“Wij hebben Rusland gepest en geïrriteerd, en nu slaat het toe”
Astrofysicus en auteur Gerard Bodifée stoort zich aan de ‘oorlogsretoriek’ in het Westen. “Deze oorlog staal komt voort uit domheid”, vindt hij.
Volgens hem had de Russische invasie in Oekraïne voorkomen kunnen worden. “Men zegt altijd dat Poetin een bedreiging vormt voor ons, maar niemand lijkt zich hier af te vragen of wij misschien niet méér een be dreiging vormen voor Rusland dan Rusland voor ons.”
In zijn nieuwe boek pleit Bodifée voor een wereld zonder oorlog. “Begin er niet aan”, is zijn uitdrukkelijke pleidooi. “Oorlog loopt altijd slecht af voor iedereen.” Tijdens het gesprek legt de auteur uit dat staten niet zomaar het recht hebben om zichzelf “ten koste van elke prijs” te verdedigen. In zijn ogen was geen enkele oorlog in de geschie denis gerechtvaardigd, zelfs de Tweede Wereldoorlog niet. “Natuurlijk moesten we Hitler bestrijden, volkomen akkoord. Maar op deze manier? Zestig miljoen do den en dan durven we spreken van een over winning. Vind jij dat juist?”
GERARD BODIFÉE, ASTROFYSICUS EN FILOSOOF
in Syrië
Op blz. 12 leest u hoe de Syrische kustregio bloedrood kleurt na de gebeurtenissen van afgelopen week. Journalist Jens De Rycke brengt verslag uit over de aanvallen tegen de alawitische minderheid in het land. De islamitische strijders van Hayat Tahrir al-Sham (HTS) willen hun macht behouden na de val van Assad. Getuigenissen beschrijven executies en plunderingen, maar de internationale gemeenschap reageert vooralsnog niet.
Ook christelijke minderheden in het land vrezen voor vervolging, maar zij worden vooralsnog niet geviseerd door de HTS-strijders. Dat zegt Open Doors, de internationale organisatie die ondersteuning biedt aan christenen in landen waar christenvervolging voorkomt. Open Doors houdt bij in welke landen christenvervolging het hevigst is. Syrië staat in deze lijst op de achttiende plek, maar vandaag zijn er geen aanwijzingen van concrete vervolgingen door HTS. Op sociale media circuleren berichten dat christenen geviseerd zouden worden, maar volgens Open Doors is dat vandaag niet het geval. Er zijn vier christelijke mannen gestorven in de regio waar het geweld plaatsvond – een van hen werd geraakt door een verdwaalde kogel. “We hebben geen bewijs dat zij werden gedood vanwege hun geloof”, aldus de gerenommeerde organisatie. De woordvoerder ter plaatste geeft nog mee dat de valse berichtgeving gelovigen ter plekke in gevaar brengt. “Toen een christelijke ngo onlangs een rechtszaak begon tegen de nieuwe Syrische president, riep de Syrische regering een bisschop van dezelfde denominatie als de ngo op het matje om te vragen waarom christenen zo tegen de president zijn. En dat kan vreselijke gevolgen hebben voor de christelijke bevolking, die waarschijnlijk niets te maken had met de geruchten.”
8-9
Europa investeert 4,4 miljard euro in ‘groene en rechtvaardige energietransitie’ in Zuid-Afrika
Wie zou verwachten dat de Europese Commissie in de huidige geopolitieke context op de kleintjes let, komt bedrogen uit. Terwijl de lidstaten 650 miljard euro aan bijkomende defensie-investeringen moeten zien te financieren, kondigde Commissievoorzitter Ursula von der Leyen vorige week een investering van 4,7 miljard euro in Zuid-Afrika aan. Daarvan gaat 4,4 miljard euro naar projecten ter ondersteuning van een ‘groene en rechtvaardige energietransitie’ in het land.
Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen en Europees president Antonio Costá woonden vorige week donderdag de ‘EU-South Africa Summit’ in de Zuid-Afrikaanse hoofdstad Kaapstad bij. Die had tot doel om het strategische partnerschap tussen beide partijen te versterken. Dat staat te lezen in een persbericht op de website van de Commissie.
Op de top werd onder meer beslist om de onderhandelingen over een nieuw handelsakkoord op te starten. De EU en Zuid-Afrika zullen voortaan ook sterker samenwerken op het vlak van kritieke grondstoffen. Als blijk van goede wil kondigde Von der Leyen alvast een investering van 4,7 miljard euro in Zuid-Afrika aan. Het gros daarvan, 4,4 miljard euro, gaat naar investeringen ter ondersteuning van de ‘groene en rechtvaardige energietransitie’ in het land.
De middelen zijn afkomstig uit het zogenaamde ‘Global Gateway Investment Package’ van de Europese Commissie. Dat investeringsplan is in totaal goed voor een bedrag van 150 miljard euro. Daarmee wil de Commissie Afrika ondersteunen om een ‘sterke, inclusieve, groene en digitale transformatie’ door te maken.
Sinterklaaspolitiek
Onder meer auteur en historicus Joren Vermeersch, die sinds kort aan de slag is als adviseur op het kabinet van minister van Defensie Theo Francken (N-VA), uitte op X zijn ongenoegen over de gang van zaken. Hij verwijst daarbij naar de uitdagingen op het vlak van industrie, defensie en energie, die Europa momenteel het hoofd moet zien te bieden. “Sinterklaas spelen aan de andere kant van de wereldbol, met miljarden (!) euro’s belastinggeld, is van de pot gerukt als je weet hoe zwaar de opdracht is waar we voor staan”, hekelt hij.
Ook het feit dat de EU 4,4 miljard euro schenkt aan een land dat geleid wordt door het antiblanke, corrupte en pro-Chinese (en daardoor pro-Russische) African National Congress (ANC), zet kwaad bloed bij Vermeersch.
We kunnen ons geen groene naïviteit meer veroorloven
Wie na het debacle met onze energievoorziening had gehoopt dat de groenen hun lesje wel hadden geleerd en voortaan het gezond verstand zouden laten zegevieren, is eraan voor de moeite. Terwijl de Amerikaanse militaire paraplu boven Europa dichtklapt, maken de groenen zich vooral zorgen over de klimaat- en milieu-impact van de miljardeninvesteringen in defensie.
Eerder deze week raakte bekend dat Defensie een nieuwe legerbasis zal bouwen in Ursel, vlak bij het Oost-Vlaamse Aalter. Zo’n duizend militairen moeten er onderdak kunnen vinden. Een nieuwe legerbasis lijkt u, gelet op de huidige geopolitieke situatie, waarschijnlijk een goed idee. Dat vinden wij ook. Maar bij Groen is men kennelijk een andere mening toegedaan. Dat de kazerne in het Drongengoedbos zal worden opgetrokken, is een doorn in het oog van lokaal oppositielid en Vlaams fractieleider Mieke Schauvliege (Groen). Zij is niet van plan om de ‘oorlogsretoriek’ van minister van Defensie Theo Francken (N-VA) de rust in het door Vlaanderen en Europa beschermde natuurgebied te laten verstoren. Groen denkt er zelfs aan om stappen te ondernemen tegen de plannen. Is de bezorgdheid over het natuurgebied echt de belangrijkste reden waarom Groen zich verzet tegen de komst van een nieuwe kazerne? Of spelen er andere ideologische redenen mee? Vorige week nog uitten vijf voormalige Groen-mandatarissen in een opiniestuk in De Morgen hun ongenoegen over wat zij ‘de waanzin van de oorlogsretoriek’ noemen. Ze drukken onder meer de vrees uit dat de miljardeninvesteringen in defensie tot gevolg zullen hebben dat de pauzeknop wordt ingedrukt in de strijd tegen de klimaatopwarming en de afbraak van de biodiversiteit. Een van de ondertekenaars van het opiniestuk is niemand minder dan Mieke Vogels. Zij pleitte al in april 2022, twee maanden na de Russische invasie van Oekraïne, voor diplomatiek overleg tussen de toenmalige Amerikaans president Joe Biden en zijn Russische tegenhanger Vladimir Poetin. Ook wij hopen vandaag dat er zo snel mogelijk een onderhandelde oplossing uit de bus komt. Maar de reden waarom Vogels zo graag een duurzame entente met het Oosten wil, doet de tenen krullen: ze pleit voor een gezamenlijk klimaatbeleid met Rusland en China. De groene naïviteit was een luxe waarvan sommigen tot het begin van de oorlog in Oekraïne verkeerdelijk dachten dat we ze ons konden permitteren. Vandaag weten we gelukkig beter, met dank aan ex-minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen). De manier waarop zij onze energievoorziening heeft mismeesterd, met de sluitingen van Doel 3 en Tihange 2 als absolute dieptepunten, heeft ons keihard met de neus op de feiten gedrukt. De gevolgen zullen zich nog lang laten voelen. Denk maar aan de kostenexplosie van het energie-eiland op de Noordzee, waarvoor u binnenkort zal opdraaien, of de blijvende onzekerheid over onze energiebevoorrading in de winters van 2025 en 2026 (meer daarover leest u op pagina 6).
Laten we vandaag niet opnieuw dezelfde fout maken als met onze energie-infrastructuur. We geven best geen gehoor aan de groene oproep om niet in wapens te investeren. Investeringen in defensie zijn essentieel als we binnenkort überhaupt nog natuurgebieden willen hebben die het beschermen waard zijn.
Redactie & beheer: Uitgeverij ’t Pallieterke
Lagesteenweg 5 bus 1, 1850 Grimbergen
Tel. : 03-232 14 17
Abonnementen/administratie: secretariaat@pal.be
Lezersbrieven: lezersbrieven@pal.be
Abonnementen binnenland Abonnement buitenland: 3 maanden: 58,5 euro Tarieven afhankelijk van de 6 maanden: 117 euro bestemming. Alle inlichtingen 1 jaar: 234 euro op de kantoren. Steunabo 1 jaar: 350 euro
Het abonnementsgeld kan overgeschreven worden op volgend rekeningnummer met vermelding van uw naam en adres: BE82 4096 5194 9168 BIC KREDBEBB
Elke week op donderdag in uw krantenwinkel
Oud-hoofdredacteurs: Bruno De Winter (1945-1955, stichter), Jan Nuyts (1955-2000), Leo Custers (2000-2010), Karl Van Camp (2010-2020) Kernredactie: Wart Van Schel (hoofdredacteur), Jurgen Ceder, Wannes Neukermans, Anton Schelfaut, Karl Van Camp Verantwoordelijke uitgever: Wart Van Schel Foto's: Belga, Photonews, Shutterstock
VIJF JAAR BEVROREN REGEERAKKOORD?
Nog dit jaar de kaap van de 2 procent van het bbp aan defensie-uitgaven ronden. Een aantal pensioenhervormingen versnellen. De regeling rond de meerwaardetaks aanpassen. Nog geen anderhalve maand na de verkiezingen is er al sprake van het bijsturen van het federaal regeerakkoord. Voor Vooruit is het echter ‘njet’. De vraag is of dit in de huidige geopolitieke omstandigheden mogelijk is.
“Events, dear boy, events.” “Gebeurtenissen, beste jongen, gebeurtenissen.” Dat antwoord van de Britse premier Harold Macmillan (1894-1986) op de vraag wat de grootste uitdaging is voor politici, dook de voorbije dagen regelmatig op in de krantencommentaren. Inderdaad, anderhalve maand na haar aantreden moet de federale regering-De Wever opvallend veel energie steken in buitenlandse politiek, hoewel het regeerakkoord vooral over binnenlandse zaken ging. Het op orde brengen van de begroting, sociaaleconomische hervormingen op de arbeidsmarkt en in de pensioenen, een vernieuwde fiscaliteit,… Maar de discussie over een wapenstilstand in Oekraïne, de groeiende kloof tussen Europa en de VS en de Amerikaanse president Donald Trump die zich gedraagt als een olifant in een porseleinkast met constante dreigingen over handelstarieven, hebben de focus voor de Arizona-partijen verlegd naar het internationale niveau. Een unieke kans voor minister van Defensie Theo Francken (N-VA) om te pleiten voor het versneld optrekken van het budget voor defensie. In plaats van in 2029, zou al tegen juni de kaap van de 2 procent bbp-uitgaven gerond moeten zijn. Dat betekent 4 miljard euro extra. Met een begrotingstekort dat blijft oplopen, is dat geld moeilijk te vinden. Sommigen spreken over het boeken van die bedragen buiten de begroting. Anderen spreken van de oprichting van een defensiefonds om de uitgaven te financieren en dat fonds te spijzen met gelden uit de verkoop van aandelen in staatsbedrijven als Belfius. Niet De Croo achterna
Onderwerpen genoeg om over te debatteren en binnen de federale coalitie ruzie over te maken. Maar premier Bart De Wever (N-VA) pakt het toch anders aan dan zijn voorganger Alexander De Croo (Open Vld). Deze laatste liet als eerste minister vaak veel te vlug de indruk ontstaan dat er over moeilijke dossiers eensgezindheid was, wat in de praktijk niet het geval was en binnen de Vivaldi-regering al snel tot spanningen leidde. Het maakte dat de regering-De Croo als los zand aan elkaar hing
EVENTS, DEAR BOY, EVENTS
De Wever is voorzichtiger. Hij laat de verschillende ministers en partijvoorzitters doen wanneer ze ideeën lanceren, maar geeft tegelijk de boodschap mee dat daar nog stevig over gediscussieerd zal moeten worden. Wellicht tijdens een conclaaf voor, tijdens en/of na de paasvakantie. Een ander verschil met De Croo: de huidige eerste minister houdt zich op het internationale niveau gedeisd. Zoals De Wever zelf zou gezegd hebben in een interne discussie: geen sprake van naar Gaza te vliegen en daar te zeggen dat het conflict in het Midden-Oosten een snelle oplossing vergt. Of ook niet om de haverklap zeggen dat Donald Trump een ongeleid projectiel is. De boodschap van De Wever is: we blijven discreet en verdedigen de belangen met de EU-hoofdstad en de zetel van de NAVO.
Snijden in de sociale zekerheid is taboe Feit is natuurlijk dat De Wever geen tijd heeft om een internationale cinema op te voeren zoals De Croo dat
deed. Binnen de regering probeert hij nu olie op de golven te gooien, maar men kan er niet omheen dat verschillende partijvoorzitters en ministers nu al een bijsturing van het regeerakkoord vragen. Er is niet enkel Theo Francken met zijn pleidooi voor versneld extra geld voor defensie. MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez heeft het over een besparing in de kinderbijslag, die meer geld voor defensie vrij moet maken. Dat is politiek dynamiet. Ten eerste is dit de bevoegdheid van de gemeenschappen en kan de federale regering weinig doen aan het systeem van de kinderbijslag. Ten tweede komt dit neer op het snijden in de sociale zekerheid en dat is taboe, niet enkel voor Vooruit, maar ook voor cd&v en Les Engagés
DE WERELD VERANDERT ZO SNEL DAT EEN TEKST UIT 2025 IN 2027 AL GEDATEERD KAN ZIJN
Een andere piste om de hogere defensie-uitgaven budgettair haalbaar te maken, is een aantal hervormingen in de pensioenen vervroegd doorvoeren. Dat komt neer op het versnellen van de besparingen. Zoals de invoering van de bonus-malus in de pensioenen. Wie per jaar vroeger dan het wettelijk pensioen stopt met werken, ziet zijn uitkering met 2 procent per jaar dalen vanaf 2030, met 4 procent per jaar vanaf 2040. Alles begint pas echt te tellen in de volgende legislatuur. Men kan die maatregelen sneller invoeren. Ook dat is een ingreep in de sociale zekerheid.
Hogere ondergrens meerwaardetaks
Dit zou bovendien betekenen dat het regeerakkoord dus niet langer bevroren is voor de hele legislatuur, wat een Belgische traditie is. Het was jarenlang de mantra van een partij als de PS. Als het niet in het regeerakkoord staat, dan praten we er niet over. Bijvoorbeeld ten tijde van de regering-Di Rupo (2011-2014), toen er vanuit Vlaanderen gevraagd werd om een beleid te voeren dat de concurrentiekracht van de ondernemingen moest versterken. Dat ging niet, want het stond niet in de tekst.
Dat is nu ook de houding van Vooruit, toen cd&v-voorzitter Sammy Mahdi plots pleitte voor het optrekken van de ondergrens voor wie de meerwaardebelasting moet betalen. Niet wie meer dan 10.000 euro meerwaarden boekt, zou die taks moeten ophoesten, maar wie meer dan 20.000 euro winst haalt uit de verkoop van aandelen. Dat zou volgens Mahdi de kleine spaarder moeten ontzien. Maar voor Vooruit-voorzitter Conner Rousseau is dat niet aan de orde. Minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke denkt hetzelfde. Men gaat het regeerakkoord niet meer heronderhandelen, ook al zijn er nog veel losse eindjes aan de meerwaardetaks. De basisprincipes blijven echter overeind. De vraag is of men die houding nog 4,5 tot 5 jaar kan aanhouden. De wereld verandert zo snel dat een tekst uit 2025 in 2027 al gedateerd kan zijn. Ook tien jaar geleden, ten tijde van de regering-Michel, moest men bijsturen. De hervorming van de vennootschapsbelasting, die maakte dat België qua taksen op de bedrijfswinsten niet meer bovenaan stond, maar nu in het EU-peloton, was noodzakelijk. Ook al stond er niets over in het regeerakkoord.
HAROLD MACMILLAN
EDITORIAAL
ANTON SCHELFAUT
GLABBEEK BINDT STRIJD AAN MET INTERCOMMUNALES VAN FLUVIUS
In 2017 hoorden we voor het eerst over de ‘Waalse ziekte’ en de schandalen binnen de intercommunales in Wallonië. Maar ook in Vlaanderen is er al jarenlang eenzelfde graaicultuur en zelfbediening door de traditionele politieke partijen binnen de intercommunales aan de gang. Ik onderzocht als toenmalig parlementslid al sinds 2007 het web van de intercommunales en schreef er eind 2017 mijn boek ‘De Vlaamse Ziekte’ over. Vandaag zijn we acht jaar later en is er nog steeds niet veel veranderd binnen heel wat intercommunales, maar men doet het nu vooral geniepiger.
Binnen de negen aparte energie-intercommunales of distributienetbeheerders die onder de Fluvius-koepel vallen, hanteert men sinds kort een nieuwe strategie om kritische pottenkijkers effectief buiten te houden. Zo worden de postjes er totaal ondemocratisch verdeeld tussen de traditionele partijen cd&v, Open Vld, N-VA, Vooruit en Groen. Dat sinds de laatste gemeenteraadsverkiezingen in meer dan 30 procent van de 285 gemeenten lokale partijen zonder binding met een nationale partij aan de macht zijn, wordt hierbij compleet genegeerd. Een raad van bestuur van een intercommunale moet volgens de Vlaamse regels bestaan uit maximaal 15 politieke bestuurders. En volgens de regelgeving en de statuten van elke intercommunale kan een gemeente als aandeelhouder een kandidaat-bestuurder voordragen. Het is dan aan de algemene vergadering die bestaat uit vertegenwoordigers van alle aangesloten gemeenten, om hieruit 15 kandidaten te kiezen. Om te vermijden dat niet de juiste kandidaten verkozen zouden geraken, mogen binnen Fluvius enkel de 15 kandidaten die voorgedragen worden door de vijf traditionele partijen nog op de stembrief staan. Op de recente algemene vergadering van Riobra, één van de intercommunales van Fluvius, waren er 23 kandidaat-bestuurders correct voorgedragen door de aangesloten gemeenten. Maar er mocht niet over deze 23 kandidaten gestemd worden, enkel over de 15 ‘vooraf bedisselde’ kandidaten. Zulke toestanden verwacht je eerder in de Doema, het Russische parlement, maar niet in een democratie als de onze. Ik protesteerde dan ook formeel tijdens deze ondemocratische gang van zaken en liet mijn protest optekenen in de notulen van de algemene vergadering. Zorgwekkend
Aan het beleid binnen Fluvius is trouwens niets democratisch meer, want vergis u niet: het zijn niet de 285 Vlaamse gemeenten die - zoals de statuten bepalen - beslissen. Het zijn enkel de partijhoofdkwartieren van de vijf traditionele Wetstraatpartijen die er samen met het management onder één hoedje spelen. Dat is uiterst zorgwekkend, want in een gemeentebestuur heb je nog een
gemeentelijke administratie die waakt over de democratische regels en zorgt voor gelijke rechten tussen meerderheid en oppositie. Maar in de intercommunales, waar het management deze neutrale rol zou moeten vervullen, is het tegendeel waar. Het management gedraagt zich er als een lakei van de Wetstraatpartijen. Het is logisch dat het Fluvius-management zo hondstrouw is aan cd&v, N-VA, Open Vld, Vooruit en Groen, want het zijn hun politieke bestuurders die de riante lonen en het beleid van het management goedkeuren. Als je dan weet dat de topman van Fluvius op jaarbasis dubbel zoveel verdient als de eerste minister en er heel wat managers rondlopen die meer verdienen dan ministers, dan begrijp je dat deze managers ‘hun’ politici goed soigneren. Dit systeem werkte ook jarenlang perfect, want iedereen kreeg om beurt van zijn of haar partij een betaald postje, men krijgt een lekker diner, een cadeautje of een bezoekje aan de voetballoge van de intercommunale. Niemand stelde kritische vragen op de algemene vergadering, die vaak amper 10 minuten duurt.
MEN NEGEERT DE STATUTEN EN LAPT DEMOCRATISCHE REGELS AAN ZIJN LAARS
Partijen zoals het Vlaams Belang en de PVDA kon men jarenlang weren uit de intercommunales, omdat ze lokaal niet of amper aan de bak komen of kwamen. Het is pas sinds de sterke opmars van lokale, niet aan nationale partijen gebonden lijsten in de Vlaamse gemeenten dat meer kritischere stemmen te horen zijn over het beleid binnen deze intercommunales. Zolang de energiefactuur voor de Vlamingen net door het beleid van deze intercommunales blijft stijgen, zou elke lokale politicus uiterst kritisch moeten zijn. Dat men nu zelfs de statuten negeert en elke democratische regel aan zijn laars lapt om pottenkijkers met een kritischere stem buiten te houden, is voor mij een brug te ver. Als kleine gemeente Glabbeek ga ik dapper de strijd aan tegen deze ondemocratische wanpraktijken binnen de intercommunales. Ik ga door tot de Raad van State als het nodig is.
De oplossing
De eerdere fusie van de Eandis-koepel en Infrax-koepel tot een nieuwe Fluvius-koepel was eerder al een gemiste kans, omdat de aparte energie-intercommunales bleven bestaan. Vandaag spreken we over Fluvius als energiebedrijf dat elektriciteit naar de stopcontacten in de Vlaamse huiskamers brengt. Toch ligt het zwaartepunt van de beslissingsmacht nog steeds in de negen aparte intercommunales: Fluvius Antwerpen, Fluvius Limburg, Fluvius West, Fluvius Kempen, Fluvius Imewo, Fluvius Midden-Vlaanderen, Fluvius Zenne-Dijle, Riobra en Fluvius Halle-Vilvoorde
DE POSTJES WORDEN TOTAAL ONDEMOCRATISCH VERDEELD TUSSEN DE TRADITIONELE PARTIJEN
In de raden van bestuur van de Fluvius-koepel en de negen aparte intercommunales zetelen vandaag nog steeds 150 politici als bestuurder, zogenaamd om er voor te zorgen dat de lamp blijft branden in elke huiskamer in Vlaanderen. Het aantal politici dat hiervoor een extra financiële vergoeding krijgt, is niet alleen absurd hoog, maar het merendeel van al deze politieke bestuurders heeft geen enkele kennis van de energiemarkt. De oplossing is nochtans eenvoudig: we moeten zo snel mogelijk al deze intercommunales binnen de Fluvius-koepel opdoeken en naar één ‘Energiebedrijf Vlaanderen’ gaan, dat bestuurd wordt door een bekwame raad van bestuur waarin mensen zetelen met expertise. Door komaf te maken met politieke bestuurders die van toeten noch blazen weten, komt er eindelijk ook een gezonde controle op het management, iets wat vandaag totaal ontbreekt binnen Fluvius. Voor mij is de maat vol. Vanuit Glabbeek doen we niet meer mee met dit ondemocratische theater binnen de intercommunales van Fluvius. Wij hebben daarom onze gemeenteadvocaat de opdracht gegeven een procedure op te starten tegen elke ondemocratische bestuurssamenstelling van de intercommunales binnen Fluvius. We gaan dit ook consequent doen tegen elke andere intercommunale die zich niet aan de regels houdt of een ondemocratisch beleid voert. En als het moet, procederen we als het kleine Glabbeek tot bij de Raad van State. Alleen al de torenhoge energiefacturen van vandaag zijn voor mij als burgemeester een reden om deze gang van zaken niet langer te aanvaarden. PETER REEKMANS, BURGEMEESTER VAN GLABBEEK
Rob Beenders (Vooruit) wil bedrijven genderquota
opleggen, andere regeringspartijen reageren furieus
Rob Beenders (Vooruit), minister van Consumentenbescherming, Sociale Fraude bestrijding, Gelijke Kansen en Personen met een Handicap liet dit weekend enke le media zijn beleidsverklaring inkijken. In een reactie op de berichtgeving in de bevriende pers schoot Georges-Louis Bouchez als voorzitter van regeringspartij MR het voorstel meteen af.
De Europese Unie wil dat in de directiecomités van ‘grote, beursgenoteerde bedrijven’ evenveel vrouwen zetelen als mannen. Een Europese richtlijn dienaangaande moet tegen 2026 omgezet zijn in Belgische wetgeving. Noch de MR noch de Vlaamse partijen cd&v en N-VA zijn voorstander. Maar de vraag is of ze deze symbolische maatregel kunnen tegenhouden. Beenders is zich daarvan bewust. Daarom gaf hij zijn beleidsverklaring vrij aan bepaalde media, nog voor hij ze in de Kamer had voorgelezen. In de beleidsver-
klaring staat te lezen: “Als regeringslid bevoegd voor gendergelijkheid zal ik er tijdens deze legislatuur naar streven de gelijkheid van vrouwen en mannen in beslissingsfuncties te versterken.”
Concreet eist de Europese Unie dat het verplichte aandeel vrouwen wordt opgetrokken van 33 naar 40 procent. Dat ging aanvankelijk over raden van bestuur. Maar in een recente aanpassing voegde de Europese Commissie daar quota aan toe voor directiecomités. Dat heeft altijd al weerstand opgeroepen.
Het regeerakkoord blijkt het probleem te zijn. Volgens minister Beenders dringt de Europese Commis sie aan op de om zetting van haar richtlijn. Op zich is het voorstel dus geen grote verrassing, ook lieten de VRT en De Tijd dat zo uitschijnen. Ze baseren zich
daarvoor op het feit dat Vooruit de genderquota tijdens de formatiegesprekken en de regeringsonderhandelingen plots op tafel legde, maar nul op het rekest kreeg.
Stilzwijgende instemming?
Beenders beweert dat hij zijn voorstel aftoetste bij alle regeringspartijen. “De beleidsverklaringen zijn naar alle kabinetten gestuurd en konden bediscussieerd worden. Er is geen opmerking gekomen op dit onderwerp”, reageert hij.
“Het is ook niet aangehaald in het overleg over de beleidsverklaringen. Er staat ook dat ik dit samen met de minister van justitie ga doen. Ook daar is geen opmerking over gemaakt.” Waarom maakte minister van Justitie Annelies Verlinden binnen de regering geen bezwaar? Haar partij stelde zich de afgelopen dagen in de media als een tegenstander van het voorstel op. Beenders blijft wel vaag in zijn beleidsverklaring. Als Beenders de EU-richtlijn volgt, moet minstens een op de drie leden van het directiecomité een vrouw zijn. De invoering zou voor Belgische beursgenoteerde bedrijven wel een uitdaging zijn. Na jaren van gelobby ligt de verhouding naar verluidt rond een op zes.
Peter Reekmans
Rob Beenders
Voorspelbare begrotingsperikelen
Het federale begrotingstekort valt dit jaar 2,45 miljard euro hoger uit dan verwacht. Slecht nieuws voor de regering-De Wever, al was dat wel enigszins verwacht. De stijging van de uitgaven door de vergrijzing, een ongunstig renteklimaat en een mogelijke groeivertraging door de gestegen handelstarieven hebben een negatieve impact op de overheidsfinancien. De geplande Duitse ‘investeringsbom’ zou dan weer goed nieuws zijn, net als de positieve internationale vermogenspositie van België.
“De schade beperken.” Dat was de boodschap vanuit de federale regering toen het recentste rapport van het federale Monitoringcomité bekend werd gemaakt. Daaruit blijkt dat de toestand van de publieke financiën nog slechter is dan gedacht. Het Monitoringcomité, dat de ambtenaren verzamelt die de begroting controleren, kwam tot de conclusie dat het federale begrotingstekort dit jaar 23 miljard euro zal bedragen of 3,6 procent van het bbp. Dat is 2,45 miljard euro meer dan verwacht. Het totale begrotingstekort van alle overheden bedraagt trouwens 4,6 procent of iets meer dan 28 miljard euro. In eerste instantie ligt de oorzaak bij de ontsporing van de uitgaven in de sociale zekerheid. Dat is niet nieuw. De stijgende vergrijzingskosten voor pensioenen en gezondheidszorg leggen een steeds groter beslag op de staatsfinanciën. Vorig jaar namen de primaire uitgaven met 1 procent van het potentiële bbp toe. Het gros - 0,7 procent van het bbp - is toe te schrijven aan de sociale uitgaven die hoger zijn.
Damage control
De maatregelen die de federale regering wil nemen om die stijging van de sociale uitgaven meer onder controle te krijgen en die de begrotingscijfers zullen doen verbeteren, zoals een hervorming van de arbeidsmarkt en een strenger pensioenstelsel, komen pas vanaf 2026 echt op kruissnelheid. Daarom is het straks zaak bij de begrotingscontrole te vermijden dat de budgettaire ontsporingen niet te groot worden. Dat is wat in het Wetstraatees begrepen wordt onder ‘schade beperken’ of ‘damage control’. Men verwacht in 2025 geen grote crisissen tijdens een budgettair conclaaf, áls de regering ervoor zorgt dat het saldo niet verder verslechtert
EEN OPEN ECONOMIE
ALS VLAANDEREN
LIJDT ONDER EEN HANDELSOORLOG
Alleen: er is een risico dat dit wel gebeurt. Of beter gezegd: twee risico’s. Ten eerste is er de impact van de handelsoorlog tussen de VS en Europa. Of die zal escaleren zoals dat het geval is met buurland Canada, is onduidelijk, maar de vooruitzichten zijn niet gunstig. Minder handel
Naar aanleiding van de tachtigste verjaardag van ’t Pallieterke op 17 mei 2025, wil de redactie het rijke verleden van dit weekblad in de kijker zetten. In deze rubriek blikken we terug op wat ’t Pallieterke in het verleden bracht.
22 maart 2009: Einde van de originele K3 Er doen geruchten de ronde over een reünie van de ‘originele’ K3. In 2009 was Kathleen Aerts de eerste die afscheid nam. Ze werd opgevolgd door de Nederlandse Josje. In een interview met ’t Pallieterke legde Studio 100-CEO Hans Bourlon enkele jaren geleden uit dat het de laatste jaren moeilijker is om aansluiting te vinden bij jonge kinderen door de diversiteit. “Nu begrijp ik wel dat, voor een moslimpapa, K3 geen droomvoorbeeld is voor zijn dochter”, legde hij toen uit.
“Maar dat was hetzelfde voor een Vlaamse vader in de jaren 1960.”
van frustraties en ontgoochelingen”, schreef ’t Pallieterke in het in memoriam. “Als politicus werd hij door vriend en tegenstrever gewaardeerd omwille van zijn grote menselijke kwaliteiten. Als geen ander wist hij het onderscheid te maken tussen de tegenstrever als politicus, die hij ongenadig en met veel verbaal talent op zijn plaats kon zetten, en de tegenstrever als persoon, waarvoor hij respectvol en mild was.”
26 maart 1989: Lewie van binnenlandse dinges
betekent minder groei en minder fiscale inkomsten voor de staatskas, zeker in een open economie als België/Vlaanderen. Ten tweede wordt ook met enige bezorgdheid gekeken naar de evolutie van de rentevoeten. Als die stijgen, heeft dat een impact op de intrestlasten van de overheidsschuld. Pro memorie: de Belgische overheidsschuld bedroeg vorig jaar 104 procent van het bbp. In het jaarverslag van de Nationale Bank staat te lezen dat de rentelasten in 2020 2 procent van het bbp of zo’n 11 miljard euro bedroegen. Dat daalde naar 1,6 procent van het bbp in 2022 om nu aan 2,2 procent of meer dan 12 miljard euro te zitten. Dat is geld dat niet kan gebruikt worden voor ‘gewoon beleid’.
Overloopeffecten
Welnu, vorige week werd een sterke toename van de langetermijnrente vastgesteld. De rente op Belgische staatsobligaties bedroeg voordien minder dan 3 procent, nu zitten we aan 3,39 procent. Dat is het hoogste niveau sinds de herfst van 2023. De reden zou de 180 graden-bocht zijn van de nieuwe Duitse regering in wording. Om de defensie-uitgaven te verhogen en de economie aan te zwengelen via massale overheidsinvesteringen, wil men daar de zogenaamde schuldenrem laten vieren. Dat wil zeggen dat de volgende Duitse regering begrotingstekorten van meer dan 0,35 procent van het bbp zou mogen boeken. De financiële markten reageren daarop met hogere rentes, omdat ze ervan uitgaan dat het risico op een moeilijkere terugbetaling van de schuld bij een begrotingstekort toeneemt. Gevolg: de rente op Duitse obligaties stijgt en dus ook die van andere eurolanden. Maar het mes snijdt hier aan twee kanten. Een hogere rente is geen
goed nieuws, maar anderzijds stellen economen dat de Duitse investeringsplannen goed nieuws kunnen zijn. Meer bepaald voor de Duitse buurlanden. De investeringsgolf bij de oosterburen, als het nu over defensie of over infrastructuurwerken gaat (de autosnelwegen en het spoorwegennet hebben er echt een ‘upgrade’ nodig), heeft zogenaamde economische overloopeffecten waardoor de bedrijven hier er ook van kunnen profiteren. Wat op zijn beurt goed nieuws is voor de begroting, want meer economische activiteit betekent meer banen, meer belastinginkomsten en meer uitkeringen. Alleen duurt het even vooraleer men daarvan het effect ziet in de nationale rekeningen. Dat zal wellicht pas voor 2027 zijn.
DE DUITSE
INVESTERINGSPLANNEN
KUNNEN GOED NIEUWS ZIJN
Dreigen de financiële markten dan niet nerveus te worden als de Belgische begrotingstoestand niet verbetert? Meer dan het feit dat andere EU-landen ook in budgettair zwaar weer zitten zoals Frankrijk, heeft België een bonus: wat men in vaktermen de positieve netto-investeringspositie noemt. Dat betekent dat alle Belgische economische sectoren meer vorderingen dan verplichtingen hebben ten opzichte van het buitenland. Dat is te danken aan een positieve handelsbalans - meer export dan import - en positieve waarderingseffecten van de activa en passiva tegenover het buitenland. België mag dan wel een hoge staatsschuld hebben, de economische sectoren zijn internationaal een schuldeiser. Wat betekent dat ‘onze’ privésector voor een buffer kan zorgen bij turbulenties op de financiële markten, want daar zijn voldoende middelen om de Belgische schuld te financieren. Van de Europese landen met een hoge schuld heeft enkel Italië eveneens een positief netto financieel vermogen. ANGÉLIQUE VANDERSTRAETEN
23 maart 2011: Denkend aan René De Feyter Vandaag overleed de Vlaamse ondernemer René De Feyter. Hij was oprichter van de krant De Tijd, was 20 jaar lang directeur van het Vlaams Economisch Verbond (de voorloper van Voka) en stond aan de wieg van de denktank ‘In de Warande’. “Hij was een grote figuur in het na-oorlogse, economische Vlaanderen”, schreef ’t Pallieterke na zijn overlijden.
“Hij was in 2005 een van de ondertekenaars van het manifest dat op een onderbouwde manier pleitte voor een onafhankelijk Vlaanderen als zelfstandige staat in Europa. In de loop van de jaren evolueerde hij van federalist tot independentist.”
24 maart 1955: Van Milaan naar San Remo In deze tijd was de televisie nog relatief nieuw en onbetrouwbaar. Dat mocht onze sportjournalist ondervinden, die een verslag moest schrijven over de wielerwedstrijd Milaan-San Remo. “Om te beginnen kwam er, nadat de camera ons aan de meet tien minuten lang in de gelegenheid had gesteld om haast al de inwoners van San Remo te leren kennen en ons te laten genieten van het kaal geschoren koppeke van Jeroom Stevens, een technische storing, zodat we van de eindsprint niets te zien kregen.” De Vlaamse winnaar, Germain Derycke, kreeg het tijdens de koers nooit moeilijk. Derycke was een klassieke renner, die niet gemaakt was voor het rondewerk: “Hij past in de Ronde van Frankrijk als de Bolhoed op een feest van de Matigheidsbond.”
25 maart 2015: In memoriam: Joris van Hauthem Op 51-jarige leeftijd overleed de Brabantse Vlaams Belang-politicus Joris van Hauthem aan de gevolgen van kanker. Van Hauthem was jarenlang woordvoerder van de partij. “Gezien het mediacordon en de regelrechte vijandigheid van de Wetstraatpers was dit een regelrechte hondenstiel, die leidde tot een eindeloze reeks
Louis Tobback besloot in 1989 een openbare voorlezing van de ‘Satanic Verses’ van Salman Rushdie in Sint-Gillis te verbieden. “Lewie sprak niet alleen als minister van binnenlandse dinges in de achtste regering van de Evidente”, schreef ’t Pallieterke. “Hij gaf ook zijn visie als vrijzinnige. Welnu, zei Lewie, als vrijzinnige zeg ik dat men respekt moet hebben voor iemands religieuze overtuiging. Lewie Tobback die opkomt voor eerbied voor de godsdienst? Wat moeten Josse van Eynde en de andere rode papenvreters daarvan denken?”
27 maart 1975: Kissinger lost Schaarbeek op In de jaren 1970 was de Franstalige FDF-politicus Roger Nols burgemeester van Schaarbeek. Vanaf 1971 lanceerde hij een reeks maatregelen ten nadele van de Nederlandstaligen, met als belangrijkste punt van discussie de ‘lokettenkwestie’. Omdat het conflict dreigde te ontploffen, zou de Amerikaanse diplomaat en politicus Henry Kissinger naar Schaarbeek overvliegen. Na een wekenlange onderhandeling vertrok de Amerikaan terug naar huis. “Zijn zending, zo zei hij, had hij tot een goed einde gebracht en hij maakt aanspraak op een tweede Nobelprijs voor de Vrede.”
28 maart 2017: Brexit
Toen de Britse premier Theresa May op deze dag in een brief aan de Europese Unie de Brexit in gang zette, vreesden critici dat dit ‘uiteenvallen’ tot conflict zou leiden. “Maar een van de belangrijkste redenen om te twijfelen aan de mate waarin de EU heeft bijgedragen tot de vrede die wij nu kennen, is de vaststelling dat westerse democratieën al sinds het einde van de Eerste Wereldoorlog geen oorlog met elkaar voeren”, nuanceerde Jurgen Ceder toen. “De staat van vrede tussen westerse democratieën is dus niet alleen veertig jaar ouder dan het verdrag van Rome, ze geldt ook voor de Europese democratieën die een hele tijd niet tot de EU behoorden.”
De vooruitzichten voor de handelsoorlog zijn niet gunstig
De voorgestelde Brusselse coalitie zonder de N-VA, gepresenteerd door de informateurs Elke Van den Brandt (Groen) en Christophe De Beukelaer (Les Engagés), is politiek dynamiet. De koers van Ahmed Laaouej (PS) past in de aloude Franstalige traditie van chantagepolitiek, terwijl de buigzaamheid en de volgzaamheid van bepaalde Vlaamse partijen verbijstert. Opvallend is dat Valerie Van Peel (N-VA), in haar talrijke weekendinterviews, hierover met geen woord repte. Is Brussel voor de N-VA slechts een fait divers geworden?
Terwijl Brussel afstevent op een budgettaire en maatschappelijke crisis, voltrekt de coalitievorming zich als een politiek schouwspel vol machtsspelletjes en verborgen agenda’s. Laaouej lijkt volledig losgezongen van de realiteit. Zijn veto tegen de N-VA is gestoeld op een absurde beschuldiging van racisme. “Hij vindt de N-VA een racistische partij en met racisten wil hij niet aan tafel”, stelt Cieltje Van Achter (N-VA). Toch maakte haar partij oorspronkelijk deel uit van de Nederlandstalige meerderheid.
Moreel en budgettair failliet
In het nieuwe voorstel wordt de N-VA vervangen door cd&v. Opmerkelijk, want cd&v weigerde aanvankelijk deel te nemen aan de Brusselse coalitie. Maar de aantrekkingskracht van de macht en een totaal overbodige staatssecretarispost bleken onweerstaanbaar. Terwijl Brussel worstelt met een torenhoge schuld en een begrotingscrisis, wordt een extra regeringspost gecreëerd, puur om een coalitie zonder de N-VA mogelijk te maken
Vlaamse Brusselaars identificeren.” Vlaanderen pompt miljarden in Brussel, maar zijn invloed brokkelt af. Dat merken ook de Brusselse Vlamingen, die de striemende verkiezingsnederlaag van de N-VA bij de gemeenteraads- en gewestverkiezingen niet snel zullen vergeten.
De laatste hoop op een koerswijziging ligt bij Open Vld. Frédéric De Gucht, kopman van de Brusselse liberalen, benadrukte meermaals dat hij enkel een regering mét de N-VA wil.
IS BRUSSEL NOG WEL EEN PRIORITEIT VOOR DE VLAAMS-NATIONALISTEN VAN DE N-VA?”
DE LAATSTE HOOP OP EEN KOERSWIJZIGING LIGT
BIJ OPEN VLD
De kern van de Brusselse regering blijft grotendeels liberaal, socialistisch en groen; een formule die in het verleden al weinig succes boekte. Een aantal partijen dat nu opnieuw aan de knoppen komt te zitten, heeft Brussel al tot aan de rand van de afgrond gebracht.
Het cliëntelisme van de Franstalige PS, jarenlang berucht om haar politieke ronselpraktijken met belastinggeld, blijkt geen obstakel meer. Integendeel, de PS wordt opnieuw hofleverancier van de macht. Na de budgettaire catastrofe volgt nu het morele failliet. Terwijl Vlaanderen zo’n corruptiepraktijken als ondenkbaar beschouwt, lijken Vlaamse partijen in Brussel ze probleemloos door de vingers te zien.
Voor de N-VA is dit een bittere nederlaag. Ondanks de machtspositie van Bart
De Wever als premier en Cieltje Van Achter als Vlaams minister voor Brussel, wordt de Vlaams-nationalistische partij koudweg aan de kant geschoven. De PS toont hiermee haar ongeziene machtsgreep: ze heeft er geen moeite mee om de Grondwet te negeren, want in Brussel is een meerderheid per taalgroep vereist, een evenwicht dat nu doelbewust wordt ondermijnd. “De wil van de PS is wet in Brussel. De socialisten dicteren en de rest volgt gedwee”, schrijft Van Achter op haar Facebookpagina. Maar haar woorden klinken machteloos en worden in Franstalige kringen weggewuifd. Als minister voor Brussel is ze gedegradeerd tot een tweederangsfiguur, zelfs binnen de Nederlandstalige taalgroep. Haar uitsluiting is niet alleen pijnlijk voor haar, maar ook een regelrechte kaakslag voor minister-president Matthias Diependaele (N-VA). Politieke strijd of capitulatie?
Bart Maddens, politiek wetenschapper, stelde ooit in Bruzz: “Als er federaal en Vlaams geld naar Brussel vloeit, dan is het politiek logisch dat de N-VA zich verzekert van een plek in de Brusselse regering om toe te zien op efficiënt beheer.” Dat de partij zich nu zonder veel verzet laat wegzetten, is onbegrijpelijk. Op het N-VA-hoofdkwartier blijft het stil. Premier De Wever laat de situatie gelaten over zich heen komen. Is Brussel nog wel een prioriteit voor de Vlaams-nationalisten?
Vier jaar geleden zei hij in Bruzz: “Er is een soort vervreemding bezig, waarbij zelfs Brusselse Vlamingen zich steeds vaker als
“Als de bestaande coalitie aan Nederlandstalige kant, met de N-VA, geen grond meer kent, dan horen we graag van de andere partijen of ze effectief woordbreuk plegen”, verklaarde De Gucht in Bruzz. Als hij voet bij stuk houdt, kunnen de plannen van Van den Brandt en De Beukelaer in de prullenbak.
Een historische gemiste kans?
Dat de N-VA uit de Brusselse regering wordt geweerd, is opmerkelijk, zeker nu de partij zowel de Vlaamse als de federale regering domineert. Als compensatie stellen de Brusselse informateurs een ‘samenwerkingsplatform’ met Vlaanderen en de federale regering voor. Maar zal dat voldoende zijn?
Brussel bevindt zich in een diepe financiele crisis en dreigt zijn kredietwaardigheid te verliezen. Internationale ratingbureaus houden de situatie nauwlettend in de gaten. Als de herfinanciering van Brussel op tafel komt, is dat hét moment om structurele hervormingen af te dwingen. Maar daarvoor zullen de Vlaamse partijen eerst hun ruggengraat moeten tonen.
De komende dagen zullen uitwijzen of er nog politieke moed overblijft in Vlaanderen en of de Brusselse machtsspelletjes zoals altijd de overhand halen.
JULIEN BORREMANS
Peiling: V-meerderheid in zetels en procenten in Vlaanderen
In de eerste peiling van het jaar neemt het Vlaams Belang nipt opnieuw de leiding over van de N-VA. Maar misschien nog belangrijker: beide Vlaams-nationale partijen gaan erop vooruit en halen samen meer dan vijftig procent van de stemmen. Een zetelverdeling voor het Vlaams Parlement laat zelfs een ruime meerderheid zien van maar liefst 68 zetels.
Voor het Vlaams Belang bevat deze peiling veel goed nieuws. Uit de reacties blijkt trouwens duidelijk dat de top van de partij er al een tijdje naar uitkeek om terug de leiding te kunnen nemen in de peilingen. De partij is inderdaad opnieuw de grootste in Vlaanderen, zij het zeer nipt. Tegenover de verkiezingen van verleden jaar gaat het Vlaams Belang er duidelijk op vooruit. Het haalt nu ruim een kwart van de stemmen in Vlaanderen.
V-meerderheid
Minstens even belangrijk is dat een projectie van deze peiling op het Vlaams Parlement een ruime V-meerderheid oplevert. Was dit een verkiezingsuitslag geweest, dan zou de N-VA enorm onder druk staan om het gesprek met het Vlaams Belang deze keer ernstig te nemen. Dat op zich zou waarschijnlijk ook gevolgen hebben voor federale onderhandelingen. Het goede nieuws voor het Vlaams Belang is meteen ook het slechte nieuws voor de N-VA. Maar desondanks zit er voor de N-VA ook veel goed nieuws in deze peiling. Vergeleken met de verkiezingen boekt de partij immers winst, terwijl ze niet alleen de leiding over de Vlaamse regering in handen heeft, maar ook die over de federale. Vooral dat laatste is niet meteen de meest natuurlijke
positie voor een Vlaams-nationale partij. We vermoeden dan ook dat de partijtop met enige spanning uitkeek naar deze eerste peiling sedert de vorming van de regering-De Wever.
Centrum verliest terrein
Zowel Vooruit als cd&v gaan achteruit tegenover de vorige peiling die in november afgenomen werd. Tegenover de verkiezingen staat Vooruit nog steeds op winst, terwijl voor cd&v de lichte winst omgetoverd is in een klein verlies. Misschien moeten we de reden hiervoor zoeken in de manier waarop vooral de N-VA de laatste tijd in de media met alle aandacht gaat lopen. Dat geldt niet alleen voor de federale premier en de Vlaamse minister-president, maar bijvoorbeeld ook voor Theo Francken, federaal op Defensie, en Zuhal Demir, Vlaams op Onderwijs. Het meest tastbare gevolg van deze peiling zou daarom wel eens kunnen zijn dat zowel cd&v als Vooruit zich de komende weken wat meer zullen willen profileren in de media. Dit geldt misschien nog meer voor de MR en Les Engagés, die in Wallonië een beduidend verlies moeten incasseren. De nieuwe onderhandelingsronde over de meerwaardebelasting of de zoektocht naar het geld voor defensie zou daarom wel eens een pak spannender kunnen worden dan
eerste minister Bart De Wever lief is.
PVDA op de drempel van de tien procent
De communisten van de PVDA maken in Vlaanderen een sprong voorwaarts en landen exact op de drempel van de tien procent. Dit kan een teken zijn dat er wel degelijk sociale onrust heerst in Vlaanderen en dat de stakingen breder gedragen worden dan alleen maar door een harde vakbondskern. Merk ook op dat het interview van Jos D’Haese in De Zondag, waarin hij zich openlijk afvroeg of we werkelijk zo bang hoeven te zijn van Poetin, gepubliceerd werd midden in de periode waarin deze peiling afgenomen werd. Het is dus ook lang niet zeker dat iedereen in Vlaanderen het met Francken eens is dat er snel veel geld vrijgemaakt dient te worden voor defensie.
Kiesdrempel wenkt voor Open Vld
Voor Open Vld betekent deze peiling nog maar eens een nieuw dieptepunt. Het vorige dieptepunt was trouwens nog maar een half jaar oud: in september van verleden jaar landde de partij op 6,8 procent van de kiesintenties. Deze maand zakt de partij verder tot amper nog 6 procent. Ze komt daarmee gevaarlijk dicht in de buurt van de kiesdrempel. Met
zo’n score kan verwacht worden dat de partij niet meer in alle kieskringen een verkozene haalt, en dan zeker voor de federale Kamer, waar de effectieve kiesdrempel in enkele kieskringen beduidend hoger ligt dan vijf procent.
Ook Groen doet het slecht in deze peiling, maar is de lage scores stilaan gewoon aan het raken. Zowel Groen als Open Vld moeten tegenwoordig knokken om in de media aan bod te komen. Voor beide geldt ook dat hun nieuwe voorzitters voorlopig het verschil (nog) niet kunnen maken.
Arizona-meerderheid in gevaar
Kijken we naar de projectie voor het Vlaams Parlement, dan valt naast de ruime V-meerderheid op dat de regering-Diependaele haar meerderheid blijft behouden. Deze keer behaalt ze zelfs exact hetzelfde aantal zetels als bij de laatste verkiezingen. Merk ook
op dat Team Fouad Ahidar deze keer uit het Vlaams Parlement verdwijnt. Volgens deze peiling is de aanhang van die partij in Brussel sinds de verkiezingen gereduceerd tot amper nog een derde.
In de federale Kamer ziet het er minder goed uit voor de regering-De Wever, ondanks de lichte winst voor de N-VA. Zoals reeds gezegd, lijden de Franstalige regeringspartijen MR en Les Engagés in deze peiling immers een beduidend verlies in Wallonië, terwijl de PS opnieuw een kwart van de kiesintenties haalt. Het gevolg daarvan is dat de huidige federale regering in de Kamer amper nog 76 zetels zou overhouden, de kleinst mogelijke meerderheid, inclusief de eventueel onafhankelijke zetel van Jean-Marie Dedecker in West-Vlaanderen. De kans dat Arizona na nieuwe federale verkiezingen zonder meer verdergezet zou kunnen worden, is dus eerder aan de kleine kant.
Cieltje Van Achter
De gascentrales die de sluiting van de kerncentrales moesten opvangen, raken niet tijdig klaar. Volgens Bert Wollants (N-VA) nam de vorige minister van Energie, Tinne Van der Straeten (Groen), onverantwoorde risico’s. Verschillende Kamerleden eisen een onderzoek. Ondertussen blijven huishoudens en bedrijven in onzekerheid over de stroombevoorrading voor de komende winters.
BLACK-OUTS VOLGENDE WINTER NIET UITGESLOTEN
In de Kamercommissie Energie van dinsdag 11 maart bleek dat de nieuwe gascentrales, die volgens voormalig minister Van der Straeten de sluiting van de kerncentrales moesten compenseren, niet tijdig gebouwd en aangesloten geraken. Dat is een ernstig probleem, aangezien er volgende winter mogelijk onvoldoende stroom zal zijn.
Bovendien is er nog altijd geen definitieve zekerheid over de verlenging van meer dan twee kernreactoren. De wet die deze verlenging moet regelen, is nog steeds niet afgerond. Nochtans beweerden Van der Straeten, hoogspanningsnetbeheerder Elia en de betrokken energiebedrijven afgelopen mei - enkele weken voor de verkiezingen - dat alles in orde zou komen. Dat blijkt nu niet te kloppen. Het gaat om twee gascentrales: eentje van Engie in Flémalle en een andere van Luminus in Seraing. Vooral die laatste, een zogenaamde ‘CRM-gascentrale’, vormt een probleem. Energiebedrijven kregen subsidies en gegarandeerde prijzen via het CRM-veilingsysteem, georganiseerd door Elia voor de minister van Energie.
Het CRM-mechanisme en de gevolgen CRM staat voor Capacity Remuneration Mechanism. Het principe was eenvoudig: bedrijven beloofden stroom te leveren via Elia’s hoogspanningsnetwerk en dienden hun methode en prijs in. In ruil kregen ze subsidies en een gegarandeerde prijs voor de geproduceerde stroom. Dat systeem moest de gegarandeerde prijs zo laag mogelijk houden. Veel bedrijven namen deel aan de CRM-veiling. Een jaar voor de start van de leveringsperiode volgde een definitieve veiling. Vorig jaar gebeurde dat voor het eerst. Maar sommige bedrijven moesten zich terugtrekken, onder andere door het ontbreken van omgevingsvergunningen. Dat was onder meer het geval door beslissingen van toenmalig Vlaams minister van Energie en Omgeving Zuhal Demir (N-VA).
Voor de bedrijven die niet afhaakten, ont-
stonden er andere problemen. Zo leverden oude straalmotoren van Engie deze winter dure stroom, wat huishoudens merkten op hun energierekening. Bovendien kregen gasgestookte centrales, die veel CO 2 uitstoten, veel kritiek. Een groene minister die kerncentrales sluit en gascentrales met subsidies laat bouwen, was voor velen een brug te ver. Maar Van der Straeten wist zelf ook dat hernieuwbare energie niet altijd betrouwbaar is. Tijdens periodes van weinig zon en wind - de zogenaamde ‘Dunkelflaute’ - moesten de gesubsidieerde straalmotoren al meteen stroom produceren, wat hen bijzonder lucratief maakte. Het CRM-systeem was bedoeld om
stroombevoorrading te verzekeren en op 1 december operationeel zijn. Dat is al laat, zeker als het voor die tijd begint te vriezen. Luminus meldde op 24 februari echter dat de centrale pas op 31 januari 2026 stroom zal leverenminstens twee maanden later.
Reacties en toekomstperspectieven
De nieuwe federale minister van Energie, Mathieu Bihet (MR), moest uitleg geven in de commissie Energie. Bert Wollants (N-VA) bekritiseerde het bestaande beleid vanwege “de onverantwoorde risico’s die uw voorganger nam” en eiste een onderzoek.
DE FEDERALE OVERHEID SUBSIDIEERT DE NIEUWE GASCENTRALES MET AANZIENLIJKE BEDRAGEN. OVER EEN PERIODE VAN 15 JAAR ONTVANGEN ZE ELK ONGEVEER 900 MILJOEN EURO
toekomstige stroomcapaciteit te garanderen. Bedrijven die capaciteit konden garanderen voor een specifieke periode (bijvoorbeeld de winter van 2025-2026), kregen financiële steun van de overheid, boven op hun elektriciteitsinkomsten. Wel moesten ze een deel van hun inkomsten terugbetalen als de stroomprijs hoger werd dan de gegarandeerde prijs.
Vertragingen en boetes
Tijdens de commissie Energie werd duidelijk dat vooral de gascentrale van Luminus in Seraing ernstige vertraging oploopt. Dat komt door problemen met de aansluiting door Elia. Uitbater Luminus riskeert daardoor een boete.
De federale overheid subsidieert de nieuwe gascentrales met aanzienlijke bedragen. Over een periode van 15 jaar ontvangen ze elk ongeveer 900 miljoen euro. Niet-naleving van afspraken leidt tot boetes, maar onduidelijk blijft hoe hoog die zullen zijn. De gascentrale moet op 1 november 2025 klaar zijn om de
Wollants stelde ook vragen over de bevoorradingszekerheid en de rol van Elia in de vertragingen en de oplopende kosten. Hij eist een grondig onderzoek naar Elia’s verantwoordelijkheid.
Bihet bleef voorzichtig in zijn antwoorden. Hij erkende op 24 februari vernomen te hebben dat de gascentrale in Seraing niet op tijd klaar zal zijn. Toch ziet hij daarin geen probleem, dankzij de verlenging van kernreactoren en de Franse kerncentrale in Flamanville. De derde reactor van Flamanville, sinds december 2025 operationeel, heeft een capaciteit van 1,65 GW en zou de Belgische bevoorrading in de winter van 2025-2026 moeten verzekeren.
Over mogelijke sancties of boetes voor Luminus bleef Bihet vaag. Hij stelde dat de exploitant verantwoordelijk is en dat Elia onder toezicht van de CREG de contractuele voorwaarden moet controleren en boetes moet opleggen indien nodig. Hij wees ook op beperkingen door lokale overheden, zoals de PS-burgemeester van Seraing die eiste dat
Rechter spreekt journalist vrij, maar laat deur misbruik van privacyverordening
Een Limburgse journalist die aangeklaagd werd door Veerle Heeren na het vaccinatieschandaal, is in beroep vrijgesproken te Antwerpen. Bij de rechter in Hasselt kreeg hij eerder een boete van 2.000 euro met uitstel omdat hij de privacy geschonden zou hebben.
Journalist Dirk Selis bracht in 2021 op de Truiense nieuwssite het nieuws dat toenmalig burgemeester Veerle Heeren (cd&v) zichzelf en haar entourage voorrang had gegeven tijdens de vaccinatiecampagne tegen Covid-19. Veerle Heeren besloot juridische stappen te ondernemen tegen Selis. Als stok om mee te slaan, vonden ze de beruchte GDPR-verordening die de privacy van EU-burgers moet beschermen. De rechter in eerste aanleg ging mee in de redenering dat de privacy van Heeren geschonden was, omdat Selis aan een apothekeres een document had getoond waar de naam van Veerle Heeren op stond, om technische uitleg te vragen. Dat kwam Selis op een boete van 2.000 euro met uitstel te staan.
Genuanceerd oordeel
Selis ging in beroep tegen die veroordeling. Volgens het Antwerps hof van beroep was het wel nodig om de afbeelding naar de apothekeres te sturen om de info te checken. Selis deed dit in het belang van het nieuws, aldus het hof. Het feit dat het om de burgemeester van Sint-Truiden ging, speelde
een belangrijke rol. In de krant noemde Selis’ advocaat Werner-Édouard de Saeger van Nattenhaesdonck het “een topoverwinning voor Dirk en een feest voor de democratie”. Wie het vonnis en het persbericht van de persrechter las, komt toch tot een iets genuanceerder oordeel. In eerste aanleg was de journalist in juni 2024 veroordeeld voor de tenlastelegging ‘onrechtmatige verwerking van persoonsgegevens in het kader van journalistieke doeleinden’. Daarbij werd de Europese GDPR-verordening gebruikt. Opmerkelijk is dat de persrechter schrijft: “Op grond van de gegevens van het strafdossier en naar aanleiding van de hernieuwde behandeling van de zaak voor het hof van beroep Antwerpen, is het hof - in tegenstelling tot de eerste rechter - van oordeel dat deze tenlastelegging niet bewezen is.”
De inbreuk op de Europese privacyregels is met andere woorden onbewezen. Of dat zo’n overwinning voor de democratie is zoals de advocaat van de journalist beweerde, is nog maar de vraag. De rechter in beroep oordeelde dat Selis had gehandeld met een specifiek journalistiek doel, met name “ter controle van de authenticiteit en om de betekenis te achterha-
hoogspanningskabels ondergronds worden aangelegd.
Een nieuw orgaan voor energiebevoorrading
De stijgende kosten van Elia kwamen nauwelijks aan bod. Nochtans worden alle subsidies en prijsgaranties doorgerekend in de nettarieven, wat burgers direct raakt. Bihet verwees daarvoor naar de CREG, de federale energieregulator, en stelde dat elk initiatief voorbarig was. Nochtans voorziet het regeerakkoord in de oprichting van een Hoge Raad voor de Energiebevoorrading. Dit orgaan moet de regering onafhankelijk adviseren, zonder inmenging van Elia, Fluvius, Engie en andere betrokken partijen. De minister beloofde dat de tekst over de oprichting van deze raad aan de Kamer zal worden voorgelegd zodra er een akkoord is binnen de regering. Het nieuwe orgaan zal meteen werk hebben. De gascentrale in Seraing was essentieel voor de bevoorrading na de sluiting van de zeven Belgische kernreactoren. Volgens de CREG is er echter geen gevaar omdat Doel 4 en Tihange 3 worden verlengd. Engie-Electrabel heeft immers een contract ondertekend waarin staat dat beide reactoren eind 2025 operationeel zullen zijn. Dat brengt echter een andere uitdaging met zich mee: vóór hun verlenging zullen de reactoren buiten gebruik zijn voor een groot onderhoud, wat betekent dat België in 2025 maandenlang geen enkele kernreactor zal hebben die stroom produceert. De oprichting van de Hoge Raad voor de Energiebevoorrading wijst erop dat velen Elia niet langer vertrouwen. Dat Elia nu beweert dat er komende winter geen bevoorradingsprobleem is, roept vragen op over de betrouwbaarheid van hun voorspellingen. Zeker omdat Elia tegelijkertijd waarschuwt dat er in de winter van 2026-2027 wél problemen kunnen ontstaan als de nieuwe gascentrale nog niet operationeel is.
LODE GOUKENS
open
len van de diverse codes die zich onderaan deze schermafbeelding bevonden”. Volgens de rechter in beroep was dit nodig om de authenticiteit van die schermafbeelding na te gaan
EEN DEEL VAN DE CONCLUSIE IS WEL DAT EEN EUROPESE VERORDENING ROND PRIVACY TEGEN DE PERSVRIJHEID EN DE VRIJE NIEUWSGARING GEBRUIKT WERD
Dat nam niet weg dat de rechters (in eerste aanleg en in beroep) wel rekening moesten houden met de Europese verordening. De rechter in beroep oordeelde: “De geviseerde gegevensverwerking was minimaal en proportioneel, en louter gericht op het doel van journalistieke informatiecontrole en informatieverstrekking.” De beklaagde journalist werd vrijgesproken, maar een deel van de conclusie is wel dat een Europese verordening rond privacy tegen de persvrijheid en de vrije nieuwsgaring gebruikt werd en in de toekomst nog altijd gebruikt kan worden. En dat het publiek en de journalisten overgeleverd zijn aan rechters die een belangenafweging moeten maken.
RUSLAND STAAT ECONOMISCH
OP INSTORTEN
De burgerlijke infrastructuren in Rusland hangen na jarenlange verwaarlozing en corruptie nog met haken en ogen aan elkaar.
Het Poolse Centre for Eastern Studies OSW publiceerde een rapport over de aftakeling van de openbare nutsvoorzieningen in Rusland. 46 procent van de rioleringen, 43 procent van de installaties en leidingen voor watervoorziening en 31 procent van de gemeentelijke verwarmingsinstallaties moeten dringend vervangen worden. Vervangen, niet hersteld. Daarvoor is de aftakeling te ver gevorderd.
Een Russisch appartementsblok wordt meestal verwarmd door één centrale verwarmingsketel, maar in Rusland zijn ook vele kleine stadjes en dorpen aangesloten op één centrale stookinstallatie die alle huizen van heet water voorziet. Als die defect gaat, heeft niemand een open haard of een kachel. Is de ellende voorbij als die stookinstallatie hersteld wordt? Nee, want heel dikwijls zijn dan ook alle leidingen kapotgevroren
STEEDS MEER DORPEN EN KLEINE STADJES ZIJN NIET MEER PER AUTO BEREIKBAAR
In juli 2024 vielen 2,5 miljoen mensen in de Kaukasus zonder elektriciteit na een defect in een kerncentrale. Een week tevoren waren bij een ander incident 600.000 mensen zonder stroom gevallen en in december 2024 zaten in Rostov aan de Don 80.000 mensen zonder verwarming. Slechts drie voorbeelden uit een eindeloze reeks.
Grindwegen
Al in 2008 publiceerde Boris Nemtsov een Witboek waarin hij een balans opmaakte van acht jaar onder Poetin. Hoofdstuk 3 heeft als titel: “Mijn God! De wegen!” Een kort citaat: “Slechte wegen zijn een eeuwigdurend probleem in Rusland. Maar onlangs, toen het oliegeld begon binnen te stromen, had het land de kans om zijn wegennet te moderniseren. Maar die kans werd niet gegrepen. Onder Poetins bewind is het wegennet met een ongelooflijke snelheid gedegradeerd. Bij het begin van zijn presidentschap waren er nog 750.000 kilometer verharde wegen in Rusland en dat is verminderd met 50.000 kilometer. Dit gebeurde voornamelijk als gevolg van slijtage op wegen die officieel als ‘verhard’ beschouwd werden - bijvoorbeeld omdat ze met grind bedekt waren -, maar die bij gebrek aan onderhoud snel wegsleten. Meer dan een derde van de wegen in Rusland is van dat type. Als die niet regelmatig onderhouden worden, blijft er van die ‘verharding’ al snel niets anders meer over dan de officiële term.”
Op de as Moskou-Sint-Petersburg, de twee bastions van het Poetinisme, zijn er intussen betere wegen en snelwegen aangelegd. Maar elders is het van kwaad naar erger gegaan. Het Russische netwerk van verharde wegen is tien keer kleiner dan het Amerikaanse. Sommige wegen lopen gewoon dood aan de grens tussen het eigenlijke Rusland en de ‘autonome republieken’. Sinds het begin van de oorlog in Oekraïne worden de wegen nog slechter onderhouden dan tevoren en steeds meer dorpen en kleine stadjes zijn niet meer per auto bereikbaar. Op het netwerk van federale wegen zijn er nog 74 houten (!) bruggen die allemaal dringend aan onderhoud toe zijn. Al in 2015 schreef The Times of Moscow dat in verhouding tot het aantal voertuigen de Russische wegen de dodelijkste zijn van heel de wereld: 35.000 verkeersdoden per jaar. Wodka en slechte wegen vormen een dodelijke cocktail.
herstellingen meer uitgevoerd en is er nauwelijks nog gebaggerd. Vele Russische rivieren en kanalen vriezen drie maanden per jaar dicht. Vroeger waren er voldoende binnenvaartijsbrekers, maar nu niet meer. Rusland heeft nog steeds een grote vloot ijsbrekers die in de poolzeeën kunnen opereren. Maar de vloot kleinere ijsbrekers voor de binnenwateren werd schromelijk verwaarloosd. Toen de Russen in 2018 probeerden de kleine oorlogsschepen van hun vloot in de Kaspische Zee via kanalen over te brengen naar de Zee van Azov en de Zwarte Zee, konden de meeste schepen er gewoon niet meer door. Alleen met het allerkleinste lukte het nog, en dan nog met enorme vertragingen.
HET DALENDE WATERPEIL EN HET GEBREKKIGE ONDERHOUD VAN DE WATERWEGEN LEIDDEN OOK TOT EEN STERKE VERONTREINIGING VAN HET DRINKWATER
Binnenvaart
Deze eeuw is er op de Russische scheepswerven geen enkel binnenschip meer gebouwd. Vanaf het moment dat Poetin aan de macht kwam, gingen alle fondsen voor scheepsbouw naar de oorlogsschepen - tenminste, het deel van het geld dat niet verduisterd of gestolen werd. De voorbije tien jaar moest een derde van de binnenschepen uit de vaart genomen worden en ook de rest is stokoud. Vele bevaarbare rivieren en kanalen zijn al jarenlang niet meer uitgebaggerd en dijken en sluizen werden niet hersteld
ER WORDT VEEL MINDER GEVLOGEN, MAAR ER GEBEUREN STEEDS MEER ONGELUKKEN
Volgens de klimaatprofeten zou het waterpeil in de Russische rivieren moeten stijgen doordat er zoveel ijs en permafrost wegsmelt, maar in werkelijkheid daalt het waterniveau in Rusland bijna overal. Niet alleen in de zomer, maar het hele jaar door. Niet alleen in kleine bijrivieren, maar zelfs op de machtige Wolga. In combinatie met het gebrek aan baggerwerken belemmert dat de doorvaart van schepen met grote diepgang. Zelfs aan het tachtig jaar oude, strategisch belangrijke Stalinkanaal zijn sinds de val van de USSR geen
Terzijde: het dalende waterpeil en het gebrekkige onderhoud van de waterwegen leidden ook tot een sterke verontreiniging van het drinkwater in de vele Russische steden die als een snoer langsheen rivieren en kanalen liggen. In 2019 publiceerde de Russische journalist Yemeltsjenko een studie over de rampzalige toestand van de binnenvaart en hij besloot met een wanhopige oproep tot verbeteringen, “want zonder deze waterwegen zal het land gewoon verdwijnen en tot niets gereduceerd worden, zelfs zonder oorlogen. Het zal verdrinken in de wodka en helemaal uiteenvallen.” Anders dan in het Westen zijn rivieren en kanalen in grote delen van Rusland dikwijls de enige verbindingsroutes.
Dodelijke treinen
In de oude USSR waren spoorwegrampen bijna routine. Soms vielen er meer dan duizend doden en gewonden bij één incident. In de Yeltsinjaren (1992-2000) gebeurden er nog twee grote treinongelukken: in 1992, vlak na de ineenstorting van de USSR en in 1996, respectievelijk met 151 en 41 doden en gewonden. Daarna niet meer. Ook in de eerste vijf Poetinjaren lijkt er nog niets aan de hand te zijn. Maar dan begint de langzame aftakeling en in 2024 wordt het echt rampzalig. Het volgende lijstje toont het jaartal, met tussen haakjes eerst het aantal treinongelukken en dan het aantal doden en gewonden: 2000 (1-0), 2005 (1-0), 2006 (2-28), 2013 (1-75), 2014 (2- 241), 2015 (1-5), 2017 (2-71), 2021 (1, x), 2023 (1-25), 2024 (4 -136).
De ongelukken komen met steeds kortere tussenpozen en eisen steeds meer slachtoffers. Een veeg teken. Militaire transporten zijn niet in deze telling opgenomen. Het is dikwijls onmogelijk vast te stellen welke ‘incidenten’ echte ongelukken zijn en welke sabotagedaden van Oekraïense commando’s of Russische verzetsgroepen.
De oorzaken zijn analoog als bij het verval van de waterwegen: te weinig investeringen, gebrekkig onderhoud van rails, seinen en rijdend materiaal, en fondsen die verduisterd of afgeleid worden naar militaire uitgaven. Vliegen dan maar?
Nee, genade! Alles, maar niet dat! Ook de burgerluchtvaart lijdt onder de sancties. Veel vliegtuigen moeten aan de grond blijven bij gebrek aan chips of westerse reserve-onderdelen. Dat is zo ernstig, dat men soms vliegtuigen kannibaliseert: men haalt onderdelen uit het ene vliegtuig om daarmee het andere vliegklaar te kunnen maken. Zoals iedereen met enige ervaring in een garage of een legereenheid weet, zijn het meestal dezelfde onderdelen die stuk gaan, en kannibalisering leidt altijd heel snel tot volledige immobiliteit. De Russen moeten ook steeds meer een beroep doen op buitenlandse luchtvaartmaatschappijen voor hun binnenlandse vluchten
AL DIE DINGEN SAMEN ZIJN SYMPTOMEN VAN EEN NADERENDE INEENSTORTING
Bij ons draait de burgerluchtvaart voor een groot deel op vakantiereizen. In Rusland is vliegen dikwijls een economische noodzaak. De Russische burgerluchtvaart was altijd al veel onveiliger dan die van westerse landen, maar dat is sinds de inval in Oekraïne nog erger geworden. Er wordt veel minder gevlogen, maar er gebeuren steeds meer ongelukken. De oppositiekrant Novya Gazeta berekende dat er in 2023 dubbel zoveel ongelukken met burgervliegtuigen gebeurden als in 2022. Het Kremlin ontkent dat allemaal. Maar op de luchthaven van Sheremetyevo bij Moskou, de grootste van het land, zijn wel drie van de vijf terminals gesloten. De International Civil Aviation Organisation heeft Rusland nu dezelfde status inzake veiligheid gegeven als Bhutan, Congo en Liberia. Het is nu een van de vier onveiligste landen voor de burgerluchtvaart ter wereld.
Symptomen
Ja, stroomonderbrekingen veroorzaken geen economische ramp. Neerstortende vliegtuigen en kapotgevroren waterleidingen ook niet. Maar al die dingen samen zijn wel symptomen van een naderende ineenstorting. Net zoals een mens niet sterft aan een bloedneus, aan pijnscheuten in de linkerarm of aan kortstondige black-outs. Maar als die symptomen zich allemaal samen voordoen, dag na dag opnieuw…, dan weet je dat er iets grondig mis is.
PAUL BÄUMER
“Een
groot leger is alleen maar een gevaar voor de tegenpartij. Wij kunnen enkel veilig zijn als de andere zich ook veilig voelt”
“De oorlogsretoriek die we in heel het Westen horen, komt voort uit domheid.” Volgens astrofysicus en filosoof Gerard Bodifée (79) is oorlog het grootste kwaad op aarde en wordt er vandaag te weinig gedaan om dat kwaad tegen te gaan. In zijn boek ‘Oorlog, hoe lang nog?’ doet Bodifée concrete voorstellen om oorlog te vermijden. De idee dat er fors moet geïnvesteerd worden in ons defensieapparaat om de vijand buiten te houden, spreekt hij stellig tegen. ‘Si vis pacem, para bellum’ (Wie vrede wil, moet zich voorbereiden op oorlog) is de slogan van Theo Francken, onze minister van Oorlog.” Maar het tegendeel is waar, beweert Bodifée: als je je voorbereidt op oorlog, krijg je oorlog!”
Gerard Bodifée publiceerde zijn boek bij uitgeverij Ertsberg op een moment dat de ontknoping in de oorlog van Rusland in Oekraïne nabij is. Met Donald Trump in The Oval Office staat de steun van de Verenigde Staten niet langer zomaar ter beschikking van Oekraïens president Volodymyr Zelensky, terwijl Europa de Oekraïners financieel en materieel blijft steunen. Commissievoorzitter Ursula von der Leyen kondigde vorige week haar ‘Rearm Europe’-plan aan: Europa maakt tot 800 miljard euro extra vrij voor de ontwikkeling van een Europese defensie-industrie en voor de steun aan Oekraïne. Intussen bereikten Oekraïense en Amerikaanse vertegenwoordigers een akkoord over een tijdelijk staakt-het-vuren van 30 dagen, al moet Rusland nog akkoord gaan.
U hekelt de ‘oorlogsretoriek’ in de politiek en in de media. Maar is die niet begrijpelijk op het moment dat er een oorlog bezig is op het Europese vasteland?
“Deze oorlogstaal komt voort uit domheid. Ten eerste omdat men de geschiedenis niet meer kent, ten tweede omdat men slecht geïnformeerd is en ten derde omdat men weigert er echt over na te denken. De motivatie van de standpunten is heel simpel: ‘Poetin is een gevaar voor ons, hij zal ons aanvallen.’ Uit niets blijkt echter dat dat zo is. ‘Poetin is onberekenbaar’, zegt men. Dat is onzin, want hij heeft altijd voorspeld wat hij zou doen. Hij heeft nu ook voorspeld dat hij Oekraïne zou aanvallen als het Westen niet zou terugkomen op wat voor Rusland onaanvaardbare stellingen waren. We denken hier nooit na over de belangen van de tegenpartij. Wie dat doet, krijgt meteen het verwijt dat hij een Poe-
tin-aanhanger is. Maar dat klopt niet. Ik vind dat Vladimir Poetin een oorlogsmisdadiger is die moet veroordeeld worden voor het Internationaal Strafhof. Ik vind de invasie van Oekraïne door Rusland volstrekt onverantwoord.”
Moeten we geen schrik hebben van de Russische agressie?
“Poetin heeft nooit gezegd dat hij ons land zou aanvallen. Hij zou dat ook niet kunnen, want hij kan Oekraïne nog niet eens veroveren, zoals blijkt. Drie jaar lang is hij daar al aan het stuntelen om een klein deel van het grondgebied in te nemen.”
Dankzij de steun die het Westen aan Oekraïne geeft.
“Natuurlijk, zelfs zonder dat we actief aan de strijd deelnemen, maar wel wapens en informatie leveren. Maar datzelfde Westen kan hij onmogelijk binnenvallen, dat is nu meer dan duidelijk. Waarom blijft Theo Francken dan beweren dat Poetin ons wil aanvallen? Hij kan dat niet! Waarom moeten we ons dan nog meer gaan bewapenen? We zijn al overbewapend. Er worden ons dingen verteld die volstrekt onjuist zijn en op basis van die verkeerde standpunten wordt dan oorlog gepredikt. Men
DEZE OORLOGSTAAL KOMT
VOORT UIT DOMHEID
zegt altijd dat Poetin een bedreiging vormt voor ons. Niemand lijkt zich hier af te vragen of wij misschien niet méér een bedreiging vormen voor Rusland dan Rusland voor ons. Wij zijn de voorbije twintig jaar bezig geweest met het uitbreiden van de NAVO naar het Oosten. Al die Warschaupactlanden van weleer zijn lid geworden van de NAVO.”
Die landen zijn vrijwillig lid geworden.
“Vrijwillig inderdaad, maar goed: ze zijn lid geworden en dat is voor Rusland een bedreiging.”
Dat is toch een belangrijke nuance?
“Ik zeg enkel dat ze het lidmaatschap van de NAVO hebben aangevraagd en dat ook gekregen hebben. Telkens heeft Rusland gezegd: ‘Dat zijn landen die historisch langs onze kant staan. Wij accepteren dit niet.’ Daar heeft het Westen zich nooit iets van aangetrokken, omdat de Sovjet-Unie uit elkaar was gevallen en Rusland verzwakt was. Wij hebben dat land vernederd.”
HET KLINKT HARD, MAAR
MEN HAD HITLER MISSCHIEN BETER LATEN DOEN
“Dat is een historische ontwikkeling die erg bedreigend is voor de Russen. Wij beseffen dat niet, maar zij zijn altijd bang geweest voor het Westen. In de negentiende eeuw is Napoleon Rusland binnengevallen en dat heeft hen honderdduizenden doden gekost. In de twintigste eeuw is Hitler er binnengevallen. Dat heeft hen miljoenen doden gekost. En nu rukt de NAVO op. Dat is hoe zij dat zien. Het Westen plaatst zijn raketten nu tot aan de grenzen van Rusland. Gorbatsjov en Jeltsin zeiden al dat we dat niet mochten doen, omdat ze zich daardoor bedreigd voelden en dat het tot oorlog zou leiden. Wij hebben ons daar nooit iets van aangetrokken. Dan kwam de belofte dat ook Oekraïne lid mocht worden van de NAVO en toen heeft Poetin gezegd: ‘No way! Trek die belofte in of er komt oorlog.’ Het Westen heeft die
belofte niet ingetrokken en dan is de oorlog begonnen.”
Als Oekraïne democratisch voor NAVO-lidmaatschap kiest, waarom zou het dan rekening moeten houden met Russische oorlogsdreiging?
“Wij dreigen ook met oorlog. Het gaat hier geostrategisch over invloedssferen. Oost-Europa, en zeker Oekraïne, bevond zich altijd in de Russische invloedssfeer. Een deel van de bevolking is Russisch-orthodox en wil ook bij Rusland horen.”
Dat komt voor een stuk doordat Rusland er een vijfde colonne geïnstalleerd heeft en invloed probeert uit te oefenen.
“Dat is natuurlijk zo, maar wij doen hetzelfde. Europese Parlementsleden gingen naar Kiev om er de opstand tegen Rusland te ondersteunen.”
Uw boek bepleit een wereld zonder oorlogen. Hoe had dit conflict voorkomen kunnen worden?
“Er zijn veel mogelijkheden, maar als er eenmaal oorlog is, wordt alles moeilijker. Mijn uitdrukkelijk pleidooi is dus: begin er niet aan. Oorlog loopt altijd slecht af voor iedereen. Vóór de oorlog in Oekraïne begon, waren er meerdere uitwegen voor de politieke problemen. Oekraïne is een verdeeld land. In 2014 is Janoekovytsj, de (Russischgezinde) president van Oekraïne, afgezet na straatgeweld dat gesteund werd door het Westen. De Russen pikten dat niet. Op dat moment waren er nog diplomatieke mogelijkheden. We hadden moeten durven inzien dat Oekraïne een verdeeld land is. Een deel is Russisch gestemd, een deel oriënteert zich richting het Westen. Wel: verdeel het land dan in
ASTROFYSICUS EN FILOSOOF
POETIN IS EEN
OORLOGSMISDADIGER
DIE MOET
VEROORDEELD
WORDEN VOOR HET
INTERNATIONAAL STRAFHOF
GERARD BODIFÉE
› Geboren op 7 februari 1946
› Astrofysicus
› Auteur
› Christelijk filosoof
twee. Het komt er ongeveer op neer dat het oostelijk deel Russischsprekend en Russischgezind is en dat het westelijk deel eerder Europees gezind is. We hebben dat op die manier opgelost met Tsjecho-Slowakije en dat is een succesverhaal gebleken. Of maak er een neutraal land van.
60 MILJOEN DODEN EN DAN
DURVEN WE SPREKEN VAN EEN OVERWINNING
Geen lid van de NAVO, geen lid van de EU, maar neutraal, zoals Oostenrijk. Dat is ook een succes en daar kunnen diplomaten over onderhandelen.”
De oorlog is uiteindelijk wel begonnen omdat één partij, met name Rusland, ervoor heeft gekozen om militair binnen te vallen. Dat is toch de laatste schakel die bepaalt of er oorlog komt of niet?
“Dat is de te veroordelen handeling, want vanaf dan is de oorlog actief begonnen. Het is zoals jongens die vechten op de speelplaats. De ene jongen pest de andere, maar degene die de eerste slag uitdeelt, is begonnen. Wij hebben Rusland jarenlang gepest en geïrriteerd, en uiteindelijk slaat Rusland toe. Dus kunnen wij zeggen dat zij de oorlog zijn begonnen. Dat is ook zo, maar wij hebben het wel uitgelokt. Dat was niet nodig geweest.”
Hebben staatslieden niet het recht, of zelfs de plicht, om hun land te verdedigen als de vijand aan de deur staat?
“Dan gaat het over de kwestie van zelfverdediging. Frankrijk is een nucleair bewapend land. Geeft dat de Fransen het recht
om de halve wereld te verwoesten om zichzelf te verdedigen? Ik vind van niet. Dus er zijn grenzen aan het recht op zelfverdediging.”
Het geeft Frankrijk misschien wel het recht om zijn eigen grenzen te beschermen?
“Wat is beschermen? Mag een staat zijn eigen burgers opofferen om zich te redden? Aan dit onderwerp besteed ik in mijn boek ruime aandacht. Naar mijn oordeel staat het leven van een individu op een ander en veel hoger niveau dan het bestaan van een staat. Een individu, een menselijke persoon, heeft zijn eigen waardigheid en zelfbewustzijn. Dat is een levend wezen met een moreel geweten. Een staat is een abstracte constructie die enkel bestaat volgens afspraak om de samenleving te doen functioneren. Een staatsstructuur is nodig, maar het verdedigen daarvan mag niet ten koste van elke prijs gaan. Op het ene moment worden er geweldige oorlogen in naam van een staat gevoerd, even later verdwijnt die staat zomaar. Wat is er overgebleven van Pruisen, de meest militaristische staat die er ooit geweest is?
VOOR DE OORLOG IN OEKRAÏNE BEGON, WAREN ER MEERDERE POLITIEKE UITWEGEN
Zal Oekraïne binnenkort nog bestaan? Misschien. Misschien blijft België bestaan, misschien niet.”
Bent u dan tegen de bijkomende investeringen die Europa en België zullen doen in Defensie?
“Een groot leger is alleen maar een gevaar voor de tegenpartij, wie dat ook moge zijn. Niemand is daarmee gediend en wij kunnen enkel veilig zijn als de andere zich ook veilig voelt.”
Is er altijd een andere optie dan oorlog?
“Mijn overtuiging is dat er altijd een andere oplossing is. In mijn boek besteed ik veel aandacht aan de vraag om welke doelen oorlogen uitgevochten worden. Heel vaak is er amper een doel: het meest frappante voorbeeld daarvan is de Eerste Wereldoorlog. Dat is misschien de meest afschuwelijke oorlog die ooit is uitgevochten. En waarvoor? Voor vrijheid en het vaderland? Waarom was Duitsland meer of minder vrij dan Engeland of Frankrijk? Er werd gewoon gevochten vanuit vechtlust, vanuit een radicaal militarisme en een uit de hand gelopen nationalisme. Er was al lang rivaliteit tussen de landen, totdat de vlam in de pan sloeg en het niet meer te houden was. Er is toen om geen enkel doel gevochten. Twintig miljoen mensen zijn voor niets gestorven. Die zinloosheid van het massale mensenoffer is geen uitzondering, maar helaas de regel.”
De Tweede Wereldoorlog was misschien wel nodig om Adolf Hitler en het nazisme te bestrijden.
“De Tweede Wereldoorlog was een direct gevolg van de eerste. Eigenlijk ging het om een dertigjarige oorlog met een interbellum van ongeveer twintig jaar. Wie was Hitler? Een fanatieke korporaal uit de Eerste Wereldoorlog die wraak nam, met nog een veel groter dodenaantal tot gevolg. En waarom?”
Hitler wilde een Derde Rijk creëren en heel Europa innemen. Moet je die dan niet tegenhouden?
“Hij wilde dat omdat Duitsland vernederd werd na de Eerste Wereldoorlog. Als we de Eerste Wereldoorlog niet hadden uitgevochten, was er nooit een Hitler geweest en was Duitsland nooit vernederd geweest. Begin er niet aan, dat is voortdurend mijn pleidooi. Natuurlijk moesten we Hitler bestrijden, volkomen akkoord. Maar op deze manier? Zestig miljoen doden en dan durven we spreken van een overwinning, vind jij dat juist?”
“In Oekraïne zijn we nu ook haat aan het kweken die decennia lang zal blijven bestaan. Daar kan weer een soort Hitler uit voortkomen. Hoe gaat dat aflopen?”
Hoe hadden we Hitler dan wel moeten bestrijden?
“Dat zijn de simpele vragen waar niemand een antwoord op heeft en ik evenmin. Maar wat ik wel weet, is dat de manier waarop het toen verlopen is, zeker niet goed was. Heel die oorlog was een menselijke tragedie van onvoorstelbaar formaat en bovendien een enorm fiasco, want zelfs het redden van de Joden is niet gelukt. Kom toch niet zeggen dat een oorlog succesvol kan zijn. We hebben zelfs Hitler niet kunnen doden, dat heeft hij zelf moeten doen. Symbolisch zegt dat genoeg.”
“Het klinkt hard, maar men had Hitler misschien beter laten doen. Dat had verschrikkelijk geweest, maar niet zo verschrikkelijk als wat er uiteindelijk gebeurd is. Hij had plannen om de Joden te deporteren naar Madagaskar. Pas tijdens de oorlog is het in hem opgekomen om ze te laten executeren. De oorlog heeft alles alleen maar erger gemaakt.”
Dat zou betekenen dat landen als Frankrijk en België zich hadden onderworpen aan een moorddadig regime.
“Een oorlog weigeren, staat niet gelijk met zich onderwerpen. Langs politieke weg, door ondermijning en sabotage hadden we het regime moeten bestrijden. Dat had tijd gekost, maar zestig miljoen mensen hadden dan kunnen blijven leven. Een wereldoorlog was de slechtst denkbare manier en heeft de problemen tenslotte eerder verergerd dan opgelost.”
Je eerst onderwerpen aan een regime om dan hopelijk achteraf de kans te krijgen om dat regime te kunnen saboteren?
“Nogmaals, je moet je niet slaafs onder werpen. Je moet de kansen voor het verzet zelf creëren en zelf ingrijpen, maar niet op de slechtst denkbare manier. Oorlog voe ren is altijd de ergste weg. Het was duide lijk dat het naziregime vooral een Duitse elitegroep was. Had die elite bestreden, bijvoorbeeld via een kleine, doelgerichte, invasieve aanval op Berlijn! Dat had met een minimum aan bloedvergieten heel wat meer kunnen realiseren. Ik spreek niet graag over dat soort acties, maar Hitler en andere nazikoppen liquideren was beter geweest dan wat er uiteindelijk gebeurd is.”
natuur, die de dierlijke overstijgt, te laten groeien. Dat is de weg naar begrip, naar rechtvaardigheid en naar vrede. Dat is de weg die wij moeten gaan; uiteindelijk ook de weg die de geschiedenis globaal volgt. Maar dat is een weg met veel stijgen en dalen.”
Anderzijds schrijft u in uw boek dat de mens van nature een agressief roofdier is.
“Het is al driekwart eeuw vrede in onze contreien en je voelt veel spanningen in de samenleving. Er is veel opgekropte gewelddadigheid. En oorlog is een uitdaging. Een heel hoofdstuk van mijn boek wijd ik aan het probleem van de menselijke natuur. De mens is van oorsprong een roofdier, wat wil zeggen dat wij de instincten hebben om te doden. Je voelt dat er agressie in de mens schuilt. Je kan iemand kwaad maken en dan wordt hij gewelddadig. Dat is een deel van onze natuur, maar daarnaast hebben mensen een moreel bewustzijn. We beseffen dat geweld gebruiken niet goed is. We weten dat onze oerinstincten niet overeenstemmen met onze morele principes en daarom bedwingen we ons.”
WIJ ZIJN MEER EEN BEDREIGING VOOR RUSLAND DAN RUSLAND VOOR ONS
“Dat spanningsveld tussen dierlijke instincten en morele idealen is altijd in de mens aanwezig. De menselijke beschaving is de voortdurende strijd met onszelf en oorlog is een volstrekt verwerpelijke massale uitbarsting van geweld. Aanvallen, veroveren, je tegenstander verslaan, dat alles zit in onze genen. Die instincten bedwingen, maakt ons tot mensen.”
Wat vindt u van militaire operaties tegen terreurgroepen zoals IS?
“Die moeten gebeuren. We moeten ons beschermen tegen terreur, maar dat is kleinschalig geweld in vergelijking met oorlogen, laat staan wereldoorlogen. En die operaties moeten uitgevoerd worden met inzicht, niet vanuit dwaze paniekreacties zoals de Amerikanen vertoond hebben na de aanslagen op de Twin Towers.”
Gelooft u werkelijk in wereldvrede?
“Ik geloof in de mens als een humaan wezen, die er altijd naar streeft zijn hogere
zekerheid!
Buitenland
Zwarthandelaars verjagen politie aan Eiffeltoren
Met 7 miljoen toeristen, waarvan er 75 procent uit het buitenland komt, is de Eiffeltoren in Parijs ongetwijfeld een van dé toeristische trekpleisters van de Franse hoofdstad. Nochtans is de omgeving al jaren gekend als hotspot van drugs, seksueel geweld, zwendel en andere criminele feiten. Zo werd in de herfst van 2023 een Engelse toeriste onder bedreiging van een mes verkracht. Op sociale media kon men toen reacties van wijkbewoners lezen: “Het plein Champ-deMars is verworden tot een slagveld en een bijzonder actief dealercentrum.”
Rond 24 februari las je op verschillende sociale media volgend bericht: “De politie, die een zwarthandelaar aan het controleren is, wordt aangevallen en moet zich als de bliksem uit de voeten maken.” Er ging een video van de gebeurtenissen rond op sociale media. Waarom illegalen die illegale goederen in het centrum van Parijs verkochten, de politie aanvielen? Een van hen stond op het punt door politiemensen, die net een onderzoek hadden uitgevoerd, te worden opgepakt. De omstaanders, collega’s van de betrokken zwarthandelaar, smeten de ruiten van een politiecombi in en vielen hierna de politie zelf aan. Het politiesyndicaat Alliance reageerde: “De politie moest het veld ruimen en wijken voor het geweld.”
Situatie onder controle tijdens Spelen
De politie moest dus op de vlucht en gaf hiermee toe dat de zone rond de Eiffeltoren eigenlijk een no-gozone is geworden. De media lieten verstaan dat na het incident nog niemand werd gearresteerd of ondervraagd. Het politiesyndicaat is over de gang van zaken niet te spreken. “Welk beeld van Parijs geeft men hiermee aan toeristen? Welke straffeloosheid spreidt men hier tentoon tegen criminelen? Hoe moet de Parijse bevolking zich nu voelen?”, waren de vragen richting het stadsbestuur. Tijdens de Olympische Spelen van 2024 lukte het de Franse politie nochtans wel om de veiligheid van de bezoekers en de atleten te verzekeren. Hiervoor werden tienduizenden politieagenten ingezet. Intussen
VERENIGD KONINKRIJK
werden deze cijfers via de pers bekendgemaakt: in de politiezone Eiffel-TrocaderoChamps-de-Mars werden in 2023 niet minder dan 14,7 ton zwarte handelswaar in beslag genomen en werden 127 politietussenkomsten uitgevoerd in het kader van illegale migratie. Daarbij werden 288 mensen opgepakt en 256 bevelen uitgeschreven om het grond gebied te verlaten. Van die bevelen werd er 7 procent uitgevoerd.
PIET VAN NIEUWVLIET
Zuid-Amerikaanse stem wordt belangrijker
Een uitspraak op 1 september 2024 van de frontvrouw bij de conservatieve Partido Popular en voorzitter van de regio Madrid, Isabel Diaz Ayuso, haalde alle pagina’s van de Spaanse kranten en zorgde voor verontwaardiging aan de linkerzijde. Ze verklaarde de Zuid-Amerikaanse nieuwkomers niet als eigenlijke migranten te beschouwen, omdat ze de Spaanse taal spreken en een cultuur en een geschiedenis delen, die hen veel gemakkelijker doet integreren in de Spaanse samenleving dan migranten uit Afrika of het islamitische Midden-Oosten.
Volgens het Spaanse nationale instituut voor de statistiek zijn van de ongeveer 8 miljoen legale migranten in Spanje, ruim 3,5 miljoen uit Latijns-Amerika afkomstig. 1,6 miljoen van hen beschikte in 2022 over lokaal en nationaal stemrecht. Tussen 2019 en 2023 is hun belang in het ganse kiezerskorps met 21 procent toegenomen. Zo maken ze 11 procent van de kiezers uit op de Canarische Eilanden, 9,4 procent in de regio Madrid, 7,2
DUITSLAND
Het kleine, zwarte mannetje moet verdwijnen
De zogenaamde Blackboy, een mechanisch klokje in de stad Stroud in Gloucesterhire, geeft al sinds 1774 de uren aan. Het beeldje toont een kleine zwarte jongen met strooien rokje en wordt door activisten gecontesteerd. Men wil het mechanische uurwerk onderbrengen in een museum, voorzien van een ‘verklarende uitleg’. Sommigen willen nog verder gaan en het historische erfgoed gewoon vernietigen.
Het mechanische uurwerk werd geïnstalleerd op de gevel van een voormalig schoolgebouw. Indertijd was het verbonden met het beroep van uurwerkproducenten en met de koloniale handel. Het groene gemeenteraadslid Catherine Braun verklaarde in 2022 dat de aandacht van ‘woke’ in dit verband als “een compliment” moest worden beschouwd, want het toonde de bezorgdheid “voor sociale en raciale justitie en voor de gevoelens van onderdrukte minderheden”.
Het uurwerk is dubbel beschermd, maar of dat een garantie zal zijn?
In 2021 stak een lokaal kunstenaar, Dan Guthrie, het vuur aan de lont en vroeg het stadsbestuur wat de plannen waren met dit ‘racistische’ uurwerk. In 2022 stemde de gemeenteraad voor een herlokalisatie, maar stuitte daarbij op een juridisch probleem. Het uurwerk staat op de lijst van de English History en behoort niet toe aan de stad, maar aan een privépersoon. Het socialistische gemeenteraadslid Simon Opher stelde intussen dat het hier “onloochenbaar om een racistisch object” gaat en dat het daarom thuishoort in een museum.
De kunstenaar, Dan Guthrie, heeft intussen zijn voorstel geradicaliseerd. Voortaan opteert hij voor “de radicale non-conservatie”, lees: de vernietiging van dit historische object. In afwachting van een definitieve oplossing, heeft het gemeentebestuur het mechanische uurwerk laten hangen, weliswaar met een verklarende uitleg aan de site. Toeval of niet: in 2022 ontving Dan Guthrie uit de handen van het gemeentebestuur van Stroud de prijs ‘Inclusiviteit en Diversiteit’.
PIET VAN NIEUWVLIET
procent in Catalonië en 7 procent in de regio van Navarra. De grootste groepen zijn Colombianen (715.000 personen), Venezolanen (518.000), Ecuadorianen (430.000) en Argentijnen (373.000).
Geen homogeen links blok
Het mag in de rest van West-Europa dan zo zijn dat migranten hoofdzakelijk op linkse partijen stemmen, in Spanje is dat veel minder uitgesproken. In het Franse tijdschrift voor geopolitiek ‘Conflits’ schrijft Nicolas Klein dat nogal wat Zuid-Amerikaanse migranten voor rechtse partijen kiezen. Velen zijn autoritaire regimes ontvlucht, die dikwijls van linkse signatuur waren. Denk aan Cuba, Venezuela en Nicaragua. Wat in Spanje gebeurt, zagen we ook al bij de Amerikaanse verkiezingen: een deel van het migrantenkiespubliek vindt meer zijn gading bij de (rechtse) Republikeinen omwille van het anticommunisme, de individuele verantwoordelijkheid, de verdediging van de familiewaarden en een strenger migratiebeleid. Ook in Spanje lijken steeds meer Zuid-Amerikaanse migranten die trend te volgen. Omdat de Zuid-Amerikaanse migratie naar Spanje niet onmiddellijk lijkt op te drogen, zal het gewicht van Zuid-Amerikaanse stemmen alleen maar toenemen. Met een versterking van de Partido Popular en Vox, zo blijkt.
Saksen schrapt gratis taxi voor asielzoekers
Nu steeds meer Duitse deelstaten financieel krap bij kas zitten en elke eurocent tweemaal moeten omdraaien, zetten heel wat staten ‘overbodige’ projecten stop. Zo moeten asielzoekers in de deelstaat Saksen hun taxiritten naar allerlei overheidsinstellingen voortaan zelf moeten betalen. En ook andere besparingen liggen voor.
Het bestuur van de deelstaat Saksen nam onlangs deze beslissing en verwees in zijn motivatie naar de slechte financiële toestand. Uitzonderingen zullen alleen nog gemaakt worden voor bepaalde medisch noodzakelijke transporten - en dit wel mits een schriftelijke toestemming van het bestuur van de deelstaat, aldus de krant Sächsische Zeitung.
26.832 asielzoekers, waarvan er 11.878 het land moeten verlaten
Asielzoekers krijgen voortaan ook geen tickets voor het openbaar vervoer meer terugbetaald uit de deelstaatkas. Verder herleidt de Zentrale Ausländerbehörde (de centrale vreemdelingenoverheid, red.) ook het aantal spreekuren in de asielcentra. Op kosten voor vertalers-tolken zal worden bespaard, liet het bestuur weten. In de plaats daarvan zullen asielzoekers hun vragen en wensen schriftelijk en in het Duits moeten bezorgen, met de hulp van vertaalprogramma’s, aldus nog de lokale krant. De beheerders van asielcentra werden al op de hoogte gesteld.
De Saksische minister van Interne Aangelegenheden, Armin Schuster (CDU), gaf aan de krant mee dat er op verschillende werkingsdomeinen van de deelstaat zwaar moet worden bespaard: “Daarom moest ik ook het rode potlood gebruiken bij de opvang van vluchtelingen.” Het gaat niet om ‘onbillijke, harde maatregelen’, maar wel om gepaste ingrepen. Zo blijft de medische verzorging zonder meer overeind.
In de deelstaat Saksen leven momenteel 26.832 asielzoekers, van wie er 11.878 eigenlijk Duitsland zouden moeten verlaten. Het voorbije jaar werden 936 personen effectief uitgezet. Boven die 27.000 asielzoekers komen nog eens 63.733 Oekraïense vluchtelingen die niet in deze statistiek zijn opgenomen.
PIET VAN NIEUWVLIET
Trump zoekt erfenis van Nixon op
En wat als er achter het losgeslagen projectiel Trump nu eens een plan zat? Of op zijn minst toch een (vaag) doel? We geven een aanzet: hij wil de oorlog in Oekraïne stopzetten, maar wat hem echt drijft, is het normaliseren van de relaties met Rusland. En dat is dan weer een hefboom om een wig te drijven tussen Peking en Moskou. Eenvoudig? Allerminst. Maar zo’n breder schema kan wel heel wat van de dagelijkse demarches verklaren. Met de groeten van het spook van Richard Nixon, dat om de hoek meegluurt.
‘Chaque jour sa peine’ - het lijkt wel de penibele realiteit van wie zich met het observeren van Trump inlaat. Zeker als men zich op de vorm en het uiterlijke vertoon focust; wat in sommige gevallen eerder blindstaren is. Draaglijker, en zeker boeiender, wordt het wanneer tot de achterliggende motieven doorgedrongen wordt. Maar laten we ter zake komen: Oekraïne, hét conflict dat de Amerikaanse president in een handomdraai zou beëindigen. Zijn timing was verkiezingspropaganda, maar het dossier ligt wel degelijk bovenaan de stapel in het Oval Office.
Relaties normaliseren
En dan is er de stijl waarin men zich verliest. Afblaffen en dreigen, een stok en weer een wortel gebruiken, maar zie, de Oekraiense president Zelensky kreeg hij in het gareel. Gezien de graad van afhankelijkheid van het land was dat de eenvoudige kant van de zaak. Rusland wordt een zwaardere dobber; we komen er dadelijk op terug. Maar dat brengt ons ook onmiddellijk bij de kern van de zaak. Waar het Trump in eerste instantie om draait, is het normaliseren van de Amerikaanse relaties met Rusland. En hiervoor is het beëindigen van het conflict een obligate voorwaarde. Dat zijn de prioriteiten, precies in die volgorde.
Bilaterale contacten
Sinds de eedaflegging van Donald Trump hebben minstens twee ontmoetingen op het
OPINIE
hoogste diplomatieke niveau tussen Rusland en de VS plaatsgevonden. Eén in Riyad, de andere in Istanboel; die laatste trouwens precies één dag voor Zelensky’s ontspoorde optreden in Washington. Er wordt ook melding gemaakt van een eerder telefonisch contact tussen Trump en Poetin. Net zoals op 15 februari de buitenlandministers van beide landen, Rubio en Lavrov, een digitaal
gesprek hadden. De inhoud van dergelijke ontmoetingen is vertrouwelijk, maar er zijn altijd lekken. Hieruit blijkt dat verrassend weinig over de oorlog als dusdanig gesproken werd. In diplomatieke middens was te horen dat er eerder werd gesproken over het herstel van de economische wisselwerking, de heropening van ambassades en dergelijke; wat op zijn minst opmerkelijk is. Russische afwegingen
Uiteraard is Moskou vragende partij om uit zijn pariastatus te treden, maar anders dan bij Trump doen de doelstellingen van de oorlog er voor Moskou wel degelijk toe. Het aanvaarden van een (tijdelijke) wapenstilstand is geen lichtzinnige beslissing. Het is immers gemakkelijker nu de boot af te houden dan die te doorbreken, zeker als die al een tijdje een feit is. Welke gevol-
gen op het terrein zou een stopzetting van de gewelddadigheden trouwens kunnen teweegbrengen? Zou dit in het voordeel van Oekraïne kunnen spelen, dat zich kan verstevigen? Geen gemakkelijk dilemma voor een land dat terreinwinst boekt (hoe miniem ook), maar vooral een land wiens propaganda en oorlogseconomie op volle toeren draaien. De vraag die zich in het licht van een uitputtingsoorlog rond zo’n wapenstilstand stelt, is ‘cui bono’? Wie heeft er baat bij? Veel doet vermoeden dat de VS nog enkele boeiende diplomatieke demarches met de Russen tegemoet gaat.
Nixon 2.0
Laten we het niveau van de oorlog in Oekraïne (terug) even overstijgen en naar het grotere geopolitieke plaatje kijken. Menig analist meent dat het échte doel van Trump een zogenaamde ‘reverse Nixon’ is. Net zoals zijn illustere voorganger China en Rusland uit elkaar dreef, wil Trump precies hetzelfde doen. Daarom is die normalisatie onontbeerlijk. Nixon deed dit door Peking te bewerken; Trump focust op Moskou. De omstandigheden zijn echter verschillend. De relaties tussen Rusland en China waren destijds conflictueus en de VS haalden hun slag thuis door te stoken in het conflict. Vandaag is er een nauwe verstrengeling tussen de twee landen. Sinds de oorlog begon, verlieten meer dan duizend buitenlandse bedrijven Rusland. In belangrijke mate werd de leemte door Chinese ondernemingen ingenomen. De export van Rusland naar China nam tussen 2021 en 2024 met 70 procent toe en de bilaterale handel zit voor die drie jaren bijna aan een verdubbeling. Er speelt echter meer dan economie alleen. “Beide landen beschouwen de VS als hun principiële rivaal en zien elkaar als een belangrijke partner om hun militaire, economische en diplomatieke omcirkeling te vermijden”, stelt Ali Wyne, onderzoeker bij de International Crisis Group. Nixon 2.0 wordt geen sinecure voor ‘dealmaker’ Trump.
Duitsland worstelt met de dienstplicht
In 1963, bijna twintig jaar na het einde van de oorlog, begonnen veel toehoorders in Duitse concert- en operazalen nog te huilen als Marlène Dietrich de hartverscheurende strofe ‘Sag wo die Soldaten sind’ zong.
Maar de vraag moet nu nuchter en zakelijk gesteld worden. Waar zijn de soldaten die voor Duitsland kunnen vechten? Nu er een compromis is over de financiële kant van de Duitse herbewapening, worstelt Duitsland met een ander, nog moeilijker probleem. Er is nu geld om wapens aan te kopen, maar hoe vinden we soldaten om die te bedienen?
mannen? Liever niet. Als ze ineens generaal konden worden, dan misschien. Maar gewoon soldaat? Nee, bedankt. Men denkt nu aan vervangende burgerdienst voor vrouwen, bij rampenbestrijding of in de medische sector. De terugkeer van het gezond verstand. Jammer genoeg is het juridisch onmogelijk de feministen te mobiliseren voor de infanteriebataljons en normale vrouwen
ALS HET OM KANTOORBAANTJES IN LEIDENDE FUNCTIES GAAT OF OM POLITIEKE MACHTPOSITIES, DAN STAAN DE FEMINISTEN TE POPELEN OM HUN DEEL VAN DE KOEK OP TE EISEN. NU HOUDEN ZE ZICH OORVERDOVEND STIL
In tijden van oorlogsdreiging is het invoeren van de dienstplicht een bijna automatische reactie. Maar de problemen zijn enorm. Zal de militaire dienstplicht ook voor vrouwen gelden of krijgen die de kans een soort burgerdienst te doen? Als het om kantoorbaantjes in leidende functies gaat of om politieke machtposities, dan staan de feministen te popelen om hun deel van de koek op te eisen. Nu houden ze zich oorverdovend stil. In de modder kruipen zoals mannelijke rekruten moeten doen, kilometers ver met zware bottines door de regen marcheren en misschien zelfs écht moeten vechten, zoals de
zo’n vervangende burgerdienst te laten doen. Een ander dringend probleem: bij een herinvoering van de dienstplicht zijn niet voldoende instructeurs beschikbaar en de instructeurs die er wel zijn, hebben meestal nooit echt gevochten. Hun kennis is theoretisch. De enkelingen die in Afghanistan zijn geweest, hebben daar alleen geleerd hoe het niet moet. Nee, als er een gewapende vijand op je afkomt, moet je niet eerst in drie talen “Halt!” roepen. Je moet hem onmiddellijk door de torso schieten. Dit is geen satire. Zo ‘vochten’ de Duitse troepen tegen de taliban. En als vijandelijke strijders vluchten, dan moet je hen in
de rug schieten en als het kan achtervolgen om er zoveel mogelijk te doden. Dat mocht in Afghanistan ook al niet.
Instructeurs
Hoe belangrijk en onmisbaar instructeurs zijn, blijkt het duidelijkst uit de geschiedenis van het Duitse leger na het infame Verdrag van Versailles, toen Duitsland slechts een leger van 100.000 man op de been mocht houden, zonder tanks en zonder vliegtuigen. Maar die 100.000 werden wel allemaal opgeleid als onderofficieren en instructeurs, en toen Hitler aan de macht kwam, konden zij heel snel een miljoenenleger trainen.
Terzijde: zij hadden in de jaren 1920 deelgenomen aan manoeu-
vres met tanks en vliegtuigen in… de Sovjet-Unie, bij het Rode Leger. Vreemd genoeg werden zij nooit grondig door de Duitse inlichtingendiensten ondervraagd over wat zij in de Sovjet-Unie hadden gezien en wat volgens hen de sterke en zwakke punten van het Rode Leger waren.
ALS ER EEN GEWAPENDE VIJAND OP JE AFKOMT, MOET JE NIET EERST IN DRIE TALEN “HALT!” ROEPEN. JE MOET HEM ONMIDDELLIJK DOOR DE TORSO SCHIETEN
Uit die 100.000 kwam de harde kern van de Wehrmacht voort die de onervaren, jongere soldaten vanaf 1939 van de ene overwinning naar
de andere voerde. Zo belangrijk zijn goede instructeurs. Zo belangrijk zijn militaire traditie, historische continuïteit en wat men in het Engels ‘institutional memory’ noemt: het doorgegeven van militaire ervaring van de ene generatie soldaten en officieren op de andere. In Duitsland is die continuïteit volledig doorbroken. Ja, nog veel erger dan na het Verdrag van Versailles.
F-35
Een laatste opmerking, los van de dienstplichtkwestie. Ook de Duitse media nemen gretig het gerucht over dat er in de F35’s een ‘kill switch’ zou zijn ingebouwd, die de Amerikanen toelaat die vliegtuigen vanop afstand uit te schakelen. Voor zover ik weet, is dat niet waar. Waarschijnlijk wordt dat gerucht verspreid door Russische propagandisten. Met succes, want zelfs sommige regeringen trappen daarin. Al is dat waarschijnlijk eerder een reactie tegen Trump dan een rationeel, op militair-technische gronden gebaseerd besluit. De eerste operationele F-35 werd opgeleverd in 2011. Toen was de ‘Heilige Obama’ nog president. Moeten we hem misschien ook verdenken? PAUL BÄUMER
GETUIGENISSEN VAN HET BLOEDBAD OP MINDERHEDEN IN SYRIË
De Syrische kustregio is doordrenkt in bloed na de gerichte aanvallen van de voorbije week. In het nieuwe Syrië, geleid door Ahmed Hussein al-Sharaa (ook bekend onder zijn ‘nom de guerre’ Abu Mohammed al-Jolani), lijkt de grootste angst van de religieuze minderheden te zijn voltrokken. Hayat Tahrir al-Sham, de factie die in december 2024 de omverwerping van het Assad-regime leidde, wil zijn macht te allen prijze behouden.
De wittebroodsweken van Syrië na de val van Assad zijn definitief voorbij na de recente bloedbaden tegen de alawitische minderheid. Het aantal doden aan de Syrische kust wordt op meer dan duizend geschat. Maar dat kan niemand met zekerheid weten, omdat het onmogelijk is om zich vrij te verplaatsen. Er wordt ook bewust geen telling gehouden.
Wat begon als een dodelijke hinderlaag op soldaten van al-Sharaa door strijders gelieerd aan het verdreven Assad-regime, resulteerde in een bloedbad op minderheden in de Syrische kustregio door islamitische strijders. Na de bewuste aanval werden er uit het hele land strijders gemobiliseerd om tegen ongelovigen te gaan strijden. Hiermee werd niet enkel gefocust op de strijders van het voormalige regime van Assad, maar op de gehele alawitische minderheid.
De wraakmoorden die vorige week begonnen door soennitische islamitische strijders die loyaal zijn aan de regering, waren gericht tegen de alawieten. Zij vormden decennialang een groot deel van Assads achterban en worden om deze alsook om sektarische redenen door hen geviseerd. Niet alleen Syrische HTS-strijders, maar ook buitenlandse jihadisten die vaak al jaren in Idlib wonen, namen deel aan de aanval
VOLGENS DE LOKALE BEVOLKING WERD BIJNA DRIEKWART VAN DE MANNELIJKE BEVOLKING UIT HET DORP GEDOOD
Uit angst voor de wraakmoorden door troepen van de huidige Syrische regering, verzamelden honderden alawitische vrouwen en kinderen zich bij de Russische luchtmachtbasis Khmeimim op zoek naar bescherming. Maar ook Moskou onderneemt geen actie. Het hoopt om toch nog tot een overeenkomst met het nieuwe bewind in Damascus te komen, waarbij het zijn huidige militaire basissen in Syrië kan behouden. Die laatste zijn voor Rusland noodzakelijk voor diens operaties en invloed in het Midden-Oosten alsook in Afrika. Hadeel (schuilnaam): “Hayat Tahrir alSham werd eind vorig jaar zonder strijd verwelkomd in Latakia. Want ondanks wat velen denken, hadden de meeste alawieten geen liefde voor Assad. Ze werden gerekruteerd om te sterven in zijn oorlog en terwijl hij en zijn volgelingen van de laatste welvaart die Syrië nog had, parasiteerden, leefden de meesten in armoede zonder uitzicht op beterschap. Ie-
dereen voelde de spanningen tussen soennieten en alawieten. Er heerste angst, maar iedereen hoopte dat met het einde van de oorlog het bloedvergieten eindelijk was afgelopen.”
Toen de strijders na de val van Assad in Latakia aankwamen, lieten ze hun aanwezigheid al meteen voelen, getuigt Hadeel. “Het waren niet enkel Syriërs, maar ook buitenlanders, zoals Tsjetsjenen en Oeigoeren. Meisjes werden aangesproken op hun kledij en alcohol werd verboden. De kustregio was altijd al opener dan de rest van Syrië, maar het werd duidelijk dat wij ons vanaf nu aan religieuze voorschriften moesten aanpassen.”
door een kogel in het hoofd. Sommige alawieten overleefden de slachtpartij omdat ze zich verstopten in de nabijgelegen velden. Volgens de lokale bevolking werd bijna driekwart van de mannelijke bevolking uit het dorp gedood. Als reactie op deze bloedbaden blijven voormalige Assad-officieren van de groep ‘Coastal Shield’ anderen oproepen om zich bij hun strijd tegen Hay’at Tahrir al-Sham aan te sluiten. Een eindeloze cyclus van geweld dreigt te ontstaan.
Tegelijkertijd deelde een ngo in de NoordSyrische stad Al Bab Iftar-voedselpakketten uit met morbide anti-alawietenslogans erop, zoals “Het recht van de alawieten is om in vrede in hun graf te leven.” Zelfs met het verdwijnen van Assad heeft de strijd in Syrië nog steeds een sektarisch karakter. Veel alawieten zien geen toekomst meer in het nieuwe Syrië. Salarissen van ex-soldaten, gepensioneerden en ambtenaren worden gekort. Er heerst angst in hun gemeenschap, want de recente
“DE BUURMAN VAN MIJN OUDERS WERD VOOR
ZIJN HUIS DOODGESCHOTEN. HET DUURDE UREN
ALVORENS ZIJN LICHAAM VAN DE STRAAT WERD GEHAALD. ZIJN FAMILIE KREEG HEM LATER IN DE WEEK IN EEN GESLOTEN KIST TERUG”
Toen de bloedbaden uitbraken, ontstond er paniek en angst. “Iedereen wist wat er gebeurde, maar niemand wist of hij en zijn familie de volgende zouden zijn”, aldus Hadeel. “De buurman van mijn ouders werd voor zijn huis doodgeschoten. Niet om wat hij deed, maar om wie hij was. Het duurde uren alvorens zijn lichaam van de straat werd opgehaald. Zijn familie kreeg hem later in de week in een gesloten kist terug. Mijn zussen durven niet meer buiten te komen. Iedereen is bezeten door angst. En dat is volgens mij net wat ze willen: de alawieten verdrijven en degenen die toch blijven, door angst laten gehoorzamen aan het bewind van al-Sharaa. Wat er gaande is aan de Syrische kust heeft niets te maken met de vernietiging of de vervolging van de restanten van het criminele regime van Assad.”
Eindeloze cyclus van geweld
Volgens de vele getuigenissen verzameld door het Mensenrechtenkantoor van de Verenigde Naties, vielen de daders huizen binnen en vroegen ze de bewoners of ze alawieten of soennieten waren, alvorens ze hen doodden of spaarden. Sommige overlevenden vertelden dat veel mannen voor de ogen van hun families werden doodgeschoten. Alleen al in het kleine dorp al-Mukhtariyah werden 147 mannen geëxecuteerd door gewapende mannen. Online circuleren video’s waarop mannen uit het dorp door schutters werden gedwongen om te kruipen en te blaffen als honden. Nadien werden 147 mannen van 16 jaar en ouder in koelen bloede geëxecuteerd
bloedbaden hebben de overlevenden getraumatiseerd. Hun bezittingen zijn vogelvrij verklaard, want in veel steden worden winkels, auto’s en andere bezittingen geplunderd. En tot slot vinden er ook grote branden plaats die dorpen en velden verwoesten. De lokale boeren worden zo in de armoede gedreven. Er vindt een etnische zuivering van de Syrische kustregio plaats, een strategische regio die zo belangrijk is dat hij zeker onder het nieuwe bewind van Damascus moet blijven. Aan de loyaliteit van de alawieten wordt getwijfeld, dus moeten zij volgens sommigen dan maar verdwijnen.
Het enige wat ons nog rest, is Syrië ontvluchten
De patriarchen van de drie belangrijkste christelijke kerken in Syrië - de Grieks-Orthodoxe, Syrisch-Orthodoxe en Melkitische Grieks-Katholieke Kerk - gaven een gezamenlijke verklaring uit waarin ze het geweld en de massamoorden op onschuldige burgers veroordelen. Terwijl het geweld zich voornamelijk op de alawitische minderheid van het land richt, komen ook de christelijke gemeenschappen in de Syrische kustregio in aanraking met de islamitische troepen van Hayat Tahrir al-Sham. Enkele onder hen werden ook het slachtoffer. Sarah (schuilnaam), afkomstig uit de regio van Tartous, getuigt.
Sarah: “Toen het regime van Assad viel, waren ook wij hoopvol. Na jaren van oorlog en leven onder sancties waren wij alle hoop op een betere toekomst verloren. Alles was
beter dan het status quo onder de dictatuur van Assad. We wilden als jongeren samen met alle Syriërs meehelpen aan het opbouwen van dit nieuwe land. Maar Syrië is voor mij onherkenbaar veranderd. Vroeger was iedereen vrij om zijn geloof (niet) te belijden. Nu worden mensen in de cel gestopt als ze zich niet aan de vasten tijdens de ramadan houden. Nu ik terugkijk op mijn hoop en wensen voor Syrië, voel ik me vooral heel naïef. Want terwijl de bloedbaden hier in Tartous plaatsvinden, kijkt de rest van Syrië weg. Of zelfs nog erger: sommigen juichen het op sociale media toe.” “We hoorden de verhalen van het geweld en zagen het ook verschijnen op sociale media. Daar werd opgeroepen om naar de kust te trekken en de honden te vermoorden. Toen we in ons dorp militaire voortuigen met de witte vlaggen van Hayat Tahrir al-Sham zagen verschijnen, sloeg de angst ons om het hart. Ze doorzochten onze huizen, vroeger naar wapens en reden nadien verder naar de alawitische dorpen wat verderop. Toen ze in de lokale winkel voorraad insloegen, lachten ze dat de Kerk ons in de toekomst niet zal kunnen beschermen. We vrezen dat ook wij in de toekomst in het vizier van Hayat Tahrir alSham zullen komen. De christenen van Syrië hebben niemand die hen beschermt. De Koerden hebben de Amerikaanse troepen, de Druzen krijgen de steun van Israël. Maar de internationale gemeenschap kijkt niet naar ons om. Het enige wat ons nog rest, is Syrië ontvluchten.”
ONLINE CIRCULEREN VIDEO’S WAAROP MANNEN UIT HET DORP DOOR SCHUTTERS WERDEN GEDWONGEN OM TE KRUIPEN EN TE BLAFFEN ALS HONDEN
Terwijl sommigen de moorden veroordelen, krijgt het regime van al-Sharaa in het Westen nog steeds het voordeel van de twijfel. Hay’at Tahrir al-Sham is anti-Russisch en anti-Iraans en beweert geen conflict met Israël te zoeken. In de Europese hoofdsteden wil iedereen na jaren van oorlog en de vele vluchtelingen die die met zich meebrachten terug stabiliteit in het land. Bijna niemand heeft er belang bij om de massamoord op de alawieten politiek groot te maken. De vraag rijst dan ook of er iemand zal worden gestraft voor het bloedbad in Syrië. Want niemand verdoezelt nog hun oorlogsmisdaden. Ze filmen ze, vieren ze en posten ze op sociale media. En ook al zegt de nieuwe president al-Sharaa dat het niet ongestraft zal blijven, het zal ongetwijfeld toch gebeuren. Want bijna geen enkele misdaad in Syrië is op de juiste manier aangepakt. Er is vanuit de internationale gemeenschap ook geen druk om het deze keer wel correct te doen.
JENS DE RYCKE
Een protestmars onder de slogan ‘Tegen de genocide van de alawieten in Syrië
HET REFERENDUM DAT
BELGIË (BIJNA) VERSCHEURDE
Op 12 maart was het precies 75 jaar geleden dat een niet-bindend referendum plaatsvond over de terugkeer van koning Leopold III naar ons land. De vraag of de omstreden koning al dan niet mocht terugkomen, werd door 57,68 procent van de bevolking positief beantwoord; de rest was tegen. Deze historische volksraadpleging zette het land op z’n kop, want de uitslag zorgde voor nog meer verdeeldheid.
De Vlamingen hadden immers massaal voor de terugkeer van de koning gestemd, terwijl de Walen en de Brusselaars even massaal tegen waren. In het Franstalige landsgedeelte, waar sociale agitatie hand in hand ging met politieke agitatie, brak kort na het referendum een algemene staking uit om de terugkeer van Leopold III tegen te houden. Ook in het parlement was de verdeeldheid groot. Toen de christendemocratische premier Gaston Eyskens de koning naar aanleiding van de uitslag van het referendum terug wilde halen, stapte zijn liberale coalitiepartner op en viel de regering.
De zogenaamde ‘koningskwestie’ begon in feite in de vroege ochtenduren van 25 mei 1940 in het kasteel van Wijnendale, waar de koning samen met de staf van het Belgische leger verbleef. Vijftien dagen eerder waren de Duitsers ons land binnengevallen en hadden ze zonder veel problemen het grootste deel van het land bezet. Een capitulatie van het Belgische leger bleek onafwendbaar.
In Wijnendale kwam het tot een open breuk tussen de koning en de regering die werd geleid door de Waalse christendemocraat Hubert Pierlot. De ministers wilden naar Frankrijk uitwijken en de strijd verder zetten aan de zijde van de geallieerden, maar Leopold weigerde vlakaf zijn ministers te volgen. Hij beschouwde de geallieerde zaak als verloren en wou de vijandelijkheden beëindigen en redden wat er nog te redden viel. Op 28 mei capituleerde het Belgische leger en beschouwde Leopold zich als krijgsgevangene. Hij trok zich met Duitse toestemming terug in het paleis van Laken.
Meteen na de overgave nam zijn regering openlijk afstand van Leopold. Kort daarna keurde een groot aantal Belgische parlementsleden, die bijeen waren gekomen in de Franse stad Limoges, in scherpe woorden de defaitistische houding van de koning af. Dat alles was ongezien in de geschiedenis van de Belgische monarchie. Leopold, die voor de oorlog al erg kritisch was geweest voor het Belgische parlementaire regime, was hierover erg verbolgen. Hij erkende de regering-Pierlot - die intussen, na de capitulatie van Frankrijk, naar Engeland was gevlucht - niet meer als de zijne. Hij probeerde zelfs een nieuwe regering te vormen, maar de Duitsers staken daar een stokje voor.
Aanvankelijk kon de koning nog op veel sympathie van de bevolking rekenen, maar daar kwam al snel verandering in. Leopolds bezoek aan Adolf Hitler in Berchtesgaden op 19 november 1940 en zijn huwelijk in 1941 met de zwangere Liliane Baels zetten veel kwaad bloed. De tienduizenden Belgische krijgsgevangen die in kampen in Duitsland waren opgesloten, konden immers niet huwen, laat staan een kind verwekken.
Impasse compleet
Kort na de geallieerde landing in Normandië in de zomer van 1944 werd Leopold met zijn gezin door de Duit-
sers naar Strobl in Oostenrijk gedeporteerd. Een paar maanden later werd België bevrijd. Leopold zat dan nog steeds in Oostenrijk. Daarom werd diens broer, prins Karel, op 20 september 1944 aangesteld als regent. In mei 1945 werd ook Leopold bevrijd door het Amerikaanse leger en vestigde hij zich - voorlopig - in Zwitserland. De Belgische regering-Pierlot wou hem immers alleen ontvangen als hij na zijn terugkeer naar België afstand zou doen van de troon. Dit weigerde Leopold die - tevergeefs - wachtte op de door hem geëiste verontschuldigingen van het oorlogskabinet omwille van hun houding in de zomer van 1940. Alle onderhandelingen rond een eventuele terugkeer liepen de volgende weken en maanden spaak. Niemand was bereid nog meer water bij de wijn te doen.
De impasse was compleet, want binnen de Belgische politiek was er veel verdeeldheid over de verdere afhandeling van wat van dan af bekend stond als de koningskwestie. De socialisten, liberalen en communisten waren tegen zijn terugkeer en de christendemocraten voor. In de loop van de volgende jaren werd de koningskwestie een sluimerend probleem dat meer in de pers en op straat werd uitgevochten dan in het parlement. Tijdens een druk bijgewoond Volkscongres in de Heizelpaleizen op 23 november 1947 lanceerde de CVP het idee van een referendum over de terugkeer van Leopold om uit de impasse te geraken. Dit idee was niet nieuw, want het was al een eerste keer in januari 1946 gelanceerd, maar meteen afgeschoten door de linkerzijde. Op 22 juni 1948 was het Leopold zélf die het voorstel van het CVP-Heizelcongres herhaalde, maar de politieke wil ontbrak om het effectief uit te voeren. Velen waren beducht voor de mogelijke gevolgen en sommigen vreesden zelfs dat het tot een splitsing van het land kon leiden.
Uiteindelijk was het de christendemocratisch-liberale regering van Gaston Eyslens die de knoop op 16 november 1949 doorhakte met een voorstel om het referendum te organiseren. Dat werd evenwel pas op 8 februari 1950 na verhitte debatten door de Kamer goedgekeurd. Leopold liet vanuit Zwitserland via zijn secretariaat weten dat hij zijn functies niet zou hernemen indien geen 55 procent van de stemgerechtigden voor zijn terugkeer zou stemmen.
Aanslagen en sabotageacties
Bij de nieuwe verkiezingen die na de val van de regering-Eyskens in 1950 werden uitgeschreven, behaalden de pro-Leopoldistische christendemocraten een absolute meerderheid in de Kamer en de Senaat, waardoor ze de mogelijkheid kregen Leopold terug te laten keren naar ons land. Op 22 juli landde hij op de luchthaven van Melsbroek. Dit leidde - bijna onvermijdelijk - in Wallonië tot een erg scherpe en gewelddadige kettingreactie. Er werden aanslagen gepleegd en sabotageacties uitgevoerd. Er brak een massaal opgevolgde algemene staking uit en bij een uit de hand gelopen betoging in Grace-Berleur vielen op 30 juli vier doden door rijkswachtkogels.
Deze gebeurtenissen hadden een bijzonder grote politieke impact. Ook al was de christendemocratische regering - daarin gesteund door de volksraadplegingvoorstander om Leopold aan de macht te houden, toch wilde ze koste wat kost een krachtmeting, laat staan een verdere escalatie van het geweld, vermijden. Zeker toen de Franstalige linkerzijde openlijk dreigde met een gewapende Mars op Brussel. Er volgde spoedoverleg op het hoogste niveau.
Op 31 augustus kwam er moeizaam een compromis tussen de regering en Leopold tot stand waarin werd besloten dat Leopold III troonsafstand zou doen ten gunste van zijn zoon Boudewijn. Tot het moment dat deze 21 jaar zou worden, bleef zijn oom Karel regent. Op 17 juli 1951 legde Boudewijn de eed af als vijfde koning der Belgen voor de verenigde Kamers en kwam er officieel een einde aan de ‘koningskwestie’ die het land jaren in de ban had gehouden.
JAN HUIJBRECHTS
“Vrede moet worden gewonnen, onderhandeld of afgedwongen”
Bij het ter perse gaan van dit weekblad mag er dan wel geen oorlog zijn in België, niemand kan ontkennen dat de wereld minder stabiel aan het worden is. De vraag of we daarop voorbereid zijn, hoef je zelfs niet te stellen: iedereen weet dat dat niet het geval is. De echte vraag is: hoe kunnen we ons daar nu nog, aan een versneld tempo, tegen wapenen?
De Verenigde Staten zijn onder Donald Trump niet langer de onvoorwaardelijke partner van Europa en de NAVO. “Wie zijn morgen nog onze onvoorwaardelijke medestanders? En wie zijn dan onze tegenstanders?”, vragen de auteurs van het boek, generaal op rust Marc Thys en defensiespecialist en VRT-journalist Jens Franssen, zich af. In het eerste hoofdstuk schetsen beide experts de huidige geopolitieke situatie. Bovendien identificeren ze een reeks uitdagingen die buiten het klassiek militair doctrinair denkt valt: de klimaatverandering verschuift zeevaartroutes, migratiestromen werken ontwrichtend, terrorisme is terug van nooit echt weggeweest en enkele autocratische leiders willen een nieuwe wereldmacht installeren. Tel daarbij nog eens alle nieuwe militaire ontwikkelingen (drones, autonome wapensystemen,…) en je stelt je de vraag of de definities van vroeger over ‘oorlog’ of ‘wereldoorlog’ nog wel toepasbaar op onze tijd zijn. Militair afdwingbare vrede
Waar u enkele pagina’s terug nog kon lezen hoe Ertsberg een boek publiceerde dat tegen alles wat met oorlog en grote legers te maken heeft, ageert, leest u hier dat ‘Vrede in tijden van Oorlog’ een totaal andere doctrine volgt. Volgens Franssen en Thys bewijst de oorlog in Oekraïne “dat oorlog voeren ook gaat over de mogelijkheid en economische kracht om grote hoeveelheden materieel en mensen langdurig te kunnen inzetten”. De ene ideologie zegt dat je zonder leger geen oorlog kan voeren. “Vrede moet worden gewonnen, onderhandeld of afgedwongen”, stelt de andere. “Haalt een tegenstander het in zijn hoofd om een gevecht aan te gaan, dan moeten militairen hem zo snel mogelijk op andere gedachten brengen.” Het boek besteedt ook aandacht aan de menselijke zijde van oorlogvoering. Hoe krijg je een seculiere westerling er in hemelsnaam van overtuigd zijn leven te geven voor zijn land? In België is het aandeel burgers dat daarvan overtuigd is overigens relatief laag: 19 procent van de bevolking wil de wapens opnemen om zijn land te beschermen. Marc Thys erkent als generaal op rust dat het scheppen van een band in een militaire organisatie van vitaal belang is. Dat oorlogen in de toekomst enkel vanop afstand achter de computer gevoerd zullen worden, ontkrachten de auteurs dan weer stellig. “De uiteindelijke oplossing van conflicten kan alleen op land gebeuren, met de aanwezigheid van soldaten tussen de bevolking en het conflictgebied.”
Weerbaarheid en veerkracht
Na de val van de Muur in 1989 viel het risico dat de bom in onze contreien zou vallen, weg. Een rechtstreekse aanleiding om een sterk leger aan te houden, viel weg, met desinvesteringen in defensie en veiligheid tot gevolg. Ook de samenleving zelf werd “vadsig en lui”, zo omschreef onze minister van Defensie Theo Francken (N-VA) het enkele jaren geleden. Het boek selecteert daarom ‘weerbaarheid’ en ‘veerkracht’ als kernwaarden van een samenleving die tegen een stootje kan. “Dat begrippenpaar houdt in dat gezinnen voorbereid zijn op enkele dagen zonder stroom. Dat bedrijven afschakelplannen hebben. Maar ook dat overheden noodplannen hebben in samenwerking met Defensie, hulpverleners én het economisch weefsel van het land.” Op de manier waarop dat leger binnen een Europese context en binnen de NAVO moet werken, gaan de auteurs verder in. Franssen en Thys leggen ook uit dat een oorlog niet stopt wanneer de wapens zwijgen.
Toen uw verslaggever in november 2024 in gesprek ging met Marc Thys, omschreef hij zijn nakende boek als volgt: “Onze bedoeling was om een boek te schrijven dat toegankelijk is voor een breed publiek, maar ook voor onze beleidsmakers, zodat die beter beslagen de discussies aan kunnen gaan over internationale politiek en veiligheid.” Hij is daar samen met Jens Franssen vlot in geslaagd. Door beleidsmakers als Theo Francken werd het boek alvast goed onthaald. En ook wie in tegenstelling tot onze MOD (Minister of Defence) niet weet waar ‘DOTMLPFI’ voor staat, wie ‘ACOS Ops & Trg’ is, wat ‘chaff’ en ‘flairs’ zijn of wat de ‘beschermingsajuin’ zo veilig maakt, leert bij door het lezen van dit boek.
WANNES NEUKERMANS
Jens Franssen & Marc Thys, ‘Vrede in tijden van oorlog’. 2024, Ertsberg. 256 p., ISBN 9789464984118
Koning Leopold III keerde op 22 juli 1950 terug naar Brussel
Het conflict in Bosnië blijft smeulen
In 1991 viel Joegoslavië uiteen en werden de verschillende deelrepublieken onafhankelijke staten. Daar kwam helaas veel geweld aan te pas. De felste oorlog woedde in Bosnië-Hercegovina waar de orthodoxe Serviërs, de islamitische Bosniakken en de katholieke Kroaten elkaar bekampten. De Serviërs wilden zoveel mogelijk gebied laten aansluiten bij Servië. De Kroaten hadden analoge plannen. Alleen de Bosniakken wilden Bosnië laten bestaan. Ze droomden van een multi-etnische staat, waarbinnen zij dan wel dominant waren.
Lange tijd leken de Serviërs aan de winnende hand, maar met westerse steun behaalden de Bosniakken en de Kroaten uiteindelijk militair de overhand. Dat dwong de Serviërs naar de onderhandelingstafel. In het Amerikaanse Dayton werd een akkoord gesloten dat een einde maakte aan een oorlog die meer dan drie jaar had geduurd en 100.000 doden kostte. De politieke constructie die in Dayton werd uitgetekend, is complex en wankel. De staat Bosnië-Hercegovina is opgebouwd in twee entiteiten die elk zowat de helft van het grondgebied beslaan: de door de Serviërs gecontroleerde ‘Republika Srpska’ (RS) en de ‘Federatie van Bosnië-Hercegovina’ die de Bosniakken en de Kroaten groepeert. De centrale instellingen zijn zwak. Het presidentschap bestaat bijvoorbeeld uit drie ledeneen Serviër, een Bosniak en een Kroaat - die afwisselend voor acht maanden president zijn. Zeker de Serviërs, die zeer tegen hun zin in de Bosnische constructie zijn gedwongen, doen er alles aan om de centrale instellingen te saboteren
HET IS ONWAARSCHIJNLIJK
DAT BOSNIË BINNEN AFZIENBARE
TIJD EEN GOED FUNCTIONERENDE STAAT WORDT
Ook de bevolking leeft in grotendeels gescheiden werelden. Toen ik in een vorig leven nog optrad als internationaal waarnemer bij lokale verkiezingen, reden we door kilometerslange stroken van quasi onbewoond gebied tussen de twee zones. Positief is natuurlijk dat de wapens al dertig jaar zwijgen. De hoofdstad Sarajevo ontwikkelt zich als een toeristische bestemming. Ik kan onder meer het historisch museum aanbevelen dat vlakbij de plaats ligt waar in 1914 kroonprins Franz Ferdinand werd doorgeschoten, een gebeurtenis die de aanleiding vormde voor de Eerste Wereldoorlog. Ook Banja Luka - de hoofdstad van de Republika Srpskapikt graag een toeristisch graantje mee. Je kan er bijvoorbeeld vanuit Charleroi op vliegen met Ryanair. Van die stad herinner ik me vooral een citytrip met vrienden, waarbij een ober struikelde en een dienblad vol pintjes over mij kieperde. Ik zou het hier niet vermelden, mocht de volgende dag dezelfde ober in hetzelfde café niet per ongeluk opnieuw een paar pinten over mij gestort hebben. De brave man heeft zich de rest van mijn vakantie op de achtergrond gehouden…
De akkoorden van Dayton hebben vrede gebracht, maar ze hebben ook na dertig jaar geen werkzame staat kunnen creëren. De Bosnische constructie blijft maar overeind omdat ze zowat onder curatele staat van een Hoge Vertegenwoordiger van de internationale gemeenschap, die zeer verregaande bevoegdheden heeft. Hij kan wetten opleggen of wijzigen en hij kan rechters en ambtenaren, maar ook politici uit hun functie te ontslaan. Er is ook nog altijd een Europese vredesmacht (EUFOR) om de vrede op het terrein te handhaven
ZEKER DE SERVIËRS DOEN
ER ALLES AAN OM DE CENTRALE INSTELLINGEN TE SABOTEREN
De meest recente politieke crisis begon met een conflict tussen Hoge Vertegenwoordiger Christian Schmidt en president Milorad Dodik van de Republika Srpska. Daarop veroordeelde een rechtbank president Dodik tot een jaar gevangenisstraf en zes jaar ontzetting uit zijn politieke rechten. Dodik liet weten dat hij de uitspraak van de rechtbank niet erkende. Het parlement van de RS reageerde door de Bosnische juridische diensten toegang tot de RS te ontzeggen. De beslissing van het parlement werd dan weer geschorst door het Hoog Gerechtshof van Bosnië. De spanning liep zo hoog op dat Italië, Tsjechië en Roemenië bijkomende troepen stuurden om EUFOR te versterken. Het is zeer onwaarschijnlijk dat het tot een nieuw grootschalig conflict komt. Daarvoor beschikken de partijen niet meer over de zware wapens. Het is echter even onwaarschijnlijk dat Bosnië binnen afzienbare tijd een goed functionerende staat wordt. Ik denk persoonlijk dat het veel be ter zou zijn mochten de Serviërs van de RS zich gewoon bij Servië kunnen aansluiten. De internationale ge meenschap is echter als de dood voor een hertekening van staatsgrenzen, omdat men vreest dat dit een pre cedent zou zijn voor anderen op de Balken en elders in de wereld. Het alternatief is echter dat men eindeloos verder blijft aanmod deren met een onwerkbare con structie.
KARIM VAN OVERMEIRE
LEZERSBRIEVEN
Nederlandsonkundigheid
Pallieterke,
Anton Schelfaut haalt in zijn artikel nogmaals een oud zeer van onder het stof, namelijk de taalproblematiek in de acute zorg in en rond Brussel. Maar het blijft niet bij de acute zorg. Er ontstaan in urgente situaties drama’s door een gebrek aan taalkennis. Ook de chronische en ouderlingenzorg zijn in hetzelfde bedje ziek. Meer en meer personeel, verzorgenden, verpleegkundigen, ergotherapeuten, huisartsen en dies meer zijn het Nederlands niet meer machtig. De Vlaamse bewoner in het woonzorgcentrum moet zich dan maar aan zijn of haar verzorger aanpassen en Frans spreken... Communicatie is in deze setting bijzonder belangrijk. Dit is geen incidentele situatie in het kader van dringende zorg, maar een constante die aanhoudt tot aan het overlijden van de bewoner. “Flamand ou dément, c’est la meme chose”, zo krijgt men soms te horen. En deze situatie begint men zelfs in de Vlaamse Rand meer en meer te zien. Maximale bedbezetting is in de commerciële rusthuissector (die vaak tot een Franse immobiliëngroep behoort) van primordiaal belang. Dat maakt de kwalificaties van het aanwezige personeel en de taalkennis van ondergeschikt belang.
Dr. Mark Huylebroeck, huisarts
Tegengestelde berichtgeving
Pallieterke,
Een pluim voor de VVB als drijvende kracht daarachter! Toch twee opmerkingen. Ten eerste kwam de toespraak van de ANZ- voorzitter weinig strijdbaar over. Ik begrijp dat hij de moeilijke opdracht had te schipperen tussen de verschillende stromingen in de Vlaamse Beweging en aanverwante partijen, maar een scherpere veroordeling van de nieuwe communautaire stilstand was zeker op zijn plaats geweest. Ondanks de prachtige organisatie en grote Vlaamsvoelende onderstroom bij de bevolking - ten bewijze hiervan het resultaat van de recentste verkiezingen -, loopt de Lotto-Arena niet meer vol. Waar is de tijd dat zelfs het Sportpaleis bijna te klein was? Iedere bewuste Vlaming zou het als zijn verdomde plicht moeten zien op deze hoogmis van de Vlaamse Beweging aanwezig te zijn.
Jan Gunst, Gent
Willy Claes
Pallieterke,
In ’t Pallieterke van 6 maart schrijft Lode Goukens over het pikant detail bij de intercommunale Aspiravi, namelijk dat de 83-jarige Willy Claes er een bestuurszitje kreeg. Het is nog veel erger. Willy Claes is thans 86 jaar (geboren op 24 november 1938). Hoog tijd om hem volledig met pensioen te sturen. En in feite is dit gegeven slechts bijzaak. Is het normaal dat een intercommunale subsidies krijgt om ‘winst’ te kunnen maken?
Guido Crommen, Gentbrugge
Valerie Van Peel Pallieterke,
Gespot
Jan Jambon en Bart De Wever (beiden N-VA) hebben het duidelijk naar hun zin tijdens het wekelijkse vragenuurtje in de Kamer. Zou de zelfklever op de laptop van Vlaams Belang-Kamerlid Annick Ponthier daar voor iets tussenzitten?
IN ’T PALLIETERKE VAN 13 MAART 2025 SCHREEF ERIK DE BOECK EEN LEZERSBRIEF OVER DE DRIE VAN ELKAAR AFWIJKENDE OPINIESTUKKEN OVER DE ONTMOETING TUSSEN DONALD TRUMP EN VOLODYMYR ZELENSKY EN DE RUSSISCHE INVASIE IN OEKRAÏNE. IN ONDERSTAAND ANTWOORD GEEFT PAUL BÄUMER BIJKOMENDE DUIDING.
Geachte heer,
Uw brief in ’t Pallieterke van vorige week trok onmiddellijk mijn aandacht. Natuurlijk maakten Jurgen Ceder en ikzelf verschillende voorspellingen over de overlevingskansen van Oekraïne. Merk wel op dat Ceders artikel over de topontmoeting ging tussen Trump, Vance en Zelensky en dat zijn zinnetje over de Oekraïnse overwinningskansen slechts een zijdelingse opmerking was. Als dat over feiten uit het heden of het verleden ging, zou dat inderdaad kunnen wijzen op een verwarrende onenigheid binnen de redactie. Maar het ging hier om inschattingen over wat er in de toekomst zou gebeuren. Er is maar één verleden en dat kan niet meer veranderd worden. Maar er zijn vele mogelijke elementen die de toekomst nog kunnen beïnvloeden, en niemand van ons heeft een kristallen bol. Men kan alleen verschillende scenario’s opstellen op basis van gekende feiten, schattingen en analogieën met het verleden. Ik heb daarbij een scenario geschetst dat rekening houdt met een ontwikkeling die Jurgen Ceder onwaarschijnlijk acht, maar die ik heel realistisch vind. Een mogelijk scenario dat volgens mij nooit eerder grondig werd onderzocht. Dat zou geen verwarring mogen scheppen. Of dat scenario zich inderdaad zal voltrekken en of dat snel genoeg zal gebeuren om Oekraïne te redden, weet ik ook niet zeker. Maar onze beide bijdragen hebben vanuit verschillende invalshoeken zeker geleid tot een beter inzicht van wat er in de toekomst zou kunnen gebeuren. Geloof de profeten niet die beweren dat zij juist weten wat er ons in de toekomst te wachten staat. Ze zitten er meestal flagrant naast. Wie bescheiden genoeg is om dat toe te geven, schetst alleen mogelijke toekomstscenario’s. En dan is er natuurlijk altijd discussie over welke scenario’s het waarschijnlijkste zijn. Bij toekomstprognoses is dat normaal en verrijkend. U zult in ’t Pallieterke betere en eerlijkere prognoses vinden dan elders. Maar natuurlijk geen eensluidende voorspellingen.
Hoogachtend, Paul Bäumer
Erik De Boeck wijst in zijn brief (’t Pallieterke van 13 maart) op de tegenstellingen in de berichtgeving over Oekraïne. Hij heeft een punt, of misschien toch niet. De drie artikelen bezien de situatie vanuit een ander gezichtspunt en met een andere kijk op de ingewikkelde situatie. Mensen zien graag een eenvoudig antwoord, maar dikwijls is dat niet te geven. Ze noemen dan maar iets of iemand het zwarte schaap. Dat is hier Rusland, terwijl onder andere het interne tekort aan veerkracht veel gevaarlijker is. Over Oekraïne en zijn grenzen wordt eigenlijk weinig gesproken, terwijl die getekend werden door een Sovjetregime dat toch niet meer ernstig kan worden genomen. België is ook tot stand gekomen door ander machten en het is weinig waarschijnlijk dat de taalproblemen bij de tweehonderdste verjaardag van de baan zullen zijn. Dit allemaal omdat er weinig of geen rekening werd gehouden met de bevolking. Dat de USSR kwade gevoelens heeft teweeggebracht, is geweten. Dat bij de verdeling onder de nazi’s en de Sovjets veel oostelijke Polen naar Siberië zijn getransporteerd, is ook gekend. Dat dit oostelijke Polen nu minstens deels Oekraïne is, wordt er echter nooit bij verteld. Alleen is dit gebiedsprobleem maar een beperkt gedeelte van het geheel, wat de verschillende kijk erop begrijpelijk maakt. Dat in Oost-Europa de wonden van de Sovjetoverheersing nog lang niet geheeld zijn, maakt een echte oplossing evenmin eenvoudig. Hoe het nu verder moet, blijft koffiedik kijken, maar de strijd op welke wijze dan ook aanwakkeren, is zeker niet gewenst.
Marcel De Rycke
Zangfeest
Pallieterke, Graag wil ik de organisatoren feliciteren met het voorbije Zangfeest. Een vlotte presentatie, een goede mix tussen traditie en vernieuwing, en heel veel ruimte voor samenzang, waarbij de projectie van de teksten een grote meerwaarde betekende. Ook de aandacht voor de wraakroepende taaltoestanden in veel Brusselse ziekenhuizen was volop op zijn plaats.
Een lezersbrief insturen?
In ’t Pallieterke van vorige week wijdt Jurgen Ceder een niet erg lovend opiniestuk aan Valerie Van Peel, tot op heden de enige kandidate om ‘caesar’ Bart De Wever als partijvoorzitter van de N-VA op te volgen. Het stuk is niet zo lovend omdat Van Peel, behalve dan in het asbestdossier, als parlementslid niet erg is opgevallen. Ze zal inderdaad veel werk hebben om nog veel (oude) N-VA-kiezers te behouden, nu BDW kaart met koning Filip en door wat hij met het regeerakkoord uit zijn hoed heeft getoverd. Ik ben ervan overtuigd dat, als er nu verkiezingen zouden zijn, de N-VA forse klappen krijgt, zoals de oude Volksunie. Valerie Van Peel (of eventueel een andere voorzitter) zal dat tij niet kunnen keren of afwenden.
Zijn wij nog verontwaardigd wanneer wij zien hoe in een melkerij koeien worden gemarteld en mishandeld? Wat doet het met ons als we getuige zijn van een regen van slagen, schoppen en steken op het weerloze vee? Laat ons hopen dat wij die beelden niet licht zullen vergeten. Ik zal mij niet verdiepen in de geest van de barbaren die op die manier met dieren omgaan. Wat ik bijzonder schrijnend vind, is dat niemand dit zinloze lijden kon verhinderen. Waar zat de directie, waar waren de chefs, ja, waar waren de veeartsen die toch thuis zijn in een melkerij en kleine letsels of grotere verwondingen bij dieren toch meteen opmerken? Hoe kon het dat het misdadige gedrag van een aantal geesten niet direct aan de kaak wordt gesteld? Wie draagt de schuld? Waar blijft de ethiek van de autoriteiten? Is het dat wat wij willen tonen aan onze dochters en zonen, een door en door corrupt wansmakelijk systeem?
Johan Corveleijn, Oostende
Stuur uw bericht naar lezersbrieven@pallieterke.net. Opgelet, brieven mogen maximaal 1.000 karakters tellen (inclusief spaties). Dat zijn een 30-tal lijnen in ’t Pallieterke of zo’n 160 woorden. We houden ons het recht voor om zonder verantwoording uw (te lange) brief niet te publiceren of in te korten. Uw naam en gemeente moeten worden doorgegeven voor publicatie bij uw brief.
L’Union Fait la Force
De Belgische Voetbalbond lanceert een nieuwe campagne om de Rode Duivels en de Red Flames, respectievelijk onze mannelijke en vrouwelijke nationale voetbalploegen, uitgebreid te promoten.
Voetbal is niet mijn grootste interesse, ik geef het toe. Maar ik begrijp dat er ook overtuigde Vlamingen zijn die kunnen genieten van het spel van de Rode Duivels of van de Red Flames. Al is er dan, mijns inziens, nog een heel groot verschil tussen supporteren voor de sportieve prestaties van een of andere ploeg en het zich hullen in allerlei tricolore versierselen. Om nog maar te zwijgen over de Vlaamse supporters die “Tous ensemble, tous ensemble!” scanderen.
Blijkbaar is een extra marketingcampagne nodig, want de voorbije periode was niet erg gunstig voor ons nationaal uithangbord. Aldus lees ik in de persnota: “We willen alle negatieve bladzijdes omdraaien en de trots herstellen. De trots om voor België te spelen, maar ook de trots om ervoor te supporteren.” Politiek staartje
U leest het goed: zo u voor de Duivels supportert, dan supportert u ook voor België. En zo krijgt een sportcampagne meteen ook een politiek staartje. “We willen positiviteit terugbrengen en het geloof in onze nationale teams herstellen. Dat kan alleen als we het samen doen: spelers, fans en de hele voetbalbond”, aldus Manu Leroy, directeur marketing en communicatie bij de KBVB. De nieuwe campagne wordt gelanceerd onder de - bewust gekozen - ééntalige
DE NIEUWE CAMPAGNE WORDT
GELANCEERD ONDER EEN EENTALIGE SLOGAN
slogan ‘L’Union Fait la Force’. Die leuze staat - u welbekend - sinds 1830 symbool voor het ‘eendrachtige’ België en belichaamt daarmee de kernwaarden van de campagne: trots, samenhorigheid en inzet. Ik citeer opnieuw Manu Leroy van de KBVB: “We willen terug naar de basis: hard werken, samen vooruitgaan en de fierheid herstellen om voor ons land te spelen.”
Respect
Persoonlijk vind ik dat het gebruik van een Franstalige slogan getuigt van weinig respect voor de taal van de meerderheid der Belgen. Nochtans is de KBVB zich zeer goed bewust van de taalproblematiek en de tweetaligheid van België. Ik citeer: “We grijpen bewust terug naar het Frans en het Nederlands in plaats van het Engels, om zo dichter bij de Belgische identiteit te blijven.”
Vrij vertaald: om dichter bij de Belgische identiteit te blijven, gebruiken we een Franstalige leuze. En ook nog: de verwijzing naar 1830 is misschien geen toeval. Ook toen werd het Nederlands niet aanvaard als officiële taal van het nieuwe België. Pas in 1888 hield de Vlaamse volksvertegenwoordiger Edward Coremans de eerste Nederlandstalige toespraak in het Belgisch parlement. 58 jaar na het ontstaan van België! Overigens tot afgrijzen van de Franstalige parlementsleden, die met hoongelach en boegeroep reageerden. Of moeten we even verwijzen naar de Belgische Grondwet, waarvan de authentieke Nederlandstalige versie dateert van… 1967.
Tweetalig
Nu goed, het bij de KBVB-campagne horende videofilmpje is mooi tweetalig, met afwisseld een Franse stem met Nederlandstalige ondertiteling, of omgekeerd. Alleen op het einde wordt alles nog eens goed samengevat: “Seul, on est rien. Mais ensemble, l’Union Fait la Force.”
Met de slogans ‘L’Union Fait la Force’ en ‘Tous Ensemble’ blijft ‘ons’ (sic) land zich in het buitenland profileren als een Franstalig land. De Belgische Voetbalbond speelt daarin dus een actieve rol. Ergerlijk ja, maar nog stuitender is de laksheid van de Vlaamse politici die zwijgen en gedwee in het gareel stappen. Binnenkort zitten zij in de VIP-loges, met tricolore make-up en met lichtgevende duivelsoortjes. Voetbal een (Belgisch) feest? Alvast niet voor mij.
PAL voor Vlaanderen is een project van PAL Academie vzw. Met die vzw zetten we onze kennis, kunde en netwerk in om het pad naar Vlaamse onafhankelijkheid te effenen. De vzw beschikt over ideeën en mensen, maar met uw financiële steun op rekening KBC BE39 7390 1640 4519 zouden we nog veel meer kunnen doen.
Al 100 klachten over taaldiscriminatie in Brusselse ziekenhuizen:
“Patiënt werd
vast-
gebonden omdat hij Vlaming
is”
Taalklachten.be, een meldpunt voor Nederlandstalige patiënten die het slachtoffer worden van taaldiscriminatie in Brusselse ziekenhuizen, heeft amper vijf dagen na zijn lancering al 100 klachten ontvangen. Dat heeft minister van Vlaamse Rand Ben Weyts (N-VA) vorige week gezegd in het Vlaams Parlement.
Taalklachten.be is een initiatief van de Vlaamse Volksbeweging (VVB), het Vlaams Artsenverbond (VAV) en het Vlaams Komitee voor Brussel (VKB). Ook minister van Vlaamse Rand Ben Weyts (N-VA) zet zijn schouders onder het project. De drie organisaties achter taalklachten.be willen niet alleen in kaart brengen hoe groot de problematiek is, maar ook (financiële) ondersteuning bieden aan slachtoffers die juridische stappen willen ondernemen tegen Brusselse ziekenhuizen die de taalwetgeving niet naleven. En dat zijn er heel wat, zo bleek recent nog uit verschillende getuigenissen van lezers, die De Standaard verzamelde.
Minister Weyts stuurde twee weken geleden een persbericht de wereld in waarin hij zijn steun voor taalklachten.be aankondigde. Sindsdien ontving het meldpunt al 100 klachten. Dat vertelde hij vorige week in het Vlaams Parlement naar aanleiding van een actuele vraag van Klaas Slootmans (Vlaams Belang).
Vastgebonden aan bed
Weyts ging ook dieper in op twee specifieke klachten. In een van de gevallen was sprake van een oude dame die op sterven ligt en haar nabestaanden daarvan op de hoogte wil brengen. Maar ze slaagt er niet in om die boodschap over te brengen aan het Nederlandsonkundig ziekenhuispersoneel en sterft daardoor alleen. In een ander geval raakte een patiënt met een verstandelijke beperking in paniek omdat hij niet in het
Nederlands kon communiceren met het ziekenhuispersoneel, waarna hij aan zijn bed werd vastgebonden. “Hij werd vastgebonden omdat hij Vlaming is, omdat hij Nederlandstalig is”, betreurt Weyts. “Dat is de realiteit.”
Slootmans liet op zijn beurt weten dat het Vlaams Belang elke stap die tot doel heeft om de rechten van de Vlamingen in Brussel en de Vlaamse Rand af te dwingen en te doen gelden, zal steunen. “Maar de oprichting van meldpuntjes en smeken en het inleiden van juridische procedures zonder juridische finaliteit, dat zal - en we kunnen dat betreuren - helaas geen enkele indruk maken op de Franstaligen”, waarschuwde hij. “De enige structurele manier om de rechten van de Vlamingen in Brussel en in de Rand te doen gelden, is door België te ontbinden en door van Brussel de tweetalige hoofdstad te maken van de republiek Vlaanderen.”
HORIZONTAAL
A. Onderbouwd met feitelijke bewijzen / B. Muzieknoot - Berooid - Vruchtenmoes / C. DwarsleggerModel van Jaguar / D. Limburgse gemeente - Sierkarpers - Naschrift / E. Nobelium - Vlaams tv-programma voor kleuters / F. Wiersoort - Deel van een mast - Geld / G. Bijbelse vrouw - Kerkmeubel / H. Afweerbeweging - Voorzetsel / I. Toegepast Natuurwetenschappelijk Onderzoek - Vervoermiddel - Grondslag van een Chinees wijsgerig stelsel / J. Vlaams verloskundige (1650-1730)Internetlandcode voor Wit-Rusland / K. Niet daar - Hardhorende / L. Stoomschip - Wielertrofee, initiatief van Wielerclub Wattage - Ingetogen
VERTICAAL
1. Oude kledingstukken / 2. Lichaamsdeel - Alsmede / 3. Bovengrens / 4. Dikwijls - Wortel / 5. Edelgas - Onaangenaam en zorgwekkend / 6. Bevelhebber van de Eburonen - Synthetische drug / 7. Spil - In het jaar des Heren - Gereed / 8. Dergelijke - Inwendige verdeeldheid / 9. Bondige - Bovenste dakrand / 10. Reeds - Reist met de trein - Familielid / 11. Nederlandse beursindex - Jeansmerk - Eerste slachtoffer van broedermoord / 12. De keizer van Herentals
KARL VAN CAMP
ANTON SCHELFAUT
Ben Weyts
Klaas Slootmans
NOSTRADAMUS VAN DE WEEK
Het oudste leger ter wereld
Het Belgische leger is abrupt wakker geworden de voorbije maanden. Na decennia rustig indommelen en wat oorlogje spelen, lijkt het plots ernst geworden te zijn. Poetin is zijn Europees territorium aan het uitbreiden en wij bereiden ons voor op vrede door militaire sterkte. Maar dan moeten de Xavier Waterslaeghersen van deze wereld plaats ruimen.
Het zijn geen gemakkelijke tijden voor oorlogsbewuste mensen. De jongeren zijn gehecht aan een uitgebalanceerde work-lifebalance, komen niet al te graag buiten en willen dingen anders gaan aanpakken. Die mensen hebben het druk met de orgasmekloof te dichten, niet met de kloven in het geopolitieke landschap. Oh ja, ze zitten graag in de fitness, maar dat heeft allemaal te maken met zelfontplooiing en het herontdekken van de mannelijkheid op een niet-toxische manier. En ze hebben een probleem met discipline en autoriteit om de autoriteit.
Ga er maar aanstaan als kersvers minister van Defensie die 17 miljard euro wil gaan besteden aan iets wat al eens met de glimlach wordt omschreven als ‘het Belgische leger’. “Ik wil wel in het leger gaan,” stelde een jongere tijdens een militaire informatiedag, “voor de sport en tijd om bij de kinderen te kunnen doorbrengen. Niet om in kazernes
te slapen en andere mensen te doden. Dat is het oude leger.”
Toegegeven, als de Russen er ook zo over dachten, was het een betere wereld. Alleen werden al tienduizenden prille Russische soldaten door de gehaktmolen gedraaid en hebben ze een afwijkende visie.
Dad’s Army
In een wanhoopspoging zal Theo Francken een delegatie Belgische militairen naar een Britse kleuterklas meenemen in de hoop om hen wat discipline bij te brengen. “Ik haat dat militaristisch gedoe”, zal een gen Z’er opmerken. Al snel gaat besloten worden dat de nationale jeugd ongeschikt is voor oorlog.
Pas dan zal het Francken opvallen dat de huidige generatie veertigers en vijftigers, die massaal geïnvesteerd heeft in zijn defensiebons, nog in uitstekende fysieke staat is. Jarenlang investeren in marathons en dieetboeken maakt hen tot een uitstekende troep. Meer nog: in opiniepeilingen staan ze helemaal vooraan als het aankomt op een Europese defensie en ze zijn prima opgeleid. Ze zijn ook nog eens duurder, wat die 17 miljard makkelijk besteedbaar maakt.
Vanaf dan zal België het over een andere boeg gooien volgens de logica “We laten de sterkste schouders niet echt de zwaarste lasten betalen. Dus waarom zouden we de jongste schouders echt ten oorlog roepen?” In een breed gedragen campagne zal het Belgische leger het oudste van Europa worden, dat zelf voor zijn investering zorgt. Dad’s Army is een feit.
Profi ciat met je Vlaamse overtuiging!
NIEUW POWERKOPPEL IN DE WETSTRAAT
“Niet het koppel…” “… dat mekaars zinnen afmaakt”
In het verleden hadden we al Wilfried Martens en zijn Miet Smet enerzijds en anderzijds zijn vrouw. Vandaag hebben we een nieuw - nou ja - christendemocratisch powerkoppel: Nawal Farih en Sammy Mahdi. Zonder een anderzijds. Ja, wie niet wil verdrinken, is wijs als hij zwemt. Want er komen andere tijden. “Sammy is mijn soulmate, als hij zijn best doet.”
Sammy en Nawal worden het eerste christendemocratische koppel uit de Belgische geschiedenis dat niet voor de kerk zal trouwen. Geruchten gaan zelfs rond dat geen van beiden een idee heeft wat Pinksteren is. Maar ze zien elkaar wel graag en niemand moet zich verstoppen in de coulissen van de macht. Wel integendeel. Sammy is voorzitter van cd&v en houdt de teugels van de partij stevig in handen. Nawal bestiert de cd&v-fractie. Powerkoppel heet zoiets. Maar is het ethisch wel verantwoord?
“Ik ben van mening dat Nawalleke niet het slachtoffer mag worden van onze relatie. Zij moet zich niet wegcijferen om mijn kindjes te baren. Bovendien is ze door de fractie zelf gevraagd om leider te worden.
Schrob dat eens, zeg. Ik heb daar nu allemaal geen tijd meer voor. Ik ben fractieleider van cd&v. Denk je dat Alexia Bertrand haar eigen oven proper moet maken? Ik denk het.”
SAMMY: “Doe rustig, schat. Ik doe de oven vanavond nog. Beloofd, maar dit interview gaat niet over…”
NAWAL: “Heb je mij nu weer onderbroken? Dat houd je toch niet voor mogelijk? Wel, als straf ga je die oven…”
SAMMY: “... nu doen, Walhallake. Ik ben zo terug.”
Maar ben je al lid van het Vlaams & Neutraal Ziekenfonds?
: “… het probleem niet. Ik ben gekozen om mijn capaciteiten als politica. En die zijn talrijk. Zo was ik in een vorig leven al secretaris van Jo Vandeurzen en ben ik het Limburgse antwoord op Zuhal Demir.” Maar u haalde wel maar de helft van het aantal voorkeurstemmen van de Vlaamse cd&v-lijsttrekker?
Splits zelf de sociale zekerheid! Word lid van het VNZ.
“Stemmen zijn niet alles, hé. Kijk naar mijn werk als parlementair. Ik kan nu niet zo direct op iets komen, maar het is echt wel indrukwekkend. Ik heb aan ieder fractielid twee vragen gesteld. Eén: ben jij graag parlementslid? Zo niet, zoekt Sammy wel een meer passende job voor u. En twee: heb je er iets op tegen dat ik fractieleider word? Ieder-
“Voilà. Als iedereen bij zijn leest blijft, zie ik het probleem niet. Wees gerust, als Nawalleke het niet met mij eens is, zegt ze dat wel hoor. Ze is echt niet…”
“… op haar mondje gevallen. Gisteren heb ik bijvoorbeeld al zijn vuile onderbroeken die op de grond lagen in zijn aktetas gestoken. Als meneer denkt dat ik zijn kuisvrouw ben, zit hij er dik naast, hé. Zo zijn…”
“Maar duifje, dat moeten de mensen allemaal niet weten, hoor. Het punt is…”
“Sammy Wammy! Onderbreek mij niet. Daar heb ik een hekel aan, hé. Meneer denkt dat hij voorzitter is en dan maar overal mag tussenkomen. Wat ik wou zeggen: zo zijn we niet getrouwd. Ik ben geen importvrouwtje, hé. Met mij zal hij rekening
“Zoals u ziet, meneer Pallieter, over haar onafhankelijkheid bestaat er maar weinig twijfel, hé. Ze zegt het nu wat grappend met die onderbroeken en zo. Maar ze is
“Noem mij geen katje of poesje, hé. Ik haat die beesten. En als je handschoenen wilt aandoen om iets aan te pakken? Probeer dan eens de oven. Die is ronduit smerig.
NAWAL: “Excuseert u Sammy voor zijn gedrag. Het is echt een goede jongen, maar soms moet je hem echt op zijn plaats zetten. Maar ik kan u verzekeren dat onze persoonlijke relatie op geen enkele manier afstraalt op de politiek. Wij zijn soulmates als hij zijn best doet. Geen politieke tweeling.” Ik had voorzitter Mahdi nog graag een vraag gesteld over de meerwaardebelasting…
SAMMY: (roepend uit de keuken) “Wij willen de modaliteiten nog aanpassen en de belastingvrije som optrekken tot 20.000!…”
NAWAL: “… 10.000 is een prima cijfer, afgesproken in het regeerakkoord. Die 20.000 van Sammy is een beetje profileringsdrang. Hij gaat hier niet de regering doen vallen terwijl ik fractieleider ben.”
SAMMY: “Maar de modaliteiten liggen toch niet vast, liefje?”
NAWAL: “En die oven is nog niet proper. Maar hoor je mij zagen?” (rolt met haar ogen)
