POLAK POTRAFI!
Wielka Polska Mapa Szkocji Prawie 50 lat temu, trzech Polaków, zaledwie w kilka miesięcy, zbudowało największą na świecie mapę plastyczną. W przedsięwzięciu, finansowanym z własnych oszczędności byłych polskich żołnierzy, nie chodziło o bicie rekordu, nie zabiegano też o wpis do Księgi Guinnesa. Cel był znacznie ważniejszy – zrekonstruowano obiekt stworzony w czasie II wojny światowej przez 1 Dywizję Pancerną gen. Maczka. Polacy bronili wówczas wschodniego wybrzeża Szkocji, a potężną płaskorzeźbę, przedstawiającą w skali 1:10.000 całą północną część Wielkiej Brytanii, zbudowano aby prowadzić symulacje wojenne, zakładające różne opcje ataku Niemców od strony Norwegii.
Polscy pancerniacy w szkockim zamku W maju 1940 roku zamek Blackbarony został przekazany Polskim Siłom Zbrojnym. Ulokowano tu sztab brygady oraz utworzono Wyższą Szkołę Wojenną, kształcącą kadetów wojsk pancernych. Brygada gen. Maczka samodzielnie zabezpieczała szkockie wybrzeże pomiędzy miastami Montrose i Burntisland. Wspomagała też jednostki Brytyjskie w ochronie pozostałej części Szkocji. Żeby lepiej poznać warunki terenowe regionu i skutecznie strzec północnych granic Zjednoczonego Królestwa, Polacy postanowili zbudować na dziedzińcu zamko-
24 | www.polskimagazyn.co.uk
wym ogromną przestrzenną mapę. Toczono na niej sztabowe gry wojenne i przewidywane warianty ataku III Rzeszy. Były tam zaznaczone miasta, drogi, linie kolejowe i wszystkie ważne strategicznie miejsca. Dzięki mapie oficerowie mogli lepiej przyjrzeć się topografii nieznanej im Szkocji. Żołnierze chodzili po wielkiej betonowej płaskorzeźbie analizując różne opcje rozlokowania oddziałów, poznając i obstawiając najsłabsze punkty obrony wybrzeża. W 1944 r. Dywizja Pancerna gen. Maczka przerzucona została do Normandii, gdzie manewry polskiego dowódcy odegrały kluczową rolę dla powodzenia całego desantu. W czasie bitwy pod Falaise, gen. Maczek
