inhoudelijk jaarverslag 2017
Inhoud 1. Inleiding 2. Organisatie 2.1 Huisvesting
2.2 2.3 2.4 2.5 2.6
Ontstaansgeschiedenis en visie Positionering en samenwerking Artistieke Commissie Promotie en publieksbereik Mvo
3. Producties
3.1 Europa 3.1.1 Excite 3.1.2 Stage Europe Network 3.1.3 Eins, Zwei, Drie, Fjouwer! 3.2 Freesonica 3.3 Hjir 3.4 Je denkt dat het komt 3.5 Klanklânskippen 3.6 Somnium 3.7 TalentLab 3.8 [WINDOWLICKER]
4. Financiën
pagina 1 2 3 3 4 5 6 7
7
7 7 8 8 9 13 13 14 15 17 18
20
Colofon
Fotografie Vormgeving pagina 1
1. Inleiding
De Popfabryk heeft een productief jaar achter de rug, waarvan dit jaarverslag de weerslag vormt. In 2017 is de productie Somnium van Geert van der Velde doorontwikkeld en in het kader van Explore the North vier keer gespeeld in Leeuwarden. Tevens was Somnium in Schouwburg De Lawei in Drachten te zien. De Friese bands FUNC en Abdomen hebben via de Europese netwerken van de Popfabryk op festivals gespeeld in Noorwegen, België en Luxenburg. Freesonica acts Esther de Jong en Pendants zijn een jaar lang intensief gecoacht. Een aantal jonge Friese makers is via het TalentLab in de gelegenheid gesteld hun ideeën te verwezenlijken. Er zijn drie regionale edities van Klanklânskippen gerealiseerd in samenwerking met Schouwburg De Lawei en de Academie voor Popcultuur. De productie Je denkt dat het komt... van Meindert Talma is gerealiseerd in samenwerking met Explore the North en opgevoerd. In 2017 heeft de Popfabryk met haar activiteiten duidelijk invulling gegeven aan de verbreding en verdieping van de popcultuur, waarbij de interactie tussen verschillende kunstdisciplines vorm heeft gekregen.
Andres Fouché, Denise Janssens, Harold Zijp, Jantina Talsma, Jeanette Helgesen, Rene den Engelsman, Xanne Wijkamp Rolina Nell
Een jaar waarin niet alleen hard gewerkt is aan de uitvoering van projecten en producties, maar waarin ook veel tijd en aandacht is uitgegaan naar de ontwikkeling van nieuwe con-
cepten en samenwerkingsverbanden voor de komende jaren zoals het productieplatform voor jonge Noordelijke makers in de popcultuur Up North, het ontwikkelingstraject voor opkomende bands en acts Hit the North en het verticale zeefdrukproject WINDOWLICKER in het kader van Leeuwarden 2018. In dit jaarverslag worden alle Popfabryk activiteiten van 2017 beschreven met als basis het beleidsplan 2017 - 2020 en de daarin gestelde artistieke uitgangspunten en de operationele doelen. De Popfabryk ontwikkelt talent op het terrein van popcultuur. Zij realiseert vernieuwende professionele producties in Fryslân en bereikt daarmee een breed en nieuw publiek, in Fryslân, in Nederland en daarbuiten.
2. Organisatie
De statutaire naam van de stichting is Fries Productiehuis Popcultuur, de verkorte handelsnaam is Popfabryk. Aan het hoofd staat het stichtingsbestuur dat afgelopen jaar de volgende samenstelling kende: Albert van der Kooij (voorzitter), Sjouke Nauta (secretaris), Abelius Reitsma (penningmeester) en Rigt Oostenbrug (algemeen bestuurslid).
Het bestuur heeft de dagelijkse werkzaamheden gedelegeerd aan Paul Giesen, die sinds november 2014 zakelijk leider van de stichting is. De zakelijk leider legt verantwoording af aan het bestuur op het gebied van het inhoudelijk en het financiële beleid. De Code Cultural Governance dient als uitgangspunt voor de verdeling van de taken en bevoegdheden tussen bestuur en zakelijk leider. Voor de administratie en boekhouding krijgt de zakelijk leider ondersteuning van administratief medewerkster Desire Hindriks. Het vaste medewerkersbestand, werkzaam voor de stichting is 0,72 fte. De medewerkers van de Popfabryk zijn gedetacheerd vanuit Friesland Pop. De Popfabryk hoeft hierdoor geen eigen personeelsadministratie te voeren. Daarnaast worden er per project projectleiders op freelance basis betrokken. In 2017 waren dit de volgende personen: Geert van der Velde Bente Hout
popfabryk (excite - func)
Freesonica Excite en Somnium pagina 2
Jan Kleefstra Klanklânskippen / FEAN Kim Dekker WINDOWLICKER In 2017 heeft de Popfabryk ook weer een stagemogelijkheid geboden. Gezien de personeelsomvang van de Popfabryk is er ruimte om een stagiaire voor twee dagen per week te begeleiden. In samenwerking met Friesland Pop is er daarom een gedeelde stageplek aangeboden, waardoor een stagiaire een aantal dagen per week bij Friesland Pop en een aantal dagen per week bij de Popfabryk ervaring kan opdoen. De Popfabryk draagt hiermee bij aan de overdracht van kennis en ervaring op toekomstige entrepreneurs in de culturele sector. Daarnaast bieden stagiaires de Popfabryk actuele kennis en inzichten uit de praktijk en een link met het onderwijs. Het organogram van de stichting ziet er als volgt uit: stichtingsbestuur artistieke commissie
zakelijk leider
administratie projectleider freesonica
projectleider excite / eu
projectleider producties
2.1 Huisvesting Eind 2016 heeft de Popfabryk haar kantoorruimte in de Blokhuispoort opgezegd en zij maakt sindsdien naar tevredenheid gebruik van een flexplek bij Friesland Pop. pagina 3
2.2 Ontstaansgeschiedenis en visie De Popfabryk ontwikkelt sinds 2009 talent op het terrein van popcultuur. De Popfabryk wil een platform bieden voor creatieve talenten om te excelleren. Dit wil zij realiseren door talenten uit te dagen om hun grenzen te verkennen en ze aan te sporen tot vernieuwing. Geen fabriek voor standaardproducten, maar een productiehuis voor innovatieve en creatieve concepten. Verbreding en verdieping van de popcultuur is een belangrijk uitgangspunt, waarbij gezocht wordt naar interactie tussen verschillende kunstdisciplines. Het produceren van nieuwe, aan popcultuur gerelateerde, kunstuitingen is het hoofddoel van de Popfabryk. Alle projecten bieden een toegevoegde waarde aan het reeds bestaande aanbod in Fryslân. Nieuwe projecten van de Popfabryk worden vanuit twee uitgangspunten geïnitieerd. Er wordt gewerkt aan autonome creatieve ideeën van talenten, maar ook aan eigen producties waarvoor creatieve makers worden gescout. Bij alle producties wordt daarbij vooral gelet op innovatie, presentatie en publieksbereik. De producties en ondersteuningstrajecten van de Popfabryk dienen daarnaast bij te dragen aan het ondernemerschap van de makers en hen te helpen bij het verwerven van economische zelfstandigheid. De provincie Fryslân en de gemeente Leeuwarden ondersteunen deze missie van de Popfabryk met financiering voor de periode 2017 - 2020. De Popfabryk heeft zich tot doel gesteld om Friese producties te realiseren die zich landelijk kunnen meten met het aanbod van de productiehuizen voor popcultuur. Kijkend naar het gerealiseerde volume, het jaarlijkse publieksbereik, internationalisering van de activiteiten, de kwaliteit van onze producties en de afname van die producties op gerenommeerde podia en
festivals, stelt het stichtingsbestuur vast dat de Popfaryk sinds haar oprichting in 2009 ruimschoots slaagt in haar doelstellingen. Voorbeelden van gerealiseerde producties in de afgelopen jaren zijn Je denkt dat het komt, Somnium, LJERKE, Hjir, Yakumo Orchestra, Space Invaders, Klankl창nskippen, Broken Brass Ensemble, Skeylja, Frisian Writers Week, Ykaro, De Dingen Die Vallen, Sound = Vision, Mash my bits up, Seeljocht, OpKomst, Explore the North, Eins,Zwei Drie Fjouwer!, Freesonica en Excite.
2.3 Positionering en samenwerking De Popfabryk positioneert zich binnen de nog bestaande landelijke infrastructuur van productiehuizen voor popcultuur. Deze productiehuizen zijn: Paradiso Melkweg Productiehuis (West-Nederland), Productiehuis ON (Oost-Nederland) en de Popfabryk (Noord-Nederland). De focus ligt op de versterking en uitbreiding van de bestaande infrastructuur voor talentontwikkeling, waarbij afstemming, aansluiting op en samenwerking met andere culturele organisaties, instellingen, opleidingen en initiatieven gestalte krijgt. Friesland Pop is een belangrijke partner. Waar Friesland Pop zich als popkoepel richt op de breedte, richt het productiehuis zich op het talent met een professionele ambitie. De Popfabryk past daarbij in de keten van talentontwikkeling die in Frysl창n zeer professioneel en breed opgebouwd is. De Popfabryk heeft in die keten de doelstelling om de talentvolle makers in Frysl창n te ondersteunen met het verwezenlijken van hun professionele ambities. De Popfabryk positioneert zich binnen de Friese culturele infrastructuur graag als spin in het web. Projecten worden ontwikkeld in samenwerking met verschillende partners waaronder zowel non-profit als markt partijen. Om de reikwijdte van producties te vergroten wordt ook de samenwerking met landelijke en Europese partijen gezocht. Per productie wordt er extra expertise ingehuurd, deze kan zowel van praktische (productie, techniek, management etc.) als inhoudelijke aard zijn (choreograaf, theatermaker, componist etc.). Noordelijke samenwerkingspartners in de afgelopen jaren bij diverse projecten waren o.a.: Explore the North, Schouwburg
popfabryk & schouwburg de lawei (productie klankl창nskippen)
pagina 4
De Lawei, Grafisch Atelier Friesland, Tsjinlûd, VHDG, Media Art Festival, Wolf.Atlas, 3S Music, Cowboy Killers, Heksenhamer, POPgroningen, K&C Drenthe, Garage TDI, Urban House Groningen, UITfestival, Minerva Academie voor Popcultuur, Keunstwurk, Stadsschouwburg de Harmonie, Podium Asteriks, Tresoar, Neushoorn, Noordelijk Film Festival, Tryater, Welcome to The Village, Excelsior Recordings, Fries Film Archief, Oerol, Leeuwarden 2018, Into the Great Wide Open, Grand Theatre Groningen, Eurosonic Noorderslag, Noorderzon, Freeze Festival en natuurlijk Friesland Pop. Samenwerking is voor de Popfabryk niet alleen belangrijk in het realiseren van projecten en producties, maar ook in het opbouwen en uitwisselen van expertise. Deze expertise en netwerken kunnen weer ingezet worden voor de ontwikkeling van talentvolle makers. 2.4 Artistieke Commissie Voor het vormgeven van het artistiek inhoudelijk profiel van de Popfabryk wordt er gewerkt met een wisselende Artistieke Commissie. De Artistieke Commissie adviseert over de producties die de Popfabryk initieert of ondersteunt. Talentvolle makers worden aangespoord om plannen in te dienen of worden gevraagd om een plan van de Popfabryk gestalte te geven.
festivals en podia in binnen- en mogelijk buitenland. Ook in 2017 hebben we een gezamenlijke open call gedaan voor Friese makers in de popcultuur. Hierop zijn achttien plannen ingediend, waarvan er vijf zijn geselecteerd en uitgenodigd voor een pitch. In acht minuten konden de makers het plan presenteren aan de Artistieke Commissie bestaande uit Judith Blankenberg (Grand Theatre), Marleen Nagtegaal (Explore the North) en Talitha Stijnman (Paradiso Melkweg Productiehuis). De pitch was openbaar en de makers konden elkaar vragen stellen en na afloop in gesprek treden met elkaar en het panel. Twee voorstellen zijn geselecteerd, die vervolgens door De Popfabryk en Explore the North samen met de makers verder onderzocht worden op realiseerbaarheid in 2018. Aan alle makers die voor de open-call plannen ingediend hebben, maar die niet uitgenodigd zijn voor de pitch, is de mogelijkheid geboden om feedback te krijgen op hun plan. Naast artistieke overwegingen wordt er in de keuze van pro-
In de nieuwe beleidsperiode heeft de Popfabryk bij nieuwe producties ingezet op samenwerkingsverbanden met belangrijke presenterende instellingen in Noord-Nederland. Zo wordt met Explore the North, het festival voor muziek en verhalen op onvermoede plekken in Leeuwarden, jaarlijks een coproductie gerealiseerd die zijn première beleeft op Explore the North en daarna nog een jaar lang uitgezet wordt op pagina 5
popfabryk & schouwburg de lawei (productie klanklânskippen)
ducties gekeken naar de professionaliteit, ambitie en opgebouwde ervaring van de makers. Ook speelt de mate van verkoopbaarheid van de productie een rol. Er wordt daarom een kosten-batenanalyse gemaakt van de productie als geheel. De zakelijk leider heeft hier een belangrijke rol in. Hoewel artistieke criteria van groot belang zijn, wordt een project niet gestart voordat de zakelijk leider vertrouwen heeft in de return-on-investment, dit kan zowel financieel, promotioneel als artistiek zijn. De selectiecriteria die gehanteerd worden zijn: • focus op sterk onderscheidende en kwalitatieve ideeën; • oorspronkelijkheid en authenticiteit; • verbondenheid met de regio; • innovatieve waarde van het plan; • hoge professionele ambities van de makers; • bereikt artistiek basisniveau wat moet blijken uit het opgebouwde portfolio; • voldoende referenties en netwerk binnen het artistieke veld; • product-markt combinatie; • return-on-investment en follow-up van project en artiest.
prioriteit, maar haar focus ligt op de bekendheid onder de Friese makers en op de zichtbaarheid voor samenwerkingspartners, financiers en sponsoren. Ter indicatie is een inschatting gemaakt van het indirecte publieksbereik van de Popfabryk met de optredens van de Freesonica acts, optredens binnen het Excite netwerk, de producties Somnium, Je denkt dat het komt en presentaties via het TalentLab. In 2016 hebben zo’n 45.000 mensen een Popfabryk productie bezocht, hierbij de online activiteiten niet meegerekend. Verder is in 2017 de muziekdocumentaire Hjir via Omrop Fryslân uitgezonden en was ze via Fryslân Doc te zien op NPO2. Dit resulteerde in zo’n 100.000 kijkers die Hjir hebben gezien.
2.5 Promotie en publieksbereik De Popfabryk is in eerste instantie een producerende organisatie en niet direct een programmerende of presenterende instelling. De producties, zowel groot als klein, en de bands en acts die participeren in Freesonica en Excite worden veelal geprogrammeerd op podia en festivals zowel in Fryslân, Nederland als Europa. De band, act of productie staat hierbij centraal. Het publieksbereik van de Popfabryk producties en participerende bands en acts is groot, mede door de podia en festivals waar deze te zien en te horen zijn, terwijl het publiek veelal onbekend is met de Popfabryk. Voor de Popfabryk is de bekendheid onder het grote publiek overigens niet de eerste popfabryk & geert van der velde (productie hjir - svava)
pagina 6
De Popfabryk is actief op Twitter en Facebook. De website www.popfabryk.nl is actueel en er is drie keer een digitale nieuwsbrief verstuurd (april, juni, september). De nieuwsbrief is in 2017 ook in het Fries uitgegeven. Perscontacten en samenwerkingsverbanden zijn verder aangehaald en bij ondersteuningstrajecten en samenwerkingsproducties was de Popfabryk beter zichtbaar. 2.6 Mvo De Popfabryk ziet de noodzaak en voordelen van maatschappelijk verantwoord ondernemen (mvo). Dit betekent dat de Popfabryk meer rekening is gaan houden met de effecten, hoe gering soms ook, van de bedrijfsvoering op mens, milieu en maatschappij. De Popfabryk heeft in de bedrijfsvoering de volgende uitgangspunten in acht genomen: • Lokaal waar mogelijk: benodigde diensten en producten worden zoveel mogelijk betrokken bij lokale aanbieders. • Duurzaamheid: producten met duurzame eigenschappen hebben de voorkeur boven wegwerp en/of milieu belastende producten. • Mens- en diervriendelijk: activiteiten en keuze van producten houden rekening met de gevolgen voor mens en dier. In de praktijk heeft dit geleid tot wisselende keuzes, door verschillende belangen te wegen.
pagina 7
3. Producties
De producties van de Popfabryk vormen de kern van de bedrijfsvoering. De organisatie is daarom zo ingericht dat ze flexibel en projectmatig kan opereren, met een minimum aan overheadkosten. Het belangrijkste doel van de projecten is talentontwikkeling. Door het inhoudelijk, productioneel en financieel ondersteunen van makers leveren wij een bijdrage aan de ontwikkeling van talenten in Fryslân.
3.1 Europa De Popfabryk richt de blik naar buiten en zoekt actief de samenwerking op regionaal, nationaal, Europees en internationaal niveau. Uitgangspunt hierbij is het creëren van mogelijkheden voor talentvolle makers en daarmee bijdragen aan een dynamisch Fries cultuurklimaat waarin die makers kunnen gedijen. 3.1.1. Excite Excite: Exchange of International Talent in Europe. Dit Europese uitwisselingsprogramma van de Popfabryk bestaat sinds 2009. Begin oktober 2016 is er na een intensieve periode van overleg en schrijven een aanvraag ingediend bij Creative Europe. Halverwege 2017 is deze aanvraag positief beoordeelt en ontvangt het netwerk voor twee jaar financiële ondersteuning van de Europese Unie.
De deelnemende partners in het Excite netwerk zijn: • Go North in Schotland – www.gonorthfestival.co.uk • Music:LX in Luxemburg – www.musiclx.lu • KulturUngdom in Zweden – www.kulturungdom.se • SØRF in Noorwegen – www.sorf.no • Poppunt in België – www.poppunt.be • Popfabryk in Nederland – www.popfabryk.nl • Ora in Denemarken – www.ora.dk • RockCity in Duitsland – www.rockcity.de • TAMK in Finland – www.lostinmusic.fi Friese bands die de afgelopen jaren deel hebben genomen aan Excite zijn Daily Bread (2009), Greyline (2010), BlackboxRed (2011), Pioneers of Love (2012), MAASK (2013), The Future’s Dust (2014), Sväva en Yuko Yuko (2015), Bastard Sugar (2016) en Stuart Mavis (2016). In 2017 heeft Abdomen bij Sørveiv in Noorwegen gespeeld en FUNC bij Sonic Vision in Luxenburg en het Play Festival in België.
Elke partner selecteert een band en verplicht zich om een speelplek te garanderen in eigen land. Op deze manier krijgt Fries talent de mogelijkheid om op te treden in diverse Europese landen. Vice versa kan het Friese publiek kennismaken met opkomende bands uit Europa. In 2017 speelden het Duitse The Other SHI op Welcome to the Village, het Belgische Wanthanee en de Zweedse Mira Aasma bij het Freeze Festival. Er zijn in 2017 drie Friese bands gepromoot in Excite. Dit waren Tolls, FUNC en Abdomen. Abdomen en FUNC zijn hierbij geselecteerd door de Europese partners. Tijdens het Freeze Festival heeft de Popfabryk een bijdrage geleverd aan het onderdeel ABROAD en heeft de Duitse partner uit het Excite netwerk een inhoudelijke bijdrage geleverd. 3.1.2. Stage Europe Network (SEN) Stage Europe Network is een samenwerkingsverband van zeven organisaties uit Nederland, Noorwegen, Duitsland, IJsland, Polen, Estland en Frankrijk. In 2016 heeft de Popfabryk een koppeling tot stand gebracht tussen de Rotterdamse partner in Stage Europe Network en Friesland Pop. In 2017 is Friesland Pop de Nederlandse leading partner geworden in dit netwerk, dat zich richt op talentontwikkeling van jonge bands en acts. De Popfabryk heeft nog ondersteuning geboden bij de overdracht en een subsidieaanvraag bij Erasmus+. 3.1.3. Eins, Zwei, Drie, Fjouwer! (EZDF!) Eins, Zwei, Drie, Fjouwer! (EZDF!) is een samenwerking tussen bands en beeldmakers uit Leeuwarden, Rotterdam, Bremen en Hamburg. Het betreft de bands Abdomen (Leeuwarden), Standup ‘69 (Rotterdam), John Monday en We-
popfabryk (excite - abdomen)
pagina 8
goEGO (Hamburg) en Yellowtree en Havington (Bremen). Betrokken fotografen zijn Xanne Wijkamp, Denise Janssens en Bart Postma (Leeuwarden), Christel de Wolff (Rotterdam) Malte Uchtmann (Hamburg), Leonie Hiller en Constantin Lliopoulos (Bremen). Christel de Wolff heeft een selectie gemaakt uit het fotomateriaal rond het project voor een boekpublicatie en expositie. De expositie is in 2017 te zien geweest in WORM tijdens de Rotterdamse Popweek en in Neushoorn tijdens het Freeze Festival. De expositie zal begin 2018 ook nog te zien zijn in galerie Unexpected in Groningen tijdens Eurosonic Noorderslag. EZDF! is Een productie van de Popfabryk (Leeuwarden) in samenwerking met de Popunie (Rotterdam), Musikszene Bremen e.V. (Bremen) en RockCity Hamburg e.V. (Hamburg).
3.2. Freesonica Freesonica is het coachings- en professionaliseringstraject van de Popfabryk voor Friese muzikanten, die op een professionele, zelfvoorzienende manier willen leren opereren binnen het Nederlandse clubcircuit. Jaarlijks worden minimaal twee talentvolle Friese acts begeleid. In 2017 waren dit Esther de Jong en Pendants. De begeleiding bestaat uit intensieve coaching, brainstormsessies, workshops en masterclasses met aandacht voor de volgende punten: • het verder ontwikkelen van een eigen (artistieke) identiteit; • het ontwikkelen van een langetermijnvisie met daarbij behorende planning; • kennisoverdracht met professionals uit de muziekindustrie; • het opzetten en voeren van een financiële administratie; • alternatieve financieringsmogelijkheden; • samenwerkingen bevorderen met professionals (muzikanten, producers, videomakers, grafisch vormgevers etc.); • feedback op presentaties: optredens en opnames; • management en bookings; • PR & social media training. Bij de uitvoering van Freesonica zijn in 2017 de volgende professionals ingezet: Ton van der Werf (coaching en management), Geert van der Velde (coaching en management), Tim Zweistra (videoclip), Wander Kars (producer), Snoet & Smoel (studio opnames), Jan Martien Dekker (videoclip), Björn Baay (videoclip), Chico Ricardo (audio), Xanne Wijkamp (fotografie), Matthijs Herder (producer) en Liv Krake (social media / PR).
pagina 9
popfabryk (ezdf! - abdomen)
Acts die afgelopen edities hebben geparticipeerd in Freesonica zijn onder andere: Abdomen, Tolls, Bastard Sugar, Sväva, Flying Trashcans, The Future’s Dust, Maask, Daily Bread, A Silent Express, Pioneers of Love en Monstertux. Meerdere van deze bands stonden de afgelopen jaren in de finale van de Grote Prijs van Nederland en op Eurosonic Noorderslag. Daarnaast zijn er bands doorgebroken en vormt Freesonica voor muziekprofessionals een belangrijk keurmerk van kansrijke Friese acts. In 2017 heeft de Popfabryk bijgedragen aan de ontwikkeling van Hit the North, waarin ook de twee Freesonica acts hebben geparticipeerd. De poging van de Popfabryk om Freesonica en Hit the North integraal op te zetten en uit te rollen over Friesland, Groningen en Drenthe is nog niet omarmt door Eurosonic Noorderslag; de bepalende partij in Hit the North. De Freesonica acts uit de editie van 2017 stromen dit keer niet door naar Excite in 2018 omdat beide acts onvoldoende aansluiten op het geboden ontwikkelingstraject in Excite. Pendants Indierockband Pendants uit Leeuwarden was in 2016 winnaar van de Kleine Prijs van Fryslân en stroomde door naar Freesonica. Pendants heeft zich in 2017 ontpopt tot een band met serieuze plannen. De band heeft een kwalitatieve live-registratie gemaakt van hun nummer ‘Up and Away’ samen met videomaker Björn Baay en audiotechnicus/producer Chico Ricardo. De band bracht tevens de nieuwe single ‘Nothing to Fear’ uit, die is geproduceerd door producersduo Snoet en Smoel. Tijdens de tweede helft van 2017 is Pendants intensief gaan schrijven voor een debuutalbum dat medio 2018 zal worden opgenomen. Selectie van optredens popfabryk (freesonica- pendants)
pagina 10
-
Eurosonic Noorderslag / Groningen Badhus / De Westereen Fryskbloed Festival / Drachten Neushoorn / Leeuwarden Breminale / Bremen (DE) Bevrijdingsfestival / Leeuwarden Neushoorn / Leeuwarden Musykfabryk / Heerenveen
Pers selectie The Daily Indie ‘In première: de zelfverzekerde debuutsingle Nothing to Fear van Pendants’. www.thedailyindie.nl/in-premierede-zelfverzekerde-debuutsingle-nothing-to-fear-van-pendants
3voor12 Friesland ‘Pendants dendert voort en presenteert nieuwe single’. 3voor12.vpro.nl/lokaal/friesland/artikelen/overzicht/2017/oktober/interview-pendants.html
Info Pendants Web: pendants.band facebook.com/pendantsband Video: youtu.be/4YWgMxb6K7Y Esther de Jong Esther de Jong heeft in 2017 een enorme artistiek ontwikkeling doorgemaakt. De Jong begon aan het Freesonica traject met een groot aantal opnames, demo’s en de nodige podiumervaring, maar het werd al gauw duidelijk dat de ontwikkeling die ze tot dan toe doorgemaakt had niet de vruchten had afgeworpen die de Jong voor ogen had. Samen met coach Geert van der Velde is toen gewerkt aan een nieuwe artistieke identiteit en concept waarin de thema’s ‘dagboekmuziek’ en pagina 11
‘ondergronds’ een centrale(re) rol gingen spelen. De Jong ging hiervoor een samenwerking aan met producer Wander Kars, twee jaar eerder zelf deelnemer aan Freesonica, om de opgenomen demo’s verder te ontwikkelen tot veel uniekere, eigenzinnigere eindversies. De Jong maakte hiervoor tevens nieuwe opnames met Leeuwarder producersduo Snoet & Smoel. De definitieve opnames en producties liggen nu bij producer en mixer Matthijs Herder voor de eindmix. Het debuutalbum zal Meters Diep heten en eind 2018 verschijnen. De Jong is op dit moment in gesprek met een aantal geïnteresseerde platenmaatschappijen voor het uitbrengen van haar album, waaronder met het gerenommeerde Excelsior uit Amsterdam. Overige professionals waar de Jong het afgelopen jaar mee samen heeft gewerkt zijn fotografe Xanne Wijkamp, ten behoeve van nieuwe persfoto’s en social media expert Liv Krake ten behoeve van het ontwikkelen van een duidelijkere online self-marketing strategie. Met videomaker Tim Zweistra maakte de Jong haar eerste videoclip voor het nummer Van Mij die bij 3voor12 Friesland in première is gegaan. De Jong maakte ook een tweede videoclip met filmmaker Jan Martien Dekker. Deze video zal begin 2018 verschijnen ter ondersteuning van De Jong’s debuut EP die voorafgaand aan haar album zal verschijnen. Ook De Jong’s live show is enorm gegroeid. Ze heeft een nieuwe live show ontwikkeld op basis van een loop station waardoor ze nu een groter en gelaagder geluid in haar eentje neer kan zetten. De eerste versie van deze show ontwikkelde ze door middel van een aantal try-outs en ging in première in
juli in de Prinsentuin, Leeuwarden. De Jong heeft de huidige show verder ontwikkeld en op het afgelopen Freeze Festival een hele speciale versie laten zien in samenwerking met vijf kinderen. Deze performance was meer theatraal en verhalend. Iets waarmee De Jong in 2018 verder wil om zich te ontwikkelen tot een volwaardig muziektheatermaker.
van Esther de Jong. 3voor12.vpro.nl/lokaal/friesland/artikelen/overzicht/2017/maart/esther-de-jong.html
De Jong is gevraagd een bijdrage te leveren aan Couperus In Transit naar aanleiding van het 25-jarig bestaan van het Louis Couperus Genootschap. Met als uitgangspunt een reisverhaal van Louis Couperus zijn onder andere Clean Pete, Yorick van Norden, Dave von Raven, Maurits Westerik, Spinvis en Esther de Jong gevraagd een lied te maken. Couperus In Transit verschijnt in 2018 bij Excelsior Recordings.
Info Esther de Jong Web: estherdjd.wordpress.com facebook.com/estherdjd Video: youtu.be/pHUco9En8Pg
Videopremière Van mij’ bij 3voor12 Friesland; Over twijfel en liefde. 3voor12.vpro.nl/update~edebb8c6-c80a-4171-b0f3e58747698838~videopremière-esther-de-jong-van-mij~.html
Selectie van optredens - Eurosonic Noorderslag / Groningen - Prinsentuinconcert / Leeuwarden - Hutspop / Groningen - Freeze Festival / Leeuwarden - Simplon Up / Groningen Pers selectie Dagverslag zaterdag Freeze Festival door 3voor12/Friesland ‘Een overvloed aan Fries talent plus headliners die staan als een huis. 3voor12.vpro.nl/lokaal/friesland/dossiers/festivals/freeze-festival/FF17/FF15-dagverslag-zaterdag.html
Interview met Leeuwarder Courant ‘Stadskunstenaar Leeuwarden belicht verzwegen plekken van de stad’. www. lc.nl/cultuur/Stadskunstenaar-Leeuwarden-belicht-verzwegen-plekken-van-de-stad-22207308.html
Interview met 3voor12 Friesland; Stap in de muzikale wereld
popfabryk (freesonica - esther de jong)
pagina 12
3.3 Hijr Hjir is een korte muziekdocumentaire waarin drie toonaangevende Friese acts centraal staan. De acts zijn gefilmd op bijzondere Friese locaties, waarbij deze locaties en de omgeving ook een actieve, auditieve rol kregen in de opnames. De Friese bands die het onderwerp vormen van Hjir zijn The Future’s Dust, Sväva en The Black Atlantic. Hjir is in première gegaan tijdens het Noordelijk Filmfestival in 2015. In 2017 is Hjir uitgezonden via Omrop Fryslân en Fryslân Doc op NPO2. Hjir is nu vrij beschikbaar via de website van de Popfabryk. 3.4 Je denkt dat het komt … Je denkt dat het komt… is een audiovisuele show van Meindert Talma. Sander Pleij van Vrij Nederland omschreef hem ooit als Nederlands Onbekendste Popster. Meindert Talma heeft die omschrijving als geuzennaam aangenomen en hem gebruikt als titel voor een cyclus romans met cd waarin hij zijn opkomst als muzikant en schrijver optekent. Kelderkoorts was het eerste deel. Deel twee Je denkt dat het komt… beslaat de jaren 1997-2001, waarin Meindert na zijn debuutalbum Hondert Punten (1997) snel naam maakt als singer-songwriter en dat jaar meteen op Lowlands en Crossing Border speelt. Hoofdthema’s in de tragikomische cyclus zijn Meinderts brandende ambitie om vooruit te komen als muzikant, zijn (soms problematische) liefdesleven, familiebesognes en zijn avonturen met de leden van de Stichting Hobbyrock, een stichting die als doel heeft zich te uiten in zo veel mogelijk mediavormen. De liedjes op de cd zijn onlosmakelijk met het boek verbonden.
the North. De Popfabryk en Explore the North traden op als coproducent van Je denkt dat het komt… . De première vond plaats bij Explore the North, waarna de productie onder anderen nog te zien was bij de Nieuwe Anita in Amsterdam, Vera in Groningen, Ekko in Utrecht en Worm in Rotterdam. De Volkskrant (****): Muzikaal zijn de liedjes in Je denkt dat het komt… fraaier en veelzijdiger getoonzet dan ooit (…) Een dik jaar na zijn prachtige sportballade Jannes van der Wal onderstrepen plaat en boek opnieuw zijn unieke stijl en stem in de Nederlandse popcultuur. (Gijsbert Kamer, 8 december 2017) Leeuwarder Courant/Nieuwsblad van het Noorden (****): De productie en de arrangementen met lekker veel toetsen en alleraardigst gedoseerde elektronica, zijn helemaal top. De liedjes kennen een prettige afwisseling, van het gejaagde ‘Medium Johan’ tot het prachtig verstilde ‘Mach mal Pause’. (Jacob Haagsma, 8 december 2017)
Meindert Talma was één van de ruim twintig makers die een plan indiende voor de open call van de Popfabryk en Explore pagina 13
popfabryk & explore the north (je denkt dat het komt... - meindert talma)
3.5 Klanklânskippen Klanklânskippen is een multidisciplinaire broedplaats en een podium voor experiment, met het Friese landschap als inspiratiebron. Improviserend worden disciplines bij elkaar en tot een nooit eerder bestaan gebracht. In drie weekenden wordt gestreefd naar verstilling, versobering en eenvoud, een tegengeluid met intensiteit, bezinning en concentratie. Iedere editie is een avontuur, zowel voor de makers als voor het publiek. Klanklânskippen is een initiatief van dichter Jan Kleefstra en componist Sytze Pruiksma en kwam in 2017 tot stand in nauwe samenwerking met Schouwburg De Lawei in Drachten, Minerva Academie voor Popcultuur en de Popfabryk.
Twee jonge makers die deel hebben genomen aan Klanklânskippen hebben onder de titel mute als vervolg een kleine productie gemaakt voor het UITfestival in Leeuwarden. Klanklânskippen wil zich verder ontwikkelen tot een platform voor onderzoekende makers, waarbij de typerende muziekstroom die vaak als modern-klassiek, neo-classical of post-ambient wordt omschreven en balanceert op de spannende grens van de avant-garde en klassieke muziek in relatie tot de thematiek van de teloorgang van het Friese landschap, de desastreuze achteruitgang van de biodiversiteit in het agrarisch landschap en de daarmee gepaard gaande achteruit gang van de culturele diversiteit, uitgangspunt vormen.
Tijdens de eerste editie, op zondag 5 februari 2017, onder de titel Poetry & Percussion, werkten er twee dichters, vier slagwerkers en een gitarist naar een zeer spannend optreden waarbij het publiek in het midden van de zaal zat omringd door de muzikanten en dichters. Met medewerking van de SlagwerkFabriek en Academie voor Popcultuur. Onder de titel Inside Out, is Jochem Knoef gevraagd invulling te geven aan de tweede editie op zondag 12 maart. Samen met Olaf Visser, Baz Laarakkers, Abel de Grefte, Pablo Dijkman en Gido Lahuis is er improviserenderwijs gezocht naar het spanningsveld tussen de overprikkelde buitenwereld en de binnenwereld als plek voor rust en bezinning. Voor de derde en voorlopig laatste editie, op zondag 9 april, onder de titel Cosmogonic Cycle is Baz Laarakkers gevraagd invulling te geven. Samen met Jochem Knoef en Tristan Visser is al improviserend de Cosmogonic Cycle verkend. Dit mythologische patroon is terug te vinden in ontstaansmythen over de hele wereld. popfabryk & schouwburg de lawei (productie klanklânskippen)
pagina 14
Producties en projecten geïnitieerd vanuit het platform komen tot stand in samenwerking met diverse lokale, nationale en internationale partners, waarbij de basis wordt gevormd door de Friese makers rond Tsjinlûd, Alvaret Ensemble en Piiptsjilling. Het borduurt voort op eerdere producties als Seeljocht in 2011, Skeylja in 2012 en vormde het platform voor de artist-in-residence Klanklânskippen // Japan in 2015 en Klanklânskippen // Noorwegen in 2016 onder de titel LJERKE. Een studiosessie maakte onderdeel uit van LJERKE en eind 2017 is de cd/dvd bij Eilean Rec. uitgebracht. Het is de bedoeling in 2018 een korte serie optredens te doen in Noorwegen. In 2018 gaan de makers rond Piiptsjilling een internationale editie realiseren als artist-in-residence onder de titel FEAN. Hiervoor is contact gelegd met de Belg Joachim Badenhorst, die in zijn werk een duidelijke belangstelling aan de dag legt voor het landschap. In 2017 zijn hiervoor de eerste stappen gezet. 3.6 Somnium Somnium is een audiovisuele voorstelling van The Black Atlantic - het muzikaal pseudoniem van zanger en muzikant Geert van der Velde - die je meevoert in een zorgvuldig geënsceneerde droomwereld. Het is een wereld met onvoorspelbare en ondoorgrondelijke elementen geïnspireerd door de verhalen van de Japanse auteur Murakami, en geënt op stijlmiddelen en ideeën uit het sciencefiction genre. Waar eindigt de werkelijkheid en begint de droom? Somnium beweegt zich in dit schemergebied tussen droom en werkelijkheid. Het is een ambitieuze totaalervaring van speciaal gecomponeerde live muziek, geluidscollages, veldopnames, pagina 15
popfabryk & geert van der velde (productie somnium)
lichtprojecties, kunstzinnige objecten en dans. In 2016 hebben het Fonds Podiumkunsten en Fonds 21 de productieaanvraag voor Somnium gehonoreerd en is er in het voorjaar intensief aan de productie gewerkt in verband met de geplande première bij festival Noorderzon. Somnium is vervolgens met succes acht keer opgevoerd bij Noorderzon in de periode 25 t/m 28 augustus 2016.
De speelperiode van de voorstelling loopt nog tot en met 2018, waarin nog twintig voorstellingen gerealiseerd gaan worden. We hadden goede hoop dat de productie ook interessant zou zijn voor Oerol, maar blijkt daar qua inhoud en vorm onvoldoende aan te sluiten bij de programmalijnen en prioriteiten.
In de ontwikkeling van de voorstelling heeft een danseres een centrale rol gekregen. De danseres kampte in het najaar met haar gezondheid, waarop in overleg de geplande vijf shows bij Explore the North in Leeuwarden en Schouwburg De Lawei in Drachten in november en december verplaatst zijn naar 2017. In 2017 is Somnium onder regie van Jeek ten Velden doorontwikkeld, heeft Frouke ten Velden de visuals aangescherpt, Mirjam van Duin de choreografie en dans opgepakt, Geert van der Velde verder gewerkt aan de compositie en heeft Serge Aanstoot de techniek en een deel van de productie op zich genomen. Als aanloop naar Explore the North en het Noordelijk Filmfestival beleefde het vernieuwde Somnium zijn première in het weekend van 4 en 5 november 2017 in Leeuwarden, waarbij de voorstelling vier keer is opgevoerd. In december was de voorstelling ook nog te zien in Schouwburg De Lawei in Drachten. Een week voor de voorstelling in Schouwburg De Lawei werden we echter geconfronteerd met de plotselinge dood van onze technicus Serge Aanstoot. Ondanks dit zware verlies en het verdriet is er gezamenlijk voor gekozen de voorstelling in Schouwburg De Lawei door te laten gaan. De opbouw werd onderbroken om de herdenking bij te wonen. Somnium is zowel een droom als nachtmerrie gebleken. popfabryk & geert van der velde (productie somnium)
pagina 16
Een bezoekster over de voorstelling in Schouwburg De Lawei: ‘Heel eerlijk moet ik zeggen dat ik het best indrukwekkend vond... Ik vond de interactie tussen Geert en Mirjam heel mooi, de tent en de visuals.. muziek soms mooi, soms wat te... De voorstelling is eigenlijk vergelijkbaar met helemaal niets wat ik ken, en daardoor soms een beetje onwennig, maar wel iets wat je de eerste dagen nog wel door je hoofd spookt en waar je nog wel even over nadenkt of terugdenkt. Ook het nagesprek was erg leuk, mooi om te zien dat daar toch nog mensen op af kwamen en dat er ook echt nog vragen werden gesteld.’ 3.7 TalentLab Naast een productiehuis dat eigen producties ontwikkelt, is de Popfabryk ook een incubator die kennis, ervaring en netwerk deelt met nieuwe makers die op zoek zijn naar een lossere vorm van samenwerking. De Popfabryk geeft advies over projectmanagement, de mogelijkheden tot financiering en stelt haar netwerk beschikbaar. Soms stelt de Popfabryk een kleine financiële bijdrage beschikbaar voor de realisatie van dergelijke projecten. Met het beschikbaar stellen van kleine budgetten wil de Popfabryk een steun in de rug zijn voor innovatieve ideeën. Voor de Popfabryk zijn de microbudgetten een belangrijke mogelijkheid om nieuwe talenten te scouten. Talentvolle nieuwe makers op het gebied van de popcultuur kunnen hun ideeën en plannen voorleggen aan de Popfabryk. Op basis van het plan en de vraag bepaalt de Popfabryk, binnen de mogelijkheden die ze heeft, in welke vorm er ondersteuning kan plaatsvinden. In 2017 zijn de volgende initiatieven op verschillende wijze pagina 17
popfabryk & freeze festival (abroad- func)
door de Popfabryk ondersteund: Asteriks in Residence - CIEL en The Other SHI (DE) Ze werden onder de noemer Asteriks in Residence vier dagen bij elkaar gezet in een oefenruimte zonder elkaar te kennen. Vier dagen lang schrijven, experimenteren en elkaar motiveren tot het maken van nieuwe muziek. Op dag vijf van het project kregen CIEL uit Leeuwarden en The Other Shi uit Duitsland, tijdens Welcome to the Village, drie kwartier ruimte om aan het publiek te laten horen wat er uit vier dagen opsluiting ontstaan is. In een bomvolle Kolderwolde lieten ze een productie horen waar ze trots op mogen zijn. The Other Shi was tevens een band uit het Europese Excite netwerk van de Popfabryk. Freeze Festival - Jamila Faber Er borrelt iets vreemds uit een put in Graudrecht. Iets smerigs, iets onwelriekends, iets gevaarlijks. Wat is het? Waar komt het vandaan en, niet geheel onbelangrijk, hoe kom je ervan af? Lola & De Grijze Massa is een analoge schaduwanimatie van Jamila Faber, Met elektronische muziek van Dennis van Tilburg en live-verteller Rocco Hueting (bekend van De Staat) neemt Faber je mee naar duistere oorden die niemand eerder durfde op te zoeken. Wees bevreesd doch moedig en trotseer De Grijze Massa.
voud, een tegengeluid met intensiteit, bezinning en concentratie. Ga op avontuur en omarm de verstilling. Tijdens MediaArt Festival is mute verder ontwikkeld en de presentatie hiervan vond plaats op het Freeze festival. 3.8 [WINDOWLICKER] [WINDOWLICKER] is een verticaal zeefdrukproject van Leeuwarder zeefdrukcollectief Cowboy Killers en beeldend kunstenaar Stefan Hoffmann, dat in 2018 wordt uitgevoerd op de ramen van leegstaande panden in de binnenstad van Leeuwarden. Het project gaat op zoek naar het spanningsveld en de dialoog tussen kunst en vormgeving, geeft experiment de ruimte en
UITfestival - mute mute is een audiovisuele installatie van Jochem Knoef en Baz Laarakkers, speciaal ontwikkeld voor de locatie en uitgevoerd tijdens het UITfestival Leeuwarden 2017. In het dagelijkse bombardement aan informatie, desinformatie en meningen biedt de bunker een hernieuwde schuilplaats. Hier wordt al improviserend gestreefd naar verstilling, versobering en eenpopfabryk & cowboy killers (windowlicker)
pagina 18
draagt bij aan een positieve en uitdagende uitstraling van de binnenstad. Het onderzoekt de dialoog met het publiek, de reclame en beeldcultuur. Eind 2016 is er een pilot gerealiseerd waarbij Stefan Hoffmann en de Cowboy Killers gezamenlijk een werk hebben gecreĂŤerd, hierbij stonden technische en artistieke uitwisseling centraal. De pilot is gerealiseerd binnen de context van Explore the North en kwam tot stand met ondersteuning van de Popfabryk. In 2017 is het project verder ontwikkelt voor Leeuwarden 2018, zijn fondsen geworven en kunstenaars en vormgevers uitgenodigd om te participeren in het project. Eind 2017 staat het project klaar om in zijn volle omvang te worden uitgevoerd als onderdeel van Leeuwarden Culturele Hoofdstad van Europa. Naast werk gemaakt door Stefan Hoffmann en de Cowboy Killers; bestaande uit Stefan Sloot, Wytse Sterk en Jelle van Gosliga, zijn acht gast kunstenaars en vormgevers uitgenodigd een werk in Leeuwarden te realiseren. De gast kunstenaars en vormgevers die mee gaan doen aan het project zijn: Mirjam Dijkema, Niels Post, Joris Diks, Henning Rosenbrock & Markus Mengeler (DE), Holger Stark & Tanja Zimmerman (DE), Mara Piccione & Tineke Meirink, Iwona Jarosz (PL) en Anuli Croon.
pagina 19
popfabryk & cowboy killers (windowlicker)
4. Financiën
De Popfabryk, het Friese productiehuis voor popcultuur heeft een sterke regionale inbedding in Fryslân en daarmee haar eigen culturele realiteit. Dit vormt enerzijds de kracht van de Popfabryk, maar maakt het anderzijds soms lastig de aansluiting op landelijk niveau te bewerkstelligen. Subsidieregelingen zijn niet altijd toegankelijk voor de Popfabryk producties in verband met de financieringsstructuur of een beperking in de kwantiteit van aanvragen binnen een kalenderjaar. De Popfabryk kiest er daarom in toenemende mate voor om makers te ondersteunen bij aanvragen die via een rechtsvorm van de maker zelf lopen. Dit deel van de cofinanciering bij producties raakt hiermee uitbeeld in het financieel jaarverslag van de Popfabryk. Dit betreft afgelopen jaar de productie Je denkt dat het komt… van Meindert Talma. Deze keuze draagt echter bij aan het ondernemerschap van de makers en legt een grotere verantwoordelijkheid voor het financieel slagen van de productie bij de maker zelf.
Het financieel jaarverslag wordt op verzoek separaat toegezonden.
Naast de ondersteuning van de Provincie Fryslân en de Gemeente Leeuwarden, heeft de Popfabryk in 2017 voor haar producties een bijdrage ontvangen van Creative Europe het Prins Bernhard Cultuurfonds Friesland/ Grace van Heerewaarden Fonds en het Fonds Creatieve Industrie. pagina 20
Postbus 2585 8901 AB Leeuwarden info@popfabryk.nl www.popfabryk.nl