Annual Report 2014
PUBLIC DEBT MANAGEMENT OFFICE
หนี้ขององคกรปกครองสวนทองถิ่น กับภาระทางการคลัง : เสี่ยงหรือไมเสี่ยง ? นายฐิติเทพ สิทธิยศ เศรษฐกรชํานาญการพิเศษ นางสาวอรนุช ใจดี นักวิชาการคลังปฏิบัติการ
ในการพัฒนาทองถิ่น องคกรปกครองสวนทองถิ่น (อปท.) ไดรับงบประมาณรวมทั้งเงินอุดหนุนจากรัฐบาล เปนหลัก ประกอบกับใชรายไดที่ อปท. จัดเก็บได อยางไรก็ดี หากรายรับไมเพียงพอกับรายจาย อปท. สามารถกอหนีไ้ ดเอง ซึง่ การกอหนีน้ นั้ สามารถดําเนินการได โดยการออกพันธบัตร การกูเงินจากธนาคารพาณิชยและ/หรือสถาบันการเงิน และ การกูเงินจากหนวยงานภาครัฐ เปนตน ทั้งนี้ ขึ้นอยูกับ กฎหมายจัดตั้ง อปท. นั้น ๆ วาใหอํานาจ อปท. กอหนี้ได โดย วิธีใด ซึ่งหนี้ที่ อปท. กอ หากนําไปใช ในโครงการที่กอใหเกิด ประโยชนตอทองถิ่น ก็อาจสงผลให อปท. สามารถเก็บภาษี และ/หรือมีรายไดอื่นมาชําระคืนหนี้ที่กอได แตถาหนี้ที่ อปท. กอนั้น ไมไดนําไปใช ในโครงการที่เปนประโยชนหรืออาจ เกิดเหตุการณที่ไมคาดการณมากอนลวงหนา สงผลให ทายทีส่ ดุ แลว อปท. ไมสามารถจัดเก็บหรือไมมรี ายไดมาใชคนื หนีท้ กี่ อ ไว หนีท้ ี่ อปท. กออาจเปนภาระตอประชาชนในทองถิน่ และตอรัฐบาล ซึ่งในปจจุบัน การกอหนี้ของ อปท. ยังขาด
การกํากับดูแลและติดตามผล รวมทั้งการบริหารความเสี่ยง ที่ชัดเจนจากหนวยงานภาครัฐและจาก อปท. เอง (วิสุทธิ์ จันมณี, 2555) ในการกํากับดูแลและติดตามผลการกอหนี้ รวมทัง้ การ บริหารความเสี่ยงหนี้ของ อปท. จากหนวยงานภาครัฐและ จาก อปท. นั้น จําเปนอยางยิ่งที่หนวยงานที่เกี่ยวของจะตอง มีขอมูลการกอหนี้ของ อปท. ที่ถูกตองครบถวนสมบูรณ ใหมากทีส่ ดุ เทาทีจ่ ะเปนไปไดและอยูในรูปแบบทีเ่ ปนประโยชน ต อ การวิ เ คราะห ทั้ ง ในระดั บ จุ ล ภาคและระดั บ มหภาค พศุตมณิชา จําปาเทศ และคณะ (2555) ตั้งขอสังเกตวา ขอมูลการกูเงินและสถานะหนี้ของ อปท. เปนขอมูลที่สําคัญ ทําใหทราบถึงขนาดและศักยภาพของการกอหนี้ของ อปท. แตละแหงและในภาพรวมของประเทศ การมีขอมูลการกอหนี้ ของ อปท. ที่ครบถวนทําใหหนวยงานตาง ๆ ที่เกี่ยวของ สามารถนําไปประกอบการกําหนดระเบียบและหลักเกณฑ ที่ใช ในการกํากับดูแลการกูเงินของ อปท. ใหมีความรัดกุม และสอดคลองกับสถานการณ นอกจากนี้ ขอมูลการกูเงิน และสถานะหนี้ของ อปท. ยังมีความสําคัญตอการประเมิน ภาพรวมของสถานะหนีข้ องประเทศ และการดําเนินนโยบาย กํากับหนี้สาธารณะของประเทศใหเปนไปในทิศทางที่เหมาะสม แมวาในปจจุบัน หนี้ของ อปท. ในสวนที่ทองถิ่นมีอํานาจ ตามกฎหมายในการก อ หนี้ ไ ด เ องจะไม ถู ก นั บ รวมอยู ใ น หนี้สาธารณะ1 แตหากทองถิ่นมีการผิดนัดชําระหนี้ ผลของ การผิดนัดชําระหนี้นั้นทายที่สุดแลวรัฐบาลอาจตองเขามา รับภาระและกลายเปนหนี้สาธารณะซึ่งอาจสงผลกระทบตอ ฐานะการคลังของรัฐบาลและความเสี่ยงตอเศรษฐกิจไทย ในภาพรวมได
1
หากตีความตามพระราชบัญญัติการบริหารหนี้สาธารณะ พ.ศ. 2548 มาตรา 25 หนี้ของ อปท. จะถูกนับรวมเปนหนี้สาธารณะในกรณีที่กระทรวง การคลังกูเพ�อนํามาให อปท. กูตอเทานั้น หนี้ที่ อปท. กูตามกฎหมายจัดตั้ง อปท. ไมถือวาเปนหนี้สาธารณะ แตเปนภาระผูกพันแฝงทางการคลัง (Implicit Contingent Fiscal Liabilities)
81