugkoppeling en informatie richting makers en ZZP-ers over onder anderen facturering, rechtsvormen en BTW. We voeren de dialoog over de Fair Practice Code op instellingsniveau, maar stimuleren tegelijkertijd de makers en acts te onderhandelen over een eerlijke beloning. Popfabryk draagt dan ook niet alleen bij aan de ontwikkeling van creatief talent in Fryslân maar levert ook een bijdrage in de ontwikkeling van de creatieve industrie. pagina 9

4. Producties

De producties vormen de kern van de bedrijfsvoering. De organisatie is daarom zo ingericht dat het flexibel en projectmatig kan opereren, met een minimum aan overheadkosten. Het belangrijkste doel van de producties is talentontwikkeling. Door het inhoudelijk, productioneel en financieel ondersteunen van makers levert Popfabryk een bijdrage aan de (door)ontwikkeling en professionalisering van talenten en het binden van talenten aan Fryslân.

4.1.

Coaching- en professionaliseringstrajecten Het coaching- en professionaliseringstraject Hit the North; het noordelijke traject voor jaarlijks drie Friese, drie Groningse en drie Drentse acts waarin we vanaf 2018 participeren. Popfabryk maakt deel uit van Europese netwerken, waarvan het eerder genoemde Excite de belangrijkste is. We bieden hiermee speelplekken, ervaring, kennis en netwerken voor aanstormende Friese acts.

4.1.1. deZOO De popsector in Den Haag en Leeuwarden wil de banden aanhalen, kennis en ervaring delen en de mobiliteit van muzikanten tussen beide steden vergroten. Tijdens een korte brainstormsessie tussen vertegenwoordigers van een aantal instellingen uit beide steden, waaronder Neushoorn en het Paard, ontstond het idee voor een residence. Eerder heeft de

residence plaatsgevonden met Esther de Jong (Leeuwarden) en de Haagse singer songwriter Pyke. Afgelopen jaar hebben we hard gewerkt aan een vervolg op deze residence.

Het bleek echter moeilijk een nieuwe goede match te maken tussen een Friese en Haagse act. De Haagse partner was het tevens niet gelukt extra budget te realiseren voor de tweede editie van deZOO. Het zou daarom een muzikale uitwisseling tijdens de Haagse Popweek zijn, maar corona besloot anders.

Als alternatief hebben we Faske uitgenodigd voor een residence in Den Haag. Faske is het muzikale pseudoniem van Fasil Kuiper, uit het Noord Friese dorpje St. Jacobiparochie, die inspiratie haalt uit het paradoxale bestaan van een twintiger.

Samen met Jurjen van der Molen heeft hij in de Pollux Studio van Wieger Hoogendorp aan nieuwe muziek gewerkt. We kijken nu of we deze nieuwe nummers volgend jaar kunnen uitbrengen via de Friese Vinyl Club en kunnen release in zowel Neushoorn als Paard.

De residence kwam tot stand als nauwe samenwerking tussen Popfabryk en Popradar den Haag met Paard en Neushoorn als participerende podia. Friesland Pop was deze editie een beetje buiten beeld in verband met bedreiging van hun voortbestaan. deZOO wordt mede mogelijk gemaakt door een projectsubsidie van de Gemeente Leeuwarden.

4.1.2. Excite Excite: Exchange of International Talent in Europe is het Europese uitwisselingsprogramma dat bestaat sinds 2009. Excite wil de uitwisseling stimuleren van nieuw Europees talent op festivals en podia. Elke partner selecteert een act en verplicht zich om een speelplek te garanderen in eigen land. Op deze manier krijgt Fries talent de mogelijkheid om op te treden in

diverse Europese landen. Vice versa kan het Friese publiek kennis maken met acts uit Noord-Europa. Excite leverde al veel internationale ervaringen op voor Friese acts in de afgelopen jaren. De deelnemende partners in het Excite netwerk zijn: • Go North in Schotland – www.gonorthfestival.co.uk • Music:LX in Luxemburg – www.musiclx.lu • KulturUngdom in Zweden – www.kulturungdom.se • SØRF in Noorwegen – www.sorf.no • Poppunt in België – www.poppunt.be • Popfabryk in Nederland – www.popfabryk.nl • Ora in Denemarken – www.ora.dk • RockCity in Duitsland – www.rockcity.de • TAMK in Finland – www.lostinmusic.fi In 2020 hebben, vanwege COVID-19, geen fysieke Europese uitwisselingen kunnen plaatsvinden tussen de partners in het Excite netwerk. In plaats daarvan hebben we het Excite Co(vid)-writing Project geïnitieerd en hebben er een aantal online co-writing weken plaatsgevonden. Tijdens deze weken werden een Friese en Europese Excite-act aan elkaar gekoppeld en kregen artiesten de opdracht om samen tot nieuwe muziek te komen. Deelnemende acts waren: Chai Blaq (Friesland) en NINV (Noorwegen) Wander Kars (Friesland) en Andy’s Echo (Duitsland) Woe Blind Birds (Friesland) en Ivy Flindt (Duitsland) Esther de Jong (Friesland) en Mooneye (België) Alle resultaten zijn gedeeld door 3voor12/Friesland en op hun platform terug te vinden. Ook zijn er korte video’s gemaakt van hun in Zoom opgenomen videocalls. pagina 10

Omdat de optredens van de geselecteerde Friese Excite-acts The Resurrection en Sweetgodanimals op Viva Sounds (SE) en Sonic City (BE) zijn afgelast, hebben we hen opnames van een live videosessie aangeboden. Deze vonden begin december plaats in Neushoorn. De sessies werden opgenomen door producersduo Snoet & Smoel en filmmaker Jonathan Sipkema en zullen in het voorjaar van 2021 gepubliceerd worden op de website van Excite, tezamen met videosessies van alle andere Excite-partners.

Afgelopen jaar heeft Popfabryk het onderhoud van de Excite website overgenomen en deze weer geactualiseerd.

financiering vormde de release in Neushoorn. We hebben vervolgens de mogelijkheid gecreëerd om lid te worden van de Friese Vinyl Club als alternatieve inkomstenbron bij het uitblijven van de live release, maar dit heeft nog te weinig opgeleverd. We hebben daarnaast de aanpak veranderd en daardoor kosten bespaard. De initiële rol van Snoet & Smoel kwam daarmee te vervallen en zij zijn alleen op projectbasis nog betrokken. Friesland Pop, ook partner van de Friese Vinyl Club, heeft eind 2020 aangegeven geen rol meer te kunnen spelen in de Friese Vinyl Club.

Friese bands die de afgelopen jaren deel hebben genomen aan Excite zijn Daily Bread (2009), Greyline (2010), BlackboxRed (2011), Pioneers of Love (2012), MAASK (2013), The Future’s Dust (2014), Sväva en Yuko Yuko (2015), Bastard Sugar en Stuart Mavis (2016), Abdomen en FUNC (2017), CIEL, Cosmute en The Homesick (2018) Seewolf en JSSY (2019).

4.1.3. Friese Vinyl Club De Friese Vinyl Club zet goede Friese acts op de plaat en geeft ze zo een fikse steun in de rug. De Friese Vinyl Club is een initiatief van Popfabryk in samenwerking met Neushoorn en Deep Grooves. Er worden per jaar vier Friese acts uitgenodigd voor de Friese Vinyl Club. Hilbrandt is geselecteerd voor de eerste editie van de Friese Vinyl Club. De plaat is begin 2020 geperst en tijdens de Friese Lente, net voor de corona-maatregelen van kracht werden, succesvol gereleased in een vol Neushoorn. Daarna kwam de Friese Vinyl Club in moeilijk vaarwater, want essentieel onderdeel in aanpak en pagina 11

popfabryk & excite (co(vid)-writing project - woe blind birds)

In november hebben we in samenwerking met Excelsior Recordings Esther de Jong op vinyl gereleased. De release in Neushoorn is een keer verplaatst, maar moest uiteindelijk worden afgelast in verband met de geldende corona-maatregelen. De plaat is vervolgens bij mensen thuis afgeleverd door Esther de Jong persoonlijk. De derde release met Broken Brass is alvast verplaatst naar 2021.

Vinyl is hot en we gaan dan ook vol enthousiasme verder met de Friese Vinyl Club. Er staan voor 2021 al drie acts in optie.

Nu maar hopen dat we weer live kunnen.

4.1.4. Hit the North THit the North is een interregionaal samenwerkingsverband van Popfabryk, POPgroningen, K&C Drenthe, Into the Great Wide Open, Urban House Groningen, de drie provinciale Bevrijdingsfestivals en Eurosonic Noorderslag. Gedurende één jaar krijgen negen acts kennis, faciliteiten en netwerk aangereikt om een substantiële sprong voorwaarts te maken naar een professionele carrière in de muziek. Hit the North is noodzakelijk, omdat gebleken is dat bij noordelijke artiesten zowel de kennis van de industrie als artistieke ontwikkeling verbeterd moet worden om zich goed te kunnen positioneren in het landelijke en internationale veld, en om op lange termijn succesvol en onderscheidend te kunnen zijn. Er wordt toegewerkt naar optredens op festival Into the Great Wide Open en showcasefestival en conferentie Eurosonic Noorderslag, waarmee de acts een nieuw, groot en relevant publiek bereiken. Helaas is Into the Great Wide Open in 2020 geannuleerd in verband met COVID-19 en zal showcasefestival en conferentie Eurosonic Noorderslag begin 2021 een online variant bieden. popfabryk & hit the north (delore)

pagina 12

Het individuele coaching- en professionaliseringstraject wordt in overleg met de act opgesteld. Het traject is maatwerk en sluit nauw aan bij de ontwikkelingsvraag van de deelnemende muzikanten. Iedere act krijgt op basis van de ontwikkelingsvraag een coach, die samen met de act werkt aan de volgende stap in de ontwikkeling. De professionals die in 2020 betrokken waren zijn: Ico Balt, Ton van der Werf, Danny van Tiggele en Ivo Severijns. De act krijgt een werkbudget, waarin de act ook zelf mee-investeert. Het werkbudget wordt in overleg met de coach ingezet. Te denken valt aan studio-opnames, residenties, marketing, enzovoort. Het individuele coachingen professionaliseringstraject wordt nauw afgestemd op het programma van de werksessies (bootcamps).

De vier werksessies duren drie dagen waarin intensief gewerkt wordt aan de volgende aandachtspunten, die per bootcamp wat betreft intensiteit wisselen: artistiek profiel en ontwikkeling, zakelijke ontwikkeling, aandacht voor promotie en presentatie, netwerken en gezondheid. In verband met de geldende RIVM-richtlijnen was het niet verantwoord de werksessies in de gebruikelijk vorm door te laten gaan en is een groot deel van het programma vervangen door online-sessies.

Toen het even weer mogelijk leek om voor een klein publiek op te treden is er een speciale live tour georganiseerd langs de poppodia in het Noorden. De Hit the North acts kregen hiermee de kans om weer te ervaren hoe het is om op een podium te staan en de poppodia konden zich met deze test weer voorbereiden op het mogelijk opnieuw openen van de deuren.

Ondanks COVID-19 hebben de negen deelnemende acts toch een belangrijke stap gemaakt in hun ontwikkeling. Ze hebben pagina 13

een professioneel niveau van netwerken en promotie maken ontwikkeld en de kwaliteit van hun repertoire is gestegen. De acts zijn in staat om zelfstandig verder te bouwen aan hun professionele carrière in de muziekindustrie.

De drie Friese acts die op voordracht van het Friese popveld en namens Popfabryk in 2020 hebben deelgenomen aan Hit the North waren Seewolf, The Resurrection en de winnaar van de Kleine Prijs van Friesland Delore. De winnaar van de door Friesland Pop georganiseerde Kleine Prijs van Friesland, stroomt in principe door naar Hit the North. Voor de selectie van 2021 is er afgelopen najaar als experiment een open call gelanceerd en konden alle Friese acts zich zelf inschrijven voor Hit the North. Hit the North gaat in 2021 uitbreiden van negen naar twaalf acts, waaronder vier Friese acts, waarvan specifiek één hiphop act.

Iedere jaar tijdens Eurosonic Noorderslag presenteren we de nieuwe en afsluitende Hit the North lichting voor een (inter) nationaal publiek in NOORD dé plek voor de Noord-Nederlandse popcultuur tijdens ESNS. De editie van 2020 in NOORD was uitermate succesvol, de editie voor 2021 is wegens COVID-19 afgelast, maar als alternatief werden er in Grand Theatre in Groningen opnames gemaakt van de acts bestaande uit een kort gesprekje en een nummer. Deze wordt uitgezonden in de digitale festivaleditie van Eurosonic Noorderslag.

Friese acts die afgelopen jaren hebben geparticipeerd in Hit the North en haar voorloper Freesonica zijn onder andere: YVI, Lester Blackfield, Esther de Jong, Pendants, Abdomen, Tolls, Bastard Sugar, Sväva, Flying Trashcans, The Future’s Dust, Maask, Daily Bread, A Silent

Express, Pioneers of Love en Monstertux. Meerdere van deze bands stonden in de finale van de Grote Prijs van Nederland en op Eurosonic Noorderslag.

De Hit the North act The Resurection participeert in Excite en krijgt daarmee kans zich verder te ontwikkelen richting Europa.

Hit the North wordt financieel mede mogelijk gemaakt door We the North en Fonds Cultuurparticipatie. De aanvraag bij het Fonds Cutuurparticipatie voor de periode 2021-2022 is gedaan door Popfabryk.

wurk rond het overnemen van twee Urban Arts trajecten, gefinancierd door het Fonds Cultuurparticipatie, van Michelle Samba en Zardy de Haan. Vanaf januari zullen we deze trajecten verder ondersteunen.

4.2. Laboratorium voor Friese popcultuur makers Naast een productiehuis dat eigen producties ontwikkelt, is Popfabryk ook een incubator die kennis, ervaring en netwerk deelt met nieuwe makers die op zoek zijn naar een lossere vorm van samenwerking. Popfabryk geeft advies over projectmanagement, de mogelijkheden tot financiering en stelt haar

4.1.5. How Far is Now? Een internationaal project tussen kleine poppodia rond kennisdeling en ontwikkeling als onderdeel van de EU actie ‘co-operation of small music venues’. Een samenwerking tussen Podium Asteriks, Mezzanine uit Oekraïne, Panama uit België en Firlej uit Polen. Het project zal worden uitgevoerd in 2021 in een COVID-19 gewijzigde versie en Popfabryk zal Podium Asteriks hierbij verder ondersteunen waar nodig en mogelijk.

Onze betrokkenheid komt voort uit de eerder samenwerking in het kader van het Tandem Fryslân project Transmission tussen Popfabryk en NGO Territory in Oekraïne.

4.1.6. Nieuwe Makers Vooruitlopend op het beleidsplan 2021-2024 willen we in het kader van het coaching- en professionaliseringstraject jaarlijks een specifieke maker/groep ondersteunen. Zo hebben we samen met Excelsior Recordings en Esther de Jong een aanvraag ingediend bij het Fonds Podiumkusten bij de regeling Nieuwe Makers. Verder zijn er afspraken gemaakt met Keunstpopfabryk (artic mirage - tristan visser)

pagina 14

netwerk beschikbaar. Regelmatig wordt hierbij ook een kleine financiële bijdrage beschikbaar gesteld als cofinanciering voor de realisatie van dergelijke projecten. Met het beschikbaar stellen van een kleine budget wordt een steun in de rug geboden voor kleinschalige innovatieve ideeën. Voor Popfabryk is dit laboratorium voor nieuwe Friese makers tevens een belangrijke mogelijkheid om nieuwe talenten te scouten. De samenwerkingspartners zijn hierbij zo divers als de ideeën van de creatieve talenten en zorgt hierdoor vaak ook voor nieuwe, soms onverwachte, samenwerkingspartners.

Tieman, ZEA, Ties Wijnen + Réka Révász, Rj van Assen + Jochem Knoef, Reina Rodina + Wander Kars, Adriaan Groffen, Mireille Muller + Trevor Vreeburg, Tristan Visser en Mendie Devine gehonoreerd en gemaakt.

Talentvolle nieuwe makers op het gebied van de popcultuur kunnen hun ideeën en plannen voorleggen aan Popfabryk. Op basis van het plan en de vraag bepaalt Popfabryk, binnen de mogelijkheden die ze heeft, in welke vorm er ondersteuning kan plaatsvinden.

Verdert hebben we Tristan Visser, de enige Friese muzikant die nog wel reisde, ondersteund in zijn project Arctic Mirage.

Arctic Mirage is een audiovisuele ontdekkingsreis naar het noorden van Groenland. De uiteindelijke weerslag van zijn reis krijgt een audiovisuele vorm die gepresenteerd zou worden bij Explore the North in november 2020. Deze presentatie is doorgeschoven naar 2021. Deze reis was een verkenning voor de reis die hij in 2021 wil maken door de befaamde Noordwest Passage.

Als reactie op COVID-19 hebben we in het kader van TalentLab de variant ThuisLab geïnitieerd in samenwerking met 3voor12/Friesland. We hebben hiervoor extra budget gereserveerd en makers uitgedaagd tot nieuwe kleinschalige producties binnen de thuissituatie.

In de eerste ronde zijn kleine productie voorstellen van Esther de Jong, Jos Blomsma, Lester Blackfield, Jamila Faber, Jelle van Gosliga, Timo de Jong, Haitze de Vries, Annemarie Lindeboom + Jeroen van de Bovenkamp + Abel de Grefte, Michelle Samba + Johanneke Dijkstra gehonoreerd en gemaakt.

In de tweede ronde zijn kleine productievoorstellen van Celine Verheij + Jochem Knoef, Gido Lahuis, Zippora pagina 15

In totaal zijn 21 ideeën gehonoreerd van de 44 ingediende voorstellen. Presentaties via 3VOOR12/Friesland. Daarnaast is er eind 2020 nog een ThuisLabLive georganiseerd in samenwerking met Neushoorn, waarin we de gemaakte kleine producties hebben vertoont via de Neushoorn Television special.

4.3. Interdisciplinaire producties Steeds meer makers zoeken de samenwerking en interactie met andere disciplines vanuit hun eigen artistieke achtergrond.

Popfabryk wil deze creatieve talenten een platform bieden om te excelleren, door ze uit te dagen hun grenzen te verkennen en aan te sporen tot vernieuwing. Het produceren van nieuwe, aan popcultuur gerelateerde, kunstuitingen staat dan ook centraal. Met Up North gaven we afgelopen jaar wederom met name jonge makers, de mogelijkheid te experimenteren in dit laboratorium voor interdisciplinaire producties in de popcultuur. Verder is KOMPOST onder invloed van de effecten

van COVID-19 omgevormd tot een audiovisuele productie.

In coproductie met Explore the North is Enter Salzirius, van maker Gemale Aristote Bofunda tot stand gekomen. Helaas heeft er nog geen publieke presentatie kunnen plaatsvinden bij Explore the North aangezien het festival in november is geannuleerd.

4.3.1. Enter Salzirius Jaarlijks doen Popfabryk en Explore the North een gezamenlijke coproductie waar we Friese makers voor uitnodigen. De productie heeft z’n première op Explore the North. In 2019 was dit de band Hilbrandt met de productie Het Ravijn, die we ook in 2020 nog ondersteund hebben. Afgelopen jaar hebben we Gemale Aristote Bofunda met de productie Enter Salzirius uitgenodigd. De multidisciplinaire performance geeft een introductie tot de planeet Salzirius. Een planeet waar je vanuit je innerlijke kern kan leven. Door storytelling, muziek en visuals neemt Gemale je mee door zijn leven om tot Salzirius te komen, met alle uitdagingen van dien. Een indrukwekkend persoonlijk document.

Met het wegvallen van Explore the North als presentatieplek is er voor gekozen een kleine besloten work in progress te laten zien in Grand Theatre in Groningen. Gemale zou mogelijk als maker instromen bij Station Noord, vandaar dat Station Noord expliciet is uitgenodigd voor deze speciale work in progress.

Enter Salzirius zal mogelijk in mei 2021 alsnog bij Explore the North gepresenteerd worden en er wordt nog een album gereleased.

4.3.2. KOMPOST KOMPOST wil de Friese (elektronische) experimentele muziek scene voeden, stimuleren, ondersteunen en zichtbaarder maken en draagt bij aan het versterken van het artistieke klimaat in Friesland. Vier keer per jaar wordt er een Friese componist/ muzikant uitgenodigd voor een residence op locatie van vijf dagen. In die vijf dagen werkt de componist/muzikant aan een compositie van minimaal twintig minuten. De compositie wordt aan het eind van de residence live gepresenteerd op locatie middels draadloze koptelefoons.

Door het wegvallen van festivalpartners om KOMPOST te hosten en te kunnen presenteren, zijn we op zoek gegaan naar een andere vorm. We zijn daarvoor de samenwerking aangegaan met New Noardic Wave, waarmee een audiovisuele presentatie ontstond die ook op een andere manier een publiek kon bereiken. Zo waren muzikant/componist Wander Kars en beeldmaker Lotte Middendorp als artist-in-residence te gast in de Sluisfabriek in Drachten om nieuw werk te maken. Muzikant/componist Tristan Visser en beeldmaker Arnold Nouta waren te gast bij de Folkshegeskoalle Schylgeralân op Terschelling om nieuw werk te maken. Muzikant/componist Maaike Schrikker en beeldmaker Jeroen van de Bovenkamp waren bij Het Tripgemaal in Gersloot om nieuw werk te maken. Voor de laatste editie van 2020 zijn producer Marcel Caron en beeldmaker Heleen Haijtema de samenwerking aangegaan bij Nuweland in Oosterzee.

Deze vier edities zouden we presenteren bij Explore the North en LUNA in Leeuwarden, maar beide festivals zijn geannuleerd. We brengen de vier gemaakte audiovisuele pareltjes van 2020 nu uit op een gerecyclede VHS band in een gelimiteerde pagina 16

oplage, mooi vormgegeven door Wytse Sterk. We opteren alsnog voor een presentatie van KOMPOST bij de aankomende edities van Explore the North en LUNA. De samenwerking tussen Popfabryk en New Noardic Wave en dus in geluid en beeld in KOMPOST is zo goed bevallen dat we dit een vervolg gaan geven.

4.3.3. Up North Up North is een interdisciplinair laboratorium waarin jonge noordelijke cultuurmakers in de urban- en popcultuur kunnen experimenteren en hun talenten kunnen ontwikkelen.

Up North combineert expertise, netwerken, draagvlak en disciplines in een samenwerkingsverband in de kern bestaande uit

Popfabryk, Urban House Groningen en Garage TDI. Gezamenlijk zetten we de schouders onder duurzame talentontwikkeling voor jonge opkomende talentvolle cultuurmakers in de urban- en popcultuur.

In de afgelopen Up North-periode hebben we zestien kleinschalige interdisciplinaire producties gerealiseerd met de volgende jonge noordelijke makers: Desta Matla, Nina Visser, Woe Blind Birds met Evelyn Andoh, Jochem Knoef, Abel de Grefte, Olaf Visser, Pablo Vidales, Ties Wijnen, Emma Dillingh, Merel de Vries, Toscan Verheij, Annegreet Bos, Elizabeth Kooy, Douwe Nauta, Mart Koek en Sander Prins, Esther de Jong samen met Evelien van Arkel, Esker van der Werken, Denise Beekman en Hannegijs Jonker, Tim Verbeek en Eva Koopmans, Cissy Gressmann, Jamila Faber, Philipp Cahrpit, Sander Koning, Evert Prummel, Sanam Tahmasebi, Janneke Hoek, Patrick Hoving, Wietse de Haan, Gerian Hulst, Bart van der Vinne, Dina Popma, Bente Hout, Jonathan Sipkema en Tara Salahshor. Ze zijn geselecteerd uit de 47 ingediende plannen bij de drie open calls.

Een groot deel van deze jonge makers die Up North benaderen met plannen, valt eigenlijk tussen de categorie amateur en professional in. Ze willen allemaal verder, zich ontwikkelen, iets nieuws proberen, zijn verre van onervaren en zeker nog geen professional. Een categorie die de steun van Up North aangrijpt om zich verder te ontwikkelen. In het Noorden is er juist vanuit deze categorie jonge makers in de urban- en popcultuur vraag naar extra aandacht en ondersteuning met mogelijk een professionele carrière in de toekomst.

pagina 17

popfabryk & up north (a trip down memory lane - nina Iggy & philipp cahrpit)

De producties die afgelopen jaar gerealiseerd zijn, maar in verband met COVID-19 niet gepresenteerd konden worden op onder andere de festivals Simmerdeis, Noordelijk Filmfestival, De Broeikas, Explore the North, Winterwelvaart, Noorderzon en Media Art Friesland willen we alsnog in 2021 een podium bieden. De presentatie (-ervaring) is tenslotte een wezenlijk onderdeel van het Up North traject.

Up North wordt financieel mede mogelijk gemaakt door We the North en het Fonds Cultuurparticipatie. Vanuit We the North hebben we afgelopen jaar extra corona-budget gekregen om makers te ondersteunen met MiniLabLive.

Inmiddels zijn de volgende makers ondersteund: Yuf Willie, Hans van der Werf, Jamila Faber, Gido Lahuis, Jesse Kortenschijl, Zipora Tieman, Juersson Hermanus, Michiel Teeuw + Lily Dollner, Tristan Visser, Murel Fijnvandraat en Blondeau.

4.3.4. Wurdspøken We hebben afgelopen jaar Wurdspøken geïnitieerd, een project waarbij straattaal en streektaal versmelten in een show van Noord- en Oost-Nederlandse hiphoptalenten.

Wurdspøken focust zich op het onderzoeken van taal en het stimuleren van dialoog tussen verschillende talen en moedigt deelnemende artiesten aan om creatief om te gaan met meertaligheid en hun schrijfvaardigheid te ontwikkelen. Een initiatief van Popfabryk in samenwerking met De Nieuwe Oost, Cultuur Oost, Stichting Kunst & Cultuur en Urban House Groningen dat voortkomt uit de ambitie om streektaal en dialect op een hedendaagse manier te integreren en actualiseren, in samenwerking met talent uit de hiphop- en rapcultuur.

De eerste werkweekenden stonden gepland eind 2020, maar zijn in verband met COVID-19 verplaatst naar begin 2021.

Deelnemende hiphop muzikanten: Steeby, Obey Reilly, QBeast (Groningen), christopher404, Bas Colenbrander, Jooz (Drenthe), Babs, Agii Fire Flame, JpegJoey (Overijssel), Zowo, Paypie, Jeetje (Gelderland) en Arie, Faske en Alexander Mot (Fryslân).

Wurdspøken komt mede tot stand door ondersteuning van de Proeftuin Meertaligheid van We The North en Fonds21. Fryslân DOK volgt het traject op de voet, uitmondend in een documentaire die wordt uitgezonden op NPO2.

4.4. Genre verbindende producties Popfabryk onderscheidt binnen de producties ideeën van makers die niet zozeer een interdisciplinaire invalshoek hebben, maar die zich richten op het verbinden van genres waardoor iets nieuws ontstaat. De producties Yakumo Orchestra en het Broken Brass Ensemble zijn hiervan voorbeelden.

4.4.1. De Domela Passie Op 18 november 2019 was het een eeuw geleden dat Domela Nieuwenhuis is overleden. Aanleiding voor Meindert Talma om de bijzondere productie De Domela Passie te maken.

Ferdinand Domela Nieuwenhuis (1846-1919) was grondlegger van het socialisme en anarchisme in Nederland. Na een korte periode als Luthers predikant, werd hij actief in de vrijdenkersbeweging, die het zelfstandig denken stimuleerde en zich meer en meer ontwikkelde tot atheïstische beweging. Van 1888-1891 was Domela het eerste en enige socialistische lid pagina 18

van de Tweede Kamer. Daarna trok hij de conclusie dat de parlementaire democratie niet geschikt is voor het verwezenlijken van de socialistische idealen. Aan het eind van de negentiende eeuw bekeerde hij zich tot het anarchisme.

Als geboren en getogen Fries in het dorp Surhuisterveen, kende Meindert de verhalen over Domela die een held was in het zeer armoedige Surhuisterveensterheide en omgeving met zijn vele heidebewoners en plaggehutten. Al op de middelbare school schreef hij De heidedorpen in de noordelijke Wouden van Friesland; een scriptie over zijn armoedige roots. Zijn gitarist Jan Pier Brands (Gorredijk) en bassiste Janke Brands (Beetsterzwaag) zijn ook zeer bekend met het Domela-verhaal. Beide zijn opgegroeid in de gemeente Opsterland, waar Domela heel vaak kwam voor toespraken en demonstraties.

De Domela Passie van Meindert Talma ging in première op 23 november 2019 bij Explore the North en zou daarna tot en met november 2020 op diverse podia in het land te zien zijn. Een deel van de geplande optredens is geannuleerd in verband met COVID-19 en een deel is in aangepaste vorm door gegaan (zonder koor en kleinere band). Er is nog wel opgetreden bij Metropool in Enschede, Eurosonic Noorderslag en VERA in Groningen, Beauforthuis in Austerlitz, Burgerweeshuis in Deventer, Iduna in Drachten, TIS Podium in Oosterwijtwerd, ‘t Damshus in Nij Beets, Kunstkerk in Warffum, Roode Bioscoop in Amsterdam, Crossing Border in Den Haag, Tivoli-Vredenburg in Utrecht. In verband met een aantal geannuleerde shows is de speelperiode van De Domela Passie verlengd en staan er ook nog shows in 2021 gepland.

pagina 19

popfabryk & excelsior recordings (de domela passie - meindert talma)

4.4.2. Klanklânskippen Klanklânskippen is een multidisciplinaire broedplaats, een podium voor experiment, met het Friese landschap als inspiratiebron. Een platform voor onderzoekende makers, waarbij de typerende muziekstroom, die vaak als modern-klassiek, neo-classical of post-ambient wordt omschreven en balanceert op de spannende grens van de avant-garde en klassieke muziek, uitgangspunt vormen.

Improviserend worden disciplines bij elkaar en tot een nooit eerder bestaan gebracht. Er wordt gestreefd naar verstilling, versobering en eenvoud, een tegengeluid met intensiteit, bezinning en concentratie. Iedere productie is een avontuur, zowel voor de makers als voor het publiek.

Producties geïnitieerd vanuit het platform komen tot stand in samenwerking met diverse lokale, nationale en internationale partners, waarbij de basis wordt gevormd door de Friese makers rond Tsjinlûd, Alvaret Ensemble en Piiptsjilling.

Het borduurt voort op eerdere producties als Seeljocht (2011), Skeylja (2012), Japan (2015) en LJERKE (2016).

In 2018 hebben de makers rond Piiptsjilling een internationale editie gerealiseerd als artist-in-residence onder de titel FEAN. Piiptsjilling bestaat uit Mariska Baars, Jan Kleefstra, Romke Kleefstra en Rutger Zuydervelt. Dit collectief bestaat inmiddels meer dan tien jaar en heeft meerdere nationale en internationale releases op haar naam staan. Voor de artistin-residence zijn drie Belgische muzikanten uitgenodigd. Joachim Badenhorst een Belgisch jazzklarinettist en -saxofonist, bekend om zijn improvisaties. De Franse, maar in België wonende Sylvain Chauveau maakt minimale composities

voor akoestische instrumenten, elektronica en zang. De muziek van Annelies Monseré was aanvankelijk gebaseerd op piano en meestal instrumentale. Met het ontdekken van haar stem, werd zang een zwaartepunt. Muzikaal, experimenteerde ze met verschillende instrumenten zoals een cello, gitaar, xylofoon en melodica.

In april 2018 kwamen de makers samen in de Thomastsjerke in Ketlik, waarbij zowel een artistieke als thema gerelateerde uitwisseling plaatsvond resulterend in een opnamesessie. Het opgenomen materiaal is uitgebracht bij Moving Furniture Records en gereleased bij Explore the North in Leeuwarden. Dit album is inmiddels in fysieke vorm uitverkocht.

FryslânDOK heeft het project op de voet gevolgd en materiaal hiervan gebruikt voor het tweeluik VEEN over het veenweidegebied, die uitgezonden is op NPO2.

In 2019 heeft FEAN exclusief opgetreden bij festival Cultura Nova in Heerlen en De Perifeer in Deventer, waarna het Franse label Laaps interesse toonde voor een heruitgave van het album. Er bleek echter nog voldoende hoogwaardig onuitgebracht materiaal voorhanden om een geheel nieuw album te produceren. In 2020 is het tweede album gereleased, maar de hierbij geplande optredens bij onder andere het Oranjewoud Festival zijn in verband met COVID-19 geannuleerd. We proberen komend jaar alsnog een aantal afsluitende optredens te realiseren met FEAN. De productie van FEAN is in handen van Jan Kleefstra van de Stichting Tsjinlûd, die hierbij Popfabryk heeft gevraagd de productie te ondersteunen en te faciliteren. pagina 20

5.0. Promotie en zichtbaarheid

Popfabryk is in eerste instantie een producerende organisatie en niet direct een programmerende of presenterende instelling. De producties, zowel groot als klein, en de acts die participeren in Hit the North en Excite worden veelal geprogrammeerd op podia en festivals zowel in Fryslân, Nederland als Europa. De act of productie staat hierbij centraal. Het publieksbereik van Popfabryk producties en participerende acts is normaliter groot, mede door de podia en festivals waar deze te zien en te horen zijn, terwijl het publiek veelal onbekend is met Popfabryk. Voor ons is de bekendheid onder het grote publiek overigens niet de eerste prioriteit, maar ligt de focus op de bekendheid onder de Friese makers en op de zichtbaarheid voor samenwerkingspartners, financiers en sponsoren.

Popfabryk is actief op Twitter, Instagram en Facebook. De website (www.popfabryk.nl) is actueel. In 2020 hebben we als experiment een beeldmedewerker aangetrokken die tevens een Instagram account heeft opgezet. Voor het komende jaar gaan we hiermee verder en onze publiciteit in woord, maar vooral beeld versterken en ons nadrukkelijker profileren richting een diversere groep eigenzinnige makers.

Perscontacten en samenwerkingsverbanden zijn verder aangehaald en bij ondersteuningstrajecten en producties was Popfabryk goed zichtbaar. Samenwerkingspartners hebben ons meegenomen in hun publiciteitsuitingen, voor zover ze doorgang vonden, zoals Eurosonic Noorderslag, Explore the North, Media Art Friesland, Simmerdeis en Excite.

Ter indicatie maken we jaarlijks een inschatting van het indirecte publieksbereik met de optredens van de Hit the North acts, optredens binnen het Excite netwerk, de Friese Vinyl Club, de Up North producties en de producties De Domela Passie, FEAN en presentaties via het TalentLab. Onze inschatting in 2019 lag op zo’n 65.000 mensen. Door COVID-19 en alle geannuleerde optredens was dit in 2020 slechts een fractie van ons normale bereik. We denken wel dat onze zichtbaarheid onder makers, juist door onze anticipatie op de corona-crisis, is toegenomen. pagina 21

popfabryk & up north (magazine - celine wierda & chemistry publishing)

6.0. Organisatie

De statutaire naam van de stichting is Fries Productiehuis Popcultuur, de verkorte handelsnaam is Popfabryk.

Aan het hoofd staat het stichtingsbestuur, dat afgelopen jaar de volgende samenstelling kende: Albert van der Kooij (voorzitter), Rigt Oostenbrug (algemeen bestuurslid) en Silvie Drees (penningmeester). Het bestuur is bekend met de Governance Code Cultuur en past deze toe en mede op basis daarvan is Sjouke Nauta afgelopen jaar afgetreden als bestuurslid en zal Albert van der Kooij in 2021 aftreden.

6.1. Personeel Het bestuur heeft de dagelijkse werkzaamheden gedelegeerd aan Paul Giesen, die sinds november 2014 zakelijk leider van de stichting is. De zakelijk leider legt verantwoording af aan het bestuur op het gebied van het inhoudelijk en het financiële beleid. De Code Cultural Governance dient hierbij als uitgangspunt. Voor de administratie en boekhouding krijgt de zakelijk leider ondersteuning van administratief medewerkster Desire Hindriks. Het vaste medewerkersbestand, werkzaam voor de stichting is 0,72 fte. De medewerkers van Popfabryk zijn gedetacheerd vanuit Friesland Pop. Popfabryk hoeft hierdoor geen eigen personeelsadministratie te voeren. Daarnaast worden er per project projectleiders op freelance basis betrokken. In 2020 waren dit de volgende personen:

Bente Hout Jan Kleefstra Evelyn Andoh Jochem Knoef Meindert Talma Sjoerd Vriesema

Excite / Up North FEAN Up North KOMPOST De Domela Passie Wurdspøken

De stichting kent statutair een Raad van Advies die tot taak heeft het gevraagd en ongevraagd verlenen van advies aan het bestuur met betrekking tot het beleid en de activiteiten van de stichting in de ruimste zin. De Raad van Advies heeft in het verleden de vorm aangenomen van een vaste Artistieke Commissie. Vanaf 2014 werken we met verschillende Artistieke Commissies die worden ingevuld door wisselende professionals met specifieke expertise. We hebben nu de eerste stappen gezet om de Raad van Advies her in te richten en hierin meteen stappen zetten op het vlak van Diversiteit & Inclusie. In de laatste bestuursvergadering van 2020 is besloten deze Raad van Advies niet statisch, maar overeenkomstig de popcultuur, dynamisch op te zetten.

In het positieve advies op onze aanvraag bij de Provincie Fryslan, werd onder andere geadviseerd om een mogelijk vergaande samenwerking met Friesland Pop te onderzoeken.

Friesland Pop kreeg vervolgens een negatief advies en werd daarmee in haar voortbestaan bedreigd. Omdat Popfabryk gebaat is bij de aanwas van poptalent en Friesland Pop hierin een belangrijke rol speelt, hebben we direct stappen gezet om een vergaande samenwerking te onderzoeken. In een gezamenlijk traject hebben we de inhoudelijke en financiële kaders hiervoor geschetst. Gedurende dit proces is Sjouke Nauta, directeur van Friesland Pop, teruggetreden uit het Poppagina 22

fabryk bestuur en hebben we geen nieuw bestuurslid aangetrokken in verband met een mogelijk bestuursfusie op termijn.

Ook hebben we geen freelancers geworven voor de nieuwe producties, anticiperend op een mogelijk verschuiving van projecturen van de Friesland Pop medewerkers. Friesland Pop koos uiteindelijk met succes voor een andere strategie, met inzet van het behoud van Friesland Pop in haar huidige vorm.

Popfabryk vaart nu weer haar eigen koers, is bezig met de invulling van de vrijgekomen bestuursplek en voert gesprekken met freelancers over de producties voor 2021.

Popfabryk biedt een stagemogelijkheid, maar hier is mede door COVID-19 in 2020 geen invulling aan gegeven. Wel is Popfabryk afgelopen jaar intensiever betrokken geweest bij het curriculum van Minerva Academie voor Popcultuur. We hebben feedback gegeven op het werk in ontwikkeling van de afstudeerders en met een les en project bijgedragen aan het kernprogramma. Popfabryk draagt hiermee bij aan de overdracht van kennis en ervaring op toekomstige entrepreneurs in de culturele sector. Daarnaast bieden de studenten Popfabryk actuele kennis en inzichten uit de praktijk en een link met het onderwijs en draagt het bij aan de diversiteit en inclusie van de organisatie.

stand te laten komen. Ook de behoefte aan opslagcapaciteit en een nadrukkelijker profilering ten opzichte van Friesland Pop maken dit tot een blijvend punt van aandacht.

De huidige RIVM-richtlijnen volgend, is het kantoor van Friesland Pop momenteel onvoldoende geschikt om te werken met meerdere personen tegelijkertijd. Afgelopen jaar is er daarom vooral veel vanuit de thuissituatie gewerkt en hebben online overleggen het fysieke overleg vervangen.

6.2. Maatschappelijk verantwoord ondernemen We zien de noodzaak en voordelen van maatschappelijk verantwoord ondernemen (mvo). Dit betekent dat Popfabryk meer rekening is gaan houden met de effecten, hoe gering soms ook, van de bedrijfsvoering op mens, milieu en maatschappij. Popfabryk heeft in de bedrijfsvoering de volgende uitgangspunten in acht genomen:

• Lokaal waar mogelijk: benodigde diensten en producten worden zoveel mogelijk betrokken bij lokale aanbieders.

• Duurzaam: producten met duurzame eigenschappen heb-

6.1. Huisvesting Popfabryk heeft geen eigen kantoorruimte maar maakte afgelopen jaar gebruik van een flexplek bij Friesland Pop. Popfabryk is een projectorganisatie en heeft geen werkplaats met eigen faciliteiten. Per productie wordt daarom bekeken wat er nodig is om tot een eindproduct te komen. Toch hebben we ons ook voorzichtig georiënteerd op andere locaties, waar we makers ook de ruimte zouden kunnen bieden producties tot pagina 23

popfabryk & explore the north (enter salzirius - gemale aristote bofunda))

•

ben de voorkeur boven wegwerp en/of milieubelastende producten.

Mens- en diervriendelijk: activiteiten en keuze van producten houden rekening met de gevolgen voor mens en dier.

In de praktijk heeft dit geleid tot wisselende keuzes.

De Fair Practice Code is uitgangspunt en we ijveren in samenwerkingsverbanden voor het zoveel mogelijk toepassen daarvan. In 2020 hebben we aandacht besteed aan goede honorering van freelancers en artiesten. We hanteren de toen door SENA geadviseerde dagprijs van € 250,- voor de uitvoerende werkzaamheden van professionele makers. Daar waar het gaat om de talentontwikkeling van makers met een professionele ambitie en de optredens die in deze context plaatsvinden hanteren we andere bedragen. Uitgangspunt was dan een onkostenvergoeding van minimaal € 50,- per maker en/of € 250,- per act. De ontwikkeling rond de Fair Practice Code in de popsector in relatie tot talentontwikkeling, zullen we op de voet blijven volgen en ons beleid daarop verder afstemmen.

Veel optredens en presentaties zijn in 2020 weggevallen door COVID-19, waardoor makers en freelancers in de culturele sector het zwaar hadden. Wij hebben geprobeerd onze producties en besteding van budgetten zoveel mogelijk aan te passen aan de ontwikkelingen en vooral makers te blijven ondersteunen in het maakproces, juist in het afgelopen jaar.

Producties als FEAN, De Domela Passie, Ravijn, Issue Wrestling, Food for Thought en Transmission, hebben een duidelijke maatschappelijke relevantie.

4. Financiën

De Popfabryk, het Friese Productiehuis voor Popcultuur, heeft een sterke regionale inbedding in Fryslân en daarmee haar eigen culturele realiteit.

Dit vormt enerzijds de kracht van de Popfabryk, maar maakt het anderzijds soms lastig de aansluiting op landelijk niveau te bewerkstelligen. Subsidieregelingen zijn niet altijd toegankelijk voor Popfabryk producties in verband met de financieringsstructuur of een beperking in de kwantiteit van aanvragen binnen een kalenderjaar. Popfabryk kiest er daarom in toenemende mate voor om makers te ondersteunen bij aanvragen die via een rechtsvorm van de maker zelf lopen. Dit deel van de cofinanciering bij producties raakt hiermee uit beeld in het financieel jaarverslag van Popfabryk. Deze keuze draagt echter bij aan het ondernemerschap van de makers en legt een grotere verantwoordelijkheid voor het financieel slagen van de productie bij de maker zelf.

Naast gages en de ondersteuning van de Provincie Fryslân en de Gemeente Leeuwarden, heeft Popfabryk in 2019 voor haar producties een bijdrage ontvangen van Creative Europe, Fonds Cultuurparticipatie, Fonds Podiumkunsten, Fonds 21, BNG Cultuurfonds, Gemeente Heerenveen en Prins Bernhard Cultuurfonds.

Het financieel jaarverslag wordt op verzoek toegezonden. pagina 24

pagina 25

Postbus 2585 8901 AB Leeuwarden info@popfabryk.nl www.popfabryk.nl