Periódico Universitario / Unibertsitateko aldizkaria - 416. Zkia.- 2025ko maiatza

Kaixo! Hello! ¡Hola! Bonjour ! Hallo!

Gaur egun eleaniztuna izatea ezinbestekoa da geroz eta globalizatua dagoen mundu honetan.Nahiz eta Euskadi edo Nafarroan bizi,Alemaniako enpresa batentzat lan egin dezakezu.Hori dela eta,ahalik eta hizkuntza gehien menderatzea funtsezkoa da etorkizun oparo bat izan nahi baduzu. Unibertsitateko Aldizkari honetan, atal berezi bat aurkituko duzue honen inguruan.Horretaz gain,ohiko gaiak aurkituko dituzue,hau da, UPV/EHU,Mondragon,Deustu,UPNA/NUP eta Nafarroako Unibertsi-

tateko azken albisteak izango dituzue.Beste Berriak,Trebakuntza, Uniozio,Uniemakume eta Unieskubideak ere izango dira,beti bezala. Aisialdiari dagokionez,Donostiako Poltsiko Antzerkia jaialdiko informazio zabala emango dizuegu.Bilbon, datorren hilabetean ospatuko den Bilbao Music Legends Festa izango da; Iruñean,berriz,Silvia Marsó,Lola Herrera eta Natalia Dicenta aktore handiak Gayarre Antzokiko eszenatokira igoko dira maiatzean. Hori guztia jakinda,zeri ari zara itxaroten aldizkaria irekitzeko?

416.zk. 2025eko maiatza Doakoa

uniagenda

UNIBERTSITATEAK

Universidad del País Vasco / Euskal HerrikoUnibertsitatea www.ehu.eus

Uda IkastaroakDonostiaMiramar Jauregia z/g943 219 511

Gipuzkoako Campuseko ErrektoreordetzaDonostiaIgnacio MªBarriola Eraik.Elhuyar Pza.1943 018 141 Leioako Campusa (Zentralita)Leioa-ErandioSarriena Auzoa,z/g946 012 000 Sarbide Bulegoa.Bizkaiko CampusaLeioa-ErandioSarriena Auzoa,z/g946 015 555 Arabako Campuseko ErrektoreordetzaGasteizComandante Izarduy Kalea,2945 014 444 Gazte Informazioko Bulegoak (UPV/EHU)

GasteizC/ Los Apraiz,1 - 1ªPlanta945 014 336oij.ar@ehu.eus

LeioaApia Bidea - Gizarte eta Komunikazio Zientzien Fakultateko Behea946 015100oij.bi@ehu.eus

Nafarroako Unibertsitate Publikoa www.unavarra.es

Nafarroako Unibertsitate PublikoaIruñeaArrosadiako Campusa948 169 000 Nafarroako Unibertsitate PublikoaTuteraTarazona etorbidea,z/g948 417 800

UNED (Distantzia Heziketako Unibertsitate Nazionala) www.uned.es

UNED ArabaGasteizPedro Usua,2945 244 200

UNED BizkaiaPortugaleteIgnacio Ellacuria Parkea,2-3944 936 533

UNED GipuzkoaBergaraMartin AguirreDeunaren Enparantza,4943 769 033

UNED NafarroaIruñeaSadar z/g948 243 250

UNED NafarroaTuteraMagallón,8948 821 535

Mondragon Unibertsitatea

www.mondragon.edu

Mondragon UnibertsitateaArrasateLarramendi,4.23 posta-kutxatila943 794 700 / 943 712185

INFORMAZIO EUROPARREKO ZENTROAK

UPV/EHU

Ekonomia eta Enpresa Zientzien Fakultatea. Lehendakari Aguirre Etorbidea,83.48015 - BILBAO

Tel.: (+34) 946 013 651/ 652

E-maila: cde@ehu.eus http://www.ehu.eus/es/web/cde/home

Deustuko Unibertsitatea Liburutegi Unibertsitarioa. Ramón Rubial,1.48009 - BILBAO

Tel.: (+34) 944 139 417

E-maila: begona.prado@deusto.es http://www.iee.deusto.es

Nafarroako Unibertsitatea Zuzenbideko Eraikina. Campus Unibertsitarioa.31080 Iruñea. Tel: 948 425 634.E-maila: cee@unav.es

Bilboko CampusaBilboUnibertsitate Etorbidea 24944 139 000 Donostiako CampusaDonostiaMundaiz Bidea,50943 326 600

EUNEIZ Unibertsitatea

www.euneiz.com

EUNEIZ UnibertsitateaGasteizBiosferako Pasalekua,6945 255 007

Deustuko Unibertsitatea www.deusto.eus Nafarroako Unibertsitatea www.unav.es

Nafarroako UnibertsitateaIruñeaCampus Unibertsitarioa948 425 600 Ingenieri Eskola.TECNUMDonostiaManuel Lardizabal Pas.,13943 219 877

TECNUM - Miramon Goiko EgoitzaDonostiaMikeletegi Pas.,48943 219 877

Idazkaritza eta Administrazioko

Goi Mailako Institutua - ISSADonostiaAldapeta,49 943 467 144

Ikaslan.Lanbide Heziketako Ikastegi Publikoen Elkartea www.ikaslan.net

Hetel Heziketa Tekniko Elkartea www.hetel.eus

ENPRESA ETA BERRIKUNTZAKO ZENTRUAK

SaiolanArrasateGoiru Kalea,1943 712 072 Garaia Berrikuntzako InteresguneaArrasateUribarri Etorbidea,3.79 P.K.943 719 181 CedemiBarakaldoAltos Hornos de Bizkaia Hiribidea,33944 184 100 BIC Gipuzkoa BerrilanDonostiaMikeletegi Paselekua,83943 000 999 BIC BizkaiaDerioAstondo Bidea,Edificio,612944 030 606 BIC Bizkaia EzkerraldeaBarakaldoAvenida Altos Hornos de Vizcaya,33944 184 100 BIC ArabaMiñanoCalle Albert Einstein,15945 298 282 CEI BusturialdeaGernika-LumoTxalaparta Poligono,32946 256 809 CEIAMiñano GoienArabako Parke Teknologikoa,CEIA Eraik.945 298 282 IKERBASQUEBilboMaría Díaz Haroko Kalea,3944 052 660 SPRI,S.A.BilboUrkixo Zumarkalea,36944 037 000 BEAZ,P.S.A.BilboSabino Arana Etorbidea,8944 395 622 INNOBASQUEZamudioC/ Laida Bidea,203944 209 488 CEINNoainMocholí Kalea848 426 000

Particular de Ategorrieta Kalea,2 Baxua.10.lokala

20013 Donostia.Tfnoa.: 943 053 488 http://www.elperiodicouniversitario.com posta-e: asun@elperiodicouniversitario.com

Lege Gordailua: BI-338-93

ISSN: 2530-2132

KOORDINATZAILEAK: Asun Calviño eta Jon Lasa.

LAGUNTZAILEAK: Jon Lasa,Ana Belén Sánchez,Nissma De Benito eta Irene Urizar.

DISEINUA ETA MAKETAZIOA: Unibertsitateko Aldizkaria.

ARGAZKIAK: Irene Urizar eta Cristina Domínguez.

EUROPE DIRECTCEDERNA GARALUR.NAFARROA

Barriobide,40,001 bulegoa. 31013 Ansoain.Tel.: 948 206 697

E-maila: europadirect@cederna.es

EUROPE DIRECTHAZI

Granja Modeloa,z/g.01192 Arkaute (Araba).Tel.: 945 0003 208 http://www.hazi.es

EUROPE DIRECTBIZKAIA

Simón Bolivar Kakea,8B 48010 Bilbao.Tel.: 946 072528

E-maila: europedirect@fundacionede.org http://www.europedirectbizkaia.org

EBri buruzko informazio orokorra eta kontsulta espezializatuak eskintzen ditu,dibulgazioko ekitaldeak egiten ditu eta lan-gela bat dauka.

EUROPE DIRECTDONOSTIA

Prim kalea,14 2D.20006 Donostia Tel.: 943 470 962

E-maila: europedirect@kaebnai.net http://kaebnai.net

Informazioa,orientazioa eta europar herritartasunarekin erlazionaturiko eskubideei buruzko aholkularitza, parte-hartze aktiboa eta gaztetasuna eskaintzen ditu.

PUBLIZITATEA: Bizkaia/ Gipuzkoa/ Araba/Nafarroa: 629 229 185 Unibertsitateko Aldizkariak ez du bertan azaltzen diren iritzi eta edukien gaineko ardurarik hartzen. LAGUNTZAILEAK EKINTZA HONEK EUSKO JAURLARITZAKO KULTURA ETA HIZKUNTZA POLITIKA SAILEKO LAGUNTZA JASO DU

+TREBAKUNTZA ETA GAZTEOK BYEWORLD ALDIZKARIAK EUSKO JAURLARITZAKO GAZTERIA ZUZENDARITZAREN DIRU-LAGUNTZA DU

HONEK NAFARROAKO GOBERNUAREN LAGUNTZA JASO DU

unibertsitatea

Europa Jauregiak Enplegu Gune 2025 hartu zuen

Gasteizko Enplegu Foroan 885 enplegu aukera baino gehiago eskaini zituzten 91 enpresa eta erakundek maiatzaren 8an

Unibertsitateko Aldizkaria

Joan den maiatzaren 8an,Europa

Biltzar Jauregiak Gasteizko Enplegu

Foroaren XVI.Edizioa hartu zuen, Empleo Gune.Ekimen hori Gasteizko

Udalak,Arabako Foru Aldundiak eta

Euskal Herriko Unibertsitateko Arabako Campusak eta Lanbide - Euskal

Enplegu Zerbitzuak sustatzen dute, eta Gasteizko enpresa-sarearen eta herritarren arteko topaketa- eta komunikazio-gune gisa finkatu da.

Jardunaldi horren helburuak hauek dira: sektore ekonomikoetako enplegu-aukerak aztertzea,Arabako hiriburuan hedatzeko bidean dauden enpresek eskatutako enplegu-eskaintzak eta profilak zabaltzea,eta gaitasunak hobetzeko eta enplegubilaketa aktiboan daudenen informazioa zabaltzeko jarduerak eskaintzea.

Jardueren egitarauaren barruan,hiru berrikuntza nabarmendu ziren: escape-room bat,'Enplegua ez da jolasa' izenburua zuena; 'Zure profil profe-

sionalerako argazkiai izeneko saioa, eta atzerritartasunari buruzko araudi berriari buruzko hitzaldi irekia.“Laster aldaketa esanguratsu berriak izango dira atzerritartasunaren arloan,araudia aldatzearen eta atzerritarrentzako lan-baimenak Euskadiri transferitzearen ondorioz,eta interesgarria iruditu zaigu gaiari saio bat eskaintzea,agertoki berri horretan sor daitezkeen zalantzak argitzeko”, azaldu zuten aurkezpenean. Halaber,ikasleei,unibertsitate-titulazioa dutenei eta,oro har,jende guztiari zuzendutako orientazio-tailerren antolaketa nabarmendu zen,lana bilatzeko prozesuetan ezinbesteko laguntza baitira.

Empleo Gune 2025ean 91 enpresa eta erakundek parte hartu zuten guztira.Horietatik 65ek jendaurreko arreta izan zuten standean,15ek ez zuten zuzeneko presentziarik izan baina eskaintzak webgunean argitaratuko zituzten,5 enpresa eta erakundek enplegu pribatuari buruzko mahai-inguruan parte hartu

zuten,eta 3 erakundek 'Atzerritartasunari buruzko berritasunak' izeneko informazio-saioan parte hartu zuten.

Laneratzea

Parte hartzaileek eskaintzen ziren 885 enplegu-aukera lortu ahal izan zituzten.% 37.02ak unibertsitateko gradua eskatzen zuen,eta % 12,80ak,berriz,goi-mailako gradua.Eskaintzen % 19,03ak Lanbide Heziketa eskatzen zuen,% 6,57ak DBH edo Batxilergoa, % 2,77ak profesionaltasun-ziurtagiriak eta % 21.80ak ez zuen kualifikazio-eskakizunik zehazten.

Gehien eskatzen ziren jakintza-arloei dagokienez,industriarekin eta ingeniaritzarekin erlazionatutakoak nabarmentzen ziren,eskaintzen % 40 baitziren.Informatikak eta informazioaren teknologiek lanpostuen % 22a hartzen zuteb,eta administrazio,hezkuntza eta osasun sektoreek,berriz,lanpostu guztien % 30a.Beste arlo batzuek osatzen zuten gainerako % 8a.

Ezkerretik eskubira: Ixone Fernandez de Labastida Arabako Campuseko errektoreordea; María Nanclares zinegotzia; Cristina González foru diputatua; eta,Francisco Pedraza Lanbide-ko zuzendari nagusia.

EHUP! Jaia egin zen

Maiatzaren 9an Leioako campusak hartu zuen ikasleen jaia

Unibertsitateko Aldizkaria

Hainbeste urteren ondoan,ikasleen jaiak hartu zuen Euskal Herriko Unibertsitatea.Ikasle talde batek ekin zion asmoari.Unibertsitate-pertenentzia areagotzeko asmoz,errektoretza-taldearen babesarekin,maiatzaren 9rako osatu zuten egitarau zabala,EHUren Leioako campusean. Talde sustatzaileak adierazi zuenez, “pozik eta harro gaude,jaia berreskuratzeagatik eta ekimenarekin aurrera egiteko izandako aukeragatik”.EHUren errektoretza-taldeari eskertu zioten “gugan jarritako konfiantza”. Argi utzi nahi izan zuten “jaiaren helburua dela EHUko kide izatearen harrotasuna aldarrikatzea,eta pertenentzia-sentimendua areagotzeko balio izatea”.“Harro gaude EHUko ikasle garelako eta uste dugu jaiak balio dezakeela Euskal Herriko Unibertsitateko ikasle harrotasuna erakusteko”,adierazi zuten Eder Osuna eta Ane Belio jai-antolaketa taldeko kideek.

Hainbat eszenatoki

Biofisika landak eta Mikel Laboa plazak hartu zituzten maiatzaren 9ko ekimen gehienak.Irekiera ofiziala

12:30ean izan zen,Mikel Laboan. Onintza Enbeita,Mikel Goiriena eta Jone Larrinaga bertsolariak izan ziren eta jarraian kalejira egin zuten Hezkuntza Fakultateraino Wesyke txarangarekin.

Biofisikako landan bingo musikatua egin zuten 13:30ean eta EHUko orkestrak ere jo zuen Mikel Laboa plazan,arratsaldeko 17:30ean.

Gainerakoan,Euskoprincess,Zilibito Records,LBDJ,Kene,Txolas eta Domin dj-ak eta denetariko musikazaleentzat Bizkaiko Tuna Distritok 15:15ean ekin zion bere kalejirari Hezkuntza Fakultatetik abiatuta.Iluntzean, eta jaia amaitu bitartean,Olgetan erromeria egon zen Biofisika landan, eta DJ Txolas,berriz,Mikel Laboan.

Boluntarioei eskerrak

9 txosna egon ziren Leioako campusean.Bederatzi ikastegik jarri zituzten (Ekonomia eta Enpresa; Gizarte Zientziak eta Komunikazioa; Zientzia eta

Teknologia; Ingeniaritza; Hezkuntza; Medikuntza eta Erizaintza; Zuzenbidea; Arte Ederrak; Lan Harreman eta Gizarte Langintza Fakultateak).Horrez gain,beste hiru txosna egon ziren Gipuzkoa eta Arabako ikasleekin,jaiko materiala saltzen; tartean,Chillidak EHUren sorrera aldarrikatzeko sortuta zituen pegatinak ere egon ziren eskuragarri.Guztira 400etik gora boluntario aritu ziren lanean,txandetan, muntaia eta desmuntatze lanetan eta garbiketan.

Antolatzaileek dei egin zieten jaira hurbiltzeko asmoa zuten guztiei, “ondo pasatzera etortzeko.Gure asmoa da ikasle jaia urtero egitea eta horretarako ezinbestekoa izango da dena ondo ateratzea eta EHUko ikasleok ondo pasatzen badakigula erakustea eta merezi dugula era horretako jai bat”,esan zuten ikasleek. EHUP! Jaia Leioako campusean hasi zen,baina asmoa da hurrengo edizioa beste campus batean egitea.

II.EU4Duala ospatu zen

Europako Unibertsitate Dualak,Mondragon Unibertsitatea buru duenak,II.Biltzarra egin zuen Galarretako campusean

Unibertsitateko Aldizkaria

Mondragon Unibertsitateak EU4Dual - Europako Unibertsitate Dualaren II. Biltzarra egin zuen joan den apirilaren 2an Hernanin.EU4Dual 2023an jarri zen martxan,eta,harrezkeroztik,

Mondragon Unibertsitateak zuzentzen du,Estatuan eta Europan prestakuntza dualean duen lidergoari esker; izan ere,1966az geroztik eskaintzen du prestakuntza mota hori.Prestakuntza duala baliatuz Europako goimailako hezkuntzaren kalitatea hobetzea eta Europako eta munduko erronkei erantzutea da Europako aliantzaren helburua.Ekonomia berdearen,lanaren etorkizunaren eta goi-mailako hezkuntza dualaren arloetan aurten munduan egin diren proiektu eta aurrerapen nagusiak jorratu zituen biltzarrak.Horretarako, gai horiekin lotutako 51 lanik onenak azaldu ziren.

Hori guztia gertatu zen Mondragon Unibertsitatearen Galarretako EKO Campusean,Hernanin.apirilaren 3an,ESTIA institutuan egin zen,Bidarten (Frantzian).

Biltzarrean,300 pertsona inguru bildu ziren: ikertzaileak,ikasleak (horietatik 130,21 herrialdetakoak) eta irakasleak.Aurten aukeratutako gaien esparruan egindako 51 azterlanik eta proiekturik onenak azaldu zituzten parte-hartzaileek,eta gaur egungo hezkuntza dualaren errealitateari buruzko hitzaldi eta mahaiinguruetan jardun zuten.

Hona hemen Lanaren Etorkizunaren ardatzean azaldu ziren proiektuetako batzuk: industria adimenduna,5.0 industria,ekoizpen digitala,lanaren eta enpleguaren kalitatea,eta auto-

matizazio industriala.Ekonomia berdearen multzoan,energia-krisiaren, isurtze txikien ekonomiaren,ekonomia zirkularraren,energia berriztagarrien eta baliabideen efizientziaren esparruetako proiekturik onenak sartu ziren.Azkenik,goi-mailako hezkuntza dualari dagokionez,prestakuntza duala hainbat herrialdetan ezartzeko politikak,prestakuntza dualak enpresekin duen harremana, Espainiako hezkuntza dualaren garapena,Espainiako hezkuntza dualaren paradigma berria eta enplegagarritasuna izan ziren,besteak beste, aztergai.Bertelsmann Fundazioak eginak ziren lan guztiak.

Biltzarrean,300 pertsona baino gehiago bildu ziren,ikertzaile, ikasle eta irakasleen artean,eta aukeratutako gaiak jorratu zituzten munduko 51 lanik onenak erakutsi ziren

Europako Unibertsitate Duala Kontinentean bikaintasun-prestakuntza duala sustatzeko Europako aliantza duela bi urte jarri zen martxan.Harrezkero,Europako unibertsitateek eta beste erakunde

batzuek bultzatuta,hainbat jarduera abiarazi dira; esaterako,ikerketa-proiektuak; ikasle,ikertzaile eta irakasleen trukea,eta hezkuntza dualean urratsak egiten lagunduko duten hitzaldiak eta jardunaldiak. Arlo akademikoan,Europako Unibertsitate Duala sortzea ahalbidetu du aliantzak,eta 2025eko irailean emango du lehen prestakuntza: Fabrikazio Digital eta Jasangarriko Ingeniaritzako Europako Baterako Master Duala.Partzuergoko lau unibertsitatetan emango da,eta ikasleek seihilekoka eta espezialitateen arabera aukeratu ahal izango dute unibertsitatea.Eskaintza handitu egingo da 2026-2027 ikasturtean; izan ere,beste bi master eta doktorego-programa bat ere eskainiko dira.2027-2028 ikasturtean,berriz,beste bi master gehituko zaizkio eskaintzari.

Alemaniako,Frantziako,Finlandiako, Austriako,Hungariako,Kroaziako,Poloniako,Maltako eta Espainiako 9 unibertsitatek osatzen dute Europako Unibertsitate Aliantza.Guztiak ere oso konprometituta daude beren industria-ingurunearekin,eta prestakuntza dualeko eredu propioak jarri dituzte abian.Hauek dira,hain zuzen, EU4Dual osatzen duten unibertsitateak: Duale Hochschule Baden-Württemberg (Alemania),Mondragon Unibertsitatea (Espainia),FH JOAN-

NEUM Gesellschaft mbH (Austria),Savonia UAS (Finlandia),ESTIA Institute of Technology (Frantzia),Neumann János Egyetem (Hungaria),PAR University College (Kroazia),Malta College of Arts,Science and Technology (Malta) eta Koszalin University of Technology (Polonia).

EU4Dual Europako

aliantza dualaren

biltzarrak ekonomia

berdearen,lanaren

etorkizunaren eta

hezkuntza dualaren

inguruan aurten

egindako proiektu eta

aurrerapenen berri

eman zuen,eta agerian

jarri zuen prestakuntza

dualarekin duen lotura

Goi-mailako hezkuntza-erakunde akademikoak dira guztiak,industrializazio-maila handiko eskualdeetan daude,eta konpromiso sendoa dute eskualde horietako enpresa-inguruneekin.Izan ere,beren hezkuntzaeredu kooperatibo edo dualak garatu dituzte haietan,non ikasleek ikastaldi praktikoak -enpresetan eta

erakundeetan- eta ikastaldi akademikoak konbinatzen dituzten.

Fabrikazio Digital eta Jasangarriko Ingeniaritzako Europako Baterako Masterra

Fabrikazio Digital eta Jasangarriko Ingeniaritzako Europako Baterako Masterra 2025 2026 ikasturterako jarriko da martxan,eta fabrikazio aurreratua eta industria estrategikoa ditu ardatz.Europako Unibertsitate Dualak eskainitako lehen masterra izango da.2028rako,unibertsitateak beste lau master eta doktorego industrial bat izango ditu. Master bakoitzak gradudunen profilmota berria ekarriko du,eta ezaugarri hauek izango ditu: nazioarteko kasu praktikoak aztertuko ditu,Europako adituen eskolak jaso,ikerketa-proiektu globaletan parte hartu eta atzerrian ikasi,nazioarteko lankidetzan aritu teknologia digitalen bidez,eta/edo beste herrialde batean praktikak egin.Gainera,partehartzaileek gutxienez 5 hilabeteko lan-esperientzia jasoko dute,Europako enpresa batean praktikak eginez -soldata egokia jasoko dute-. Horrez gain,programak nazioarteko mugikortasuna sustatzen du: ikasleek aukera dute gutxienez Europako hiru unibertsitatetan ikasketa-esperientzia izateko,programa trinko erdipresentzial baten bidez,lehen seihilekoan.

Deustuk omenaldia egin zion José Ramón Scheifler jesuitari

Ekitaldian,katedradun,Teologia Fakultateko dekano,idazkari nagusi eta idazle oparoari eskainitako liburua aurkeztu zen

Unibertsitateko Aldizkaria

Deustuko Unibertsitateak José Ramón Scheifler,el profesor que enseñaba a pensar lana aurkeztu zuen joan den apirilaren 9an,ikasle-belaunaldi asko eta askoren maisua izan zen jesuitari omenaldia egiteko.Izan ere,ia berrogeita hamar urtez bizi-zaren eta testu sakratuen aurrean gogoeta egiten eta pentsamendu kritikoa izaten irakatsi zien ikasle-belaunaldiei, betiere bere ikerketa-lana ardatz harturik.

Deustuko Unibertsitatearen omenaldia José Ramón

Scheifler jesuitari, “pentsatzen irakasten zuen” irakasleari

Ekitaldi akademikoan Bilboko gizarteko,bizitza akademiko,kultural eta politikoko ordezkariek parte hartu zuten,baita unibertsitateko lagun, ikasle eta lankide ugarik ere.Era berean,Juan Jose Etxeberria Deustuko Unibertsitateko errektoreak,Jose

Manuel Barrenetxea katedradun emerituak,Eugenio Ibarzabal kazetariak,Javier Batarrita abokatuak eta Rosa Miren Pagola katedradun emerituak parte hartu zuten eta 2021ean hil zen irakasle eta maisuaren biografiaren zertzeladak marraztu zituzten.

José Ramón Scheifler Bilbon jaio zela gogoratu zuten,1920an,jatorri alemaniarreko familia batean,aitaren aldetik,eta bilbotarra,amaren aldetik.Erbestea jasan zuen Gerra Zibilean eta 1938an Jesusen Konpainian sartu zen,Espainian,Erdialdeko Amerikan,Alemanian,Israelen

eta Erroman hezkuntza jaso zuelarik.1958an Oñako Teologia Fakultatera bidali zuten,eta hango dekano eta 1967an Deustuko Unibertsitatearekin bat egitearen bultzatzaile nagusi izan zen.

2021ean hil zen arte,unibertsitatearen beraren hazkundearen memoria bizia izan zen.Teologia Fakultateko dekano (1967-1973) eta idazkari nagusi (1988-1994) karguak bete zituen,eta beste ardura asko hartu zituen: Eliz Ikasketen Batzorde Nazionaleko bokala,Aurrezki Kutxako Gizarte Ekintzako Batzordeko kidea,Deusto Forumeko kide sortzailea,Euskal Gaien Institutuko ondokoa,Fede eta Kristau Bizitzaren Institutuko koordinatzailea, San Vicenteko Teologia Eskolako irakaslea eta helduen katekesikoa, besteak beste.

Ezagutu zutenek bere jarrera kritikoa eta Jainkoaren hitzaren sakontasuna gaur egungo gizakiari hurbiltzeko zuen gaitasuna nabarmendu zuten, ulergarri eta sinesgarri eginez.Bere hitzez esanda: “gauza bat da ezagutza ziurrak edo probableak behar bezala transmititzea,eta beste bat hazten,

askatzen eta gero eta gizatiarrago bihurtzen laguntzea”.

Jesuiten maisua

Juan José Etxeberria errektoreak azpimarratu zuenez,José Ramón Scheifler jesuita,apaiz,erlijioso eta laiko askoren “maisua” izan zen,eta haren oroitzapen ezin hobea gordetzen dute,bereziki gogoeta eta espiritu kritikoa pizteko zuen gaitasunagatik.“Haren ikasle izateko pribilegioa izan nuen - esan du -,nire bizitza sakon-sakonetik markatu zuen esperientzia,eta Bibliarekiko eta hezkuntza-prozesuarekiko zuen grina ezin hautsizkoa ezagutu ahal izan nuen.Klaseetan,José Ramónek energia kutsakorra transmititzen zuen,gogo bizia eta bizitasunez betea,eta testu sakratuen azterketa introspekzio sakoneko ariketa bihurtzen zuen.Inspirazio iturri dugu, ez bakarrik jakintza sakonengatik, baita Jainkoarengana eta espiritualtasunean sakondu eta barneratzeko prozesuan besteak gidatzeko zuen gaitasunagatik ere.Harentzat,irakaskuntza ez zen ministerio akademiko hutsa izan,baizik eta bidelaguntza pertsonal eta komunitarioko benetako bokazioa baizik”.

Liburuaren editore Jose Manuel Barrenetxeak liburuaren jatorriaren eta izenburuaren nondik norakoak azaldu zituen,liburuaren edukia zehazteaz gain.Scheiflerrek bere bizitzan zehar argitaratutako gai ugarien artetik, 16 artikuluren berrargitalpena da.José Ramónen ekoizpen zabalak irizpide tematiko eta kronologikoetan oinarritutako hautaketa egitera behartu zuen.Gaiari dagokionez,ikerketa exegetiko garrantzitsuak,bere kezka pastoralak eta mezu ebanjelikoa fededunari eta unibertsitateari hurbiltzeko ahaleginak izan dute lehentasuna.

Askatasun irrikak

Eugenio Ibarzabalek,biografia zertzeladen egileak,aita Scheiflerri buruz idazteak ekarri zion aurkikuntza-prozesua partekatu zuen: nola bizi izan zituen familiak altxamendu frankistaren asaldurak,Jesusen Lagundian sartu izana bere sentimenduaren aurkako atxikimendu politikoen testuinguruan,irakasle hasi izana,Bilboko Teologia Fakultatearen hasiera,Unibertsitateko klaustroko eztabaidak,Askapenaren Teologiaren aurrean izan zuen jarrera eta azken konpromisoa.

Bestalde,Javier Batarritak José Ramón Scheifler teologo gisa definitu zuen.Scheifler teologoak inguruan zituenei zabaltasun balioak eta askatasun nahiak transmititu zizkien, eta,hala,integritatearen eta egia bilatzaileen eredu bihurtu zen.Inspirazio bihurtu zen bakoitzak bere kabuz pentsatu behar zuela eta gaiei eta bizitzari beldurrik gabe aurre egin behar zitzaiela adieraztean.Askatasuna Jainkoak bizitzarekin batera eman digun dohainik preziatuena delako ideia sustatzen zuen eta Jainkoa zerbitzatzeko eta maitatzeko pertsonak zerbitzatu eta maitatu behar zirela.Haren ikuspegi pedagogikoak eta zerbitzuari eta egiari eskainitako bizitzak arrasto sakona utzi zuten hura ezagutu eta harengandik ikasi zutenengan.

Rosa Miren Pagolak haren unibertsitate ibilbideari heldu zion,bai kudeaketa aldetik,bai hezkuntza aldetik,azken hau pastoraltzari estuki lotuta.Haren jarrera metodiko,antolatu eta zehatzak,beti entzuteko prest eta justiziaren eta elkartasunaren zentzu artezak,eta zetozen premiei buruzko ikuspegi zorrotzak erabakiak hartzera eraman zuten.

Ukipen-sentsazio berriak NUPi esker

Nafarroako Unibertsitate Publikoan garatutako teknologia berriek ukipen-sentsazioak sortzen dituzte kontaktu fisikorik eta gailu eramangarririk gabe

Unibertsitateko Aldizkaria

Josu Irisarri Erviti ingeniariak (Iruñea,1994) kontakturik gabeko teknologia haptiko berriak garatu ditu, pertsonengan ukimen-sentsazioak urrutitik sortzea ahalbidetzen dutenak,gailu eramangarriak alde batera utzita.Ikerketa Nafarroako Unibertsitate Publikoan (NUP) defendatu duen doktoretza-tesiaren emaitza da,eta haren helburua da sistema interaktiboetara egokitzeko denbora murriztea eta gailuen erabilera bultzatzea ingurune publikoetan.Horrez gain,ukimen-esperientzia afektiboak berreskuratzera bideratuta dago,hala nola besaurrea ukitzeko mugimenduak, zeinei askotan ez baitzaie erreparatzen ingurune birtualetan. “Ikusmena eta entzumena nagusi izan dira pertsonaren eta ordenagailuaren arteko elkarrekintza-sistemetan,eta,batzuetan,ukimenaren garrantzia alde batera utzita -

adierazi du Josu Irisarrik-.Doktoretza-tesian,urrutitik ukipen sentsazioak eman ditzaketen teknologia haptikoak aurkeztu ditut.Ingurune birtualetan murgiltzeko esperientziak hobetzeko eta erabiltzaileen arteko lotura sakonagoa errazteko ahalmena dute.Haptikaren erabilera ere jorratzen du,ukimena aztertzen duen zientzia,kontakturik gabe bada ere,esperientzia multimodaletarako,kontakturik gabeko teknologietarako eta konputazio afektiborako,emozioen eta teknologiaren arteko interakzioa aztertzen duen eremua”.

Oilo-ipurdia indar elektriko estatikoen bidez

Lanak zenbait ikuspegi esperimental ditu ingurune birtualetan emozioak birsortzeko,ukimen funtzionala gainditzeko helburuarekin (gauzei eusteko,idazteko edo tresnak manipulatzeko balio duena).Horrela,Josu Irisarrik,modu kontrolatuan,indar

elektriko estatikoak aplikatu ditu,eta besaurreko azala urrutitik estimulatzea lortu dute eta,beraz,ilea altxatzea,hots,oilo-ipurdia izenaz ezagutzen den fenomenoa.“Teknologia horrek urrutitik jardun dezake,eta estimulu afektiboak sortzeko ahalmena du”,laburbiltzen du doktoretza-tesiaren egileak.Asier Marzo Pérez NUPeko irakasleak zuzendu du tesia,Smart Cities Institutuko (ISC) ikertzaile eta European Research Council (ERC) erakundearen “Starting Grant” laguntzaren onuradunak, Europar Batasunean prestigio zientifiko handiena duen erakundea da European Research Council (ERC).

Ikerketak plasma elektrikoa eta ultrasoinua konbinatu ditu airean deskarga elektrikoak gidatzeko.Teknika berritzaile horren emaitzak “Science Advances” eragin handiko aldizkarian argitaratu dira,eta teknika hori “gai da estimulu indartsuak sortzeko espazio- eta denbora-bereizmen egokiarekin”,azaldu du Josu Irisarrik.

Tesiaren arabera,“lorpen hori funtsezkoa da,eta horri esker efektu hori lehenengo aldiz kontrolatu da”, erantsi du ikertzaileak.

Josu Irisarri Erviti

ingeniariak ingurune birtualetarako elkarrekintza sentsorialeko modu berritzaileak ikertu ditu doktoretza-tesian

Konbinazio teknologikoak

Ikerketak beste konbinazio teknologiko batzuk ere jasotzen ditu,besteak beste,ultrasoinua,indar elektriko estatikoak,deskarga elektrikoak, aerosolak,argi infragorria,hezetasun eta tenperatura aldaketak,airea eta laserrak batera erabiltzea, pertsonen eta ordenagailuen arteko elkarrekintzan ukipen-erantzunen aukera handitzeko.Era berean, material adimendun berri bat sartu du,burdin hautsa duen termoplastikoz osatua,eta urrutitik aktibatzen ahal da beroaren eta eremu magnetikoen bidez.Sistema horrek eskatzen du erabiltzaileak materialarekin harreman zuzena izatea,eta erreferentzia gisa erabili da kontakturik gabeko teknologiekin alderatzeko.

“Espero dut lan honek ultrasoinuez bestelako kontakturik gabeko beste teknologia haptiko batzuk sartzeko balio izatea,azken hamarkadan teknologia hori izan baita nagusiadierazi du Josu Irisarrik-.Kontakturik gabeko teknologia haptiko gehiago eskuragarri izateak eragin dezake ukipenezko feedbacka sartzea pertsonen eta ordenagailuen arteko interakzio-sistema batzuetan,hala nola erakusketetako,museoetako edo antzokietako esperientzia interaktibo publikoak”. Doktoretza-tesiak Nafarroako Gobernuaren babesa izan du Europar Batasuneko FEDER funtsen eta TOUCH-

LESS proiektuaren bidez (Kontakturik gabeko esperientzia haptikoak eredu neurokognitiboak erabiliz),zeina EU Horizon 2020 EBko programak finantzatua baita.

Kontakturik gabeko teknologia haptikoak, bideo-dei batean aplikatuak: ukimena ikusmenari eta entzumenari gehitzen zaie pertsonaren murgiltzea hobetzeko, esaterako,beste gelako beroa sentituz edo besarkada birtualen bidez

Curriculum laburra

Josu Irisarrik Ingeniaritza Elektriko eta Elektronikoko Gradua eta Industria Ingeniaritzako Unibertsitate Masterra (seihilabeteko bat igaro zuen Alemaniako Osnabrückeko Zientzia Aplikatuen Unibertsitatean Erasmus+ programari esker) egin zituen hurrenez hurren,Industria Zientzietako eta Teknologietako Doktoretza hasi baino lehen.Aldi horretan,ikerketa-egonaldi

bat egin zuen Glasgowko Unibertsitateko (Erresuma Batua) Advanced Research Centren,eta horri esker bere doktoretza-tesiaren nazioarteko aipamen bat lortu zuen.Tesiak bikain “cum laude” kalifikazioa lortu du. Egun,Josu Irisarrik NUPekin lotura izaten jarraitzen du,Estatistika,Informatika eta Matematika Saileko irakasle ordezkoaren lana eta Asier Marzoren UPNALAB taldeko ikerketa-lana egiten baititu batera.Talde hori Jesús Villadangos Alonso katedradun eta ISC Institutuko ikertzaileak zuzentzen duen Sistema Banatuak taldearen barruan dago. Josu Irisarriren curriculumean,dibulgazio zientifikoari buruzko atal bat dago,arlo horretako zenbait jardueratan parte hartu baitu,hala nola Ikertzaileen Gau Europarra eta “Ciencia al punto / Zientzia puntu-puntuan” podcast formatuko dibulgazio zientifikoko kanala (NUPen ekimenak biak), Nafarroako Ikertzaile Gazteen Topaketa (Nabirra Ciencia),Campus Iberuseko Tesiak 3 Minutuan lehiaketa eta zenbait teknologia-azoka.Gainera, NUPeko Teknologia Elektronikoa bultzatzeko Ingeniaritzako Ikasleen Elkartea-i2tec sortu zuten pertsonetako bat izan zen,eta,beraz,2017 eta 2023 artean,erakunde akademikoan parte hartu zuen Ingeniaritza Elektronikoaren Astea antolatzen.

NUk bere Innovation Day 2025 ospatu zuen

Unibertsitateak ongintzazko ekitaldi ahaztezin bat ospatu zuen ekintzaile nagusiekin, ideia disruptiboen sariekin eta bere bideopodcast berriaren aurkezpenarekin

Unibertsitateko Aldizkaria

Apirilaren 16an ospatu ohi den Ekintzailetzaren Nazioarteko Egunaren harira,Nafarroako Unibertsitateak hitzordu global honekin bat egin nahi izan zuen Innovation Day 2025ean parte hartu zuten gazte ekintzaileen talentua nabarmenduz, DANAko kaltetutakoentzat 4.000 euro baino gehiago bildu zituen berrikuntza eta ekintzailetzari eskainitako ekitaldi bizia.Apirilaren 10ean Nafarroako Unibertsitateko Museoan izan zen ekitaldia Innovation Factory-k,Unibertsitateko Berrikuntza eta Ekintzailetza Zentroak,antolatuta.

Ongintzazko ekitaldiak 400 partehartzaile baino gehiago bildu zituen giro inspiratzaile batean,eta ekintzailetzaren mundua ikuspegi hurbil eta erreal batekin eskaini zuten hiru aurkezpenekin.Pablo Sánchez Bergasak,Medical Open World-en sortzaile eta egungo Gironako Printzesa Gizarte Sariaren hartzaileak, bere inkubagailuen bidez jaioberri goiztiarren bizitza hobetzen duen proiektu bat gidatzen duen esperientzia partekatu zuen (In3ator).

Luz López Bledak,May Sharona izenez ezagunagoa eta Canallita-ren sortzailea,gizonezkoen modaren sektorean nortasun propioa duen marka bat sortzeko ideiak partekatu zituen eta Álvaro Pérezek,Harbest eta Rumbo Education-en sortzaileak,teknologia eta helburua nola uztartu erakutsi zuen nekazaritza eta hezkuntza bezalako sektore giltzarriak eraldatzeko.

Talentu gaztea eta ideia bikainak izan ziren nagusi

Unibertsitatearen

Innovation Day 2025ean

Momentu berezienetako bat Ekintzailetzako Fast Track programaren sari banaketa izan zen,non gradu ezberdinetako ikasleek osatutako taldeek eragin ahalmen handiko proiektuak aurkeztu zituzten.Lehen saria VACPATCH-ek jaso zuen,zaurien tratamendu eraginkor,sinple eta errentagarrirako adabaki berritzailea,presio negatiboko terapia tradizionalean

inspiratua baina bere konplexutasuna ezabatuz.

Sarituak

Talde irabazlea Jaime Horcada,Cristina Li,Itziar Baztan eta Paula de Blasek osatu zuten,guztiak Zientziako Konputazio Metodoen Masterrekoak; eta Amaia Gorriti eta Cristina Aragoneses,biak Drogen Ikerketa,Garapen eta Berrikuntzako (MIDI) Masterrekoak.

Epaimahaiak ex aequo bigarren sariak ere eman zizkion beste bi proiekturi.Alde batetik,Aurix,belarrietako babesari aplikatutako teknologia erabiliz kirolarietan “azalorebelarria” saihesteko irtenbidea.Josu Miranda Biokimikako ikasle ohiak eta Julia Ruiz Diseinu Galeniko eta Droga Fabrikazioko Masterreko ikasleak osatzen zuten taldea.Bestalde,sari bat eman zitzaion Gaia Education-i, iraunkortasun-gaitasun ziurtatuak lortzeko hezkuntza plataforma praktiko eta interaktiboari.Hanna Garcíak eta Agustín Pilcok garatu dute,biak Enpresen Administrazio eta Zuzendaritzako Lizentziaturako ikasleak, azken hau ere Datuen Analisiko Diplomaturako ikaslea.

NUko bost ikasle,bekadun nazioarteko praktiketarako

Nafarroako Unibertsitateko bost lizentziatuk eskualdeko gobernuaren bekak jaso dituzte nazioarteko praktikak egiteko

Unibertsitateko Aldizkaria

Nafarroako Unibertsitateko bost graduatu,Nafarrako Gobernuaren bekekin lagunduta,nazioarteko praktikak egiten ari dira.PIN 4 Nazioarteko Planaren barruko prestakuntza programa bati esker egiten ari dira hori,Nafarroarekin lotura duten lizentziatu berriei zuzendua,bai Autonomia Erkidegoan jaio direlako,bai eskualdeko egoera zibila dutelako,bai deialdia argitaratu baino urtebete lehenago gutxienez Nafarroan erroldatuta egon direlako.

Erresuma Batuko, Costa Ricako, Ekuadorko eta Peruko hainbat enpresa eta erakundetan ari dira trebatzen

Nafarroako Gobernuaren azken deialdian,Europar Batasunetik kanpo 6 hilabeteko praktikak egiten ari diren zorionekoak hauek dira: María Bergera Mata,Filosofia eta Kazetaritzako Gradu Bikoitzekoa,Liman (Peru) kokatua dagoena; Juan Larrañaga Berrio,Ikus-entzunezko Komunikazioan lizentziatua,Ekuadorren prestakuntzan jarraitzen duena; Adriana Vega Zuza eta Lucía Vegas Petrina,Biokimikako lizentziatuak,Erresuma Batuan daudenak; eta Marketinean lizentziatuanahiago du bere izena ez ematea-, San Josén (Costa Rica).

María Bergera Mata,Cizur Menorekoa,urtarriletik praktikak egiten ari da Fábrica 360-n,Limako ikus-en-

tzunezko ekoizpen-enpresa batean, hainbat markatarako eduki korporatiboak sortzen espezializatua,eta bertan ekoizpen-laguntzaile gisa lan egiten du."Proiektu bakoitzaren ikus-entzunezko prozesuko etapa guztietan laguntzeaz arduratzen naiz: aurre-ekoizpenetik hasi eta ekoizpenera arte,post-ekoizpenera eta entregatu beharrekoetaraino. Horri esker,ikus-entzunezko proiektu baten fase guztiak ondo ulertzen ditut,hasieratik amaierara arte,logistikatik hasi eta sormen aldetik arte",azaldu du María Bergerak. Profesionalki asko ikasteaz gain, maila pertsonalean “esperientzia oso aberasgarria” izan dela dio."Ez dut uste inoiz ahaztuko dudanik. Egokitzen ikasten ari naiz,etxean daukadana gehiago baloratzen eta egoera berriei beste jarrera batekin heltzen.Azkenean,horrelako esperientzia batek ez zaitu profesional

gisa bakarrik moldatzen,baita pertsona gisa ere.Oso eskertuta nago hemen egoteagatik eta hainbeste ikasten ari izateagatik,nahiz eta aitortzen dudan egun batzuk gogorrak direla",gaineratu du.Uztailean amaituko den beka honek asko esan nahi duela dio: "Uste dut ikasketetan zehar egindako ahaleginen aitortza dela,eta baita ikasitako guztia benetako bizitzan praktikan jartzeko aukera paregabea ere.Ez da egunero izaten beste herrialde batean lan egiteko aukera,eta are gutxiago,berriz,Nafarroako Unibertsitatea eta Nafarroako Gobernua bezalako erakundeen laguntzarekin".

Bere aldetik,Juan Larrañaga Berrio iruindarra ere Latinoamerikan dago,baina kilometro gutxira,zehazki, Ekuadorko Montañita kostaldeko gune turistikoan dagoen Balsa Surf Camp hotelean.

UPV/EHUko Mikel Recuero saritua, bere doktorego tesiagatik

Datuak Babesteko Euskal Agintaritzak ikerketa zientifikoan Europako esparru juridikoari eta datuen babesari buruzko Recueroren ikerlana aintzatetsi du

Unibertsitateko Aldizkaria

Datuak Babesteko Euskal Agintaritzak (DBEA)

UPV/EHUko Mikel Recuero ikertzailea saritu du, ikerketa zientifikoan datu pertsonalak erabiltzeak planteatzen dituen erronkei buruz egin duen doktorego tesiagatik.Recueroren lanak,DBEAren XX.urteurrenean aintzatetsia izan denak, Europako esparru juridikoa eta horrek testuinguru globalizatu batean datuen babesa eta pribatutasuna bermatzeko duen gaitasuna aztertzen ditu.

Mikel Recuero saritu dute ikerketa zientifikoan datu pertsonalak erabiltzearen erronkei buruzko doktorego tesiagatik

Mikel Recuero,UPV/EHUko Zuzenbide Fakultateko Teknozientzia Berriei aplikatutako Gizarte eta Lege Zientzien Ikertaldeko ikertzailea (GI-CISJANT),tesi honengatik saritu dute: "Investigación científica y datos personales: respuestas europeas al desafío globalizado".Azterlan horrek gure garaiko dilema bat du aztergai: pertsonen oina-

rrizko eskubide eta askatasunen eta zientziaren eta teknologiaren aurrerapenen arteko oreka. “Datuak eskala handian eskuratzea komunitate zientifikoaren kezka nagusietako bat da.Hala ere, pertsona fisikoei buruzko datuak eta informazioa tratatzea ekartzen duen heinean,datu pertsonalak babesteko oinarrizko eskubidea erabat betez egin behar da”.Hala azpimarratzen du Mikel Recuerok, UPV/EHUko Zuzenbide Fakultateko ikertzaileak. Nazioarteko eta Europako herrialdeen testuinguruan informazio pertsonala helburu zientifikoekin modu masiboan tratatzeak planteatzen dituen erronkak aztertzen ditu doktorego tesian. "Gero eta nabarmenagoa den behar baten egiaztapenetik sortzen da gai honen aukeraketa: ikertzaileak,ikastegiak eta erakundeak datu pertsonalak eskala handian eskuratu beharrean aurkitzen dira beren ikerketetan aurrera egingo badute",azaldu du Recuerok."Hain zuzen ere, parte hartu dugun proiektu eta ekimen ugarik egiten duten eskaera da",gaineratu du. Adibidez,onkologian doitasunezko medikuntza pertsonalizatua eta Adimen Artifiziala garatzeko xedearekin plataformak abian jartzeko datu genetikoak eta osasunari buruzko datuak partekatzearen eta nazioartean horietarako sarbidea izatearen testuinguruan.Hala gertatzen da Horizon 2020 programako bi proiektu europarren kasuan,“EUCANCan” eta “EuCanImage”.Recuerok bi proiektu horietan garatu du doktoregoko ikerketaren zati bat.

Eskubideak orekatzea

Ikerketa horrek sakon aztertzen du datuen babesari buruzko egungo eta etorkizuneko Europako esparru juridikoa,eta horren indarguneak eta mugak nabarmentzen ditu.Ildo horretatik,ikerlanak funtsezko gai bat planteatzen du: nahikoak al dira Europako erantzun juridikoak gero eta globalizatuagoak dauden zientzia eta ikerketaren erronkei aurre egiteko?

"Europar Batasunak behar horiei aurre egiteko garatu dituen irtenbide juridikoak aztertzea eta zenbateraino izan diren egokiak,nahikoak eta zuzenak ebaluatzea izan da gure helburua",aurreratu du ikertzaileak.

Euskadiko herritarren % 76k nahiago du gizarte anitzean bizi

Euskadiko 6 lagunetik bat baztertuta sentitu da azken urtean,eta horietatik % 16k bakarrik salatu du

Unibertsitateko Aldizkaria

Ikuspegi - Immigrazioaren Euskal Behatokiak apirilaren 30ean aurkeztu zituen 2024ko Euskadiko biztanleek diskriminazioaren inguruan dituzten pertzepzioei eta jarrerei buruzko inkestaren emaitzak.Azterlana 1.200 laguni egin zitzaien eta,Euskadiko herritarren % 16,6k azken hamabi hilabeteotan diskriminaziozko gertakariren bat jasan izana aipatu duela eta eragin handiena jasan dutenak emakumeak direla baieztatu du.

Herritarren % 26,7 izan dira

Ekitaldia Bizkaia Aretoan egin zen eta bertan izan ziren Nerea Melgosa,Eusko Jaurlaritzako Ongizate,Gazteria eta Erronka Demografikoaren sailburua; Marian Iriarte Ormazabal,Harreman Instituzionaletarako eta Kulturako errektoreordea; eta Julia Shershneva,Ikuspegiko zuzendari eta UPV/EHUko Soziologiako irakaslea.

"Errespetuzko aniztasunean aurrera egiteko eta diskriminazioaren aurka borrokatzeko,beha-

rrezkoa da gainerakoen tokian jartzea.Halaxe bakarrik lortuko dugu gure bizilagunak,lankideak edo kolektibo bateko partaideak ezagutzea. Ikuspegik egindako azken azterlan honetako datuek agerian utzi dutenez,Euskadiko gizartea bide onetik ari da aurrera egiten,baina oraindik ere hobetzeko tarte argia du”,adierazi zuen Nerea Melgosa sailburuak.

Aurkezpen ekitaldian Julia Shershnevak azpimarratu zuenez,diskriminazioak eragin handiagoa du emakumezkoengan (% 23,3) gizonezkoengan (% 9,4) baino.Gainera,diskriminazioren bat jasandakoen % 16,1ek bakarrik aurkeztu zuten salaketa,kexa edo erreklamazio formala. Salaketa aurkeztu ez zutenen % 57k adierazi zuen “ez duela ezertarako balio”.Aldiz,% 13,6k dio ez dakiela norengana jo behar duen diskriminazioren bat jasanez gero.

“Datu honek agerian uzten du deskonexio larria dagoela diskriminazioa jasatearen eta erabilgarri dauden babes mekanismoen artean.Baliabideak ez ezagutzea edo eraginkorrak ez direla uste izatea oztopo larria da eskubideak bermatzeko garaian”,ohartarazi zuen Julia Shershnevak,Ikuspegiko zuzendari eta UPV/EHUko irakasleak.Gertakari diskriminatzaile gehienak espazio publikoetan (% 36,6) eta laneko eremuan gertatzen omen dira: lanean (% 21,6) zein enple-

besteberrriak

gua bilatzeko garaian (% 8,5).Diskriminazioa jasateko arrazoi ohikoena emakumezkoa izatea da (% 40,2).

2024ko Euskadiko biztanleek diskriminazioaren inguruan dituzten pertzepzioei eta jarrerei buruzko inkestak agerian utzi duenez,gainera, herritarren % 26,7 izan dira egoera diskriminatzaileen lekukoak eta arrazoi ohikoenak dira hauek: jatorri atzerritarra izatea,etnia edo azalaren kolorea."Datuen arabera,diskriminazio estrukturala dago,eta diskriminazio horrek bereziki eragiten die ijitoei,atzerritar jatorriko pertsonei,emakumeei edo baliabide ekonomiko txikiak dituztenei.Ezinbestekoa da erakundeetatik jardutea,baina baita egunerokotasunetik ere",azpimarratu zuen Shershnevak.

Diskriminazioak eragin handiagoa du emakumeengan

"Aukera-berdintasunak gorabehera pertsonalak kontuan hartzea eskatzen du,eta,unibertsitate publiko gisa,herritar guztiek goi mailako ikasketak egiteko duten eskubidea bermatzea.Unibertsitate inklusiboa eta berdintasunezkoa bultzatzea dagokigu,UPV/EHU osatzen duten kideen jatorria,ibilbidea eta nortasuna edozein direla ere,eta hori guztia errespetatu eta egituratzea. Horregatik dira horren erabilgarriak Ikuspegik prestatzen dituen txostenak.Diskriminazioa arazo intersekzionala dela,emakumeek are gehiago pairatzen dutela eta guztioi dagokigula horri aurre egitea ere konturatzeko",azpimarratu zuen Marian Iriarte Ormazabal Harreman Instituzionaletarako eta Kulturarako errektoreordeak. Euskal herritar gehienek lan ingurunean jarrera inklusiboak dituzten arren,oraindik ere mesfidantzak dituzte zenbait kolektiborekiko. 2024ko Euskadiko biztanleek diskriminazioaren inguruan dituzten pertzepzioei eta jarrerei buruzko inkestan jasotako datuen arabera,he-

rritarren % 80 inguru dago baldintza berdinberdinetan baliabide ekonomiko urriak dituzten pertsonak,heterosexualak ez diren orientaziokoak,erlijio sinesmen desberdinak dituztenak, adinekoak,transak,desgaitasunen bat dutenak edo atzerritar jatorria dutenak kontratatzeko. Baina babesa nabarmen jaisten da gaixotasun mentala duten pertsonen kasuan (% 64,7),eta mailarik baxuenera iristen da ijitoen kasuan,aldeko aurretiko jarrera % 62,3koa baita. Arrakala handitu egiten da erabaki horiek ingurune hurbilera proiektatzen ditugunean; hau da, senideek edo lagunek modu berean jokatuko duten galdetzean.Alde horrek agerian uzten du hirugarren batzuekiko irekiera txikiagoa dela,eta adituen arabera,fenomeno hori ezkutuko jarrera diskriminatzaileen adierazlea da. "Aniztasuna,berez,positiboa da,ez negatiboa, onuragarria da,bideratzailea,aberasgarria, adierazgarria,ausarta,freskoa eta esker onekoa.Euskadiko herritarren % 76k baino gehiagok ez du kolore bakarreko gizartea,indibidualista eta kontrasterik gabea nahi.Nik ere ez dut halakorik nahi.Komunitate anitza nahi dugu; bere sustraiez harro dagoen eta,aldi berean, mundura irekita dagoen gizartea gara.Gure erkidegoan kaloa hitz egiten da,sexu bereko pertsona batzuek elkar maite dute eta familiak osatzen dituzte,elizetan,meskitetan eta sinagogetan errezatzen da.Gero eta gehiago dira euskara ikasten duten etorkinak,zeinu hizkuntza komunikazio bide askotara iritsi da eta gero eta gutxiago dira beren osasun mentaleko arazoak ezkutatzen dituzten pertsonak”,azaldu zuen Nerea Melgosak,Eusko Jaurlaritzako Ongizate,Gazteria eta Erronka Demografikoaren sailburuak.

Informazio gehiago: www.ikuspegi.eus

Nafarroako '2+3 Talentu Plana' zabalduko da

Irakaskuntza eta Gizarte/Kirol Animazio eta Egokitzapen Fisikoko lanbide heziketako ikasleak '2+3 Talentu Plana' programan sartuko dira

Jon Lasa Galdos

Hezkuntza Sailak eta Nafarroako Unibertsitate Publikoak (NUP) '2+3 Talentu Plana' izeneko akordio berri bat sinatu dute,lanbide heziketako teknikari edo goi-mailako teknikari tituluen eta unibertsitateko graduko tituluen arteko kredituak aitortzeko.

Akordio honen eguneratzearen berritasun nagusia da Gizarte/Kirol Irakaskuntza eta Animazioko Goi Mailako Heziketa Zikloa eta Egokitzapen Fisikoko Goi Mailako Heziketa Zikloa '2+3

Talentu Plan'ean sartzea 2024/2025 ikasturtetik aurrera.Horrek esan nahi du ikastaro horietako bat behar bezala amaitzen duten eta Jarduera Fisikoaren eta Kirolaren Zientzietako Graduan NUPen onartzen diren ikasleek 60 eta 51 ECTS (Europako Kreditu Transferentzia Sistema) kreditu jasoko dituztela,hurrenez hurren.

NUPeko errektore Ramón Gonzalok eta Hezkuntza kontseilari Carlos Gimenok sinatutako akordio berriak unibertsitate-erakundeak eskaintzen dituen graduko unibertsitate-tituluen eta titulu tekniko edo aurreratuen arteko harremana ezartzea du helburu,baita aipatutako tituluen arteko kredituen aitortza ere.Hitzarmenak,zehazki,NUPen eta Nafarroako Gobernuko Hezkuntza Departamentuko Hezkuntza eta Lanbide Heziketako Zuzendaritza Nagusiaren artean lortutako akordioa jasotzen du,zeinaren bidez Goi Mailako Prestakuntza ziklo bat eta,hala badagokio,prestakuntza ziklo eta unibertsitate gradu bakoitzerako berariaz zehaztutako prestakuntza osagarri bat egiten duten ikasleei akordioari lotutako eta NUPen irakasten den Gradu ikastaro baten ECTS kreditu guztien baliokidea den ECTS kreditu kopuru bat aitortuko zaien.

60 eta 51 kreditu jasoko dituzte Nafarroako Unibertsitate Publikoan Jarduera Fisikoaren eta Kirolaren Zientzien graduan ikasketak egiten badituzte

2013ko maiatzaren 16an,Nafarroako Gobernuko Hezkuntza Sailak NUPekin (Nafarroako Unibertsitate Publikoa) hitzarmen bat formalizatu zuen.Akordio honek Unibertsitateko graduko ikasketetan aitortzen diren ECTS kredituen kopuruaren eta teknikari edo goi-mailako lanbideheziketako tituluen arteko erlazioa ezartzen du, baita ECTS kredituen aitorpena aplikatzen den titulazio ezberdinetako ikasgaien artekoa ere. Hezkuntza Sailak eta NUPek lanean jarraitu dute unibertsitateak eskaintzen dituen lanbide he-

ziketako titulu tekniko edo goi mailako tituluen eta unibertsitateko graduko tituluen kredituen aitorpen taulak eguneratuta mantentzeko.'2+3

Talentu Plana' garatzeari buruz bai Nafarrako Hezkuntza Sailak bai Nafarrako Unibertsitate Publikoak egindako balorazio positiboak akordio hau unibertsitate-gradu gehiagotara eta prestakuntza-ikastaro aurreratuagoetara zabaltzea ahalbidetu du.

Hezkuntza Sailak eta NUPek lanean jarraitu dute unibertsitateak eskaintzen dituen lanbide heziketako titulu tekniko edo goi-mailako tituluen eta unibertsitateko graduko tituluen kredituen aitorpen-taulak eguneratuta mantentzeko

2021/2022tik indarrean dagoen programa

2021/2022 ikasturtetik indarrean dagoen '2+3

Talentu Plana' programak Administrazio eta Finantzetako Goi Mailako Gradua eta Marketin eta Publizitateko Goi Mailako Gradutik bi moduluko prestakuntza-osagarria egiten duten ikasleei 60 ECTS kreditu aitortzeko aukera ematen die NUPen Enpresa Administrazio eta Zuzendaritzako graduan edo Lan Harreman eta Giza Baliabideetako graduan,gradu horietako batean onartzen badira.2024/2025 ikasturte honetan,75 ikasle daude matrikulatuta lehen mailako moduluan eta 40 bigarren mailako moduluan.

Bai NUPen bai Hezkuntza Sailak dagokion araudia txertatuko dute,indarreko legeriaren arabera,baita lanbide-heziketako titulu tekniko edo goi-mailako teknikarien eta unibertsitateko graduko tituluen arteko kredituen aitorpenari buruzko akordio espezifikoen edukia ere.Hezkuntza Sailak eduki hau txertatuko du Nafarroako hezkuntza sistemako lanbide heziketako ikasleen ebaluazioa,kalifikazioa eta egiaztapen akademikoa arautzen duten araudietan,eta

NUPek gauza bera egingo du kredituen aitorpenari eta transferentziari buruzko araudiekin. Alderdi bakoitzeko bi ordezkarik osatutako jarraipen-batzorde misto bat arduratuko da akordio batetik eratorritako betebeharrak betetzen direla ziurtatzeaz,eta akordio horren iraupena apirilaren 14an,NUPeko errektoretza eraikinean sinatzen den egunetik aurrera lau urtekoa da.

'2+3 Talentu Plana'

'2+3 Talentu Plan'-ari buruzko informazio orokorra: Nafarroako Unibertsitate Publikoak eta Nafarrako Gobernuko Hezkuntza Sailak adostu zuten Goi Mailako Lanbide Heziketako Ziklo bat eta,hala badagokio,Lanbide Heziketako Ziklo eta unibertsitateko titulu bakoitzerako berariaz zehaztutako prestakuntza-osagarria egiten duten ikasleek akordioari lotutako eta Nafarrako Unibertsitate Publikoan (NUP) irakasten den Tituluko ikasturte bateko ECTS kreditu guztien baliokidea den ECTS kredituen aitorpena lortuko dutela.Horrek esan nahi du unibertsitateko gradua 3 ikasturtetan egin daitekeela.

Egitura eta antolaketa: '2+3 Talentu Plan' hau goi-mailako hezkuntza ziklo hauetarako ezarri da:

1. Administrazio eta Finantzetako goi-mailako prestakuntza-zikloa eta Enpresa Administrazio eta Zuzendaritzako unibertsitate-gradua,eta Administrazio eta Finantzetako goi-mailako prestakuntza-ziklorako eta Lan Harremanak eta Giza Baliabideak unibertsitate-gradurako. Bi kasuetan,Marketina eta Publizitatea maila aurreratuko bi modulu profesionalez osatutako prestakuntza-osagarri bat ezarri da.

2. 'Gizarte-kirol Irakaskuntza eta Animazioa' eta 'Egokitze Fisikoa' goi-mailako heziketa zikloak eta 'Jarduera Fisikoaren eta Kirol Zientzietako' Unibertsitate Gradua. '2+3 Talentu Plan' honekin,Nafarroan 'Egokitze Fisikoaren' maila aurreratua amaitzen duten ikasleek,NUPen 'Jarduera Fisikoaren eta Kirolaren Zientzietako' unibertsitate-gradua ikasteko plaza lortzen badute,189 ECTS kreditu egin beharko dituzte graduak osatzen dituen 240 kredituen ordez,51 ECTS kredituren aitorpena lortuko baitute.

Zeuk Esan telefono-zerbitzuak 2.197 kontsulta jaso ditu,aurreko urtean baino 572 gehiago

"Adingabeen

eta nerabeen aurkako indarkeria giza eskubideen urraketa da",adierazi du Nere Melgosa sailburuak

Jon Lasa Galdos

Ongizate,Erronka Demografiko eta Gazteria Sailak haurrei eta nerabeei arreta emateko telefonoaren 2024ko txostena aurkeztu du.Zeuk Esan zerbitzuak informazioa,orientazioa eta aholkularitza ematen die adingabeei eta haien inguruko helduei,eta,batez ere,116111 telefonoaren bidez garatzen da.Dei egiten duten eta kontsultak egiten dituzten pertsona gehienak adingabeak eta nerabeak dira,baina ama,aita,beste senide edo profesional askok ere erabiltzen dute. 116111 zenbakira egindako deiak doakoak eta anonimoak dira,eta ez dute arrastorik uzten fakturan.

2024an,Zeuk Esan-ek 2.197 kontsulta jaso zituen (aurreko urtean baino 572 gehiago),eta 1.345 pertsona (aurreko urtean baino 97 gehiago) jarri ziren harremanetan zerbitzuarekin.Horixe izan

da azken 12 urteetako kontaktu kopuru handiena, eta maiatzean eta ekainean sortu dira kontaktu eta kontsulta gehien.2.197 kontsultetatik 1.290 adingabeek egin zituzten,eta 907 helduek.

Zeuk Esan zerbitzura deitu duten adingabeen % 62k 16-17 urte ditu,% 30ek 12-15 urte eta % 8k 12 urte baino gutxiago.Zerbitzua erabili duten 12 urtetik beherakoen kopurua erlatiboki handitu da,2023an 17 haur izatetik 2024an 68 haur izatera igaro baita.

Zeuk Esan-ekin harremanetan jarri ziren adingabeen sexuari dagokionez,% 59 neskak izan ziren,% 40 mutilak eta % 1 bestelakoak.

Kontsulta-bideak eta -motak

Zeuk Esan zerbitzuarekin harremanetan jartzen diren adingabe gehienak telefonoz jartzen dira harremanetan (% 95),eta 2024an,lehen aldiz,22 adingabe Instagram bidez jarri dira harremanetan zerbitzuarekin.Helduei dagokienez,% 90ek telefonoz egiten du eta % 10ek posta elektronikoz.

Alde batetik,adingabeen kontsulten % 39 ondoez psikologikoagatik egin ziren (antsietatea,depresioa,hitz egiteko beharra,tristura...).Bestalde,kontsulten %14 berdinen arteko jazarpenak eragin zituen (irainak,indarkeria fisikoa,isolamendua).Gainera,145 kontsultek familia-harremanetan zuten jatorria (gurasoen maitasun gutxi,komunikazio-falta,banantze-prozesuak...). Ehuneko txikiagoan agertzen dira motibazioak, hala nola sexualitateari buruzko zalantzak edo kezkak (81 kasu) edo genero-indarkeriako salaketak (12 kasu).

"Adingabeen eta nerabeen aurkako indarkeria giza eskubideen aurkako indarkeria da.Gure gizarteko talderik babesgabeenetako baten aurkako eraso zuzena da" azpimarratu du Nerea Melgosa sailburuak.

Nafarroak Europako Eguna ospatzen du

Europako Astea Nafarroara itzuli da,Bruselak dituen lehentasunen inguruko jarduera-programa batekin

Jon Lasa Galdos

Nafarroako Gobernuko Memoria eta Bizikidetzako,Kanpo Ekintzako eta Euskarako departamentuak bat egiten du Europaren Egunarekin, maiatzaren 9an ospatzen dena,Europako Batasunaren lehentasunekin lotutako jarduera-programa batekin,maiatzaren 5etik 11ra bitartean. Europako Zinema,Adimen Artifizialari buruzko kongresu bat edo Hizkuntza Gutxituak Sustatzeko Europako Sareari (NPLD) egindako harrera nabarmentzen dira Nafarroako Europako Astean,proposatutako ekitaldien artean.

Kanpo Ekintzako Zuzendaritza Nagusiaren sustapenarekin eta koordinazioarekin,jardueren IV.edizio honetako programak bateragarri egiten ditu Europar Batasunaren gaiarekin zuzeneko zerikusia duten ekintzak eta beste azterketa eta dibulgazio batzuk.Lehenengo kasuan,nabarmentzekoa da Nafarroak Eskualdeetako Lantaldearen Ingurumen,Klima Aldaketa eta Energia Batzordean parte hartu izana,hilaren 5ean,Bruselan; edo EVENAren instalazioetan,Erriberrin,hilaren 7an, Nekazaritza Politika Bateratuari (NPB) eta Europako Itun Berdeari buruzko jardunaldi bat antolatu izana.Gainera,larunbatean,hilak 10,Nafarroak stand propioa izango du Europako Eskualdeetako Komitean,ate irekien egunean.Bertaratzen diren pertsonek ardoak eta Nafarroako Jatorri Deitura duten nekazaritzako beste elikagaiak dastatu ahal izango dituzte.

Ekitaldi nabarmenetako bat Adimen Artifizialari buruzko Kongresua da,hilaren 6an Baluarten egitekoa.Hainbat ikuspuntutatik,jardunaldiak Europako IAren eredua eta ezagutzaren iraultza honek gizartearentzat dituen onurak izango ditu ardatz.

Nabarmentzekoa da,halaber,Nafarroako Gobernuak,Euskarabidearen bitartez,Europako Hizkuntza Aniztasunerako Sareari (NPLD) egindako harrera.Sare horrek Europako eta Estatuko hizkuntza ofizialak biltzen ditu,estatu edo eskualdeetan hizkuntza koofizialak dituztenak, eta babes txikiagoa dutenak. 2025eko programak jarraipena ematen dio Europako Zinema Garaikidearen Ziklo baten programazioari,eta aurten Tafalla,Altsasu eta Iruñea ere aukeratu ditu proiekzioetako egoitza gisa.Zehazki, lau titulu programatzen dira: Irakasleen Aretoa,Kimera,Anatomía de una caída eta Emilia Pérez.

Nafarroak Europa zabaltzen du Memoria eta Bizikidetzako,Kanpo Ekintzako eta Euskarako Departamentuak aurreko urteetako "¡Que Europa brote en cada esquina!/Europa sor dadila kantoi guztietan" leloari heldu dio berriro,herritarren artean Europar Batasuneko kide izatearen zentzua sortzeko. Publizitate-jarduera hori Kanpo Ekintzako Planaren 1.ildoaren barruan dago,eta Nafarroako Gobernuak maiatzean Europaren Eguna dela eta (maiatzaren 9a) onartzea espero duen 2025-2028 II.Planean ere jasota dago.

Nafarroako gazteak nazioarteko lankidetza-proiektuetan

Eskubide Sozialen Departamentuak epea ireki du gazte lankideei zuzendutako 'Joan,parte hartu eta konta iezaguzu' programan parte hartzeko

Jon Lasa Galdos

Eskubide Sozialetako,Ekonomia Sozialeko eta Enpleguko Departamentuak 'Joan,parte hartu eta konta iezaguzu' programaren deialdia onartu berri du.Programa horren bidez,nazioarteko lankidetzako proiektu eta programetan gazteek parte hartzea edo gai horri buruzko ikastaro teorikopraktikoak garapenerako gobernuz kanpoko erakundeen (GGKE) bidez garatzea finantzatzen da.Interesatutako erakundeek maiatzaren 5era bitartean aurkeztu ahal izango dute eskaera. Exekutiboak guztira 85.000 euro bideratuko ditu kontzientziazioa eta elkartasunaren balioa sustatzeko Nafarroako gazteen artean.GKEek deialdiak jasotzen dituen bi modalitateetan eska dezakete finantzaketa: garapenerako lankidetzako programetan edo proiektuetan parte hartzea,3 eta 12 hilabete arteko egonaldiekin; eta garapen-lankidetzari buruzko ikastaro teoriko eta praktikoak eskaintzea,lurrean praktikarekin,20 egun eta 2 hilabete artean iraun beharko lukeen prestakuntza.Lehenengo aukera

75.000 eurorekin finantzatuko da,eta 10.000 euro prestakuntzara bideratuko dira. Nazioarteko Garapenerako Lankidetzarako Espainiako Agentzian erregistratuta dauden eta beren egoitza soziala edo sukurtsal iraunkorra Nafarroako Foru Komunitatean duten GKEek jaso dezakete diru-laguntza hau.Horrez gain,tokiko bazkide edo pareko bat izan behar dute,boluntarioen egonaldia bermatu behar duena.Hautatutako gazteen bidaia edo prestakuntza,zeina Nafarroako Gazteriaren Institutuak baimendu beharko duen,2025ean egingo da.Eskaerak online aurkeztu behar dira eskaera orria erabiliz. Gastu onargarrien artean daude bidaia,txertoak, bisak eta laguntza asegurua,baita boluntarioak zaintzeko helmugan janari eta ostatuarekin lotutakoak ere,gehienez 350 euro hilean plaza bakoitzeko.Sailak erakunde bakoitzak jatorrizko herrialdean egonaldietarako eskatutako zenbatekoa finantzatuko du,gehienez 2.000 euroko laguntza eskainiz prestakuntza-jarduera bakoitzeko.

Deialdia

Nafarroako Lankidetzaren III.Plan Gidariak beharrezko tresnak zehazten ditu garapenerako hezkuntzaren ardatz estrategikoa egituratzeko,eta eskatzen du gazte kooperanteen programa martxan jartzeko berriz,lehenago (1995-2011) egin zena Nafarroako Gazteriaren Institutuarekin batera."Joan,parte hartu eta konta iezaguzu" programaren helburua da Nafarroako gazteen artean sentsibilizazioa eta elkartasunaren balioa sustatzea.Horretarako,boluntario gisa parte hartuko dute nazioarteko lankidetza programetan,edo garapenerako lankidetzari buruzko tokian tokiko ikastaro teorikopraktikoetan,hori guztia garapenerako gobernuz kanpoko erakundeek sustatuta eta gauzatuta.Garapenaren aldeko Lankidetzari buruzko martxoaren 9ko 5/2001 Foru Legeak,apirilaren 6ko 4/2010 Foru Legearen bidez aldatutakoak,ezartzen du.

Euskadiko Haurtzaro eta Nerabezaro Legeak urte bat bete du

Lege berria ikastetxeetan,kirol-klubetan,aisialdiko elkarteetan eta administrazioetan txertatzen hasi da

Jon Lasa Galdos

Eusko Jaurlaritzak urrats esanguratsua egin du Haur eta Nerabeei buruzko 2/2024 Legearen bertsio egokitua prestatuz,eta erakutsi du konpromisoa duela legeria publiko guztiei,bereziki hartzaile nagusiei,hau da,haur eta nerabeei,eskuragarri egiteko.Irakurketa errazean egindako egokitzapen hori aurrerapen zehatza da legea bera ezartzeko bidean; izan ere,legearen artikuluetan jasotzen da adingabeek informazio egokitua eta ulergarria izateko eskubidea dutela. Dokumentu irudidun hau hizkuntza sinplifikatuan lantzeak aukera ematen du eremu juridikoa gaindituta arauak eta euskal gizarte osora iristeko.Familiek,hezitzaileek,umeekin lan egiten duten profesionalek eta,batez ere,haurrek eta nerabeek beren eskubideak eta erantzukizunak ezagutu eta ulertu ahal izatea errazten du.Hori funtsezkoa da adingabeak eskubide-subjektu aktibo gisa ahalduntzeko eta zuzenean eragiten dieten politika publikoak eraikitzen parte har dezaten sustatzeko.

Tresna horren erabilera praktikoen artean,nabarmentzekoak dira eskubideetan oinarritutako hezkuntza lantzeko hezkuntza-inguruneetan duen aplikazioa,adingabeei lege-alderdiak azaldu behar dizkieten profesionalentzako erreferentziazko dokumentu gisa duen erabilgarritasuna,eta haurren babesari buruzko gizarte-sentsibilizazioko tresna gisa duen balioa. Ekimen horrekin,Eusko Jaurlaritzaren Ongizate, Gazteria eta Erronka Demografiko Sailak administrazio-eredu gardena eta hurbila finkatu du, legearen elementu berritzaileak gauzatzen dituena,hala nola haurren eta nerabeen aurkako indarkeriaren aurkako estrategia integral bat sortzea edo haurren parte-hartzea bermatzeko mekanismoak.Haurren Eskubideei buruzko Konbentzioarekin bat datorren ikuspegi horrek Euskadi abangoardian jartzen du Estatu maila-

ko gardentasun eta haurren parte-hartze politiketan.

Legearen berrikuntza nabarmenak

"Haur eta Nerabeei buruzko 2/2024 Legeak adingabeek egiten dituzten berrikuntzak jasotzen ditu,eta horiek eskubideen titular bihurtzen dira,eta ez soilik babesten diren subjektu", adierazi du Nerea Melgosa sailburuak. Adingabeekin lan egiten duten profesionalak prestatzeko betebeharra ezartzen da.Bestalde, arauak ikastetxeetako ongizate-koordinatzailearen eta kirol-erakundeetako babes-ordezkariaren figura sortzen du.Era berean,lehentasuna ematen zaio familia-harrerari egoitza-harreraren aldean,eta portaera-arazoak dituzten adingabeentzako zentroen erregulazio espezifikoa ere sortzen da.Euskadiko Haurren Legeak eragindako onuren adibide batzuk baino ez dira,eta zenbait arlotan,hala nola ikastetxeetan,kirol-klubetan edo aisialdiko elkarteetan,txertatzen hasi dira."Lege honekin haurren eskubideen sustapena egin nahi dugu",adierazi du Ongizate,Erronka Demografiko eta Gazteria sailburuak.

LH ikasteko aukera paregabea

MONDRAGONen

Maiatzaren 5ean zabaldu zen MONDRAGONeko Lanbide Heziketako ikastetxeetan matrikulazio sasoia,alegia Arrasateko,Oñatiko, Markina-Xemeingo eta Derioko bost zentrotan,enplegagarritasun-maila handieneko ikasketekin

Jon Lasa Galdos

Guztira,26 titulazio eta 7 espezializazio-ikastaro dira,enplegagarritasun handieneko esparruetan.Erdi- eta goi-mailako zikloetan eskaintza zabala da: industria,energia,osasuna,telekomunikazioa,finantza,marketina,informatika,kirola edo elikadura jardungai dutela,besteak beste.Datorren ikasturterako izen-ematea maiatzaren 5etik 23ra irekia izango da.

1.000 lagun baino gehiagok gorak egiten dute urtero MONDRAGONeko Lanbide Heziketako zentroen aldeko hautua.Mondragon Goi Eskola Politeknikoa (Arrasaten),Oñati Gestio Heziketa (Oñatin), Arizmendi Ikastola(Arrasaten),Lea Artibai Ikastetxea (Markina-Xemeinen) eta Politeknika Txorierri (Derion) dira eskaintza zabal hau dakartenak.

Ateak,zabalik

❚ Lea Artibai Ikastetxea (Markina-Xemein)Ate irekiak: maiatzaren 8an.

❚ Mondragon Goi Eskola Politeknikoa (Arrasate) - Ate irekiak: Maiatzaren 10ean.

❚ Oñati Gestio Heziketa (Oñati) - Ate irekiak: Maiatzaren 15ean.

❚ Arizmendi Ikastola (Arrasate) - Idatzi,elkar ezagutzeko.

❚ Politeknika Txorierri (Derio) - Idatzi,elkar ezagutzeko.

Eta Lanbide Heziketaren ondoren,zer?

MONDRAGONeko Lanbide Heziketako ikastetxeetako ikasle ohiek ibilbide desberdinak jarraitu dituzte: batzuek erdi mailako heziketa ziklo bat egin ondoren goi mailakoarekin saiatu dira,beste batzuk bigarren ziklo bat egin dute maila berekoa,beste batzuk unibertsitateko ikasketekin egin dute proba….Argi dagoena da denek etorkizun profesional oparoa dutela aurretik.Ezagu-

tu nahi ikasle ohi hauetako batzuk?

MONDRAGONek,guztira,26 titulazio eta 7 espezializazio-ikastaro eskaintzen ditu, enplegagarritasun handieneko esparruetan

Ane Quintanilla

Lea Artibai Ikastetxeko ikasle ohia.Elikagaien Industriako Prozesuak eta Kalitatea Goi Mailako Zikloa ikasi zuen.32 urte,Soraluze.Gaur egun, irakaslea Lea Artibai Ikastetxean.

"Lanbide Heziketak eduki teorikoa modu praktikoan lantzea ahalbidetzen du,eta niretzat,errazagoa da teoria praktikaren bitartez barneratzea. Batxilergoaren ondoren unibertsitatearekin saiatu nintzen baina ikasgai batzuekin zailtasunak nituen eta Lanbide Heziketara egin nuen saltoa". "Elikagaien Industriako Prozesuak eta kalitateko goi-mailako zikloa egin ondoren,berriro unibertsitatera egin nuen salto aldez aurretik banituelako ikasgai batzuk gaindituta eta Lanbide Heziketak beste hainbat konbalidatzen zizkidalako.Beraz,azkenean unibertsitateko gradua ere eskuratu nuen. Gaur egun,elikagai industriaren esparruan nik uste badaudela lan eskaintzak arlo desberdinetan: laborategietan,elikagai enpresetan,aholkularitzetan…".

Kepa Lores

Arizmendi Ikastolako ikasle ohia.Gizarte eta Kirol Animazioa eta Irakaskuntza Goi Mailako Zi-

kloa ikasi zuen.31 urte,Eibar.Gaur egun,bere surf eskola propioa du: IPAR SURF.

"DBH bukatutakoan erdi mailako zikloa egin nuen natura ingurumeneko eta aisialdi gidari lanetako teknikari izateko.Ondoren goi-mailako ziklo bat egitera animatu nintzen Arizmendin eta orain nire surf eskola propioa daukat beste bi lagunekin batera kudeatzen dudana".

"Hasieratik argi izan nuen Lanbide Heziketak bide laburragoa eta zuzenagoa eskainiko zidala lan merkatura iristeko,eta gainera modu praktikoago batean ikasten da,eginez ikasten da.Horrek asko erakarri ninduen.Argi daukat Arrasaten ikasitako zikloak eman zidala enpresa martxan ipintzeko behar nuen ilusio,heldutasun eta formakuntza. Ekintzailetasuna landu genuen,autonomia,gure ekintzekiko ardura…".

Andoni Bernal

Oñati Gestio Heziketako ikasle ohia.Administrazioa eta Finantzetako Goi Mailako Zikloa ikasi zuen.36 urte,Oñati.Gaur egun,idazkaria da Mondragon Unibertsitateko Enpresagintza fakultatean.

"Batxilergoaren ondoren ingeniaritzarekin saiatu nintzen baino praktikotasun gehiago bilatzen nuenez,unibertsitatea utzi eta Informatikako Lanbide Heziketa egitea erabaki nuen.Ondoren, beste ziklo bat egitea pentsatu nuen Administrazio eta Finantzen inguruan.Enpresa gestioaren mundua erakargarria egiten zitzaidan eta iruditu zitzaidan nire curriculuma aberastuko zuela".

"Ordutik,sektore desberdinetan lan egiteko aukera izan dut,informatikan,bankan eta hezkuntza arloan,eta esango nuke Lanbide Heziketa ikasi duten nire inguruko pertsona gehienak ikasitakoarekin lotura duen lanetan ari direla lanean.Oso enplegagarritasun tasa altua dute".

Arantzazu Velasco

Politeknika Txorierriko ikasle ohia.Mekanizatuko Erdi-Mailako Heziketa Zikloa egin zuen eta ondoren Robotika Industrialeko Goi-Mailako Heziketa Zikloa.44 urte,Sondika.Gaur egun,aeronautika sektorean lan egiten du Zamudion.

"Beti izan dut argi Lanbide Heziketa ikasiko nuela,modalitate honek,askoz hobeto bideratzen gaitu praktika profesionalera.Gainera, ikasketak lanarekin uztartu behar nituenez,iruditu zitzaidan nire egoerarekin bateragarriagoa

izango zela eredu hau.Aitortu beharra daukat erdi- zein goi-mailako Lanbide Heziketan beti sentitu ditudala gertu irakasleak eta nire beharretara egokitu direla,beti lagundu didate".

Datorren ikasturterako izen-ematea maiatzaren 5etik

23ra izango da zabalik

Mondragon Goi Eskola Politeknikoko ikasle ohia. Fabrikazio mekanikoko produkzioaren programazioa.Goi-mailako Lanbide Heziketa Zikloa.21 urte,Mexiko.

Gaur egun,Mondragon Unibertsitateko ingeniaritzako ikaslea.

"15 urte nituenetik argi izan nuen industria munduan trebatu nahi nuela,automatizazioaren,roboten,fabrikazioaren…inguruan.Ni mexikarra naiz eta MONDRAGONek han dituen kooperatibak ezagutzen nituen,baina nire helburua Euskal Herrira ingeniaritza ikastera etortzea zen.Lehenengo,goimailako prestakuntza-zikloa egin nuen ekoizpenaren programazioan,eta bertan ikasi nuen mekanizazioa,galdaketa,kalitate-kontrola,sistema automatizatuak…".

Oscar Bustamante

Eskizofrenia,kalamu-kontsumoaren ustezko ondorio

Gaixotasuna garatzeko pronostikoaren biomarkatzaileak lortzeko bidea erraztu du UPV/EHUko Neuropsikofarmakologia eta IBeA taldeek egindako azterketa batek

Jon Lasa Galdos

Euskal Herriko Unibertsitatearen azterlanak (duela gutxi argitaratu da Scientific Reports aldizkarian) aztertu eta konparatu ditu eskizofrenia,kalamukontsumoak eragindako nahasmendua eta bi diagnostiko horiek dituzten pertsonen odoleko gantzazidoak,biomarkatzaile berriak aurkitzeko eta bi asalduren arteko erlazio biologikoa hobeto ulertzen laguntzeko.Gainera,biomarkatzaile berriak identifikatzeko tresna boteretsua da azterlan hau.

Munduan gehien kontsumitzen den substantzietako bat da kalamua: 228 bat milioi kontsumitzaile ditu,15 eta 64 urte bitartekoak.Eskizofrenia garatzeko arriskua nabarmen areagotzen da kalamu-kontsumoarekin,batez ere,oso gazte hasiz gero.Gainera,zenbatespenen arabera,kalamu-kontsumitzaileen % 10ek kalamu-kontsumoaren ondoriozko nahasmenduren bat garatuko dute bizitzan zehar.Bitxia bada ere, eskizofrenia diagnostikatu zaien pertsonen ia heren batek kalamu-kontsumoaren ondoriozko nahasmenduaren irizpideak ere betetzen ditu; eta kalamu-kontsumoaren ondoriozko nahas-

menduak eskizofrenia duten pertsonen % 42ri eragiten die.

Pertsona batzuek,kalamuarekiko esposizioaren antzeko maila izan arren,zergatik garatzen duten eskizofrenia eta beste batzuek zergatik izaten duten kontsumoagatiko nahasmendua bakarrik argitzeko ahalegin honetan,Euskal Herriko Unibertsitateko (UPV/EHU) Neuropsikofarmakologia taldeak aurkikuntza bat egin du; Leyre Urigüenek azaldu duenez,“odoleko biomarkatzaile potentzialak" detektatu dituzte,"zeinak lagungarriak izan baitaitezke pertsona batzuek,kalamua kontsumituz gero,eskizofrenia eta bestelako gaixotasun psikiatrikoren bat garatzeko zer arrisku duten aurresateko”; duela gutxi Scientific Reports aldizkarian argitaratutako azterketaren koordinatzailea da Leyre Urigüen.

Horretarako,Urigüen doktoreak adierazi duenez, odol-laginetako gantz-azidoen edukia aztertu du ikerketa-taldeak lau taldetan: “kalamurik kontsumitzen ez zuten eta eskizofrenia zuten pertsonatalde bat,kalamua kontsumitzen zuten eta kontsumoaren ondoriozko nahasmendu bat garatu duten pertsona-talde bat,eskizofrenia-patologia duala eta kalamu-abusua zuten talde bat eta gaixotasun psikiatrikorik eta droga-kontsumorik gabeko kontroleko pertsona-talde bat” Gaineratu duenez,azterketan argitu nahi izan dute zer gertatzen den “kalamua kontsumitzen duten eta eskizofrenia garatzen duten pertsonekin: zer desberdintasun dute kalamua kontsumitu eta inoiz gaixotasun psikiatrikorik garatzen ez duten pertsonekin?”.

“Desberdintasun esanguratsuak aurkitu ditugu pertsona-talde horien artean.Metabolito jakin batzuen (gantz-azidoak) kantitateak konparatuz,argi eta garbi identifika ditzakegu hiru paziente-populazioak -azpimarratu du Euskal Herriko Unibertsitateko ikertzaileak-.Horrek esan nahi du metabolismo alteratu edo desberdin bat dagoela hiru talde horietan”.

Euskararen antzekotasuna hizkuntza handiekin

UPV/EHUko irakasleek zuzendutako ikerlan batek hizkuntza isolatuen izaera eta garapena aztertu du,eta uste eta mito asko desegin ditu

Jon Lasa Galdos

Hizkuntza genetikoki bakartuek ez dute ahaide ezagunik,eta munduko mintzairen % 2-3 dira, osotara.Euskara da adibiderik ezagunena,baina badira beste asko,hala nola,Japoniako ainuera,Brasilgo pirahã eta Indiaren iparraldeko buruxaskiera.Ahaide ezagunik ez izateak esan nahi du ez direla familiatan sailkatzen diren hizkuntzak bezalakoak; adibidez,gaztelania,frantsesa eta ingelesa indo-europar familiako kideak direla frogatu zuten orain dela bi mende baino gehiago.Hizkuntza bakartuek atentzio gutxi jaso dute ikerketan,batez ere lan alderatzaileetan.

Hutsune hori betetzera etorri da ‘Investigating language isolates: Typological and diachronic perspectives’ izenburuko liburua.Euskal Herriko Unibertsitateko Iker Salaberri,Dorota Krajewska eta Eneko Zuloaga irakasleek,Nafarroako Unibertsitate Publikoko Ekaitz Santaziliarekin batera,lan bilduma argitaratu dute.Liburuak kontinente nagusi guztietan mintzatzen diren 20 hizkuntza bakartu aztertzen ditu,11 kapitulutan banatuta,eta hizkuntza bakartuek (edo isolatuek) dituzten ezaugarriak gainerakoenekin alderatu dituzte ikertzaileek,denboran nola aldatzen diren begiratu dute, eta beste hizkuntza batzuekiko ukipenak nola eragiten dien aztertu dute. Hizkuntza bakartuek ahaide ezagunik ez izateak hizkuntzon inguruan uste eta mito asko sortzera eramaten du askotan.Euskal Herrian bertan ohikoa da aditzea euskara Europako hizkuntzarik zaharrena dela,berezia dela,garbia,eta gramatika konplexua duela.Argitaratu berri den liburu honetan munduko 215 hizkuntzatako hainbat gramatika ezaugarriren alderaketa kuantifikatzaile masiboa egiten da,eta erakusten da hizkuntza bakartuek gainerakoek bezala jokatzen dutela: ez dira ez bereziak,ez

garbiak,ez besteak baino zaharragoak edo gazteagoak,eta ez dute gramatika konplexuagorik. Gainera,erakusten da hizkuntza bakartuetan, gainerakoetan bezala,hitzen etimologiak berreraikitzeko teknikak gara daitezkeela,teknika horiek beren berezitasunak badituzte ere. Informazio osagarria

Liburua John Benjamins argitaletxe holandar entzutetsuak argitaratua da,Typological Studies in Language argitalpen lerroko 135.alean.Prestatzaileek Monumenta Linguae Vasconum eta TransGram Ministerioko ikerketa proiektuen eta Eusko Jaurlaritzaren Hizkuntzalaritza Diakronikoa,Tipologia eta Euskararen Historia ikerketa taldearen babesa jaso dute lana gauzatzeko. Lan bildumaren argitaratzaileak UPV/EHUko Iker Salaberri,Dorota Krajewska eta Eneko Zuloaga irakasleak eta NUPeko Ekaitz Santazilia dira.Kapituluon egileak Europako eta Amerikako hainbat herrialdetako unibertsitateetako irakasleak eta ikertzaileak dira.

Onarpen-beharra sexu harremanetan

Nafarroako gazteen % 96,1en ustez,onarpena funtsezkoa da harreman afektibo-sexualetan abusuak eta indarkeriak prebenitzeko Jon Lasa Galdos

Harreman afektibo-sexualak funtsezko alderdia dira gazteen garapenean,eta arlo horretako erronkak identifikatzea ere oinarrizkoa da edozein abusu edo eraso prebenitzerakoan.Era horretan, Etxebizitza,Gazteria eta Migrazio Politiketako Departamentuko Nafarroako Gazteriaren Institutuak “Gazteria eta harreman afektibo-sexualak” azterlana egin du,eta,besteak beste,bertan agertzen denez,Nafarroako gazteen % 96,1ek uste du onarpena funtsezkoa dela harreman afektibo-sexualetan abusuak eta indarkeriak prebenitzeko. Ikerketa honek,harreman afektibo-sexualen arloan gazteen esperientzien analisi zehatza osatzen duenak eta Berdintasunerako Nafarroa Institutuaren,Hezkuntza Sailaren eta Nafarroako Osasun Publiko eta Laneko Institutuaren lankidetza izan duenak,-esku-hartze hezigarriak ezartzeko eta errespetuan,berdintasunean eta onarpenean oinarritutako harreman osasungarriak sustatzeko helburu duten politika publikoak diseinatzeko oi-

narri gisa balioko duen ezagutza sortzea du helburu.Ondorioen aurkezpenean joan den apirilaren 7an izan ziren Begoña Alfaro,hirugarren presidenteordea eta Etxebizitza,Gazteria eta Migrazio Politiketako sailburua,eta Txema Burgaleta,Nafarroako Gazteria Institutuko zuzendari nagusia. Ikerketa honetan landutako helburu espezifikoak hauek izan ziren: sexu-hezkuntza afektiboa,pubertaroa,sexu-gai afektiboetako esperientzia,sexu-transmisiozko infekzioak prebenitzeko metodoak eta antisorgailu metodoak,sexu-abusua eta bortxaketa,baimen-kultura eta pornografia,eta sexu-harreman afektiboak.Horretarako,guztira 602 elkarrizketa egin zitzaizkien 16 eta 30 urte bitarteko gazteei,eta horietatik % 51,2 gizonak ziren eta % 48,8 emakumeak.

Guztira 602 elkarrizketa egin

zitzaizkien 16 eta 30 urte bitarteko gazteei,eta horietatik % 51,2 gizonak eta % 48,8 emakumeak ziren

Horrela,ikerketatik ateratako ondorio nagusietako bat da baimenaren kulturari buruzko ezagutza maila altua dela,% 91,4k adierazi baitute "perfektuki dakitela" zer den baimena harreman intimoetan, eta % 96,1ek "erabat ados" daude sexu-baimena ulertzeak eta errespetatzeak tratu txarrak eta indarkeria saihesteko lagun dezakeela.Era berean, inkestatutakoen % 91,5ek uste dute baimena edozein unetan alda daitekeela sexu-harremanetan zehar,eta % 5,5ek bakarrik uste dute baimena ez dela esplizituki eman behar topaketa intimo guztietan.

Azpimarratzekoa da Nafarroako gazteen % 82k baieztatzen dutela baimen-hezkuntzak eragin han-

dia duela tratu txarrak eta bortxaketak prebenitzeko,eta % 5ek bakarrik uste dute ez duela inolako eraginik.Informazio hau adinaren arabera aztertzerakoan,ikusten da 20 urtetik beherako pertsonak zertxobait eszeptikoagoak direla hezkuntza honen eraginari eta tratu txarren eta bortxaketen prebentzioari buruz,adinarekin gutxitzen den eszeptizismoa.Gainera,emakumeek eszeptizismo apur bat gehiago erakusten dute,nahiz eta gizonekiko aldea ez den esanguratsua.

Emakumeak pornografian erretratatzea umiliagarria

Ikerketaren beste ardatz estrategiko bat eduki pornografikoen eraginaren azterketa da,eta horrek harremanetan duen eragina aztertzea,eta hortik ondoriozta daiteke gazte gehienek (% 65ek) emakumeen irudikapena pornografian umiliagarria dela uste dutela,nahiz eta % 36,7k bakarrik uste duten harremanen irudikapen bidezkoagoa eta etikoagoa sustatzen duen pornografia mota bat proposatu behar dela.Inkestatutakoen % 22,4 ez du proposamen honekin bat egiten. Gainera,adierazi da inkestatutako hamar pertsonatik lauk hilean behin gutxienez eduki pornografikoak kontsumitzen dituztela diotela: % 22,4k astean behin gutxienez ikusten dute,eta % 17,3k hilean behin gutxienez ikusten dutela baieztatzen dute.Gehiengoak,% 42,9k,gutxitan edo hilean behin baino gutxiagotan ikusten du,eta % 16k dio inoiz ez duela eduki pornografikoa ikusten.Zentzu honetan,generoaren araberako alde nabarmenak ikusten dira: emakumeen artean,mota honetako edukiak gutxitan edo inoiz ez ikusten dituztela diotenen ehunekoa % 90,4 da,gizonen artean % 45,2rekin alderatuta.

Bere eraginari dagokionez,gazteen % 47,1ek dio pornografiak bikote batek sexualki nolakoa izan beharko lukeen duten itxaropenetan eragina izan dezakeela,eta % 41ek uste du sexu-harremanetan autoestimuan eta konfiantzan eragina izan dezakeela.Bestalde,% 31,8k irmoki baieztatzen dute pornografia kontsumoak kontsumitzen dutenen osasun emozionalean eragina duela,eta % 24,2k onartzen dute nolabaiteko eragina duela beren sexu-jokabideetan eta itxaropenetan. Horrela,ikerketak gazteen artean eduki pornografikoen kontsumoaren normalizazioa eta horren ondorioak hezkuntza- eta prebentzio-ikuspegitik jo-

rratzeko beharra azpimarratzen ditu.Burgaletak adierazi zuen bezala,"funtsezkoa da komunikabideen alfabetatzea sustatzea,gazteek pornografian agertzen diren irudikapen errealista eta desberdinei buruzko ikuspegi kritikoa gara dezaten,errespetuan,berdintasunean eta baimenan oinarritutako harreman emozional eta sexualak sustatuz". Sexu-heziketari dagokionez,Nafarroako gazteen % 92,3k sexu-eta afektibo-heziketa motaren bat jaso dutela dioten arren,hezkuntza-zentroetan ematen den prestakuntza 10etik 5,8ko batez besteko puntuazioarekin baloratzen da,edukien desegokitasuna eta osatugabetasuna kritikatuz,batez ere emakumeen eta gazteen artean,zeinentzat lagunak eta familia izan diren informazio-iturri nagusiak.Aipatzekoa da sexu-heziketa hezkuntza-sisteman gehiago integratu den heinean,belaunaldi gazteek gutxiago fidatzen direla informazio-iturri informaletan,hala nola lagunetan edo Interneten. Tratu txar edo indarkeria gehiago

Datuek erakusten dute sexu-abusua eta indarkeria,bere forma desberdinetan,arazo zabaldua dela,adinaren eta,batez ere,generoaren araberako alde nabarmenekin.Zehazki,intzidentzia handiena 21 eta 25 urte bitarteko gazteen artean da,inkestatutakoen % 61,1ek sexu-abusua edo indarkeria jasan dutela adierazi baitute.Patroi hau arrisku-inguruneekiko esposizio handiagoari egotz dakioke,hala nola gaueko bizitzako tokietan (inkestatutakoen % 56,3k tratu txarrak edo indarkeria jasan dituzte espazio horietan) eta ekitaldi sozialetan (% 57,8),azken hauek ikerketan gertaera horien maiztasun-eszenatoki gisa aipatzen baitira.Guztira,Nafarroako gazteen % 54,4k diote bizitzan zehar sexu-abusu edo indarkeria motaren bat jasan dutela.

Genero ikuspegitik,emakumeak dira aztertutako sexu-abusu eta indarkeria mota guztiek gehien kaltetzen dituztenak,inkestatutakoen % 70,4k horiek jasan dituztela adierazi baitute.Nahi gabeko sexuiruzkinen,baimenik gabeko ukipenen eta bestelako indarkeriazko jokabideen biktima nagusi gisa nabarmentzen dira.Genero-desberdintasun hau bereziki ikusgarria da abusu berbaletan,emakumeei desproportzionalki eragiten dien jazarpen-kultura iraunkorra azpimarratzen baitu.Aldiz,gizonek tasak nabarmen baxuagoak izan dituzte ebaluatutako egoera guztietan.

Campus musikal bat Bizkaian

'Señeak Bizkaia Rock Kanpusa': 23 gaztek osatutako musika-talde erraldoia

Jon Lasa Galdos

Bizkaiko Foru Aldundiak Señeak elkartearekin eta Lauaxeta ikastolarekin batera martxan jarritako musika-egonaldiak parte-hartzaileen izenabizenak eman zituen.Guztira 23 gazte bizkaitar izan ziren apirilaren 21etik 26ra Lauaxeta ikastolan esperientzia berezi honetaz gozatzen.

Bizkaiko Foru Aldundiak Señeak elkartearekin eta Lauaxeta Ikastolarekin elkarlanean antolatutako ekimen honen helburua zen Bizkaiko gazte musikarien talentua sustatzea,musikaren bitartez pentsamendu kritikoa,sormena eta talde-lana bultzatuz.Gainera,partaideek musika-trebetasunak garatzeaz gain,bizitzarako baliagarriak diren gaitasun pertsonal eta sozialak ere landu zituzten.

Euskara,Kultura eta Kirol diputatua Leixuri Arrizabalagak adierazi bezala,"Bizkaiko gazteen artean talentu musikal handia dago.Horregatik,bide eta aukera berriak irekitzearen aldeko apustua egin dugu,pertsona eta artista gisa hazteko.Espero dugu Señeak Bizkaia Rock Campusa erreferente bihurtzea Bizkaiko hezkuntza- eta kultura-eskaintzan,non gazteek beren musika-trebetasunak garatu ahal izango dituzten eta musikan beren hazkunde pertsonalerako bidea aurkitu ahal izango duten".

Ekimenak 80 gazte baino gehiago erakarri zituen, eta azkenean 23 musikari gazte hautatu zituzten, maila artistiko bikaina erakutsi zutelako.Alex Sardui,Señeak elkarteko kideak adierazi zuenez,"hasierako aurreikuspena 20 parte-hartzailekoa bazen ere,izandako maila ikusita,talde zabalago bat osatzea erabaki dugu".Bestalde,Ekain Alzolak,honako hau nabarmendu zuen: "Harrobi ederra dugu Bizkaian".

'Señeak Bizkaia Rock Kanpusa' programan parte hartu zuten 14 eta 17 urte arteko 23 gaztek Zornotzako Lauaxeta Ikastolan ospatuko den musika-egonaldian parte hartu zuten

Gazte hauek instrumentu ezberdinak jotzen dituzten musikariak dira: bost gitarra-jole,sei abeslari,lau piano-jole,lau bateria-jole eta lau baxujole.Jatorriak ere anitzak dira: Elorrio,Lekeitio, Igorre,Gernika,Zornotza,Erandio,Leioa,Usansolo,Getxo,Santurtzi,Trapaga,Sestao,Dima,Bilbo eta Durango.

Programa eta egonaldia

Kanpusa apirilaren 21etik 26ra ospatu zen,sei egun eta bost gau iraun zituen egonaldian.Goizez, gazteek instrumentu klase pertsonalizatuak jaso zituzten euskal musikari ezagunekin; arratsaldeetan,berriz,talde-entseguak,jolasak,arte-sorkuntzako tailerrak eta bestelako aisialdi jarduerak izan zituzten.

rakasleei dagokionez honakoak izan ziren Alex Sardui eta Ekain Alzolarekin batera: Aitor Lacalle eta Garikoitz Ortiz de Villalba (Gitarra eta teklatua,ETS)

Onintze Garcia Arana (Gitarra eta Ahotsa,Seiren, Galder Izagirre),Jon Fresco Pelissier (Bateria.Ken Zazpi).Eta monitore lanetan Maialen Ozamiz eta Jon Etxeberria.

Nazio Batuen Erakundeko Gazte Ordezkarien Programa Espainiara iritsi da

Programak bi urte iraungo du eta hautatuek gastu guztiak izango dituzte estalita

Jon Lasa Galdos

Injuvek,Kanpo Arazoetarako,Europar Batasuneko eta Lankidetzako Ministerioak,eta Espainiako Gazteriaren Kontseiluak (CJE) Nazio Batuen Programako Espainiako Gazte Ordezkarien izen-ematea abiarazi dute.Programa honek kanpo-politika gazteei hurbiltzea du helburu,nazioarteko lankidetza eta harreman-prozesuetan eragile nagusi gisa inplikatuz.

Zerez osatuta dago programa?

Programak 2 urte irauten du eta 4 plaza ditu.Hitzarmenean lankidetzan aritzen diren erakundeek hautatutako parte-hartzaileen bidaia,ostatua eta mantenu-gastuak estaliko dituzte,ohiko bizilekutik kanpo egiten diren jardueretarako,bai Espainian bai atzerrian.

Bi urteko programan zehar,ordezkariek binaka parte hartuko dute urtean bi nazioarteko bileretan,beren profilaren eta esperientziaren arabera.Horrez gain,gehienez astebeteko iraupena duten bi aurrez aurreko prestakuntza saiotara gonbidatuko dituzte,baita online prestakuntza saioetara ere.Helburua nazioarteko bileretarako prestatzea da,gazte elkarteak eta Europako politikak bezalako gaietan prestakuntza eskaintzeaz gain.Derrigorrezkoak ez diren aparteko jardueretan parte hartzera ere gonbidatuko dira (CJE bilerak,INJUVE jarduerak,etab.).Hautaketa prozesua amaitutakoan,programaren jarduerak uztailean/abuztuan hastea aurreikusten da.

Zer behar duzu?

❚ Espainiako nazionalitatea izatea: Adin nagusikoa izatea eta 30 urte bete gabe izatea deialdia argitaratzen den unean.Europako Erreferentzia Esparru Bateratuaren araberako C1 maila ingelesa ziurtatzea.

❚ Zein profil bilatzen ari gara? Nazioarteko harremanetan prestakuntza eta esperientzia.Nazioarteko gaiekin/gizarte eta zuzenbide zien-

tziekin lotutako masterrak edo prestakuntza esperientziak kontuan hartuko dira.Ingelesez ondo komunikatzeko gaitasuna,nahiz eta beste hizkuntza batzuk baloratuko diren.Nazioarteko boluntariotzako proiektuetan,Gazteen Elkarrizketarako enbaxadetan eta Nazio Batuen Eredu erakundeetan esperientzia...Gazteen ordezkaritza-organoetan esperientzia.

❚ Izena ematean dokumentazio hau ere aurkeztu beharko duzu: NAN; Hizkuntza ziurtagiria; Aitortutako merezimenduak (lizentziatura,masterra,ikastaroak,etab.); Curriculuma; Motibazio gutuna.

Zenbat irauten du programak?

Programan parte hartzea bi urtekoa izango da ebazpenaren egunetik aurrera.Ordezkoen zerrenda eguneratzen bada,deialdi bakoitzean ezarritako dataren ondoren sartzen direnei hasieran aurreikusitako amaiera-datara murriztuko zaie beren parte-hartzea.

Hautatutako pertsonek prestakuntza motaren bat jasoko al dute programan zehar? Behin hautatuta,parte-hartzaile guztiek hasierako online prestakuntza jasoko dute,CJEk zuzenduta.Era berean,hasierako aurrez aurreko prestakuntza Kanpo Arazoetarako Ministerioak emango du,eta Gazte Ordezkarien nazioarteko bileretan edo biltzarretan parte hartu aurretik,beharrezko prestakuntza emango zaie,ahal dela online.

graduondokoak

Graduondokoa eta enplegagarritasuna

Egia da graduondokoen eskaria,egun,ez dela oso handia lan-eskaintzetan,baina kontuz! Horrek ez du esan nahi ikasketa mota honen garrantzia txikia denik

Unibertsitateko Aldizkaria

Graduondoko ikasketek prestakuntza espezifikoa eskatzen duten eskaintzen artean gutxien eskatzen den maila izaten jarraitzen dute.Lan-eskaintzen % 1,17k bakarrik eskatzen dute titulu hori duten hautagaiak,aurreko urtean baino % 0,72 gutxiago.Melilla (% 7,09) eta Ceuta (% 6,69) hiri autonomoen ondoren,Extremadura (% 5,97) eta Kanariar Uharteak (% 3,29) dira prestakuntza-maila hori eskatzen duten eskaintza gehien sor-tzen duten autonomia-erkidegoak.

Graduondoko prestakuntza duten hautagaiak behar dituzten lan-eskaintzak gutxitu dira herrialde osoan azken urtean.2023an gure herrialdean argitaratutako lan-eskaintza guztien artean,% 1,17k soilik eskatu zuen berariaz hautagaiek master edo graduondoko titulua izatea. Haien enplegu-kuota murrizten ari da azken urteotan eta 2019an erregistratu zuen % 3,55etik oso azpitik jarraitzen du.

Autonomia Erkidegoen eskaria

Lurralde nazionalaren barruan,Melilla (% 7,09) eta Ceuta (% 6,69) hiri autonomoak,Extremadurako (% 5,97), Kanariar Uharteetako (% 3,29) eta Gaztela-Mantxako (% 2,02) erkidegoekin batera,prestakuntza hau baloratzen duten eskaintza-portzentaje handiagoa duten tokiak dira.Atzetik datoz Galizia (% 1,97),Errioxa (% 1,91) eta Asturias (% 1,75).Azpimarratzekoa den gauza bat da gurean enplegu gehiena biltzen duten erkidegoetako bat ere ez dagoela goi-kargu horietan. 2023an zehar,graduondoko maila biltzen duten eskaintza gutxiago argitaratu diren bost autonomia erkidegoak hauek izan ziren: Aragoi (% 1,13), Valentziako Erkidegoa (% 1,05),Balear Uharteak (% 0,95),Euskadi (% 0,68)

Graduondoko ikasketen balioespena sektoreka lan-eskaintzetan

Eskaintzak

Graduondoko motak

Sektorea20232022MBABeste Materiak

Irakaskuntza / Prestakuntza% 9,16% 8,85% 71,32% 28,68

Arkitektura/Dekorazio Ikasketak % 5,97% 4,60% 100,00% 0,00

Ikerketa% 4,55% 4,76--

Komunikazio agentziak% 4,00% 1,22% 100,00% 0,00

Aholkularitza juridikoa% 3,39% 7,40% 15,38% 84,62

Bidaia agentziak,Aduana% 3,13% 5,26--

Marketing eta Merkatu Ikerketa% 2,69% 2,95% 98,28% 1,72

Informazioa eta Aholkularitza% 2,52% 2,28% 50,00% 50,00

Ikuskaritza% 2,50% 22,39--

Ontzigintza% 2,50% 4,11% 100,00% 0,00

Ikus-entzunezko Ekoizpena% 2,06% 7,79% 50,00% 50,00

Gizarte Zerbitzuak% 2,01% 2,63% 22,22% 77,78

Kalitatea eta Ingurumena% 1,88% 6,13--

Kanpo Merkataritza% 1,85% 2,41% 100,00% 0,00

Garbiketa Enpresak% 1,57% 3,26-Kirolak% 1,54% 1,96--

Internet% 1,47% 2,91% 100,00% 0,00

Metalurgia,Mineralurgia% 1,18% 0,49% 95,74% 4,26

eta Altzairugintza

Kultura eta Artea% 1,12% 1,69% 100,00% 0,00

Trenbidea% 1,04% 0,75-Eraikuntza% 0,99% 1,25% 57,14% 42,86

Ingeniaritza% 0,97% 1,69% 42,11% 57,89

Kosmetika eta Edertasuna% 0,88% 0,75-Nekazaritza eta Basogintza% 0,79% 1,40% 85,71% 14,29

Handizkako Banaketa% 0,78% 2,73% 58,33% 41,67

Iturria: Infoempleo-Adecco Txostena.Enplegagarritasuna eta Graduondokoak

eta Katalunia (% 0,45).Uharteek izan dute urte arteko beherakada handiena.Balear Uharteetan,eskaintza horiek ehuneko 4,96 puntu murriztu dira,eta Kanariar Uharteetan,4,43 puntu.

Melilla (% 7,09) eta

Ceuta (% 6,69) hiri autonomoek gehien baloratzen dute prestakuntza mota hau

Sektorearen arabera

Hezkuntza/Prestakuntza sektorea da azken urtean bere lan-eskaintzetan graduondoko prestakuntza duten

hautagai gehien eskatu dituena (% 9,16).Bigarren postuan Arkitektura/Dekorazio Ikasketak egiten diren arloa dago (% 5,97) eta hirugarrenean Ikerketa sektorea (% 4,55).Komunikazio agentziak barne hartzen dituen sektorea da azken urtean gehien hazi dena graduondoko tituludun hautagaien eskaerari dagokionez (+2,78 p.p.).

Eskaintzak sektoreka banatzean datu garrantzitsu bat da Ikuskaritza sektoreak azken urtean izan duen beherakada handia,lehen postutik bederatzigarrenera eraman baitu. 2022an,Ikuskaritza sektoreak graduondoko prestakuntza duten titulatuak bilatzen zituzten lanpostuen % 22,39 hartu zuen.2023an eskaintzetan % 2,50era jaitsi den interes tasa.

graduondokoak

Beherakada nabarmenak izan dira prestakuntza hori tradizioz eskari handiagoa izan duten beste sektoreetan ere,hala nola,Ikus-entzunezko Ekoizpena (-5,73 p.p.),Kalitate eta Ingurumena (-4,25 p.p.) edo Lege Aholkularitza (-4,01 p.p.).

Arlo funtzionalaren arabera Marketina,komunikazioa eta edukiak izaten jarraitzen du,bigarren urtez jarraian,graduondoko prestakuntza akademikoa duten hautagai gehien eskatzen den eremua,derrigorrezko betekizuna baita profil hauetarako eskaintzen % 14,18an.

Azken urtean,ordea,bere hazkundea moteldu egin da,eta arlo funtzionalaren araberako sailkapenean izandako beherakada handienaren arrazoi nagusia izan da (-2,58 p.p.).

Podiuma aurreko urtean ere lehen postuetan zeuden bi arlok osatzen dute: juridikoa (% 4,36) eta kalitatea, I+G,laneko arriskuen prebentzioa eta ingurumena (% 4,28).Atzetik, teknologia,informatika eta teleko-

munikazioak (% 3,16),laugarren postua du berriro ere.Giza baliabideak,bosgarren postuan kokatzen dena,azken urtean hazi egin den arlo bakarra da graduondoko lanpostuen eskaintzari dagokionez. Graduondoko ikasketen balorazioa nabarmena izan den beste arlo batzuk hauek dira: merkataritza, salmenta (% 0,59),enpresen administrazioa (% 0,53) eta ingeniaritza eta ekoizpena (% 0,29).

Irakasgaika,MBA ikasketak bereziki eskatzen dira argitaratutako eskaintzetan: bezeroarentzako arreta (% 100),marketina,komunikazioa eta edukiak (% 98,52),merkataritza eta salmenta (% 90,54),ingeniaritza eta ekoizpena (% 88,14) eta administrazio eta idazkaritza (% 84,62).

Kategoriak eta postuak

Zuzendaritzako lanbide kategoriara zuzendutako lan-eskaintzen % 12,81k graduondoko prestakuntza eskatzen du.Azken urtean,hori izan da titulu hauek dituzten hautagaiak eskatzen

dituzten eskaintzen ehunekorik handiena argitaratu den maila.MBA oso garrantzitsua da zuzendarientzako lan eskaintza horien % 93,62an. Bigarren tokian,teknikarien kategoria dago (% 4,81),postu horietarako graduondoko prestakuntza eskatzen duten eskaintzen ehunekoa 3,74 puntu murriztu den arren, 2022.urtearekin alderatuta.Eskatutako prestakuntza % 66,67an MBA da,eta % 33,33an,lanarekin lotutako gai espezifikoetan espezializazio programak egingo dituzte. 2023an,erdi mailako zuzendaritzako lan-eskaintzen % 2,15ak bakarrik eskatu zituen graduondoko prestakuntza duten hautagaiak,2022an lortutako balioen % 0,65 baino gutxiago.Maila honetan,MBAko graduondoko prestakuntzaren eskaria (% 58,82) espezializazio programetakoa baino handiagoa da (% 41,18).

Langileen lanpostuetarako lan-zerrenden kasuan,% 0,13k soilik eskatzen ditu graduondoko prestakuntza duten hautagaiak.

Enplegagarritasuna eta hizkuntzak

Pandemiak hizkuntzen eskaria gutxitu zuen lan-eskaintzetan,baina horrek ez du esan nahi garrantzia galdu duenik

Unibertsitateko Aldizkaria

Hizkuntzen ezagutza ohiko eta ezinbesteko baldintza da gaur egungo lan-eskaintzetan.Zalantzarik gabe, globalizazioa da errealitate honen arrazoietako bat.Hala eta guztiz ere, pandemiak eragin negatiboa izan zuen honetan guztian.Jakin dezagun zein den egoera azken datuen arabera.

Hizkuntzek lan-eskaintzetan duten garrantziak behera egin zuen berriro 2023an zehar.Urte horretan,atzerriko hizkuntza eskatzen duten lan-eskaintzen kopurua ehuneko bost puntu murriztu zen Espainian,guztizkoaren % 11,81era iritsi arte.Pandemia aurretik zuten % 33,99tik urrun.Azken portzentaje hau kontuan izanik,nahiz eta profil eleaniztunen kopurua jaitsi egin den,lan bila dabiltzan pertsonek ez dute uste izan behar baldintza horrek garrantzia galdu duenik,pixkanaka aurreko egoerara itzultzea baita joera,hau da,ahalik eta ezagutza handienak dituzten hautagaiak lehenestea enpresen aldetik.Beraz,komenigarria da ez alboratzea hizkuntzaikasketak.

Zuzendaritza eta

Zuzendariordetzako postuak dira beste hizkuntza batzuk dakizkiten hautagaiak gehien behar dituzten kategoriak

2022an,gure herrialdeko lan-eskaintzen % 16,87an beste hizkuntza batzuk jakitea baldintza gisa sartu zen. 2021ean erregistratutako datua baino zazpi puntu eta erdi baino gehiago handiagoa,osasun krisia hasi zenetik daturik onena.Hala ere,aztertutako azken urtean,hizkuntzekiko interesa

berriro jaitsi zen.Aztertutako eskaintzen % 11,81ean bakarrik atzerriko hizkuntzen ezagutza 2023an sartu zen baldintza gisa,2022an baino bost puntu gutxiago.Pandemia aurreko urteekin alderatuta,2019an erregistratutako datuetatik 22,18 puntu azpitik gaude (% 33,99).

Ingelesa izaten jarraitzen du enpresentzat gehien eskatzen den hizkuntza.2023an,lan-zerrenden % 67,37k hizkuntza hori duten hautagaiak eskatu zituen,2022an lortutako ehunekoa baino bi puntu gehiago (% 65,17).

Baina kopuru hori oraindik ere pandemia baino lehen zegoen % 89,08tik urrun dago,eta bere beherakada berresten du beste hizkuntzekiko interesak gora egin duenarekin alderatuta.

Garapen berri gisa,alemana bigarren tokira igo da,eta azken hamar urteotan frantsesa gainditu du lehen aldiz. 2023an,aztertutako lan-eskaintzen % 17,15ak alemaniar gaitasuna zuten hautagaiak eskatu zituen,aurreko urtean baino % 0,21 gehiago.Duela hamarkada bat eskakizun hori populazioaren % 7,32ra bakarrik iristen zen, eta horrek oso progresio positiboa erakusten du.

Frantses hizkuntza sailkapeneko hirugarren tokira jaisten da,hizkuntzak eskatzen dituzten Espainiako lan-eskaintzen % 12,79 hartzen baitute, ehuneko 4,59 puntu gutxiago 2022.

urtearekin alderatuta.Jaitsiera hori izan arren,osasun-krisia hasi zenetik lehen aldia da lan-eskaintzen kuota gu-txitzen duena.Eta mundu mailan, bere joera hazten joan da azken hamarkadan.

Lehen hiru postu horien atzean portugesa eta italiera daude,biak enpresek eskaintzen dituzten lanpostuen % 2,99an.Italiar hizkuntzak 2022.urtearekin alderatuta % 0,35 berreskuratu duen arren,portugesak antzeko mailan jarraitzen du.

Ez hain ohikoak diren beste hizkuntza batzuen kasuan,hala nola txinera, errusiera edo arabiera,eskaintzen % 9,79an daude.Portzentaje hori 4,98 puntu hazi da berriro 2022arekin alderatuta,eta dagoeneko pandemia baino lehen zituen balioak gainditzen ditu (% 8,43).

Hizkuntzak Autonomia Erkidegoka

Beste hizkuntzetako prestakuntza duten profesional gehiago behar dituzten autonomia erkidegoak hauek dira: Extremadura (% 15,25),Kanariar Uharteak (% 14,50),Balear Uharteak (% 14,21),Euskadi (% 13,10),Madrilgo Erkidegoa (% 12,84) eta GaztelaMantxa (% 12,025),guztiak Espainiako batez bestekoaren gainetik (% 11.81). Atzetik daude Katalunia (% 11,78),Andaluzia (% 11,67),Gaztela eta Leon

graduondokoak

(% 10,97),Asturias (% 10,67) eta Galizia (% 10,23).

Kontuan izan behar da prestakuntza honen eskariaren beherakada oso hedatua izan dela.Komunitate guztietan, hizkuntzak eskatzen dituzten lan eskaintza kopurua murriztu egin da. Jaitsierarik handienak Madrilgo Erkidegoan (-4,47 p.p.),Balear Uharteetan (-4,45 p.p.),Aragoin (-4,16 p.p.),Valentziako Erkidegoan (-3,83 p.p.) eta Katalunian (-3,75 p.p.) izan ziren.

Hizkuntzaren arabera,Madrilgo Erkidegoa da ingelesa eskatzen duten eskaintza-kontzentrazio handiena erakusten duena (% 81,70), gainerakoekin alderatuta.

Alemana bigarren tokira igo da,eta azken hamar urteotan frantsesa gainditu du lehen aldiz

Hizkuntzak sektorearen arabera

Sektorearen azterketan,arlo batzuk nabarmentzen dira non hizkuntzen eskaria ezinbestekoa ez den lanpostu batzuk betetzeko,baina eskakizun horren balioa ere handitu den azken urtean.Horixe da Nazioarteko Erakundeen (+% 21,87 2022rekin alderatuta),Bidaia eta Aduana Agentzien

(+% 15,60),Erkidegoko Erakundeen (+% 10,11),eta GKE eta Fundazioen (+% 22,92) eskaintzak.

Hizkuntza-prestakuntza duten hautagaiak eskatzen dituzten enpresen kopuruak,berriz,behera egin du nabarmen: Erauzketa Jarduerak (%-13,62),Administrazio Publikoa (%-7,34),Irakaskuntza/Prestakuntza (%-8,07),Bidaiarien Garraioa (%-4,22),Komunikabideak (%-2,96) eta Ikerketa (%-2,65).

Hizkuntzak arlo funtzionalaren arabera

Lehenengo tokian administrazio eta idazkaritza lanei dagokien arlo funtzionala dago (% 22,60),hau da,hizkuntzak eskatzen dituzten eskaintza gehien argitaratu dituena.Arlo honetako eskaintzetan garrantzia hamaika puntutan murriztu duen arren. Bigarren tokian,teknologia,informatika eta telekomunikazioen arloa dago (% 19,95),hazi den bakarra,eta non ingelesa den kasuen % 94,94an eskatutako hizkuntza,teknologiarekin lotutako jarduera guztietan hizkuntza hori menperatzen dela baieztatuz. Arlo juridikoa hirugarren tokian legoke,eskaintzen % 19,52k bigarren hizkuntza eskatzen dutela,eta laugarren postuan bezeroarentzako arreta (% 18,80).Ondoren,enpresen administrazioa (% 16,83) eta marketina,ko-

munikazioa eta edukiak (% 11,16) arlo funtzionalak daude.

Jaitsiera esanguratsuena Diseinuaren arlo funtzionalean izan da.2022an,lehen postuan kokatu zen,hizkuntzak eskatzen dituzten lan-eskaintzen % 70,73rekin,eta 2023an,hamargarren tokira jaitsi zen,eta 2022arekin alderatuta eskakizun horren presentzia 63 puntu murriztu du lan-eskaintzetan.Ingelesa da eremu honetako lan-eskaintzetan eskatzen den hizkuntza bakarra.

Hizkuntzak lanbide kategoriaren arabera

Zuzendaritza eta Erdi Zuzendaritzako postuak dira beste hizkuntza batzuk dituzten hautagaiak gehien behar dituzten kategoriak.Zuzendaritza-karguetarako lanpostuen % 20,27k bigarren hizkuntza eskatzen du (ingelesa, kasuen % 91,29an),eta erdi mailako zuzendaritzako lanpostu-zerrenden % 13,04k ere badute beren eskakizunen artean.Kasu honetan,% 85,04k ingelesez komunikatu ahal izatea eskatzen du,eta % 10,49k frantsesez. Beste hizkuntza batzuk eskatzen dituzten lanpostuen jaitsiera handiena lan eskaintza teknikoetan izan da. 2022an kategoria honetako guztizkoaren % 18,74 ziren bitartean,2023an % 12,76ra jaitsi ziren,ia ehuneko sei puntu gutxiago.

Lan-eskaintzetan gehien eskatzen diren hizkuntzen Top5-a

Unibertsitateko Aldizkaria

Globalizazioa eta lehia gero eta handiagoa den merkatu batean,gutxienez hizkuntza bat ikastea,ia betebehar bat da lana lortzeko prozesu zailean bazaude.Horregatik,artikulu honetan,enpresek gehien eskatzen dituzten hizkuntzak zein diren jakingo duzu.

Kontratatzaileek gehien baloratzen dituzten gaitasunetako bat hizkuntzak dira oraindik ere.Hori dela eta, erabakigarriak izan daitezke hautaketa-prozesu batean arrakasta izateko.Ziurtatu froga ofizialekin egiaztatzen duzula atzerriko hizkuntza baten ezagutza,eta sartu zure CVan!

Shakespeare-ren hizkuntzak giza baliabideen arduradunek gehien estimatzen dutena izaten jarraitzen du eta lan-munduan gehien eskatzen diren hizkuntzen sailkapenean ja-

rraitzen du.Munduan gehien ikasitako hizkuntza da eta gehien erabiltzen dena negozioetan,nazioarteko merkataritzan,harreman diplomatikoetan,ikerketan eta Interneten. Lan-eskaintzen % 92k hizkuntza hori (ahozkoa eta idatzia) menperatzea eskatzen du landu beharreko gaitasun profesionalen artean.

hizkuntza honek frantsesa gainditzen du gehien eskatzen direnen sailkapenean,aurreko bigarren eta hirugarren postuak trukatuz.Ez da harritzekoa, kontuan izanik herrialde honetako lan-merkatuaren indarra eta gaur egun duen protagonismoa Europako eta munduko ekonomian. Europa erdialdeko hizkuntzarik indartsuena da,jatorrizko hizkuntza gisa alemana hitz egiten duten europarren ehuneko handiarekin,eta hizkuntza ofiziala da Austrian,Suitzan,Luxenburgon eta Liechtensteinen.Industria,teknologia eta ingeniaritzari lotutako lanbideak hizkuntza honetan garatu ohi dira; beraz,alemana ikasteak sektore hauetan zure enplegagarritasuna areagotuko du.

Azken urteotan,alemanaren eskaria gero eta abiadura handiagoan hazten ari da,gehien eskatzen den hizkuntzetako bat baita.Hainbestez,lehen aldiz,

Inoiz ez da baztertu behar gehien eskatzen den hizkuntzetako bat delako. Frantsesak oraindik balio du beste 3.FRANTSESA

graduondokoak

Hizkuntza baliotsuenak Espainiako lan-eskaintzetan

IngelesaFrantsesaAlemanaItalieraPortugesaBesteak

Espaina 2023% 67,37% 12,79% 17,15% 2,99% 2,99% 9,79

Espaina 2022% 65,17% 17,38% 16,94% 2,64% 3,08% 4,81

Espaina 2021% 74,96% 17,32% 7,92% 1,27% 1,36% 3,32

Espaina 2020% 66,74% 12,27% 10,21% 2,67% 2,79% 5,32

Espaina 2019% 89,08% 15,15% 12,26% 4,02% 3,90% 8,43

Espaina 2018% 92,73% 11,08% 6,02% 1,76% 1,56% 5,17

Espaina 2017% 93,66% 6,85% 7,05% 0,84% 1,32% 9,03

Espaina 2016% 92,33% 7,24% 7,37% 0,81% 1,26% 8,91

Espaina 2015% 90,01% 7,21% 7,13% 0,78% 1,27% 8,16

Espaina 2014 % 89,52% 7,43% 7,32% 0,72% 1,21% 8,07

Iturria: Infoempleo-Adecco.

hizkuntza bat ikasteko orduan eta Europako espazioan lan egiteko hizkuntza garrantzitsuenetako bat da. Zeintzuk dira arrazoiak? Frantzia Europako zentro turistikoetako bat da eta Espainiaren ekonomia- eta inbertsio-bazkideetako bat da,eta horrek langile hirueledunak (gaztelania, ingelesa eta frantsesa) kontratatzeko interesa duten enpresek eskatzen duten hizkuntza bihurtzen du,batez ere Ostalaritza,Merkataritza eta Salmentak.

Ingelesa da oraindik ere giza baliabideetako arduradunek gehien estimatzen duten hizkuntza,eta lan-munduan gehien eskatzen direnen sailkapenean jarraitzen du

painian finkatzeko duten interes gero eta handiagoarekin.Gaur egun,ingelesaren ondoren bigarren hizkuntza komertzialatzat hartzen da.Beraz, mandarin txinera aukera ona da kontratatzaileen arreta erakarri nahi baduzu.

5.PORTUGESA

Ia 200 milioi hiztun natibo izanik, portugesa gero eta garrantzitsuagoa da.Brasil Latinoamerikan hazten ari

diren ekonomietako bat dela kontuan hartuta,enpresa asko herrialde honetan egoitzak ezartzen eta herrialde horrekin merkataritza-transakzioak mantentzen hastea eragin du.

Ahaztu gabe,Portugalek leku garrantzitsua betetzen duela mundu osoan espainiar esportazioen rankingean.Horrek guztiak hizkuntza honek hazkunde nabarmena izatea ekarri du.

Urteak dira hizkuntza hau nazioarteko merkatuetan gehien eskatzen diren hizkuntzen artean bidea egiten ari dena.Aurreikuspena da negozioen etorkizuneko hizkuntza bihurtuko dela. Txinako ekonomiaren hazkundeak, bere merkatu handiarekin batera,enpresa ugarik bere produktuak herrialde honetara esportatu nahi izatea dakar,gainera,Txinako enpresek Es-

4.MANDARIN TXINERA

Amatasun subrogatuak zailtasun gehiago izango ditu Espainian

Amatasun subrogatuaren aurkako neurri berriak: amatasun subrogatutik aldentzeko benetako aldaketa?

Fundación Orienta Zaitez Fundazioa

Amatasun subrogatua arazo konponezina izan da Espainian urteetan.Dilema etiko eta moralek inguratzen dute,debekatuta egon arren aurrera eramateko aukera ematen duten lege-zirrikituak dituen gai honen inguruan.Askotan oharkabean pasatzen den arren,noizean behin amatasun subrogatua lehen planora itzultzen da.

Hala izan zen joan den apirilaren 30ean,Justizia Ministerioak praktika honen bidez atzerrian jaiotako adingabeak zuzenean erregistratzea debekatzen duen jarraibide bat onartu zuenean.Honek,berriro ere,egungo egoera aldatzen du eta zenbait aldaketa dakarzkio amatasun subrogatu gisa ere ezagutzen denari.

Zer aldatu da lege mailan?

2006az geroztik,amatasun subrogatua legez kanpokoa da Espainian,eta 14/2006 Legeak emakumeen aurkako ugalketa-indarkeriatzat hartzen du."Emakume batek,kontratatzailearen edo hirugarren baten alde amaren afiliazioari uko egiten dionean,prezio batekin edo gabe,haurdunaldia adosten duen kontratua baliogabetzat joko da",la-

guntza bidezko ugalketa arautzen duen aipatutako testuaren arabera.

2006az geroztik,Espainian, legez kanpokoa da amatasun subrogatua,eta 14/2006 Legeak emakumeen aurkako ugalketa-indarkeriatzat hartzen du

Hori gutxi balitz bezala,2010eko sexu- eta ugalketa-osasunari eta haurdunaldiaren borondatezko etenaldiari buruzko legea erreformatu zuen 1/2023 Lege Organikoak debeku hori indartu zuen,"emakumeen aurkako ugalketa-indarkeria" gisa sailkatuz.Izan ere,Espainiako Kode Zibilak ezartzen du haurdun dagoen emakume batek ezin duela,inola ere,haurra entregatu erditzetik sei aste igaro baino lehen. Hala ere,jende asko agentzien bidez joaten zen praktika hori baimenduta zegoen atzerriko herrialdeetara,hala nola Estatu Batuetara,Kana-

uniemakume

dara,Errusiara edo Ukrainara (batez ere gerra aurretik),atzerriko emakumeek sortutako seme-alabak eskatu eta jasotzera eta,ondoren, Erregistro eta Notarioen Zuzendaritza Nagusiaren jarraibide baten bidez,adingabe horiek kontsulatuko erregistroetan izena ematera. Azken aldaketa honekin,aukera hori ez da gehiago baimentzen,eta maiatzaren 1etik aurrera, erregistroa gurasotasuna zehazteko ohiko prozeduren bidez bakarrik formalizatu ahal izango da: lotura biologikoen edo adopzioaren bidez. Era berean,indargabetuta geratzen dira kontsulatuko erregistroetan izena ematea ahalbidetzen zuten 2010eko eta 2019ko jarraibideak. Gobernuaren arabera,helburu nagusia Espainiako herritarrek praktika horren debekua Espainian "saihestu" eta atzerrian egitea eragoztea da, "mugimendu feministaren eta adingabeen babesaren alde egiten duten taldeen aspaldiko eskaera bat,emakumeen gorputzen eta haien semeaben gorputzen merkantilizazioa baitakar".

Neurri honekin,botere exekutiboak "adingabearen interes gorenak nagusitzea" bermatu nahi du,haien merkaturatzea saihestuz eta gurasotasuna ezartzeko eta ondoren Espainian erregistratzeko legezko prozedurak errespetatuz.

Elena Crespírentzat,perinatal psikologoa,subrogazioari buruzko ikertzailea eta 'El negoci dels nadons.La gestació subrogada' (Rayo verde) liburuaren egilea,aldaketa formal labur bat da: "Orain bi kideetako batek adopzioa egin behar du, bestea haurraren aita edo ama biologikoa bada, hau da,bietako baten gametoak badaude,besteak bai edo bai adoptatu behar du".

Horrek aldaketa bat ekarriko luke maila etikoan, gogorarazten baita "adopzio bat dagoenean,Espainian haurrari adoptatua dela azaltzeko eta bere jatorriaren berri emateko betebeharra dagoela",lehen ez bezala,non bi gurasoak "guraso biologikoak" izan zitezkeen erregistroan. Psikologoak adierazten du guraso bakarra badago eta bikoteak atzerrian amatasun subrogatua erabiltzen ez badu,"legezko ihesbide" bat dagoela "gurasotasun biologikoa frogatzeko"."Ulertzen dut haurtxoarekin benetako lotura biologiko edo genetikorik ez badago,hemen adopzioa egon behar dela; beraz,adopzioa baldin badago,azaldu egin behar da",dio.

Orain arte,atzerrian subrogazio bidez jaiotako haurrak Erregistro Zibilean inskribatu zitezkeen baldin eta baldintzak betetzen baziren,hala nola emandako baimenaren eraginkortasuna bermatzen duen epai judizial bat aurkeztea edo, exequatur izenekoa,atzerriko epai baten aitortza.

Presidentetza,Justizia eta Parlamentu Harremanetarako Ministerioak hartutako neurri hau Auzitegi Gorenaren 2024ko abenduko osoko bilkurak emandako epaiaren ondoren dator,zeinak AEBetako epai baten exequatur-a ukatu baitzuen,kontratua "nuloa eta Espainiako esparru juridikoaren aurkakoa" zelakoan.

Gobernuak adingabe horiek kontsulatuetako erregistroetan zuzenean erregistratzeko debekua onartu du

Hala ere,ez da ezinezkoa izango adingabe hauek erregistratzea.Horretarako,EFEk jakinarazi duenez,adingabearekin Espainiara bidaiatu beharko dute eta dagokien pasaportea eta baimenak lortu beharko dituzte jaio ziren herrialdeko agintariengandik.

Behin Espainian sartuta,gurasotasuna "guraso izateko asmoa duten" baten gurasotasun biologikoaren eta "ondorengo adopzio-gurasotasuna berme nahikoak dituen familia-unitate baten existentzia frogatzen denean".

Gainera,EFEren arabera,erregistro zibilek ohartarazi dute atzerriko erregistro-ziurtagiriak,haurraren jaiotzari buruzko mediku-ziurtagiri batekin batera doan adierazpen soil bat edo dagokion herrialdeko agintari judizialen epai irmo bat ez direla onartuko dokumentu baliodun gisa. Crespík aldaketa hau “praktikan gauza handirik aldatuko ez duen zerbait” dela uste du."Azken finean,beste lege-zirrikitu bat izan liteke,eta horren bidez,arazo handiena den amaordeen industriak etekina ateratzen jarraituko du bertara jotzen duten familien,baita amaordeen eta haurtxoen ahultasunetik ere",dio.

unieskubideak

Haur eta gazteen transexualitatea hizpide Bilbon

Europako hainbat herrialdetako profesionalak maiatzaren 5ean eta 6an elkartu ziren Bilbon beren ezagutzak partekatzeko eta errealitate horren inguruko ebidentzia zientifikoak azaltzeko Naizen elkartearen lehen nazioarteko biltzarrean

Maiatzaren 5ean eta 6an,Haur eta Gazteen Transexualitatearen inguruko Lehen Nazioarteko Biltzarra izan zen Bilbon,Naizen familien elkarteak antolatuta.Europako hainbat herrialdetako ikerlari eta profesional nabarmenak izan ziren bertan. Imanol Pradales lehendakariak irekiera egin ondoren,astelehenean,hilak 5,eztabaida-mahaietan eta hitzaldietan haurtzaro transen inguruko ebidentzia zientifikoez hitz egin zen; ikuspegi teoriko desberdinak jorratu ziren,baita osasunari arreta emateko ereduak ere,eta joan-etorrien norabide-aldaketak eta horien inplikazioak aztertu ziren,gori dauden gaiak.

Asteartean,hilak 6,ikastetxeetan trantsituak era egokian laguntzeari buruz eztabaidatu zen,bai eta bitarrak ez diren haur eta gazteei buruz ere. Ondoren,jasotako 30 baino gehiagotatik hautatu diren 12 komunikazioen txanda izan zen,Frantziatik edo Norvegiatik etorritako egileena barne. Azkenik,belaunaldi ezberdinetako trans pertsonen haurtzaroko bizipenak entzun ahal izan ziren eta zortzi familien elkarteen mahai batek itxi zuen kongresua.

Naizen Euskadiko eta Nafarroako adingabe transexualen familien elkartea pozik agertu zen bil-

tzarraren arrakastarekin,izan ere,eskuragarri zeuden 380 lekuak izena emateko epea amaitu aurretik agortu ziren.Bilkura honen helburuak ziren haur eta gazte transexualitatearen inguruko ebidentzia zientifikoa bateratzea,hainbat ikuspegitatik eztabaidatzea eta errealitate horri esparru akademikotik eta ezagutzatik heltzea. Ekitaldia Bilboko Udalarekin eta Eusko Jaurlaritzarekin batera antolatu zen eta EAEko hiru Foru Aldundien,Osakidetzaren,Kutxabanken,Eitbren,Euskal Herriko Unibertsitatearen eta Nafarroako Unibertsitate Publikoaren babesa zuen.Gainera,45 erakunde laguntzaile baino gehiago atxiki ziren,hala nola elkargo profesionalak,elkarteak,etab.

Ikuspegi teoriko desberdinak jorratu ziren,baita osasunari arreta emateko ereduak ere

Eztabaida beharra

Transgenero haur eta nerabeen inguruko gizarteeztabaida gero eta handiagoak hausnarketa bateraturako espazioak eskatzen ditu ikuspegi desber-

Fundación Orienta Zaitez Fundazioa

unieskubideak

dinetatik (soziologikoa,psikologikoa,sexologikoa, psikiatrikoa,hezkuntza-arlokoa,endokrinologikoa, etab.),baita ezagutza akademiko,profesional eta esperientzialaren arteko truke eta eztabaida handiagoa ere,haur eta nerabe hauen prozesu biografikoetan sortzen diren beharrei erantzuteko eta laguntzeko helburu komunarekin.Beharrezkoa da diziplina arteko elkarrizketa bat sortzea,errealitate horien ulermenean aurrera egiteko aukera emango diguna,balizko desadostasun teoriko eta epistemologikoen gainetik edo,agian zehatzago esanda, ikuspegi eta ikuspegi desberdinen aberastasunari esker.

Helburu sinple honekin,hau da,haur eta nerabe transen errealitatea ulertzea ahalik eta modurik onenean lagundu ahal izateko,aurkeztu zuen Naizen elkarteak Haur eta Nerabe Transen I.Naizen Nazioarteko Kongresu hau,hainbat arlotako ordezkariak bildu zituena: ikerketa,hezkuntza,lan eta gizarte hezkuntza,psikologia,sexologia,psikiatria, endokrinologia,soziologia,etab.,aktibistak,senideak eta haur eta nerabe transen egoerarekin interesa duten eta konprometitutako pertsonak bilduz. Hainbat panel eta hitzaldik gai garrantzitsuak jorratu zituzten,hala nola ikerketaren egungo egoera,hausnartuz zer izan daitekeen ebidentziatzat eta zer ebidentzia dugun gaur egun trans haur eta nerabeei buruz.Ikuspegi teoriko desberdinak eta ikuspegiak,osasun zerbitzuen laguntza,eskola ingurunearen laguntza,trantsizioetan norabide aldaketei buruzko gogoetak eta errealitate ez-bitarrak.Lehen eskuko esperientzietarako eta familia elkarteen ahotsak entzuteko lekua ere izan zen.

Naizen

Naizen Araba,Bizkaia,Gipuzkoa eta Nafarroako adin txikiko transexualen familiak biltzen dituen elkarte bat da.Bere helburuak hauek dira:

1. Haur eta gazte transexualen familiei transexualitatearen inguruko laguntza eta heziketa.

2. Haur eta gazte transexualen eta haien familien errealitatea ezagutzera ematea,beraien eskubideen eta aldarrikapenen zabalkundea egitea eremu desberdinetan.Batez ere,haur eta gazte

transexualentzat garrantzitsuak diren eremuetan: heziketan,osasun arloan,arlo sozialean,kulturalean eta kiroletakoan,baita arlo juridikoan eta komunikabideetan ere.Horrela,transexualitatearen despatologizazioa eta aniztasunean oinarritutako onarpena lortzeko bideak jarriz.

3. Hezkuntzan eta haur eta gazte transexualekin esku hartzen duten profesionalentzako informazioaren transmisioa eta trebakuntza.Halaber,adin txikiko transexualen inguruko ikerketetan eta ikasketetan parte hartzea.

4. Adin txikiko transexualen eskubideen eta interesen defentsa eremu guztietan,nola administrazioan zein justizian,eta,horrekin batera,adin txikiko transexualen onerako egokiak diren legezko erreformen sustapenean eragile izatea.

Eskuragarri zeuden 380 lekuak izena emateko epea amaitu aurretik agortu ziren

Naizen elkarteak,besteak beste,eginkizun hauek ditu:

1. Familien artean elkarrekiko laguntza sare bat eratzea,seme-alabei laguntza hobea eskaintzeko aholkuak emateko eta elkar babesteko.

2. Hitzaldi irekiak zein formakuntza espezifikoak antolatzea,familientzat eta haur eta gazte horiekin kontaktuan dauden profesionalentzat.

3. Hitzaldi,ikastaro,mahi-inguru eta abarretan parte hartzea.

4. Transexualitate egoeran dauden haur eta gazteekin erlazioa duten edozein arloko profesionalei informazioa,formakuntza eta laguntza ematea.

5. Komunikabideei testigantza eskaintzea,etxeetan bizi den errealitatea ezagutzera emateko.

6. Seme-alabak ordezkatzea,beraien eskubideen aldarrikapenean administrazio- eta justizia-arloetan eta haiek babesteko lege-erreformen sustapenean.

Musikako mitoak Bilbon

BBK Bilbao Music Legends Fest jaialdiak bere zortzigarren edizioa egingo du ekainaren 13an eta 14an Bilbao Arenan

Unibertsitateko Aldizkaria

BBK Banku Fundazioak eta Bilboko Udalak babesten duten eta Dekker Eventsek antolatzen duen BBK Bilbao Music Legends Fest jaialdiak salgai ditu dagoeneko bere bonuak.

ALAN PARSONS da BBK BILBAO MUSIC LEGENDS FESTaren zortzigarren ediziorako baieztatutako lehenengo kartelburua.Musikaren ikono ospetsu eta rock progresiboaren maisu hori soinu-ingeniari aritu da artista ugarirekin: The Beatles,Pink Floyd, The Hollies,The Wings…Grammy bat irabazi eta 13 izendapen jaso ditu, baita beste sari asko ere.Ia 70 disko argitaratu ondoren,Alan Parsons Live Project delakoarekin etorriko da jaialdira.Hala,Bilboko entzuleek aukera izango dute haren show ikusgarriaz gozatzeko.2022ko “Legends” ean,artistaren osasun-arazoak zirela-eta, bertan behera geratu zen emanaldia.

Alan Parsonsen iragarpenari,LITA FORD britainiar-estatubatuarrarena gehitu behar zaio.Metalaren erregina,“Rock Gitarraren Lehen Dama”, Los Angelesko (AEB) The Runaways emakume-talde berritzailearen sortzaileetakoa eta gitarra-jotzaile ohia. Ia 50 urteko ibilbidean,hamaika sari eta aitortza jaso ditu,baita “Emakumezko Rock Abeslaririk Onena” Grammy sarirako 2 izendapen ere. “Legends”-aren agertokira SAMANTHA FISH (Kansas,AEB) ere igoko da bere rock-blues zeharo gordin eta kementsuarekin.Zenbait artista handiri lagundu izan die haien biretan, hala nola Slash (Guns & Roses) eta Rolling Stonesi,eta aurten Grammy saria irabazteko hautagaia izan da, “Death Wish Blues” lanari esker.Azkenik,baieztatutako lehen taldeen multzoaren barne,halaber,SEX MU-

SEUM madrildarrak daude.Malasañatik datoz,“40 urteurren” bira betean,agertokian ezin indartsuago,betiko hit mordoa eta beren disko berriaren zenbait aurrerapen dituen zuzenekoan.

Horrela,badator berriro BBK Bilbao Music Legends Fest jaialdia,2025eko ekainaren 13an eta 14an,Bilbao Arena musikaren eta entretenimenduaren epizentro bihurtzeko.Jaialdia jadanik ondo finkatuta dago eta hitzordu saihestezina da Bilboko kultur egutegian.Gainera,askotariko entzule grinatsuak biltzen ditu bere programaziori esker: nazioartean,estatuan eta maila lokalean ospea duten artisten konbinazio landuaz.

Jaialdia Bilbao Arenan izango da,2025eko ekainaren 13an eta 14an

Legendazko bi egunetan zehar,musika ez ezik hiribilduak kulturaren alde egindako apustua ere ospatuko duen jaialdia hartuko du Bilbok.Adin guztietarako giro egokia duen ekitaldi hau funtsezko bihurtu da hiria kulturalki aberasteko,eta erreferentea da musikaren alorrean.Gainera,belaunaldi guztien parte-hartzea sustatzeko konpromisoari eutsiz,sarrera doakoa izango da 14 urtetik beherakoentzat (baita adin hori dutenentzat ere).

BBK Bilbao Music Legends Fest jaialdiak ingurumenaren iraunkortasunaren aldeko konpromiso irmoa duela erakutsi du,eta,horrenbestez,zenbait ekimen ekolagunkoi inplementatu ditu,hala nola bere karbono-aztarna

gutxitzea,material birziklagarriak erabiltzea eta garraiobide jasangarriak sustatzea.Ihobek garatutako Erronka Garbia-Ekitaldi Jasangarria metodologiari jarraituz,jaialdiak lan egiten du, orobat,bertaratzen direnak ingurumena zaintzearen garrantziaz kontzientziatzeko.Konpromiso irmo horri esker,“Ingurumenerako Ekimen Jasangarriaren Ziurtagiria” jaso du. Antolatzaileek hurrengo edizioaren kartela osatuko duten gainerako izenen berri emanez joango dira,eta, hala,are gehiago sendotuko da jaialdiaren ospea.Izan ere,nazioarteko zenbait mito handi izan dira bertan: Bob Geldof,Chris Isaak,Deep Purple, Graham Nash,Imelda May,Jeff Beck,Jethro Tull,John Cale,Mavis Staples,Nina Hagen,Paul Carrack, Status Quo,Steve Winwood,Steven Van Zandt,The Beach Boys,The Pretenders,The Waterboys eta Van Morrison,beste askoren artean.

VOODOO CHILD: Tokiko talentua, protagonista

Tokiko eszenarekin duen konpromisoari leial,BBK BILBAO MUSIC LEGENDS FESTek talentu berriarentzako espazio garrantzitsua gordeko du berriz ere Voodoo Child agertokian, Bilbao Arenako kanpoko zabalgunean.Edizio honetan,ostiralean,Colajets, Head Holes eta Sonic Trash arituko dira,eta larunbatean,berriz,Los Retros, The Cherry Boppers eta Ziraun.

Informazio gehiago: www.musiclegendsfestival.com

Badator berriz Poltsiko Antzerkia

Aurten,maiatzaren 8tik 25era egingo da Donostian

Unibertsitateko Aldizkaria

Poltsiko Antzerki Jaialdia formatu txiki eta ertaineko antzerki-ikuskizunen erakustaldia da,eta urtero egiten da Donostiako auzoetako taberna eta lokaletan.2025ean maiatzaren 8tik 25era izango da.

Poltsiko Antzerkiko programak musika eta umorea,antzerkia,magia edota bakarrizketak bateratzen ditu, eta zaleei zein gune eszeniko tradizionaletara joateko ohitura handirik ez duten ikusleei ere antzerkia hurbiltzea du xede.Jaialdiaren lehenengo edizioa 1991n egin zen.

Poltsiko Antzerkiko programak musika eta umorea,antzerkia, magia edota bakarrizketak

bateratzen ditu

Sorkuntza saria

Poltsiko Antzerkiaren alorrean euskarazko sorkuntzak bultzatzeko XV. Sorkuntza saria proiektu deialdiak baditu dagoeneko irabazleak.Jasotako proiektuen artean,epaimahaiak lehen saria eman dio 'Igogailu batean amaitu zen mundua' antzezlanari,eta bigarren saria,'Adriene Bergson-

Johnson edo Euskal kulturak iraultza behar du!' antzezlanari. 'Igogailu batean amaitu zen mundua'

Donostiako AmaHiru konpainiak aurkeztutako komedia izan da aurtengo irabazlea.Iñaki Cid antzerkigile eta aktorearen gidaritzapean,Eneritz Sanchez eta Iñigo Elosegi elkartu dira proiektu honen lantaldea osatzeko. Hona hemen sinopsia: Idoia eta Julen igogailu txiki batean topatzen dira bakoitzak bere aldetik lagun batzuen etxean egindako afari baten ostean. Biek zabor poltsak daramatzate.Ez dute elkar ezagutzen baina beraien bizitza betirako lotuta geratuko da. Bat-batean igogailua geratu eta behera jauziko da.Idoia eta Julen,konortea galdu ondoren,igogailuan esnatuko dira ahots batek hitz egiten

diela.Igogailuen enpresako larrialdi zerbitzuetako langilea da,eta berak iragarriko die orain dela 2 ordu munduan hutsegite masibo bat egon dela eta mundua,ezagutzen zuten bezala behintzat,amaitu egin dela.

'Adriene Bergson-Johnson edo Euskal kulturak iraultza behar du!'

Baionako Itzuli konpainiaren eskutik, Maryse Urrutyk eta Martin Antxiak idatzi eta zuzendutako bakarrizketa izan da aurtengo finalista.Maryse Urrutyk antzeztuta,Adriene BergsonJohnson enpresagintza eta garapen pertsonalaren inguruko aholkuak trufatzen dituen fikziozko pertsonaia da. Adrienen pertsonaia pentsamendu neo-liberalaren metafora bihurtuko da,eta bere enpresaburu ikuspegi eta errealitatearen arteko desoreka izango da ikuskizunaren umore iturria.

Saria

Antzezlanak garatzeko eta ekoizteko, proiektu irabazleak 2.500 euroko ekarpena jasoko du eta finalistak,aldiz,2.000 eurokoa.Saritutako lanak hurrengo Poltsiko Antzerki Jaialdiaren barruan estreinatzeko eta antzezteko konpromisoa hartuko dute irabazleek eta finalistek.Bakoitzak lau emanaldi egingo ditu,eta horien truke,3.000 euro jasoko ditu proiektu irabazleak,eta 2.500 euro finalistak.

Marsó,Herrera eta Dicenta,Iruñan

Silvia Marsó ('Claveles'),Lola Herrera eta Natalia Dicenta ('Camino a la Meca') Gayarre Antzokian izango dira maiatzean zehar

Unibertsitateko Aldizkaria 'Claveles'

Krabelinen Iraultza bete-betean,Espainiako hiru ikasle gazte,Violeta, Javier eta Ramón,Lisboara joango dira,demokraziaren jaiotzea zuzenean bizi-tzeko.50 urte geroago,Javierrek bisita egingo dio Violetari, krabelin-sorta batekin.Ramón,Violetaren bikotekidea,hil berri da.40 urte daramatzate elkar ikusi gabe, eta ezinikusiak eta isiltasunak ugari dira.Javier isildutako guztia azaltzeko prest iritsiko da,baina ez du irudikatu ere egingo Violetak ezkutuan duen guztia.Iragana hedatu egingo da,traizioak eta maitasunak,desira politikoak eta utopia galduak.Iragana eta oraina nahastuko dira,eta bai pertsonala eta politikoa dena ere.

❚ Egunak eta ordutegiak: Maiatzak 11,19:00.

❚ Prezioak: 22€/17€/10€.

❚ Egiletza: Emma Riverola.

❚ Zuzendaritza: Abel Folk.

❚ Antzezleak: Abel Folk,Silvia Marsó.

❚ Eszenografia eta argiztapena: Paco Azorín.

❚

Patricia

'Camino a la Meca'

Lola Herrera Gayarrera itzuliko da, berriro ere publikoa liluratzeko,aurretik “Cinco horas con Mario” edo “Adictos” berriagoarekin egin zuen moduan.Oraingo honetan,benetako emakume batean inspiratuta dator, Helen Martins,zeina bere garaiko estamentu guztien aurka jaiki zen.

❚ Zuzendariaren oharrak: "Proiektu batean murgiltzeko aurkitzen dudan arrazoi nagusietako bat,betiko hunkituko nauten pertsonak ezagutzeko eta haiekin esperientziak partekatzeko aukera izango dudala jakitea edo antzematea.Zorte handia izan dut artista itzelen maitasun eta konplizitatea edukitzeagatik.Inspirazio-iturri dira".

"Lola Herrerarekin maitemindu nintzen topaketaz topaketa.Gakoa halako emakume baten mailako material bat aurkitzean zetzan,berak hitz egin nahi zuen guztia nolabait irudikatuko zuena.Eta nik berarekin".

"Athol Fugard-en “El camino a la Meca”,benetako emakume batean inspiratuta dago,Helen Martins, zeina bere garaiko estamentu guz-

tien aurka jaiki zen.Desira lortu nahi duen izakia,adin edo belaunaldi bakar bati ere ez dagokion inspirazio-argia.Ziurtasunak baino gehiago galderak nahiago dituen norbait, bere askatasuna eta autonomia balioesten dituena,bere garaiari eta inguruan duenari aurre eginez".

Lola Herreraren 'Camino a la Meca' benetako emakume batean inspiratuta dago,Helen Martins

❚ Egiletza: Athol Fugard.

❚ Bertsioa eta zuzendaritza: Claudio Tolcachir.

❚ Antzezleak: Lola Herrera,Natalia Dicenta,Carlos Olalla.

❚ Eszenografia: Alessio Meloni.

❚ Jantzitegia: Pablo Menor.

❚ Argiztapena: Juan Gómez Cornejo.

❚ Egunak eta ordutegiak: Maiatzak 23,20:00. Maiatzak 24,20:00. Maiatzak 25,19:00.

❚ Prezioak: 24€/19€/10€.

Jantzitegia:

Monné.