Popfabryk Jaarverslag 2022

JAARVERS LAG

PRODUCTIEHUIS

VOOR

FRIESE POPCULTUUR

“de eigenzinnige maker centraal”

Excite - Cloudsurfers

1. INLEIDING

Afgelopen jaar kwam haperend op gang door onzekerheid over de aanhoudende en later mogelijke terugkeer van het corona-virus. Popfabryk is in die tijd op zoek gegaan naar alternatieve presentatieplekken en heeft zich minder afhankelijk gemaakt van de bestaande poppodia. Zo zijn we de samenwerking aangegaan met de Stichting Alde Fryske Tsjerken voor de Tsjerketour en met openluchtmuseum It Damshûs in Nij Beets voor de openluchtvoorstelling De Domela Passie van Meindert Talma met Freek de Jonge. We hebben structureel de samenwerking gezocht met LUNA voor de presentatie van de audiovisuele producties van KOMPOST.

Popfabryk constateert bij haar makers in de popcultuur, als gevolg van de corona-crisis, een toenemende aandacht in thematiek voor mentale gezondheid en eenzaamheid. Terwijl de klimaatcrisis en een oorlog het dagelijkse nieuws bepalen, was de aandacht van veel makers afgelopen jaar vooral introspectief. Popfabryk ondersteunt deze makers hierbij in hun artistieke onderzoek en het vormgeven hiervan in nieuwe content. Afgelopen jaar hebben we dan ook weer verschillende Friese makers in de popcultuur ondersteund bij het realiseren van producties, nieuwe content en het verder ontwikkelen van hun talent.

Popfabryk heeft zich ook afgelopen jaar wederom actief ingezet voor samenwerking ten behoeve van het creëren van mogelijkheden voor talentvolle Friese makers in de popcultuur. Popfabryk is onder andere initiatiefnemer van het Platform Popcultuur Noord-Nederland, Platform Popcultuur Fryslân, Kultuer Kollektyf, Up North, Wisselstroom en Wurdspøken..

Popfabryk heeft, ondanks de beperkingen door de corona-maatregelen, met haar activiteiten invulling ge-

geven aan de verbreding en verdieping van de Friese popcultuur, waarbij de interactie tussen verschillende kunstdisciplines vorm heeft gekregen. Hierbij aandacht schenkend en stappen nemend op het vlak van duurzaamheid, inclusie en de Fair Practice Code.

In dit jaarverslag worden alle Popfabryk activiteiten van 2022 beschreven met als basis het beleidsplan 2021 - 2024 en de daarin gestelde artistieke uitgangspunten en operationele doelen.

1.1 productiehuis voor friese popcultuur

Popfabryk is het productiehuis voor Friese popcultuur. Sinds 2009 ondersteunt Popfabryk met succes talentvolle Friese makers in hun artistieke en professionele ontwikkeling. Verrijking, verdieping en vernieuwing van de popcultuur zijn hierbij belangrijke uitgangspunten, evenals de interactie tussen popmuziek en andere kunstdisciplines.

Popfabryk gebruikt een brede definitie van popcultuur die alle kunstvormen raakt. Popcultuur is discipline-overschrijdend en verbindend, van muziek, poëzie, vormgeving, fotografie, film, multimedia, design, mode, theater en de opzettelijke vermenging en onderlinge confrontatie van deze kunstvormen.

Steeds meer makers zoeken de samenwerking en interactie met andere disciplines vanuit hun eigen artistieke achtergrond, de klassieke discipline indelingen zijn hier steeds minder op van toepassing. Dit vraagt om andere beoordelingscriteria, het speelt met de verwachting van het publiek en vindt niet vanzelfsprekend plaats op een poppodium of in een theaterzaal.

Popfabryk ondersteunt Friese makers en gaat hierbij uit van maatwerk. Popfabryk zet hierbij haar expertise en netwerken in, trekt specifieke expertise aan en staat zo al jaren garant voor kwalitatieve producties

in al haar verschijningsvormen.

Popfabryk heeft een sterke regionale inbedding in Fryslân en daarmee haar eigen culturele realiteit, dat zijn weerslag heeft in het artistieke beleid. De landschappelijke en cultuurhistorische kwaliteiten en waarden vormen hierbij een inspiratiebron. De Friese taal, cultuur en/of landschap spelen dan ook een belangrijke rol in de producties.

Popfabryk is een netwerkorganisatie en vormt een cruciale schakel binnen de keten van talentontwikkeling in de Friese popcultuur. Ze werkt samen met en sluit aan op podia, opleidingen, festivals, organisaties, initiatieven, startups en ondernemers in het Friese en Noordelijke culturele veld. Producties worden ontwikkeld in samenwerking met verschillende partners waaronder zowel non-profit als marktpartijen. Popfabryk onderscheidt zich door de ontwikkeling en professionalisering van de talentvolle maker als vertrekpunt te hanteren.

1.2 fries, maar met de blik naar buiten Popfabryk richt de blik naar buiten en zoekt actief de samenwerking op regionaal, nationaal, Europees en internationaal niveau. Uitgangspunt hierbij is het creëren van mogelijkheden voor talentvolle makers en daarmee bijdragen aan een dynamisch Fries cultuurklimaat waarin die makers kunnen gedijen.

Met een toegenomen noordelijke focus en samenwerking is de ambitie van Popfabryk als productiehuis voor noordelijke popcultuur, weliswaar in een andere vorm, toch steeds meer realiteit. Met het oog op een diverser en inclusiever productie en projecten aanbod is er meer aandacht uitgegaan naar hiphopcultuur en wordt er in toenemende mate samengewerkt met Noordstaat (Groningen). Ondanks onze verschillen is er een goede chemie tussen Popfabryk en Noord-

staat uitmondend in samenwerkingsprojecten als wisselstroom, Wurdspøken en recent de gezamenlijke productie Pixel Pocket.

Popfabryk maakt onderdeel uit van de landelijke infrastructuur van productiehuizen voor popcultuur. Deze productiehuizen zijn: Paradiso Melkweg Productiehuis (West-Nederland), BRUT (Oost-Nederland), De Coöperatie (Midden-Nederland) en Popfabryk (Noord-Nederland). In het Landelijk Overleg Productiehuizen krijgt de onderlinge samenwerking vorm, wordt ervaring en expertise uitgewisseld en informatie

gedeeld. Via het Landelijk Overleg Productiehuizen zijn we indirect verbonden met POP.nl en de Popcoalitie. Het Landelijk Overleg Productiehuizen is in 2022 weer fysiek bij elkaar gekomen.

Popfabryk is partner in het Europese netwerk Excite: Exchange of International Talent in Europe. Dit Europese uitwisselingsprogramma bestaat sinds 2009. Excite biedt speelplekken, ervaring, kennis en netwerken voor aanstormende Friese acts in Europa en voor aanstormende Europese acts in Fryslân. Doel van het project is talentontwikkeling en professionalisering van

Pixel Pocket - Irie Weergang Bove en Charlotte Beerda

Friese acts binnen een Europese context. Verder heeft Popfabryk opnieuw Stage Europe Network onder haar hoede genomen, waarmee nog meer Friese acts in Europese projecten kunnen participeren.

Samenwerking is voor ons niet alleen belangrijk in het realiseren van producties, maar ook in het opbouwen en uitwisselen van expertise. Deze expertise en netwerken kunnen weer ingezet worden voor de ontwikkeling van talentvolle makers.

2. ARTISTIEKE UITGANGSPUNTEN

Nieuwe producties van Popfabryk worden vanuit twee uitgangspunten geïnitieerd. Er wordt gewerkt aan autonome creatieve ideeën van talenten en aan eigen producties waarvoor creatieve Friese makers worden gescout. Bij alle producties wordt gelet op innovatie, presentatie, kwaliteit en publieksbereik. Verder is er oog voor de mate waarin de producties en ondersteuningstrajecten bijdragen aan het ondernemerschap van de makers en ze helpt bij het verwerven van economische zelfstandigheid.

Popfabryk opereert binnen de culturele context van Fryslân, dat zie je terug in het artistiek beleid. Het Noorden staat symbool voor rust, ruimte, vrijheid, ontdekkingskracht, avontuur en de poëtische leegte van het landschap. Het is een gebied met een bijzondere geschiedenis met interessante verhalen.

Popfabryk zet bij de realisatie van producties in op samenwerking en co-creatie.

3. ONDERNEMERSCHAP

Bij de beoordeling van ideeën voor nieuwe producties, zowel groot als klein, staat de balans tussen de

aard van de productie, de daarmee samenhangende kosten en de mogelijkheden om daarvoor voldoende middelen te genereren centraal. De corona-crisis heeft zijn stempel gedrukt op de beoordeling van producties in termen van publieksbereik en speelplekken en vroeg om alternatieve strategieën. Hierbij maakten we een andere kosten-batenanalyse dan voorheen, want alternatieve strategieën vragen om ontwikkel- en experimenteerruimte.

Bij podia staat de exploitatie onder druk en daarmee ook de programmering van opkomend talent en risicovolle programmering. Daarnaast is in de corona-periode een ware programmering file ontstaan. Popfabryk is daarom op zoek gegaan naar alternatieve speelplekken en heeft zich minder afhankelijk gemaakt van de bestaande podia. Het gevolg was wel dat de productie hiervan ook steeds vaker zelf gedaan moest worden. Zo is de Tsjerketoer met ZEA en Dina tot stand gekomen en de openluchtvoorstelling van Meindert Talma.

Hoewel artistieke uitgangspunten van groot belang zijn, wordt een productie niet gestart voordat er vertrouwen is in de return-on-investment.

Het ondernemerschap is niet alleen een belangrijk onderdeel van de eigen producties, maar is tevens aandachtspunt bij de ondersteuningstrajecten. Popfabryk kiest bij de uitvoering van producties bewust voor het aantrekken van startups en jonge professionals. Popfabryk biedt ze een podium, interactie met andere professionals, ontwikkelingsmogelijkheden, netwerk, portfolio-opbouw en betaalde opdrachten.

Ook is er in de bedrijfsvoering aandacht voor terugkoppeling en informatie richting makers en ZZP-ers over onder andere facturering, rechtsvormen en BTW. We voeren de dialoog over de Fair Practice Code

Excite - Moonloops & Hana Lili

op instellingsniveau, maar stimuleren tegelijkertijd de makers en acts te onderhandelen over een eerlijke beloning. Popfabryk draagt dan ook niet alleen bij aan de ontwikkeling van creatief talent in Fryslân maar levert ook een bijdrage in de ontwikkeling van de creatieve industrie.

Op de Academie voor Popcultuur hebben we net als het jaar hiervoor een les over het begroten van projecten verzorgd.

4. PRODUCTIES

De producties vormen de kern van de Popfabryk. De organisatie is daarom zo ingericht dat het flexibel en projectmatig kan opereren, met een minimum aan overheadkosten. Het belangrijkste doel van de producties is talentontwikkeling. Door het inhoudelijk, productioneel en financieel ondersteunen van makers levert Popfabryk een bijdrage aan de (door)ontwikkeling en professionalisering van talenten en het binden van talenten aan Fryslân.

4.1 coaching- en professionaliseringstraject

Het coaching- en professionaliseringstraject Hit the North; het noordelijke traject waar in 2022 vier Friese, vier Groningse en vier Drentse acts aan deelnamen. Popfabryk maakt deel uit van Europese netwerken, waarvan Excite de belangrijkste is. We bieden hiermee speelplekken, ervaring, kennis en netwerken voor aanstormende Friese acts.

4.1.1 excite

Excite: Exchange of International Talent in Europe is het Europese uitwisselingsprogramma van Music:LX in Luxemburg, KulturUngdom in Zweden, SØRF in Noorwegen, Poppunt in België, Ora in Denemarken, RockCity in Duitsland, TAMK in Finland, Gorwelion

Horizons uit Wales en Popfabryk in Nederland.

Excite wil de uitwisseling stimuleren van nieuw Europees talent op festivals en podia. Elke partner selecteert een act en verplicht zich om een speelplek te garanderen in eigen land. Op deze manier krijgt Fries talent de mogelijkheid om op te treden in diverse Europese landen. Vice versa kan het Friese publiek kennis maken met acts uit Noord-Europa. Excite leverde al veel internationale ervaringen op voor Friese acts. In 2022 konden de meeste partner festivals weer doorgaan en hebben er weer veel Excite acts kunnen spelen. Alleen Denemarken deed afgelopen jaar niet mee door een wisseling binnen hun organisatie. Ook Noorwegen kon dit jaar geen Excite act hosten door de nasleep van corona. Afgelopen jaar is Gorwelion Horizons uit Wales toegetreden als nieuwe partner tot het netwerk.

Het reguliere uitwisselingsprogramma van Excite is uitgebreid met Excite Plus, waarmee extra activiteiten tussen enkele partners tot stand kunnen komen. Een voorbeeld hiervan is een Excite podium op gerenommeerde festivals als The Great Escape of het Reeperbahn Festival. Vanwege de hoge kosten die dit met zich meebrengt, heeft Popfabryk hier vooralsnog niet in geparticipeerd.

De Friese acts GINGE en Cloudsurfers werden uit onze selectie gekozen om op partner festivals te spelen. GINGE ging in augustus naar MS Dockville in Duitsland waar zij ook nog een radio interview en een fotoshoot had en het hele weekend op het festival kon verblijven. Cloudsurfers ging in december naar VIVA Sounds in Zweden en deed daar nog mee aan panels. Vooraf hadden zij ook nog een optreden in Denemarken weten te regelen.

Zelf ontvingen wij Hana Lili uit Wales op Welcome to

the Village in juli. Zij kwam een aantal dagen eerder voor een residentie met de Friese artiest Moonloops. Samen hebben ze twee liedjes geschreven, waarvan er één is opgenomen, waarbij ook een clip is gemaakt. Ook hebben zij samen nog op kunnen treden in het randprogrammering van Welcome to the Village bij de Ierse Pub Paddy O’ryan. Deze twee artiesten hebben nog steeds contact en zijn zelf nog meer schrijfsessies aan het plannen.

Verder kwam Kuoko uit Duitsland op Explore the North spelen in oktober. Zij wilde geen residentie vooraf doen. Er is nog geprobeerd om een residentie op te zetten tussen het Friese Blondeau en een andere passende Excite act, maar dit kwam niet van de grond wegens beschikbaarheid van de buitenlandse act. Deze residentie met Blondeau gaan we in 2023 alsnog realiseren.

In 2022 zijn en tien online meetings geweest met het gehele netwerk. Daarnaast zijn er ook drie samenkomsten geweest in levende lijve. Gezien de leden van Excite elkaar al een aantal jaren niet meer in het echt hadden gezien, merkten we binnen de groep dat het belangrijk was om elkaar weer eens in het echt te ontmoeten en de banden weer te sterken. Daarom kwamen enkele partners in mei bij elkaar tijdens festival The Great Escape. Daaropvolgend was er in september een bijeenkomst tijdens het Reeperbahn festival. Benadrukt werd het belang van de fysieke bijeenkomst, naast de online overleggen, om Excite verder te kunnen ontwikkelen, nieuwe partners te betrekken en toe te werken naar een mogelijk nieuwe Creative Europe aanvraag. In oktober bezochten we nog het Het SŴN Festival in Cardiff, Wales van de nieuwe Excite partner Gorwelion Horizons. Dit was goed om de banden te sterken met de nieuwe partner en om enkele Excite acts te zien.

Corona heeft het uitwisselingsprogramma en de Europese samenwerking binnen Excite de afgelopen jaren voor grote uitdagingen geplaatst. In 2023 hopen we weer met hernieuwde energie verder te kunnen.

Ook afgelopen jaar heeft Popfabryk het onderhoud van de Excite website verzorgd en deze weer geactualiseerd.

4.1.2 friese vinyl club

Friese Vinyl Club is een initiatief van Popfabryk in samenwerking met Friesland Pop, Neushoorn en Deep Grooves.

De Friese Vinyl Club zet goede Friese acts op de plaat en geeft ze zo een fikse steun in de rug. Er worden per jaar vier Friese acts uitgenodigd voor de Friese Vinyl Club. In 2022 hebben we binnen de onzekere live-mogelijkheden bij de start van het jaar toch vier succesvolle release kunnen doen.

Op zondag 3 april hebben we de speciale release

De Tijd Is Een Schoft; een ode aan 25 jaar Meindert Talma gereleased. De volgende acts hebben met een eigenzinnige cover uit het oeuvre van Talma bijgedragen aan het album; Jamila.X, Willie Darktrousers, Bobby Choco, Blondeau, Zea, Douwe Dykstra, Huub Prins, Onna Limb ft. Jachtgeweer en Esther de Jong.

Op vrijdag 8 april hebben we Orchid van CloudMind gepresenteerd. CloudMind is het duistere muzikale alter ego van muzikant/producer Abel de Grefte: slaapkamerpop vanuit een donker hart.

Op zaterdag 3 september presenteerden we Jij Belt Mij Alleen Wanneer Je Dronken Bent van Faske. Dit hebben we gedaan tijdens het ST>RT Festival in Neushoorn. Op de EP staan 5 nummers, waaronder de hits Jij Belt Mij Alleen Wanneer Je Dronken Bent

en Oceaan.

Op zaterdag 10 december werd High Hopes gepresenteerd, de nieuwe EP van Seewolf. Op de EP natuurlijk ook How The War Began, de single die eind september uitkwam. High Hopes is opgenomen in eigen beheer, in de analoge thuisstudio van de band.

De Friese Vinyl Club heeft een eigen website en facebookpagina en muziekliefhebbers kunnen lid worden van de club. Vinyl is nog steeds hot en we gaan dan ook vol enthousiasme verder met de Friese Vinyl Club.

4.1.3 hit the north

Hit the North is een interregionaal samenwerkingsverband van Popfabryk, POPgroningen, Stichting Kunst & Cultuur, Into the Great Wide Open, Noordstaat, de drie provinciale Bevrijdingsfestivals en Eurosonic Noorderslag.

Gedurende één jaar kregen twaalf acts kennis, faciliteiten en netwerk aangereikt om een substantiële sprong voorwaarts te maken naar een professionele carrière in de muziek. Het individuele coaching- en professionaliseringstraject wordt in overleg met de act opgesteld. Het traject is maatwerk en sluit nauw aan bij de ontwikkelingsvraag van de deelnemende muzikanten. Iedere act krijgt op basis van de ontwikkelingsvraag een coach, die samen met de act werkt aan de volgende stap in de ontwikkeling.

De professionals die in 2022 betrokken waren bij de acts zijn: Camiel Daamen, Danny van Tiggele, Darko Esser, Fred van Kruining, Froukje Bouma, Ico Balt, Ivo Severijns, Simon Akkermans, Thomas Waterreus en Tjade de Vries. De act krijgt een werkbudget, waarin de act ook zelf mee-investeert. Het werkbudget wordt in overleg met de coach ingezet. Te denken valt aan studio-opnames, residenties, marketing, enzovoort.

Het individuele coaching- en professionaliseringstraject wordt nauw afgestemd op het programma van de werksessies (bootcamps).

De werksessies duren drie dagen waarin intensief gewerkt wordt aan de volgende aandachtspunten, die per bootcamp wat betreft intensiteit wisselen: artistiek profiel en ontwikkeling, zakelijke ontwikkeling, aandacht voor promotie en presentatie, netwerken en gezondheid.

Ook deze editie hebben de deelnemende acts een belangrijke stap gemaakt in hun ontwikkeling. Ze hebben een professioneel niveau van netwerken en promotie maken ontwikkeld en de kwaliteit van hun repertoire is gestegen. De acts zijn in staat om zelfstandig verder te bouwen aan hun professionele carrière in de muziekindustrie, maar de Friese acts kunnen ook bij de Popfabryk aankloppen voor ondersteuning en advies.

Deelnemende Friese acts waren in 2022 Moonloops, Historian, Johnny loves me en Renceau. Friese acts konden zich inschrijven voor de open call van Hit the North. De selectie geschiedt op basis van voorselectie door een onafhankelijk panel van deskundigen en de uiteindelijke selectie door de vertegenwoordigers van de betrokken partners. Hierbij zijn naast kwaliteit en potentiële ontwikkelmogelijkheden, provinciale vertegenwoordiging en diversiteit aandachtspunten. Tot nu stroomde de winnaar van de Kleine Prijs van Friesland automatisch door naar Hit the North en ook voor de lichting van 2023 is dit nog het geval. In 2023 wordt deze koppeling losgelaten aangezien niet iedere provincie nog een dergelijke wedstrijd heeft en het ook de vraag is of dit soort bandwedstrijden nog wel voldoende aansluiten bij de muzikanten van nu.

Wurdspøken

Iedere jaar tijdens Eurosonic Noorderslag presenteren we de afsluitende Hit the North lichting voor een (inter)nationaal publiek in NOORD dé plek voor de Noord-Nederlandse popcultuur tijdens ESNS. De editie van januari 2022 was digitaal. In januari 2023 is er echter weer een fysieke afsluitende showcase in NOORD van de lichting 2022.

Friese acts die afgelopen jaren hebben geparticipeerd in Hit the North zijn: Moonloops, Historian, Johnny loves me en Renceau (2022) Faske, Timo de Jong, Blondeau en Cloudsurfers (2021), Delore, Seewolf en The Resurrection (2020), Woe Blind Birds, Lester Blackfield, YVI (2019) Katie Koss, Esther de Jong en Pendants (2018). Hiervan opereren Moonloops, Esther de Jong, The Resurrection, Cloudsurfers Katie Koss en Faske in het landelijke popcircuit.

De ex-Hit the North acts Lester Blackfield en Katie Koss zullen participeren in Excite 2023 en krijgen daarmee de kans zich verder te ontwikkelen richting Europa.

4.1.4 nieuwe makers

Aansluitend op het beleidsplan 2021-2024 willen we in het kader van het coaching- en professionaliseringstraject jaarlijks een specifieke maker/groep ondersteunen. Door de impact van corona zijn de trajecten van Esther de Jong, Michelle Samba en Zardy de Haan uitgelopen.

Esther de Jong is afgelopen jaar verder ondersteund in het verstevigen van haar profiel als artiest en het verder toewerken naar haar debuutalbum, dat nu met vertraging in 2023 verschijnt. Ze is ondersteund bij de videoproductie van haar nummer Nachtjapon en de première daarvan tijdens het Noordelijk Filmfestival (Leeuwarden).

Verder lopen er twee vertraagde Urban Arts trajecten, gefinancierd door het Fonds Cultuurparticipatie, van Michelle Samba en Zardy de Haan.

Michelle heeft eind 2022 haar Urban Arts traject afgesloten

met een work-in-proces presentatie in de Westerkerk (Leeuwarden) als onderdeel van het Creatief Lab van Explore the North | The Sessions. Ze deelde deze avond voor het eerst een klein deel van haar maakproces met halve liedjes, schilderijen, gedichten, archieven en ideeën. Een geboorte van een nieuw sterrenstelsel en de start van een langer onderzoek. Muziek, performance, gedichten en kunst: multitalent Michelle Samba kent geen grenzen in haar creativiteit. Tijdens een drukbezochte avond avond nam ze het publiek mee naar haar eigen universum om samen met het publiek op reis te gaan binnen haar werk. Ze nam het publiek mee op de verkenning van de grenzen van de werkelijkheid en doorkruiste met haar het schaduwgebied tussen creativiteit en waanzin, tussen front- en backstage en tussen vinden en zoeken.

Zardy werkt aan een persoonlijke film over het overwinnen van obstakels. Vanuit zijn jeugdliefde voor skate- en actiefilms en zijn passie voor freerunning is dit de combinatie voor hem om een verhaal te kunnen vertellen. Hij gaat hiervoor verschillende locaties bezoeken en benadert deze vanuit zijn freerunning perspectief.

4.1.5 wisselstroom

Wisselstroom is een samenwerking tussen Popfabryk, Noordstraat en Lake Woozoo onder de vlag van het Platform Popcultuur Fryslân. In 2022 heeft de tweede editie van Wisselstroom plaatsgevonden.

Wisselstroom is een tweedaagse artist in residency in de studio’s van Lake Woozoo waarbij een Groningse hiphopartiest aan een Friese hiphopartiest wordt gekoppeld. Ook wordt er steeds een producer uit Groningen of Fryslân bij de residency betrokken. Op de eerste dag maken de artiesten samen met de producer een song. Op de tweede dag wordt er van deze song een live sessie opgenomen. Het maakproces en de live sessie worden gefilmd en opgenomen, waarna

Nieuwe Makers - Esther de Jong

het wordt uitgebracht. De deelnemende hiphop-artiesten in 2022 waren: Jay Waldo, Hassenpflug, Djayzus, Jerra Martin, jpeg joey, Exmore, Jadi D, Johnny loves me, Mikkl, Jooz, Tays en Freezy.

Met Wisselstroom wordt een artistieke impuls gegeven aan de hiphopscene in Fryslân en ondersteunen we onderscheidende acts in hun ontwikkeling. Er hebben inmiddels twaalf succesvolle edities plaatsgevonden en Wisselstroom heeft credits opgebouwd in de hiphopscene.

4.2 laboratorium voor friese makers in de popcultuur

Naast een productiehuis dat eigen producties ontwikkelt, is Popfabryk ook een incubator die kennis, ervaring en netwerk deelt met jonge nieuwe makers die op zoek zijn naar een lossere vorm van samenwerking. Popfabryk geeft advies over projectmanagement, de mogelijkheden tot financiering en stelt haar netwerk beschikbaar. Regelmatig wordt hierbij ook een kleine financiële bijdrage beschikbaar gesteld als cofinanciering voor de realisatie van dergelijke projecten. Met het beschikbaar stellen van kleine budgetten wordt een steun in de rug geboden voor kleinschalige innovatieve ideeën. Voor Popfabryk is dit laboratorium voor nieuwe Friese makers tevens een belangrijke mogelijkheid om nieuwe talenten te scouten. De samenwerkingspartners zijn hierbij zo divers als de ideeën van de creatieve talenten en zorgt hierdoor vaak ook voor nieuwe, soms onverwachte, samenwerkingspartners.

Talentvolle nieuwe makers op het gebied van de popcultuur kunnen hun ideeën en plannen voorleggen aan Popfabryk. Op basis van het plan en de vraag bepaalt Popfabryk, binnen de mogelijkheden die ze heeft, in welke vorm er ondersteuning kan plaatsvinden.

In 2022 hebben we in dit kader onder andere ondersteuning geboden aan: Aukje de Boer, Lester Blackfield, Gabrielle Terpstra en Lucas Boerwinkel bij de uitvoering van hun kleine producties.

Ook in 2022 was er een samenwerking met de Academie voor Popcultuur, waarbij studenten als onderdeel van hun curriculum leren een projectplan en subsidieaanvraag te schrijven. De aanvraag wordt ingediend bij het TalentLab van Popfabryk. De studenten krijgen allemaal feedback op hun plan en er worden maximaal vijf plannen gehonoreerd en verder ondersteund. In 2022 zijn er 31 plannen ingediend, waarvan er drie zijn toegekend, waaronder Evita Lepes en Maha Eljak.

4.3 interdisciplinaire producties

Steeds meer makers zoeken de samenwerking en interactie met andere disciplines vanuit hun eigen artistieke achtergrond. Popfabryk wil deze creatieve talenten een platform bieden om te excelleren, door ze uit te dagen hun grenzen te verkennen en aan te sporen tot vernieuwing. Het produceren van nieuwe, aan popcultuur gerelateerde, kunstuitingen staat dan ook centraal.

4.3.1 kompost

KOMPOST is een meerjarige samenwerking tussen Popfabryk en New Noardic Wave. Een tijdelijke, experimentele vrijplaats voor beeldmakers en geluidskunstenaars in of uit Fryslân. Vanuit de twee disciplines, beeld en geluid, worden voor elke editie twee makers uitgenodigd, om een week lang samen te werken aan een productie van ongeveer 20 minuten. Iedere editie vindt plaats op een bijzondere locatie in Fryslân.

De productie wordt aan het eind van werkperiode

gepresenteerd op de locatie. Het geluidsaspect van de compositie is te horen via een draadloze koptelefoon, zodat iedere bezoeker een intense luister- en kijkervaring heeft.

KOMPOST wil aanjager zijn voor Friese geluidskunst en beeldend talent dat zich niet plooit naar popstructuren. De deelnemers opereren in een omgeving waar de termen geluid en muziek, zicht en beeld uitwisselbaar zijn en creëren een compositie die eerder bevraagt dan bevestigt.

Door de organisatie worden van tevoren geen inhoudelijke kaders vastgesteld voor de te maken compositie. De locatie is wat beide disciplines bindt tijdens de residentie. Hoe de locatie verwerkt wordt in de compositie en hoe de disciplines bij elkaar worden gebracht is aan de makers zelf. Vanuit KOMPOST leggen we de nadruk op vernieuwing en het treden buiten je eigen comfortabele kaders.

In 2022 is er voor gekozen om KOMPOST plaats te laten vinden in podia gerelateerde locaties. Uit een breed aanbod van podia zijn er vier gekozen

Wisselstroom

voor een residentie. In het sfeervolle, authentieke Café Marktzicht in Drachten werkten muzikant

Jonathan Bergsma (Johnny loves me) en beeldmaker

Niek de Vries samen aan een audiovisuele compositie waarin Drachten centraal stond. In Leeuwarden is er vanuit VHDG gewerkt door muzikant Jochem

Knoef (Onna Limb) en beeldmaker Ivo Kraan met de binnenstad van Leeuwarder als inspiratiebron. De presentatie vond plaats in het Neushoorn Café. Muzikant/producer Bas Metz en beeldmaker Vincent Westra waren te gast in Pingjum, bij Podium Pingjum. Dit resulteerde in een audiovisuele compositie waarin het vlakke land rondom Pingjum de hoofdrol opeiste. Als laatste duo van dit jaar maakten producer Jurre Bakker en beeldmaker Myrthe Kooijman aan een audiovisuele compositie, dit deden ze halverwege de donkere decembermaand in de Kultuurfabryk Kooi Aap in Oude Leije.

De locatie speelde een belangrijke rol, het was de setting voor de gehele residentie, maar waar deze compositie zich inhoudelijk op toespitste en of er nadruk op beeld of geluid lag, dat was geheel aan de makers zelf om in te vullen. Ze konden zich laten inspireren door de geschiedenis van de locatie en de omgeving, het landschap rondom het podium, verhalen uit de lokale gemeenschap, of de eigen fascinaties. De locaties hebben logischerwijs een aantal zaken gemeenschappelijk, zoals de aanwezigheid van een podium. Maar ook de bindende factor voor de omgeving.

Tijdens de residentie leren de deelnemers elkaar makenderwijs kennen, dit levert spannend en onvoorspelbaar werk op. Thema’s als tijd, rust en isolement krijgen nieuwe betekenis door het focussen op een duidelijk einddoel in een niet-alledaagse werkomgeving.

De editie van 2020 is op een gerecyclede VHS-band in gelimiteerde oplage van 25 stuks uitgebracht. Verder zijn de producties jaarlijks doorlopend te zien tijdens LUNA en via online platforms.

4.3.2 kompost: nahrung für den geist Popfabryk, Media Art Friesland (LUNA), European Media Art Festival en New Noardic Wave hebben een speciale editie van KOMPOST georganiseerd.

Tien Nederlandse en Duitse makers werkten in augustus 2021 tien dagen lang samen, tijdens een gezamenlijke artist-in-residence aan de Friese Waddenkust. Diverse gidsen lieten de makers zien wat het landschap brengt en wat wij er als mens mee doen door ervan te eten, in te leven en te werken. Deze inzichten dienden als voeding en inspiratie voor de groep van beeldmakers, visueel kunstenaars, componisten en muziekproducers. De makers die deelnemen aan het project waren Henning Bischof, Marinus Groen, Stephan Thierbach, Nora Beyer, Esther Adam, Nathan Koonstra, Katie Ceekay, Hassan Scheidaei, Jochem Knoef en Anne Fie Salverda.

De werkperiode in Marrum is afgesloten met een presentatie voor genodigden bij Het Lage Noorden. Het tot stand gekomen site-specific werk omvatte beeld- en geluidscomposities, installaties, design, animaties en zelf geproduceerd voedsel. Het project en de uitkomsten daarvan, zijn in maart 2022 gepresenteerd bij LUNA in Leeuwarden en in april 2022 bij EMAF in Osnabrück.

Tijdens de raadsvergadering van de Eems Dollard Regio (EDR) is de EDR-Grensprijs 2022 uitgereikt aan KOMPOST: Nahrung für den Geist. De prijs is een erkenning voor duurzame grensoverschrijdende samenwerking.

Pixel Pocket - Irie Weergang Bove en Charlotte Beerda

4.3.3 pixel pocket

De nieuwe productie Pixel Pocket zet jouw wereld op pauze en verkent met een compacte, volle sound het randje van je perceptie.

Pixel Pocket -bestaande uit Irie Weergang Bove en Charlotte Beerda - beweegt zich moeiteloos door het muzikale universum met een genre overstijgende benadering, niet alleen in geluid, maar ook visueel. Pixel Pocket geeft je een multidisciplinaire beleving waarbij het hart in de muziek ligt. De beelden voegen daar surrealistische, maar rake boodschappen aan toe. Ondertussen betovert en verroert de dansbare, maar zeer persoonlijke muziek je. Je hoort dromerige maar soulvolle vocalen, dansbare beats en elektronische ballads. Altijd met een ruwe rand. Pixel Pocket speelt een spel tussen een serene, geometrische technische wereld en een rauwe, nooit perfecte menselijkheid.

Deejay Irie is één van de weinige Nederlanders die zichzelf wereldkampioen kan noemen. Met ruim 20 jaar aan DJ ervaring is hij een echte meester in zijn vak. Naast het reguliere DJ’en is hij een pionier in het Video DJ’en en heeft door zijn shows en video’s wereldwijd aanzien.

Charlotte Beerda is woordkunstenaar en muzikant. In haar werk betrekt ze graag andere disciplines, zoals theater en dans. Ze bracht samen met Ard Zacht en Wordbites het muzikale-poëtische album DWAAL// GRUIS uit.

eerste show is uitgevoerd tijdens het festival Re:Sources in Grand Theater in Groningen. In 2023 wordt de productie verder uitgezet.

4.3.4 tweespraak

Tweespraak is de motor van het Kultuer Kollektyf. Ieder jaar starten er zes Friese interdisciplinaire makers. De makers werken met een klein productiebudget en persoonlijke begeleiding aan een nieuw interdisciplinair eindproduct, dat gepresenteerd wordt tijdens de festifestatie De Broeikas.

Jaarlijks dragen de partners Friese makers voor waaruit de Kultuer Kollektyf partners zes talenten selecteren. Elke geselecteerde deelnemer wordt gekoppeld aan twee kernpartners die de talenten coaching en ondersteuning bieden. Popfabryk was direct betrokken bij het traject van Maaike Schrikker (MIKKL) en Jonathan Bergsma (Johnny loves me). Hun trajecten zijn afgesloten tijden

De Broeikas in oktober 2022. Met Jonathan Bergsma (Johnny loves me) wordt gekeken naar een vervolgtraject binnen het Nieuwe Makers traject van de Popfabryk. In 2022 zijn we direct betrokken bij het Tweespraak traject van Jochem Knoef (Onna Limb). Vanaf 2023 zullen we Tweespraak integreren in ons Nieuwe Makers traject

Beide hebben hun roots in Friesland, respectievelijk Ureterp en Heerenveen, maar nu woonachtig in Groningen. Deze productie komt tot stand als co-productie van Noordstaat en Popfabryk.

Pixel Pocket is in het najaar van 2022 gestart en een

Het traject en de begeleiding is maatwerk en komt in nauwe samenspraak met de betreffende maker tot stand. De inhoud van het traject is mede afhankelijk van de vragen en behoeften van de maker op het gebied van artistieke en professionele ontwikkeling. Op basis hiervan wordt professionele expertise ingezet vanuit de partners in het Kultuer Kollektyf en hun netwerken, of extern aangetrokken.

4.3.5 up north

Up North is een samenwerking tussen Popfabryk, Noordstaat en Kunst & Cultuur Drenthe (pop) en

maakt, net als Hit the North, onderdeel uit van het Platform Popcultuur Noord-Nederland.

Up North is het interdisciplinair laboratorium waarin jonge noordelijke cultuurmakers in de hiphop- en popcultuur kunnen experimenteren en hun talenten kunnen ontwikkelen. Sinds 2018 werken we gezamenlijk aan de ondersteuning van die makers, waarbij een diversiteit aan producties tot stand is gekomen. De corona-crisis heeft echter een wezenlijke invloed gehad op met name de presentaties van deze producties. In 2022 zijn een aantal producties uit voorgaande jaren daarom opnieuw gepromoot bij festivals en podia.

De producties waaraan gewerkt is in 2022 zijn: Verhaaltjes voor het Slapengaan van Naduah van Keulen, The Chaos of Becoming van Maaike van Dieren en Brandon McKinney, CYBORG door Danytha en Laurie B van Laurie Breuke. Eerder gemaakte producties die nog opgevoerd zijn in 2022 waren Yu di Kòrsou van Juersson Aldaïr Hermanus, dat ik op veen lijk van Femke Torensma en HEART van Dina Popma. Speelplekken waren onder andere Simmerdeis (Drachten), Noorderzon (Groningen), FestiValderAa (Schipborg) en De Broeikas (Leeuwarden),

Een groot deel van deze jonge makers die Up North benaderen met plannen, valt eigenlijk tussen de categorie amateur en professional in. Ze willen allemaal verder, zich ontwikkelen, iets nieuws proberen, zijn verre van onervaren maar zeker nog geen professional. Een categorie die de steun van Up North aangrijpt om zich verder te ontwikkelen. In het Noorden is er juist vanuit deze categorie jonge makers in de hiphop- en popcultuur vraag naar extra aandacht en ondersteuning met mogelijk een professionele carrière in de toekomst.

4.3.6 witst noch dat d’r neat wie no Intieme, poëtische teksten vormen de basis van de muziek van ZEA, artiestennaam van de in Friesland geboren Arnold de Boer. Daarnaast is taal en taligheid een terugkerend thema op het album Witst noch dat d’r neat wie, net als in het leven van de De Boer zelf. In het bijbehorende songbook zijn alle songteksten daarom vertaald naar vier talen: het Fries, Nederlands, Engels én een bij het nummer passende vierde taal (zoals bijvoorbeeld Sranan, Gullah of Frans). De muziek is veelal akoestisch, minimaal en intiem, met persoonlijke en poëtische teksten.

De productie Witst noch dat d’r neat wie is in 2021 tot stand gekomen als co-productie van Popfabryk en Explore the North. Popfabryk heeft voor de presentatie van de productie in corona-tijd de samenwerking gezocht met de Stichting Alde Fryske Tsjerken. We zien de oude kerken in Fryslân als een bijzonder en wijdverspreid podium om haar kleinschalige producties te presenteren voor een overwegend nieuw publiek. Samen met de Stichting Alde Fryske Tsjerken is de intentie uitgesproken om jaarlijks met een kleine, bij de locaties passende producties een Tsjerketour te doen.

Tijdens de Tsjerketour 2022 heeft ZEA samen met dichter Tsead Bruinja opgetreden in zo’n tien kerkjes in Fryslân .

Verder is er in samenwerking met Omrop Fryslân de documentaire Lage tonen, brede groeven over Arnold de Boer tot stand gekomen, die op 26 maart is uitgezonden in de reeks FryslânDOK op NPO2. Regie door Chris Frieswijk.

4.3.7 wurdspøken

Popfabryk heeft Wurdspøken geïnitieerd in samenwerking met BRUT, Cultuur Oost, Stichting Kunst &

Cultuur en Noordstaat met de ambitie om streektaal en dialect op een hedendaagse manier te integreren en actualiseren, in samenwerking met talent uit de hiphop- en rapcultuur.

Wurdspøken focust zich op het onderzoeken van taal en het stimuleren van dialoog tussen verschillende talen en moedigt deelnemende artiesten aan om creatief om te gaan met meertaligheid en hun schrijfvaardigheid te ontwikkelen.

De planning van de productie heeft door corona-wijzigingen ondergaan, waardoor er in 2022 alsnog live-shows hebben plaatsgevonden bij onder andere: Simmerdeis (Drachten), Noorderzon (Groningen) Boosterfestival (Enschede), Bevrijdingsfestival Drenthe (Assen), ST>RT (Leeuwarden). De productie wordt begin 2023 afgesloten met de live presentatie van de mixtape tijdens ESNS in Groningen.

FryslânDOK heeft het traject op de voet gevolgd, uitmondend in een documentaire die in 2022 is uitgezonden op NPO2.

4.4 genre verbindende producties producties

Popfabryk onderscheidt binnen de producties ideeen van makers die niet zozeer een interdisciplinaire invalshoek hebben, maar die zich richten op het verbinden van genres waardoor iets nieuws ontstaat.

4.4.1 de domela passie

Op 18 november 2019 was het een eeuw geleden dat Ferdinand Domela Nieuwenhuis is overleden. Aanleiding voor Meindert Talma om de bijzondere productie De Domela Passie te maken.

zou daarna tot en met november 2020 op diverse podia in het land te zien zijn. Een deel van de geplande optredens is geannuleerd in verband met de corona-maatregelen en een deel is in aangepaste vorm door gegaan (zonder koor en kleinere band). In verband met een aantal geannuleerde shows is de speelperiode van De Domela Passie verlengd.

In 2021 is er gewerkt aan het idee voor een openluchtvoorstelling van De Domela Passie bij It Damshûs in Nij Beets. Een voorstelling waarbij het het hele terrein van het openluchtmuseum gebruikt zou worden. Freek de Jonge was bereid gevonden om als dominee aan te haken en Explore the North zou de kaartverkoop doen en het publicitair ondersteunen. De vooruitzichten rond de corona-maatregelen waren echter zo onvoorspelbaar, dat het risico om het door te zetten te groot waren. In juli 2022 is het echter gelukt deze wens van Meindert Talma alsnog in vervulling te laten gaan. De productie van deze openluchtvoorstelling is door Popfabryk zelf gedaan en was een enorm succes.

In 2022 vierde Meindert Talma z’n 25-jarig jubileum en werden elke maand twee albums integraal en in chronologische volgorde gespeeld in Vera (Groningen). Met de Friese Vinyl Club is hierop aangehaakt met het coveralbum De Tijd Is Een Schoft; een ode aan 25 jaar Meindert Talma en speelden die Friese acts in zijn voorprogramma.

De Domela Passie staat voor januari 2023 nog een keer op de planken in Rotterdam.

4.4.2 klanklânskippen

De Domela Passie van Meindert Talma ging in première op 23 november 2019 bij Explore the North en

Klanklânskippen is een multidisciplinaire broedplaats, een podium voor experiment, met het Friese landschap als inspiratiebron. Een platform voor onderzoekende makers, waarbij de typerende muziekstroom,

die vaak als modern-klassiek, neo-classical of post-ambient wordt omschreven en balanceert op de spannende grens van de avant-garde en klassieke muziek, uitgangspunt vormen. Improviserend worden disciplines bij elkaar gebracht en ontstaat er iets nieuws. Er wordt gestreefd naar verstilling, versobering en eenvoud, een tegengeluid met intensiteit, bezinning en concentratie. Iedere productie is een avontuur, zowel voor de makers als voor het publiek.

Producties geïnitieerd vanuit het platform komen tot stand in samenwerking met diverse lokale, nationale en internationale partners, waarbij de basis wordt gevormd door de Friese makers rond Tsjinlûd, Alvaret Ensemble en Piiptsjilling. Het borduurt voort op eerdere producties als Seeljocht (2011), Skeylja (2012), LJERKE (2016) en FEAN (2018).

IT DEEL is de nieuwe meerjarige productie van dichter Jan Kleefstra en gitarist Romke Kleefstra, samen met Popfabryk. De productie vraagt aandacht voor het belang van biodiversiteit en haalt haar inspiratie uit de bossen van het Oranjewoud.

Voor IT DEEL II gingen de Kleefstra Bros de samenwerking aan met de Noren Espen Reinertsen en Eivind Lønning. Gezamenlijk werkten ze in de Thomaskerk in Katlijk van 2 t/m 5 juni 2022 aan nieuw materiaal dat op de laatste dag van de residentie is gepresenteerd en op vinyl wordt uitgebracht bij Moving Furniture Records in 2023.

De vinyl-release van IT DEEL I heeft in de tweede helft van 2022 plaatsgevonden. In IT DEEL I gingen de Kleefstra Bros de samenwerking aan met de Poolse componist, producer en geluidskunstenaar Michał Jacaszek. Er is onder andere opgetreden bij Into The Great Wide Open (Vlieland), De Gelderlandfabriek (Culemborg), De Perifeer (Deventer) en De Ruimte (Amsterdam). Er staat nog een optreden gepland voor februari 2023 in de Old Town Hall (Gdansk, Polen).

Het Oranjewoud Festival is als presenteren en co-producerende

partij afgehaakt en Popfabryk doet deze productie en presentatie nu zelf met publicitaire ondersteuning van Explore the North.

4.4.3 medisyn

Friestalig, helend, hemels, krachtig en gegrond. In het voorjaar van 2023 komt zangeres, muzikante en producer DINA met het album medisyn dat in het najaar van 2022 tot stand kwam en speciaal is geschreven voor de Tsjerketour.

Het is 5 oktober 2022 en Dina Popma, opent de grote houten deur van het oude Thomaskerkje in Katlijk. Achter haar stopt de auto van technicus en producer Bonne van der Wal. Instrumenten en opnameapparatuur worden binnen gebracht en opgebouwd. Samen brachten ze drie dagen en nachten door in deze prachtige ruimte, in het schip van de kerk, en hebben er een album opgenomen. Tien nummers die overstromen van kracht, hemelse melodieën, trance achtige, en repetitieve gitaarpartijen en teksten die DINA als vrouw en als mens gronden, en in hun muzikale en poëtische vorm als universeel ‘medicijn’ kunnen worden toegenomen.

De presentatie van medisyn, van album en boek, zal plaatsvinden in tien kleine kerken verspreid over heel Fryslân. De Tsjerketour komt tot stand als een meerjarige samenwerking tussen Popfabryk en Stichting Alde Fryske Tsjerken.

5. PROMOTIE EN ZICHTBAARHEID

Popfabryk is in eerste instantie een producerende organisatie en niet direct een programmerende of presenterende instelling. De producties, zowel groot als klein, en de acts die participeren in Hit the North en Excite worden veelal geprogrammeerd door podia en festivals zowel in Fryslân, Nederland als Europa. De

Up North - The Chaos of Becoming

act of productie staat hierbij centraal en niet de Popfabryk. Het publieksbereik van Popfabryk producties en participerende acts is normaliter groot, mede door de podia en festivals waar deze te zien en te horen zijn, terwijl het publiek veelal onbekend is met Popfabryk. Voor ons is de bekendheid onder het grote publiek overigens niet de eerste prioriteit, maar ligt de focus op de bekendheid onder de Friese makers en op de zichtbaarheid voor samenwerkingspartners, financiers en sponsoren.

In 2022 zijn we echter ook meer zelf gaan presenteren, zoals Witst noch dat d’r neat wie, IT DEEL en De Domela Passie. We hebben daarbij een goede samenwerkingsconstructie gevonden met Explore the North, die die publiciteit en ticketverkoop op zich nam

Ter indicatie maken we jaarlijks een inschatting van het indirecte publieksbereik met de optredens van de Hit the North acts, optredens binnen het Excite netwerk, de Friese Vinyl Club, de Up North producties en de producties De Domela Passie, IT DEEL en presentaties via het TalentLab. Onze inschatting voor corona lag op zo’n 65.000 mensen. Door de corona-maatregelen was dit de afgelopen jaren slechts een fractie van ons normale bereik. Langzaam zijn we dit, samen met de podia weer aan het opbouwen.

Eind 2021 zijn de betrokken beeldmaker en publiciteitsmedewerker vertrokken naar respectievelijk poppodium Iduna en festival Oerol, waar ze meer uren konden werken. De stappen die gezet waren om onze publiciteit in woord, maar vooral in beeld te versterken en ons nadrukkelijker te profileren richting een diverse groep eigenzinnige makers kwam daarmee onder druk te staan. Het marketingplan, met daarin verwerkt zowel doelen voor de korte termijn als een meerjarenplan stokte deels in de uitvoering. Een belangrijk focuspunt in het marketingplan was en

is het zichtbaar maken van diversiteit en inclusiviteit onder Friese makers. Er is gezocht naar een nieuwe publiciteitsmedewerker die zowel beeld als woord zou kunnen combineren. Dit bleek uiterst moeilijk en uiteindelijk, met het aantal beschikbare uren, niet tot het gewenste resultaat te leiden. Desondanks waren we actueel in onze uitingen en is er voor specifieke producties, zoals De Domela Passie, extra capaciteit aangetrokken. We moeten kijkend naar de toekomst opnieuw onze publiciteit bezien. Daarbij meenemend dat er een duidelijke ontwikkeling is te zien van een dalende populariteit voor Facebook en een stijgende populariteit van Instagram. TikTok is vooralsnog niet het medium waar we de Friese makers bereiken. We zijn nieuwsberichten persoonlijker en intensiever gaan verspreiden via digitale nieuwsbrieven nu sociale media voor dit doel minder van belang aan het worden lijken te zijn.

Bij ondersteuningstrajecten en producties was Popfabryk goed zichtbaar. Samenwerkingspartners hebben ons meegenomen in hun publiciteitsuitingen.

6. ORGANISATIE

De statutaire naam van de stichting is Fries Productiehuis Popcultuur, de verkorte handelsnaam is Popfabryk. Het bestuur bestond in 2022 onveranderd uit Rigt Oostenbrug (voorzitter), Dick Hollander (secretaris), Silvie Drees (penningmeester) en Jelle Gietema (algemeen). Er zijn afgelopen jaar drie bestuursvergaderingen geweest, er was een gezamenlijke jaarafsluiting van bestuur met medewerkers en een aantal bestuursleden waren betrokken bij de WIJZEraad. Het bestuur is bekend met de Governance Code Cultuur en past deze toe.

We zijn constant in dialoog met het veld en nemen de bevindingen hiervan mee in het beleid en activiteiten. In 2021 hebben we de WIJZEraad geïnitieerd met het voornemen om ieder kwartaal een deels wisselende groep (jonge) makers uit te nodigen om in een informele setting met ons van gedachten te wisselen over de rol en functie van Popfabryk voor makers in de popcultuur, hierbij nadrukkelijke aandacht in de samenstelling voor diversiteit en inclusie. In 2022 was het eindelijk mogelijk een WIJZEraad fysiek te laten plaatsvinden. Een tiental makers is in oktober uitgenodigd voor de WIJZEraad, die plaatsvond in

Neushoorn. De makers waren erg positief over de Popfabryk en met name ook hoe we met corona zijn omgegaan. Aandachtspunt dat is meegegeven is onze zichtbaarheid en profilering. Hierop gaan we verder in de volgende WIJZEraad.

Popfabryk biedt een stagemogelijkheid, maar hier is mede door corona ook in 2022 geen invulling aan gegeven. Wel is Popfabryk afgelopen jaar intensiever betrokken geweest bij het curriculum van Minerva Academie voor Popcultuur. We hebben feedback gegeven op het werk in ontwikkeling van de afstudeer-

Tsjerketour - DINA

ders en met een les en project bijgedragen aan het kernprogramma. Popfabryk draagt hiermee bij aan de overdracht van kennis en ervaring op toekomstige entrepreneurs in de culturele sector. Daarnaast bieden de studenten Popfabryk actuele kennis en inzichten uit de praktijk en een link met het onderwijs en draagt het bij aan de diversiteit en inclusie van de organisatie.

6.1 penvoerderschap

Popfabryk is een netwerkorganisatie die de samenwerking opzoekt voor het realiseren van producties, en het opbouwen en uitwisselen van expertise ten behoeve van de Friese makers in de popcultuur. Zo is Popfabryk penvoerder voor de samenwerkingsprojecten Up North en Wurdspoken. In 2022 was Popfabryk penvoerder voor het Platform Popcultuur Fryslân en het Kultuer Kollektyf. Up North en Wurdspoken zijn duidelijke samenwerkingsprojecten die elders in dit jaarverslag al zijn uitgelicht.

6.1.1 kultuer kollektyf

Het Kultuer Kollektyf wordt gevormd door Popfabryk (popcultuur), VHDG (beeldende kunst), New Noardic Wave (film/ media), Tryater (theater) en Explore the North (taal/ literatuur), LF2028 (producent) met Keunstwurk als associated partner (facilitator/ klassieke muziek/ beeldende kunst/ hafabra).

Het Kultuer Kollektyf verbindt de Friese productiekernen om eigenzinnige Friese makers optimaal te kunnen ondersteunen in hun artistieke ontwikkeling. Het uitwisselen van kennis, ervaring, netwerk en het aangaan van coalities rond interdisciplinaire makers is het vertrekpunt. Tevens zet het Kultuer Kollektyf in op kwaliteitsbevordering en interdisciplinaire ontmoetingen van makers.

Het Kultuer Kollektyf kreeg concreet vorm in 2021

en zal zich al werkenderwijs verder ontwikkelen in de komende jaren. Het is een lerend initiatief dat in co-creatie met de partners en makers vorm krijgt. De corona-crisis is van wezenlijke invloed geweest op de ontwikkeling van het Kultuer Kollektyf, de betrokken partners en de makers. In 2022 hebben we dan ook onder begeleiding van Ira Judkovskaja (voormalig artistiek leider Tryater) onszelf geherdefinieerd en onder de makers een kleinschalig onderzoek gedaan. De weerslag hiervan is de aanvraag die gedaan is voor de komende jaren, waarbij Keunstwurk het penvoerderschap per 2023 heeft overgenomen van Popfabryk.

6.1.2 platform popcultuur fryslân

IIn 2021 is het Platform Popcultuur Fryslân geïnitieerd door Popfabryk in samenwerking met 3voor12/Friesland, Academie voor Popcultuur, D’Drive, Friesland Pop, Iduna, Neushoorn, Podium Asteriks en Poppodium Bolwerk. Deze organisaties vertegenwoordigen de verschillende functies binnen de Friese popculturele keten, van popkoepel, podium, oefenruimte, platenlabel, productiehuis tot opleiding en media.

Het Platform Popcultuur Fryslân biedt een gedegen Friese samenwerking met als doel de talentontwikkeling en professionalisering van Friese makers in de popcultuur te stimuleren en de infrastructuur duurzaam te verstevigen.

Er zijn afgelopen jaar een viertal inhoudelijk bijeenkomsten georganiseerd met de partners van het platform. Zo was er in maart een vervolgbijeenkomst rond Fair Practice in de Friese Popsector onder begeleiding van Marjolijn Kooijman (Hey Ho Let’s Go Music), waarbij ook Welcome to the Village en Explore the North aanschoven. In april was er als onderdeel van de Friese Lente de presentatie van het onderzoek

talentontwikkeling in de Friese pop door &Concept. In juni stond de vraag centraal hoe we samen de Friese popsector verder kunnen professionaliseren, hierbij begeleid door Marenthe Smedinga van Brain Fuel. In november was er een gezamenlijke werksessie om gezamenlijk te kijken naar mogelijkheden en ideeën om Fries pop talent te ondersteunen en speelplekken te bieden.

De Friese Lente: week van de Friese popcultuur zet gedurende een week de frisse opkomers in de Friese popcultuur in het zonnetje. Met showcases, presentaties, vertoningen, interviews en de uitgave van het magazine Friese Lente. Tijdens deze week komen er verschillende genres, disciplines en subculturen aan bod. De line-up bestaat uit aanstormende talenten, bijzondere lokalen projecten en gevestigde Friese acts. Het is een evenement voor iedereen. Na twee jaar was het de hoogste tijd om de Friese popcultuur een podium te bieden. De Friese Lente vond plaats van 1 t/m 8 april. Het magazine Friese Lente was al eerder verschenen en verspreid.

Met Wisselstroom wordt een artistieke impuls gegeven aan de hiphopscene in Fryslân en ondersteunen we onderscheidende acts in hun ontwikkeling.

De promotor van het Platform Popcultuur Fryslân voert het gesprek met de programmeurs van de partnerorganisaties om het totaal aantal speelplekken voor Friese acts op Friese podia aan te jagen. Ook de aanbeveling om speelplekken te creëren voor Fries talent op festivals in Fryslân die een landelijk bereik hebben en op podia en festivals in de randstad door samenwerking aan te gaan en/of met financiële prikkels zijn door de promotor opgepakt.

Opnieuw is eind 2022 een aantal Friese acts uitgedaagd voor een kerstnummer. KRSTLBM.FRL bevat elf

kerstliedjes van Friese artiesten uit allerlei genres. Van hiphop tot singer-songwriter en rock: het album geeft een goed beeld van de muzikale diversiteit in Fryslân. Dit initiatief biedt in de donkere wintermaanden lichtpuntje met een knipoog. De in samenwerking met het Kultuer Kollektyf georganiseerde Hét Kerstfeest op donderdag 21 december in Neushoorn, met live-optredens van enkele acts die deelnamen aan KRSTLBM. FRL en zich specifiek richte op Friese makers, is maar matig bezocht. Hét Kerstfeest zal in 2023 dan ook geen vervolg kennen.

De corona-beperkingen en de nasleep daarvan hadden een negatieve invloed op het vergroten van het aantal speelplekken voor Friese acts. In de tweede helft van 2022 is er desondanks toch nog flink opgetreden door Friese acts en kwam de regeling Fair Practice in Practice goed op gang. In 2022 zijn op deze manier zo’n vijftig Friese acts ondersteund.

6.1.3 platform popcultuur noord-nederland

Het Platform Popcultuur Noord-Nederland wordt gevormd door Noordstaat, Friesland Pop, POPGroningen, Kunst & Cultuur Drenthe, Eurosonic Noorderslag, Into The Great Wide Open en Popfabryk. Deze organisaties werken in gezamenlijkheid aan de talentontwikkeling en professionalisering van interdisciplinaire makers in Up North en noordelijke acts in Hit the North.

Platform Popcultuur Noord-Nederland is een breed Noordelijk samenwerkingsverband in de popcultuur Het Platform Popcultuur Noord-Nederland heeft begin 2020 in samenwerking met We the North een aanvraag ingediend als ontwikkelinstelling binnen de Basisinfrastructuur (BIS), waarbij Popfabryk als penvoerder optrad.

Het platform biedt een unieke noordelijke samenwerking met als doel de professionele ontwikkeling van noordelijke makers en acts in de popcultuur te stimuleren en de infrastructuur duurzaam te verstevigen. Met het Platform Popcultuur Noord-Nederland willen we makers en acts in de popcultuur dé springplank bieden om vanuit het Noorden te kunnen opereren in een nationale context.

De trajecten Hit the North en Up North ontwikkelen zich gestaag door, maar het platvorm als structuur voor kennisdeling en samenwerking hapert. Onder invloed van de corona-crisis is de aandacht en focus verschoven naar de lopende zaken en alle obstakels die hierbij genomen moesten worden. Afgelopen jaar zijn er weer constructieve stappen gezet. Hierbij aansluitende op de stappen die al gezet zijn met het Platform Popcultuur Fryslân. In 2023 zal er een traject worden opgezet om de samenwerking verder vorm te geven en opnieuw te kijken naar een mogelijke BIS aanvraag in 2024.

6.2 personeel

Het bestuur heeft de dagelijkse werkzaamheden gedelegeerd aan Paul Giesen, die sinds november 2014 zakelijk leider van de stichting is. De zakelijk leider legt verantwoording af aan het bestuur op het gebied van het inhoudelijk en het financiële beleid. De Code Cultural Governance dient hierbij als uitgangspunt. Voor de administratie en boekhouding krijgt de zakelijk leider ondersteuning van administratief medewerkster Desire Hindriks. Het vaste medewerkersbestand, werkzaam voor de stichting is 0,78 fte. Daarnaast worden er per productie medewerkers op freelance basis betrokken. In 2022 waren dit onder andere de volgende personen:

Arnold de Boer - Witst noch dat d’r neat wie Celine Wierda - Kultuer Kollektyf

Coco de Haas - Kultuer Kollektyf

Esther de Jong - Excite

Evelyn Andoh - Hiphop aanjager

Fasil Kuipers - Publiciteit

Femke Oevering - Projectleider

Hugo Tekstra - Kultuer Kollektyf

Ids Tjaarda - Platform Popcultuur Fryslân

Jan Kleefstra - IT DEEL

Karin Pander - Up North

Mees de Boer - Platform Popcultuur Fryslân

Merel Hoekstra - Kultuer Kollektyf

Minke van der Velde - Up North

Laurens van der Meulen - Platform Popcultuur Fryslân

Meindert Talma - De Domela Passie

Rianne Hogeveen - Kultuer Kollektyf

Ruth ter Voort - De Domela Passie

Sjoerd Vriesema - Wurdspoken & Wisselstroom

Theo van der Veer - KOMPOST

In 2022 waren er verschillende wisselingen en was het lastig gekwalificeerde mensen te vinden, waardoor we ook kozen voor minder ervaren en startende zzp’ers. Het invulling geven aan een divers en inclusief personeelsbeleid was dan ook een extra uitdaging. Het betrekken van een specifieke publiciteitsmedewerker bij Popfabryk voor acht uur per week was een experiment, dat niet bleek te werken. De geringe uren zorgende voor onvoldoende betrokkenheid en zicht op de complexe producties en projecten van Popfabryk, waardoor er onvoldoende zelfstandig gewerkt kon worden.

6.3 huisvesting

Popfabryk is een projectorganisatie en heeft geen werkplaats met eigen faciliteiten. Per productie wordt daarom bekeken wat er nodig is om tot een eindproduct te komen. Toch hebben we ons op initiatief van de Gemeente Leeuwarden georiënteerd op een werkplek in Neushoorn, waar we makers misschien ook de

ruimte zouden kunnen bieden producties tot stand te laten komen. In 2022 maakten we gebruik van een flexplek bij Friesland Pop.

Met het penvoerderschap van Platform Popcultuur Fryslân en het Kultuer Kollektyf moest er kantoor capaciteit komen en daarom is er extra ruimte gehuurd in de DOAS in Leeuwarden. Popfabryk zal in 2023 haar kantoorwerkzaamheden ook verplaatsen naar de DOAS.

6.4 mvo

We zien de noodzaak en voordelen van maatschappelijk verantwoord ondernemen (mvo). Dit betekent dat Popfabryk meer rekening is gaan houden met de effecten, hoe gering soms ook, van de bedrijfsvoering op mens, milieu en maatschappij. Popfabryk heeft in de bedrijfsvoering de volgende uitgangspunten in acht genomen:

• Lokaal waar mogelijk: benodigde diensten en producten worden zoveel mogelijk betrokken bij lokale aanbieders.

• Duurzaam: producten met duurzame eigenschappen hebben de voorkeur boven wegwerp en/of milieubelastende producten.

• Mens- en diervriendelijk: activiteiten en keuze van producten houden rekening met de gevolgen voor mens en dier.

In de praktijk heeft dit geleid tot wisselende keuzes, afhankelijk van de verschillende belangen. Reis- en verblijfskosten kunnen alleen worden gedeclareerd als het gaat om gebruik van duurzame, biologische / vegetarische producten, voor zover mogelijk.

De Fair Practice Code is uitgangspunt en we ijveren in samenwerkingsverbanden voor het zoveel mogelijk toepassen daarvan. We volgen de door SENA

geadviseerde dagprijs in 2022 van € 270,- voor de uitvoerende werkzaamheden van professionele muzikanten/ makers. In het popcircuit blijkt dit steeds weer een nastrevenswaardig, maar lastig uitvoerbaar gegeven. We voeren hierover de dialoog met betrokken partijen in het Friese popveld om tot een convenant te komen. Onder de vlag van het Platform Popcultuur Fryslan is in 2022 een afspraak tot stand gekomen waarbij een minimum gage is afgesproken voor Friese acts. Wij volgen deze basisnorm, maar indien mogelijk betalen we meer.

Ook in producties van afgelopen jaar als bijvoorbeeld; IT DEEL, KOMPOST: Nahrung für den Geist en De Domela Passie worden maatschappelijke thema’s geagendeerd.

7. FINANCIËN

Popfabryk, het Friese Productiehuis voor Popcultuur, heeft een sterke regionale inbedding in Fryslân en daarmee haar eigen culturele realiteit. Dit vormt enerzijds de kracht van Popfabryk, maar maakt het anderzijds soms lastig de aansluiting op landelijk niveau te bewerkstelligen. Subsidieregelingen zijn niet altijd toegankelijk voor Popfabryk producties in verband met de financieringsstructuur of een beperking in de kwantiteit van aanvragen binnen een kalenderjaar. We kiezen er daarom in toenemende mate voor om makers te ondersteunen bij aanvragen die via een rechtsvorm van de maker zelf lopen. Dit deel van de cofinanciering bij producties raakt hiermee uit beeld in het financieel jaarverslag van Popfabryk. Deze keuze draagt echter bij aan het ondernemerschap van de makers en legt een grotere verantwoordelijkheid voor het financieel slagen van de productie bij de maker zelf.

Naast de ondersteuning van de Provincie Fryslân en

Pixel Pocket - Deejay Irie

de Gemeente Leeuwarden heeft Popfabryk in 2022 een deel van de inkomsten gegenereerd door de gages van de acts en de verkoop en entree van producties.

Het Platform Popcultuur Fryslân en Kultuer Kollektyf worden als samenwerkingsverband gefinancierd uit het zogeheten ‘witte vlekken geld’ via de Provincie Fryslân

Up North en Hit the North werden separaat als samenwerkingsverband ondersteund door We the North en Fonds Cultuurparticipatie.

Het financieel jaarverslag wordt op verzoek toegezonden.

LINKS

Tekst is ook maar tekst, vandaar dat we hier nog even enkele links invoegen naar audio en videomateriaal van de producties en de acts. Wie dit jaarverslag in gedrukte vorm ontvangt kan de QR code gebruiken.

de domela passie

Op 18 november 2019 was het een eeuw geleden dat Ferdinand Domela Nieuwenhuis is overleden. Aanleiding voor Meindert Talma om De Domela Passie te maken. Het mooi vormgegeven boekje plus cd koop je in onze webshop [video]

excite

Excite residence, waarbij we de Friese act Moonloops samen brachten met Hana Lili uit Wales op Welcome to the Village. Samen hebben ze twee liedjes geschreven, waarvan er één is opgenomen en ook een clip bij is gemaakt. Zie hier het nummer Lost my head. [video] Cloudsurfers zijn via Excite op pad gegaan, zie hier hun tourverslag. [video]

friese vinyl club

Wordt hier lid van de Friese Vinyl Club en support your local scene. Ontvang vier keer per jaar een 12” van een Friese acts en een uitnodiging voor de release show. Of koop de eerste acht

releases in onze webshop. [lidmaatschap]

hit the north

Luister hier naar de muziek van de Friese Hit the North acts lichting 2022. [Moonloops] [Historian] [Johnny loves me] [Renceau]

nieuwe makers

De eerste clip Nachtjapon van het nieuwe album van Esther de Jong dat in 2023 verschijnt. [video]

it deel

Productie van de gebroeders Kleefstra met de Poolse componist, producer en geluidskunstenaar Michał Jacaszek koop je op vinyl in onze webshop of luister je eerst hier. [audio] De editie met met de Noren Espen Reinertsen en Eivind Lønning komt in 2023 uit op vinyl.

krstlbm.frl

We hebben wederom een aantal Friese acts uitgedaagd voor een kerstnummer. KRSTLBM.FRL #2 bevat elf kerstliedjes van Friese artiesten uit allerlei genres. [audio]

kompost

Het resultaat van de residenties is eerder uitgebracht op een gerecyclede VHS-band in gelimiteerde oplage van 25 stuks, maar voor degene zonder videorecorder ook online te bekijken. [video]

medisyn

Friestalig, helend, hemels, krachtig en gegrond. In het voorjaar van 2023 komt zangeres, muzikante en producer DINA met het album medisyn dat in het najaar van 2022 tot stand kwam en speciaal is geschreven voor de Tsjerketour. [teaser]

pixel pocket

De nieuwe productie Pixel Pocket zet jouw wereld op pauze en verkent met een compacte, volle sound het

De Domela Psassie - Meindert Talma & Freek de Jonge

randje van je perceptie. [teaser]

up north

Up North is het interdisciplinair laboratorium waarin jonge noordelijke cultuurmakers in de hiphop- en popcultuur kunnen experimenteren en hun talenten kunnen ontwikkelen. Krijg hier een indruk van de recentie producties; [CYBORG] [The Chaos of Becoming] [Yu di Kòrsou]

wisselstroom

De zes Wisselstroom sessies met zestien hiphopartiesten in de studio van Lake Woozoo in Leeuwarden. [video]

witst noch dat d’r neat wie no ZEA, het solo-project van Arnold de Boer. De albumrelease zou plaatsvinden tijdens festival Explore the North maar is een live-video release geworden. De plaat op vinyl koop je in onze webshop. [video]

wurdspøken

Hiphopproductie rond meertaligheid. Fryslân DOK maakt er een documentaire over. De Mixtape is nu uit en te koop in onze webshop. [documentaire] [videoclips]