't Pallieterke van 1 mei 2025

SYNDROOM VAN DEBORSU

ANGST VOOR RACISME BOVEN DE REALITEIT

Christophe Deborsu is vorige week in Brussel bestolen — de dader was van Maghrebijnse origine. Deborsu was net aan het werken aan een reportage over racisme. De dader eigende zich op het perron een tas met video-apparatuur toe. Deborsu is in Vlaanderen het vriendelijke gezicht van Wallonië, maar, als het erop aankomt, deelt hij de ideologische obsessies van de Waalse enclave. Dat bleek ook nu.

Zo vindt Deborsu het best dat ‘extreemrechtse’ politici nooit rechtstreeks aan het woord gelaten worden; een totalitaire praktijk die alleen in Wallonië bestaat. Zijn reactie op de diefstal was eventjes menselijk, maar al snel nam de ideologie het weer over. Hij zegt zich nu te schamen voor het wantrouwen dat zich even in zijn hoofd heeft genesteld ten aanzien van vreemdelingen. Een ‘specialist’ van Unia mocht hem voor de camera komen uitleggen hoe fout zijn gedachten wel waren en hoe die psychologisch te verklaren zijn. Heropvoeding helpt dan blijkbaar. Deborsu en de man van Unia plegen daarna het bedrog dat de essentie uitmaakt van de meeste beschuldigingen van racisme. Ze beweren dat we uit slechte ervaringen het onterechte idee opdoen dat alle vreemdelingen slecht zijn. Dat is echter helemaal niet wat we denken. Indien je bestolen wordt door een Noord-Afrikaan en daaruit de conclusie trekt dat alle Noord-Afrikanen dieven zijn,

ben je inderdaad een idioot. Maar als je een keer bestolen bent door een Noord-Afrikaan, je familie en vrienden met gelijkaardige verhalen komen, en je ook de moeite hebt genomen even het aandeel van jonge, mannelijke allochtonen in die misdaadstatistieken te bekijken, ben je een idioot als je niet nét wat meer op je hoede bent in een omgeving met deze mensen.

Ideologie versus realiteit

Mensen verdienen als individu beoordeeld te worden, niet voor de daden van hun groep. Maar in het echte leven hebben we niet altijd de luxe om dat onderscheid te maken. Ga je als vrouw alleen door een straat lopen waar veel jonge Noord-Afrikanen rondhangen? Ga je als man ’s avonds een wandeling maken in Sint-Jans-Molenbeek of bij het Zuidstation? Als je de keuze hebt tussen twee scholen, de ene een overwegend autochtone school, de

Klimaatklevers met pensioen

andere een concentratieschool, waar ga je je kind dan inschrijven? Rekening houden met de realiteit is geen racisme. Niemand beweert dat alle vreemdelingen voor problemen zorgen, maar het is dwaas om blind te zijn voor de nadelen van de multiculturele samenleving waar we nooit voor hebben gekozen.

REKENING HOUDEN MET DE REALITEIT IS GEEN RACISME

Deborsu weet dat de dader een Noord-Afrikaan is omdat een jongedame getuige was. Ze vertelt echter pas iets over de afkomst van de dader wanneer de camera uitstaat. Ze zegt dat ze zich daarover schaamt omdat ze zelf Maghrebijns is. Waarom zegt ze dat niet pu-

bliek? Het spijt mij dat mensen soms over dezelfde kam worden geschoren als de probleemgevallen, maar het zou al veel helpen aan de perceptie als men in de betrokken allochtone gemeenschappen bereid zou zijn om het probleem openlijk te erkennen. Vlamingen doen niets liever dan zichzelf openlijk te distantiëren van hun volksgenoten die zich misdragen, zeker ten aanzien van vreemdelingen. Waarom kan het ook eens niet omgekeerd? Het syndroom van Deborsu is boeiend, omdat het ook het syndroom van Europa is als het over migratie gaat. Ook daar blijft ideologie een realistische kijk moeilijk maken.

JURGEN

CEDER

VLAAMS MINISTER VAN BRUSSEL EN MEDIA

1 mei in mineur voor Vooruit

1 mei viel dit jaar kennelijk al op 23 april. Ruim een week voor de socialistische hoogdag loste Vooruit al een schot voor de Arizona-boeg: de partij zal niet instemmen met de hervor ming van de pensioenen als ‘de politiek’ niet ook op zichzelf bespaart. Concreet eisen de socialisten dat de pensioenen van parlementsleden op dezelfde manier worden hervormd als die van werknemers.

Het schot voor de boeg bleek al snel niet meer dan een losse flodder te zijn. Vooruit had in haar communicatie in de krant en op de radio aange kondigd haar voorstel om de parlementaire pensioenen te hervormen nog diezelfde dag op de tafel van het Bureau van de Kamer – dat de interne regels opstelt – te leggen. Maar dat gebeurde, de gespierde communicatie ten spijt, niet. Het was de fractieleider van het Vlaams Belang in de Kamer, Barbara Pas, die dat voor de camera’s van Terzake pijnlijk duidelijk maakte. “Ik heb geen voorstel gezien. Ze hebben hun mond niet opengedaan in het Bureau”, stipte ze aan.

Voorzitter Conner Rousseau werd ’s avonds in de studio van Terzake ge confronteerd met het vervelende gegeven dat zijn partij zich niet heeft ge roerd in het Bureau, hoewel ze dat ’s ochtends expliciet had beloofd. “Als u van het Vlaams Belang moet geloven wat de waarheid is, heeft het weinig zin dat ik nog naar de studio kom”, luidde zijn zwakke verdediging. Dat ook andere partijen de terughoudende houding van Vooruit hadden bevestigd, leek hij daarbij gemakshalve even te vergeten. De socialisten hebben kennelijk het alleenrecht op de waarheid.

Ook MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez was niet van plan om de socialisten een kleine overwinning te gunnen in aanloop naar ‘hun’ feestdag. Hij was er als de kippen bij om het voorstel weg te zetten als “een leuke communicatiestunt”. “Er wordt al aan gewerkt”, schreef hij op X. Dat bevestigde ook premier Bart De Wever (N-VA) tijdens het wekelijkse vragenuurtje in de Kamer.

Of het zo’n verstandige zet was om de socialisten deze kleine overwinning niet te gunnen, zal nog moeten blijken. Als vijfde wiel aan de centrumrechtse wagen die de regering-De Wever is, moet Vooruit zich voorlopig tevredenstellen met een door Jan Jambon (N-VA) afgezwakte eerste versie van de meerwaardebelasting op aandelen. Misschien zou de partij zich wat welwillender hebben opgesteld tegenover dat openingsbod als ze een besparing op de parlementaire pensioenen had kunnen opeisen?

Voorlopig kan Vooruit zich enkel op de borst kloppen dat het zonder haar allemaal nog veel erger was geweest en dat ze zich als enige heeft verzet tegen de ‘afbraakmaatregelen’ van de regering-De Wever. Een kleine trofee was voor de socialisten dan ook meer dan welkom geweest om de vakbond ABVV en haar topman Bert Engelaar wat te sussen. Met de hete adem van de PVDA in de nek, belooft 1 mei voor de rode kameraden van Vooruit een feestje in mineur te worden. We zijn benieuwd hoe lang de partij de spreidstand tussen de centrumrechtse beleidskoers op federaal niveau en de wil van haar achterban nog kan volhouden.

Redactie & beheer: Uitgeverij ’t Pallieterke

Lagesteenweg 5 bus 1, 1850 Grimbergen Tel. : 03-232 14 17

Abonnementen/administratie: secretariaat@pal.be Lezersbrieven: lezersbrieven@pal.be

Abonnementen binnenland Abonnement buitenland: 3 maanden: 58,5 euro Tarieven afhankelijk van de 6 maanden: 117 euro bestemming. Alle inlichtingen 1 jaar: 234 euro op de kantoren. Steunabo 1 jaar: 350 euro

Het abonnementsgeld kan overgeschreven worden op volgend rekeningnummer met vermelding van uw naam en adres: BE82 4096 5194 9168 BIC KREDBEBB Elke week op donderdag in uw krantenwinkel

Oud-hoofdredacteurs: Bruno De Winter (1945-1955, stichter), Jan Nuyts (1955-2000), Leo Custers (2000-2010), Karl Van Camp (2010-2020) Kernredactie: Wart Van Schel (hoofdredacteur), Jurgen Ceder, Wannes Neukermans, Anton Schelfaut, Karl Van Camp Verantwoordelijke uitgever: Wart Van Schel Foto's: Belga, Photonews, Shutterstock

De Wever haalde de finish van de 10 Miles. Haalt zijn

EERSTE GEKRAAK VAN ARIZONA-REGERING

Zonder flinke meerwaardebelasting is er geen regering meer, waarschuwt Vooruit-voorzitter Conner Rousseau. Ondertussen verslechtert de begrotingstoestand, is cd&v-voorzitter Sammy Mahdi geërgerd en stelt men zich in de federale ploeg vragen over de communicatie van premier Bart De Wever (N-VA). De federale coalitie piept en kraakt. Maar van dodelijk gevaar is nog geen sprake.

De beleidsmaatregelen die de Amerikaanse president Donald Trump de voorbije weken om de haverklap bekend maakte, zijn geen cadeau voor de Belgische federale regering. We hebben het niet direct over de handelsoorlog die hij dreigt te ontketenen, maar wel over de gevolgen ervan op de financiële markten. Die maakten een duik en dat is slecht nieuws voor de verdedigers van het fiscale koninginnenstuk van het federaal regeerakkoord: de meerwaardebelasting op aandelen. Nu moeten de specifieke modaliteiten nog worden vastgelegd en gaat de taks pas op 1 januari 2026 in werking, maar een van de discussiepunten is de startdatum op basis waarvan men de belasting zal berekenen. Veronderstel dat dit 1 januari 2025 wordt. Dan zullen de meerwaarden die geboekt zijn bij een verkoop op pakweg 1 januari 2026 belast worden. Alleen is de vraag of er tegen dan wel een meerwaarde zal geboekt zijn. Op lange termijn is beleggen in aandelen de beste keuze, maar wie zegt dat de koersen begin volgend jaar hoger zullen staan?

Bij cd&v en zeker bij Vooruit voelen ze nattigheid. De meerwaardetaks zou wel eens een stuk minder kunnen opbrengen dan gedacht. En dus is het zaak om ervoor te zorgen dat deze belasting breed genoeg gaat. Vandaar dat voorzitter Conner Rousseau niet wil weten van een vrijstelling voor wie zijn aandelen meer dan tien jaar aanhoudt. In een aantal weekendin-

uiteindelijk wordt de saneringsopdracht er de komende jaren alleen maar zwaarder door. De N-VA is altijd een voorstander geweest van budgettaire orthodoxie, maar een begrotingstekort van 3 procent in 2029 (de norm die Europese Commissie oplegt) lijkt nu al hopeloos. Even meegeven dat ratingbureau S&P na Moody’s en Fitch België eind april een negatieve rating-vooruitzicht gaf door de onzekere begrotingsvooruitzichten, de handelsspanningen en de stakingen. De rating blijft voorlopig behouden, maar hiermee waarschuwt men expliciet voor een mogelijke knip in de toekomst. Econoom Gert Peersman (UGent) stelde vorige week terecht dat deze regering wel een aantal hervormingen doorvoert, maar toch vooral een “doorsneeregering” blijft.

Geen nodeloze interviews

Wat ook voor ‘gekraak’ in de regering zorgt, is dat premier De Wever hierover weinig communiceert. Amper of geen interviews in de pers. Er zijn ook geen vrijdagse persconferenties in de ‘bunker’ van de Wetstraat 16 na de wekelijke ministerraad. Een verschil met het tijdperk-De Croo of de regeringen-Di Rupo en Michel. Ook al waren die persconferenties vaak een manier om aan persoonlijke ‘pr’ te doen.

BOUCHEZ WIL WAT GRAAG DE PS JENNEN, DIE AAN DE GENERATIEWERKLOZEN BELOOFD HAD DAT ZE HUN DOPGELD EEUWIG ZOUDEN ONTVANGEN

terviews gaf hij dan ook een waarschuwing mee: de meerwaardetaks moet worden uitgevoerd. “Ze moet vlees rond het bot hebben, het moet een serieuze taks zijn.” Anders dreigt de regering te vallen.

Tijd kopen met de begroting

Is dit de eerste crisis of barst in de regering? Dat de Arizona-coalitie begint te kraken, klopt, maar de vraag is wat het alternatief is en wie er belang heeft bij bijvoorbeeld nieuwe verkiezingen? In onzekere geopolitieke en economische tijden: niemand. Feit is wel dat de wittebroodsweken voorbij zijn, voor zover die er ooit geweest zijn. In de aanloop naar het afsluiten van het ‘paasakkoord’ waren er al spanningen rond cd&v, dat meer geld wilde voor justitie. Er is het verhaal van minister Annelies Verlinden die geërgerd ging bokken in haar auto. Partijvoorzitter Sammy Mahdi is een zenuwpees en het ziet ernaar uit dat hij de druk op de regering zal opvoeren. Niet vergeten: de Vlaamse christendemocraten zijn de kleinste partij in de coalitie en hebben bij de verkiezingen van 9 juni een aanzienlijke nederlaag geleden.

Premier Bart De Wever wuift de onenigheid weg en zegt dat er gediscussieerd wordt. Dat klopt, maar er zijn ook de feiten en de cijfers. En wat blijkt? Het federale begrotingstekort ligt in 2025 nog 8 miljard euro hoger dan vorig jaar en is nu al goed voor 4 procent van het bbp. Dat leren de cijfers die in de Kamer zijn ingediend. Een aantal budgettaire problemen probeert men op te lossen door meer dividenden uit staatsbank Belfius te zuigen, maar dat zijn tijdelijke oplossingen. Daar komt nog bij dat de pensioen- en arbeidsmarkthervormingen pas de komende jaren op kruissnelheid komen en dus een positief effect zullen hebben op de overheidsfinanciën. Is dat niet te laat? De Wever hoopt met eenmalige trucs tijd te kopen, maar

De Wever is echter van oordeel dat dergelijke interviews nodeloos zijn. Zijn coalitiepartners verschillen echter van mening. Zij zijn van oordeel dat je meer moet communiceren om het beleid van de regering te verdedigen. Misschien vindt De Wever dat nog te vroeg. Het heeft inderdaad meer resultaat om te praten wanneer het beleid echt wordt uitgerold. En vooral: als men dichter bij verkiezingen staat. Dan moet men het palmares verdedigen. Ook hier koopt De Wever tijd. Zal de gebrekkige communicatie ertoe leiden dat de ergernis bij de coalitiepartners vergroot en men zelf in interviews de regering verder ondermijnt? Er zijn wat spanningen, maar een dodelijk gevaar voor de regering is er nog niet.

Waar is het communautaire spook?

Een belangrijke reden daarvoor is de communautaire rust. Wie de Belgische geschiedenis kent, weet dat de Vlaams-Waalse spanningen onverwachts opduiken en een regering dermate onder druk zetten dat ze vleugellam wordt of zelfs valt. Denken we maar aan de Happart-carrousel in de jaren 1980, de exportlicenties voor de Waalse wapenindustrie begin jaren 1990, Brussel-Halle-Vilvoorde ten tijde van de regering-Verhofstadt,… Nu heerst er rust op dat front. Mogelijke communautaire angels zijn de vorming van de Brusselse regering, maar daar staan alle partijen op dezelfde lijn, of de PS die het beperken in de tijd van de werkloosheidsuitkeringen als een anti-Waalse maatregel ziet, maar dat maakt op de MR weinig indruk. Partijvoorzitter Georges-Louis Bouchez wil wat graag de PS jennen, die aan de generatiewerklozen beloofd had dat ze hun dopgeld eeuwig zouden ontvangen.

EDITORIAAL

ANTON SCHELFAUT

JFK EN DE GROOTMOEDER DER COMPLOTTHEORIEËN

Trump heeft – zoals hij tijdens zijn campagne had beloofd - alle nog achtergehouden documenten over de moord op president John Fitzgerald Kennedy vrijgegeven. De complotdenkers zijn eraan voor de moeite. Niets in de geloste documenten wijst op een samenzwering. Wie denkt dat de discussie daarmee afgelopen is, onderschat echter de inventiviteit en de rijkdom aan wapens in het arsenaal van de complottheoretici.

Het was te denken. Er kan geen wereldleider overlijden zonder dat sommigen denken dat hij is vermoord. Ook achter de dode paus zien sommigen de silhouetten van moordenaars gestuurd door duistere krachten. De meest populaire versie is dat Franciscus is vermoord omwille van zijn vraag om een onderzoek in te stellen naar een mogelijke genocide in Gaza. De Mossad is overal en kan alles.

JD Vance kan het ook gedaan hebben. Kan het toeval zijn dat Franciscus is gestorven de dag nadat hij de Amerikaanse vicepresident heeft ontmoet? Die insinuaties waren meestal grappend bedoeld, maar niet altijd. De satirische nieuwssite Babylon Bee verspreidde een artikel waarin werd gesteld dat de Dalai Lama zijn geplande ontmoeting met Vance in alle stilte heeft afgezegd. Dat was satire, maar het artikel werd gedeeld door heel wat mensen die dachten dat het echt was.

Wat is een samenzweringstheorie?

Je kan maar zinvol debatteren over samenzweringstheorieën als je een zekere terminologische hygiëne in acht neemt. Samenzweringen bestaan wel degelijk. Telkens twee of meer personen in het geheim een plan maken om iets onwettelijks of immoreels te doen, zweren ze samen. De bende van Nijvel is de grootste, nooit opgeloste samenzwering uit de geschiedenis van dit land.

Wanneer men spreekt over samenzweringstheorieën, bedoelt men iets veel specifiekers: het samenzweren van machtige groepen in de samenleving, meestal met actieve betrokkenheid, minstens met passieve medeplichtigheid van de overheid, in het nadeel van de samenleving. Dat moet zich ook afspelen in een democratische, open maatschappij. Autoritaire staten hoeven zich niet te bedienen van samenzweringen. Poetin moet met niemand samenzweren om een politieke tegenstander uit de weg te ruimen. De Chinese communistische partij zweert niet samen, maar beslist volledig conform aan het totalitaire staatsmodel waarin geheimhouding een doodgewone zaak is.

‘Zij’ hebben het gedaan

De aanslagen van 9/11 in New York werd de aanleiding voor de moeder van alle samenzweringstheorieën. Honderden miljoenen, waaronder ook verstandige mensen, geloven nog steeds dat dit een ‘inside job’ was en dat de aanslagen niet zijn gepland en uitgevoerd door Bin Laden en al-Qaeda, maar zijn opgezet door de regering van George Bush junior. Alles wat in dat verband wordt beweerd, is al duizenden keren weerlegd, maar dat helpt net zoveel als zandkastelen tegen de vloed. Vorige week nog vertelde Republikeinse senator Ron Johnson tijdens een interview met een ‘influencer’ dat de Amerikanen eindelijk de ‘waarheid’ verdienen over 9/11. Hij wil vooral weten hoe het nu zit met de “gecontroleerde ontploffing van gebouw 7”, de strijdkreet van alle complotdenkers over 9/11. “Ik weet dat ik een complotdenker ga genoemd worden”, voorspelt de senator, “maar dat is hoe zij alles onder de mat vegen.” Wie zijn die ‘zij’ toch altijd? Er zijn in deze wereld heel wat mensen die machtiger zijn dan u en ik, en die hebben ook niet altijd het beste met ons voor, maar er is geen ‘zij’. Er is geen club van machtigen die samenspant tegen ons. De organisatie die dat beeld het best benadert, is het Wereld

Economisch Forum (WEF) van Klaus Schwab, de organisator van de jaarlijkse ontmoetingen van de elites in het Zwitserse skioord Davos. De val van Klaus Schwab deze week, volgens sommigen de grote leider van vele complotten, zou ons kunnen leren dat er geen ‘zij’ bestaat.

Bond-booswicht

Klaus Schwab heeft het ideale profiel voor een aartsbooswicht op wereldniveau. Hij moet alleen zijn bril afzetten en een witte kat op zijn schoot nemen en hij is Ernst Stavro Blofeld, de man die met zijn geheime organisatie SPECTR de baas van de wereld wilde worden, wat gelukkig door James Bond werd verijdeld.

ER KAN GEEN WERELDLEIDER

OVERLIJDEN ZONDER DAT

SOMMIGEN DENKEN DAT HIJ IS VERMOORD

In 2024 waren er al eens eerder klachten boven water gekomen over ‘toxisch leiderschap’, discriminatie en seksueel grensoverschrijdend gedrag in het WEF. Volgens een van de klagers zou Schwab zijn kruis voor haar gezicht hebben geduwd, met de bemerking: “Ik wou dat je Hawaïaanse was, want ik zou je wel graag in een Hawaïaans kostuum zien.” Ik zou van de manipulator van de wereld niet te veel lessen nemen in de kunst van het vrouwen versieren. In de brief van een klokkenluider, die het WEF zelf heeft publiek gemaakt, wordt Schwab nu in beschuldiging gesteld; niet van een complot om de wereld over te nemen, maar van alle dingen die je kan verwachten van een kleine, ijdele, hebzuchtige mens. Hij liet zich hotelmassages geven op kosten van het WEF. Hij zette mensen van zijn organisatie aan hem voor te dragen voor een Nobelprijs.

Hij liet toe dat zijn vrouw Hilde een deel van het ‘wereldhuis’ van het WEF in Zwitserland inpalmde voor familiaal gebruik. Hilde organiseerde ook nutteloze vergaderingen om reiskosten te kunnen inbrengen. Typisch voor narcisten omringt Schwab zich, alweer volgens de brief, door onbenullen die hem nooit in de schaduw kunnen zetten.

De lange arm van de globalisten

De onthullingen tonen geen sterke man die bezig was met het leiden van een wereldregering, maar een ritselaar die overal iets wilde afromen voor zichzelf. Schwab was een handige verkoper die van het (intussen tanende) globalistische geloof van wereldleiders een verdienmodel kon maken, waarin hij zelf kon schitteren en dat hem en verschillende familieleden een riant inkomen verschafte. Hebben de vergaderingen in Davos dan geen effect gehad op het beleid van westerse regeringen? Waarschijnlijk wel, maar dan vooral door de contacten in de wandelgangen. De bijeenkomsten in het Zwitserse bergdorp waren hoogmissen voor de reeds overtuigden. Naarmate de elites evolueerden, bijvoorbeeld richting klimaatalarmisme, evolueerde Davos mee.

Schwab, de baas der globalisten, heeft al ontslag genomen als hoofd van het WEF. Zijn eigen organisatie is nu een onderzoek tegen hem begonnen. Tot zover de ‘zij’. Ik twijfel er echter niet aan dat de complotdenker al een antwoord klaar heeft, zoals steeds. Werd Schwab een probleem? Weet hij te veel?

De schaduwmacht van de globalisten blijft echter een gevaar. Twee week geleden las ik een bericht op Facebook waarin iemand zich zorgen maakte over de behandeling die Guy D’haeseleer zou krijgen in het ziekenhuis, omdat dit “bolwerken van de irreguliere loges, die op hun beurt de lakeien bij uitstek zijn van het globalisme”. Het bericht kreeg 50 ‘likes’. Blijkbaar hebben de globalisten sindsdien beslist dat D’haeseleer, die we hierbij een snel herstel toewensen, mag blijven leven, want hij heeft een geslaagde levertransplantatie achter de rug. Toen complotdenken nog mocht

Als 9/11 aanleiding gaf voor de moeder der complottheorieën, dan leverde de moord op JFK de grootmoeder op. Er is een verschil tussen wat geïsoleerde fantasten op sociale media gooien en de samenzweringstheorieën met ruime aanhang, ook bij intelligente mensen en invloedrijke publieke figuren. 65 procent van de Amerikanen gelooft dat Lee Harvey Oswald niet alleen heeft gehandeld bij de moord op JFK. Complottheorieën zijn nu meer in zwang bij de rechterzijde, omdat rechts de tegencultuur uitmaakt in een samenleving waarin linksdenkende elites dominant zijn. Vroeger was dat anders. Het was vooral links dat een complot zag achter de moord op JFK, met de CIA, Lyndon B. Johnson en anticommunistische Cubanen als hoofdverdachten. Vandaag bestrijdt links het complotdenken, maar het had toen geen moeite met de film ‘JFK’ van linkse jongen Oliver Stone, die zelfs een groot succes werd in Hollywood.

digd de waarheid over de moord op Kennedy te verbergen. Maar wat is dan wel de waarheid? Oliver Stone vertelt ons wie er allemaal belang zou kunnen gehad hebben bij de dood van JFK, maar hij wordt nooit precies over wie het zou gedaan hebben. Complottheorieën wijzen graag op wat ze denken dat ‘gaten’ zijn in het officiële verhaal, maar komen zelden met een concurrerend verhaal. Als ze het toch proberen, zijn er altijd wel meer dan wat gaten in de constructie, maar valt die onmiddellijk in zijn geheel in puin. De meest overtuigende scènes in de film van Oliver Stone zijn allemaal verzonnen. Een analist ontdekte honderd feitelijke onjuistheden in de film, die mee het idee van een complot moeten ondersteunen. Waarom moet je je bedienen van leugens in een zoektocht naar de waarheid?

Dat verhinderde niet dat het succes van de film genoeg druk zette op het Amerikaanse Congres om het grootste deel van de geheime documenten omtrent de moord vrij te geven. Trump heeft nu ook de rest publiek gemaakt. Er blijkt nu waarom die werden achtergehouden. Ze bevatten vervelende informatie over spionage bij bondgenoten en over onderzoekstechnieken die nog steeds worden toegepast.

Bescheidenheid

Wat ze echter niet bevatten, zijn documenten die enige ondersteuning bieden aan het idee dat Lee Harvey Oswald niet alleen heeft gehandeld. Niets daarvan zal de echte complotdenker overtuigen. Mijn menige discussies met hen hebben mij geleerd dat het verwaand is te denken dat je hen van mening kan doen veranderen. Dat er geen bewarende documenten door Trump werden vrijgegeven, is voor hen alleen nog meer bewijs dat de machten achter de schermen die hebben laten verdwijnen. Begin deze maand mocht Oliver Stone nog een keer getuigen in een Amerikaanse onderzoekscommissie. Voor hem werd het ontbreken van stukken die zijn gelijk bewijzen net de aanleiding om een nieuw onderzoek te vragen.

Met een intelligente vriend heb ik al jaren een terugkerende discussie over de mogelijkheid of de Democraten de presidentsverkiezingen van 2020, toen Trump verloor van Biden, hebben vervalst. Ik ben er vrij zeker van dat dit niet is gebeurd, nog meer nadat Trump vorig jaar wel ‘mocht’ winnen. Dat ik hem ook nu nog niet kan overtuigen, zet mij evenwel aan tot bescheidenheid over de impact van columns als deze.

Het alternatief voor het ‘officiële verhaal’

De film was best goed gemaakt, maar is ook een toonbeeld van de wezenlijke gebreken van alle complottheorieën. In de film wordt het bestel ervan beschul-

JURGEN CEDER

Krantenkop na de moord op JFK

Het World Trade Center vlak na de instorting van de tweede toren

Klaus Schwab en Emmanuel Macron tijdens het WEF

Wordt de euro de nieuwe reservemunt?

Het internationaal financiële systeem draait al decennia rond de dollar. Maar een aantal beslissingen van de Amerikaanse president Donald Trump hebben de Amerikaanse munt aanzienlijk verzwakt. Zou het kunnen dat de euro zich kan opwerpen als nieuwe internationale reservemunt? Daarvoor is nog een lange weg af te leggen. Niet alleen maakt de euro slechts een kleine 20 procent van de internationale deviezenreserves uit, de eurozone is economisch nog niet aantrekkelijk genoeg om de dollar van de troon te stoten.

Eind vorig jaar waren de dollar en de euro ongeveer evenveel waard. Maar sindsdien is de Amerikaanse ‘greenback’ aanzienlijk verzwakt. In de laatste dagen van april krijg je voor een dollar nog 0,88 euro. De economische impact van een zwakkere munt is niet te onderschatten: het maakt het beleggen in die munt minder interessant en het maakt de import van producten duurder, wat de inflatie kan aanzwengelen. Anderzijds werkt het versterkend voor de concurrentiekracht, want de exportproducten worden minder duur. En misschien is dat hetgeen Donald Trump op hoopt. Zoals bekend, is het Amerikaanse handelstekort hem een doorn in het oog. Vandaar dat hij nu al weken met invoertarieven zwaait. De combinatie invoerheffingen plus een zwakkere dollar moet de export promoten en de import doen afnemen, wat de handelsbalans ondersteunt

van de dollar steeds meer onder druk zal komen te staan en dat de euro op misschien zelfs korte termijn de rol als reservemunt kan en zal overnemen. Zover zijn we nu nog niet op basis van de IMF-cijfers. Maar wat in pakweg 2035?

Dat de euro dé centrale schakel in het monetaire systeem zou worden, is al een paar keer voorspeld. Het zou ook betekenen dat de euro een zeer sterke munt wordt. In 1996 stelde Yves-Thibault de Silguy, een Fransman en toenmalig Europees Commissaris voor Monetaire Zaken dat men in Londen en New York snel zal beseffen dat de euro het signaal is van een sterke Europese macht. Maar dat was voor de euro er daadwerkelijk was en voor de eurocrisis van 15 jaar geleden, die Griekenland bijna uit het systeem had geduwd. Sinds Mario Draghi, de voorzitter van de Europese Centrale Bank, in 2012 had gesteld dat er alles aan gedaan zou worden om de eurozone overeind

ZEKER SINDS HET VERDWIJNEN VAN DE GOUDSTANDAARD IS DE DOLLAR DÉ MONDIALE MUNT

De verzwakking van de dollar werd trouwens door de president van de Verenigde Staten zelf aangestuurd, door zijn dreigement met een handelsoorlog en door kritiek te uiten op Jerome Powell, de gouverneur van de Amerikaanse centrale bank. De vrees bestaat dat Trump druk zal zetten op de ‘Federal Reserve’ om een rentebeleid te voeren dat hij als president wenst, en dus niet voor monetaire keuzes te gaan die goed zijn voor de economie. Dat alles ondermijnt het vertrouwen in de dollar. Wat de vraag doet rijzen of de ‘greenback’ anno 2025 nog lang de internationale reservemunt kan blijven waarrond het financiële systeem en de wereldeconomie draait. Sinds het einde van WO II en zeker sinds het verdwijnen van de goudstandaard begin jaren 1970 is de dollar de cruciale mondiale munt. Centrale banken houden graag voldoende voorraden aan dollardeviezen aan. Dat ondersteunt ook de waarde van het groene biljet. Volgens het Internationaal Monetair Fonds (IMF) is de dollar goed voor 57,8 procent van de wereldwijde muntreserves. De euro volgt met 19,83 procent op respectabele afstand. Daarna volgen de Japanse yen (5,8 procent van de reserves) en het Britse pond sterling (4,7 procent). De Chinese yuan of renminbi is goed voor slechts 2 procent van de deviezenreserves. Economen voorspellen nu dat de cruciale rol

©

Dat ligt in Europa onder andere door de taalbarrières en culturele tradities een stuk moeilijker. Er is ook nog geen sprake van een Europese eengemaakte kapitaalmarkt en bankenunie. Ten tweede maakt een sterke economische groei een munt ook steviger. En daar blijft de eurozone achterop hinken in vergelijking met de VS. De voorspelde groei in 2025 in de eurozone is 0,8 procent en 1 procent in 2026. Zelfs al dreigt daar nu een recessie, de groei in de VS ligt altijd een procent of meer hoger

DE EUROZONE BLIJFT OP VLAK VAN ECONOMISCHE GROEI ACHTEROP HINKEN

Ten derde moeten er voor internationale investeerders voldoende groeikansen zijn. Ook daar moet nog aan worden gewerkt, want de aantrekkelijkheid van de Europese economie moet beter zijn dan vandaag. Misschien bieden de plannen van de toekomstige Duitse bondskanselier een kans. De plannen van de Duitse regering om miljarden te investeren in defensie en infrastructuur moet voor extra groei zorgen en moet investeringskapitaal naar de Europese Unie en de eurozone lokken, wat de euro zal versterken en internationale beleggers ertoe zal aanzetten reserves in euro aan te leggen eerder dan in de dollar.

Naar aanleiding van de tachtigste verjaardag van ’t Pallieterke op 17 mei 2025, wil de redactie het rijke verleden van dit weekblad in de kijker zetten. In deze rubriek blikken we terug op wat ’t Pallieterke in het verleden bracht.

3 mei 2005: De kloof met de burger

In 2005 sloeg Brussel-Halle-Vilvoorde alom de klok in ’t Pallieterke.

“Het is weer niks geworden”, schreef de redactie na een zoveelste vergadering die tot niets leidde. “Temper dus uw ongeduld, wie leeft zal zien. Inmiddels is er tijd in dit surrealistische land om te filosoferen over een onwaarschijnlijke paradox: dat zelfs na negen maanden onze federale loodgieters er niet in slagen een werkbare oplossing te bedenken voor wat zijzelf als een prutsprobleem omschrijven.”

4 mei 1950: De vrijmetselaar en zijn metselwerk

Voor de zoveelste keer verkeerde het parlement in een ‘staat van ontbinding’. Kop van jut deze keer was Albert Devèze, het hoofd van de liberale partij. “Ik zou nu best een paar kolommen vol kunnen zwammen over wat tot deze ontbinding van het Parlement geleid heeft. Maar wat nut zou het hebben in de drek van een vieze vrijmetselaarsboel te roeren en daaruit onder meer het kreng van een Devèze op te halen?”

rurale Frankrijk”, schreef Salan destijds. “Hollande benadrukte dat hij de resultaten van de tweede ronde van nabij ging volgen in Tulle, in de Corrèze. Daarmee zette hij zich niet alleen af tegen het stedelijke Parijse establishment, hij handelde ook in de lijn van zijn grote voorbeeld, François Mitterrand.”

7 mei 1976: Vlaamse goedendag knotste op Liverpool

In de finale van de UEFA Cup van 1976 nam Club Brugge het op tegen Liverpool. Tijdens de heenwedstrijd in Engeland stond Brugge al na een kwartier 0-2 voor, maar het verloor uiteindelijk met 3-2. De uitblinker bij Club: Julien Cools: “Julien, die volgens vele Brugse supporters niet naar de goal kan shotten, heeft daar op Liverpool een kanonbal geplaceerd – met de linkse dan nog wel – die de Spion Kop deed stilvallen”, schreef de sportcommentator van ’t Pallieterke. In Brugge speelden de teams gelijk, waardoor de Engelsen met de beker naar huis gingen.

8 mei 1975: De ongewilde humor der humorlozen

te houden, is de stabiliteit teruggekeerd.

Monetaire stabiliteit is inderdaad een voorwaarde om op termijn de reservemunt te worden. Maar er is meer nodig om de dollar van de troon te stoten. Alles draait rond drie cruciale economische voorwaarden. Ten eerste moet de eurozone voldoende economisch geïntegreerd zijn. En dat is nog niet het geval. In de VS is er bijvoorbeeld een grote arbeidsmobiliteit. Mensen in regio’s waar er weinig banen zijn, verhuizen gemakkelijker naar staten waar er een tekort is aan arbeidskrachten.

Al moet hier wel één bedenking bij worden gemaakt: het expansieve beleid mag geen averechts effect hebben, zoals het aanjagen van de inflatie in de eurozone en een verzwakking van de munt. In het verleden zijn er een paar voorbeelden van een expansief Duits beleid met een budgettaire stimulus dat slecht werd uitgevoerd. Meer bepaald in 1978 en in 1991-92. De eerste keer leidde dat tot een recessie en de neergang begin jaren 1980 van kanselier Helmut Schmidt. In 1992 kwam het Europese monetaire system onder druk en volgde een nieuwe recessie. Waarbij we bij een laatste voorwaarde komen vooraleer er sprake kan zijn van de euro als reservemunt: een economisch sterk en stabiel Duitsland.

ANGÉLIQUE VANDERSTRAETEN

5 mei 1983: Staal… und kein Ende Dat de overheid het noodlijdende Waalse staalbedrijf Cockerill-Sambre in handen nam en er massaal veel geld in pompte, viel de Pallieterke-lezers zwaar. “De zorg van de honderdduizenden werklozen, waarvan er velen aan een job zouden kunnen geholpen worden indien er alleen maar een einde zou worden gemaakt aan de overheveling, door ex-Vlaming Wilfried Martens en zijn akolieten, van tientallen miljarden van de zakken van de Vlaamse belastingbetaler in de bodemloze Waalse staalputten, die zorg moet inderdaad prioritair zijn.”

6 mei 2012: Een zondag in Tulle François Hollande wordt Frans president met 52 procent van de stemmen in de tweede ronde van de verkiezingen. Zijn overwinning tegen Sarkozy had hij vooral te danken aan ruraal Frankrijk, dat grotendeels voor hem stemde. “Hollande, met als politieke thuisbasis het landelijke departement Corrèze in Zuid-Frankrijk, heeft zich vaak geprofileerd als de kandidaat van het

“Kennis gemaakt met een nieuw weekblad: het weekblad van AMADA. We hopen echt dat het een lang leven beschoren mag zijn.” De recensent van ’t Pallieterke omschreef het blad als onbedoeld grappig. “Reeds op de eerste bladzijde waar men de klassieke grote koppen van de wereldrevolutie ziet afgebeeld, met ook Stalin erbij, broederlijk naast Mao.” 9 mei:

Brouhons betoging van eerherstel

Om de Belgische driekleur in zijn eer te herstellen na een flamingante betoging, riep burgemeester Brouhon op om de Belgische vlag overal op te hangen. “Uit goede bron hebben we vernomen dat burgemeester Brouhon sedert jaren de indruk geeft dronken te zijn, ofschoon hij het niet is”, gekscheerde ’t Pallieterke. “De rode gezichtskleur, de onsamenhangende zinnen en kreten in beide landstalen: het heeft niets te maken met alcoholmisbruik”, aldus het satirische stuk.

Elio di Rupo was blij met de overwinning

ADOLESCENCE

Hoe fictie de multiculturele realiteit moet verbergen

Naar aanleiding van de Netflix-serie ‘Adolescence’ werd het debat over toxische mannelijkheid in het Vlaams Parlement heel wat aandacht. Vlaams minister van Onderwijs Zuhal Demir kondigde aan dat de fictiereeks uitzonderlijk beschikbaar wordt gesteld voor scholen, samen met educatief lesmateriaal en lespakketten. Daarmee schaart de Vlaamse Regering zich achter de elitaire consensus dat toxische mannelijkheid een fenomeen is van de blanke middenklasse, zoals de serie suggereert.

De bedoeling is om jongeren bewuster te maken van de gevaren van onlineradicalisering, toxische genderbeelden en online isolement. Vooruit-volksvertegenwoordiger Hannelore Goeman dramatiseerde in scherpe termen over de ‘manosfeer’ die geweld en vrouwenhaat zou aanwakkeren, “die extremisme prediken, die verkrachting normaliseren”.

OUDERWETSE MANNELIJKHEID WORDT AFGEDAAN ALS ‘FOUT’

De serie ‘Adolescence’, geschreven door Jack Thorne en Stephen Graham, vertelt het schrijnende verhaal van een dertienjarige jongen die zich na toxische onlinebeïnvloeding ontpopt tot een agressieve, op hol geslagen incel-radicaal en een klasgenote vermoordt. De reeks waarschuwt voor de impact van sociale media op de identiteitsontwikkeling van jongeren. De serie werd intussen bijna honderd miljoen keer bekeken.

Allochtone jongerenbendes

Jan Laeremans (Vlaams Belang) waarschuwde in het Vlaams Parlement echter voor een eenzijdige benadering in het onderwijs: “Het

probleem van jong geweld op school en op straat is volgens mij eerder toe te schrijven aan massa-immigratie en aan het importeren van geweldculturen die wij hier voordien amper kenden. De jongens stigmatiseren, lijkt mij nu echt niet de beste remedie.”

De feiten werpen inderdaad een ander licht op dan wat ‘Adolescence’ insinueert. In eigen land is er de laatste jaren een toename

fungeert als intern reguleringsmechanisme binnen criminele organisaties. De vele schiet- en steekincidenten in Brussel zijn doorgaans het werk van allochtone jongerenbendes.

Er lijkt een elitaire consensus te ontstaan waarbij ouderwetse mannelijkheid wordt afgedaan als fout en dringend moet worden ‘gedeconstrueerd’. Jongens moeten worden heropgevoed. Typisch mannelijke eigenschappen worden gemakshalve onder de noemer ‘toxische mannelijkheid’ afgeserveerd en in verband gebracht

culturen groeit zienderogen. Islamitische machtsstructuren waarin vrouwen ondergeschikt zijn en geweld wordt gelegitimeerd, blijven opvallend onderbelicht. De getuigenissen van schrijfster Lale Gül, die brak met haar streng-islamitische familie, illustreren dat pijnlijk. Ze werd online overstelpt met haatberichten en talloze doodsbedreigingen.

Verdoezelende fictie

Zelden wordt benoemd dat vrouwonvriendelijke ideologieën

HET DEBAT FOCUST OP BLANKE JONGENS UIT MIDDENKLASSENGEZINNEN,

TERWIJL ERNSTIGE FEITEN VAAK GEPLEEGD WORDEN BINNEN ANDERE GROEPEN

van geweld onder jongeren, met name in het kader van drugsgerelateerde criminaliteit. Een rapport van het Vlaams Vredesinstituut uit 2024 wijst op een sterke toename van drugsgeweld, waarbij geweld

Afschaffing opkomstplicht

met criminaliteit, verslaving en seksueel geweld. De Netflix-serie zet dit beeld op scherp.

Mesaanvallen

Opvallend is dat het debat vrijwel uitsluitend focust op blanke jongens uit middenklassengezinnen, terwijl ernstige feiten vaak gepleegd worden binnen andere groepen. De Britse opiniemaker Brendan O’Neill wijst erop dat de mesaanvallen in het Verenigd Koninkrijk vooral worden gepleegd door jongeren uit zwarte of Zuid-Aziatische milieus, vaak afkomstig uit gebroken gezinnen. Hij bekritiseert dat elites liever fictieve drama’s zoals ‘Adolescence’ promoten om ongemakkelijke waarheden te ontwijken, terwijl ze systematisch wegkeken van de harde realiteit van ‘grooming gangs’: bendes van overwegend Pakistaanse mannen die duizenden meisjes verkrachtten, terwijl politie, politiek en media laf wegkeken. De bezorgdheid onder de bevolking over de toename van geweld onder jongeren onder invloed van drugscriminaliteit en patriarchale

trof vooral Vlaams Belang en PVDA

Een onderzoek van UGent toont aan dat bij de gemeenteraadsverkiezingen in oktober vooral jongeren en laaggeschoolden hun kat naar het kiesbureau stuurden. Ook niet-Belgen kwamen vaker dan gemiddeld niet opdagen. Voor cd&v is het een reden om te pleiten voor de herinvoering van de opkomstplicht, maar de N-VA blijft tegen. Ook het Vlaams Belang blijft principieel tegen, ook al toont het onderzoek aan dat vooral de kiezers van die partij en van de PVDA niet kwamen opdagen.

Eigenlijk leverde het onderzoek van UGent weinig of niets op dat we nog niet wisten. De resultaten liggen immers in de lijn van wat gelijkaardige onderzoeken in andere landen in West-Europa steevast aantonen. Dat betekent natuurlijk nog niet dat het onderzoek weggegooid geld is. Het blijft interessant om te weten wie wel en wie niet naar de stembus trekt op een verkiezingszondag, zeker omdat het de eerste verkiezingszondag was zonder opkomstplicht. Jongeren en laaggeschoolden

Zowel bij ons als in de rest van West-Europa zijn het dus vooral de jongeren en de laaggeschoolden die geen gebruik meer maken van hun stemrecht als de opkomstplicht afgeschaft wordt. Uit het onderzoek blijkt dat vaak praktische redenen aangehaald worden waarom men niet is gaan stemmen. Maar de vraag kan gesteld worden of die praktische redenen in veel gevallen eigenlijk niet meer dan een smoes zijn om de werkelijke redenen niet te hoeven noemen: desinteresse en een gevoel van onmacht. Wie wel ging stemmen, deed dat immers vaak uit overtuiging. We kunnen ons echter voorstellen dat wie niet bepaald gemotiveerd is, sneller ‘persoonlijke omstandigheden’ zal aangrijpen om zijn kat te sturen. We denken daarbij echter wel dat de media die in hun berichtgeving de niet-stemmers omschrijven als ‘thuisblijvers’, de plank flink misslaan…

stevig verankerd zijn in delen van de moslimgemeenschap. Jongens die meisjes lastigvallen, eerwraak plegen of extremistische ideeën aanhangen, groeien op binnen cultuurpatronen die generaties teruggaan. Ons land telt inmiddels honderdduizenden moslims uit landen waar mannelijke dominantie de norm is.

Volgens Brendan O’Neill probeert ‘Adolescence’ de echte problemen te verdoezelen “om zo de problemen in de echte wereld met multiculturele spanningen en sociale malaise te vermijden”. Jan Laeremans heeft gelijk als hij stelt dat het niet de taak is van de minister van Onderwijs om fictiereeksen voor het onderwijs ter beschikking te stellen. Zeker niet als die de realiteit verhullen. Wie dan toch de problematiek van toxische mannelijkheid wil bespreken op school, kiest beter voor de BBC-serie Three Girls uit 2017 – gebaseerd op het échte grooming gang-schandaal – dan voor verdoezelende fictie als ‘Adolescence’.

JULIEN BORREMANS

dan een derde. Omgekeerd deden de centrumpartijen een goede zaak, en vooral de laatste kiezers die nog op Open Vld wilden stemmen deden in oktober goed hun best om hun stem ook effectief te gaan uitbrengen.

Op het eerste gezicht lijkt het daarom merkwaardig dat cd&v en Vooruit de opkomstplicht opnieuw zouden willen invoeren, al moet daar

DE VERWACHTING DAT VB EN PVDA ER EEN NEGATIEF EFFECT VAN ZOUDEN ONDERVINDEN, HEEFT EEN ROL GESPEELD BIJ DE AFSCHAFFING VAN DE OPKOMSTPLICHT

Hoe dan ook: dat laaggeschoolden vaker minder geïnteresseerd zijn in politiek dan hooggeschoolden en ook vaker vinden dat hun stem toch het verschil niet zal maken, is geen nieuws. Hetzelfde geldt voor jongeren die vaak ook heel andere dingen aan hun hoofd hebben dan naar de stembus te gaan. En het is ook geen verrassing dat niet-Belgen in oktober minder vaak naar de stembus trokken dan wie wel de Belgische nationaliteit heeft. Mag de vraag trouwens nog eens gesteld worden of niet-Belgen eigenlijk wel iets te zoeken hebben in onze stemlokalen? Door te schitteren met hun afwezigheid, toonden een aantal onder hen aan dat zij op dat vlak het partijstandpunt van Vlaams Belang volmondig onderschrijven.

Minder Vlaams Belang en PVDA

Uit de resultaten van het onderzoek blijkt ook dat vooral het Vlaams Belang en de PVDA minder goed scoren door de afschaffing van de opkomstplicht, want vooral hun kiezers kwamen niet opdagen in de stemlokalen. Voor het Vlaams Belang gaat het zelfs om bijna de helft van hun kiezers, voor de PVDA iets meer

meteen ook bij gezegd worden dat ze niet be paald van plan lijken er een breekpunt van te willen maken tijdens deze legislatuur. De grootste verliezer, het Vlaams Belang dus, blijft radicaal tegen en wil de opkomst plicht ook voor de andere verkiezingen af geschaft zien. Dat laatste lijkt voor een aan tal media totaal onbegrijpelijk: een partij die een principieel standpunt inneemt, en zelfs bij dat standpunt blijft, ook al dicteert het kortzichtige eigen belang eigenlijk iets anders. Niet elke journalist weet dat even goed te plaatsen. Maar men zou omge keerd ook kunnen stellen dat, als vooral Vlaams Be lang-kiezers zonder op komstplicht niet gaan stemmen, het stand punt van die partij toch goed in overeenstem ming is met dat van haar kiezers (en haar niet-kiezers). Omgekeerd is de PVDA sterk voorstander

van de herinvoering van de opkomstplicht en zij verwijst daarbij in haar argumentatie ook expliciet naar de lagere opkomst onder laaggeschoolden en bij mensen met een laag inkomen. De communisten noemen de afschaffing van de opkomstplicht de invoering van een moderne vorm van cijnskiesrecht en zien er een middel van het systeem in om hun partij klein te houden.

Mobilisatie

De verwachting dat het Vlaams Belang en de PVDA er een negatief effect van zouden ondervinden, heeft zeker een rol gespeeld bij de afschaffing van de opkomstplicht. Vooral Bart Somers van Open Vld was een voortrekker van de afschaffing. Zijn uitleg, dat die afschaffing een

Bart Somers was de grote pleitbezorger van de afschaffing

Onderzoek

700 miljoen euro boete voor Meta en Apple

Meta (het moederbedrijf van Facebook, Instagram en WhatsApp) en Apple zijn door de Europese Unie veroordeeld tot het betalen van een boete van 700 miljoen euro wegens het overtreden van de Europese mededingingsregels. De zogenaamde antitrustwetgeving omvat regels tegen het misbruik van marktposities door enkele spelers om zo een soort van monopolie of oligopolie te installeren.

De Europese Commissie heeft vorige week een boete van 700 miljoen euro uitgedeeld aan Apple en Meta, op basis van de nieuwe antitrustregels van de EU. Het zijn volgens bepaalde bronnen historische nieuwe regels, bedoeld om de macht van de techgiganten te beperken of te breken. Dat beleid valt uiteraard goed bij critici van ‘Big Tech’. De sancties komen er ook niet toevallig in een periode van handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en de Europese Unie.

Enerzijds is er sprake van een anti-Amerikaans sentiment, vooral vanuit Franse hoek. Anderzijds zijn ook complottheorieen nooit veraf: de grote vijf of zeven techbedrijven zouden als Amerikanen onder elkaar de wereld domineren en daartoe verboden afspraken maken ten nadele van EU-burgers.

Dominantie van grote techbedrijven

Een van de belangrijkste problemen blijft de dominantie van de grote technologiebedrijven. Het zijn vaak platformbedrijven die geld verdienen door bijvoorbeeld commissies te eisen van aanbieders van spelletjes. Een van de meest gehoorde klachten was dat Apple te grote marges neemt op de inkomsten via de App Store. Bovendien zou Apple de toegang tot de App Store gebruiken om concurrenten van zeer lucratieve games of apps tegen te houden. Naar verluidt doet het dat met de mededeling dat van een bepaalde app of game al te veel aanbod in de winkel zou zijn.

Zelden werd zo zwaar gelobbyd voor een dossier. Niet enkel door de techgiganten, maar naar verluidt ook door organisaties betaald door die techbedrijven. Ook de tegenstanders van de techbedrijven lobbyden hevig, al kwam de meeste tegenstand toch uit politieke hoek en – uiteraard – vanuit de Europese Com-

missie. De teneur bij de meer objectieve observatoren is dan ook dat dit geen technologisch of economisch dossier is, maar een belasting op Amerikaanse bedrijven.

Binnen de groene en socialistische fracties in het Europees Parlement werden de sancties onthaald als een overwinning. Vooral Duitse en Franse Europarlementariërs spraken zich woensdag meteen uit. De vicevoorzitter van de groene partij noemde de boetes zelfs veel te licht. Voor de Groenen waren boetes van miljarden euro’s wenselijk.

Signaal aan VS

De reacties illustreren dat de Europese Commissie en tal van lobbygroepen vooral een signaal willen geven aan de Verenigde Staten; eerst aan de Amerikaanse regering en pas daarna aan de Amerikaanse platformbedrijven. Het gaat enerzijds om controle over die gigantische techbedrijven en anderzijds over het ontbreken van valabele alternatieven van EU-origine. Dat laatste is in sommige landen een bron van immense politieke frustratie. Vooral de miljarden euro’s omzet en vaak bijna onbelaste winst die ze in de EU realiseren, zijn een doorn in het oog van verschillende Europese leiders. De uitleg dat de EU de ‘echte concurrentie’, de rechten van de consumenten en van de kleine bedrijven verdedigt, is weinig overtuigend.

De oproepen door president Trump en zijn entourage om de EU-regelgeving af te schaffen, werkten ogenschijnlijk als een rode lap op een stier. Merkwaardig genoeg opperde niemand woensdag dat Trump wel eens terug zou kunnen slaan. Apple en Meta hebben zestig dagen de tijd om de boetes te betalen. Doen ze dat niet, dan zal de Europese Commissie andere maatregelen nemen.

LODE GOUKENS

Klimaatklevers stoppen met hun acties

De klimaatfanatici die kunstwerken besmeurden en zichzelf vastkleefden, hebben zaterdag aangekondigd dat ze ophouden met hun acties. Althans, dat deed de organisatie achter die acties, Just Stop Oil (JSO). Ze beweren dat hun acties een succes waren, maar de realiteit is dat ze alle begrip van de ruime bevolking verloren door hun extreme acties. Ook lacht justitie in veel landen niet meer met hun vandalisme. Bovendien lijkt het geld op.

De eindbalans is duidelijk. 3.300 activisten werden gearresteerd sinds Just Stop Oil begon met actievoeren, in februari 2022. Liefst 180 van hen werden veroordeeld tot een celstraf. Onder hen nog 11 activisten die dikwijls een gevangenisstraf uitzitten van meerdere jaren in het Verenigd Koninkrijk.

De uitleg van Just Stop Oil is dat dankzij hun acties 4,4 biljoen vaten olie in de grond blijven. Een uitspraak die bijna even ongerijmd is als hun acties. De leden van Just Stop Oil hingen hun kenmerkende oranje hesjes symbolisch aan de haak tijdens een mars in Londen.

In het korte bestaan van Just Stop Oil besmeurden ze meesterwerken van onschatbare waarde in musea, zaaiden ze verdeeldheid onder hun aanhangers en sympathisanten, en namen ze geld aan,

afkomstig van fortuinen gebouwd op oliewinning. De spectaculaire opkomst en het verval van deze protestgroep kan gerust beschreven worden als het failliet van de apocalyptische klimaatbeweging.

Steeds driestere acties

Het begon allemaal op een dinsdagochtend in oktober 2022. Twee jonge vrouwen liepen binnen in zaal 43 van de National Gallery in Londen en schreven – zo dachten ze zelf – geschiedenis door ‘De Zonnebloemen’ van Vincent Van Gogh te bekladden met blikjes tomatensoep van Heinz. Vervolgens kleefden ze zich vast aan de muur en riepen: “What is worth more? Art or life?!”

Daarmee was de toon gezet en dergelijke acties volgden elkaar in snel tempo op in heel Europa. Ze werden steeds driester.

Europees defensieplan blijkt vooral lucratief voor Amerikaans investeringsfonds BlackRock

Het Europees Parlement heeft het plan van de Europese Commissie om het parlement buitenspel te zetten bij de goedkeuring van een lening van 150 miljard euro verworpen. De spoedprocedure voor leningen in het kader van het EU-herbewapeningsplan sneuvelde. Extreemlinkse en andere critici noemden het defensiefonds een Trojaans paard en beschuldigen de Commissie van belangenvermenging.

De geheime stemming vond plaats in de commissie voor Juridische Zaken (JURI). De Europarlementsleden verwierpen unaniem de spoedprocedure die de Europese Commissie voorstelde. De Commissie wilde 150 miljard euro in een herbewapeningsfonds steken. Een juridisch advies van de diensten van het parlement gaf aan dat de wettelijke gronden ontbraken.

De boodschap was dat er geen noodsituatie is en dat de juridische basis ontbreekt. Volgens de Nederlandse Europarlementariër Sander Smit (BBB) is dit goed nieuws: “Het Europees Parlement weigert zich monddood te laten maken zoals eerder bij het coronaherstelfonds.”

Militair materieel

De 150 miljard euro zijn bestemd om militair materieel aan te kopen. Om een spoedprocedure af te dwingen, riep de Commissie artikel 122 in van het EU-Verdrag. Volgens dat bewuste artikel kan de normale parlementaire onderhandeling aan de kant geschoven worden en kan de Commissie samen met de Europese Raad (van regeringsleiders) beslissen. In dat geval kan het parlement enkel suggesties doen en smeken om een debat. De juridische dienst van het parlement noemde artikel 122 het foute instrument.

Ursula von der Leyen is de motor achter het fonds voor de herbewapening van de EU. Toch kreeg ze uit eigen rangen, met name van parlementsleden van de christendemocratische Europese Volkspartij (EVP), veel tegenwind.

Opvallend is dat de Commissie niet echt reageerde, op één opmerking na: “Het is aan de lidstaten om de spoedprocedure goed te keuren, zoals ze dat eerder op basis van artikel 112 deden tijdens de pandemie en de energiecrisis.” In de ogen van velen zijn dat twee voorbeelden waarin de EU niet bepaald uitblonk op het vlak van respect voor de democratie; iets waar verschillende Europese parlementsleden op sociale media op wezen.

Belangenvermenging

Ze spoten Stonehenge vol met oranje verf. Ze kleefden zich vast aan het wegdek van snelwegen, enzovoort. Kortom, ze veroorzaakten voor tientallen miljoenen euro’s kosten, alleen al bij de politiediensten. Voor sommige opiniemakers en politici waren ze helden, voor de meeste gewone mensen vandalen of terroristen. Het gebrek aan steun van de publieke opinie deerde hen niet. De organisatie ontstond binnen de klimaatbeweging omdat de al even doldrieste acties van Extinction Rebellion (XR) als te mak bevonden werden door een harde kern. Dit terwijl XR constant flirt met terrorisme. De eis van JSO was dat de overheid het ontginnen en het verwerken van fossiele brandstoffen zou verbieden, in eerste instantie de Britse regering en nadien ook andere Europese regeringen. Het doel was de publieke opinie doelbewust te polariseren. Het was immers de bedoeling dat sommigen hen zouden haten en anderen hen zouden ophemelen. Het doel heiligde de middelen zolang de ‘climate collapse’ de conversaties op sociale media en in nieuwsuitzendingen zou domineren.

LODE GOUKENS

Maar er is nog andere kritiek, meer bepaald een beschuldiging van belangenvermenging. ReArm Europe zou vooral zeer lucratief zijn voor de voormalige werkgever van de huidige Duitse Bondskanselier Friedrich Merz (CDU), een partijgenoot van Von der Leyen. Met die ex-werkgever bedoelen de critici het grootste investeringsfonds ter wereld: BlackRock. De defensiepolitiek van de Europese Commissie kent immers begunstigden. En daarbij staat het Amerikaanse BlackRock met stip op nummer één. Het investeringsvehikel van Larry Fink is een belangrijke aandeelhouder van Rheinmetall (Duitsland), Dassault (Frankrijk), Thales (Frankrijk), BAE Systems (Verenigd Koninkrijk) en Leonardo (Italië). Dikwijls zijn de respectieve regeringen nog belangrijke aandeelhouders van die defensiebedrijven. In het geval van de holding Leonardo gaf de Italiaanse premier Giorgia Meloni pas enkele maanden geleden toestemming aan BlackRock om een aandeel van meer dan 3 procent te verwerven. In Spanje zou 80 procent van de defensie-industrie in handen zijn van vijf bedrijven en opnieuw blijkt BlackRock daar een opvallende aandeelhouder. Volgens sommige bronnen gaat het in Spanje alleen al om 90 miljard euro beurswaarde van de aandelen.

BlackRock is overigens niet de enige Amerikaanse investeerder. Vanguard, Fidelity, State Street en Capital Group zijn andere belangrijke spelers achter de schermen van de Europese defensie-industrie.

Het is natuurlijk BlackRock dat de aandacht trekt, omdat het naast aandelen in Airbus (5 procent), Leonardo (3 procent), Thales (1 procent), Indra (1 procent), Safran (6,5 procent) en MBDA France in Europa ook aanzienlijke belangen bezit in Boeing (3,9 procent), Lockheed Martin (4,9 procent), Raytheon Technologies (4,8 procent), General Dynamics (3,9 procent) en Northrop Grumman (4,2 procent) in de VS. De conclusie is dat dezelfde financiële belangen spelen aan beide kanten van de Atlantische Oceaan. Dat laatste is vooral het onderwerp van de propaganda van extreemlinks in Europa, waartoe partijen behoren met oude banden met het Kremlin.

LODE GOUKENS

Mark Zuckerberg, Jeff Bezos, Sundar Pichai en Elon Musk op de inauguratie van Donald Trump

VOOR EEN BESCHAVINGSPACT

TUSSEN

EUROPA EN AMERIKA

Het idee van een nieuw vrijhandelsakkoord tussen de Europese Unie en de Verenigde Staten wint terrein, omdat de president van de Verenigde Staten het evenwicht in de handel tussen de twee continenten wil herstellen. Zo’n overeenkomst zou een kernachtige mix zijn van commercieel pragmatisme, pijnlijke concessies op het gebied van niet-tarifaire belemmeringen en, in de huidige context, een geopolitieke herbalancering, inclusief de brandende kwestie van Europese bijdragen aan de NAVO en de vrijheid van meningsuiting. Kortom: een allesomvattend beschavingspact

Laten we eens analyseren wat zo’n overeenkomst zou inhouden, tussen Europese hypocrisie en Amerikaanse brutaliteit, zoals de Europese paleoconservatieve Amerikakritische pers het uitdrukt. Enkele punten.

2

1 NIET-TARIFAIRE BELEMMERINGEN

GERICHTE AFSCHAFFING HANDELSTARIEVEN

De handelstarieven tussen de EU en de VS behoren al tot de laagste ter wereld: volgens de Wereldhandelsorganisatie gaat het gemiddeld over minder dan 3 procent. Een vrijhandelsovereenkomst zou erop gericht zijn deze voor de meeste industriële sectoren tot nul te herleiden, zoals bepleit wordt in het inmiddels ter ziele gegane Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP). De Europese export van goederen naar de Verenigde Staten, met een waarde van ongeveer 500 miljard euro per jaar, en de Amerikaanse export naar de EU (met een waarde van ongeveer 350 miljard euro) zouden hier onmiddellijk van profiteren, waardoor de trans-Atlantische handel, die bijna een derde van de wereldhandel uitmaakt, vlotter zou verlopen. Gevoelige sectoren zoals de landbouw blijven echter het strijdtoneel, zelfs vanuit het oogpunt van hoge tarieven. De tarieven voor Europese landbouwproducten (gemiddeld 13 procent voor de VS) en Amerikaanse landbouwproducten (7 procent voor de EU) weerspiegelen aanzienlijke subsidies en protectionistische belangen – aan beide zijden van de Atlantische Oceaan.

Laten we ons niet vergissen: Frankrijk, met zijn krimpende, maar reële invloed op de landbouw, zou een fel veto uitspreken tegen elke ambitieuze liberalisering, zwaaiend met de banier van ‘voedselsoevereiniteit’ – die het desondanks op EU-niveau probeert te vernietigen met de Green Deal en wetgeving zoals de Natuurherstelwet. Maar het echte probleem in de trans-Atlantische vrijhandel zijn niet de tarieven. Het zijn de niet-tarifaire belemmeringen, een instrument dat de EU-bureaucraten al tientallen jaren gebruiken als de Mozart van het protectionisme, die nooit bij naam worden genoemd.

Terwijl tarieven een klein en overkomelijk obstakel vormen, zijn niet-tarifaire belemmeringen (NTB’s) zoals gezondheidsnormen, technische voorschriften en administratieve procedures de echte rem op de trans-Atlantische handel. Ze vormen hét middel waarmee de EU al tientallen jaren hele delen van haar markt afsluit voor Amerikaanse export. NTB’s staan gelijk aan douanerechten van 10 tot 20 procent en in sommige sectoren zoals transport en farmaceutica zelfs 100 procent.

HÉT MIDDEL WAARMEE EU DELEN VAN DE MARKT AFSLUIT

Studies van de OESO, de Europese Commissie en het Centre for Economic Policy Research (CEPR) erkennen dat NTB’s de kosten van de trans-Atlantische handel aanzienlijk verhogen en gelijkstaan met handelstarieven in veel specifieke sectoren. In de auto-industrie bijvoorbeeld brengen verschillen in veiligheids- en emissienormen (bijvoorbeeld crashtests of Euro 6/7-normen versus US-EPA-normen) kosten met zich mee die overeenkomen met 15 tot 20 procent aan douanerechten, vanwege de vereiste aanpassingen. Het is duidelijk dat wanneer de EU een technisch of chemisch proces verbiedt dat door een hele Amerikaanse economische sector wordt gebruikt, deze enkele regel gelijk staat aan een oneindig tarief; dit wil zeggen: een regelrecht verbod. Een CEPR-studie (2013, bijgewerkt in 2020) schatte dat het elimineren of harmoniseren van NTB’s de trans-Atlantische handel in bepaalde sectoren met 20 tot 50 procent zou kunnen doen toenemen.

Een ambitieuze overeenkomst zou gericht zijn op harmonisatie (onwaarschijnlijk) of wederzijdse erkenning van normen (waarschijnlijker en haalbaarder), waardoor het voor bedrijven makkelijker wordt om aan te tonen dat hun producten voldoen aan de eisen van beide blokken. Europese NGO’s, gesteund door de meest extremistische rand van hun achterban, zouden verraad schreeuwen. Maar wat maakt het uit?

3

DE SCHADUW VAN DE NAVO

Een aspect dat zelden wordt besproken in de paleopers, is de link tussen handel en trans-Atlantische veiligheid, belichaamd door de NAVO. De Verenigde Staten, die 70 procent van het budget van het bondgenootschap voor hun rekening nemen, hebben voortdurend kritiek op de gierigheid van de Europeanen, van wie slechts tweeëntwintig van de dertig leden eindelijk – zij het pijnlijk – voldoen aan de doelstelling van 2 procent van het bbp voor militaire uitgaven in 2024. Nu de wereldwijde spanningen toenemen – Oekraïne, China, het Midden-Oosten – zou Washington een vrijhandelsakkoord afhankelijk kunnen maken van een sterke Europese toezegging om de bijdragen aan de NAVO te verhogen.

DIT ZOU REALPOLITIEK WEERSPIEGELEN

Een dergelijk protocol, addendum of parallel pact, dat zijn weerga niet kent in handelsovereenkomsten, zou kunnen bepalen dat de EU-lidstaten zich ertoe verbinden binnen vijf jaar de doelstelling van 3 tot 5 procent van het bbp voor defensie-uitgaven te halen, met bindende controlemechanismen. In ruil daarvoor zouden de VS handelsconcessies aanbieden, zoals een gemakkelijkere toegang tot de Amerikaanse markt voor

overheidsopdrachten (momenteel beperkt voor Europese bedrijven in belangrijke sectoren zoals energie en lucht- en ruimtevaart).

Deze aanpak zou de realpolitik van de regering-Trump weerspiegelen, die handel en veiligheid altijd aan elkaar heeft gekoppeld en heeft gedreigd Europese producten (Franse wijnen, Duitse auto’s,…) te belasten als Europa niet ‘zijn deel betaalt’.

4

VRIJHEID VAN MENINGSUITING

Zowel in zijn historische toespraak in München als in zijn contacten met de Britse regering maakte de Amerikaanse vicepresident JD Vance er geen geheim van dat hij echte vrijhandelsovereenkomsten afhankelijk wil maken van de vraag of de EU en de Europese landen de vrijheid van meningsuiting van hun burgers respecteren. Na een vermenigvuldiging van de instrumenten om meningen te onderdrukken die links niet bevallen, zijn de Europeanen met een mengeling van afschuw en terreur getuige van de opsluiting van gewone burgers die de misdaad hebben begaan om in de buurt van een abortuscentrum te bidden, de relevantie van de migratiechaos in twijfel te trekken, de islamitische doctrine te verwerpen of een kwinkslag te maken over een politiek figuur.

EUROPA MOET TONEN WELKE WAARDEN HET BELANGRIJK VINDT

Met andere woorden: gedachtemisdaden in de zin van George Orwell. In ‘1984’ wordt gedachtemisdaad in de gaten gehouden door de ‘gedachtepolitie’ die de kleinste tekenen van ideologische afwijking opspoort,

zelfs onbewuste, waardoor alle vrije gedachten gevaarlijk worden. De EU heeft dit punt bereikt. Kortom, het gaat om beschaving, want als Europa de meest elementaire vrijheid – de vrijheid om een idee te uiten en dus om te denken – uitholt, saboteert en onderdrukt, dan is ‘westerse beschaving’ niet meer dan een leeg concept en is het aan Europa om zich te wenden tot een partner die meer in overeenstemming is met zijn huidige ‘waarden’; dat wil zeggen: communistisch China.

5

CONCLUSIE: EEN KANS OM TE GRIJPEN

Een vrijhandelsakkoord tussen de EU en de VS zou een geweldige stimulans voor groei zijn omdat het de laatste overgebleven douanerechten zou afschaffen, de handel soepeler zou maken door de wederzijdse erkenning van normen en de trans-Atlantische samenwerking tegenover China zou versterken. Zo’n overeenkomst zou pijnlijke concessies vereisen: de EU zou haar achterhaalde dogma’s moeten opgeven, terwijl de Verenigde Staten hun overheidsmarkten zouden moeten openstellen en compromissen op landbouwgebied zouden moeten accepteren. Door zo’n overeenkomst te koppelen aan Europa’s bijdrage aan de NAVO en aan de kwestie van fundamentele vrijheden, die EU-bureaucraten met voeten treden en haten, zou een eenvoudige handelsonderhandeling veranderen in een ambitieus geopolitiek pact.

DE EU ZOU HAAR

ACHTERHAALDE DOGMA’S MOETEN OPGEVEN, TERWIJL DE VERENIGDE STATEN HUN OVERHEIDSMARKTEN ZOUDEN MOETEN OPENSTELLEN

In een wereld waarin China zijn terroristische totalitaire model oplegt en Rusland de ergste slachtpartij in Europa aanricht sinds 1945, zou zo’n overeenkomst met een beschavingsaccent de nieuwe trans-Atlantische alliantie verstevigen. Zo’n overeenkomst zou een aanwinst zijn voor de Amerikanen; voor de Europeanen is zij simpelweg onmisbaar. Terwijl Trump voor 99 procent van de Europese paleopers de schurk is, is de realiteit anders: het zijn de Europeanen die de trans-Atlantische handel in de weg staan.

DRIEU GODEFRIDI

Ursula von der Leyen en Donald Trump

CIELTJE VAN ACHTER VLAAMS MINISTER VAN BRUSSEL EN MEDIA (N-VA

“Ik ben ontgoocheld over de houding van cd&v”

Een totale schuld van bijna 15 miljard euro en een begrotingstekort van 1,59 miljard euro tegen 2025: de regering die de Brusselse augiasstal uitgemest krijgt, verdient lof.

Maar vooralsnog raakt die regering maar niet gevormd. “Ik krijg het zelf ook niet meer uitgelegd”, vertelt Brusselminister Cieltje Van Achter (N-VA).

De situatie is zo ernstig dat er al meerdere keren geopperd is om Brussel onder curatele te plaatsen, of ten minste om het Hoofdstedelijk Gewest door andere Belgische regeringen tot besparen te dwingen. De Bijzondere Brusselwet voorziet de mogelijkheid voor de federale regering om taken van de Brusselse regering over te nemen als het hoofdstedelijke functioneren in het gedrang komt. Met schietpartijen, verloedering en een ontspoorde begroting lijkt dat het geval te zijn in de huidige situatie. “Maar het gaat over minimale bevoegdheden rond ruimtelijke ordening en mobiliteit waarop je kan ingrijpen”, legt Van Achter uit. “Daar ben je niks mee. Wat we nodig hebben, is een Brusselse regering die de zaken aanpakt.”

Verder onderhandelen dan maar? We zijn nu iets meer dan tien maanden na de verkiezingen en er lijkt geen uitweg te zijn, hoewel N-VA, cd&v, Vooruit en Groen al in november een meerderheid vormden. Komt er nog een regering voor 9 juni 2025, een jaar na de verkiezingen?

“Ik durf er geen tijdstip meer op te kleven, want ik krijg het zelf ook niet meer uitgelegd. Ik werd al nerveus toen we er in de zomer niet snel in slaagden om aan Vlaamse kant een meerderheid te vormen. Meestal is de Brusselse regeringsvorming een van de snelste – wat ook tot een slecht onderhandeld regeerakkoord leidt –, maar nu liggen de kaarten heel moeilijk. Aan Vlaamse kant hebben we tot november nodig gehad om tot een meerderheid te komen. Dat duurde in mijn ogen al veel te lang, maar toen dacht ik dat we eindelijk aan de onderhandelingen met de Franstaligen konden beginnen. Maar twee dagen nadien heeft de PS gezegd: ‘Met die Vlaamse meerderheid met N-VA willen we niet samenwerken.’”

“Het werd snel duidelijk dat de PS geen hervormingen wil doorvoeren, terwijl wij met een hervormingsagenda aan tafel zijn gaan zitten. Dat is ook nodig, want budgettair moeten we orde op zaken stellen en Brussel moet hervormd worden om een efficiënter bestuur te hebben. We hebben twintig administraties voor netheid, maar de stad ligt er niet proper bij. Op het vlak van tweetaligheid en werkgelegenheid hebben we ook nog veel werk. Er ligt heel wat werk op de plank en ik denk dat de PS heel goed weet dat wij met die agenda aan tafel zouden komen. Daarom proberen ze de meerderheid die zich aan Vlaamse kant gevormd heeft, uit elkaar te spelen.”

Heeft u ooit inhoudelijk gesproken met de PS?

“Ik heb één uur met de heer Laaouej aan tafel gezeten. Een uur lang ging het erover dat wij een racistische partij zijn.”

Is het het vermeende racisme of is het de hervormingsagenda waardoor de Franstalige socialisten niet met de N-VA in zee willen gaan?

“Ik denk dat ze geen hervormingen willen. Wij willen echt wegen op die begroting en

zaken op orde stellen; zij willen dat niet. Daarom heeft Ahmed Laaouej dat belachelijke veto uitgesproken. Hij heeft die positie ingenomen en wil nu ook geen gezichtsverlies meer lijden. Dat is de situatie waarin we ons vandaag bevinden. Het is ook erg kwalijk, want het getuigt van een gebrek aan begrip voor onze institutionele regels. Normaal vormen we een Vlaamse meerderheid die de Franstaligen respecteren en omgekeerd, om nadien met die twee meerderheden een regering te vormen.”

Voor mensen die eerder de federale dan de Brusselse politiek kennen, lijkt dat wel een vreemde manier van werken.

“Het is niet aan de Franstaligen om te beslissen dat de N-VA moet vervangen worden door cd&v. Deze Brusselse regeringsvorming is sowieso al niet eenvoudig, met zeven of acht partijen aan tafel.”

ALS JE DE PS ONZE

MEERDERHEID UIT ELKAAR

LAAT SPELEN, WAT HEB JE ALS VLAMING IN BRUSSEL DAN NOG TE ZEGGEN?

Als de PS of een andere Franstalige partij op federaal niveau zou zeggen:

“Wij werken niet samen met de N-VA”, zou iedereen dat logisch vinden.

“Het is een andere realiteit federaal dan in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Federaal heeft de PS trouwens ook lang onderhandeld met onze partij, dus ik zie niet in waarom ze dat op Brussels niveau niet kunnen. Zeker niet als hun argumentatie zo belachelijk is.”

Brussels PS-voorzitter Ahmed Laaouej wijst vaak naar uw partijgenoot Theo Francken die “geen kans onbenut laat om de Brusselaars te beledigen, zeker die met een migratieachtergrond”. Wat vindt u van die beschuldiging?

“Ik denk sowieso dat de heer Laaouej de Brusselse politiek niet goed genoeg kent. Hij kent ons alleszins niet goed genoeg. Hij komt van het federale niveau en heeft het altijd over Theo Francken die voor zover ik weet nog altijd geen Brusselaar is. Wat hij zegt, klopt ook niet. Theo is erg begaan met Brussel, kent de stad ook heel goed en steunt onze afdeling. Het is waar dat hij soms met scherpe analyses komt, maar die zijn gewoon terecht. Als je niet wil aanhoren dat er problemen zijn… tja. Bij de heer Laaouej zit het duidelijk diep, maar hij kent ons gewoonweg niet.”

“Onze partij is zogezegd anti-Brussels. Dat is gewoon belachelijk, daar is geen enkele grond voor. Ik ben minister van Brussel in de Vlaamse regering! Samen met mijn collega’s Gilles Verstraeten en Mathias Vanden Borre heb ik jarenlang in het Brussels Parlement op een constructieve manier oppositie gevoerd! We zijn altijd met voorstellen gekomen. Iedereen weet dat wij voor Brussel zijn: lees

gewoon ons programma. Dat is erg duidelijk voor Brussel en voor de Vlamingen, maar ook voor de Franstaligen.”

Heeft de hele Brusselse PS een fundamenteel probleem met uw partij?

“Nee, zeker niet de hele Brusselse PS. Tenoren zoals Rachid Madrane hebben zich trouwens al uitgesproken tegen het veto van Ahmed Laaouej ten aanzien van de N-VA. Madrane is vijf jaar lang parlementsvoorzitter geweest en is ook minister geweest; die kent ons en weet wie wij zijn. Hetzelfde geldt voor Charles Picqué die de vijf jaren daarvoor parlementsvoorzitter was. Ook hij weet waar de N-VA voor staat, dus weet hij ook dat wat Laaouej verkondigt, nonsens is. Ik kan de verhoudingen binnen de PS in Brussel moeilijk inschatten, maar het is duidelijk dat de aversie tegen de N-VA door de heer Laaouej aangestuurd wordt.”

Frédéric De Gucht zei over u dat u “meer aanleunt bij Jan Peumans en Geert Bourgeois dan bij Theo Francken”. Is dat zo?

“(lacht) Ik ben gewoon Cieltje Van Achter. Ik heb een andere stijl dan Theo, dat is een feit. Maar ik kom wel heel goed overeen met hem en ik denk dat hij het heel vaak bij het rechte eind heeft.”

Open Vld koppelt haar lot in Brussel aan dat van de N-VA.

Hoe kijkt u daarnaar?

“In november is er een Vlaamse meerderheid gevormd met N-VA, Open Vld, Groen en Vooruit. Het enige wat Open Vld en N-VA doen, is daar respect voor vragen. Noch wij, noch Open Vld gaan ermee akkoord dat de PS kan dicteren hoe die Vlaamse meerderheid er moet uitzien. Wij zijn de ongewenste partij, waardoor de druk op Open Vld ook verhoogt. Maar hun houding is ook logisch, want als je de PS onze meerderheid uit elkaar laat spelen, wat heb je als Vlaming in Brussel dan nog te zeggen?”

Opvallend genoeg lijkt u in Brussel meer steun te krijgen van Open Vld – oppositie op de andere niveaus – dan van uw Vlaamse en federale coalitiegenoten cd&v en Vooruit.

“Ik kan wel zeggen dat ik ontgoocheld ben in de houding van cd&v. Want doordat de christendemocraten zeggen dat ze ons willen vervangen, zolang ze een ministerpost krijgen, kan de PS achteroverleunen. Ik ben erg verrast dat een partij waarvan ik dacht dat ze wist hoe het land in elkaar zat, het spel zo speelt. Hun antwoord had ook moeten zijn: er is een Vlaamse meerderheid en daar moet respect voor zijn, punt aan de lijn.”

Heeft u het daarover met uw collega-ministers van cd&v in de Vlaamse regering?

“Ik spreek daarover met Benjamin Dalle. Hij weet ook dat ik niet akkoord ga met zijn houding.”

U bent als Vlaams minister van Brussel begonnen aan een ronde van de 19 gemeenten. Hoe kijken de burgemeesters naar die regeringsvorming?

“Er is veel ongerustheid. De budgettaire toestand in de gemeenten is ook dramatisch, want veel gemeenten staan onder curatele en

slagen er zelfs niet in om nog een begroting rond te krijgen.”

Wat hoopt u te bereiken door alle Brusselse burgemeesters te bezoeken?

“Ik heb binnen de Vlaamse Regering drie beleidsdoelstellingen: het Nederlands, Vlaamse investeringen op maat van Brussel en de sa-

geleden dat een Vlaamse minister dat had gedaan, wat ik hallucinant vind. De gemeenten voeren immers ook ons beleid uit. Er zijn bibliotheken, scholen, vakantiekampjes, crèches,… Ze zijn ook verantwoordelijk voor de verplichte inburgering, maar ik heb al gemerkt dat ze niet weten dat ze die mensen moeten doorsturen naar de Vlaamse trajecten, of het gewoon niet doen. Het is dus heel goed dat ik die rondtocht eens maak. Ik word overal ook vriendelijk onthaald, ze vinden mij nergens een racistische anti-Brusselse politica. Behalve in Sint-Lambrechts-Woluwe (waar Olivier Maingain burgemeester is, red.), daar moet ik nog niet onmiddellijk langskomen. Maar in de andere gemeenten leiden de ontmoetingen tot hartelijke gesprekken. Het belangrijkste is dat de contacten gelegd zijn, dat we elkaar begrijpen en elkaars noden en vragen ook kennen.”

Hoe verloopt de samenwerking als Brusselminister met de Franse Gemeenschap?

“De Franse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschap zijn allebei bevoegd voor de persoonsgebonden materies, wat maakt dat je in Brussel moet samenwerken. Die contacten verlopen vlot.”

Minister van Binnenlandse Zaken Bernard Quintin heeft een plan opgesteld voor de fusie van de Brusselse politiezones. Eindelijk, denkt u waarschijnlijk?

“Ja, wij zijn echt al lang vragende partij voor een fusie van die politiezones. Ik heb er vanuit de oppositie in het Brussels Parlement tien jaar lang voor gepleit en nu we met de N-VA federaal aan zet zijn, was dat ook een van onze belangrijkste eisen. We hebben er tijdens de onderhandelingen tot het laatste moment hard voor moeten strijden om het in het regeerakkoord te krijgen. Ik ben tevreden dat er nu een plan op tafel ligt, want de fusie van die politiezones is gewoon de logica zelve. Maar het gebeurde niet. Eigenlijk zeggen alle Vlaamse partijen al langer dat dit nodig is. De manier waarop men vandaag werkt, is niet efficiënt, soms op het belachelijke af. Denk aan verschillende Brusselse politiezones die geen camerabeelden met elkaar delen. Dat zijn domme zaken die de werking complexer maken en zorgen dat de veiligheid in het gedrang komt. Maar goed, het is hopelijk zover. Ik heb de indruk dat minister Quintin zijn opdracht ter harte neemt en ook heeft ingezien dat er een gebrek is aan solidariteit tussen de zones.”

IK HEB ÉÉN UUR MET DE HEER LAAOUEJ AAN TAFEL GEZETEN. EEN UUR LANG GING HET EROVER DAT WIJ EEN RACISTISCHE PARTIJ ZIJN

Een van uw ambities is om het gemeenschapsgevoel in de hoofdstad aan te wakkeren. Wat bedoelt u daarmee?

“Inzetten op taal. 15 procent van de Brusselaars spreekt noch Nederlands, noch Frans. Daar bereik je als overheid geen connectie mee, zoals we gemerkt hebben tijdens de coronacrisis. Door in te zetten op taal, moeten we proberen een hechtere gemeenschap te vormen.”

Wat zijn de doelstellingen van uw ‘Totaalplan Nederlands’?

“De doelstellingen zijn om het gebruik van het Nederlands te verstevigen en de Nederlandstalige dienstverlening te verbeteren. Dat is niet gemakkelijk, maar net zoals iedereen dacht dat we de politiezones nooit gefusioneerd zouden krijgen en dat de fusie nu in het regeerakkoord staat, geloof ik dat de tweetalige dienstverlening ook fors kan vooruitgaan. Dat de tweetaligheid in de zorg moet verbeteren, staat trouwens ook in het federale regeerakkoord. Maar ik wil dat uiteraard ook op Brussels niveau geregeld krijgen.”

Wat vindt u van het initiatief www.taalklachten.be van de VVB, het VAV en het Vlaams Komitee voor Brussel, met steun van minister van Vlaamse Rand Ben Weyts, dat klachten bundelt om later juridische stappen te zetten tegen Nederlandsonkundige spoeddiensten?

“Daar werken wij ook voor samen. Het zijn centen van Ben Weyts, maar het gaat over Brusselse ziekenhuizen, dus het is samen op poten gezet. Het is belangrijk dat er aandacht is voor de gebrekkige tweetaligheid in de zorg. Het is goed dat Brusselaars, Vlamingen en Randbewoners die met die problemen in aanraking komen, ergens terecht kunnen met hun klacht en ook weten dat die opgevolgd zal worden.”

“Het werkt aanvullend op mijn Totaalplan Nederlands, waar ik ook in de zorg mee aan de slag wil. Want het is perfect mogelijk om een tweetalige dienstverlening te organiseren, zoals het ziekenhuis in Jette bewijst.”

Hoe ziet u die solidariteit tussen de politiezones?

“Een Nederlandstalige instelling in Anderlecht vertelde me dat de politie vaak niet komt als zij hen bellen, gewoonweg omdat ze het niet aankunnen. Er zijn nog vijf andere zones die zouden kunnen inspringen, maar die doen dat niet.”

Als de fusie er echt komt, is dat een serieuze verwezenlijking. Bent u niet bang voor een halfslachtige fusie?

“De fusie zou een grote stap vooruit zijn. Je krijgt efficiënter politiewerk en door de diensten centraal aan te sturen, krijg je misschien meer manschappen om op het terrein aanwezig te zijn. Ik hoop dus dat men er alles aan doet om die fusie goed te organiseren. Wij hebben één Brusselse brandweer. Niemand stelt zich daar vandaag nog vragen bij. Waarom zou dat met de politie dan niet lukken?”

WANNES NEUKERMANS

“Het VNZ is een uitmuntend functionerend ziekenfonds datnaast het uitkeren van wettelijke vergoedingen - extra voordelen biedt aan zijn leden. Bovendien is het VNZ een echte gemeenschapsorganisatie die zich met passie ten dienste stelt van de ontwikkeling en ontplooiing van onze volksgemeenschap. Sluit aan en geniet mee van deze meerwaarde.”

Jan Verleysen, gewezen nationale voorzitter Marnixring Internationale Serviceclub

menwerking met andere beleidsdomeinen. Ik zou natuurlijk liever een efficiënter bestuur hebben in Brussel, maar we zitten nu met die institutionele lasagne. Dus moeten we roeien met de riemen die we hebben. Om in te zetten op het Nederlands, heb ik de gemeenten ook nodig.”

“Daarom heb ik besloten om een ronde van de 19 gemeenten te doen. Het was al van 1997

Denkt u dat elk Brussels ziekenhuis dat kan?

“Het is zaak om alle zeilen bij te zetten en vooruitgang te boeken in de ziekenhuizen die tweetalig zouden moeten zijn. Het is van levensbelang, zeker in de zorg, dat je er terechtkan in je eigen taal. Het is ook een kwestie van organisatie van het ziekenhuis.”

van het VNZ.

Voor een Vlaamse sociale zekerheid!

NEDERLAND

Koningsdag met incidenten

Vorige zaterdag werd in Nederland Koningsdag gevierd. Op die dag wordt de verjaardag gevierd van koning Willem-Alexander. In elk dorp en in elke stad zijn er evenementen, feesten, optredens en noem maar op.

Alles kleurt oranje, tot en met de tompouces. En er wordt gefeest, gedronken en gedanst. Maar er zijn tegenwoordig ook wat bijverschijnselen. In een aantal steden in Nederland is het zaterdagavond geëindigd in geweld. Nemen we Amsterdam als eerste voorbeeld. Om 22.00 uur moest daar de Mobiele Eenheid ingrijpen omdat een grote groep aanwezigen weigerde te stoppen met feesten en luide muziek bleef spelen. Toen agenten werden bekogeld, werd besloten de ME in te zetten. Maar ook een auto van de gemeente Amsterdam met twee stadsmedewerkers werd belaagd. De auto werd omstuwd door honderden feestvierders waarvan enkelen ook op het dak van de wagen sprongen. De inzittenden moeten doodsangsten hebben uitgestaan. De wagen werd volledig vernield. Het incident vond plaats in de wijk De Pijp in stadsdeel Zuid, een wijk waar nogal overwegend allochtonen wonen. En wie de filmpjes bekijkt die de ronde doen op sociale media, kan alleen maar vaststellen dat er geen autochtonen deelnamen aan het incident. De ME moest meerdere charges uitvoeren om de straat leeg te vegen. Er werd een handvol ‘feest’vierders aangehouden.

Getinte daders

In Amsterdam raakte nog een man ernstig gewond bij een steekpartij op de Bloemgracht. De politie vermoedt dat hij een omstander was die wilde ingrijpen bij een ruzie. Aan de gekende Prinsengracht raakten dan weer drie mensen zwaargewond als gevolg van een steekpartij. De groep verdachten, ongeveer 15 jongens, sloeg op de vlucht. Of zoals de politie meedeelde: jongens van 17 tot 18 jaar met “donker getinte en lichte huidskleur”. Zij worden opgespoord.

Incidenten

Elders in het land waren er ook incidenten. In Rotterdam waren er twee schietpartijen. Bij een van die schietpartijen – in een woning –

GRIEKENLAND

werd een 43-jarige man gewond. In Dordrecht werd een vrouw in een hoogtewerker beschoten. In Berkel en Rodenrijs zijn zaterdagavond eveneens twee personen zwaargewond geraakt na een steekpartij. De politie moest de straat ‘leeg’ vegen om de rust te herstellen. En er was ook nog een steekincident in Groningen, waarbij het slachtoffer met spoed werd overgebracht naar het ziekenhuis.

De voorbije jaren waren er ook al incidenten, meestal opstootjes tussen dronken mensen onderling. Maar nu valt toch het gebruik van messen en andere wapens op. En ja, in de media werd de betrokkenheid van de allochtone bevolking bij de incidenten in Amsterdam vakkundig weggemoffeld.

OOSTENRIJK

Rode Wenen vertoont steeds meer blauwe plekken

De tweede grootste Duitstalige stad (na Berlijn) heeft haar nieuwe deelstaatparlement gekozen. Het rode Wenen wordt in de komende legislatuur verder door links bestuurd. De SPÖ incasseerde een verlies van 2,3 procent, maar bleef met 39,7 procent duidelijk de grootste partij. Wenen blijft rood. Echter: in 1973 haalden de sociaaldemocraten in Wenen nog 60,1 procent van de stemmen. Dramatisch waren de verkiezingen in Wenen wel voor de christendemocraten van de ÖVP, want tegenover 2020 moesten ze 10,8 procent inleveren en behouden ze slechts 9,6 procent.

Ondanks de nederlaag blijft ÖVP kandidaat om aan een SPÖ-bestuur van de Oostenrijkse hoofdstad deel te nemen. Al lijkt het meer aannemelijk dat de sociaaldemocraten dit keer met Die Grünen in zee gaan, die slechts 0,1 procent verloren en vrij stabiel bleven met 14,7 procent. De grote overwinnaar is de rechts-nationalistische FPÖ met 20,5 procent (een stijging met zomaar eventjes 13,4 procent), maar de sociaaldemocratische burgemeester Ludwig heeft

Regering neemt Duits migratiebeleid onder vuur

De Griekse centrumrechtse regering van Kyriakos Mitsotakis heeft aan de EU-commissaris voor Interne Aangelegenheden en Migratie, de Oostenrijker Magnus Brunner (ÖVP), een document bezorgd waarin ze het Duits migratiebeleid onder vuur neemt. Volgens de Duitse krant Bild-Zeitung ziet Mitsotakis Duitsland als een migratiemagneet en als belangrijkste ‘pull-factor’ van de illegale massamigratie richting Europa. De nota werd opgesteld door de Griekse vice-eersteminister en minister voor Migratie Sofia Voultepsi van de conservatieve Nea Demokratia.

In het document worden verschillende redenen aangehaald waarom Griekenland het Duitse migratiebeleid als bijzonder aantrekkelijk voor migranten beschouwt. Er wordt daarin vooral verwezen naar het beleid van de centrumlinks-liberale Ampelregering van kanselier Olaf Scholz (SPD). Onmiddellijk na het aantreden van Ampel in de herfst 2021, gaf Duitsland het signaal dat “migratie volledig normaal is en dat er geen grond van ongerustheid bestaat”. De Duitse minister van Binnenlandse Zaken, Nancy Faeser (SPD), verklaarde in de Bundestag immers dat ze geen migratiecrisis zag en dat Duitsland “ook verder vele naties zou opvangen”.

Nationaliteitsverwerving

Intussen waren er ook “geen beperkingen bij de familiehereniging” meer. Iedereen die in 2015 en 2016 naar Duitsland was gekomen, kreeg een verblijfsvergunning uitgereikt. En deze migranten haalden “hun families op een termijn van 4 tot 6 jaar naar Duitsland”.

Het document van minister Voultepsi heeft het eveneens over de wijzigingen van het Duits nationaliteitsrecht. De Duitse nationaliteit werd er verleend na 5 of zelfs na 3 jaar verblijf, wat geleid heeft tot “een record aan inburgeringen”. “De Duitsers schuiven de schuld voor illegale migratie steeds naar de anderen door, en leggen die nooit bij zichzelf, terwijl zij eigenlijk zelf de ganse ellende hebben uitgelokt”, citeert de Duitse krant “een hoog lid van de Griekse regering”, dat echter niet bij naam wordt genoemd. Griekenland is een van de belangrijkste transitlanden voor illegale migranten uit Afrika en het Nabije Oosten. Terwijl het aantal in Italië sterk daalde, bleven de cijfers in Griekenland in de voorbije jaren stijgen. Volgens UNHCR (Bureau van de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor de Vluchtelingen) kwamen in 2024 62.119 mensen via land of de zee illegaal naar Griekenland; in 2023 waren ze met 48.721. PIET VAN NIEUWVLIET

een coalitie met de FPÖ al uitgesloten. Een andere linkse coalitie is mogelijk met de links-liberalen van Neos (die op 9,6 procent eindigden, een stijging met 2,1 procent).

Trend zet zich door Een flinke ruk naar rechts in Wenen, een trend die ook al duidelijk was gebleken uit een peiling van IVote van het bedrijf voor opinieonderzoek OGM. Zelfs SPÖ-kiezers lijken in meerderheid steeds vaker naar ‘rechtse’ oplossingen voor allerlei maatschappelijke uitdagingen te grijpen, aldus OGM-voorzitter Wolfgang Bachmayer. Uit die peiling bleek dat 54 procent van de SPÖ-kiezers niet meer wil dat asielzoekers financiële ondersteuning krijgen, maar enkel nog materiële bijstand. 53 procent van hen wil een hoofddoekverbod voor meisjes onder de 14 jaar en 51 procent wil dat vreemdelingen eerst na 5 jaar wettelijk verblijf sociale uitkeringen ontvangen. Ook op het vlak van onderwijs kijken SPÖ-kiezers steeds vaker naar oplossingen die tot dan enkel door rechts werden voorgesteld. Zo wil 63 procent van de ondervraagde SPÖ-kiezers dat 3-jarige kinderen verplicht worden onderworpen aan een onderzoek naar de kennis van de (Duitse) taal. 42 procent wil dat het genderneutrale, inclusieve taalgebruik in onderwijs en bestuur wordt geschrapt. Het is duidelijk dat het ganse maatschappelijke draagvlak een andere richting uitgaat.

Meloni schrapt genderneutraal taalgebruik in scholen

Tijdens de drukke parlementsverkiezingen van 2022 beloofde Giorgia Meloni (Fratelli d’Italia) “de genderideologie een halt toe te roepen”. Een verkiezingsbelofte die ze nu, na drie jaar in de regering, nakomt. De premier schrapt het genderneutraal taalgebruik in het onderwijs, met steun van het ganse kabinet. Op 21 maart laatstleden verspreidde de minister van Opleiding, Giuseppe Valditara (Lega), een nota bestemd voor schooldirecteurs en organisatoren van het onderwijs. ITALIË

In deze ministeriële nota gelastte de minister de schoolbestu ren om voortaan het inclusieve taalgebruik in hun communi catie te schrappen. Hiermee richtte hij zich vooral op officiële documenten van bepaalde instellingen die onder druk van progressief militantisme het genderneutraal taalgebruik hadden ingevoerd. Want Valditara, voormalige decaan van de rechtsfaculteit van de universiteit van Turijn, zag in be paalde instellingen te vaak woorden opduiken die werden gevolgd door de asterisk (*), en vanaf 2015 steeds vaker de beruchte ‘sjwa’ ( ) – wat staat voor een neutrale omschrijving. Grammaticaal niet correct

Minister Valditara baseerde zich voor zijn decreet op verschillende aanbevelingen van de Accademia della Crusca, de oudste Italiaanse instelling voor het be houd van de Italiaanse taal. Volgens de minister zijn de ‘sjwa’-formuleringen “grammaticaal niet correct” en moet men zich houden aan de “gecodi ficeerde structuren” en de “traditionele Italiaanse orthografie”. Het is duidelijk dat gans West-Euro pa momenteel gebukt gaat onder de druk van de genderideologie en haar taalkundige eisen, die de leesbaarheid en begrijpbaarheid van teksten alleen maar bemoeilijken. Om aan die verwar ring een einde te maken, heeft Meloni, samen met haar minister voor Onderwijs, de nodige stappen gezet.

PIET VAN NIEUWVLIET

KARL VAN CAMP

PIET VAN NIEUWVLIET

Giorgia Meloni

Habemus Papam diplomaticum

Aan symbolen geen gebrek op dit punt, gesitueerd ergens tussen begrafenis en conclaaf. Op witte rook is het nog even wachten, maar voor wat reflectie over de diplomatieke rol van Vaticaanstad en in het bijzonder de persoon van paus Franciscus is ruimte zat. Want te vaak is de positie van de Heilige Stoel op het internationale schaakbord onderbelicht en op zijn minst onvoldoende bekend. Net zoals de rol die paus op dit vlak kan spelen.

Het profiel van de Belgische ambassadeur in Vaticaanstad (beroepsdiplomaat, oud-kabinetschef van Charles Michel op Ontwikkelingssamenwerking) ligt misschien in de lijn van de verwachting, maar dat is wel wat anders in het geval van zijn Hongaarse evenknie. Eduard Habsburg dus, een achter-achter-achterkleinzoon van de Oostenrijkse keizer Frans Jozef I. Zijn wieg stond in Duitsland, maar die van zijn vader in Hongarije, voldoende om hem de Magyaarse nationaliteit toe te kennen, wat dan weer volstond voor zijn diplomatieke opzetje. Naar verluidt begon zijn studie van het Hongaars toen het aanbod voor de functie binnenliep. Een Habsburger in Vaticaanstad;

FRANKRIJK

Adieu

het heeft alvast iets. Maar laten we terugkeren naar de actualiteit van de dag.

Vaticaanse diplomatie

Het is zo'n adagium dat wel vaker in verband wordt gebracht met de Vaticaanse diplomatie: “Noise does little good, good makes little noise”; men zou er ook discretie en bedachtzaamheid aan kunnen toevoegen om het plaatje te vervolledigen. De Heilige Stoel onderhoudt niet alleen diplomatieke betrekkingen met 183 landen (sinds 1832 ook met dit land), hij heeft ook een waarnemersstatus bij de VN. Geopolitieke belangen spelen nauwe-

Gele Hesjes,

hier zijn ‘Les Gueux’

Wie herinnert zich nog de Gele Hesjes in Frankrijk? Deze beweging ontstond in 2018 als protest tegen de gestegen brandstofprijzen en gestegen kosten voor levensonderhoud, en ze werden vooral via sociale media georganiseerd. Het was een spontane beweging waar geen politieke partijen of syndicaten aan te pas kwamen. Er was bepaald onrust bij de politieke elites van het land, want dit protest hadden ze niet zien aankomen. De politie trad hard op tegen demonstraties van de Gilets Jaunes.

In Frankrijk ontstaan wel vaker van die spontane opstoten van woede en afkeer, zonder dat er een band moet zijn met bestaande vakbonden of politieke organisaties. Mogelijk is dit ook het geval met ‘Les Gueux’ rond Alexandre Jardin, die recent een boek met dezelfde naam heeft gepubliceerd. 50.000 exemplaren gingen intussen over de toonbank. Het protest richt zich dit keer tegen de lage emissiezones, die ingevoerd zijn door de Franse minister voor Ecologische Transitie, Agnès Pannier-Runacher. Het Franse regime lijkt niet van plan om zelfs maar te luisteren naar de verzuchtingen van ‘Les Gueux’, hoewel de maatregelen vooral gewone Franse gezinnen treffen.

Vooral gewone mensen getroffen door deze nieuwe ZFE

Op zondag 6 april hadden 2.000 Franse motorrijders verzamelen geblazen aan het stadhuis van Parijs om hun ongenoegen te uiten over deze LEZ en de intrekking ervan te vragen. Ook in andere steden kwamen deze ‘geuzen’ op straat, want minister

Pannier-Runacher wil de maatregel invoeren in een 12-tal grote Franse steden (Lyon, Straatsburg, Toulouse,…). Hier en daar werd het protest vermeld, maar de grote zenders hielden het stil. Of gingen nog een stap verder, zoals France 5.

Laurent Jaoul, burgemeester van Saint-Brès in Montpellier, was uitgenodigd voor het programma ‘C ce soir’. Jaoul was er namelijk in geslaagd de ZFE in zijn gemeente te laten schrappen nadat hij vastgesteld had dat van de 2.000 inschrijvingsbewijzen van motorvoertuigen in zijn gemeente, 900 door de ZFE-maatregelen niet meer zouden mogen rijden. Laurent Jaoul moest vernemen dat zijn interview op ‘C ce soir’ van France 5 was afgevoerd, zogezegd omdat men in de problemen kwam met ‘de pariteit tussen de geslachten’. Net als ten tijde van de Gele Hesjes is de woede groot in Frankrijk. De woede over de maatregelen die vooral gewone mensen met gewone auto’s en bromfietsen treffen. Woede ook over de overheid, die alle protest naast zich neerlegt. PIET VAN NIEUWVLIET

lijks een rol – Vaticaanstad past 360 keer in het Brussels Gewest –, maar het kan wel terugvallen op het netwerk van een geloofsgemeenschap van bijna anderhalf miljard volgers. Niet toevallig is de ambassadeursfunctie in Vaticaanstad een van de hoogst aangeschrevene in het ‘corps diplomatique’, tot spijt van wie het benijdt.

Oost-Timor

Deze diplomatieke rol kan niet los gezien worden van de persoon van de man met de mijter, die geacht wordt de opvolger van apostel Petrus te zijn. De net overleden Franciscus stelde op dat vlak enkele duidelijke klemtonen. Intern om te beginnen, waarbij hij het zwaartepunt van de Kerk verplaatste naar Afrika en Azië. Hij bezocht zomaar even 13 landen in Azië en 9 in Afrika, een heus contrast met zijn voorganger die drie maal naar Afrika ging, maar het Aziatische continent onaangeroerd liet. En het moet gezegd dat net daar wel wat beweegt.

Toen Indonesië Oost-Timor binnenviel in 1975, was ongeveer een kwart van de bevolking katholiek. Tien jaar later was dit cijfer tot 95 procent geklommen. Toen paus Franciscus het land bezocht, woonde ongeveer de helft van de bevolking (1,3 miljoen mensen) een mis bij! Europese landen liet hij links liggen. Zo weigerde hij aanwezig te zijn bij de heropening van de Notre Damekathedraal in Parijs, maar ging wel kort daarop naar Corsica.

Oekraïne

Recenter en dichter bij huis is Oekraïne, waar de overleden paus een meer omstre-

NEDERLAND/EGYPTE

den positie rond innam. Zo sprak hij zich uit tegen sancties tegen Rusland. Hij bouwde voort op de inspanningen sinds paus Johannes XXIII om de relaties met de Orthodoxe Kerk te herstellen, ongeacht wat zich op het terrein in en rond Oekraïne afspeelde – overigens tot grote ergernis van de Oekraïense Katholieke Kerk.

Zelfs toen het conflict escaleerde, weigerde Franciscus Rusland expliciet te veroordelen. Hij had het zelfs over de provocatie van de NAVO “aan Ruslands deur”. Uiteraard veroordeelde hij het conflict, maar tegelijkertijd bleef hij erg terughoudend naar Vladimir Poetin toe.

Franciscus versus JPII

Men kan niet anders dan de rol van Franciscus als diplomaat te vergelijken met die van Johannes Paulus II en de tijd van Benedictus XVI te beschouwen als een ‘interregnum’. Hun houding ten aanzien van (wereldlijke) conflicten heeft doctrinaire bronnen. Karol Józef Wojtyła werd geboren in een Pools dorpje op een moment dat zijn land na meer dan een eeuw opnieuw een erkende natie was. Hij leefde in het rumoerige interbellum, de Tweede Wereldoorlog en onder het Sovjetjuk nadien. Als geen ander begreep hij de idee van een rechtvaardige oorlog van Augustinus, later overgenomen door Thomas van Aquino. Niet Franciscus, voor wie elke oorlog per definitie slecht is. Johannes Paulus II zocht toenadering tot de Joodse wereld, Franciscus keek dan weer richting moslims. Kan men zich een be- of veroordeling van de oorlog in Oekraïne voor de geest halen met een Wojtyła aan het hoofd van de Katholieke Kerk? Het conclaaf zal beslissen, maar laten we hopen dat ze iemand kiezen met de nodige diplomatieke vaardigheden, iemand die ook de nodige rode lijnen durft te trekken en zich niet laat inpakken door een ‘tiermondistisch’ discours.

Patroon van ontvoering en gedwongen bekering van meisjes

In januari van dit jaar bracht Coptic Solidarity een rapport uit, geschreven door de Nederlandse theologe en journaliste Sonja Dahlmans, waarin een patroon van ontvoering, gedwongen bekering tot de islam en seksueel geweld tegen koptische meisjes en vrouwen in Egypte werd blootgelegd. Het meest prangende probleem is dat deze misdrijven onderbelicht zijn. De oorzaak hiervan is dat de Egyptische autoriteiten niet alleen ontkennen dat dit gebeurt, maar regelmatig actief aangifte van vermissing tegengaan middels intimidatie en dreigementen.

De sociale en juridische voedingsbodem, voortvloeiend uit de eeuwenoude marginalisering en discriminatie die kopten ondervinden, wordt in het rapport toegelicht. De conclusie van het rapport is dat politie en justitie regelmatig een oogje dichtknijpen wanneer een koptische vrouw of meisje wordt ontvoerd. Deze onwil zorgt ervoor dat de totale omvang van het probleem onzichtbaar blijft. De kwetsbare positie van koptische vrouwen en meisjes wordt nog eens extra bemoeilijkt omdat hun ontvoering, het seksuele geweld en de gedwongen bekering tot de islam niet of nauwelijks worden vermeld in rapporten van diverse mensenrechtenorganisaties en ngo’s. Dit alles heeft tot gevolg dat ontvoerders en hun handlangers hier al decennialang mee wegkomen.

Het rapport bevat ook enkele interviews met familieleden van slachtoffers. Uit die gesprekken komt naar voren dat kwetsbare vrouwen nog eens extra het doelwit zijn van ontvoering, gedwongen bekering en seksueel geweld.

Zo lijdt een van de slachtoffers, Nada (25), aan epilepsie en is zij bovendien laaggeletterd. Een andere vrouw, Simone (22), lijdt aan depressies en een bipolaire stoornis, net als Martina (25). In een aantal gevallen is er ook sprake van een gedwongen hu de Christen Unie, bij monde van de heer Ceder, vragen aan de minister van Buitenlandse Zaken. In het Europese Parlement werden door parlementariërs uit Nederland, Finland, Italië en Tsjechië vragen gesteld aan Kaja Kallas, de Hoge vertegenwoordiger van de

Sonja Dahlmans

Kardinalen bij de graftombe van paus Franciscus

BOERENTOREN

HET VERHAAL VAN EEN ICOON

Jarenlang heeft KBC er alles aan gedaan om van de bijnaam van haar hoofdkantoor af te geraken. “Zeg niet Boerentoren, maar KBC-toren”, aldus de bestuurders van de bank. Maar de volksmond blijft het tot op de dag van vandaag halsstarrig hebben over ‘den Boerentoren’.

Waar komt die naam vandaan? Welnu, de bouwheer van de originele toren was de Algemeene Bankvereeniging, de voorloper van de Kredietbank. De Boerenbond, de ledenorganisaties van Vlaamse landbouwers, was grootaandeelhouder van deze bank, wat maakte dat duizenden boeren onmiddellijk klant werden. En dus werd de toren van deze bank de ‘Boerentoren’.

Vlaamse toren

Op de plaats waar de Boerentoren nu staat, aan de Eiermarkt vlak bij de Meir, was in oktober 1914 een heel bouwblok weggevaagd door bombardementen van het Duitse leger. Na het einde van de Eerste Wereldoorlog moest het terrein een nieuwe invulling krijgen. De Algemeene Bankvereeniging, opgericht in 1921, kon de braakliggende gronden verwerven als er een toren gebouwd zou worden. De jonge Vlaamse bank, met onder andere Frans Van Cauwelaert, Lieven Gevaert en Gustaaf Sap als geldschieters, wilde zich met die realisatie ook profileren tegenover de Franstalige financiële wereld.

tect was, vervulde eerder een adviserende en controlerende rol. De architecten waren nog in 1928 klaar met hun plannen, maar de eerste reacties van het grote publiek en de media waren niet bepaald enthousiast. De Antwerpenaar vond het ontwerp niet passen in een historisch centrum, zo vlak naast de Onze-Lieve-Vrouwetoren.

Het stadsbestuur legde daarom de plannen voor aan een commissie van wijzen, die bestond uit de Nederlandse architect Hendrik Berlage, Victor Horta en Henry Van de Velde. Uiteindelijk bracht die commissie een gunstig advies uit. In februari 1929 werd gestart met de graafwerken, gevolgd door de funderingswerken. Eind oktober werd een aanvang genomen met de stalen kolommen. Eind maart 1930 was de staalconstructie afgewerkt en was het hoogste punt bereikt. De bezoekers van de wereldtentoonstelling kregen in datzelfde jaar geen afgewerkte toren te zien, maar enkel een stalen skelet. Het was de eerste keer dat zo’n stalen skelet op het Europese vasteland gebouwd werd. Het was dus voor de bezoekers zeker een speciaal zicht.

NIET LONDEN, NIET PARIJS, NIET BERLIJN, NIET BRUSSEL, MAAR ANTWERPEN HAD DE EER OM HET EERSTE TORENGEBOUW OP EUROPESE BODEM TE REALISEREN

In samenspraak met het Antwerpse stadsbestuur moest er een monumentaal gebouw komen, dat een visueel eindpunt moest geven aan de winkelas van de Meir. Het stadsbestuur mikte op een realisatie tegen 1930, het jaar van de wereldtentoonstelling in Antwerpen. Vandaag weet elke Antwerpenaar dat de Boerentoren de eerste wolkenkrabber was van Europa en ook het hoogste kantoorgebouw van heel Europa. Kenmerkend was de staalstructuur, nieuw in Europa en uiteraard overgewaaid uit de Verenigde Staten. Niet Londen, niet Parijs, niet Berlijn, niet Brussel, maar Antwerpen had de eer om het eerste torengebouw op Europese bodem te realiseren. Daar mogen we als Vlaming best trots op zijn. Met dank aan het ambitieuze stadsbestuur van weleer en de heroplevende economie na de ellende van de Eerste Wereldoorlog.

Architecten en commissie van wijzen

Hoe iconisch de Boerentoren ook is, vraag aan de Antwerpenaar of doorsnee-Vlaming naar de naam van de architect en 99,9 procent zal het antwoord schuldig blijven. In feite ging het om een samenwerking tussen drie architecten: Jan Vanhoenacker en zijn vennoot Jos Smolderen, en Emiel Van Averbeke. Jan Vanhoenacker was al enigszins vertrouwd met hoogbouw door onder meer zijn deelname in 1922 aan de architectuurwedstrijd voor de Chicago Tribune Tower. Vanhoenacker zou de leiding van de ontwerpers op zich nemen, al wordt beweerd dat het definitieve ontwerp aan Jos Smolderen toe te schrijven is. Van Averbeke, die ook stadsarchi-

Huurappartementen

De bouw verliep evenwel niet vlekkeloos. Het feit dat zowel de architecten als de aannemer geen ervaring hadden met skelet- en hoogbouw op dat niveau, speelde parten. De skeletstructuur werd in een vijftal maanden opgetrokken. Daarna volgden de binnenmuren en de gevelbekleding. In juli 1931 konden de eerste winkels, kantoren en appartementen in gebruik genomen worden. De kostprijs voor het geheel was ondertussen opgelopen tot 43 miljoen frank (1,1 miljoen euro)

in plaats van de geraamde 16 miljoen (400.000 euro). Omgerekend naar de prijs van vandaag, zouden we nu spreken van een bouwkost van ongeveer 50 miljoen euro. Kegelbaan

Velen denken dat de Boerentoren in oorsprong een kantoorgebouw was; wat slechts ten dele klopt. Er waren namelijk ook 63 gewone appartementen te huur in de toren. Dat was aanvankelijk geen succes. Tijdens het interbellum stonden al wel enkele hoge appartementsgebouwen van 8 of 9 verdiepingen in Antwerpen en elders. Maar de meeste Vlamingen stonden eerder argwanend tegenover deze nieuwe woonvorm op hoogte. Ook het gebruik van liften, tot dan toe onbekend, was een drempel om er te gaan wonen. De appartementen bleven in gebruik tot 1970. In dat jaar werd de toren volledig gerenoveerd en werd hij volledig als kantoorruimte ingericht. Wat iedereen al lang vergeten is: in de kelder was er een taverne, de ‘Torenkelder’, met biljart én vier kegelbanen. Tot 1958 vonden er regelmatig landelijke competities plaats tussen verschillende kegelploegen. Van de kelder ging het met de lift in enkele seconden naar de dakverdieping. Op 19 maart 1932 opende de panoramazaal op de 24ste verdieping. Ook die panoramazaal sloot in 1970. Als kind heb ik meerdere malen die panoramazaal bezocht. Dat was telkens een fantastische belevenis.

Luchtafweergeschut

Er was een groot gat op de vierde en vijfde verdieping, en zowat alle ruiten waren gesneuveld. Dit en nog veel meer is te lezen in het boek ‘De Boerentoren, verhaal van een icoon’. Dit prachtige boek kwam er op initiatief van de nieuwe eigenaar Fernand Huts (Katoen Natie/ Indaver) die plannen heeft om van de Boerentoren opnieuw een Antwerps uithangbord te maken. Hij kocht het gebouw aan in 2021. De voorbije maanden werd de toren volledig gestript en asbestveilig gemaakt. Na de voorstelling van het boek over de Boerentoren vorige maand, maakte hij afgelopen week bekend dat de werf van de Boerentoren voor twee maanden opengesteld wordt voor het grote publiek. “Dit is een unieke fase in het project”, vertelde projectdirecteur Kurt Dupont tijdens de voorstelling. “We hebben de toren volledig in zijn blootje gezet.” De stalen skeletstructuur is voor het eerst sinds de wereldtentoonstelling van 1930 opnieuw zichtbaar. De bedoeling is om dat zo te houden in het definitieve ontwerp

WE WILLEN ER EEN TENTOONSTELLINGSMACHINE VAN MAKEN

KATHARINA VAN CAUTEREN

De bedoeling van Fernand Huts en zijn kunststichting The Phoebus Foundation is om van de Boerentoren een ‘cultuurtoren’ te maken. Op het gelijkvloers komt een ‘Antwerp City Living Room’, waar koffiebars en winkels komen. Van daaruit krijg je toegang tot de ‘Tower living room’, waar tentoonstellingsruimten het begin van het museumgedeelte zullen kenmerken.

“Er komt een grote trappenhal die dienst moet doen als living voor de Antwerpenaar, waar mensen hun koffie op kunnen drinken”, legt Huts uit. “Die zal worden omgeven door galerijen, cafés, restaurants en winkels die te maken hebben met mode, boeken, kunst en lokale specialiteiten.” Verder komen er in de toren een beeldentuin, grote en kleine museum- en tentoonstellingszalen. “We combineren erfgoed met hedendaagse architectuur en willen op die manier beter doen dan een stad als Bilbao”, besluit hij. In het bovenste gedeelte van de toren komen panoramazalen en terrassen, waar Antwerpenaren en toeristen kunnen genieten van een zicht op de hele stad.

WE WILLEN BETER DOEN DAN BILBAO FERNAND HUTS

Nog enkele wetenswaardigheden: in 1938 en 1939 werd er luchtafweergeschut geplaatst op de Boerentoren. Tijdens de bezetting diende de toren dan weer als uitkijkpost voor de Duitse troepen. Ze bouwden daarvoor een houten gebouw bovenop het dak, door de Antwerpenaren spottend ‘het duivenkot’ genoemd. Tijdens de laatste dagen van de bevrijding werd de Boerentoren verschillende keren met artillerie beschoten vanop Linkeroever, waar de Duitsers nog standhielden. Op 6 januari 1945 werd de toren geraakt door een V-bom. Die veroorzaakte veel schade aan het gebouw, maar de structuur bleef overeind.

Hoewel het uiteindelijke ontwerp nog niet bekend is, is het al zeker dat de toren in zijn geheel behouden wordt. Aan de zijkanten zouden glazen liften komen en in de toren verdwijnt een groot deel van het plafond van verdieping 3 tot 12, waardoor er een open atrium gecreëerd wordt. “We zijn ongeduldig”, vertelt Katharina Van Cauteren, het hoofd van The Phoebus Foundation. “We willen van de Boerentoren een ‘tentoonstellingsmachine’ maken, waarin zowel voor historische als moderne kunst plek moet zijn.”

De organisatie hoopt voor 30 juni de definitieve tekeningen en vergunningsaanvraag in te dienen. Wie de werf van de Boerentoren wenst te bezoeken, kan zich inschrijven via www.phoebusfoundation.org.

KARL VAN CAMP WANNES NEUKERMANS

Het stalen skelet is voor het eerst sinds 1930 zichtbaar © WANNES

Panoramazaal met zicht op de stad

In het bovenste gedeelte komen tentoonstellingsruimtes en panoramazalen

190 KAARSJES VOOR DE IJZEREN WEG

“Mede dankzij de spoorwegen kon het kleine België zich ontwikkelen tot een industrieel topland”

De NMBS, onze – tot nader order nog steeds ‘nationale’ spoorwegmaatschappij – kwam de laatste tijd niet bepaald positief in het nieuws: de fors toegenomen vertragingen, afgeschafte of in volume verminderde treinen, een recordaantal klachten bij de ombudsman en niet te vergeten de schijnbaar onophoudelijke golf van stakingen die het geduld van de modale reiziger danig op de proef beginnen te stellen… Je zou bij al deze ellende bijna vergeten dat onze spoorwegen op 5 mei 190 kaarsjes mogen uitblazen.

Ons land heeft een pioniersrol gespeeld in de ontwikkeling van de spoorwegen en in de bouw van locomotieven en ander rollend materiaal. Het was niet alleen het eerste land op het continent waar een spoorweglijn voor personenvervoer werd aangelegd, maar waar ook een gebiedsdekkend spoorwegnet werd gebouwd en waar een genationaliseerde maatschappij dat systeem beheerde en uitbaatte.

Al in 1821 had de Britse spoorweglobbyist Thomas Gray in een verzoekschrift aan koning Willem I voorgesteld om het vervoer van steenkool van Charleroi naar Brussel te organiseren via een spoorweg. Vreemd genoeg ging de om zijn handelsgeest bekend staande vorst daar niet op in. Ook niet toen 8 jaar later de naar Verviers uitgeweken piepjonge, maar erg ambitieuze Britse industrieel John Cockerill probeerde om van koning Willem I een concessie te verkrijgen om een spoorlijn van Brussel naar Antwerpen aan te leggen. Zowel Gray als Cockerill vonden de inspiratie voor hun ambitieuze plannen in hun geboorteland waar spoorrails en locomotieven tijdens de industriële revolutie waren ontwikkeld. In 1825 had de ingenieur George Stephenson de steden Stockton en Darlington met een industriële spoorlijn verbonden, waarop steenkool werd vervoerd met de hulp van een door hem ontworpen stoomlocomotief. Dit concept sloeg aan bij een aantal kapitaalkrachtige investeerders en vijf jaar later werd tussen Manchester en Liverpool een eerste echte spoorweg met een vaste dienstregeling voor personenvervoer in gebruik genomen.

Ontsluiting

Na de Belgische muiterij van 1830 duurde het niet lang voor de plannen van Gray en Cockerill uit de prullenbak werden gehaald. De prille Belgische staat deed dit uit pure economische noodzaak. Het grootste gedeelte van de doorvoer van goederen, vooral dan naar het Rijnland en het snel industrialiserende Ruhrgebied gebeurde via Antwerpen en de Nederlandse binnenwateren, maar die boden geen gewaarborgde doortocht meer voor ‘’t muitziek rot der Belgen’. De Nederlandse oorlogsvloot blokkeerde de Schelde terwijl de aanwezigheid van een sterk Nederlands garnizoen in de Antwerpse citadel met haar artillerie alle scheepsvaartverkeer kon hinderen. Er moest dan ook snel worden gezocht naar een alternatief; een verbinding over het eigen grondgebied drong zich dan ook op als logische keuze.

De kersverse koning Leopold I had een flink stuk van zijn leven in Engeland doorgebracht en zag wel wat in een ontsluiting door een spoorweg. Al op 24 augustus 1831 – amper een maand nadat Leopold I de grondwettelijke eed als eerste koning der Belgen had afgelegd –, gaf Etienne de Sauvage, de toenmalige minister van Binnenlandse Zaken, opdracht aan de ingenieurs Pierre Simons en Gustave De Ridder om in Engeland de spoorwegen te gaan bestuderen.

Ze kwamen terug met heel wat ideeën die na ampel beraad resulteerden in een drievoudig plan: in plaats van een directe lijn naar het Rijnland, zou de geplande spoorlijn Antwerpen-Keulen worden omgeleid via Mechelen – waar een korte aftakking naar Brussel kon worden aangelegd – om dan verder te lopen via

Leuven, Luik, Verviers en Aken. Deze route was met 248 kilometer lengte langer en ingewikkelder, maar zou winstgevender zijn en meer verkeer genereren. Een andere lijn, beginnend in Mechelen, zou Dendermonde, Gent, Brugge en Oostende bereiken en zo een veilige toegang tot de Noordzee en het Kanaal bieden. Een laatste spoorverbinding zou zuidwaarts gaan en Brussel verbinden met Bergen alvorens bij Quiévrain de Franse grens over te steken, waar een verbindingslijn Valenciennes in Noord-Frankrijk kon bereiken. De regering nam in diezelfde periode ook de strategisch belangrijke beslissing om de aanleg en exploitatie van het spoorwegnet in eigen handen te nemen. Dit eerder ongewone besluit was ingegeven door de vrees dat de grote banken, en vooral dan de oppermachtige Société Générale, een monopolie zouden kunnen nastreven. Bovendien bestond de kans dat bij een concessiesysteem de staat niet zou kunnen delen in de winsten, terwijl ze wél mee zou moeten opdraaien voor de eventuele verliezen…

17 parlementszittingen

Het had evenwel nog behoorlijk wat voeten in de aarde vooraleer de eerste rails werden gelegd. Het parlement, dat op 11 maart 1834 de bespreking van het wetsvoorstel tot oprichting van de spoorwegen aanvatte, had niet minder dan 17 woelige zittingen nodig vooraleer de wet werd aangenomen. Tegenstanders meenden dat de spoorwegen een bedreiging vormden voor het inkomen van onder meer binnenschippers, postmeesters en koetsen- en paardenhouders. De uitbaters van de Henegouwse steenkoolmijnen vreesden dan weer de concurrentie van hun Luikse collega’s. De volksvertegenwoordigers P. Eloy de Burdinne en De Robaulx schoten in de debatten de hoofvogel af door te beweren dat melk die per trein werd vervoerd in karnemelk zou veranderen of dat de eieren als omeletten op hun bestemming zouden arriveren… Op 28 maart 1834 keurde de Kamer met 56 stemmen voor en 28 tegen de spoorwegen goed. Op 30 april volgde de Senaat, waarna Leopold I de volgende dag de wet ondertekende

DE NEDERLANDSE BINNENWATEREN

BODEN GEEN GEWAARBORGDE

DOORTOCHT MEER VOOR ’T MUITZIEK ROT DER BELGEN

De feestelijke inwijding van de eerste spoorverbinding Brussel-Mechelen op 5 mei 1835 was tot in de puntjes voorbereid. Leopold I was de locomotieven persoonlijk komen keuren. Meerijden over het 22 kilometer lange traject deed de koning om veiligheidsredenen echter niet. Wél aan boord van een van de rijtuigen was George Stephenson, de Britse ingenieur die de stoomlocomotief had uitgevonden en die de ‘De Pijl’, ‘De Olifant’ en ‘De Stephenson’, de eerste drie locomotieven voor het Belgische spoorwegnet, had gebouwd.

De ‘IJzeren Weg’ bleek een zegen voor de industrie. Grondstoffen konden voortaan snel en in grote hoeveelheden over land worden vervoerd. Door de uitbouw van het spoorwegnet steeg de vraag naar steenkool, ijzer, hout en andere bouwmaterialen. Mede dankzij de spoorwegen kon het kleine België zich ontwikkelen tot een industrieel topland. Denk daar maar eens even aan wanneer u tussen Mechelen en Brussel over dit onwaarschijnlijk belangrijke stukje industrieel erfgoed spoort…

JAN HUIJBRECHTS

De geschiedenis van Scandinavië

Het is hardnekkig ingebakken, ons beeld van Scandinavië: na twaalf eeuwen vereenzelvigen we het nog steeds met de Vikingen. Ook de amusementswereld, van pretparken tot televisieseries, put gretig en met wisselende historische accuraatheid uit deze fascinerende bron. Vandaag kennen we de Noord-Europeanen als goed georganiseerd, koel en welvarend. Kunnen we Scandinavië historisch en cultureel als één geheel beschouwen of verbergt de geografische verzamelnaam de vele verschillen?

Stein Ringen is een Noorse politieke wetenschapper, verbonden aan de Universiteit van Oxford. Hij vertelt in ruim 500 pagina’s het verhaal van de Scandinavische landen. Zoals u weet valt Finland buiten die definitie, al behoorde het land lang tot de Zweedse invloedssfeer. Landen als Groenland, IJsland en Faroër behoren dan weer wel tot het bestek van dit boek.

Het startpunt is de veelbesproken periode van de Vikingen, die handel en plundering hand en hand laten gaan. De Zweden gebruiken de Russische rivieren om tot in Constantinopel handel te drijven in bont. Drie eeuwen lang fungeren de zogenaamde Varjagen ook als lijfwacht voor de keizer. Ze stichten handelsvestigingen van Dublin tot Kiev en de nazaten van Rollo zouden als Normandiërs nog een vervolg breien aan de expansie van de Vikingen.

Geen kleine prestatie voor het klein miljoen Scandinaviërs rond de 9de eeuw na Christus. Toch is Ringen streng voor hun nalatenschap. Een gebrek aan ‘soft power’, zijnde een begeesterende cultuur in de vorm van literatuur en kunst, verhindert dat de militaire doorbraak zich ook politiek bestendigt. Met uitzondering misschien van de innovatieve scheepsbouw.

Van achterhoede naar voorloper

Maar het kwaad is geschied. Het lijkt alsof de schrijver een zaadje in je hoofd plant om de eeuwen erna aan te toetsen, wanneer Scandinavië zijn voet naast die van West-Europa kon plaatsen. De christelijke godsdienst brengt ook onderwijs, armenzorg en gotische kunst. Maar ze bereikt het Noorden laat en blijkt bovendien weinig vernieuwend. Ook op economisch en wetenschappelijk vlak is het resultaat pover. Verscheidene steden, met Bergen voorop, maken deel uit van de Hanze. Maar de Duitse leden gaan met de interessantste brokken lopen. Wanneer enkele eeuwen later Europa de wereld koloniseert, speelden Denemarken en Zweden slechts een derderangsrol.

Vanaf de 19de eeuw zien we dat Scandinavië op diverse domeinen uit de perifere schaduw treedt. Het helpt dat een icoon als Wagner de aandacht voor de Noordse mythologie nieuw leven inblaast. Het rijtje cultuurdragers oogt vrij stevig: sprookjesschrijver Hans-Christian Andersen, toneelschrijver Henrik Ibsen, romanschrijver Knut Hamsun, schilder Edvard Munch, componist Edvard Grieg en natuurlijk de filosoof Sören Kierkegaard.

Wie de huidige levensstandaard in Scandinavië bekijkt, kan moeilijk begrijpen dat minder dan twee eeuwen geleden de situatie compleet verschillend was. De bevolkingsgroei, maar vooral de armoede zijn de belangrijkste drijfveren voor een kwart van de Noren en de Zweden om richting Amerika te verhuizen. Maar dankzij de vondst van aardolie en de ontwikkeling van de metaalverwerkende industrie maakt Noord-Europa een serieuze inhaalbeweging.

Sociaal én streng

Vandaag associëren we de regio ook met welzijn. De sociale zekerheid is ruimhartig, maar preciezer gericht op de werkelijk noodlijdenden. De samenleving is ook zeer attent voor jonge ouders en het precaire evenwicht tussen werk en vrije tijd. In die mate dat Vlaamse experten de Noordse regio als voorbeeld gebruiken.

En wat met de sociaaldemocratie? Ringen herinnert aan de verbondenheid tussen partij en vakbond, maar aan ook de populariteit van eugenetica in rode kringen om alles betaalbaar te houden. Wie vandaag het beleid van de socialisten overschouwt, heeft meer moeite om een rode draad te vinden. In Zweden likt de partij in de oppositie de wonden van de gestegen immigratie en criminaliteit. In Denemarken weet de partij wel haar traditionele achterban van arbeiders aan zich te binden door een ‘flinkser’ beleid. Bij het dichtklappen van het boek blijft de indruk over dat Scandinavië niet alleen minder homogeen is dan gedacht, maar ook een eigen plaats in Europa inneemt. Kijk maar naar het wisselende lidmaatschap van de EMU, de EU en de NAVO. Een toch vrij verschillende loot aan dezelfde Europese boom.

PIETER VANDERMOERE

Stein Ringen, ‘Het verhaal van ScandinaviëVan de Vikingen tot de sociaaldemocratie’. 2023, Spectrum. 544 p., 52,50 euro. ISBN 9789000383061

Kleurenprent van de treinrit door Armand Heins

De inhuldigingsrit op 5 mei 1835

Het verdrag waardoor half miljard mensen op Amerikaans continent Spaans spreken

Karim Van Overmeire trekt drie maanden door Spanje en Portugal in de voetsporen van de Vlaamse en Hollandse soldaten van Napoleon. Dat avontuur moet een nieuw boek opleveren. Ondertussen deelt hij zijn ervaringen en indrukken. Vandaag heeft hij het over het Verdrag van Tordesillas.

Met het Verdrag van Tordesillas uit 1494 hadden Spanje en Portugal de wereld onder elkaar verdeeld. Met de zegen van de paus werd er een grens afgesproken in de Atlantische Oceaan. Alles ten westen van deze lijn mocht door Spanje gekoloniseerd worden. Alles ten oosten daarvan was voor Portugal. Het verdrag werd later nog aangepast, maar Tordesillas ligt uiteindelijk aan de basis van het feit dat vandaag een half miljard mensen op het Amerikaanse continent Spaans spreken.

Missie van Franco

Het Spaanse koloniale systeem was gericht op het schaamteloos leegroven van Amerika ten voordele van de Spaanse kroon. Dat kon niet blijven duren. Met de komst van het liberalisme en het nationalisme ontstond het idee van een Spaans Rijk dat zich over twee continenten uitstrekte en waarin alle inwoners gelijke burgers waren. De Franse bezetting van Spanje tijdens de napoleontische periode was echter een katalysator voor de onafhankelijkheidsstrijd van de Latijns-Amerikanen. Meer daarover in mijn boek dat in oktober verschijnt. In de jaren 1820 werden bijna alle kolonies onafhankelijk, maar ook in die onafhankelijke staten spraken de mensen vanzelfsprekend nog altijd Spaans. De economische en culturele contacten met het moederland bleven bestaan. Zo ontstond het idee van de ‘Hispanidad’, een term die zich moeilijk in het Nederlands laat vertalen, maar die staat voor het feit dat men zich op een positieve manier bewust

LEZERSBRIEVEN

Eerste pagina van het verdrag van Tordesillas

is van de culturele, historische en taalkundige verwantschap tussen Spanje en Latijns-Amerika. Onder Franco werd de Hispanidad gezien als dé missie. Het hield ook de verdediging in van het Spaans en het katholicisme tegen de opdringerige Verenigde Staten. Vandaag is het begrip minder ideologisch beladen. Het Instituto Cervantes promoot wereldwijd de Spaanse taal en cultuur. Elk jaar wordt de Día de la Hispanidad gevierd op 12 oktober. De wat beladen term Fiesta de la Raza (Feest van het Ras) is in onbruik geraakt…

De numerieke verhoudingen tussen Spanje en Latijns-Amerika zijn ondertussen drastisch gewijzigd. Van het half miljard Spaanstaligen woont vandaag minder dan 10 procent in Spanje. Ruim 90 procent woont in Amerika. Spanje en de landen van Latijns-Amerika onder-

houden nog altijd een bevoorrechte relatie. Dat vertaalt zich bijvoorbeeld in snellere naturalisatieprocedures: Latijns-Amerikanen kunnen na twee jaar verblijf in Spanje de Spaanse nationaliteit verwerven in plaats van na 10 jaar bij andere nationaliteiten. Deze nauwe banden, gekoppeld aan de vaak precaire economische situatie in Latijns-Amerika en de Spaanse nood aan arbeidskrachten, hebben geleid tot een grote immigratiebeweging. Zeker in de grote steden van Spanje zie je veel mensen met indiaanse trekken, die dus vermoedelijk Latijns-Amerikanen zijn (als ik dit soort dingen nog mag schrijven). De mannen werken in de bouw, de horeca of de logistiek. De vrouwen vinden we terug in de zorg of als schoonmaaksters. Er zouden nu al 2,6 miljoen Latijns-Amerikanen in Spanje leven. Dat is meer dan 5 procent van de totale bevolking. De grootste groepen zijn de Colombianen (480.000) en de Venezolanen (420.000)

90 PROCENT VAN DE SPAANSTALIGEN WOONT BUITEN SPANJE

Met 1,1 kinderen per vrouw heeft Spanje een dramatisch laag geboortecijfer (memo: 2,1 is nodig om de bevolking in stand te houden). Zolang dit niet wijzigt, zal een of andere vorm van immigratie een noodzaak zijn. Gezien de taalkundige en culturele verwantschap verloopt de integratie van Latijns-Amerikanen misschien niet probleemloos, maar toch veel gemakkelijker. Rechtse partijen als PP en Vox staan logischerwijze dan ook milder tegenover migranten uit de Hispanidad dan bijvoorbeeld uit Noord- of Zwart-Afrika.

KARIM VAN OVERMEIRE

REISGIDS DOOR DE INTERNETJUNGLE

Chang

en Bary

De Chinese schrijfster Jung Chang en haar Ierse echtgenoot Jon Halliday zijn historici. Jung Chang zelf werd wereldberoemd met haar boeken over China en haar vernietigende kritiek op het terreurbewind van Mao. Of dat nu in de vorm is van een autobiografische roman zoals ‘Wilde Zwanen’ of in de uitvoerig gedocumenteerde historische studie ‘Mao, het onbekende verhaal’, dat thema komt in al haar boeken terug. Zij heeft een webstek (https:// www.jungchang.net), maar die gaat alleen over haar boeken. Ze

heeft geen YouTube-kanaal, maar als u haar naam daar als zoekterm invoert, vindt u een groot aantal toespraken, interviews en panelgesprekken waarin zij de essentie van haar werk en haar kritiek op Mao formuleert. Als de dikke boeken van Jung Chang u afschrikken, dan is dit een goede samenvatting. En als u een echte lezer bent, dan is het een poort naar duizenden bladzijden hartverscheurende, diep doorvoelde en erg kritische meesterwerken. De Russisch-Amerikaanse schrijfster Elvira Bary heeft enkel fic-

Willy Claes Pallieterke, Ik las vandaag deze titel op VRT NWS: ‘Willy Claes: “Mijn generatie heeft gefaald”’. Als er iemand is die niet het recht heeft om zulke uitspraken te doen, is het wel de heer Claes. Het is een corrupte politieker die werd veroordeeld in het Agustaschandaal. Toch wordt die man nog steeds opgevoerd als ‘gezaghebbend’ en zetelt hij nog steeds in de gemeenteraad van Hasselt als voorzitter… Dat is beschamend en hypocriet!

Marc Ruiters, Oostduinkerke

Donald Trump

Pallieterke,

De top van de Europese Unie protesteert omdat president Trump in het Oekraïne-conflict beslissingen neemt “boven hun hoofden, zonder met hen rekening te houden”. Maar is dat niet precies wat de EU zélf doet met haar burgers? Ze maakt landen lid tégen de wil van de meerderheid van de Europese bevolking in. In België gebeurt dat zelfs op gemeentelijk niveau: in Beveren stemde 80 procent van de inwoners tégen de fusie met andere gemeenten, maar toch werd ze de bevolking door de strot geduwd. Waarom zijn er verkiezingen als er toch geen rekening gehouden wordt met de uitslag?

Marc Bertrand, Edegem

Bende van Nijvel

Pallieterke,

De nieuwe piste is de meest plausibele ooit. De robotfoto van de Killer komt sprekend overeen met de foto van Sliman. Ondanks de waardevolle tips van ex-speurder Adam, deed het Waals gerecht er niets mee, omdat men de extreemrechtse ex-rijkswachter Bouhouche zou herkend hebben tijdens een achtervolging, terwijl het in feite de broer van Sliman was. Maar voor de Walen moest en zou het de extreemrechtse piste worden, met na 40 jaar nul komma nul resultaat. De theorie van een extreemrechtse staatsgreep werd gestaafd met het feit dat het de gangsters erom te doen was mensen te doden en niet om grote sommen geld buit te maken. Dat is natuurlijk flauwekul, want er werd wel degelijk zo’n 200.000 euro buitgemaakt. En de Killer was een geweldddadige drugsverslaafde psychopaat. Voor de familie van de slachtoffers is het een magere troost dat de vermoedelijke moordenaars al dood zijn, maar ze hebben 40 jaar in onzekerheid moeten leven door de laksheid en vooral de onwil van het Waalse gerecht.

Dirk Van Hemeledonck, Lier

Flemish Dream

Pallieterke,

tie geschreven, maar haar YouTube-filmpjes over het hedendaagse Rusland getuigen van een grote historische kennis, een kritische geest en diep inzicht in de Russische psyche. Het format is heel sober: je ziet alleen haar gezicht en je luistert. Geen visuele ondersteuning, geen kaartjes of grafieken. Alleen een wijze vrouw die haar verhaal vertelt. Zo moet een Russische aristocrate uit de negentiende eeuw geklonken hebben…

maar, hou je vast, ‘minister’ te kunnen worden. Ziedaar, Vlaamse ‘arbeiderskinderen’, de vandaag “van een zesjescultuur doordrongen” ‘Flemish dream’, die Demir tijdens haar ministerschap “wil herstellen”. Als dit haar ministeriële doel is, dan begint ze best met Nederlands te schrijven en vooral Engels woord- en taalgebruik te vermijden. Onderwijs begint met het geven van het goede voorbeeld.

August van Put, Edegem

West-Vlaams

Pallieterke,

Wat bezielt ons lijfblad om steeds meer naar de Humo-stijl over te stappen? In het nummer van 24 april op p. 13 wordt van de boekbespreking ‘Frans en toch Vlaams’ geprofiteerd om zijdelings naar de West-Vlaamse streektaal te trappen. Ik citeer het schrijfsel van ene KVDP: “Meer nog: een kleine groep mensen spreekt er nog de oude Vlaamse streektaal, een nog plattere vorm dan het West-Vlaams.” Welk niveau heeft die KVDP? Het West-Vlaams is de meest oorspronkelijke en rijkste van de diverse streektalen in ons taalgebied. Met ‘medestanders’ als KVDP hebben we geen vijanden vandoen. We zullen onszelf wel neerhalen. Schande!

Daniël Goes, Oostende

Reactie:

Beste heer Goes, Heb ik het West-Vlaams in mijn recensie willen neerhalen? Helemaal niet. Ik heb enkel willen zeggen dat het Frans-Vlaams een oude variant is van het huidige West-Vlaams, die voor AN-sprekers vaak nog minder verstaanbaar is omdat ze geen invloeden van dat AN heeft gekend. Ik sprak geregeld met Frans-Vlamingen die mijn AN niet begrepen. Wanneer ik dan om mezelf enigszins verstaanbaar te maken een poging deed om het West-Vlaams van vandaag te imiteren – waarvoor excuses, mocht u dat niet appreciëren –, dan lukte de communicatie wel. Die imitatie permitteerde ik mij omdat ik in mijn familie- en vriendenkring flink wat West-Vlamingen heb, van wie ik doorheen de jaren heel wat van hun mooie streektaal heb geleerd. Laat het vijandbeeld maar achterwege. Karel Van de Pol, Lille (Midden-Brabant)

Paus Franciscus

Pallieterke,

In ’t Pallieterke van 24 april, op de eerste pagina, verrast Zuhal Demir ons met een ‘Flemish dream’, wat, aldus Google, wallpaper of fotobehang betekent. Google verwijst echter ook naar Demirs interview, waarin op p. 8, eerste kolom, enige verduidelijkingen te vinden zijn. Die ‘dream’ zou gaan om een “analogie met de ‘American Dream’”, wat op een nationaal ethos wijst of een verwijzing is naar de ‘arbeiderskinderen’ die vroeger ervan droomden om na gedane studies niet alleen ‘dokter’, ‘ingenieur’,

Een lezersbrief insturen?

Diezelfde Sammy Mahdi die vorig jaar nog op de meest onbeschofte manier weigerde de paus te begroeten tijdens zijn bezoek aan ons land, wil nu de vlaggen halfstok laten hangen ‘uit respect’ bij het overlijden van de paus. Hoe diep kan je vallen als mens, maar vooral als voorzitter van een zogenaamd christelijke partij? Ook Bart De Wever had eind vorig jaar ‘geen tijd’ om de paus te begroeten tijdens zijn bezoek aan ons land. Nu gaat hij wel naar de begrafenis in Rome. Besefte hij toen niet wat voor een ongelooflijk privilege het was om de paus nog te kunnen ontmoeten aan het einde van zijn leven?

Walter Van Rompaey, Duffel

Stuur uw bericht naar lezersbrieven@pallieterke.net. Opgelet, brieven mogen maximaal 1.000 karakters tellen (inclusief spaties). Dat zijn een 30-tal lijnen in ’t Pallieterke of zo’n 160 woorden. We houden ons het recht voor om zonder verantwoording uw (te lange) brief niet te publiceren of in te korten. Uw naam en gemeente moeten worden doorgegeven voor publicatie bij uw brief.

Rechts moet zwijgen

Op 30 juni 2024 organiseerden enkele leden van Voorpost een protestactie bij het voormalige hotel Apollo in Zutendaal. Dat gebouw was eerder omgevormd tot asielcentrum door Fedasil en het Rode Kruis-Vlaanderen, op vraag van staatssecretaris Nicole De Moor (cd&v).

Nu, voor alle duidelijkheid, het gebouw zelf werd niet bezet. De actievoerders klommen met ladders tot op het terras en tot op het dak. Daar werden spandoeken opgehangen en ook affiches gekleefd. In het gebouw werden de asielzoekers op geen enkel ogenblik lastiggevallen. Op het moment van de feiten waren er al 16 asielzoekers toegekomen. Er is plaats voorzien voor 60 bewoners.

Hoe geweldloos de protestactie ook was, het Rode Kruis-Vlaanderen, dat het opvangcentrum uitbaat, de Zutendaalse burgemeester An Schrijvers en Nicole De Moor (cd&v) waren er snel bij om de actie te veroordelen. Ze omschreven de actievoerders als “extremisten die kinderen met geweld en vuurpijlen bedreigden”. Racistisch

Verleden week moesten Luc Vermeulen en zeven andere Voorpost-militanten zich verantwoorden voor de rechtbank in Tongeren. Volgens het parket was het een ‘racistisch ingelaten’ protestactie waarbij de actievoerders zich schuldig maakten aan woonstschennis en belaging. Motivatie: de inwonende asielzoekers werden in hun rust verstoord (sic).

Het Rode Kruis-Vlaanderen en gelijkekansencentrum Unia stelden zich burgerlijke partij. Eerstgenoemde partij eiste een morele schadevergoeding van 5.000 euro. Unia vroeg een eerder symbolische vergoeding van 500 euro. De advocaat van Unia oordeelde in haar pleidooi dat de slogans een racistisch motief hadden en dat de actie een misprijzen was van mensen omwille van hun etnische afkomst. “Het was een intimiderende, strafbare actie gericht op de bewoners om hen duidelijk te maken dat hun aanwezigheid ongewenst was. Daarbij zijn de grenzen van het toelaatbare ver overschreden”, aldus de aanklager in Tongeren.

Straffe straffen

Die aanklager eist voor Luc Vermeulen, ondertussen 82 jaar oud, en actieleider Nick Van Mieghem werkstraffen van 80 uur en een boete van 800 euro. Voor de zes andere leden die aanwezig waren, worden werkstraffen van 60 uur en boetes van 400 euro gevraagd.

Wie Luc Vermeulen kent, weet dat de man een zachtaardige inborst heeft. Hij heeft in 1976 mee Voorpost opgericht en heeft sindsdien deelgenomen aan honderden acties en betogingen. Niettemin heeft hij een blanco strafblad. Ik ken Luc Vermeulen en weet dat de man elke vorm van geweld zal vermijden, eerder dan te streven naar incidenten. Bij de actiegroep Voorpost gelden - en ook dat is de verdienste van Luc - enkele strenge richtlijnen: zo mag er geen alcohol gedronken worden voor en tijdens de acties en er mag nooit geweld gebruikt worden. En ja, Voorpost is radicaal, en men omschrijft de groep graag als radicaal-rechts. En ja, Voorpost-leden komen regelmatig op straat met spandoeken zoals ‘Stop Islamisering’ en ‘Voor Remigratie’. Is dat vrije meningsuiting of is dat gewelddadig?

Vrije meningsuiting

Vier jaar geleden werden vier Voorpost-leden veroordeeld tot zes maanden cel, al dan niet met uitstel. En dit voor het meedragen van een spandoek ‘Stop Islamisering’. In beroep verklaarde de rechtbank van Antwerpen zich onbevoegd en kwam de straf te vervallen. Maar de tendens is er: mag men nog openlijk kritische bedenkingen uiten over islamisering en migratie? De toekomst zal uitwijzen hoever de vrije meningsuiting nog telt voor de rechterzijde. Terwijl links volop en straffeloos schilderijen mag beschadigen, autostrades mag blokkeren, gebouwen mag beschadigen (zoals bij Cargill op 28 februari), universiteitsgebouwen bezetten, banden van SUV’s mag laten leeglopen enzovoort. Dat mag allemaal, dat wordt allemaal getolereerd. Maar o wee, een kritische mening uiten over de islam, dat wordt gevaarlijk.

Op 23 mei kennen Luc Vermeulen en zijn acolieten hun straf. Een week eerder (16 mei) zal Dries Van Langenhove de zijne kennen.

PAL voor Vlaanderen is een project van PAL Academie vzw. Met die vzw zetten we onze kennis, kunde en netwerk in om het pad naar Vlaamse onafhankelijkheid te effenen. De vzw beschikt over ideeën en mensen, maar met uw financiële steun op rekening KBC BE39 7390 1640 4519 zouden we nog veel meer kunnen doen.

‘Uitgelezen klanken’: Studentenliederboek van Karel Heyndrickx krijgt tweede leven

Wie fan is van Nederlandstalige studentikoze liederen, kan voortaan terecht op uitgelezenklanken.be. Initiatiefnemers Mathias Van Aken en Brecht Crabbe lichten op die webstek 17 liederen uit het vergeten Studentenliederboek van Karel Heyndrickx uit de nevelen van de geschiedenis.

Het Studentenliederboek van Karel Heyndrickx verscheen in 1898, ter gelegenheid van het tienjarige bestaan van ‘Ons Leven’, het tijdschrift van KVHV-Leuven. Het liederboek bouwde voort op de teksten en gedichten die in de loop van de jaren 1890 waren verschenen in het studententijdschrift, waarvan Heyndrickx de hoofdredacteur was. Leuven was toen nog een grotendeels Franstalige stad. Met zijn initiatief wilde Heyndrickx het Nederlands als cultuurdragende taal op de kaart zetten.

Het Studentenliederboek zou uiteindelijk 167 nieuw gecomponeerde liederen van gekende en minder gekende componisten bevatten, voor piano en solozang. Het tweedelige werk kende één herdruk, maar zou daarna in de nevelen van de geschiedenis verdwijnen. Sommigen beschouwen het Studentenliederboek als een verre voorloper van de latere ‘studentencodex’. Nochtans kwamen slechts enkele liederen uiteindelijk in het studentenzangboek terecht.

Zanger Mathias Van Aken (°1976) en pianist Brecht Crabbe (°2000) hebben beiden een achtergrond in de vereniging waarbinnen het oorspronkelijk boek tot stand kwam (KVHV). Om Heyndrickx’ werk van onder het stof halen, namen ze een selectie van de liederen op en stellen ze die nu ter

beschikking van het grote publiek. De opnames werden recent gepubliceerd op alle gekende streamingplatformen en op een eigen website (uitgelezenklanken.be). Daarop zijn niet alleen de teksten en de partituren van onder meer ‘Mijn vaderen’ (Arthur de Meulemeester), Te Groeninghe (Benedikt Raes) en Triomflied (August de Boeck) terug te vinden, maar ook koppelingen naar de biografieën van de componisten en de tekstschrijvers.

HORIZONTAAL

A. Koppige / B. Deel van een vleugel - Klein kind - Solozang / C. Bijenhouders - Uiting van pijn / D. Familielid - Europeanen / E. Plaats aan de Côte d'Azur - Internetlandcode voor Somalië / F. Hemelhof - Deel van de dierenriem - Afkorting voor de voormalige Italiaanse munt / G. Afdruk in koper - Zeewier / H. Harde duw - Inwoner van een land in Zuidoost-Azië - Atriumseptumdefect / I. Brussels concertgebouw - ReuzenslangAziatische koninklijke of prinselijke heerser / J. Mechelse evenementenhal - Ondernemingsraad / K. Papegaai - Germaanse god van het vuur / L. Deel van een basisschool

VERTICAAL

1. Megahit van Samantha / 2. Een mens - Horecamedewerkers / 3. Anders dan normaal - Dikke zwarte vloeistof - Capuchon / 4. Huldeblijk - Berkelium / 5. Lichaamsdeel - Breedgeschouderde / 6. Verpleegkundige - Scharnier van een hengsel / 7. Pers. vnw. - Japanse stad - Afgebeten stuk / 8. Goud - Meisjesnaam die 'licht' betekent / 9. Enge - Op de manier van / 10. Ingenieur - Tablet - Onder andere / 11. Soort graan met fijne korrels - Loopt moeilijk en slepend / 12. En andere - Nationaal ziekenfonds

KARL VAN CAMP

ANTON SCHELFAUT

Na de Klimaatzaak… de Pensioenzaak

“De rekeningen op orde en bouwen aan een beter en welvarender land. Maar dat gaat natuurlijk wel een beetje pijn doen.” Met deze ijzeren belofte bracht premier De Wever zijn Arizona-coalitie op de been. Ondertussen loopt de begrotingsoefening niet helemaal zoals voorzien in de plannen. Arizona heeft al een groter begrotingstekort op drie maanden dan Vivaldi na vier jaar. U kan er maar beter aan wennen.

Het land is in de greep van stakingen, malcontente magistraten, werkweigerende spoorwegen en een nooit eerder zo gespannen sfeertje voor 1 mei. De groeipijnen van een door Arizona geleid land zijn duidelijk voelbaar in alle geledingen van de bevolking. Bij Arizona wordt er rustig op gereageerd wegens een breed gedragen consensus dat het nu eenmaal nodig is en dat we onze kleinkinderen ook nog een pensioen willen geven. Dat verhaal wordt zelfs onderschreven door Conner Rousseau die doorgaans geen enkele gelegenheid verloren laat gaan om de populist uit te hangen.

Het debat bleef dus hangen op de vraag of de vakbonden wel redelijk zijn en hoe gigantisch het potverteren van Vivaldi wel was. En dan vergeten we even dat vier van de vijf partijen in Arizona ook in Vivaldi zaten.

De focus van het debat is stilaan aan het verschuiven naar de huidige ‘orde op zaken’-regering die rustig zijn eigen koers blijft varen naar… een gigantisch begrotingstekort van Vivaldiaanse proporties. De Belg en bij uitstek de Vlaming moet de komende tien jaar zwaar bloeden zonder ook maar een spatje zicht op verbetering. De vraag zal dan ook rijzen: Hey, Bartje premier, waar zijn wij in godsnaam mee bezig?

Ronduit misdadig verzoek

De vaststelling dat Arizona afstevent op eeen dramatische begroting, zal zware spanningen veroorzaken binnen de regering. De realiteit dat er over de fameuze ‘meerwaardetaks’ een akkoord is, gaat diepe wonden slagen. Vooruit zal er meer willen uithalen, de MR en de N-VA zullen ze ondanks het gigantisch tekort minder laten opleveren. De regering zal echter kiezen om net als Vivaldi een legislatuur lang te blijven sukkelen. Dit is echter buiten een groep jongeren gerekend, die, naar analogie met de Klimaatzaak, de Pensioenzaak zullen opstarten. Tenslotte geven Belgische regeringen steeds vaker hun geld al decennia voor zij het kunnen verdienen uit. Hun eis: een begrotingsaanpak die wel degelijk zou kunnen werken. Iets wat in politieke kringen zal afgedaan worden als een onredelijk en ronduit misdadig verzoek. Of de rechtbank hen daarin zal volgen? Dat is zeer moeilijk te zeggen. Zelfs de blik van Nostradamus kan niet doorheen de nevelen van de Belgische justitie kijken. Je kan geen wonderen verwachten.

Profi ciat met je Vlaamse overtuiging!

EXCLUSIEF GESPREK MET DE BELGISCHE ONDERHANDELAAR FRANSE PANTSERWAGENS

“Hoe meer we uitgeven, hoe sneller we die 2 procent halen”

Anderhalf miljard euro zouden we in 2018 uitgeven aan mooie nieuwe Franse pantserwagens. Ondertussen is de factuur binnen: 14,6 miljard. Niet zo best onderhandeld, oordeelt het Rekenhof: “Daar moet hier en daar een foutje gebeurd zijn.” Daar is onderhandelaar X van het Belgisch leger het niet mee eens. Hij contacteerde onze redactie om te reageren. “Dit gaat om mijn reputatie.”

Het is wat met dat Belgisch leger. We moeten collectief de broeksriem aanhalen om de tweeprocentnorm te halen. En dan blijkt dat we nogal wat ondoordachte aankopen doen. Door tien keer de initiële prijs te betalen, doen we al evenmin een cadeau aan de begroting. Kolonel X wijst echter op de onmisken-

Hoezo terugverdieneffecten? De oorspronkelijke plannen voorzagen in een Belgische bewapening, maar die blijkt in de praktijk uit Franse wapens te bestaan. We snijden alsmaar dieper in

Maar ben je al lid van het Vlaams & Neutraal Ziekenfonds?

Splits zelf de sociale zekerheid!

Word lid van het VNZ.

“Nou nou, nu bent u aan het overdrijven. Het geld blijft tenslotte in Europa. En de PS-minister oordeelde dat het ook veiliger zou zijn om Franse wapens te kopen. FN is een Waals overheidsbedrijf en we weten allemaal hoe die overheid draait, hé. Wil je daarmee naar de oorlog? Ik dacht het niet. Frankrijk heeft het tenslotte goed met ons voor. U denkt toch niet dat die ons in de zak zouden zetten? Als ik het over terugverdieneffecten heb, is dat politiek economisch. Kijk, we zoeken nog 17 miljard euro voor de Belgische defensie. Dat kan niet zo moeilijk zijn als we allemaal een tandje bijsteken. Maar eenmaal je die hebt, moet je het ook nog ergens aan spenderen. Dat is veel moeilijker. Dankzij dit dossier is dat geld zo goed als besteed. Toch een kopzorg minder voor minister Francken. Dan zeg ik tegen mezelf: goed gedaan, jon-

Maar dat budget dient om ons effectief veilig te houden voor als de Russen

“Ach jongen, die komen echt niet tot hier, hoor. Nee, ik zeg altijd: hoe meer schulden we maken, hoe veiliger we zijn. Kijk, in de geschiedenis heeft iedereen ons willen bezetten omdat we zo’n rijk stukje Europa zijn. Frankrijk, Spanje, Oostenrijk, de Duitsers… Iedereen wou een stukje van onze rijkdom. Wat valt er vandaag nog te halen? Niks. Zo’n Poetin wil geen België aan zijn hoofd, hoor. Die man heeft al problemen genoeg. Onze verdediging is niet militair! Het is een politiek volgehouden oefening in collectieve verarming. Laat dat militaire maar over aan de serieuze landen als Frankrijk. En die hebben we dan weer 1000 procent meer betaald voor de pantserwagens. Zie je hoe dat een

Niet echt. Maar even terug naar de pantserwagens. De soldaten krijgen een ééntalig Franse handleiding. Is dat niet

Kolonel X: “Et pour les Flamands? La même chose! Ja, ik vond dat een mooi extraatje. Een beetje nostalgie voor die paar Vlamingen die hier nog rondlopen. Die gaan zich daarover dan opwinden, waardoor alles nog meer een kluwen wordt. Dat is de communautaire verdedigingsgordel tegen buitenlandse bezetting. Slim, hé? Trouwens, de Fransen bieden voor een kleine meerprijs taalcursussen aan voor Vlaamse boerkes. Maar die factuur is voor de Vlaamse overheid. Je kan het federale niveau niet laten opdraaien voor het gebrek aan beschaving in een deel van dit land. U ziet, aan alles is gedacht. Maar voor sommigen is het nooit genoeg. Ondertussen wordt mijn reputatie wel door de modder getrokken, hé. En straks moet ik het ook nog eens uitleggen voor een onderzoekscommissie? Blij dat ik mezelf hier al kan verdedigen en de mensen de waarheid kennen.” En toch, 1000 procent extra kosten. U bent niet zo’n scherp onderhandelaar, hé? Zijn er nog projecten die u gaat bespreken?

Kolonel X: “Nee, dit was mijn laatste project voor België. Maar in een iets verder verleden onderhandelde ik voor premier Verhofstadt over de verkoop van onze kerncentrales aan Frankrijk. Ook al een schot in de roos. En nu ga ik met pensioen op mijn landgoed in Toscane.”