Periódico Universitario _ Unibertsitateko aldizkaria - 407. Zkia.- 2023ko urria

407. zkia. Doakoa 2023ko urria Laguntzen du

Azkenean... udazkena!

Gezurra bazirudien ere, hemen dugu udazkena, berari dagokion eguraldiarekin! Egun aski berotsuak igaro ondoren, badirudi termometroek albiste onak emango dizkigutela eta egun lainotsuez gozatzen hasiko garela.

Beraz, has zaitezkete urtaro honetarako egoki diren arropak erreskatatzen eta bainujantziak hurrengo urterako gordetzen.

Guri dagokigunez, urriko Unibertsitateko Aldizkariarekin gatoz, berri mordo batekin, beti bezala. Ohitura denez, euskal eta nafar unibertsitate publiko eta pribatuetako azken nobedadeak ezagutuko dituzue, batzuetako

ikasturte hasierako ekitaldiak barne.

Elkarrizketan, Gloop enpresaren sortzailekide den Hernán Hernández-ekin hitz egin dugu. Gloopen, mahai-tresna jangarriak merkaturatzen dituzte, mundu jasangarriago bat lortu nahian. Oso interesgarriak dira gure solaskideak eskaini dizkigun hitzak, eta horiek irakurtzea gomendatzen dizuegu.

Aisialdiak, feminismoak eta giza eskubideek beren atala izango dute, beti bezala. Hortaz, ez zaizue ezer faltako hurrengo orrialdeetan. Har ezazue aldizkaria eta une lasai bat pasa!

Hurrengo argitalpenera arte!

uniagenda

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

UNIBERTSITATEAK www.ehu.eus

Universidad del País Vasco / Euskal Herriko Unibertsitatea Uda Ikastaroak Gipuzkoako Campuseko Errektoreordetza Leioako Campusa (Zentralita) Sarbide Bulegoa. Bizkaiko Campusa Arabako Campuseko Errektoreordetza

Donostia Donostia Leioa-Erandio Leioa-Erandio Gasteiz

Miramar Jauregia z/g Ignacio MªBarriola Eraik. Elhuyar Pza.1 Sarriena Auzoa, z/g Sarriena Auzoa, z/g Comandante Izarduy Kalea, 2

943 219 511 943 018 141 946 012 000 946 015 555 945 014 444

Gazte Informazioko Bulegoak (UPV/EHU) Gasteiz Leioa

C/ Los Apraiz,1 - 1ªPlanta Apia Bidea - Gizarte eta Komunikazio Zientzien Fakultateko Behea

945 014 336 946 015100

www.unavarra.es

Nafarroako Unibertsitate Publikoa Nafarroako Unibertsitate Publikoa Nafarroako Unibertsitate Publikoa

oij.ar@ehu.eus oij.bi@ehu.eus

Iruñea Tutera

Arrosadiako Campusa Tarazona etorbidea, z/g

948 169 000 948 417 800

www.uned.es

UNED (Distantzia Heziketako Unibertsitate Nazionala) UNED Araba UNED Bizkaia UNED Gipuzkoa UNED Nafarroa UNED Nafarroa

Gasteiz Portugalete Bergara Iruñea Tutera

Pedro Usua, 2 Ignacio Ellacuria Parkea, 2-3 Martin AguirreDeunaren Enparantza, 4 Sadar z/g Magallón, 8

www.mondragon.edu

Mondragon Unibertsitatea Mondragon Unibertsitatea

Arrasate

Larramendi, 4. 23 posta-kutxatila

Bilbo Donostia

Unibertsitate Etorbidea 24 Mundaiz Bidea, 50

944 139 000 943 326 600

www.euneiz.com

EUNEIZ Unibertsitatea EUNEIZ Unibertsitatea

943 794 700 / 943 712185

www.deusto.eus

Deustuko Unibertsitatea Bilboko Campusa Donostiako Campusa

945 244 200 944 936 533 943 769 033 948 243 250 948 821 535

Gasteiz

Biosferako Pasalekua, 6

945 255 007

www.unav.es

Nafarroako Unibertsitatea Nafarroako Unibertsitatea Ingenieri Eskola. TECNUM TECNUM - Miramon Goiko Egoitza Idazkaritza eta Administrazioko Goi Mailako Institutua - ISSA

Iruñea Donostia Donostia

Campus Unibertsitarioa Manuel Lardizabal Pas., 13 Mikeletegi Pas., 48

948 425 600 943 219 877 943 219 877

Donostia

Aldapeta, 49

943 467 144

LANBIDE HEZIKETA Ikaslan. Lanbide Heziketako Ikastegi Publikoen Elkartea

www.ikaslan.net

Hetel Heziketa Tekniko Elkartea

www.hetel.org

ENPRESA ETA BERRIKUNTZAKO ZENTRUAK Saiolan Garaia Berrikuntzako Interesgunea Cedemi BIC Gipuzkoa Berrilan BIC Bizkaia BIC Bizkaia Ezkerraldea BIC Araba CEI Busturialdea CEIA IKERBASQUE SPRI, S.A. BEAZ, P.S.A. INNOBASQUE CEIN

Arrasate Arrasate Barakaldo Donostia Derio Barakaldo Miñano Gernika-Lumo Miñano Goien Bilbo Bilbo Bilbo Zamudio Noain

Goiru Kalea, 1 Uribarri Etorbidea, 3. 79 P.K. Altos Hornos de Bizkaia Hiribidea, 33 Mikeletegi Paselekua, 83 Astondo Bidea, Edificio, 612 Avenida Altos Hornos de Vizcaya, 33 Calle Albert Einstein,15 Txalaparta Poligono, 32 Arabako Parke Teknologikoa, CEIA Eraik.

María Díaz Haroko Kalea, 3 Urkixo Zumarkalea, 36 Sabino Arana Etorbidea, 8 C/ Laida Bidea, 203 Mocholí Kalea

Particular de Ategorrieta Kalea, 2 Baxua. 10. lokala 20013 Donostia. Tfnoa.: 943 053 488 http://www.elperiodicouniversitario.com posta-e: asun@elperiodicouniversitario.com Lege Gordailua: BI-338-93 ISSN: 2530-2132 KOORDINATZAILEAK: Asun Calviño eta Jon Lasa.

LAGUNTZAILEAK: Jon Lasa, Ana Belén Sánchez, Nissma De Benito eta Irene Urizar.

DISEINUA ETA MAKETAZIOA: Unibertsitateko Aldizkaria.

ARGAZKIAK: Irene Urizar eta Cristina Domínguez.

PUBLIZITATEA: Bizkaia/ Gipuzkoa/ Araba/Nafarroa: 629 229 185 Unibertsitateko Aldizkariak ez du bertan azaltzen diren iritzi eta edukien gaineko ardurarik hartzen.

LAGUNTZAILEAK

943 712 072 943 719 181 944 184 100 943 000 999 944 030 606 944 184 100 945 298 282 946 256 809 945 298 282 944 052 660 944 037 000 944 395 622 944 209 488 848 426 000

2023urria

03

INFORMAZIO EUROPARREKO ZENTROAK UPV/EHU Ekonomia eta Enpresa Zientzien Fakultatea. Lehendakari Aguirre Etorbidea, 83. 48015 - BILBAO Tel.: (+34) 946 013 651/ 652 E-maila: cde@ehu.eus http://www.ehu.eus/es/web/cde/home Deustuko Unibertsitatea Liburutegi Unibertsitarioa.

Ramón Rubial, 1. 48009 - BILBAO Tel.: (+34) 944 139 417 E-maila: begona.prado@deusto.es http://www.iee.deusto.es Nafarroako Unibertsitatea Zuzenbideko Eraikina. Campus Unibertsitarioa. 31080 Iruñea.

Tel: 948 425 634. E-maila: cee@unav.es EUROPE DIRECT CEDERNA GARALUR. NAFARROA Barriobide, 40, 001 bulegoa.

31013 Ansoain. Tel.: 948 206 697 E-maila: europadirect@cederna.es EUROPE DIRECT HAZI Granja Modeloa, z/g. 01192 Arkaute (Araba). Tel.: 945 0003 208 http://www.hazi.es EUROPE DIRECT BIZKAIA Simón Bolivar Kakea, 8B 48010 Bilbao. Tel.: 946 072528 E-maila: europedirect@fundacionede.org http://www.europedirectbizkaia.org EBri buruzko informazio orokorra eta kontsulta espezializatuak eskintzen ditu, dibulgazioko ekitaldeak egiten ditu eta lan-gela bat dauka.

EUROPE DIRECT DONOSTIA Prim kalea,14 2D. 20006 Donostia Tel.: 943 470 962 E-maila: europedirect@kaebnai.net http://kaebnai.net Informazioa, orientazioa eta europar herritartasunarekin erlazionaturiko eskubideei buruzko aholkularitza, parte-hartze aktiboa eta gaztetasuna eskaintzen ditu.

EKINTZA HONEK EUSKO JAURLARITZAKO KULTURA ETA HIZKUNTZA POLITIKA SAILEKO LAGUNTZA JASO DU

+TREBAKUNTZA ETA GAZTEOK BY EWORLD ALDIZKARIAK EUSKO JAURLARITZAKO GAZTERIA ZUZENDARITZAREN DIRU-LAGUNTZA DU

EKINTZA HONEK NAFARROAKO GOBERNUAREN LAGUNTZA JASO DU

unibertsitatea

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

2023urria

04

Uda Ikastaroen balantzea Antolatzaileen arabera, Uda Ikastaroen 42. edizioak "jakin-mina piztu du" Unibertsitateko Aldizkaria

Euskal Herriko Unibertsitatearen Uda Ikastaroen 42. edizioaren balantzea aurkeztu zen komunikabideen aurrean. Ekitaldian UPV/EHUko Gipuzkoako Campuseko errektoreorde Agustin Erkizia eta Udako Ikastaroen zuzendari akademiko Itziar Alkorta izan ziren.Prentsaurrekoa Donostiako Miramar Jauregian egin zen.

Ekainaren hasieratik irailaren erdialdera, 133 Uda Ikastaro antolatu dira.

Horiekin batera, urtean zehar UIKtik 21 workshop, 13 online ikastaro asinkrono, 7 jarduera ireki eta Donostia Sustainability Forum-en baitako beste 7 saio ireki programatu dira.

Uda Ikastaroetan 9.158 parte-hartzaile izan dira; workshop-etan 1.977; iraupen luzeko online ikastaro asinkronoei dagokionez, 338; Donostia Sustainability Forum-en baitako jarduera irekietan 903 eta, gainerako jarduera irekietan, 464 parte-hartzaile. Guztira 12.840 pertsonaz osaturiko komunitatea izango dugu 2023an UIK-k antolaturiko aktibitateetan.

Aurten, gazteen parte-hartzea sustatzea zen helburua. Gazteen partehartzea funtsezkoa da UIKentzat eta gazte gehiago erakartzeko asmoz abiatutako ekimenek harrera ona izan dute. 25 urte arteko gazteek matrikula prezioan beherapenak izan dituzte eta gazteei zuzenduriko programa modu berezituan egokitu da beraien interesetara. Adibide moduan, Saltillo eskola-ontzian zenbait egunetako zeharkaldia egiteko aukera izan dute ozeanoaren iraunkortasunaz eta nabigazioaz ikasteko; edo, IHOBErekin elkarlanean antolatutako Ingurumen Komunikazioko Eskolaren bosgarren edizioa, Nola komunikatu ingurumen-gaiak gazteekin eta gazteentzat ikastaroa.

Gaurkotasun handiko gaiak jorratu dituzten ikastaroak ere nabarmentzen dira, gizartearen kezka iturri di-

ren gaiak ere jarri dira mahai gainean: indarkeria futbolean, gazte-delinkuentzia eta suizidioa, besteak beste.

Jarraipen handia izan dute ikastaro hauek guztiek.

Esperientzian oinarritutako ikastaroak Berritasun gisa, esperientzian oinarritutako ikastaroak oso harrera ona izan dute eta aurrera begira horrelako proposamenei tarte berezia eskainiko diete. Lehenik eta behin, Irulegiko Eskuari buruz bere testuinguruan, Ilundainen bertan, egindako ikastaroa nabarmentzen da.

Jarduera honek aukera eman zien matrikulatuei indusketa bisitatzeko eta azken berrikuntzak ezagutzeko.

Bestetik, Aezkoako bailarara ere hurbildu ziren Pirinioetako despopulazioaren aurka borrokatzeko baliabide gisa komunala berreskuratzeko lana ezagutzeko; eta Izarrak, gastronomia eta matematika ikastaroarekin, aurten lehen aldiz pertseidak behatu dituzte Jakiunderen eskutik zientziari eta astronomiari buruzko haien ezagutzak zabaltzen zituzten bitartean. Gainera, Ataungo Barandiaran museora hurbildu ziren Jose Migel Barandia-

ranek Arkeologiari, Etnografiari eta Euskal Mitologiari egindako ekarpena ezagutzeko, eta lehen esan bezala, Saltillo eskola-ontzian ibili ziren ozeanoen iraunkortasunaz arduratzeko.

Baionan egin den Mugaz Gaindiko Udako Ikastaroen 2. edizioak 1173 pertsona bildu ditu, eta Euskadi, Akitania Berria, Nafarroa Euroeskualdeko unibertsitate eta erakundeekin elkarlanean egindako proiektua sendotzeko balio izan du. Mugaz Gaindiko Udako Ikastaro hauek mugakide diren herritarrei zuzenduta daude, eta unibertsitateek lurralde-kohesio hobea duen mugaz haraindiko espazio baten sorreran duten zeregin proaktiboa ikusaraztea dute helburu, Europako mugaz gaindiko beste eremu batzuetan lortu den bezala.

Bigarren edizio honetan, 12 ikastaro eskaini dira eta mugaz gaindiko ikerketa-laborategien arteko topaketa bat egin da.

Aurrez aurreko modalitateaz gain, ikastaroak online zuzenean jarraitzeko aukerari esker, UIKen eskaintza nazioarteko erreferente bihurtzen ari da; aurten, Alemania, EEBB, Frantzia, Italia, Erresuma Batua, Mexiko, Argentina, Suitza, Polonia, Sue-

unibertsitatea

dia, Txina eta Herbehereetako ikasleak izan dira, besteak beste.

UIKn elkarlanean egiten dute lan, sarean, komunitateak sortuz eta sinergiak baliatuz. Edizio honetan errekorra hautsi dute ikastaroetako laguntzaileen sarea handituz, 300era iritsi arte.

Metodologiari dagokionez, hainbat ikastaro baliatu dira parte hartzeko hainbat modu esperimentatzeko eta praktikan jartzeko. Besteak beste, honako ikastaro hauek nabarmentzen dira; Eskola publikoa, pertsonarengan fokua, HEIZEk zuzendua, ikastetxeen gobernantzari buruzko ondorio garrantzitsuetara iritsi zen. Sexualitateak emakumeari dagokionez, partehartzaileen artean sentsibilitate eta konfiantza handiko giroa sortzea ahalbidetu zuena, Ekintza komunitarioa ertzetatik eta absentzietatik, eta Inklusiorako trantsizioa: parte-hartzea, autodeterminazioa eta ahalduntzea sustatzeko eredu eta ikuspegiak, gizarte-bazterkeriako egoeran dauden pertsonei ahotsa eta parte-hartzea eskaini zietenak. Azken hiru hauek, Gipuzkoako Foru Aldundiarekin elkarlanean antolatuak, TopaGune proiektuaren esparruan. Aurrerantzean, metodologia horietan sakontzen jarraituko dute.

Ekainaren hasieratik irailaren erdialdera 133 Uda Ikastaro antolatu dira Erronkak 42. edizio honetan bederatzi erronka nagusi izan dira ardatz: gazteak hizpide; giza eskubideak ortzi-mugan; hezkuntzaren eta hizkuntzaren etorkizuna; bizi-kalitatea oinarri; kultura eta artea; iraunkortasuna; ekonomia soziala; digitalizazioa eta adimen artifiziala.

Gipuzkoako Foru Aldundiak zuzenduriko Aldaketa klimatikoa, elikadura eta gastronomia ikastaroak inguru-

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

menari eta iraunkortasunari dagokienez, elikadurak duen dimentsio soziala agerian utzi du, eta jarraipen handia izan duten ikastaroetako bat izan da. Aldaketa klimatikoari lotuta, Baso-suteak, nola egin aurre? ikastaroak zeresan handia eman du bizi ditugun garaiongatik.

Torturaren biktimen kolektiboaren aitortza eta erreparazioa ahalbidetzeko orain arte hartutako neurriei eta jarduerei buruz hausnartzeko antolaturiko Egia eta aitortza torturaren biktimentzat ikastaroak interes handia piztu du, baita indarkeria jasan duten haurrak eta nerabeak elkarrizketatzeko moduei buruzko nazioarteko ikerketaren egungo egoera aztertzeko egin den Kontatu zer gertatu zen: Indarkeria jasaten duten haur eta nerabeak elkarrizketatzen ikastaroak ere.

Ongizatea eta osasuna hizpide izan dira eta jakin-min handia eragin dute Osasun Digitalaren Nazioarteko X. Biltzarrak, adikzioei buruzko ikastaroak zein gizonezko eta maskulinitateei lotutako tratamendu eta laguntzari buruzkoak.

Arteak eta kulturak tarte berezia dute UIKn. Kultur gestioa interesekoa dutenei zuzendurik, Kulturgest Bilbao zikloaren bigarren edizioa antolatu da Bilboko Udalarekin lankidetzan. Datorren urtean, ondo bidean, kongresu batekin amaituko den hirugarren edizioa dute jomuga.

Eduardo Chillidaren obraren eta pentsamenduaren ikerketan sakondu asmoz hirugarrenez antolaturiko Eduardo Chillida Eskola, Benito Barrueta jaio zeneko 150. urteurrenaren harira egin den ikastaroa zein Anjel Lertxundi: idazlea eta obra ikastaroak nabarmendu dira.

Ezagutzan sakontzeko ezberdinen arteko zubiak eraikitzea ezinbestekoa da. Eta UIKn dibertsitatea letra larriz idazten duten ezaugarria da.

Ezberdinen arteko bilgune direnez, zentzu orokorrean (ikastaroetako edukiak, partaide diren pertsonen profilak, adina, generoa, kultur ikuspegia) aniztasuna sustatzea da ikas-

2023urria

taroen eguneroko ogia. Baita hizkuntza-aniztasunari dagokionez ere.

Askotariko hizkuntzak entzuten dira uda ikastaroetan eta euskararen presentzia arretaz zaintzea eta areagotzea da UIKren etengabeko apustua.

Duen funtzioaren eraginez, ezinbestean, behatoki izaera du UIKk eta gizartearen beharrizanak identifikatuz, etengabeko eraldaketan ari da joera berriak identifikatuz eta eskaintza norabide horretan lerratuz. Uda Ikastaroen helburua dibulgazioa eta gizarteko arlo ezberdinen arteko elkarrizketa bideratzeko topagune izatea da eta jardueretan sortzen diren ideia, hausnarketa eta sareek, ikastarotik haratago, proiektu berriak eta transformazioa eragitea da haren nahia. Eta hori lortzeko bide ezberdinak jorratzen ari da, Uda Ikastaroen formatuak eta haien zabalkunderako bitarteko teknologikoak berrituz.

Garaira egokitzeko etengabeko ahalegina da UIKren eskaintzaren harrera onaren giltza: programazioa osatzerakoan ezagutzaren alorrean erreferenteak diren erakundeekin eta norbanako adituekin elkarlanean aritzea eta sare hau etengabe berrikustea; gizartearentzat interesgarriak diren gaurkotasun handiko gaiak plazaratzea; adin-, genero-, maila akademiko- zein kultura-askotariko hartzaileak aintzat hartzea eta, ezagutzaren transmisioa bermatzeko garaiko baliabideak eta metodologiak erabiltzea, horiek dira UIKren errezetaren sekretuak. Horiekin batera, nola ez, ezinbestekoak dira UPV/EHUren kalitate bermea den programa batzordearen ezagutza zein eskarmentua eta Fundazioko lantaldearen lan zaindua.

Datorren edizioa antolatzeari ekingo diote berehala. 2024ko Uda Ikastaroen programa osatzeko proposamenak jasotzeko epea azaroan zehar luzatuko da, eta, interesa duen eragile zein norbanako oro gonbidatzen dute parte hartzera.

Udazkeneko programazio zehatza www.uik.eus atarian jarraitu ahal izango da.

05

06

2023urria

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

unibertsitatea

MUk 2023-2024 ikasturte akademikoaren hasiera ekitaldia egin zuen Unibertsitateak Euskadiko enpresen lehiakortasuna gorenera eramatearen alde egindako apustua nabarmendu zuen Mondragon Unibertsitateko errektoreak

Unibertsitateko Aldizkaria

Mondragon Unibertsitateak 20232024 ikasturte akademikoaren hasiera-ekitaldi ofiziala egin zuen irailaren 8an, Enpresagintza Fakultatearen Oñatiko campusean. 25. urteurreneko ospakizunak amaitutakoan, orainean eta etorkizunik hurbilenean ipini du fokua Unibertsitateak.

Mondragon Unibertsitateko errektore Vicente Atxak nabarmendu zuenez, Euskadiko enpresen lehiakortasuna ahalik eta gehien handitzea da helburua, eta, horretarako, ikerketa eta transferentzia, profesionalen prestakuntza eta ekintzailetza eraginkortasunez uztartzea.

Iñigo Urkullu lehendakariak inauguratu zuen ofizialki ikasturtea. Lehendakariak hitza hartu aurretik, joan den ikasturteko memoria akademikoa azaldu zuen Mondragon Unibertsitateko idazkari nagusi Idoia Peñacobak, eta hitzaldia eskaini zuen Sain Milena López Pérez Enpresagintza Fakultateko irakasle eta ikertzaileak. Era berean, ekitaldian izan ziren Jokin Bildarratz Hezkuntza-sailburua, Javier Oleaga

Mondragon Unibertsitateko lehendakaria eta politikaren nahiz irakaskuntzaren arloko beste agintari batzuk; besteak beste, Bakartxo Tejeria Eusko Legebiltzarreko lehendakaria, Eider Mendoza Gipuzkoako ahaldun nagusia, Denis Itxaso Madrilgo Gobernuaren ordezkaria, Izaro Elorza Oñatiko alkatea, Javier Oleaga Mondragon Unibertsitateko lehendakaria eta Iñigo Ucín, MONDRAGONeko lehendakaria.

Berrikuntza, lehiatzeko gakoa Agintariei ikasturtearen hasierako ekitaldira etorri izana eskertu ondoren, ekitaldiaren garrantzia aipatuz hasi zuen Mondragon Unibertsitateko errektoreak hitzaldia; izan ere, ekitaldi horretan berresten du urtero Unibertsitateak goi-mailako hezkuntzarekiko konpromisoa, bai ikasleei eta bai gizartea osoari dagokienez. Nabarmendu zuenez, Unibertsitateak bere DNAn darama gizarte-eraldaketarekiko konpromisoa. Sorreratik landu du ildo hori, arrakastaz gainera, eta horren erakusgarri da Unibertsitateak egoitza duen eskualdeetan langabezia-tasa txikiagoak dituztela

eta aberastasunaren banaketa orekatuagoa dela. "Horrek erakusten duenez, kooperatibismoak eta unibertsitate kooperatiboak onura sozial eta ekonomiko asko ekar diezazkiokete gizarteari; horregatik, beste eskualde batzuetara hedatu gara", adierazi zuen.

"Gure erronka jarduera berriak sortzea da, talentua ahaztu gabe.

Izan ere, talenturik gabe, ekintzailetzarik gabe, egun aurrera daramatzagun jarduerak eraldatu gabe, zaila izango da lehiakor izaten jarraitzea. Talentua, berrikuntza eta ekintzailetza dira eta izango dira Mondragon Unibertsitatearen bereizgarriak, ziur nago", azpimarratu zuen errektoreak. Ikasturte berriarekin atzean geratuko dira 20222023koan egindako Unibertsitatearen 25. urteurreneko ospakizunak.

"Mende laurden honetako lorpenak etorkizunera begiratzeko baliatu behar ditugu, eta gure hobetzeko grina sustatzeko; horretarako, etorkizunean eragingarriak izango diren proiektu berriak jarri ditu martxan Unibertsitateak", erantsi zuen.

Horien artean daude Unibertsitateari hazten eta Euskadin zein nazioartean posizio nabarmena izaten lagunduko dioten proiektu estrategikoak. Azpimarragarriak dira, besteak beste, hauek: eraldaketa digitaleko prozesua, ikasleei Unibertsitatearen zerbitzu guztiak formatu digitalean eta pertzepzio digitalarekin eskaintzea xede duena; ikus-entzunezkoen euskal sektorearen berrikuntza eta ekintzailetza sustatzea, Humanitate eta Hezkuntza Zientzien Fakultatearen Aretxabaletako campusean es-

unibertsitatea

kaintzen den prestakuntzaren bidez; gastronomian berrikuntzako eta ekintzailetzako jarduerak bultzatzea, Basque Culinary Centerren GOe ekimenaren bidez, adibidez; Enpresagintza Fakultateak Madrilen eta Bartzelonan dituen ekintzailetza-laborategiak eraldatzea, ekintzailetzaren ekosistema osoa garatzeko, eta, azkenik, ikasturte honetan Hirekin abian jartzea, industria-berrikuntzarako eta -ekintzailetzarako zentroa, industria

Mondragon Unibertsitateak 2023-2024 ikasturtea hasteko ekitaldi ofiziala egin zuen irailaren 8an, Oñatiko campusean eraldatzea lortzeko.

Lau erronka Gainera, Unibertsitateak gero eta europarragoa izan nahi duela azaldu zuen Mondragon Unibertsitateko errektoreak, eta horregatik heldu diola Europako lehenengo unibertsitatealiantza dualaren buru izateko ardurari. Aliantza horri esker, urtean Europako 50.000 ikasle baino gehiago trebatuko dira unibertsitate-prestakuntza dualean. Beraz, proiektu hori erreferentziazkoa izango da munduan. Unibertsitateak epe ertainera aurrean dituen lau erronka aipatu zituen errektoreak, eta bat datoz Euskal Unibertsitate Sistemaren 2023-2026 aldirako Planaren ardatzekin: berrikuntza eta kalitatea; UnibertsitateaEuskadi Basque Country; zientzia eta bikaintasuna, eta unibertsitatea-enpresa. "Unibertsitatearen etorkizunerako beharrezkoak eta estrategikoak diren binomioak", gaineratu zuen.

Lehenik eta behin, Mondragon Unibertsitateak berrikuntzaren eta kalitatearen ardatza lantzen jarraituko du, aitzindari eta liderra baita horretan. Errektorearen iritziz, XXI. mendean ezin ditugu joan den

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

mendean bezala trebatu gazteak; horregatik, garrantzitsua da goimailako prestakuntza berritzen jarraitzea, ikaskuntza maximizatzeko, Unibertsitateak sorreratik egin duenez. "Horretarako, oso argi izan behar dugu metodologia bakoitzarekin lortu nahi dugun prestakuntza-inpaktua. Diseinatzen ditugun prozesuek gure ikaskuntza-helburuak lortzeko balio ote duten ikusi behar dugu, eta prozesu horiek eta ebaluaziokoak egokiak ote diren, bizi garen mundu honetarako". Haren iritzian, garai berriotan askoz malguagoa eta pertsonalizatuagoa izan behar da prestakuntza. Hala, Mondragon Unibertsitatearen konpromisoa izango da ikasleen % 80 ibilbide malgu eta pertsonalizatuetan trebatzea lau urtetan, aurrez aurre eta tresna digital aurreratuak erabilita.

Nazioartekotzea da Unibertsitatearen bigarren erronka nagusia. Bide horretan, Europako lehenengo unibertsitate DUALAren buru, Europako unibertsitatearen kontzeptua lantzen jarraituko du. Horrez gain, Mondragon Unibertsitateak nazioarteko izaera are nabarmenagoa izango duen prestakuntza eskaini nahi die bertako ikasleei, % 70ek, gutxienez, nazioarteko esperientziaren bat bizi dezaten ikasketak burutu aurretik.

Hirugarrenik, zientzia eta bikaintasunaren ardatzari dagokionez, enpresekiko lankidetzaren garrantzia eta Unibertsitatearen elkarlaneko ikerketaren eredua goraipatu zituen Vicente Atxak. Ildo horretan, MUk ezagutza sortu eta transferitzeko proiektuak eramango ditu aurrera Euskadiko 500 enpresa baino gehiagorekin batera. Haiek finantzatuko dituzte Mondragon Unibertsitatearen ikerkuntzako eta ezagutza transferitzeko jardueren % 50etik gora. Ardatz hori laugarren erronkari lotuta dago, hau da, unibertsitatearen eta enpresaren arteko harremanari erreparatzen dion erronkari. Unibertsitatea-enpresa harremanak elkarri oso lotuta dauden lau jarduera hauek hartu behar ditu, gutxienez: elkarla-

2023urria

neko ikerketa, etengabeko prestakuntza, ekintzailetza eta lankidetza prestakuntza dualaren arloan.

Etorkizuna marrazten Bizitza osoko prestakuntzari dagokionez, Mondragon Unibertsitateko errektoreak uste du Unibertsitateak erantzun egin behar diela bai enpresek eta erakundeek aurkituko duten egoera demografiko eta laboralari, eta bai egoera horretara egokitzeko profesional guztiek konpetentzietan eta gaitasunetan behar izango duten prestakuntzazko eguneratzeari.

Gizarteak aurrean duen egoera demografikoa kontuan hartuta, zenbait profesional ordeztea zaila izango dela deritzo. Haren esanetan, lanerako adinean dauden pertsonen konpetentziak eguneratzeko, etengabeko prestakuntzako programak garatu beharko dira enpresekin eta administrazio publikoekin batera.

"Mondragon Unibertsitateak urtean 8.000 profesional baino gehiago trebatzeko konpromisoa du, trebatzea gure misioaren eginkizunetako bat delako, eta lan-talentua eguneratuta izatea funtsezkoa delako gure enpresa-sarearen lehiakortasuna bermatzeko", ziurtatu zuen.

Errektoreak ikerkuntzaren atala nabarmendu nahi izan zuen. "Zientziak eta bikaintasunak kolore berezia dute Mondragon Unibertsitatean, enpresekiko lankidetzaren kolorea", esan zuen. Unibertsitateak enpresekiko lankidetzari eutsiko dio ikerkuntzako proiektuak lantzeko eta sortutako ezagutza arintasunez eta eraginkortasunez transferitzeko".

Hitzaldiaren bukaeran Atxak adierazi zuenez, Unibertsitatetik proiektu berriak garatzen saiatuko dira, orain arte bezala, "enpresa-jarduera berriak sortzeko eta gure ikasleak enpresak sortzera bideratzeko". Prestakuntzaren aldetik, Mondragon Unibertsitateak unibertsitate-prestakuntza praktiko eta kalitatezkoaren alde egiten jarraituko du, etorkizuneko beharretara egokitutako gradu eta master berriekin, digitalizazioa barne hartuko duen ikaskuntza-ereduarekin.

07

08

2023urria

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

unibertsitatea

Deustuk ofizialki ireki zuen ikasturte berria Juan José Etxeberria Deustuko errektorea: "Erronka garrantzitsua dugu aurrean: adimen artifiziala pertsonen zerbitzura jartzea, haien garapen integrala ahalbidetzeko, modu orekatu eta justuan mundu osoan" Unibertsitateko Aldizkaria

Deustuko Unibertsitateak irailaren 20an inauguratu zuen 2023-2024 ikasturtea graduko 2.500 ikasle berri baino gehiagorekin, 6.000 eskaera jaso ondoren. Horrek erakusten du gizartearen aitormena, "pertsonak ardatz hartzen dituen unibertsitateari, bere burua eraldatzen duen eta gizarte bidezkoagorako lan egiten duen" ikastetxeari. Horra hor hiru ideia, 2023-2026 aldirako plan estrategikoaren esparruan eta "Mundua eraldatzen duten pertsonak" leloan bilduta: horiexek dira Unibertsitatearen jarduera akademiko guztiaren justifikazioa.

Kristautasunaren jatorria aztertzearen balioa Ikasturte hasierako ekitaldi ofiziala Joseba Segura Bilboko elizbarrutiko gotzaina buru izan zen eukaristiaren ondoren hasi zen.

2022-2023 ikasturteko memoria akademikoa irakurri zuen Stella Solernou idazkari nagusiak. Jarraian, Carmen Bernabé doktore eta Teologiako irakasle titularrak "Gutxiengoak eta marjinaltasunak.

Kristautasunaren hastapenen azterketa kritikoa gaur egun” irekiera-hitzaldia eskaini zuen.

Felicité Robert de Lamennais filosofo frantsesari egozten zaion "Iragana etorkizunaren atean dagoen lanpara bat da" esaldiak laburbiltzen du Deustuko Unibertsitateko teologoaren irekiera-hitzaldiaren helburua; izan ere, haren ustez, "iragana ezagutzea eta aztertzea ezinbestekoa da oraina kontzientziaz bizitzeko eta etorkizuna zuzen eta ausardiaz proiektatzeko".

Berbabék defenditzen du gizartemarjinalitateak, normalean pentsatzen denaren aurka, gizarte-funtzio positiboa eta sormenezkoa ere izan dezakeela eta, hortik, begirada hegemoniko edo nagusira oharkabean igarotzen diren errealitatearen alderdiak aurki daitezkeela, eta kalitate sozial eta etiko handiagoko gizarte-alternatibak inkuba daitezkeela.

"Horri buruz ari zen Jesus Nazaretekoaren proposamen berritzailea, Jainkoaren erreinuaren sinboloan jasoa", adierazi zuen.

Bokazioa ezagutzea Deustuko errektore gisa eman duen lehen hitzaldian, Juan José Etxeberriak ikastetxearen bultzada eraldatzailea izan zuen ardatz, eta hori plan estrategiko berrian islatzen dela esan zuen. Plan horrek pertsonak, lankidetza eta eraldaketa ardatz dituen unibertsitate-ereduaren alde egiten du. Bere ustez, "pertsonak ardatz dituen unibertsi-

tate batek" pertsonak beste helbururik ez duela esan nahi du. Eta horrek guztiak hau esan nahi du: "Deustun ikasten duten pertsonak beren potentzial gorena lortzera eta gure gizartean aurrerabideari eta justiziari laguntzera bideratuta gaude". Ikerketak eta transferentziak ere helburu bera dute, eta ongizatean benetako eragina izatea dute helburu.

Pertsonaren ardatz izate horri dagokionez, ordezkari nagusiak garrantzi handia ematen dio "bokaziokulturari" eta horrek esan nahi du ikasketak eta dimentsio profesionala bokazio pertsonalaren esparruan kokatzen direla. Etxeberriaren ustez, ikasleak bere bokazioa ezagutu eta bizitzea erraztu behar da eta "unibertsitate kristau bezala, gazteriari bere bizitzaren zentzuaren aurkitzeko eginkizun horretan laguntzera deiturik sentitzen gara".

Asmoa da ikaslea jabetu dadila zer den, zer izatera deitua dagoen eta

unibertsitatea

bere alderdi guztiak, profesionala barne, amets horretan integratu ahal izatea. Horri dagokionez, adierazi zuen prestakuntza integraleko prozesu hori Deustuk egiten duela, besteak beste, laguntza pertsonalizatuaren, tailer espezializatuen, jardunaldien, elkarrizketen edo boluntariotzaren bidez.

Lanbideren azken txostenaren arabera, Deustuko ikasleen okupazio-tasa ehuneko lau puntu igo da berriro azken urtean, % 88ra arte Adimen artifizialaren erronkak "Pertsonak ardatz dituen unibertsitatea" ideiarekin lotutako beste gai garrantzitsu bat "adimen artifiziala" da, eta goi-mailako irakaskuntza eta, oro har, ezagutza sortzeko eta zabaltzeko moduak sakonki eraldatzea dakarren guztia. Ez du zalantzarik arriskuak aztertu eta kostuak kontuan hartu behar direla. "Ez gara liluratzen haren irismena puztu nahi duten diskurtsoekin, eta ez ditugu alde batera uzten benetako arazoak, hala nola joera diskriminatzaileak", baina, era berean, balioetsi egiten du adimen artifiziala hezkuntza pertsonalizatuagoa, eraginkorragoa eta eskuragarriagoa izaten laguntzen ari dela. Errektorearen aburuz, garrantzitsuena da "pertsonak garapen teknologiko horren erdian jartzea". Eta Deusto dagoeneko horretan ari dela ziurtatu zuen.

Ildo horretatik, joan den ikasturtean diziplina anitzeko lantalde bat eratu zen jarduerarako Adimen Artifizial Sortzaileak eragiten duen erronka jorratzeko. Haren eragina ebaluatzen ari da, eta hari buruz etikoki eta kritikoki hausnartzen. Prestakuntzan eta ebaluazioan erabiltze-

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

ko arauak lantzen ari dira, baita prestakuntza eskaintzen ere. Era berean, baliabideen eta jardunbide egokien banku bat egiten hasita daude eta, aldi berean, jarraipena, analisia eta zabalkundea egiteko prozedura bat ere prestatu da. Azkenik, adimen artifizialarekin lotutako zerbi-tzuak erabiltzeko eta kontratatzeko politika zehazteko lanak ere defini-tzen ari dira. Gainera, ikasturte honetan lehen aditu-programa abiaraziko da, erakundemailan adimen artifizial aplikatuaren erronka etikoei aurre egiten trebatzeko.

Juan José Etxeberriaren hitzetan, erronka ez da prozesu edo egitura tradizionalak salbatzea, ezta kontrolik eta baliorik gabeko merkatu globalaren logiken mende jartzea edo pertsonak algoritmo ankerren mende jartzea ere. "Aurrean dugun erronka hau da: adimen artifiziala pertsonen zerbitzura jartzea, haien garapen integrala ahalbidetzeko, modu orekatu eta justuan, mundu osoan", errepikatu zuen.

Egiturak egokitzea Gaur egun, unibertsitatea egiturak eta prozedurak egokitzeko eta eguneratzeko prozesuan buru-belarri sartuta dago. Deusto irabazi-asmorik gabeko erakunde askea da eta, posizio horretatik, gizartea eraldatzeko konpromisoa pertsonen garapen integralari egiten dion ekarpenean oinarritzen da, bereziki behartsuenei eta gazteei begira.

Horregatik, etengabe eskaintza eta jarduera akademikoa malgutzen dihardu. Horren adibide da azken urteotan egin duen ikasketa-eskaintza, hain zuzen ere gizartepremia handiena dagoen eremuetan.

Gainera, Lanbideren azken txostenaren arabera, Deustoko ikasleen okupazio-tasa ehuneko lau puntu igo da berriro azken urtean, % 88ra arte, eta erabateko enplegua lortu da titulazio jakin batzuetan. Ikasketei lotutako enplegua ere (zuzendaritzako karguetan edo unibertsita-

2023urria

teko teknikarietan) lau puntu igo da, % 86ra. Izan ere, Unibertsitatearen ikaskuntza ereduak enplegagarritasun-maila handiagoa, ekintzailetzaren balorazio hobea, gizarte kultuagoa eta berdinzaleagoa eta jasangarritasunarekiko sentsibilitate berezia ekarri ditu. Gizarteak aitortzen du gure zerbitzua. Hala bermatzen dute urtero ikasle gehiago izateak eta rankingetako emaitzek, unibertsitaterik onenen artean kokatzen baikaituzte.

Ikerketa eta Garapen Jasangarrirako Helburuak Unibertsitateak jauzi handia egin du ikerketan ere. Azken 10 urteetan indexatutako argitalpenen kopurua laukoiztu egin du, eta ikerketa pixkanaka Europako programekin eta jarraibideekin eta Euskadiko Zientzia, Teknologia eta Berrikuntza Planarekin lerrokatu du. Estrategia bateratu horri uko egin gabe, datozen urteetako helburua da eragin eraldatzaile handiena lor dezaketen gaietan fokalizatzea. Horretarako, unibertsitate gisa konpromisorik handiena duten Garapen Jasangarrirako Helburuak (GJH) aztertu ditu Deustuk. Eta GJH horiek, Jesusen Lagundiaren Hobespen Apostoliko Unibertsalekin batera, lanerako bidea markatuko dute.

Era berean, Etxeberria errektorea oso pozik dago Euskal Unibertsitate Sisteman parte hartzeagatik; izan ere, lankidetza-esparru garrantzitsua da, Euskadirentzat dugun benetako eragin positiboa sendotzen duena. Deustu lerrokatuta dago, era berean, Planak Osasun Zientzien eta Hezkuntza Zientzien arloei ematen dien garrantziarekin. Sinergiak batu eta sortze horretan, Unibertsitateak abantaila ateratzen dio jesuiten 200 unibertsitatek osatzen duen nazioarteko sare zabal baten parte izateak dakarren indarrari ere. "Deusto gure inguruan errotuta dagoen euskal unibertsitatea da, baina munduari irekia", adierazi zuen.

09

10

2023urria

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

unibertsitatea

Ikertzaileen Gau Europarra NUPen Hogeita hamar bat jarduera egin ziren publiko guztientzat NUPeko Ikertzaileen Gau Europarrean Unibertsitateko Aldizkaria

Nafarroako Unibertsitate Publikoak irailaren 29an, ostirala, doako 32 dibulgazio-jarduera egin zituen, publiko guztiei zuzendurikoak, Ikertzaileen Gau Europarrean. Jarduerak, hala nola ibilaldiak, dastaketak, hitzaldiak edo monologo komikoak, NUPeko 80 bat zientzialarik gidatu zituzten.

Programatutako jarduera gehienak Civican kulturgunean egin ziren, hilaren 29an, 17:00etatik 22:00etara, baina, horrez gain, ibilaldi zientifikoak ere egin ziren Iruñeko zenbait lekutan; adibidez, San Andres errotan (Atarrabia) eta Sarion (NUPeko Arrosadiko campusa). Bestalde, irailaren 28an, osteguna, 19:00etan, “Monologo Zientifikoak” ikuskizuna egin zen NUPen. Jarduera batzuetan izena eman behar zen ekitaldiaren webgunean; bertan dago informazio guztia.

NUPek laugarren urtez jarraian hartu du parte ekimenean. Europako 400 hiritan egiten da aldi berean, eta Europar Batasunak finantzatzen du Horizon Europe programaren barrenean. Ikerketa-lana publiko zabalari hurbiltzea du helburu, eta, oraingoan, ardatz nagusiak klima-aldaketara egokitzea, minbiziaren aurkako borroka eta telekomunikazioak eta irrati-astronomia izan zituen. Jarduerok bat zetozen Europar Batasunak munduko erronkei erantzuteko ezarritako misioetako hirurekin. Misio horiek hala nola erronka hauei erantzuten zieten: klima-aldaketarako egokitzapena, minbizia edo hiri adimendun eta klimatikoki neutroak.

Dastaketak, pintxoak, esperimentuak edo ibilaldiak Hogeita hamar jarduera horiek bost modalitatetan zeuden banatuak: “Zientziazko dastaketak”, “Zientziapintxoak”, “Har ezazu parte”, “Zientziazko ibilaldiak” eta “Zientzia arte-

Ikertzaileen Gau Europarreko iazko irudi bat.

arekin”. Lehenbizikoan, bertaratzen zirenek NUPen ikertzen ari diren produktuak dastatu ahal zituzten, hala nola garagardoak, ardoak edo mahatsak. Gainera, parte-hartzaileek aukera izan zuten NUPeko Germoplasma Bankuan kontserbatzen diren Nafarroako sagar tradizionalen barietateak ikusi eta ukitzeko.

“Zientzia-pintxoak” atalean, unibertsitateko ikertzaileek beren lan-esparruetako aurrerapen eta emaitza nagusiak azaldu zituzten: datuen zientzia, ekonomia zirkularra eta osasuna. “Har ezazu parte” atalean, zientzialariek zenbait tailer gidatu zituzten, besteak beste errealitate birtualari, denbora errealeko 3D holograma interaktiboei, adimen artifizialari, biologiari, matematikari edo ekologiari buruzkoak.

“Zientziazko ibilaldiak” atalak ekitaldiaren erdigunetik ateratzera gonbidatzen zuen parte hartzailea, naturaz goza zezan; izan ere, bertako jarduerek aukera eman zioten ibilaldi gidatuak egiteko ilunabarrean saguzarrak entzutearren, Arga ibaiaren arroan “safari” bat egitearren edo bizikletaz paseatuz ibaien jarduerak eta lurren urruneko jatorriak nola funtzionatzen duten ulertzearren. Halaber, aukera egon zen NUPeko “Jocelyn Bell Bur-

nell” irrati-teleskopioa ere bisitatzeko eta hark atzemandako irudiekin zuzenean konektatzeko; bera da Espainiako unibertsitateetan instalaturik dagoen handiena.

Azkenik, “Zientzia artearekin” atalean, “Inmersants VS Contactiers” performanceak 802.701. urtearen bueltako espazio-denbora zehaztugabe batera eraman zuen publikoa, “Monologo zientifikoak” zientziazko eta umorezko antzerki ikuskizuna eman zuen Big Van Ciencia taldeak, eta haurrentzako hainbat jarduera izan ziren, tartean familientzako tailerrak edo “Yo quiero ser científica” antzezlana.

Nazioarteko proiektu bat Ikertzaileen Gau Europarra Europako Batzordeak finantzatzen du, Marie Sklodowska-Curie Ekintzen bidez (MSCA) -Europan karrera zientifikoak sustatzeko ekimena-, eta Europe Horizon programaren eta Europar Batasuneko Ikerketaren eta Berrikuntzaren Esparru Programaren barnean kokatzen da. Hauek dira haren helburu nagusiak: ikertzaileen figura herritarrengana hurbiltzea haien lana eta gizarteari ekartzen dizkioten onurak ezagutzera emateko; eta genero oztopoak ezabaturik ikasleek karrera zientifikoak hauta ditzaten sustatzea.

unibertsitatea

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

2023urria

NUP, oso ondo bibliometrian NUPek hobetu egin du Leidengo Rankingean zuen posizioa, zeina munduko prestigiotsuena baita bibliometriaren esparruan Unibertsitateko Aldizkaria

Nafarroako Unibertsitate Publikoak hobetu egin du Leidengo Rankingean zuen posizioa.Leidengo Unibertsitateko (Herbehereak) Centre for Science and Technology Studies-ek egiten du ranking hori. Eragin zientifikoaren (top % 1) PP adierazlean, 1. postuan dago NUP Espainiako unibertsitateen artetik, eta munduko 1.411 unibertsitateetatik, berriz, 112.etik 165.erako tartean. Bibliometriaren esparruan munduan egiten den sailkapenik prestigiotsuena da, haren adierazleetan zorroztasun handia duelako eta eragin normalizatua erabiltzen duelako.

Bibliometria jakintza-arlo bat da, metodo matematikoak eta estatistikoak erabiliz literatura zientifikoaren zenbait alderdiri buruzko datuak ematen dituena.

2023ko edizioan mundu osoko 1.411 unibertsitatek hartu dute parte, horien artean 45 Espainiakoak.

Unibertsitate bat ranking horretan sartzeko, bete beharreko baldintza da 2018-2021 aldian 800 argitalpen indexatu baino gehiago argitaratu izana Web of Science webgunean.

2022an agertu zen NUP lehenbizikoz ranking horretan. 815 argitalpen zituen orduan; 2023ko edizioan, aldiz, 879. Web of Science Core-n argitaratutakoak bakarrik hartzen dira kontuan -artikuluak eta azter-

ketak-, eta kolaborazioko argitalpenak zatikatuta kontatzen dira.

Adierazleak eta hobekuntza Alor geografiko edo zientifikoaren eta adierazle motaren arabera (eragin zientifikoa, kolaborazioa, sarbide irekia eta generoa), hainbat sailkapen zerrenda osatzen ahal dira.

Hori horrela, eragin zientifikoari begiratuta eta zientzia alorrak globalki hartuta, NUP 1. postuan dago Espainiako unibertsitateen artean (top % 1) PP adierazlean. Adierazle horrek beren arloetan aipamen gehien dituzten argitalpenen % 1en artean dauden argitalpenen proportzioa adierazten du. Horretaz gainera, Espainiako unibertsitateen artetik 2. da (top % 5) PP adierazlean -beren arloan aipamen gehien dituzten % 5 argitalpenen artean dauden argitalpenen proportzioa guztizkoaren aldean- eta 3.a (top % 10) PP adierazlean -beren arloan aipamen gehien dituzten % 10 argitalpenen artean dauden argitalpenen proportzioa guztizkoaren aldean-. Aurreko sailkapenean, 4., 7. eta 10. postuetan zegoen NUP, hurrenez hurren.

Zientzia Biomedikoen eta Osasunaren arloan, lehenbiziko dago NUP Espainiako unibertsitateen artetik, hiru adierazleetan, hau da, top % 1, top % 5 eta % 10 PP adierazleetan; mundu osoko unibertsitateekin alderatuz gero, 61.-76., 108.-112. eta 160.-167.

Nafarroako Unibertsitate Publikoko Liburutegia.

tarteetan, hurrenez hurren. Matematikaren eta Konputazio Zientzien arloari dagokionez, top % 1 PP adierazlean, lehenbiziko posizioan dago NUP Espainiako unibertsitateetatik eta 81.-99. tartean mundukoetatik.

Bestalde, nazioarteko kolaboraziozko argitalpenen adierazlea aztertuta -bi herrialde edo gehiagotako erakundeekin lankidetzan egindako argitalpenen proportzioa islatzen du-, NUP 6. Postutik 2.era pasatu da “Zientzia Biomedikoak eta Osasun Zientziak” alorrean.

Sarbide irekiko argitalpenak PP (Open Access) adierazleari begiratuta -sarbide irekia duten argitalpenen proportzioa totalarekiko-, Nafarroako Unibertsitate Publikoa 9. dago Espainiako unibertsitateen artetik; iaz, berriz, hamaikagarren.

11

12

2023urria

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

unibertsitatea

NUko masterretako ikasleen NU, lehen mailako unibertsitatea arrakasta enpresetan Nafarroako Unibertsitatea, Estatuko eta nazioarteko 42 enpresak Fakultateko masterretako ikasleak hartu dituzte lanean Unibertsitateko Aldizkaria

Guztira, Estatuko eta nazioarteko 42 enpresak Zuzenbide Fakultateko Masterreko ikasleak kontratatu dituzte praktikak egiteko, batez beste 1.420 euro gordineko ordainsariarekin. Arloka, tituludunen % 41 praktikak egiten ari dira bulego nazional batean; % 38k nazioarteko enpresa batean egiten du lan; ikasleen % 16 Big4ren batean ari da lanean eta gainerako % 7ak Aholkularitza eta Enpresa sektorean egiten du lan.

Hauek dira Praktika Txostenaren azken edizioan jasotako datuetako batzuk, Madrilgo Unibertsitateko graduondoko campusean ematen diren programetako ikasleen enplegagarritasun-txostena, alegia: Abokatu Lanbiderako Sarbide eta Enpresa Zuzenbideko master bikoitza; Abokatu Lanbiderako Sarbide eta Zerga Aholkularitzako master bikoitza eta Abokatu Lanbiderako Sarbide eta Zuzenbide Digitaleko master bikoitza, 2022-23 ikasturteari dagokiona.

Praktiken hileko batez besteko ordainsaria 1.420 euro gordinekoa da Arloka, % 24 ari dira praktikak egiten zerga sailean; % 16k errotazioak egiten dituzte arlo ezberdinetan; % 15 merkataritzakoan; % 9 zuzenbide digitalera dedikatzen dira; % 8 prozedura arloan.

Praktiken % 96 Madrilen egiten dira.

Jardunaldien Txostena Urteko Batzarraren VI. edizioan aurkeztu zen abokatu bulegoetako zuzendari eta

Espainian laugarrena, Times Higher Education World University Ranking 2024aren arabera Unibertsitateko Aldizkaria

Giza Baliabideetako arduradunekin. Oraingo honetan, jardunaldian IESE Business Schooleko irakasleak, Santiago Álvarez de Monek, parte hartu zuen, eta aurkezpenean lidergo ona nola gauzatzeko gako batzuk eman zituen.

Praktikak eta Enplegu Zerbitzua Ikasleei bulego juridiko nagusien hautaketa-prozesuetan errazago parte hartzeko, Fakultateko Praktikak eta Enplegu Zerbitzuak bulegoen eskura jartzen du aplikazio informatiko bat, unibertsitaterako esklusiboki sortua (CV Book), zeinak promozioko ikasle guztien profil profesionala biltzen duen. Informazio horrekin, bulegoek euren intereseko profilak hautatzen dituzte eta beren hautaketa prozesuetara (Agenda gurutzatuak) gonbidatzen dituzte Unibertsitateko graduondoko campusean urtean bitan, urrian eta urtarrilean.

Iaz, nazioko eta nazioarteko 45 enpresak parte hartu zuten prozesuetan, aurreko urtean baino 11 enpresa gehiago.

Nafarroako Unibertsitatea Espainiako laugarren unibertsitatea da Times Higher Education (THE) mundu-mailako azken rankingaren arabera. Munduko unibertsitate-sistemaren sailkapen horretarako, Unibertsitatea herrialdeko bigarrena da nazioartekotasunean (ehuneko 2,1 igo baita), baita iturri pribatuetatik datozen ikerketa-sarreretan hirugarrena ere. Gainera, laugarrena da Espainian bere ikerketa-inguruneagatik, THE rankingaren azken edizioan sartutako herrialdeko 60 unibertsitateetatik.

Unibertsitateak bere lehen posizioa mantentzen du Espainian estatala ez den unibertsitate gisa, izan ere, Espainiako lehen hiru unibertsitateak zentro publikoak dira: Bartzelonako Unibertsitatea, Pompeu Fabra Unibertsitatea eta Bartzelonako Unibertsitate Autonomoa.

108 herrialdeko 1.904 unibertsitatek baino gehiagok lortu zuten edizio honetarako sailkatzea -aztertutako 2.670 baino gehiagotik-, eta horien artean, Nafarroako Unibertsitatea 300-350. postuan dago.

Aurten rankingak bere metodologia berria jarri du abian, erabilitako adierazleen kopurua 15etik 18ra zabalduz, 5 arlotan biltzen direnak: irakaskuntza, ikerketa ingurunea, ikerketaren kalitatea, nazioartekotasuna eta industriaren errenta. Unibertsitateen sailkapena egiteko, THE-k akademikoei egindako 62.000 elkarrizketa baino gehiagoko informazioa erabili du, baita Elsevier datu-base akademikoko datu bibliometrikoak ere, azken bost urteotako 16,5 milioi artikulu eta 134 milioi aipamen baino gehiagora iritsiz. Edizio honetan, THE World University Ranking-ak zentro akademikoek emandako datu ugari ere jaso ditu, 411.000 bat datu.

publizitatea

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

2023urria

13

14

2023urria

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

unibertsitatea

Dirulaguntza HiTZ ZENTROrako Eusko Jaurlaritzak 1,68 milioi euro bideratuko ditu UPV/EHUko HiTZ ZENTROra hizkuntza-teknologian ikertzeko eta ingurune digitalean euskararen presentzia areagotzeko Unibertsitateko Aldizkaria

Eusko Jaurlaritzak 1.680.000 euroko dirulaguntza emango dio Euskal Herriko Unibertsitateko (UPV/EHU) HiTZ ZENTROari alor digitalean euskararen presentzia handitzeko helburua izango duten teknika berriak ikertzeko eta hizkuntza-teknologiaren inguruko sarea indartzeko. Horrela azaldu zuten Kultura eta Hizkuntza Politika sailburu Bingen Zupiriak eta UPV/EHUko errektore Eva Ferreirak Donostian kokatuta dagoen HiTZ ZENTROAn egin zuten bisitaren ostean.

Ezkerretik eskubira, Kultura eta Hizkuntza Politika sailburu Bingen Zupiria, UPV/EHUko errektore Eva Ferreira eta HiTZ zentroko zuzendari Eneko Agirre.

Bingen Zupiria: “Eremu digitalean hizkuntza hegemonikoak dira jaun eta jabe, batez ere ingelesa. Beharrezkoa da euskarak ere bere tokia izatea eta hizkuntza horiekiko distantzia murrizten joatea" Egungo eta etorkizuneko teknologiek testuzko eta ahozko datu-masa erraldoiak eskatzen dituzte hizkuntza bakoitzeko. Aldiz, euskarak eta hizkuntza txikiagoek eskaini ahal dituzten datuak ez dira nahikoak gaur egun teknologia horiek behar adinako kalitatea izateko. Horregatik, “ezinbestekoa” da hizkuntza-teknologian ikertzea euskarak gero eta ohikoagoak izango diren teknologietan presentzia izateko eta beste hizkuntzen parera eramateko.

Horrela, Eusko Jaurlaritzak HiTZ ZENTROAri bideratutako dirulaguntzaren bitartez bi proiektu landuko dira. Alde batetik, IKER-GAITU

hizkuntza teknologiak ikertu teknika berriak lortzeko (1,5 milioi euro) eta bestetik, CLARIAH-EUS sarea osatu eta sendotu (180.000 euro).

IKER-GAITUri dagokionez, landu nahi diren teknika berri horiek hurrengo helburu hauek dituzte: 1.Euskararen gaitasun maila, idatzizkoa eta ahozkoa, era automatikoan atzemango duen sistema; 2.Ahots pertsonalizatuen teknologia desgaitasuna duten pertsonengana iristaraztea; 3.Ahots espontaneoaren transkripzioa, euskara eta gaztelera nahasten direnean eta hainbat hiztun daudenean ere jardungo dena; 5.Testuzko elkarrizketa-sistema ahaltsuenak (egungo chatGPT edo GPT4 bezalakoak) euskaraz ere beste hizkuntzen pare aritzea.

Bestalde, bigarren proiektuari dagokionez, CLARIAH-EUS izeneko sarearen laguntza izango dute. CLARIAHEUS 137 ikertzailek eta euskara ikertzen ari diren 11 ikerketa-talde edo erakundek babestutako sarea bezala jaio da, pertsonen, datuen, baliabideen eta tresnen sarea, alegia.

Honek hainbat diziplinatako jendea batzen du (Humanitateak, Artea eta Zientzia Sozialak, besteak beste) eta

horrek sinergia gehiago sortzea ekarriko ditu materialak, edukiak eta ezagutzak partekatzeko. Lau ikertzailek proiektua koordinatuko dute eta horretaz gain, sarea edukiz hornitu, erabiltzaileen arteko lankidetza sustatu zein ikertzaileen eskaerak bideratuko dituzte. CLARIAH-EUS Europako sare handi baterako leiho bat da, Europako CLARIN-ERIC eta DARIAH-ERIC azpiegitura zientifikoen parte da eta honek aukera emango die ikertzaileei Europako azpiegitura horietan dauden baliabide eta tresna guztiak eskuratzeko, honako helburu hauek jarraituz: 1.Euskara eta euskaraz ikertzeko baliabide digital eta aurreratuen inbentario eguneratua mantenduko du.

2.Humanitate Digitaletan eta Zientzia Sozialetan ikertuko duen komunitatearen proiektuak sustatuko ditu eta zabalkunderako plaza garrantzitsua izango da.

3.Europako CLARIN eta DARIAH azpiegituretan parte hartzeko bidea urratuko du, baita horietan garatu diren tresnak eta baliabideak erabili eta gure komunitatean erabilienak direnak euskarara egokitzeko lana egingo du.

publizitatea

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

2023urria

15

besteberrriak

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

2023urria

16

FIRST LEGO League, gazteak zientziara erakartzeko UPV/EHUk Euskadiko gazteen bokazio zientifiko-teknologikoak bultzatzen dituen FIRST LEGO League Txapelketa antolatuko du Arabako Campusean

Ezkerretik eskuinera, Itziar Uribe, Leire Bilbao, Manoli Igartua eta Eider Goñi.

Unibertsitateko Aldizkaria

Euskal Herriko Unibertsitateak eta Innobasque Berrikuntzaren Euskal Agentziak lankidetzahitzarmen bat sinatu dute gaur goizean. Horren bidez, unibertsitateak bat egingo du FIRST LEGO League Euskadi ekimenarekin antolatzaile gisa Arabako campusean. Manoli Igartuak, Universidad del País Vasco/Euskal Herriko Unibertsitateko Arabako Campuseko errektoreordeak, eta Leire Bilbaok, Berrikuntzaren Euskal Agentziako zuzendari nagusiak, hitzarmena sinatu dute. “UPV/EHUk hezkuntza-maila guztietan STEAM estrategia sustatzeko duen konpromiso irmoaren ondorioz sortu da, eta beste jarduera batzuei gehitzen zaie, esaterako, Zientzia Asteari, gure gazteen artean, eta bereziki nesken artean, zientziarekiko eta teknologiarekiko interesa sustatzeko duela zenbait urtetatik antolatzen dugun jarduerari, hain zuzen ere”, nabarmendu du errektoreordeak.

Leire Bilbaok adierazi duenez, “UPV/EHUren atxikimenduarekin, euskal unibertsitate-sistema osoa Euskadin STEAM hezkuntza bultzatzeko erreferentziazko ekimen honen parte da. FLL Eus-

kadiren presentzia indartu egiten da EAEko hiru lurraldeetan, parte hartzen duten ikastetxeen eta ikasleen kopurua handitzen jarraitu ahal izateko”.

UPV/EHUk FIRST LEGO League Euskadirekin bat egin du antolatzaile gisa. Ekimen hori Eusko Jaurlaritzaren STEAM Euskadi Estrategiaren barruan dago, 6 eta 16 urte bitarteko euskal ikasleen prestakuntza zientifiko-teknologikoa areagotzeko FLL Euskadi nazioarteko hezkuntza-programa bat da, eta zientziarekiko eta teknologiarekiko interesa pizten du ikasleen artean zientzia-, teknologia- eta berrikuntza-munduko gaitasunak eta balioak indartzen ditu. Euskadin, Berrikuntzaren Euskal Agentziak bultzatzen du, Deustuko Unibertsitatearekin, Donostiako Sus-

besteberrriak tapenarekin, Mondragon Unibertsitatearekin, eta hemendik aurrera UPV/EHUrekin batera.

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

emaitzak aurkezten dituzte, eta gainerako taldeekin lehiatzen dira, jai-giroan.

FIRST LEGO League Euskadi FIRST LEGO League Euskadi STEAM Hezkuntzako (zientzia, teknologia, ingeniaritza, arteak eta matematikak, ingelesezko siglen arabera) ekimena da, eta Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza sailaren STEAM Euskadi Estrategiaren barruan dago. Innobasque Berrikuntzaren Euskal Agentziak programa sustatu du 2009. urteaz geroztik, berrikuntzako euskal ekosistemako eragileen parte-hartzea eta laguntzari esker: enpresa-korporazio handiak; ETEak; teknologia-, ikerketaeta ezagutza-zentroak; eta erakunde publikoak.

Euskal txapelketa nazioarteko programaren barruan dago sartuta. Bertan, ehun herrialde baino gehiagoetako 6 eta 16 urte arteko 600.000 gazte baino gehiagok hartzen duten parte. Nazioarteko antolakuntzak urtero gai zehatza duen erronka kaleratzen du, gizarte osoari eragiten diona, eta talde parte-hartzaileei berrikuntza-proiektu baten bidez eta metodo zientifikoa erabiliz konpontzeko erronka jotzen die. Horretaz gain, Lego Mainstorm piezekin egindako robot bat diseinatu eta programatzen dute, joko-taula bateko misioak bete ditzan. Amaitzeko, parte-hartzaileek frogatu behar dute prozesu osoan zehar FLL balioetan oinarritu direla; horiek dira, hain zuzen, proiektuaren euskarria: aurkikuntza, berrikuntza, eragina, inklusioa, talde-lana eta dibertimendua. Hiru arloetan osatuen dauden taldeak Espainiako finalean parte hartzeko sailkatuko dira, eta bertatik nazioarteko txapelketetara joan daitezke, edizio guztietan gertatzen den bezala.

Talde parte-hartzaileak erronka tematikoa prestatzen laguntzeko xedearekin, Innobasque Berrikuntzaren Euskal Agentziak urtero aurretiazko prestakuntza-programa antolatzen du euskal sistema zientifiko-teknologikoko eragile diren bere kide, enpresa eta eragileekin. Helburua da gazteek ikasi dezaten zer egiten ari den Euskadin aukeratutako gaiaren arloan eta horri lotuta zein lanbide eta profesional zientifiko eta teknologiko dauden, eta beren zeregina ezagutu dezaten. Prestakuntza-programa hori Euskadiko eskola guztietara hedatu da, FIRST LEGO Leaguen parte hartzen duten alde batera utzita.

FLL Euskadi egoitza anitzeko txapelketarekin amaitzen da, kirol-ekitaldi baten formatua duenarekin, aldi berean Euskadiko hainbat tokitan egiten dena. Horietako bat UPV/EHUko Arabako campusa izango da, hurrengo ikasturtetik aurrera. Txapelketetan, talde parte-hartzaileek aurreko hilabeteetan zehar egindako jardueren

Euskal Herriko Unibertsitateak eta Innobasque Berrikuntzaren Euskal Agentziak lankidetza-hitzarmena sinatu dute UPV/EHUren Arabako campusa FIRST LEGO League Euskadi hezkuntza-programaren eta txapelketaren egoitzetako bat izan dadin Innobasque Berrikuntzaren Euskal Agentzia da, 900 erakunde bazkidek baino gehiagok (euskal I+Garen % 62 dira) osatutako erabilera publikoko elkarte pribatua, eta Zientzia, Teknologia eta Berrikuntzaren Euskal Sareko kide dira. Beste erakunde batzuekin lankidetzan, berrikuntza sustatzen dute, Euskadi berrikuntzan eskualde liderra izan dadin Europan 2030erako.

Innobasque Zientzia, Teknologia eta Berrikuntzaren Euskal Sarearen eragile berezia da.

2007ko uztailean sortu zen, Eusko Jaurlaritzaren ekimenez, berrikuntzako politika berriak diseinatzen, ezartzen eta sustatzen laguntzeko.

Honako hauen babesa dugu: elkarteen eskubidea arautzen duen martxoaren 22ko 1/2002 Lege Organikoa; Euskal Autonomia Erkidegoko elkarteen ekainaren 22ko 7/2007 Legea; lege hori garatzeko erregelamendua (uztailaren 29ko 145/2008 Dekretua) eta gure estatutuak.

Aukerak eta mehatxuak identifikatzen dituzte, eta, horretarako, Euskadin eragina izan dezaketen mundu mailako berrikuntza joerak aztertzen dituzte. Berrikuntzaren euskal behatokia dira, eta honako arlo hauek monitorizatu eta ebaluatzen dituzte: zientzia, teknologiaren eta berrikuntzaren euskal politikak; Zientzia, Teknologia eta Berrikuntzaren Euskal Sareko eragileak; inpaktua eta Europan euskal I+G+b arloak duen nazioartekotzen maila. ETE-ei berritzen laguntzen diete erakunde kideekin egindako esperimentaziotik sortutako ekintzen bidez. Zientzia eta teknologiaren arloko bokazioa inspiratzen dute gazteen artean, bereziki nesken kasuan; Euskadiko berrikuntza sozializatzen dute, lurraldeen eta enpresen lehiakortasunerako palanka baita, hobetzeko eta bizikalitate handia mantentzeko.

2023urria

17

besteberrriak

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

2023urria

18

Urkullu, euskal sistema unibertsitarioa hobetu nahian Lehendakariak Euskal Unibertsitate Sistema sendotzearen eta bikaintasunera hurbiltzearen alde egin zuen Deustuko Unibertsitatearen 2023-2024 ikasturteari hasiera emateko ekitaldian

Unibertsitateko Aldizkaria

Iñigo Urkullu lehendakariak, Jokin Bildarratz Hezkuntza sailburuarekin batera, Deustuko Unibertsitateko 2023-2024 ikasturteari hasiera eman zion. Ekitaldian Olatz Garamendi sailburua ere izan zen.

Lehenik eta behin, Urkulluk Deustuko Unibertsitatearen lana eta gizarteari egindako ekarpena aitortu eta eskertu zituen, pertsonen prestakuntza-prozesuan pertsonen zerbitzura lan egiteko ikuspegi eta erantzukizunarekin jarduteagatik.

2023-2024 Ikasturteari hasiera emateko ekitaldi nagusian, Lehendakariak 2023-2026 Unibertsitate Sistemaren Plana aipatu zuen: "elkarrekin garatzen ari gara 2023-2026 Euskal Unibertsitate Sistemaren Plana, asmo handiko plan integral bat, guztiok partekatzen duguna eta lehentasunezko zazpi ardatz dituena: bikaintasun-zientzia, gizarteeta ekonomia-garapenari ikuspegi berria emanez; enpresekiko lankidetza, erronka komunak ebazteko eta unibertsitate-prestakuntza dualaren bidez behar profesionalei erantzuteko; nazioartekotzea, unibertsitateak testuinguru global, ireki eta izugarri lehiakor batean garatzeko; irakaskuntza, premia berrietara egokitutako prestakuntza eguneratua bermatzeko; unibertsitate-komunitatea, unibertsitate-jardunean esku hartzen duten per-

tsona eta zeregin guztietan azpimarra jarriz; digitalizazioa eta gizarte-inpaktua, Garapen Jasangarrirako helburuak balioan jarri eta zabaltzeko".

"Proiektu bera partekatzen dugu: Euskal eta Nazioarteko Unibertsitate Sistema eraikitzen jarraitzea. Honela, 2030erako gure helburu nagusia da Sistema hori sendotzea eta bikaintasunera hurbiltzea. Harro sentiaraziko gaituen markoa izatea nahi dugu” adierazi zuen lehendakariak.

Era berean, Urkulluk Ikerketa eta Berrikuntza Programa ere aipatu zuen. Programa horren helburua da datozen lau urteetan unibertsitatearen ikerketa euskal hezkuntza sistema osora zabaltzea. Halaber, Cambrigdeko Unibertsitatearekin lankidetza-ikerketa sustatzeko sinatu berri den hitzarmenaz ere mintzatu zen.

"Euskal Unibertsitate Sistema osatzen dugunok elkarrekin gaude eta batera egingo dugu aurrera, gazteei eta gizarteari eskaintzen diogun zerbitzua hobetuz eta zabalduz, eta argi dugu horretarako bidea: elkarren arteko konfiantza eta auzolana", amaitu zuen lehendakariak.

Deustuko eskaintza akademikoa 2023-2024 ikasturterako Deustuk 49 graduko eskaintzarekin hasi du ikasturte hau, 14 gradu bikoitz, gradu 1 % 100 online, 2 gradu LHko ikastetxeekin aliantzan, online gra-

besteberrriak du 1 eta teologia arloko 2 titulazio ofizial; guztira, 9.316 graduko ikasle baino gehiagorekin hasi du Deustok ikasturte berria, horietatik 2.523 ikasle berriak direlarik.

Unibertsitateak, orain arte, graduko, graduondoko eta doktoregoko 10.244 ikasle ofizial ditu.

Gainera, Unibertsitateak nazioarteko 697 ikasle hartu ditu lehen lauhileko honetan, eta Deustuko 600 ikasle baino gehiago nazioarteko mugikortasun-programetan ari dira.

Nazioartean UPV/EHUk balorazio erreferentziala du eta lorpen hori eredu zehatz batean eta lau gakotan oinarritzen da, 2023-2026 Euskal Unibertsitate Sistemaren Planarekin bat egiten dutenak UPV/EHUn Bestetik, Iñigo Urkullu lehendakariak, Jokin Bildarratz Hezkuntza sailburuarekin batera, UPV/EHU Euskal Herriko Unibertsitatearen 2023-2024 ikasturteari hasiera eman zion ere Arabako Campusean egindako ekitaldi batean. Era berean, han izan ziren Olatz Garamendi, Gotzone Sagardui eta Javier Hurtado sailburuak, Bakartxo Tejeria Eusko Legebiltzarreko presidentea, Ramiro Gonzalez Arabako ahaldun nagusia eta Denis Itxaso Gobernuaren ordezkaria.

Joan den ikasturteko memoriaren irakurketarekin hasi zen jarduna, eta, ondoren, irekitze-hitzaldia irakurri zen Leire Urkidi Geografiako irakaslearen eta Ivan Igartua Eslaviar Filologiako katedradunaren eskutik. Ondoren, Eva Ferreira Euskal Herriko Unibertsitateko errektoreak hartu zuen hitza eta Lehendakariaren hitzaldiarekin amaitu zen ekitaldia.

Lehendakariak, beste behin, Unibertsitateak nazioartean euskal gizarteari egindako ekarpena goraipatu zuen. “Aurten ere, gure Unibertsitateak balorazio erreferentziala lortu du Shangaiko rankingean, munduko 500 onenen artean kokatuz. 10 urtez egungo testuinguru lehiakorrean protagonista eta erreferente izatea unibertsitatearen bikaintasunaren, lan onaren eta eredugarritasunaren ondorio zuzena da” adierazi zuen.

Urkulluk esan zuenez, lorpen hori egungo eta etorkizuneko ibilbide eta eredu batean eta lau gako nagusitan oinarritzen da: trebakuntza, lankidetza, nazioartekotzea eta eragina. Hain zuzen ere, lau gako horiek 2023-2026 Euskal

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

Unibertsitate Sistemaren Planean garatu dira.

Plan hori Jaurlaritzaren eta unibertsitateen arteko elkarrizketarako eta akordiorako esparrua da, arreta berezia jarriz unibertsitate publikoan.

Eusko Jaurlaritzaren eta UPV/EHUren arteko lankidetza eta akordioa, naturala izateaz gain, eraginkorra izan da Lehendakariaren esanetan.

Eusko Jaurlaritzak, gainera, azken 9 urteetan unibertsitate publikoaren oinarrizko finantzaketa handitu du eta 2023-2026 aldirako 1.570 milioi euro aurreikusi dira. “Hortaz, ekarpena % 30 handitu da 2015-2019 Unibertsitate Planarekin alderatuta” gehitu zuen.

Lehendakariak bereziki eskertu zuen unibertsitatearen lana Osasunaren eta Hezkuntzaren arloetan. “Zalantzarik gabe, gure politikaren ardatz nagusietako bi. Gure konpromisoa irmoa da, eta unibertsitatearekin lanean ari gara gizartearen beharrei erantzuteko”, azpimarratu zuen. Osasunaren arloan, Basurtuko Medikuntza eta Erizaintza Fakultatea da horren lekuko eta hezkuntzako arloan Ikerketa-Berrikuntza programa berria adostu eta abian jarri da datozen lau urtetan unibertsitatearen ikerketa euskal hezkuntza sistema osora zabaltzeko helburuarekin, zientzian eta bikaintasunezko ikerketan oinarritutako berrikuntzak landuz eta proposatuz. “Gure gizartearen erronkei erantzuteko euskal unibertsitateekin zein agenteekin adostutako politika eraginkorrak ezartzeko dugun gaitasuna erakutsi dugu. Euskal Unibertsitate Sistema osatzen dugunok elkarrekin gaude eta elkarrekin egin nahi dugu aurrera, gazteei eta gizarteari eskaintzen diogun zerbitzua hobetzen jarraitzeko” gaineratu zuen.

46.000 ikasle eta 107 gradu Aurten, euskal unibertsitate publikoan, 35.000 ikasle inguruk egingo dituzte gradu ikasketak, eta beste 11.000 ikaslek, graduondokoak eta etengabeko prestakuntzakoak.

UPV/EHUren graduko ikasketa eskaintza zabalari, bi titulu batu zaizkio: Biomedical Engineering, osorik ingelesez emango dena Bilboko Ingeniaritza Eskolan, eta Lehen Hezkuntza + Haur Hezkuntza gradu bikoitza, hezkuntzaren alorreko lehenengoa, Gipuzkoako Campuseko Hezkuntza, Filosofia eta Antropologia Fakultatean emango dena. Guztira, 107 titulu eskainiko dira, jakintza arlo guztietakoak, alor ugaritan -ohikoak nahiz berriak- trebatzeko ikasleak.

UPV/EHUk, ikasturte honetan, 100 unibertsitate master baino gehiago eta 70 doktorego programa inguru eskainiko ditu, eta sei nobedade izango dira, graduondoko ikasketen katalogo zabala osatzen jarraitzeko.

2023urria

19

besteberrriak

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

2023urria

20

Diplomak Nafarroako LHko Erasmus+ programako ikasleei Nafarroako Hezkuntzak diplomak eman dizkie Erasmus+ programan parte hartu duten Lanbide Heziketako 121 ikasleei

Unibertsitateko Aldizkaria

Lanbide Heziketako 121 ikaslek, 2022-2023 ikasturtean Europako Erasmus+ programan parte hartu dutenek, gaur jaso dituzte Europar Batasuneko 11 herrialdetan egindako prestakuntzapraktikak egiaztatzeko diplomak.

Ekitaldi publikoa Hezkuntza Departamentuko batzar-aretoan egin zen, eta Goi Mailako Lanbide Heziketako 71 ikaslek eta Erdi Mailako 50 ikaslek jaso zituzten, Carlos Gimeno Hezkuntzako sailburuaren eskutik, enpresetan egindako prestakuntza-egonaldiak egiaztatzen dituzten diplomak. Enpresak honako hiri hauetakoak dira: Lisboa (Portugal), Berlin (Alemania), Krakovia (Polonia), Erroma, Salento, Vicenza, Sassuolo, Avezzano eta Florentzia (Italia), Nay (Frantzia), Malta, Lappeenranta (Finlandia), Ultrech (Herbehereak), Maribor (Eslovenia), Anberes (Belgika) eta Cork (Irlanda).

Luis Calatayud Lanbide Heziketaren, Digitalizazioaren eta Hezkuntza Zerbitzuen zuzendari nagusia ere izan zen ekitaldian. Lagun izan zuen Ricardo Goñi, Caja Rural-en izenean, eta LHko goi-mailako ikasle bakoitzari 550 euroko txekea eman zion. Txeke horrekin, Europako Batzordearen araudiaren arabera, erdi mailako ikasleek baino Erasmus beka gutxiago jasotzen dute.

Erasmus+ Europako programan parte hartu zutenek Nafarroan egin zuten aldez aurretik prestakuntza lantokietan, eta Europako praktika horiekin osatu dituzte, titulazioa lortu ondoren. Beste batzuk, martxotik ekainera bitartekoek, Europako

enpresetan egin zituzten praktika ofizialak, eta gero titulua lortzeko baliozkotu zaizkie.

Hiru hilabeteko mugikortasun-programa horiez gain, joan den ikasturtean zehar, Oinarrizko Lanbide Heziketako, Erdi Mailako, Lanbide Heziketa Bereziko eta Goi Mailako 41 ikaslek 10-15 eguneko egonaldi laburretan parte hartu dute. Bestalde, LHko 45 irakaslek astebete edo bi asteko egonaldiak egin dituzte taldeko edo banakako modalitatean.

Horrela, pandemiaren ondoren, Lanbide Heziketako Erasmus programako parte-hartzaileen ohiko kopuruak berreskuratu dira eta Goi Mailako ikasleen kopurua handitu egin da.

Erasmus+ Programa 2021-2027 Erasmus+ 2021-2027 Europar Batasuneko Hezkuntza, Prestakuntza, Gazteria eta Kirolaren programa da. Guztientzako aukera gehiago dituen programa, inklusiboagoa, digitalagoa eta ekologikoagoa, Hezkuntza eta Prestakuntza arlo guztietarako mugikortasun eta lankidetza aukerak eskaintzen dituena.

Erasmus+ funtsezkoa da Europako politiken helburuak lortzeko: ❚ Europako Hezkuntza Esparrua 2025. ❚ 2021-2027 Ekintza Plan Digitala. ❚ Gaitasunen Europako agenda. ❚ Hezkuntza eta Kulturaren bidez Europako nortasuna indartzea (2017). ❚ EBko Gazte Estrategia. ❚ EBko Kirol Plana.

publizitatea

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

2023urria

21

MU, negozio-ideia teknologikoak saritzen Mondragon Unibertsitateak 15.000 euroko 6 sari banatu ditu oinarri teknologikoko negozio-ideiak bilatzeko deialdi batean

Jon Lasa Galdos

Mondragon Unibertsitateko Goi Eskola Politeknikoak oinarri teknologikoko ideia berritzaileen alde egin du berriro, eta Enpresa Sortuz lehiaketa antolatu du ostera, oraingoan Mondragon Unibertsitatea Industrial Sustainable Entrepreneurship Awards izenarekin. Lehiaketa Estatu osoan egingo da, eta banaka edo taldeka hartu ahal izango da parte, urriaren 15a baino lehen.

Lehiaketak 15.000 €-ko 6 sari emango ditu. Sari bakoitzak beka bat hartuko du barne: Mondragon Unibertsitateko ingeniaritzako ikasle bat 2023-2024 ikasturtean negozio-proiektu berri batean sartzeko beka bat. Guztira, 90.000 €-ko sariak banatuko dira, bakoitza 11 hilabeterainoko beka/soldatakoak. Gainera, laguntzaeta aholkularitza-zerbitzua eskainiko da, baita proiektua garatzeko gune fisiko bat ere. Urriaren 16ko astean jakinaraziko dira lan finalistak.

Handik astebetera, finala izango da, Arrasateko Garaia parke teknologikoan. Finalistek han aurkeztuko dizkiote proiektuak epaimahaiari.

Enpresa hauek babesten dute lehiaketa: Fagor Taldeak, Orbeak, Centro Stirlingek eta Fagor

Ederlanek. Guztiek ere talentu teknologikoa eta enpleguaren eta aberastasunaren sorrera sustatzen dituzte lurraldean.

Era berean, bi informazio-saio antolatu ziren, lehiaketaren xehetasunen, baldintzen eta sarien berri emateko zein interesdunen zalantzak argitzeko. Online izan ziren, irailaren 26an, 15:00etan, eta irailaren 28an, 17:00etan.

Interesdunek urriaren 15era arte dute izena emateko eta proiektuak aurkezteko epea, eta banaka zein taldeka hartu ahal izango dute parte Deialdia Mondragon Unibertsitatea Industrial Sustainable Entrepreneurship Awards lehiaketari esker, oinarri teknologiko-industrialeko negozio-ideia bat duen pertsona batek -edo dagoeneko startup gisa finkatuta dagoen proiektu batek- Mon-

dragon Unibertsitateko ingeniaritzako ikasle bat sartu ahal izango du bere proiektuan. Unibertsitateak eta lehiaketan parte hartzen duten enpresek beka bat eskainiko dute ikasleak ekintzailetza-proiektua martxan jartzen lagundu dezan.

Bestalde, proiektuan zer ingeniaritzako ikaslea sartu nahi duen aukeratu ahal izango du pertsona edo talde ekintzaileak: mekanikakoa, diseinukoa, antolaketakoa, elektronikakoa, informatikakoa, energiakoa, prozesu industrialetakoa, biomedikuntzakoa, mekatronikakoa, robotikakoa, proiektu-zuzendaritzakoa, zibersegurtasunekoa eta eragiketa-zuzendaritzakoa, besteak beste.

Urriaren 23ko astean jakinaraziko dira pertsona edo talde finalistak, eta euren proiektua epaimahaiaren aurrean aurkeztu beharko dute, Garaia parke teknologikoan Mondragon Unibertsitatearekin harremanik ez duten profesionalek edo ikasleek ere hartu ahal izango dute parte lehiaketan. Kasu horretan, beka bat jasoko dute, datorren ikasturtean unibertsitateko ingeniaritzako ikasle bat proiektuan sar dadin, hari ordaintzeko. Mondragon Unibertsitateko Goi Eskola Politeknikoko ikasleak ere aurkeztu ahal izango dira -hain zuzen, laster gradu-amaierako lana edo master-amaierako lana egin behar dutenak-, baita ikertzaileak ere.

Interesdunek idatzizko dokumentu bat aurkeztu beharko dute, zenbait alderdi zehaztuta: bezero potentziala, merkatuaren tamaina, balio-proposamena, diru-sarrerak nondik lortuko diren, negozio-eredua, lehiakideen azterketa eta abar. Positiboki baloratuko dira genero-berdintasuna eta negozio-ideiaren berrikuntza, bideragarritasuna eta jasangarritasuna. Orobat, hiru minutuko bideo pitch bat prestatu beharko dute, idatzizko dokumentuaren edukia laburbiltzeko.

Ideia originalak aurkeztu behar dituzte; ez da plagiorik onartuko. Dena den, aukera egongo da lehiaketa honetako -lehen, Enpresa Sortuz- beste

deialdi batzuetan aurkeztutako ideiak aurkezteko, betiere saririk lortu ez badute. Halaber, sariak bateragarriak izango dira beste sari eta finantzaketa-iturri batzuekin.

Urriaren 23ko astean jakinaraziko dira pertsona edo talde finalistak, eta euren proiektua epaimahaiaren aurrean aurkeztu beharko dute, Garaia parke teknologikoan.

Sarien helburuak Lehiaketaren bidez, Mondragon Unibertsitateko Goi Eskola Politeknikoak unibertsitatearen erronka estrategiko bat lortzen lagundu nahi du: 2030erako Europako ekintzailetza teknologikoaren erreferente bat izatea, hain zuzen. Halaber, beste helburu hauek ere lortu nahi ditu: Mondragon Unibertsitateko ikasleen eta irakasleen ekintzailetza sustatzea; enpresekiko harremanak sendotzea, industriaren arloan barne-ekintzailetza jasangarria sustatuz, eta gizarte-aberastasuna sortzea, bereziki unibertsitatearen eragin-eremuan.

Izen-ematea Lehiaketan parte hartzeko, interesdunek urriaren 15a baino lehen eman beharko dute izena.

Dokumentazioa egun horretan aurkeztu beharko da. Pertsona edo talde finalistak urriaren 16an jakinaraziko dira, eta, urriaren 23ko astean (data zehatzak lotzeko daude), euren proiektua epaimahaiaren aurrean aurkeztu beharko dute, 3 minutuko pitchingaren bidez.

Azken ekitaldia Arrasateko Garaia parke teknologikoan izango da. Parte-hartzaileek bertaratu egin beharko dute.

Rural Kutxa - Deustuko Unibertsitatea Deialdia, BerriUp-en eskutik Eskaerak aurkezteko epea irailaren 22an hasi zen eta urriaren 22ra arte luzatuko da, www.berriup.com webgunean gaituta dagoen formularioaren bidez

Jon Lasa Galdos

BerriUp, Funcas fundazioaren urteko txostenaren arabera nazio-mailan duen azelerazio-programarekin azeleratzailerik onena izaten jarraitzen duena 2021az geroztik, eta Rural Kutxa, Euskadin, Nafarroan eta Errioxan presentzia duen finantza-entitate liderra, berriz ere batu dira startupak aukeratzeko eta bizkortzeko hirugarren deialdi bateratua abian jartzeko. Horrez gain, deialdi berri horrek Deustuko Unibertsitatearen lankidetza du. Unibertsitate horrek 12 urte baino gehiago daramatza ekintzailetza eta berrikuntza sustatzeko unitate batekin: Deusto Emprende.

Helburua hazi- eta aurrehazi-faseko proiektu berritzaile berriak erakartzea da, eta, oraingo honetan deialdia Bizkaian zentratu arren, beste lurralde batzuetako proiektu eta startup-entzat ere zabalik dago. Eskaerak aurkezteko epea irailaren 22an hasi zen, eta datorren igandera arte, urriak 22, luzatuko da kolaboratzaile bakoitzaren webgunean gaituta dagoen formularioaren bidez.

Aurreko deialdietan bezala, azelerazio-programa honetan aukeratutako proposamenek tutore eta adituen laguntza izango dute, proiektu bakoitza bereziki garrantzitsuak diren gai eta arloetan gidatuko duten sustatzaileei beren proiektu berria martxan jartzeko beharrezko

ezagutzak eskaintzeko. Azelerazio-prozesuak 16 asteko iraupena izango du, eta ekimenek abantaila desberdinak izango dituzte, hala nola, finantzaketa espezializatua lortzeko aukera, bai kapital moduan, bai finantzaketa tradizionalean, prestakuntza baliabideak eta beren ideiak garatzeko espazioak.

Aurreko deialdietan bezala, azelerazio-programa honetan aukeratutako proposamenek tutore eta adituen laguntza izango dute Ekimen bateratu hau Rural Kutxa Gizarte Ekintzak laguntzen duen ardatz nagusietako baten barruan kokatzen da, hau da, ekintzailetza eta berrikuntza sustatzea baino ez da. Gonzalo Soto Rural Kutxako Ekintzaileentzako Línea Iniciako arduradunarentzat, “ziur gaude ekintzailetzarekin lotutako eragile ezberdinen arteko lankidetzak garrantzi handia duela horrelako deialdietan, proiektuetarako interes bereziko prestakuntza-ibilbidea, finantzaketa eta lotutako zerbitzuak sortuz”.

Garbiñe Henry Deustuko Unibertsitateko Berrikuntza eta Ekintzailetza zuzendariaren hitzetan, “Deusturako, deialdi hau abian jartzeak, Rural

Kutxa eta BerriUp bezalako eragileekin elkarlanean, kultura ekintzailea, berrikuntza eta pertsona ekintzaileei laguntza sustatzeko dugun konpromisoa islatzen du. Proiektu irabazleek coworking zerbitzuetarako, prestakuntzarako, laguntzarako eta Deusto Emprenderen jarduera guztietarako sarbidea izango dute, eta horrela euren karrera ekintzailea indartuko dute”.

Patricia Casado BerriUp-eko zuzendariak dio: “Deialdi hau Rural Kutxarekin eta Deustuko Unibertsitatearekin batera abiatu genuen proiekturik onenak ezagutzeko. Gure ideia da gure programarekin trebatzera erakartzea eta hazten laguntzea.

Oraingo honetan, parte-hartzea malgutu egin dugu EASO VC funtsen aldetik, eta bereziki aztertuko du gure azelerazio programa gainditzen duen proiektu bakoitzaren inbertsioa, zeina estatuko rankingeko lehen postuen artean jarraitzen baitu".

Proposamenak aurkezteko epea amaitzen denean, epaimahai espezializatu batek proiektu finalistak aztertu eta hautatuko ditu, zeinek euren ekimena aurkeztu beharko baitute datorren azaroaren 24an Bilboko hirian egingo den ekitaldi batean.

BerriUp-i buruz 2015ean sortua, BerriUp Iparraldeko azeleratzaile pribatu liderra da: Easo SCR funtsaren laguntzari esker bere prestakuntzan sartu diren 40 startup baino gehiago bizkortu ditu. 50 tutore baino gehiagoko sarea du eta 2021az geroztik estatuko bizkortze programarik onenaren postuetan mantendu da, Funcas Fundazioaren urteko txostenaren arabera. Bilbon eta Donostian du egoitza eta aldiro kolaboratzen du erakunde publiko eta pribatuekin, hala nola, Adinberri, Nafarroako Rural Kutxa edo Gasteizko Udala.

Informazio gehiagorako: www.berriup.com Rural Kutxari buruz Rural Kutxa ekintzailetzari laguntzeko konpromisoa hartu duen entitate bat izan da beti.

Ekintzailetza-proiektuetarako laguntza-lerro zehatz bat du: Ekintzaileentzako Hasierako Lerroa. Lerro honek aholkularitza eta finantzaketa eskaintzen ditu lehentasunezko baldintzetan EAEn, Nafarroan eta Errioxan garatzen diren

ekintzailetza-ekimen guztietarako. 2007an hasi zenetik, Línea Iniciak guztira 2.500 ekintzailetza-proiektu lagundu ditu, 4.300 ekintzaile baino gehiagok zuzenduta.

Informazio gehiagorako: www.ruralkutxa.com

Oraingo honetan deialdia Bizkaian zentratu arren, beste lurralde batzuetako proiektu eta startup-entzat ere zabalik dago Deustu buruz Deustuko Unibertsitatea, Deustuko Ekintzailetza Ereduan oinarrituta eta Deusto Emprenderen, Berrikuntza eta Ekintzailetza Unitatearen bitartez, berrikuntzaren eta ekintzailetzaren sustatzaile, dinamizatzaile eta hizlari da Unibertsitate Komunitatea eta bere ingurunea osatzen duten talde ezberdinen artean -enpresak, erakunde publikoak eta pribatuak, inbertsioak eta gizarte eragileak…-. Deusto Emprenderen helburua pertsonak bizitzan zehar laguntzea da, kultura ekintzailea eta berritzailea sustatuz Unibertsitate barruan zein kanpoan, eraldaketa ekonomiko eta sozialeko eragile bihur daitezen, gainerako ekosistemarekin elkarlanean, ongizate sozial eta ekonomiko handiagoa lortzeko erronkarekin.

Informazio gehiagorako: www.emprendimiento.deusto.es

Mundu osoko startupak BIND 4.0 programan Bost kontinenteetako 76 herrialdeko 777 startupek eman dute izena Eusko Jaurlaritzaren BIND 4.0 ekintzailetza-programan

Jon Lasa Galdos

BIND 4.0 berrikuntza-plataforma irekiak 777 hautagaitzarekin itxi du bere azelerazio-programaren zortzigarren ediziorako deialdia, zortzi ediziotan erregistratutako kopururik handiena izanik. Programara 76 herrialdeko startupak aurkeztu dira proiektu berritzaileak hiru arlotan garatzeko: industria adimenduna, energia garbi eta jasangarria eta elikaduraren eta osasunaren teknologia.

% 50ek teknologia jasangarriak proposatzen dituzte eta % 25ek adimen artifiziala aplikatzen dute Zortzigarren edizio honetan parte hartuko duten startupak azelerazio-programako 70 partner

enpresek hautatuko dituzte, eta horien artean daude Mercedes-Benz, ITP Aero, CIE Automotive, Erhardt, Danobatgroup, Iberdrola, GH Cranes, BTI Biotechnology Institute edo Eroski. Edizio honetako berrikuntza nagusi gisa, enpresa horiek 12 erabilpen-kasu proposatu dituzte startupek, hautagaitza aurkezten dutenean, premia horiei erantzuteko soluzio zehatzak planteatu ditzaten.

Jasangarritasuna eta adimen artifiziala izango dira zortzigarren edizioaren protagonistak Izena eman duten startupen % 50ek industria efiziente eta jasangarriagoa sortzera bideratutako berrikuntza-proiektuak proposatu dituzte, ingurumen-inpaktuan eta CO2 murriztean hobekuntzak planteatuz. Startupen % 43k barneko prozesuen digitalizazioaren eta optimizazioaren erabilpen-kasuari erantzuna emateko proposamenak aurkeztu dituzte. Eta hirugarren posizioan

ekoizpen-prozesuen trazabilitatearekin, monitorizazioarekin eta integrazioarekin lotutako soluzioak ematen dituzten proposamenak daude.

Sektoreko teknologia eraldatzaile nagusiei dagokienez, startupen % 25ek adimen artifizialaren aldeko apustua egiten dute eta % 10ek IoT-ren aldekoa, eta jarraian daude Big Data, murgiltze teknologia, robotika eta fabrikazio aditiboa erabiltzen dituztenak.

Startupek hainbat jarduera-sektoretarako soluzioak aurkeztu ahal izango dituzte, eta aipagarria da edizio honetako hautagaien % 60k industria adimendunaren arloan aplika daitezkeen soluzioak planteatzen dituztela eta, bigarren lekuan, % 43k energia garbiaren eta jasangarritasunaren arloan aplika daitezkeenak. Bestalde, % 23k osasunaren arloan aplikatzen dituzte euren soluzioak eta % 21ek elikaduraren sektorean.

Edizio honetarako hautagaitzen artean, 560 nazioarteko startupak dira eta 35 Euskal Autonomia Erkidegokoak Munduko berrikuntza-hub nagusietako startupek BIND 4.0 aukeratzen dute Startupen jatorriari dagokionez, azken urteotan ikusten den joera da munduko berrikuntza-hub nagusietako enpresa emergenteek BIND 4.0 aukeratzen dutela hazten jarraitzeko. Aurten BIND 4.0k proiektuak Euskadiko industrian garatzeko interesa duten eta Alemaniatik, Italiatik, Erresuma Batutik, Israeldik edo AEBtik datozen soluzioak izango ditu.

Alde horretatik, nazioarteko startupen kopuru handia ere nabarmendu behar da, 560 hautagaitza baino gehiago erregistratu baitira, guztien % 84, alegia. Ehuneko horren % 50, hau da, 390 hautagaitza, Europatik aurkeztu dira, Amerikaktik, berriz, % 19 aurkeztu dira eta Asiatik % 13,5. Gainera, 8 ediziotan lehenbiziko aldiz, BIND 4.0 ekimenak Ozeaniako hautagaitzak ere izan ditu, Australiako 5 startup aurkeztu baitira.

Hautagaitza guztien % 4,5 Euskadikoak dira, eta 16 dira Gipuzkoakoak, 14 Bizkaikoak eta 5 Arabakoak. Gainerako % 11,7, hau da 91 hautagaitza, Estatuko gainerako lurraldeetakoak dira.

Jada zortzi ediziotara iritsi den BIND 4.0 industriaren digitalizazioa enpresa eta startup berritzaile handien arteko elkarlanaren bitartez sustatzen duen erreferentziako ekimenetako bat da.

Eredu arrakastatsu honen bidez, orain arte, 200 startup baino gehiago azeleratu dira eta 300 proiektu baino gehiago garatu dira, eta 7,7 milioi eurotik gorako fakturazioa gainditu da. Hori guztia, programa osatzen duten hiru ekimenei esker: BIND 4.0, korporazio handietara zuzendutako azelerazio-programa; SME Connection, ETEekin berritzeko; eta, hirugarrena, BIND 4.0 GovTech, sozietate publikoen digitalizazioa sustatzeko.

BIND 4.0ri buruz BIND 4.0 industria adimenduneko berrikuntzaplataforma irekia, publiko/pribatua, da, eta Ekonomiaren Garapen, Jasangarritasun eta Ingurumen Sailak sortu zuen SPRI Taldearen eta Euskadiko ekintzailetza-ekosistemako haren UpEuskadi plataformaren bidez. Gaur egun egoitza Euskadin duten sektoreko erreferentziako 70 bat enpresarekin lankidetzan dihardu, besteak beste Angulas Aguinaga, Iberdrola, ITP Aero, Mercedes Benz, Siemens Gamesa, Quirónsalud edo Coca-Cola Europacific Partners.

Ekimena hiru helbururekin sortu zen: Euskadiko industria-ekosisteman startupen garapena azeleratzea, enpresen eraldaketa digitala sustatzea eta Euskadiko ekosistema industriaekintzailetzako hub aurreratu gisa kokatzea.

BIND 4.0k 2016tik ekimen ezberdinak ditu eta jada 200 startup baino gehiago sustatu dituzte eta 300 proiektu garatu dituzte.

Informazio gehiago: www.bind40.com

Hizkuntzak ikasi atzerrian Hezkuntza Sailak 532 plaza eskaintzen ditu Bigarren Hezkuntzako ikasleek atzerrian ingelesa, frantsesa eta alemana ikas dezaten

Jon Lasa Galdos

Hezkuntza Sailak, 2024ko udarako ere, Alemanian, Frantzian, Irlandan eta Erresuma Batuan hizkuntza-ikastaroak egiteko 532 egonaldi antolatuko ditu, DBHko 3. eta 4. mailetako eta Batxilergoko lehen eta bigarren mailetako ikasleei zuzendutak. Bi asteko egonaldiak eskainiko dira, eta horiek finantzatzeko 1.033.571 euroko diru kopurua bideratu du Hezkuntza Sailak. Egonaldi horietarako deia egiten duen Agindua Gobernu Kontseiluaren azken saioan onartu da, urriaren 10ean, asteartez.

Eskabideak egiteko epea urriaren 24tik azaroaren 23ra egongo da zabalik, biak barne.

532 plaza horietako bat eskuratu nahi duten ikasleek bete beharreko baldintzak, honako hauek dira: ❚ Aukeratutako hizkuntzan edo hizkuntzetan (ingelesa, frantsesa edo alemana) gutxienik 7 puntuko nota eskuratu izana aurreko ikasturtean. ❚ Aurreko ikasturteko bataz besteko nota eta hautatutako hizkuntzan jasotako notaren arteko batuketan 16 puntu edo gehiago lortu izana. ❚ Ikasleak eskatzen duen plazari dagokion hizkun-

tza ikasia izan behar du aurreko bi ikasturteetan. ❚ Ikasleak 2024an gehienez ere 19 urte betetzea.

Plazen banaketa egiteko, kontuan izaten dira bai eskaera egin duen ikaslearen hezkuntza-maila (DBH edo Batxilergoa), eta baita haren familiaren egoera ekonomikoa ere (1 eta 2 tarteak).

2024ko udan burutuko dira egonaldiak eta DBHko 3. eta 4. mailetako eta Batxilergoko ikasleei zuzenduta daude Lehen tartean, aurreko ikasturtean beka jaso zuten ikasleak hartzen dira kontuan, eta bigarren taretan berriz, bekarik jaso ez zuten ikasleak. Plazaren bat egokitu zaien ikasleek ezinbestekoa izango dute dagokion ordainketa egitea. Lehen tartean daudenek, 140 euro ordaindu beharko dituzte, eta bigarren tartekoek 560 euro.

MU eta LABORAL Kutxa, talentu gazteen bila Mondragon Unibertsitateak eta LABORAL Kutxak talentu gazteak trebatzeko eta erakartzeko hitzarmena sinatu dute Jon Lasa Galdos

Mondragon Unibertsitateak eta LABORAL Kutxak talentu gazteak erakartzeko lankidetza-hitzarmena sinatu dute, haien enplegagarritasuna hobetu eta ekintzailetza-gaitasuna sustatzeko.

Hitzarmenaren ondorioz, finantza-erakundeak LABORAL Kutxa Ikasgela izeneko espazioak jarriko ditu martxan Mondragon Unibertsitatearen instalazioetan. Ikasgela bat Bilbon egongo da, eta bestea, Arrasaten, eta, haietan, ikasleek proiektuak garatuko dituzte datu-teknologiaren, datu-analisiaren, garapen teknologikoaren eta kontsumorako finantzaketaren alorretan, besteak beste. Bi erakundeek berrikuntzaren, ekintzailetzaren eta talentuaren arloetan lankidetzan aritzeko 2021ean sinatutako esparru-akordioaren barruan dago hitzarmena.

Honako hauek sinatu dute hitzarmena: Carlos Garcíak, Mondragon Unibertsitateko Goi Eskola Politeknikoko koordinatzaile nagusiak; Lander Belokik, Mondragon Unibertsitateko Enpresagintza Fakultateko dekanoak, eta Nuria Agirrek, LABORAL Kutxako Gestio Sozialeko zuzendariak.

Hitzarmenaren helburua da talentu gazteen enplegagarritasuna hobetzea eta ekintzailetza-gaitasuna sustatzea Garapen teknologikoko eta datu-analisiko proiektuak Lehen urtean, Arrasateko LABORAL Kutxa Ikasgelako ingeniaritzako ikasleek datu-teknologia-

ren, garapen teknologikoaren eta altxortegiaren alorretako soluzioak garatuko dituzte. Bestalde, Bilbao AS Fabrik campuseko LABORAL Kutxa Ikasgelan sartzen diren Enpresagintza Fakultateko ikasleek datu-analisiaren eta kontsumorako finantzaketaren alorretako proiektuak garatuko dituzte.

LABORAL Kutxarentzat oso garrantzitsua da entitatean integratzeko gai diren talentu gazteak erakartzea. Hori dela eta, kanpoko praktika akademikoak sustatuko ditu (besteak beste, ikasketak eta lana txandakatzea, gradu-amaierako lanak eta master-amaierako lanak), ikasleek prestakuntza akademikoan ikasitakoa aplikatu eta osa dezaten, eta beharrezko trebetasunak lor ditzaten, lanbide-jarduerarako prestatzeko, enplegagarritasuna hobetzeko eta ekintzailetza-gaitasuna sustatzeko.

Orain urte batzuk bi erakundeen artean berrikuntza, ekintzailetza, talentua eta beste arlo batzuk bultzatu eta garatzeko hasitako lankidetza finkatzen du hitzarmenak.

Laguntzen du

"Gloop-en, “erabili eta bota” paradigmaren ordez “erabili eta jan” erabiltzen dugu"

Jon Lasa Galdos

Hernán Hernándezek eta bere bazkide Martak Gloop sortu zuten 2020an, Indiara bidaia bat egin ostean. Ingurumenaz arduratuta, jan daitezkeen mahai-tresnak fabrikatu eta merkaturatzen dituzten enpresa bat sortzea erabaki zuten, kontsumo modu berri eta jasangarriago bat sortuz. Elkarrizketa honetan, Hernánek bere enpresa eta bere produktuak aurkeztuko ditu, ekintzailetzari buruz hitz egingo digu...

Zer sentitu zenuten TikTok EmprendedorZ lehiaketa irabaztean?

Orduan hasi ginen enpresarekin. TikTok lehiaketa batera aurkeztu ginen eta, beno, irudi asko handia eman zigun. Garai hartan ulertu genuen kontzeptuak nolabaiteko koherentzia izan zezakeela Espainiako edo Europako merkatu bate-

an, eta jendeak kategoria berri hori bereganatu zezakeela. Oso modu bitxian, arreta deitu zien.

"Niretzat, ekintzailetzaren gauzarik onena da maila pertsonalean nola hazten zaren eta egunero nola ikasten duzun" Zer da Gloop?

Gloop mahai-tresna jangarrien marka bat da.

Gloop-en egiten duguna da “erabili eta bota” paradigmaren ordez “erabili eta jan” erabiltzea.

Gure helburu nagusia kontsumo-esperientzia hori hobetzea da eta guztiz jasangarriak gara, azkenean jendeak kontsumitzen duen produktua guztiz ekologikoa delako.

Nola jaio zen Gloop?

LEINN-en gradu amaierako proiektuan jaio zen, bertan lanean hasi eta kontzeptu hori lantzen hasi ginen, eta bukatzen ari ginenean, hau da, Lanzaderan, Valentzian, garatzen jarraitu genuen, merkatuan gero eta gehiago lantzen hasi ginen.

"Gloop produktuak erabiltzea, kontsumitzailearen aldetik, erabaki koherenteagoa da" Nola bururatu zitzaizuen ideia?

Martarekin nire bazkidearekin egin nuen Indiarako bidaian hasten da ideia, han bizpahiru hilabete eman genituen, eta han kontzeptua ezagutu genuen, baloratu genuen eta bilatzen hasi ginen. Espainiara itzuli ginenean, begira eta bilatzen hasi ginen, zer produktu zeuden ikusi, nola garatu zitekeen eta nola eskala zitekeen.

Indiara egindako motxila-bidaian gure helburua, ekonomikoki ez ezik, jasangarria ere izango zuen proiektu bat bilatzea zen. Proiektu bat martxan jartzean izan nahi genuen proposamenetako bat zen.

Zer filosofia dago Gloop-en atzean?

Gazte talde bat gara, gauzak egiteko gogo askorekin, kontsumo paradigmak aldatzeko filosofiarekin, jendeak kategoria berri hau ezagutu dezala, horretara moldatu dadila, eta enpresek ikusi dezatela zein garrantzitsua den aldaketa bat egitea mundu jasangarriago bat lortzeko.

Zein produktu eskaintzen dituzue?

Gaur egun, batez ere ekitaldietarako edo izozkitegietarako erabiltzen diren koilaratxoak eskaintzen ditugu, bost zaporetako lastotxoak ere baditugu, marrubia, bainila, txokolatea, menda eta limoia, eta bezero motaren arabera, bat edo beste erabili, eta orain kafe-irabiagailua ateratzen ari gara, egurrezko pala ordezkatzeko, kafea irabiatu eta dena jaten amaitzeko.

Nondik datoz zure produktuak?

I+G azterketak egiten ditugu gure laborategian, eta bertan produktu berriak garatzen ditugu,

baina elikagaien industriako produktuen bidez.

Esan nahi dut orain arte fabriketan erabiltzen ez ziren elikagaiak berrerabiltzen ari garela, garatzen ditugula, probak egiten ditugu eta industriako elikagai horiekin kafe irabiagailuak bezalako produktuak garatzeko bideragarritasuna ikusten dugula. Hortik kanpo, fabrikatzaile bat dugu, haiekin elkartzen gara eta haiek fabrikatzen dituzte.

Nola eros daitezke zuen produktuak?

Gure estrategia orain B2Bra bideratzen da, hau da, zuzenean enpresetara joaten gara. Uste dugu beraiek direla kontsumo paradigma horiek aldatzeko erabakiak hartu behar dituztenak eta neurriak hartu behar dituztenak lehenik, eta horra joaten gara zuzenean horiek saltzera. Hala ez bada, jendeak inprimakiak bidaltzen dizkigu webgunearen bidez gure produktuen laginak eskatzeko eta horiek bidaltzen dizkiegu eta zer iruditu zaien galdetzen diegu.

Zerk bereizten du Gloop gainerako lehiakideetatik?

Gloop gisa hiru hesi ditugu. Lehenengoa da gure I+G garapen asko egiten dugula, elikagaien industriako produktuak erabiltzen ditugu, hau da, eskalatzeko aukera ematen diguna eta lehen erabiltzen ez zena. Horri gehitzen diogu eskalagarritasun handiagoa ahalbidetzen diguten teknologiak erabiltzen ari garela eta marka bat sortzen dugula. Enpresak komunitateetan zehar asko mugituko direla uste dugu eta dagoeneko ikusten ari gara. Beraz, marka hori sare sozialen bidez sortu nahi dugu, TikTok, Instagram... eta gure komunitatearen parte diren marketin-enpresa horiekin marketin kanpainak abiaraztea indartsua da eta lor dezakegun sarrera handienetako bat da.

Zure ustez, zeintzuk izan dira zuen historiako unerik garrantzitsuenak?

Dena mendi errusiar baten modukoa izan da: gauza oso onak dituzu, ikasten ari zaren gauzak... aurtengo unerik garrantzitsuenetako bat 450.000 eurotan bildu dugun inbertsio txanda izan da, jada horretan sinesten duen pertsona

bakarra ez zarela balioztatzen duena, baizik eta atzean jende gehiago dagoela eta dagoeneko lortu dituzula zure lehen salmenta eta eskalagarritasun neurketak.

"Ez dakit inoiz erraparatu diogun lurrean aurkitzen ditugun lastotxo, irabiagailu edo plastikozko koilaratxoen kopuruari" Eta prozesu osoaren zatirik konplikatuena?

Oraintxe daukagun erronkarik handiena produktua da. Garapen teknologikoa eta eskalagarritasuna duen produktua. Bertan aurkitzen ari gara erronkarik handiena gure produktuen prezioak demokratizatu ahal izateko eta merkatu handiago batera heldu ahal izateko.

Nola erabaki zenuen ekintzailetzara jotzea?

Nire kasuan, Arrasateko Unibertsitatean LEINN graduaren berri izan nuen eta asko gustatu zitzaidan. Informazioa bilatzen hasi nintzen, hura

ikasi zuen jendea bilatu nuen, urtez urte ekintzailetzarekin hasi eta maitemindu nintzen. Batez ere, jendeak erabiltzen dituen gauzak sortzearen sentsazioa eta arazo desberdinak konpontzen ari zarenean gustatzen zaizula. Sentsazio eta sentimendu horrekin maitemintzen zarenean, are gehiago maitatuko duzu ekintzailetza zer den zure eguneroko bizitzan.

txo, irabiagailu eta plastikozko koilaratxo kopuruan erreparatu dugun. Eta horrek guztiak ekosisteman duen eragin guztia ikusten ari gara, sortzen duen zikinkerian... Beraz, pixka bat pentsatzera animatzen dut, produktu parekidea dela baina askoz irtenbide hobea duena, berdin jan eta botako balute, guztiz ekologikoa delako.

Erabaki koherenteagoa da kontsumitzailearen aldetik.

"Ekintzailetzan, zer gertatuko den jakin gabe bizitzen ikasi behar da"

Etorkizuneko zer asmo dituzue Gloop-en?

Bigarren urte honetan, 6 edo 7 lagun inguruko taldea mantendu nahi dugu, 400 denda ingurura iritsi eta beste bi produktu garatu. Etorkizunera begira, gure ideia hurrengo urterako hazten jarraitzea litzateke 14 edo 15 pertsona artean izatera, eta Europako iparraldeko herrialdeetako ate batzuk jotzen hastea.

Zein da ekintzailetzaren onena eta txarrena?

Niretzat onena maila pertsonalean nola hazten zaren eta egunero nola ikasten duzun da, basatia delako. Bizitza ekintzailea maila pertsonalean eramaten baduzu, hazkundea askoz handiagoa da agian enpresa normalago batera lanera joanez gero baino.

Okerrena, honekin guztiarekin eta sakrifizioarekin dakarren errusiar mendia da, eta zer gertatuko den ez jakitea. Uste dut horrekin bizitzen ezagutu eta ikasi behar duzula, ziurgabetasunez lan egin eta momentu oso onak eta oso txarrak etortzen direla jakin, eta horiek guztiak modu linealean kudeatzen jakin.

Nola animatuko zenuke norbait ekintzailetzara jotzea?

Utzi pertsona hori bere buruarekin esertzen, eta ea benetan nahi duen zer egiten ari den, ea ezkonduko litzatekeen zerbait den, haur bat izatea bezain garrantzitsua baita. Beraz, pertsona horrek % 100 argi badu, igerilekura salto egin dezala, prozesuaren parte delako eta ez badu funtzionatzen lehen aldiz, bigarrenean, hirugarrenean... Argi baduzu. eta sinesten baduzu, aurrera egin behar duzu. Azkenean, garrantzitsuena egitea da eta zer gertatzen den ikustea.

Nola bultzatuko zenuke Gloop produktuak erabiltzera?

Animatu baino gehiago, ez dakit inoiz gelditu garen pentsatzen, adibidez, kalean ibiltzean, lurrean aurkitzen ditugun izozkitegietako lasto-

Establezimendu ezagunen batean al zaudete dagoeneko?

Izozki-kate ezagunak izan daitezkeen bezeroak ditugu, hala nola Puerta Real, Grupo Cahorza, Espainia osoan izozkitegi batzuk ere dituena... bezero ezagunak eta ez hain ezagunak ditugu. www.gloop.site

Unibertsitateko titulua ikasteko Europako unibertsitate onenak Britainiar zentroak dira Europako nabarmenenak eta Espainian Universitat Autònoma de Barcelona nabarmentzen da, QS World University Ranking 2024ren arabera

Jon Lasa Galdos

Unibertsitateko titulua ikasiko duzun unibertsitatearen prestigioa zuretzako faktore garrantzitsuenetako bat bada zure ikasketak non egin aukeratzeko orduan, interesatuko zaizu jakitea munduko 10 unibertsitate onenetariko 5 Europan daudela, QS World University Ranking 2024ren arabera. Izan ere, horietako 4 Erresuma Batuan daude, eta 1 Suitzan.

Guztira, Europako 501 unibertsitate daude munduko onenen artean, aipatutako sailkapenaren arabera, hor bertan aztertutakoen herena gutxi gorabehera. Horien artean, Erresuma Batukoak nabarmentzen dira bereziki, Europan nazioartean sailkatutako unibertsitate gehien dituen herrialdea baita (90), Alemaniaren (49) eta Italiaren (42) aurretik.

Era berean, kontuan izan behar da QS World University Rankings 2024ren hogeigarren edizioa prestatzeko 104 kokapenetako 1.500 erakunde hartu direla kontuan. Halaber, hobekuntza metodologikoak ezarri dira daudenei hiru

metrika berri sartuz: jasangarritasuna, lanemaitzak eta nazioarteko ikerketa-sarea.

Unibertsitate britainiarrak, Europako onenak Cambridgeko Unibertsitatea Europako unibertsitate-zentro onenen sailkapenaren liderra da eta munduko bigarrena ere bada, Estatu Batuetako Massachusetts Institute of Technology-k (MIT) bakarrik gainditua, hamabigarren urtez jarraian munduko lehen postua hartzen duena.

Unibertsitate britainiar honek 99,2ko puntuazio orokorra lortu du eta puntuaziorik handienarekin (100) adierazle hauetan nabarmentzen da: ospe akademikoa, enplegatzaileen artean ospea, ikasle-irakasle ratioa, nazioarteko irakaskuntza ratioa eta enpleguaren emaitzak, Quacquarelli Symonds (QS) goi mailako hezkuntzako nazioarteko aholkularitzak egindako ranking honen arabera.

Bigarren tokian, Europa mailan, Oxfordeko Unibertsitatea dago 98,9ko puntuazio orokorrarekin, eta horrek munduko hirugarren unibertsi-

tate onena bezala ere jartzen du. Europako top 5en artean, Imperial College London (97,8), ETH Zurich (93,3) eta London's Global University (UCL) (92,4) daude.

Jarraian, kontinenteko onenen Top 10a osatzen duten Europako gainerako unibertsitateak erakusten dizkizugu, QS World University Ranking 2024-aren arabera.

QS World University Rankings 2024ren hogeigarren edizioa prestatzeko, 104 kokapeneko 1.500 erakunde hartu dira kontuan Bartzelonako Unibertsitate Autonomoa, Espainiako nabarmenena Bartzelonako Unibertsitate Autonomoa (UAB) Espainian hobe kokatuta dagoena da. Izan ere, Bellaterran (Bartzelona) kokatutako erakunde honek hiru urtez jarraian gora egin du aipatutako rankingean bere posizioa hobetzen, 2021ean 213. postutik 2024an 149. izatera igaro baita mundu osoan, azken hamarkadako emaitzarik onena.

Gainera, UAB Europako 100 onenen artean kokatzen da, Europako unibertsitate onenak sailkatzen dituen rankingean 63. postuan kokatuta.

Entitatea bereziki nabarmendu da iraunkortasun-adierazleetan (94,6) eta nazioarteko bilaketa-sareetan (84,2).

Gertutik jarraitzen du Kataluniako beste unibertsitate batek, Bartzelonako Unibertsitatea (UB), 49,7ko puntuazio orokorrarekin, Europan 70. postuan kokatuta eta mundu osoan 164. postuan. UB ere bere aurrekoaren adierazle berdinetan nabarmentzen da: jasangarritasunean (98,1) eta nazioarteko bilaketa-sareetan (97,8).

Era berean, Espainiako beste bi unibertsitatek lortu dute Europako 100 onenen artean kokatzea. Madrilgo Unibertsitate Konplutensea (UCM) (73. postua) eta Madrilgo Unibertsitate Autonomoa (UAM) (84. postua). Erakunde biak ere nabarmentzen dira iraunkortasun-adierazleengatik eta nazioarteko bilaketa-sareengatik.

Espainian posizioa

Posizio globala

Unibertsitatea

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

149 164 171 199 280 310 319 349 354 403

Bartzelonako Unibertsitate Autonoma Bartzelonako Unibertsitatea Madrilgo Unibertsitate Konplutensea Madrilgo Unibertsitate Autonomoa Nafarroako Unibertsitatea Pompeu Fabra Unibertsitatea Madrilgo Carlos III.a Unibertsitatea Madrilgo Unibertsitate Politeknikoa Universitat Politécnica de Catalunya Granadako Unibertsitatea

Kontuan izan behar da Madrilgo Unibertsitate Konplutenseak aurrerapen handia egin duela munduko rankingean aurreko urtearekin alderatuta, 226. postutik 171era igaroz.

Jarraian, QS World University Ranking 2024aren arabera Espainian eta munduan ondoen kokatutako 10 unibertsitate espainiarrak erakusten dizkizuegu; Gogoratu unibertsitate baten prestigioa ez dela izan behar unibertsitateko titulua non ikasi behar duzun aukeratzen duen faktore bakarra. Hemen esaten dizuegu zein beste irizpide hartu behar diren kontuan unibertsitateko titulua non ikasi aukeratzeko, hala nola, bere instalazioak, irakaslegoa, eskaintzen diren zerbitzu osagarriak, ikasgelako ikasle kopurua, besteak beste.

QS World University Ranking QS World University Ranking urtero kaleratzen da etorkizuneko ikasleei munduko unibertsitate nagusiak identifikatzen laguntzeko.

QS World University Ranking 2024ren edizio hau hogeigarrena izan da eta 104 tokitako 1.500 erakunde zenbatu ditu sailkapena prestatzeko. Gainera, daudenei beste hiru adierazle gehitu zaizkie: iraunkortasuna, lan-emaitzak eta nazioarteko ikerketa-sarea.

Rankingean agertzen den unibertsitate bakoitzaren puntuazio orokorra adierazle hauetan oinarritzen da: ospe akademikoa, enplegatzaileen artean ospea, ikasle-irakasle ratioa, ikerketa-artikuluetako aipamenak, nazioarteko irakasle ratioa, nazioarteko ikasle ratioa, nazioarteko sarearen ikerketa, lan-emaitzak eta jasangarritasuna.

Emaitzak 17,5 milioi artikulu akademikoren azterketan eta 240.000 irakasle eta enpresaburu baino gehiagok osatutako adituen iritzietan oinarritzen dira.

uniemakume

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

2023urria

22

Emakume ikertzaile berriak aitortu dira Eusko Jaurlaritzak eta IKERBASQUEk emakume ikertzaileen lana aitortu dute, Passion for Knowledge jaialdiaren baitan Fundación Orienta Zaitez Fundazioa

Iñigo Urkullu Lehendakariak, Jokin Bildarratz Hezkuntza sailburuarekin batera, 2023ko Passion for Knowledge (P4K) zientzia-jaialdia irekitzeko ekitaldian parte hartu zuen urriaren 2an, Donostiako Victoria Eugenia antzokian. Donostia International Physics Center-ek antolatu zuen jaialdia, eta urriaren 2tik 7ra bitarteko saioetan zortzi Nobel saridunek parte hartu zuten, bai eta azken hamarkadetako aurkikuntza esanguratsuenetako batzuen protagonista izan diren nazioarteko hainbat zientzialari ezagunek ere. Ekitaldian, era berean, Eider Mendoza Gipuzkoako Diputatu Nagusiak eta Eneko Goya Donostiako alkateak parte hartu zuten.

P4Kren inaugurazio-hitzaldiak Covid-19aren aurkako txertoaren aldeko karreran funtsezko lana egin duen Özlem Türeci ikertzaileak eta Donna Strickland 2018ko Fisikako Nobel saridunak eman zituzten. Era berean, ekitaldian izan ziren nazioartean entzute handikoak diren eta P4Kn parte hartu zuten gainerako ikertzaileak.

Emakume ikertzaileei aitortza Passion for Knowledge-ren irekiera-ekitaldia Hezkuntza Sailak eta Ikerbasquek urtero Euskadiko hiru emakume ikertzaileri egiten dien aitortza egiteko eszenatoki ezin hobea izan zen.

Edizio honetan, bi erakundeak ados izan ziren Alicia Alonso, Ainhoa Magrach eta Sara Barja ikertzaileak nabarmendu beharra zegoela eta

haien lana ezagutzera ematea eredugarri eta inspirazio-iturri izan daitekeela emakume ikertzaileen belaunaldi berrientzat. Ikertzaile horiek Jokin Bildarratz Hezkuntzako sailburuaren eta Özlem Türeci eta Donna Strickland zientzialarien eskutik jaso zuten aintzatespena.

Ekimen hau Ikerbasqueren Plan Estrategikoan sartzen zen, zeinak ezartzen baitu, besteak beste, Ikerbasqueren ikerketzaile-komunitatean ikertzaileak sartzean genero berdintasuna bermatzeko erronka. Aintzatespenen bosgarren edizioa esparrurik egokienean egin zen; izan ere, Passion for Knowledge jaialdia zientzia-ekoizpena eta hark gizarteari eginiko azken ekarpenak nabarmentzeko eta sozializatzeko testuinguru egokia da.

2023an honako emakume ikertzaile hauek aintzatetsi ziren: ❚ Advanced, ikerketa-karreragatiko aintzatespena: Alicia Alonso, Biokimika eta Biologia Molekularreko katedraduna, UPV/EHU ❚ Consolidator, dagokion ikerketa-eremuan buru den emakume ikertzaile bati aintzatespena: Ainhoa Magrach, Ikerbasque Research Professor-a BC3n; aldaketa globaleko eta ekosistemen funtzionamenduko taldeko buru da ❚ Starting, emakume ikertzaile gazte batek eginiko ekarpen nabarmen batengatiko aintzatespena: Sara Barja, Ikerbasque Research Associate UPV/EHU-n eta MPCn. Aitortza jaso duten emakume ikertzaileen ibilbidea Ikerbasqueko Patronatuko ospe handiko hiru ikertzailek, Eusko Jaurlaritzako Ikerketako zuzendariak eta Zientzia, Teknologia eta Berrikuntzarako komisarioak osatutako ebaluazio-batzordeak hiru mailatan sailkatutako ikertzaileen ibilbidea baloratu dute.

Advanced: Alicia Alonso ❚ Alicia Alonso, Biokimika eta Biologia Molekula-

rreko katedraduna, UPV/EHUn. ❚ Biokimikan doktorea, Euskal Herriko Uniber-

tsitatean. ❚ Zelula-prozesuetan

lipido/proteina elkarrekintzan oinarritzen da bere ikerketa, bereziki autofagiarekin zerikusia dutenetan. ❚ International Union for Pure and Applied Biophysics (IUPAB) erakundeko Batzorde Exekutiboko kidea 2008tik 2014ra, eta International

uniemakume Union of Biochemistry and Molecular Biology (IUBMB) erakundeko Batzorde Nazionaleko idazkaria 2010etik 2014ra. 2015eko martxotik COSCE Espainiako Elkarte Zientifikoen Konfederazioko idazkari nagusia da, eta 2019an berriz hautatu dute kargu horretarako. Aurtengo martxotik Espainiako Elkarte Zientifikoen Konfederazioko (COSCE) presidenteordea da. ❚ Batzordeak bere ibilbide zientifiko bikaina nabarmentzen du biologia molekularraren arloan, bere lidergo-gaitasuna, nazioartean bere ikerketa-esparruan erreferente izatea eta Euskal Autonomia Erkidegoko zientziarekin duen konpromisoa, bereziki azpimarratuz Biofisika Institutuko, CSIC Zentro Mistoko eta Euskal Herriko Unibertsitateko (UPV/EHU) lehenengo zuzendaria izan zela.

Ekimenaren helburua da EAEko emakume ikertzaileak ezagutzera ematea, emakume ikertzaileen belaunaldi berrien eredu eta inspirazio-iturri izan daitezen Consolidator: Ainhoa Magrach ❚ Ikerbasque Research Professor BC3n (Basque

Centre for Climate Change), ekosistemen aldaketa globaleko eta funtzionamenduko taldeburua. ❚ Ekologian doktorea, Konpostelako Santiagoko Unibertsitatean. ❚ Ekosistemen aldaketa globala eta funtzionamendua ikertzen ditu. ❚ Batzordeak bere ikerketa-esparruan duen lidergo zientifikoa nabarmendu du, berriki lortu duen ERC batek (Consolidator European Research Council-enak) sendotua. Proiektu hori biztanleriaren ekologiaren, komunitatearen, ekosistemaren eta kontserbazioaren elkargunean kokatzen da, eta horrek biodibertsitate-mailak murrizteak ekosistema naturalaren dinamikan nola eragiten duen ulertzea erraztuko du. Era berean, Batzordeak positibotzat jotzen du bere inplikazioa zientzia gizartean zabaltzeko jardueretan.

Starting: Sara Barja ❚ Ikerbasque

Research Associate UPV/EHUn eta MPCn. ❚ Fisikan doktorea, Madrilgo Unibertsitate Autonomoan.

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

❚ Gainazalen elektrokimikan oinarritzen da bere

ikerketa. ❚ ERC Starting grant, European Research Coun-

cil-ekoa. ❚ Batzordeak bere ikerketa-esparruan egin di-

tuen ekarpen bereziak eta ikertzaile gazte gisa lortu berri dituen lorpenak nabarmendu ditu.

Izan ere, ERC Starting Grant bat lortu du, hidrogeno berdea ekoizteko katalizatzaile eraginkorragoak eta ekonomikoagoak garatzea helburu duena, itsasoko uretatik elektrolisia aztertuz.

Passion for Knowledge Passion for Knowledge zientzia-jaialdia urriaren 2tik 7ra bitartean zen. Ekitaldia Donostia International Physics Center-ek (DIPC) antolatzen du, eta nagusiki Donostia / San Sebastiánen, Bilbon eta Beasainen egiten diren jardueren programa zabal batek eratzen du.

Gazteengan eta, bereziki, emakumeengan zientziagatiko jakin-mina eragitea eta zientzia-bokazioak inspiratzea dira ekitaldiaren helburu nagusi. Azken batean, jaialdi honen helburua da zientzia kultura-jarduera gisa sustatzea. Programan leku berezia dute Bigarren Hezkuntzako ikasleentzako saioek. Ikasleek “Top@DIPC-Zientziarekin solasean!” topaketetan parte hartzeko eta Nobel saridunekin eta lehen mailako zientzialariekin elkarrizketan jarduteko aukera dute.

Zortzi Nobel saridun eta mundumailako adituk hitzaldi publikoak emango dituzte Victoria Eugenia antzokian (DonostiaSan Sebastián), Euskalduna jauregian (Bilbo) eta CAFen (Beasain).

Honako hauek izan ziren gonbidatuak, besteak beste: Özlem Türeci, Covid-19-aren aurkako txertoaren aldeko karreran gako izan baitzen; Didier Queloz (Fisikako Nobel sariduna 2019an), lehen exoplanetaren aurkitzailea; Jean-Pierre Sauvage (Kimikako Nobel sariduna 2016an), makina molekularren diseinatzailea; Donna Strickland, Fisikako Nobel sariduna 2018an), laserren eremuan eginiko ikerketa aitzindariagatik; Darío Gil, IBM-ko presidenteordea eta IBM Research-eko zuzendaria, non konputazio kuantikoko mundu-mailako laborategirik handiena garatzen baita, eta Jocelyn Bell Burnell, pulsarren aurkitzailea, besteak beste.

Victoria Eugenia antzokian, era berean, Bertso Passion ikuskizuna ere izan zen, eta, hartan, bertsolari ezagun batzuk batu ziren, hala nola Maialen Lujanbio, Amets Arzallus, Nerea Ibarzabal eta Andoni Egaña. Halaber, Naukas Passion-en saio ezagunak ere izan ziren; haietan, estatu-mailan zientzia zabaltzeko eta komunikatzeko zenbait figurak parte hartu zuten.

2023urria

23

unieskubideak

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

2023urria

24

Amnistia, eman al daiteke?

Egungo politikan, amnistia da gehien entzun ohi dugun terminoetako bat, baina... zer da amnistia? Eta are gehiago, eman al daiteke? Hori izango dugu hizpide Unieskubideen atal honetan

Fundación Orienta Zaitez Fundazioa

Publiko eta jendaurrean jarri da Junts per Catalunyak Pedro Sánchez Gobernuko presidente izateko inbestiduraren alde egiteko egin duen lehen eskakizun negoziaezina bozketa egin baino lehen Puigdemonti eta 'procés' izenekoa dela eta ihes egin zuten gainontzeko politikariei amnistia ematea izan da.

Amnistiak ez du suposatzen delituaren despenalizazioa edo arau-hauste bat desarautzea, "legea aldi baterako indargabetzea" baizik Muturreko horiek ikusita, egokia iruditzen zaigu “amnistia” kontzeptuari berari buruz hausnartzea, hau da, pentsatzea zergatik eskatzen den aplikatzea eta ez indultua edo barkamena, gure Ordenamendu Juridikoan dagoen ala ez eta, hala badagokio, arautzeko zerbidea dauden -baldin badaudeeta, are gehiago, eskatu den denboran egin daitekeen.

Lehenik eta behin, adierazi dugun bezala, “amnistia” Botere Legegilearen -ez Botere Judizialaren edo Exekutiboaren- debekatutako zenbait egintza egiteari uko egiten dion adierazpenean datza. Ez du suposatzen delituaren despenalizazioa edo arau-hauste bat desarautzea, "legea aldi baterako indargabetzea" baizik. Azken finean, pertsona baten edo talde zehatz baten aldeko zigorgabetasun deklarazioa da.

“Amnistia” agerian geratzen da orain Junts-ek nahi dituen ondorioetarako tresna aproposa dela, bai termino juridikoetan -Justiziaren ekintzari men egitea ez-, bai politiko eta irudiari dagokionez, pertsonal zein instituzionalean, indultuaren ezean, izan ere, horretan, jadanik oso zaharra den -indarrean dagoen arren- indultua gauzatzeko arauak ezartzen dituen 1870eko ekainaren 18ko Legearen 4. artikuluan adierazten den bezala, gertatzen dena "zigor guztiak barkatzea da, delitugileari ezarri ziotenak eta delitugileak oraindik bete ez dituena". Hori ikusi dugu, duela gutxi, Katalunia Estatutik bereiztea bultzatzeagatik auzipetu zituzten politikari independentista katalanen kasuetan.

Bigarrenik, ohartarazi behar dugu institutu honek arautze esplizitua falta duela gure Ordenamendu Juridikoan. Ez dago berariaz 1978ko Konstitu-

unieskubideak zioan, ezta Zigor Kodeko 130. artikuluan ere, erantzukizun penala desagertzeko kausetako bat bezala -bere 4. atalean, aitzitik, “barkamena” jasotzen du-, ezta beste edozein arau, legezko edo arauzko, nahiz eta Amnistiari buruzko urriaren 15eko 46/1977 Lege ospetsuan eta zaharrean erabili izan den, oso bestelako testuinguru sozial eta politiko batean idatzia, aplikatua eta mugatua, bere 1.I.a) artikuluaren arabera: "mila bederatziehun eta hirurogeita hamaseiko abenduaren hamabostaren aurretik egindako delitu eta faltatzat kalifikatutako asmo politikoko egintza guztiei, haien emaitza edozein dela ere, barne hartzen zutenak, bide batez, 2.a) artikuluaren arabera, "matxina eta sedizio delituak".

Amnistia, azken finean, pertsona baten edo talde zehatz baten aldeko zigorgabetasun-deklarazioa da Amnistiaren agerpen inplizitua Bestalde, “amnistia”-ren existentzia nabari daiteke, inplizituki, gure Legean. Izan ere, Karta Magnatik bertatik ondoriozta daiteke, 62.i) artikuluetan aipatzen den “grazia-eskubidea” aldarrikapenetik - “Erregeari dagokio: i) Grazia-eskubidea egikaritzea. Legearekin, indultu orokorrak baimendu ezin dituenak”-, 87.3 - “lege organiko batek arautuko ditu herri-ekimenaren egikaritza-moduak eta betekizunak lege-proposamenak aurkezteko. Nolanahi ere, 500.000 sinadura akreditatu baino gutxiago beharko dira. Ekimen horrek ez du aurrera egingo zuzenbide organiko, fiskal edo nazioarteko gaietan, ezta graziaren prerrogatiboari dagokionez ere". Eta 102.3 - “Graziaren errege-eskubidea ez da aplikagarria izango artikulu honetako kasuetako batean” -.

Eta inplizituki esaten dugu, edo aipatzen dugu “amnistia” “grazia-eskubidearen” barruan sartzen dela, Konstituziotik bertatik ondorioztatzen baita hainbeste - izan ere, “barkamena” soilik aipatu nahi izan balu epe zehatz horrekin egin dute, bere beste manu batzuetan egiten den bezala, baita “barkamenaren grazia” arautzen duen aipatutako 1870eko Legeak ere, era honetan, beste “grazia” motaren bat dagoela iradokitzen duena.

Nolanahi ere, gure sistema konstituzionalean agertzea ez litzateke berria, izan ere, 1869an, bere 74. artikuluan, zioen: "Erregeak lege berezi baten bidez baimendu behar du: 5º Amnistiak eta indultu orokorrak ematea", eta 1931ko bere 102.

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

artikuluan, "Amnistia Parlamentuak bakarrik adostu ahal izango duela" ezarri zuen.

Beraz, “amnistiaren” xedapen konstituzionala berretsi ondoren, geratzen da, beraz, nola garatu behar den erabakitzea legezkotasunarekin egokitzapen zorrotza bilatzeko eta, hala badagokio, behar den epean posible den ala ez.

Lege arrunt baten beharra Formaltasun hutsari dagokionez, argi dirudi politikari separatisten “amnistia” Lege arrunt baten bidez garatu beharko litzatekeela, eta hori Konstituzioak berak Lege Organikoari erreserbatzen dizkion gaien aurka -bere 81. artikuluan-, eta Lege-Dekretuak eta Legegintza-Dekretuak -86. eta 85. manuetan, hurrenez hurren-; Lege arruntak zeinaren prestaketa-prozedura -Arau Goreneko 88. artikulutik 91.era bitarteko artikuluetan eta Kongresuko Araudietan arautua -ez baitu salbuesten- hain zuzen ere, eskatzen du bai proiektu baten beharra "arrazoiaren azalpenez lagunduta, bai horiei buruz erabakitzeko beharrezkoak diren aurrekariak", bai eta "Senaturako bi hilabeteko epean, testua jasotzen den egunetik hasita", deliberatzeko aurkeztea ere, eta, nolanahi ere, aipatzen ari garenez, Gobernuarentzat mesedegarriagoa omen da, hori ez baita kasua, jakina denez, Alderdi Popularrak gehiengo osoa baitu Behe Ganberan, eta "Erregeak hamabost eguneko epean zigortuko ditu legeak onartutako legeak. Gorte Nagusiak, eta horiek aldarrikatu eta berehala argitaratzeko aginduko du".

Hori dela eta, azpimarratzen eta ondorioztatzen dugu, eskatzen dena bezalako “Amnistiaren Aldeko Lege” baten onarpena egiteko legezko aukera dagoen arren, horretarako beharrezkoak diren epeak eta prozedura izapideak kontuan hartuta, ez dela, ordea, eta nabarmenki, baliteke PSOEk eta bere bazkideek abenduaren 27a baino lehen onartzea, Sánchez jaunaren inbestidura saiorako aurreikusita dagoen data -irailaren 26an eta 27an Núñez Feijóoren inbestidura hutsa egin zenetik bi hilabeteak emanak direla-.

2023urria

25

uniozio

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

2023urria

26

Udazken beldurgarria Donostian "Vermines" filmak emango dio hasiera Fantasiazko eta Beldurrezko Zinemaren Asteari Unibertsitateko Aldizkaria

'Vermines' (2023) film frantsesak, Sébastien Vanícek zuzendariarenak, inauguratuko du urriaren 27an, Antzoki Zaharrean, Donostiako Fantasiazko eta Beldurrezko Zinemaren 34. Astea. Aurten urriaren 27tik azaroaren 3ra bitartean garatuko da, Antzoki Zaharrean eta Victoria Eugenia Antzokian, eta hiriko beste eszenatoki batzuetan.

Filmak, My Box Filmsek eta Tandemek ekoiztuak, duela egun batzuk itxi zuen Veneziako Zinemaldiko Kritikaren Nazioarteko Astea. Sébastien Vanícek zinemagileak zuzendutako lehenengo film luzea da, aurretik hainbat film labur egin ondoren, eta Théo Christine, Finnegan Oldfield, Sofia Lasaffre, Lisa Nyarko eta Jérôme Niel dira bertan protagonistak.

Fantasiazko generoko pelikula honek oinarri soziala du. Bertan, armiarma arriskutsuez osatutako talde bat ihesi dabil hiri handi bateko inguruetan.

Donostiako Fantasiazko eta Beldurrezko Zinemaren 34. Astea urriaren 27tik azaroaren 3ra bitartean garatuko da, Antzoki Zaharrean eta Victoria Eugenia Antzokian, eta hiriko beste eszenatoki batzuetan Kaleb animalia exotikoekin liluratuta dagoen gazte bat da. Gau batean, bazar batean armiarma bat erosi eta bere apartamentura eramaten

du, eta bere arrebarekin partekatzen du. Armiarma, oso pozoitsua, berehala ihes egin eta ugaltzen hasten da. Hala, tranpa hilgarri bihurtuko da eraikina; are gehiago, poliziak eraikina itxi eta Kaleb eta bere lagunak araknido hiltzaileen horda batekin harrapatuta geratzen direnean.

Irteera bat aurkitzea izango da bizirik irauteko aukera bakarra.

Adso Films-ek banatuko du filma zinema-aretoetan.

Sail Ofizialeko Film Luzeak ❚ Blood (2022). Brad Anderson. AEB.

Jess Stokes, banandutako ama eta erizaina, familiaren landetxera joan da bizitzera, Tyler alaba nerabearekin eta Owen zortzi urteko semearekin batera. Egun batean, txakurrak kosk egin ondoren, Owen gaixotu egingo da. Medikuek ez dakite zer gertatzen zaion eta bere osasunak okerrera egiten du… Jessek sendabide harrigarri bat aurkitzen duen arte. Michelle Monaghan da Brad Andersonek beldur klasikoenera egindako itzuleraren protagonista. ❚ Cuando acecha la maldad (2023).

Demian Rugna. Argentina.

Herri txiki, urrun eta bakartu bateko biztanleek jakin dutenez, deabru bat jaiotzeko zorian dago “enbitxatu” baten gorputzean, eta inguruko bizimodu baketsua mehatxatzen du horrek. Ahalik eta azkarren suntsitzea erabakitzen dute, baina huts gehiegi egiten dituzte. Orain, bertatik ihes egin beharko dute, birus baten antzera Gaizkia bazter guztietatik zabaltzen ari den bitartean. ❚ Cuando los amos duermen (2023).

Santiago Alvarado Ilarri. Espainia.

Samuel eta Lourdes senar-emazte xume batzuk dira, eta dena

ematen dute beren ugazaba Víctorren etxea eta lurrak zaintzen. Hura antzinako banpiro bat da, jende gaiztoaren odolaz bakarrik elikatzen dena. Belaunaldiz belaunaldi, Samuelen familia arduratu da ugazaba babesteaz, baina orain Samuel eta Lourdesek bi arazo dituzte: ez dute lortzen ondorengorik izatea, eta banpiro misteriotsu bat iristen da bertara bisitan. Santiago Alvarado Ilarrik zuzendutako hirugarren film luzea, 'Capa caída' (2015) eta 'Menéndez: El día del señor' (2019) filmen ondoren. ❚ La espera (2023). F. Javier Gutiérrez. Espainia.

Eladio landetxe bateko zaindaria da, eta bertan bizi da emaztearekin eta semearekin. Egun batean, ehiztari baten eroskeria onartzen du eta, horren ondorioz, aste batzuk geroago, infernu gorri bihurtuko da bere bizitza. F. Javier Gutiérrezen hirugarren film luzea, '3 días' (2008) eta 'Rings' (2017) filmen ondoren, Víctor Clavijo, Ruth Díaz eta Luis Callejo protagonista dituena. ❚ The Forbidden Play / Kinjirareta asobi (2023). Hideo Nakata. Japonia.

Naoto eta Miyuki senar-emazteen zoriona bat-batean bukatu da, emaztea auto istripu batean hiltzen denean. Naoto lur jota geratzen da bere seme Narutorekin batera; honek amaren hatz bat lurperatzen du lorategian, eta egune-

uniozio

ro errezitatzen du sorginkeria bat ama bizitzara itzul dadin. Zenbaitetan hobe da gauza jakin batzuk ez eskatzea. J-Horroren aitzindari Hideo Nakataren film berria -'The Ring' (1998), 'Dark Water' (2002), 'Ghost Theater' (2015)-. ❚ La mesita del comedor (2022).

Caye Casas. Espainia.

Berrogei urte inguru dituen bikote batek, Maríak eta Jesúsek, lehenengo haurra izan berri dute. Ez dira momenturik onena bizitzen ari beren harremanean eta, okerrago, ez zaie burututik pasatu ere egingo jangelarako mahaitxo bat erostea izango dela beren bizitzako erabakirik txarrena. Caye Casas da -'Matar a Dios' (2017), Albert Pintórekin batera zuzendua- umore beltz-beltzez blaitutako film larri honen zuzendaria.

Egunerokotasunetik abiatuta, filmak ihesbiderik gabeko amesgaizto batean murgiltzen ditu protagonistak. ❚ 'Sana / Minna no Uta' (2023). Takashi Shimizu. Japonia.

'The Grudge' frankiziaren sortzaile mitikoa (2002) beldur klasikoenera itzuli da J-Pop Generations taldea protagonista duen istorio honekin.

Taldea beldur zurrunbilo batean harrapatuta dago,haietako batek kasete zinta bat aurkitzen duenean lan egiten duen irrati-kateko biltegian.

Duela urte asko Sana izeneko gazte misteriotsu batek bidalitako zinta bat da eta, entzuten duen orok kaseteen garaitik datorren madarikazio baten ondorioak jasaten ditu. ❚ Sleep (2023). Jason Yu. Hego Korea.

Hyun-su eta Soo-jin ezkondu berri dira. Gau batean, Hyun-su ametsetan hitz egiten hasten da: “Norbait dago barruan”. Ordutik, lo dagoen bakoitzean, beste pertsona bat bihurtzen da, eta esnatzen denean ez du gogoratzen aurreko gauean zer egin duen. Soo-jin bere senarraren portaeraren beldur da eta ezin du lorik egin. Tratamendu bat hasi badu ere, Hyun-suren sonanbulismoa areagotu egiten da, eta emaztea esperoan duen haurra arriskuan egon daitekeela nabaritzen hasten da.

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

❚ Vincent doit mourir (2022). Sté-

phan Castang. Frantzia.

Ezezagun batzuk Vincenti erasotzen hasten dira ustekabean.Hura hiltzen saiatzen dira. Hala, bere bizitza aspergarri eta interesik gabeak ustekabeko norabide bat hartzen du; ihesari eman behar izango dio bizirik irauteko, biolentziazko espiral erraldoi bat dena suntsitzen hasi denean gainera. Bere bizitza aldatu da, pertsona guztien bizitza aldatu da. Mundua ez da inoiz izango lehen izan zena.

Proiekzioak Tabakaleran ❚ Conann (2023). Bertrand Mandico.

Luxenburgo-Frantzia-Belgika.

Amildegian barrena egindako bidaia batean, Rainer azpimunduko zakurrak Conannen sei bizitzak kontatzen ditu aro, mito eta garai desberdinetan zehar. Odol egarriz dagoen amazona bat da, bere etorkizunak heriotzara betiko kondenatua; haurtzarotik, Sanjak eta bere barbaroen

2023urria

hordak esklabo bihurtu dutenetik, krudelkeriaren gailurrera, gure munduaren atarira,igotzen den arte. ❚ 'Club Zero' (2023). Jessica Hausner. Austria-Erresuma Batua-Alemania-Frantzia-Danimarka-Qatar.

Novak irakaslea nazioarteko barnetegi bateko irakasle taldearekin batuko da “elikadura kontzienteari” buruzko eskola bat emateko. Helburu nagusietako bat hauxe da, “gutxiago jatea osasungarriagoa dela” irakastea, eta praktika horrekin ikasleen konfiantza bereganatzen du, irakasleen eta gurasoen artean alarmak pizten diren arte. Beranduegi: Club Zero egia bihurtu da eta ez da erraza izango desegitea. Mia Wasikowska eta Sidse Babett Knudsen dira protagonistak Jessica Hausner austriarraren -'Lourdes' (2009), 'Amour fou' (2014) eta 'Little Joe' (2019)- film berri honetan.

Informazio gehiago: sansebastianhorrorfestival.eus

27

28

2023urria

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

uniozio

Nerea Lekuonaren Idealak, Artiumen Vitoria-Gasteizko Artium Museoak, Nerea Lekuonaren artelanak hartuko ditu abenduaren 10era arte Unibertsitateko Aldizkaria

Vitoria-Gasteizen, 2023ko irailaren 22tik abenduaren 10era Artium Museoan, Euskal Herriko Arte Garaikidearen Museoan, ikusgai dago Nerea Lekuonaren IDEALAK / IDEALES erakusketa.

Testuinguruak bilduma batetik abiatuta erakusketa-programa bat da, duela gutxi museoaren funtsetan sartu diren artisten ekoizpena ezagutaraztea xede duena. Artium Museoa Bilduma, ia 2.800 artelanez osatutako izaera publikoko funts garaikide aparta, ezagutzera ematea helburu duten beste ekimen batzuekin bat egiten du proposamen honek.

Esparru horretan, artelanak, dokumentuak eta artxiboak museo-funtsetan sartzeak gaur egun artearen arloan garatzen ari diren eztabaidak eta praktikak aztertzen eta horien berri ematen laguntzen du.Hori da,dudarik gabe, museoaren funtsezko eginkizunetako bat: ondare garaikidearen ekoizpena sustatzea eta artistak eta haien ekoizpenak bultzatzea.Museoaren erosketa-programak helburu hori lortzen laguntzen du, eta, gainera, ezinbesteko tresna da dinamismoa eta konplexutasuna ezaugarri dituen une bat zertan den jakiteko. Espero da ekimen honek publikoen eta praktika artistikoen topagune gisa funtzionatzea, bertatik orainari begiratzeko eta hura atzematen saiatzeko estrategia berriak lantzeko.

Testuinguruak bilduma batetik abiatuta programaren barruan, Nerea Lekuona (Vitoria-Gasteiz, 1976) artistaren erakusketak haren azken lanetako bat du ardatz: Laboratorio en Transición izenekoa, hain zuzen ere. Instalazio formatua du lanak, eta orain dela gutxi eskuratu du museoak. Kontzeptuen eta tekniken froga-eremu moduan sortu da lana, Gobernu Zibilak Arabako

Artxibategian utzitako artxiboko materialetatik abiatuta eta objektu artistikoen -diseinu grafikoari, letteringari, piktogramen sorkuntzari edo Street art-ari lotuak- hormairudi handi eta konplexu baten erara.

Bi horma-irudi handi, trantsizio politikoaren inguruan gatazkan dauden elementuez eta kontzeptuez osatuak Bestalde, Trantsizioa da, eta zehazki Espainiako Trantsizioaren urteei buruzko kontakizunaren eraikuntza, objektu horien lan-esparrua.

Nerea Lekuonak artista konprometitua irudikatzen du, eta proiekzio sozialtzat hartzen du artea, zeina inplikatzen baita hezkuntzan eta artista gazteentzako tailerren programan, eta baita artearentzako eremu alternatiboen kudeaketan eta mantentzean ere. Artearen esparrua ideia trukeen eta gizarte-ekintzaren eta -eraldaketaren espaziotzat hartzen du artistak.

Orainari eta memoriari lotutako kontakizunen multzoa da haren jarduna, eta horien bitartez saiatzen da ahotsa eta irudiak jartzen ohikoa eta ausazkoa delako ikusgarritasunik ez duenari. Artistaren beraren hitzetan, bere lana ingurunera egokitzeko saiakera bat da, eta intuizioa, ustekabea eta zoria baliatzen ditu bere prozesuetan.

Artxiboetan informazioaren eta objektuen bilketa egin ondoren -bai eremu akademikoetan, edo azoka eta azoka txikietan-, artistak memoria kolektiboaren eta lanaren prekarizazioaren gaiak -artisten lanarena bereziki- lantzen ditu, besteak beste, eta ezarritako arauetatik urruntzeko gonbita egiten du,

joera ironiko eta gizatiarraren bitartez. Lekuonaren lana urrundu egiten da estereotipoetatik, eta botere moduak kritikatzen ditu, aldi berean pentsatzera eta irribarre egitera bultzatzen gaituzten keinuen eta ekintzen bitartez.

IDEALAK / IDEALES erakusketarako, Nerea Lekuonak pieza berri bat gauzatu du, museoan bertan artisten egoitzan ari zela, 2023ko udan.

Consignas lana gizarte-mugimenduei, lan-eskubideei, talde feministei, elkarte ekologistei… esleitutako kontsignen erreplika ilustratu bat da. Kolektibo horiek guztiek Trantsizioan erabilitako kontsigna haien bitartez, Lekuona saiatzen da garai hari buruzko memoria berpizten, eta, aldi berean, orainaldirako berreskuratzen eta emantzipazioproiektu kolektiboak erreibindikatzen.

1976ko maiatzaren 31n jarri zen indarrean Espainian Bilera eta Manifestazio Lege berria, lau hamarraldiko debekuaren ondoren. Lege hartan era honetara definitzen zen bilera: "pertsonen elkartze antolatua, modu jarraituan egiten ez dena eta ideiak trukatzeko helburua duena", eta era honetara definitzen zen, berriz, manifestazioa: "jende talde antolatu batek kalea hartzea, bere iritzia oihuen, keinuen edo egote hutsaren bitartez adierazteko helburuarekin".

publizitatea

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

2023urria

29

30

2023urria

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

uniozio

Bilbo, musika-industriaren epizentro BIMEk 250 aditu eta erakunde baino gehiago bilduko ditu urriaren 25etik 28ra bitartean, adimen artifiziala, sinkronizazioa, iraunkortasuna eta lurraldeen arteko konexioak eztabaidatzeko Unibertsitateko Aldizkaria

BIME ezinbesteko ekitaldietako bat da nazioarteko kultura- eta ekonomia-agendan, Bilboko 10 edizioen eta Bogotako bigarren edizio arrakastatsuaren ostean, berriro ere Bizkaiko hiriburura iritsi da, hiria, bost egunez, erdal musikako industriaren epizentro bilakatzeko, Europako eta Amerikako profesionalak topaketa batean elkartuz. Bertan, elkarrizketa bi kontinenteetako kultura- eta sormen-industriak indartzeko bidea izango da.

Edizio berri hau bi atal handitan aurkeztu da: BIME PRO, publiko profesionalari zuzendutako kongresua, asteazkenetik ostiralera Euskalduna Jauregian egingo dena eta ehun panel izango dituena mundu osoko 250 profesional baino gehiagoren parte-hartzearekin; eta BIME LIVE, hiriko kanpoko aretoak eta agertokiak zuzeneko musikaz beteko dituen programazioa, doan, 50 erakusleiho baino gehiagorekin, asteazkenetik larunbatera.

Musikaren etorkizuna Alfonso Pérez Soto (ES), Warner Music-eko Emerging Markets-eko presidentea; Chiara Santoro (IT), Eskala Merkatuen eta Markaren Harremanen EMEAko zuzendaria Youtuben; Morgan McGrath (AEB), Live Nation-eko Latinoamerikako Erreserbaren presidenteordea; Claudio Lillo (Erresuma Batua), Nazioarteko Musika Agentea; Jen Malone (AEB), Black&White Music-en sortzailea eta hiru aldiz Emmyrako hautagai izan dena Euphoria (HBO) bezalako telesail ospetsuan egindako lanagatik; Laura Tesoriero (AR), The Orchard-eko Latinoamerikako presidenteorde nagusia; Ariel “Chicho”

Chichotky (AR), Dale Play Records; Gabi Bobrovizki (Erresuma Batua), Boiler Room-eko Artista Harremanen arduraduna; Andrés Sánchez (MX), OCESAko nazioarteko sustatzailea; edo María Montejo (CO), SONY Music Colombiako Andeetako Eskualdeko presidentea, beste askoren artean, musikaren industriako ahots garrantzitsuenetakoak izango dira BIMEn.

BIME LIVEk, lau egunez, 50 erakusleiho baino gehiago eta kontzertuak ekarriko ditu doako sarrerarekin Bilboko areto eta kaleetara Ikus-entzunezko edukien sinkronizazioa, adimen artifiziala eta marken eta musikaren arteko harremana izango dira edizio honetako protagonistak: Ed Gerrard (AEB), Impact Artist Managementeko presidentea; Enric Palau (ES), Sónarrekoa; edo Gonzalo Figari (ES), The Creative Clubeko presidentea. PROMUSICAE ere izango da, arrakastaren trenera erdaraz nola igotzeari buruz hitz egingo duena panel batean; Antzokietako erronka berrienetako batzuk LIVE DMA, KULTURA LIVE, ACCES eta ASSAC taldeek landuko dituzte; eta AEDEMek eskubideak biltzeko eta musika-ediziorako estrategia ezberdinei aurre egingo dieten eztabaidak jarriko ditu mahai gainean.

Samantha Hudson (ES); Arkano (ES); Jorge Ilegal (ES) eta Ana Curra

(ES); Ona Mafalda (ES), Bikôkô (ES), eta Verde Prato (ES); Teresa Ferreiro (ES) eta Libertad Suárez (a.k.a Garrita) (ES), Sister Of Rave-ren kofundatzaileak; Lil C (Erresuma Batua), Lala Hayden (ES); Briela Ojeda (CO); Lucio Feuillet (CO); edo Afrika (ES); haiek izango dira edizio honetan protagonista izango diren beste artistetako batzuk.

Gainera, aurten ere, nazioarteko sustatzaile garrantzitsuenak BIME FESTen elkartuko dira Ticketing Partner Ofizialaren See Tickets-en laguntzarekin, jaialdiaren eta zuzeneko musikaren sektoreko profesionalen topagunea, harremanak zabaltzeko, negozioak egiteko eta ezagutzak partekatzeko eta, aurten, zuzeneko musikak izango dituen etorkizuneko erronken inguruan aritzeko. Tresna eta ardura ekologikoak ezagutuko dira YOUROPErekin, FMArekin iraunkortasuna eta berrikuntza eta zuzeneko musikaren joera berriak APMrekin ezartzea errazten duten politika publikoak.

Musikarekiko konpromiso eta ardura Praktika arduratsuak eta jasangarriak sustatzeko konpromisoa berretsiz, BIMEk industrian jasangarritasunari buruzko elkarrizketa bultzatu nahi du, besteak beste, Lluís Torrents (ES), Sala Razmatazz-ekoa, edo Fernando Bigeriego (ES), Zuzendaritza Nagusiko Laguntza, Espainiako Kultura eta Kirol

uniozio

Ministerioaren Kultura Industriak, Jabetza Intelektuala eta Lankidetza Unitateko burua.

Era berean, gogor lanean jarraitzen dute, BIME MUSIC EQUILITY FORUMaren bitartez, industria berdinzaleagoa eta inklusiboagoa lortzeko. Esperientzia handiko profesionalak entzuteko aukera izango da, hala nola, Rosa Lagarrigue (ES), RLM Management-eko sortzaile eta zuzendaria, eta Mecano, Miguel Bosé edo Alejandro Sanzen karrera garatzeko arduraduna, eta Vega (ES), artista eta La Madriguera Records-eko zuzendaria. Horrez gain, musika industriak berdintasunezko gizarteen eraikuntzarekin duen konpromisoari buruzko elkarrizketa ere izango da, Yeison García (COL-ES) Afro Conscience zuzendariaren ahotsekin; eta Quinndy Akeju (ES), Afrocolectiva-ko sortzaile eta koordinatzailea. Musika prentsaren belaunaldi eta genero etorkizunaz ere eztabaidatuko dute PAMek eta MIMek. BIME STARTUP! eta BIME CAMPUSA: Berrikuntza eta prestakuntza BIME START UP! edizio honek Eywaren lankidetza du, eta Banco Santanderren laguntzarekin, SantanderSmusic.com plataforma berria aurkeztu berri du, industrian bere garapenean beste urrats bat emanez; Musikarekin lotutako albiste teknologiko guztiak ezagutzeko eta bertaratuen, korporazioen eta inbertitzaileen artean sinergiak sortzeko lekua da. Erakusketa gune bat izango du, StartUp Village, eta STARTUP! LEHIAKETA, non aukeratutako 8 enpresa lehiatuko diren proiekturik disruptiboena aurkezteko. Espazio honetan sektoreko eragile nagusiek ere parte hartuko dute, hala nola: Aga Samitwoska (PO), Whocares.media-koa; eta Jeff Bacon (Erresuma Batua), 73BARRIOSen sortzailea, besteak beste.

Bere aldetik, BIME CAMPUS musika industriarako prestakuntza teoriko eta praktiko aurreratua da, eta kultur eta sormen industriako profesiona-

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

lek ematen dute, hala nola Ella McWilliam (Erresuma Batua), edo Cristina Perpiñá (ES), SGAEko zuzendari nagusia; eta horrek ikasleen komunitatearen laneratze prozesua errazten du musika industrian.

Musika Industria BIME Sariak Edizio honetan hiru sari banaketa garrantzitsu izango dira. FEST AWARDS ezagunak, aurten 10. urteurrena ospatzen dutenak, non Espainian ospatzen diren Musika Jaialdien garapenaz arduratzen diren profesionalen lana eta sormena saritzen diren; Amazon Music-en BIME EQUITY AWARDS, emakumezkoen eta LGTBIQ+ talentua aitortzen dutenak, euren ibilbideagatik eta etorkizuneko proiekzioagatik eta baita gizarte konpromisoagatik nabarmentzen diren pertsonak sarituz, eta bertan Samantha Hudson artista izango da protagonista; eta, lehen aldiz, MUSIC MOVES EUROPE Sariak, besteak beste, Mumford & Sons, Dua Lipa, Zaz edo Stromae bezalako artistek jasotzen duten Europako talentu emergentearen aitorpena, eta Europan proiekzio handiena duten artistak sustatu nahi dituena.

50 erakusketa baino gehiago BIME LIVEk berriro ere zuzeneko musika ekarriko du Bilboren bihotzera, hiria musikaz gainezka izanez 4 egunez, urriaren 25etik 28ra

2023urria

arte. Erakusleiho ugari areto nagusietan eta kanpoko eszenatokietan zehar ibiliko dira, etorkizuneko talentuak eta momentuko proposamen abangoardistenak ezagutzeko egitarau batekin.

Holanda, Alemania, Norvegia, Italia, Estonia, Portugal, Kanada, Espainia, Kolonbia, Txile, Mexiko, Argentina, Kuba, Paraguai eta Ekuadorko artisten 50 erakusleiho baino gehiago, eta estatu ordezkaritza zabalarekin: Euskadi, Nafarroa, Andaluzia, Katalunia, Balear Uharteak, Aragoi, Galizia, Valentzia eta abar. Musika estilo aniztasun handiaz gozatzeko aukera, hala nola Afrosound (CO) rock tropikala, Portugalgo folklorearen eta elektronikaren arteko harmonia Ana Lua Caianorekin (PT); Andeetako musikaren koloreak, erritmoak eta doinuak Briela Ojedarekin (CO); jungle, house, bruk eta jazz sentsibilitatea Divorce From New York-ekin (EUS); 80ko hamarkadako popa, rock and rolla eta technoa Grande Amore (CO) taldearekin; elektronika, popa, Ekuadorko tradizioa eta musika sinfonikoa LaTorrerekin (EC); edo eszena urbanoagoa Masta Quba (MX) eta Lia Kali (ES) rapperarekin; Soulfia (CL) eta Wampi (CU) reggaetoia; edo Los Eclipses (MX) soinu alternatiboak; eta manna (EE), Europako Keychange programaren aterkipean egongo dena.

Informazio gehiago: www.bime.org

31

32

2023urria

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

uniozio

Operako Fantasma Iruñean Abenduaren 8an, Iruñeko Gayarre Antzokian, 'The Phantom of the Opera' musikal ospetsuari tributua egingo zaio Unibertsitateko Aldizkaria

'The Phantom of the Opera' musikala Broadwayn 1988an eta Londresen 1986an estreinatu zen eta bere emanaldiek gaur arte iraun dute, historiako musikal luzeena izanik, eta ikusle kopuruan bigarrena ('The Lion King' musikalaren ondoren). Musikala 1908ko izen bereko eleberrian oinarrituta dago. Orain, Onbeat Producciones konpainia musikala moldatzen ari da, publiko guztientzako hurbileko omenaldi bilakatzeko, non letra beste estiloekin batera doan eta drama komediarekin nahasten den.

'The Phantom of the Opera' intrigaz, pasioz eta doinu ikaragarriz betetako musikala da Dena Antzoki zahar batean iraganeko aztarnen enkante batean hasten da; elementu bakoitzak eraikinaren katakonbetan mamu bat bizi zela dioen kondaira gogora ekartzen du... errealitatean zirko batetik berreskuratutako haur bat zen, hazi eta ezkutuan hezitua ez izateko eta musika birtuosoa zela. Abeslarietako batekin maiteminduta, ahalik eta trikimailu guztiak egitea erabaki zuen, bere anonimotasunean ezkutatuta, pertsonaia nagusiak bere postua uko zezan bere maitearen mesedetan, bere existentziaz zekien bakarra izanik, bere hazlearekin batera. Baina arteak maite dituen gazte aberats baten etorrerak historia aldatuko du eta mamuaren haserrea piztuko du. Kondaira hori

inoiz egin ez den bezala kontatuko da eta ezagutuko da 'The Phantom of the Opera', Onbeat konpainiaren omenaldi musikatuan. ❚ Iraupena: 100 minutu. ❚ Prezioak: 35€/30€/28€.

Eleberrian oinarritua Gaston Leroux-en izen bereko eleberrian oinarritutako musikalak Andrew Lloyd Webber antzerkigile britainiarraren musika du, musikal txalotuenetako batzuen konpositorea, alegia. Besteak beste, Joseph and the Amazing Technicolor Dreamcoat (1969), Bad Cinderella (2022), Jesus Christ Superstar (1972), Evita (1976) edo Cats (1981), West End-en eta 43-n, Broadway-n, 50 urtez etenik gabe antzeztu diren ikuskizunak.

Maila goreneko artistak dira protagonista musikal enblematiko honetan, Espainiako antzerki musikalaren izarren presentziaz, Gerónimo Rauch (Les Miserables, The Doctor) izango da mamu enigmatikoari bizia emango dion aktorea, jada jokatzeko aukera izan zuen papera, Londresko West End-en. Bere aldetik, Talía del Val (Les Miserables, West Side Story) espainiar musikal handietako abeslari eta aktore ezagunak Christine Daeé diva gaztea antzeztuko du. Raoul Chagny bizkondearen papera Guido Balzarettik interpretatuko du eta antzezlezerrenda nagusia osatuz, Carlota, hiriko operako prima donna eta izar kuttuna, Marta Pineda sopranoak antzeztuko du.

'The Phantom of the Opera' intrigaz, pasioz eta doinu ikaragarriz betetako musikala da, misterioz betetako amodio ilun eta sutsu baten istorioa

kontatzen duena. Maitasunari, heriotzari eta hondamendiari buruzko lana, antzerki baten barruan mundutik ezkutuan bizi den jenio musikala eta Christine, bere maskararen azpian ezkutuan dagoen izua laster ezagutuko duen zeruko ahotsa duen emakume gazte bati buruzkoa.

Fitxa artistikoa ❚ Zuzendaria: Federico Bellone. ❚ Egilea: Gastón Leroux. ❚ Musika: Andrew Lloyd Webber. ❚ Letra: Charles Hart eta Richard Stil-

goe. ❚ Libretoa: Andrew Lloyd Webber eta

Richard Stilgoe. ❚ Koreografia: Gillian Bruce. ❚ Soinu diseinua: Roc Mateu. ❚ Argiztapena: Valerio Tiberi. ❚ Aktoreak: Gerónimo Rauch, Talía del

Val, Manu Pilas, Judith Tobella, Fran Ortiz, Enrique del Portaly, Omar Calicchio, Silvia Luchetti, Laura Martín, Sergi Albert, Robert González, Alejandro Rull, Ezequiel Salman, Rubén López, Alberto Sánchez,William Magallanes, Laura Enrech, Lara Sagastizábal, Marina Brisa, Naiomi Weiler Lara, Xenia García, Paula Arévalo, Virginia Esteban, Hugo Ruiz, Natxo Núñez, Natalia Pascual eta Natalia Delgado. ❚ Gutxi gorabeherako iraupena: 2 ordu eta 30 minutu (atsedenaldia barne). ❚ Gomendatutako adina: publiko guztiak.

Antzezleak aldez aurretik jakinarazi gabe alda daitezke.

Informazio gehiago: www.teatrogayarre.com