100-lecie NIEPODLEGŁOŚCI
Dzieje Brytanii - Megality W bardzo dawnych czasach, gdy nikt jeszcze nie planował budowy piramid, co więcej nie istniało jeszcze państwo Egipskie, ludność zamieszkująca Wyspy Brytyjskie zaczynała powoli przechodzić z myśliwskiego, koczowniczego trybu życia na bardziej osiadły. Rozpoczęła się era rolnictwa. Wraz z rolnictwem narodziła się starożytna religia oddająca cześć siłom natury. Ludzie, by składać hołd bóstwom, stworzyli szereg budowli pokrywający się z osadnictwem celtyckim z czasów nowożytnych. Mowa tu o megalitach, specyficznych obiektach ciągnących się od północnych krańców Szkocji po Bretanię we współczesnej Francji. Należy jednak pamiętać, że megality budowała ludność przedceltycka. Celtowie przybędą na te ziemie później i zaczerpną część wierzeń, czy też kultury, od lokalnych mieszkańców. W dawnych czasach, gdy przedstawiano migracje ludności, osadnictwo zastane przez nowe ludy „cudownie” znikało. Ot starzy miesz-
kańcy po prostu gdzieś wyparowywali, przenosili się na inne miejsce? Ginęli? Nie wiadomo. Grunt, że ich nie było. W tamtym okresie kulturę błędnie utożsamiano z rasą. Dziś wiemy, że narzucenie kultury wcale nie oznaczało, że poprzedni mieszkańcy znikali. Mogli być nieliczni i „rozpuścić się” pod nawałą nowych ludów, mogli też, przyjmując nową kulturę (przy okazji dając w zamian coś od siebie) zwyczajnie wymieszać się z napływowymi osadnikami. Wróćmy jednak do meritum. Budowle megalityczne były swoistymi centrami religijnymi, promieniującymi na okolice, ale również utrzymującymi kontakt z innymi ośrodkami kultu. Trudno oczywiście dziś powiedzieć jak częste i bliskie były te relacje oraz jak duży wpływ miały ośrodki kultu na siebie. Wiemy jedynie, że takie powiązania były. Samą religię znamy tylko w szczątkowej formie. Dlatego organizowane co roku obrzędy „religijne” w Stonehenge należy traktować jako zabawę dużych dzieci lub
16 | www.polskimagazyn.co.uk
podstarzałych hipisów, a nie coś poważnego i niosącego ze sobą jakąś wartość poznawczą. Wszystko zaś zaczęło się około 4 tysiące lat przed Chrystusem. Wtedy to na wyspy przybyła nowa fala osadnicza ludności całkowicie rolniczej. Migracja ta przyniosła ze sobą zestaw wierzeń i budowli. Zanim po drugiej stronie kanału La Manche zbudowano jakąkolwiek budowlę megalityczną, to we francuskiej Bretanii – w miejscowości Carnac – istniał już kompleks kilkuset głazów ustawionych w rzędy, liczący około 6,5 tysiąca lat. Ludzie z tego kręgu religijnego musieli przynieść swe wierzenia na wyspy. Absolutnym centrum, swoistym Rzymem świata megalitów, jest dzisiejsze hrabstwo Wiltshire. To tam około 3800 lat przed Chrystusem, w okolicy dzisiejszej miejscowości Windmill Hill, powstały groble czy też rowy układające się w koncentryczne kręgi. Rowy te pełniły funkcje sakralne,
