't Pallieterke van 7 oktober 2021

VOOR MENSEN MET EEN GOED HART EN EEN SLECHT KARAKTER

8-9

DAAN ANNEMANS

OVER ONZE RELATIE MET SOCIALE MEDIA

INTERVIEW

“Als je niet betaalt voor een product, dan ben je zelf het product” Het zal weinigen ontgaan zijn: Facebook lag maandag enkele uren plat en beheerste zo het nieuws. Terwijl velen allicht ongewild niet op sociale media geraakten, hoopt Daan Annemans (28), zoon van gezondheidseconoom Lieven Annemans, toevallig net in dezelfde week het omgekeerde te bereiken met “Scrollstop”. Met die actie hoopt hij mensen te motiveren om hun sociale media gedurende een week bewust links te laten liggen. De actie is een initiatief van zijn nieuwe bedrijfje Altruïs, dat werd opgericht om een gezondere relatie met technologie te creëren in de samenleving.

“Als gebruiker van sociale media hoef je niet te betalen”, zegt Annemans. “Het bedrijfsmodel van sociale media is dat zij vervolgens uw data gaan gebruiken om aan hun klanten aan te bieden. Als klanten van bijvoorbeeld Facebook een bepaalde gedragsverandering willen doorvoeren bij gebruikers van Facebook, dan gaan de algoritmes van Facebook daar ook voor zorgen. Eigenlijk zijn sociale media echte manipulatiemachines. Ze hanteren daarbij allerlei trucjes om de mensen verslaafd te maken aan hun product.”

ORKAAN ZEMMOUR RAAST DOOR FRANKRIJK

2&7 14

ENERGIEPRIJZEN OP RECORDHOOGTE:

GROENE IDEOLOGIE IS DUUR De energieprijzen in Europa blijven records breken. En het Wanneer de wind niet waait einde is nog niet in zicht. De politieke partijen van Vivaldi Als de OPEC nu van de verhoogde bieden nu tegen elkaar op met voorstellen om ervoor te zorgen vraag naar olie kan profiteren door de niet te verhogen en zo de prijs dat u de prijsstijging niet te fel merkt op uw volgende factuur: productie op te drijven, is dat omdat Europa zichenergiecheque, terugbetaling van het belastingvoordeel voor zelf in een positie van energieafhankeheeft geplaatst. Rusland doet nu de overheid, forfaitaire korting,… Wat de federale regering lijkheid hetzelfde met de gasleveringen. Poetin ook beslist, er zal niets aan de harde waarheid veranderen: het bespeelt Europa als een jojo.

Groene ideologie en irrationeel enerfalende energiebeleid van Europa zal weer zorgen voor een giebeleid hebben Europa de twee bewelvaartsoverdracht naar de landen waar we de energie moeten langrijkste manieren ontzegd om de energieonafhankelijkheid te krijgen die kopen. De factuur krijgt u hoe dan ook. de VS wel kennen: kernenergie en fracJe hoort geregeld het begrip “perfecte storm” om die spectaculaire stijgingen te verklaren: de koude winter van vorig jaar die de voorraden heeft opgebruikt, de doorstart van de economie na de coronapauze, evoluties in de energievraag in Azië… Speciale omstandigheden zijn er altijd en soms ook samenvallende speciale omstandigheden. Degenen die u proberen wijs te maken dat we in Europa het slachtoffer zijn van ongelukkig toeval mogen eens proberen te verklaren waarom de energieprijzen in de VS niet de pan uit rijzen. Een verantwoord energiebeleid moet gericht zijn op betrouwbare energiebronnen in moeilijke momenten en mag niet rekenen op gunstige omstandigheden.

“Deze ongekende energiecrisis is al

EEUWENOUD RAADSEL OP HET LAM GODS OPGELOST

MAO’S CULTURELE REVOLUTIE: BURGEROORLOG EN KANNIBALISME “EEN VAN DE GIFTIGSTE ERFENISSEN UIT DE MAO-PERIODE IS HET BEGRIP VAN ERFELIJKE SCHULD”

king. Er is geen enkele objectieve reden waarom Europa niet het schaliegas zou kunnen exploiteren dat de VS vandaag in staat stelt om te ontsnappen aan wat wij nu meemaken. De afbouw van kernenergie, terwijl de rest van de wereld reactoren blijft bijbouwen, is nog minder vergeeflijk.

Dat sommigen nu voorstellen om de huidige crisis te beantwoorden door een snellere overstap naar “alternatieve” energie, grenst aan de waanzin. Een van de oorzaken voor de huidige crisis is trouwens een gebrek aan wind. Hoeveel lelijke windmolens men ook neerpoot in de natuurlandschappen van Europa, er zal altijd een alternatieve methode van energieproductie nodig zijn om de tekorten op te vangen.

JC

lees verder op blz. 3 & 4

INTERVIEW PROF. VLADIMIR MITOV

OVER DE ROL VAN TURKIJE IN ZIJN BULGARIJE

"Zodra Erdogan zijn doelen in het Oosten heeft bereikt, zal hij zijn blik naar de Balkan richten"

12

OPINIE 2 / BINNENLAND 4-5 / INTERVIEW 8-9 / BUITENLAND 10-11 / CULTUUR 14 77ste jaargang • nummer 40 • donderdag 7 oktober 2021

€ 3,00

13

jaren op til, omdat Europa zich afhankelijk heeft gemaakt van wisselvallige energiebronnen uit zon en wind, terwijl investeringen in fossiele brandstoffen zijn afgebouwd.” Het is de analyse van het financiële tijdschrift Bloomberg. De gasprijzen gaan omhoog omwille van hoge emissierechten, van de vermindering van investeringen in die sector en van een verminderde productie die niets te maken heeft met een gebrek aan voorraden (zo sloot Nederland onlangs het grootste gasveld van Europa). Dit zijn rechtstreekse gevolgen van een ondoordachte energietransitie. “De ernstige energietekorten en snel stijgende prijzen zijn het gevolg van de groene industriële revolutie”, schrijft The Wall Street Journal.

Weekblad P608721 Afgiftekantoor 2099 Antwerpen X

2

Opinie

7 OKTOBER 2021

Vlaamse inspanningen…

U heeft het wellicht gehoord en waarschijnlijk ook al in uw geldbeugel gevoeld: de energieprijzen swingen de pan uit. De komende jaren zal het gasverbruik in België alleen nog maar toenemen. Met dank aan Groen.

Elders in ’t Pallieterke leest u uitgebreid over de stijgende gasprijzen, de stijgende dieselprijzen aan de pomp, enzovoort. Heropleving van de economie na corona enerzijds en een moeilijke aanvoer van gas anderzijds liggen mee aan de basis van de prijsstijgingen. Vraag en aanbod, u kent zonder twijfel het economische principe.

Dit is nog maar het begin. De groene minister Tinne Van der Straeten wil zo snel mogelijk de kerncentrales sluiten en overschakelen op gascentrales. Kernenergie is in ons land goed voor afgerond zo’n 50 procent van de energieproductie, naast wind- en zonne-energie, en gascentrales.

Binnen vier jaar zouden al vijf van de zeven Belgische reactoren moeten gesloten zijn. Of er daartegen voldoende alternatieven zullen zijn, is nog maar de vraag.

Er is nog een ander aspect: vanaf 1 januari 2022 - dat is al binnen drie maanden - komen er nieuwe maatregelen inzake het gebruik van mazoutketels. Vanaf die datum mogen er geen mazoutketels meer geïnstalleerd worden bij nieuwbouw en ‘ingrijpende energetische renovaties’. Dat is een maatregel van de Vlaamse regering, zoals vooropgesteld in het regeerakkoord van 2018. Wie zijn oude mazoutketel in Vlaanderen wil vervangen, moet (verplicht) overschakelen op gas, tenzij er geen gasleiding in de straat ligt. In Vlaanderen is 92,6 procent van de woningen aansluitbaar op het gasnet.

Maar ook hier is - uiteraard - een communautair kantje: het aantal bestaande mazoutketels is in Wallonië (70 procent) veel groter dan in Vlaanderen (30 procent). Ook bij de verkoop van nieuwe ketels blijft die verhouding opmerkelijk, want er worden in België jaarlijks zo’n 13.500 mazoutketels verkocht, waarvan 4.000 in Vlaanderen en 9.500 in Wallonië (en in mindere mate in Brussel).

De dwingende maatregelen die op 1 januari 2022 in Vlaanderen van kracht gaan, worden helemaal niet toegepast in Wallonië. Daar blijft alles bij het oude. Zowat de helft van alle Walen verwarmt met stookolie. Wel is er een federale richtlijn die het gebruik van mazoutketels verbiedt vanaf 2035. Dat geldt dan niet enkel voor nieuwbouw, maar voor alle bestaande installaties. Een en ander kadert in het akkoord van Parijs van 2015 om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen en zo de klimaatopwarming tegen te gaan. In concreto betekent dit dat zo’n 700.000 Waalse gezinnen hun verwarmingsketel moeten vervangen tegen 2035… Terwijl er anderzijds op vele plaatsen nog geen gasleiding in de straat ligt.

Oh ja, u zou natuurlijk kunnen denken: ik moet geen gas en kies toch voor mazout. En u smokkelt bij nacht een nieuwe mazoutketel in uw huis, niemand die het ziet… U mag het proberen, maar als u ‘gepakt’ wordt, krijgt u een boete van 3.000 euro. Verwarmingsinstallateurs zullen in een databank moeten opgeven waar ze een mazoutketel geplaatst hebben.

Niet dat ik tegen de omschakeling ben van stookolie naar gas, maar het is ergerlijk dat Vlaanderen maatregelen invoert om de gemiddelde CO2-uitstoot van België naar beneden te halen en zo de klimaatdoelstellingen te halen, terwijl men in Wallonië rustig de kat uit de boom kijkt.

KARL VAN CAMP, OUD-HOOFDREDACTEUR

www.palnws.be

Redactie & beheer: Uitgeverij ’t Pallieterke Lagesteenweg 5 bus 1, 1850 Grimbergen Tel. : 03-232 14 17

Abonnementen/administratie: secretariaat@pallieterke.net Lezersbrieven: lezersbrieven@pallieterke.net Abonnementen binnenland 3 maanden: 39 euro 6 maanden: 78 euro 1 jaar: 156 euro Steunabo 1 jaar: 250,00 euro

Abonnement buitenland: Tarieven afhankelijk van de bestemming. Alle inlichtingen op de kantoren.

Het abonnementsgeld kan overgeschreven worden op volgend rekeningnummer met vermelding van uw naam en adres: BE82 4096 5194 9168 BIC KREDBEBB

Elke week op donderdag in uw krantenwinkel Oud-hoofdredacteurs: Bruno De Winter (1945-1955, stichter), Jan Nuyts (1955-2000), Leo Custers (2000-2010), Karl Van Camp (2010-2020) Kernredactie: Jurgen Ceder, Michaël Vandamme, Pieter Van Berkel (redactiesecretaris), Karl Van Camp Verantwoordelijke uitgever: Wart Van Schel

Orkaan Zemmour raast door Frankrijk

Al in de vroege namiddag schuiven honderden mensen aan voor het Grand Palais van Rijsel. Overal staan fotografen en televisiecamera’s. Er hangt elektriciteit in de lucht. De belangstelling voor wat een boekvoorstelling moet zijn, is ongewoon. De auteur moet zich voor het signeren van zijn nieuwe boek een weg naar het podium banen door een massa van 1.500 fans die zijn naam scanderen. De auteur is Éric Zemmour en zijn aanhangers verwachten meer van hem dan een boek met politieke analyse.

Het boek (“La France n’a pas dit son dernier mot”) stond alleen al door de voorverkoop op nummer 1 bij Amazon Frankrijk. Zemmour heeft zich nog steeds niet officieel kandidaat gesteld voor het presidentschap, maar hij heeft het Franse politieke landschap al meer overhoop gehaald dan ik durfde voorspellen in mijn stuk van juli jl. In een maand tijd verdubbelde de niet-kandidaat zijn score in de opiniepeilingen. Hij staat nu op 15 procent, waarmee hij alle centrumrechtse kandidaten, inclusief Xavier Bertrand, de gedoodverfde centrumrechtse dauphin, achter zich laat.

Marine keldert Zemmour is daarmee nog slechts 1 procent verwijderd van Marine Le Pen. De eerste stijgt snel, de tweede zakt even snel. Weinigen twijfelen er aan dat het een kwestie van weken is voor de rechtse polemist, die nog steeds door een deel van het publiek moet ontdekt worden, over de leidster van het Rassemblement National springt, om vervolgens haar positie als uitdager van Macron op te eisen.

Macron zit op 25 procent, maar wordt ongerust. Hij verkiest Le Pen als tegenstandster. Die match heeft hij reeds eerder gespeeld en met veel verschil gewonnen. Le Pen is bovendien verzwakt tegenover 2018. Het gevaar komende van de onvatbare schrijver is veel moeilijker in te schatten.

Het zal Macron ook niet verheugen dat Hypermind, het voorspellingsmodel van Le Point, schat dat Zemmour meer dan enige andere kandidaat kans maakt hem in de tweede ronde te verslaan. Slechts één kans op vijf is dat voorlopig, maar dat is in ieder geval al beter dan Le Pen, die stilaan kansloos wordt geacht.

Marine heeft ook haar familie niet meer mee. Marion Maréchal, haar talentrijke nichtje, werd vorige week aan de zijde van Zemmour gezien bij een ontmoeting met Orbán.

Vader Jean-Marie Le Pen had Zemmour eerder een oproep gedaan om rechts niet te verdelen, maar lijkt zich er nu bij neer te leggen dat de flamboyante polemist de leider van het rechtse kamp zal worden.

Hij kondigt aan dat hij hem zal steunen in een eventuele tweede ronde.

Stijl Waar komt het succes van Zemmour vandaan? Hij lokt mensen van centrumrechts, maar neemt gedurfder posities in dan het populistische rechts van Le Pen. Ik denk niet dat het Vlaams Belang bijvoorbeeld

een Vlaamse versie zou durven verdedigen van zijn voorstel om allochtonen te verplichten hun kinderen Franse voornamen te geven. Hoe kon de polemist dan aansluiting vinden bij burgerlijk rechts, bij het Frankrijk van Philippe de Villiers, dat zich nooit door Le Pen, ondanks de afzwakking van haar standpunten, liet bekoren?

De opgang van Zemmour heeft veel te maken met zijn persoonlijkheid, zijn charme, intelligentie, eruditie. Burgerlijk rechts durft met hem gezien worden, net als burgerlijk rechts in Vlaanderen durfde gezien te worden met De Wever, zelfs toen die nog de indruk gaf Vlaams Belang light te willen worden. Wat beredeneerd en met stijl wordt uitgedrukt, passeert beter. Christian Vanneste, een voormalig parlementslid van de centrumrechtse UMP, drukt goed uit wat er aan de hand is: “Hij brengt een coherente visie, met sterke culturele basis en besprenkeld met uitdagingen aan de politiek correcte mode en het eenheidsdenken, maar doet dat met een talent, een intellectuele hoogte en een kennis die zijn luisteraars bevrijden van de gebruikelijke intellectuele middelmatigheid en van de litanie van holle woorden.”

Jean-Marie Le Pen heeft ook geen ongelijk als hij zegt dat de Joods-Algerijnse achtergrond van Zemmour het moeilijker maakt hem in de hoek van nazi’s en fascisten te zetten.

Hij lokt mensen van centrumrechts, maar neemt gedurfder posities in dan het populistische rechts van Le Pen Optellen en aftellen Het fenomeen Zemmour verontrust het deel van de rechterzijde dat politiek ziet als eenvoudige rekenkunde. Zemmour verdeelt rechts, hoor je regelmatig. Zo werkt het niet. Er is geen welomschreven 'rechts' kiespubliek dat netjes onder de bijpassende kandidaten wordt verdeeld. Uit de peiling van IPSOS blijkt dat Marine Le Pen en Éric Zemmour een ander electoraat aantrekken. Sterke kandidaten zijn geen vaten die passief de stemmen opvangen die bij hun standpunten horen. Ze inspireren, overtuigen, mobiliseren. Ze maken een kiespubliek en nemen het mee op een reis naar hun visie.

Het argument van verdeeldheid is maar van betrekkelijke waarde bij

presidentsverkiezingen. Het is niet belangrijk wie er meedoet aan de tweede ronde, wel wie de tweede ronde kan winnen. Als Le Pen Zemmour niet kan afhouden in de eerste ronde, heeft ze niets te zoeken in de tweede ronde. Het argument van de verdeeldheid lijkt zich in de praktijk trouwens niet te stellen. Het zijn Le Pen en Zemmour die op de tweede en derde plaats in de peilingen staan. Het gevaar dat geen van beiden het haalt is klein. In de tweede ronde kan de ene dan, hopelijk, de steun krijgen van het electoraat dat de andere heeft gemobiliseerd.

Er is nog een lange weg te gaan.

Pas binnen zes maanden kiezen de Fransen hun president. De pers, die Zemmour lang als een ergerlijke, maar ongevaarlijke curiositeit behandelde, is wakker geworden voor diens kansen. De aanval is ingezet.

Het voorlopige laagtepunt werd bereikt door Paris-Match, dat op de voorpagina een foto plaatste van Zemmour op het strand, in wat lijkt op een omhelzing van een politieke medewerkster. We zullen over het persoonlijke leven van de uitdager van het bestel niet de discretie moeten verwachten die we kregen over Alexander De Croo en de Italiaanse pornoactrice.

Ook de Vlaamse pers heeft Zemmour trouwens ontdekt. De man die voorheen niet bestond voor De Standaard, kreeg zaterdag een scheldpartij van een ganse bladzijde aan zich gewijd (“haatzaaier”, “opruiende Franse intellectueel”, “extreemrechtse agitator die een bovengemiddeld aantal boeken heeft gelezen”, “operette-intellectueel” …). In deze krant, waar Béatrice Delvaux nog in mei, onder de titel “lof van de nuance”, een oproep deed tegen simplistische en polariserende uitspraken, stond op de achtergrond van het artikel een tekening van een Franse haan die de nazi-groet brengt.

Magnifieke razzia De huidige dynamiek achter de kandidatuur van Zemmour is spectaculair, geeft Le Figaro toe: “Er zijn weinig precedenten voor deze snelle opgang.” Helemaal verbazen mag hij toch niet. In mei bleek uit een peiling dat meer dan de helft van de Fransen achter de petitie van de militairen stond, gericht tegen de verwildering en wetteloosheid van Frankrijk. Bijna de helft vond ook dat het leger actie moest ondernemen, zelfs zonder opdracht van de regering. Onder de oppervlakte broeit een heel diep ongenoegen.

“C’est magnifique, mais c’est pas la guerre”, mopperde de Franse generaal Bosquet toen hij de legendarische, maar gedoemde charge van de Britse lichte cavalerie in de slag bij Balaclava (1854) zag. Velen zijn cynisch over de politieke stormloop tegen het gehele bestel door een man zonder politieke ervaring en zonder partijapparaat. Ze hebben de omwentelingen in de moderne politiek gemist. Zemmour is een toonbeeld van ernst en politieke kennis in vergelijking met de verrassingen Trump, Grillo en Zelenksi (Oekraïne). Wat achter Zemmour staat is misschien geen partij, maar wel een apparaat dat niet meer mag onderschat worden. Er lijkt ook geld te zijn.

Le Pen, Macron, Bertrand en Barnier zijn ijlings hun standpunten over migratie aan het aanscherpen.

Hoe het ook verder verloopt met de kandidatuur van Zemmour, zijn prachtige razzia heeft nu al resultaat. En de Franse verkiezingen zijn eindelijk weer interessant.

JURGEN CEDER

Actueel

7 OKTOBER 2021

Verdeeldheid binnen links en rechts door energiecrisis

DE WEEK De repatriëring in juli van zes IS-vrouwen en hun tien kinderen uit Syrië heeft minstens 1,7 miljoen euro gekost. Dat blijkt uit het antwoord van minister van Defensie Ludivine Dedonder (PS) op een parlementaire vraag van Kamerlid Theo Francken (N-VA).

© PHOTONEWS

29 SEP

2021

3

Het conflict tussen Rusland en YouTube loopt hoog op. De Russische telecomwaakhond Roskomnadzor dreigt ermee de Amerikaanse streamingdienst in het land af te sluiten. Het dreigement volgt op de schorsing van twee Duitse kanalen van de Russische staatszender Russia Today door YouTube, nadat deze desinformatie over het coronavirus verspreid zouden hebben.

Drie leden van de Moslimexecutieve hebben aan de Brusselse ondernemingsrechtbank gevraagd om een voorlopige bewindvoerder aan te stellen. De leden hopen dat de voorlopige bewindvoerder het “democratische en transparante beheer” van het college van de organisatie kan herstellen. Twaalf van de zeventien leden zouden buitenspel gezet zijn, waardoor de macht over het orgaan in handen kwam van vijf leden.

Tinne Van der Straeten (Groen) Annelies Verlinden (CD&V) en Pierre-Yves Dermagne (PS)

© SHUTTERSTOCK

Voormalig Frans president Sarkozy is door 30 SEP Nicolas de correctionele recht2 0 2 1 bank van Parijs schuldig bevonden aan illegale financiering van zijn herverkiezingscampagne in 2012 in de zogenaamde Bygmalion-affaire. Hij werd veroordeeld tot één jaar gevangenisstraf, die hij thuis met een enkelband mag uitzitten.

De Vlaamse regering en van Begroting en 01 OKT minister Financiën Matthias Die2 0 2 1 pendaele (N-VA) lieten voor het eerst op grote schaal oplijsten welke uitgaven zonder al te veel problemen geschrapt kunnen worden. De oefening is nog maar halverwege, maar er kwamen al heel wat overbodige uitgaven uit de bus.

© PHOTONEWS

De federale regering geeft Wallonië een noodlening van 1,2 miljard euro, na de overstromingen van afgelopen zomer. Daarnaast komt er ook een verlaging van het btw-tarief voor afbraak en wederopbouw tot zes procent tot eind 2022.

Volgens Vlaams minister van Energie Zuhal Demir (N-VA) schrapte het Internationaal Energieagentschap (IEA) een aanbeveling om het langer openhouden van kerncentrales mogelijk te maken, na druk van federaal minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen).

Voormalig Amerikaans president Donald Trump (Rep.) trekt naar de rechter om terug toegang te krij02 OKT gen tot zijn Twitteraccount. Hij werd op 8 januari van 2 0 2 1 het platform gegooid nadat een aantal van zijn aanhangers met geweld het Capitool, het Amerikaanse parlementsgebouw, binnendrongen.

© PHOTONEWS

De negen terreurverdachten die in Eindhoven werden opgepakt, zouden het gemunt hebben op de Nederlandse premier Mark Rutte (VVD) en Tweede Kamerleden Geert Wilders (PVV) en Thierry Baudet (FvD). De dreiging wordt zeer ernstig genomen door de Nederlandse ordediensten.

De Britse premier Boris (Con.) en zijn 03 OKT Johnson conservatieve regering 2 0 2 1 beloven klimaatactivisten die de voorbij weken voor chaos zorgden en autowegen blokkeerden, hard aan te pakken. Taaie tante Priti Patel, de minister van Binnenlandse Zaken, kondigt aan dat zij harde boetes en tot zes maanden cel kunnen krijgen.

De internetplatformen van Facebook, waaronder Fazelf, Instagram en WhatsApp, lagen maandag 04 OKT cebook bijna zes uur lang plat. Zo’n 3,5 miljard wereldwijde 2 0 2 1 gebruikers hadden geen toegang tot de bovengenoemde diensten. Volgens Facebook was de storing te wijten aan defecte configuratie-aanpassingen aan de routers.

Bijna een kwart van de Belgen wil de parlementaire democratie afschaffen en vervangen door een ander systeem. Meer dan een derde denkt dat de samenleving beter bestuurd zou worden als de macht zich in handen van één leider zou bevinden. Dat blijkt uit een enquête van de Franstalige openbare omroep RTBF.

© PHOTONEWS

Het Belgische fregat Leopold I mag niet deelnemen aan NAVO-oefening Joint Warrior. De jonge bemanning blijkt niet voldoende opgeleid te zijn en haalde de verplichte standaarden om deel te nemen niet. Binnen de marine spreekt men van een “ongeziene afgang”.

De aanpak van de gestegen energieprijzen veroorzaakt plots sterkere en duidelijkere politieke tegenstellingen en spanningen. Niet direct tussen links en rechts, maar wel binnen de rechtse en vooral linkse politieke formaties. Onder andere de Vlaamse socialisten hebben het niet begrepen op het elitaire denken van Ecolo/Groen rond een koolstofvrije samenleving.

De factuur voor de minder begoeden dreigt te groot te worden.

Politiek wordt ook in post-coronatijden bepaald door onverwachte gebeurtenissen. Iedereen wist wel dat het economisch herstel na de pandemie zou leiden tot meer vraag naar producten en diensten, met een hogere inflatie als gevolg. Maar dat er nu een kleine energiecrisis opduikt aan de vooravond van de winter was minder gepland. De uit de pan swingende elektriciteitsprijzen, net als die van gas en brandstof, hakken in op de koopkracht. En in een open, exportgerichte economie als de Vlaamse laat zich dat extra hard voelen. Onder andere door de Antwerpse haven met zijn sterke chemiecluster zijn we sterk energie-intensief of energie-afhankelijk. De hoge prijzen, een gevolg van een sterke vraag en te trage aanvoer van gas, hakken stevig in op de marges van de bedrijven.

De situatie is verre van dramatisch en zeker nog niet te vergelijken met de olieschokken van de jaren ’70 en ’80. Toen was onze economie nog meer afhankelijk van grondstoffen als olie en de oplopende prijzen verstoorden ook de arbeidsmarkt, waar veel babyboomers zich kwamen aanbieden. De bedrijven konden of wilden ze niet aanwerven omdat ze door de hoge energieprijzen hun winst, vraag en groei zagen ineenstorten. Dat is nu met de krapte op de arbeidsmarkt niet het geval. Toch is waakzaamheid geboden. Als de hoge prijzen tot in het voorjaar van 2022 blijven aanhouden, komen de marges van bedrijven toch wel langdurig onder druk. En vooral: voor veel gezinnen wordt dit een harde noot om kraken.

Het is bovendien zo dat vooral lagere inkomens afzien wanneer een hogere energiefactuur in de bus valt. Het is bekend dat die inkomens een relatief groter deel

van hun budget besteden aan energie. Zelfs in de gezinnen die genieten van het sociaal tarief.

De reden daarvoor is dat ze vaak in huizen wonen die minder goed geïsoleerd zijn. Bovendien zijn de taksen op energie voor hen verhoudingsgewijs zwaarder. Een btw van 21 procent moet iedereen uiteraard betalen, maar dat is een regressieve belasting waarbij lagere inkomens dus relatief meer moeten ophoesten. Een hogere energiefactuur voor armere gezinnen betekent dus minder koopkracht, minder consumptie en een rem op het economisch herstel.

De groenen als links-elitaire partij De energieschok beroert uiteraard de Wetstraat. Bij het afsluiten van deze rubriek was niet duidelijk welke maatregelen de federale regering zou nemen om de energiefactuur te verlichten.

Btw-verlaging? Aanpassing van de accijnzen? Nieuw sociaal tarief? Een energiecheque? De extra btw-opbrengst van de hogere prijzen terugstorten? Het lag allemaal op tafel.

Van een regering die eerder naar links overhelt, zou men denken dat een akkoord om de factuur voor de laagste inkomens te milderen snel zou worden gevonden. Niet zo. Het is zo dat de groene partijen in dit energiedossier weinig inzitten met de koopkracht van de lagere inkomens. Men zegt het niet hardop, maar Groen en Ecolo zijn van oordeel dat een lagere energiefactuur een slecht signaal is. Want het zou die inkomensgroepen ertoe aanzetten om minder aandacht te hebben voor milieuvriendelijke en koolstofarme energievormen.

Hier komen we op een tweespalt ter linkerzijde. In de Wetstraat is te horen dat Vooruit-voorzitter

Conner Rousseau een klassieke oude socialistische reflex heeft: alle aandacht voor de welvaart van de minder begoeden. En dus moet er op zeer korte termijn iets gebeuren.

Terwijl de groenen vanuit hun ideologie bijna denken aan het heropvoeden van de lagere klassen om hen ertoe aan te zetten te kiezen voor energiezuinige woningen, isolatie, warmtepompen,… Alleen kost bijvoorbeeld zo’n warmtepomp snel meer dan 10.000 euro. Veel van die milieuvriendelijke investeringen zijn ondanks subsidies - niet mogelijk voor minder begoede gezinnen.

Groen trekt zich daar als links-elitaire bobo-partij weinig van aan.

Vandaar de clash op links met Vooruit. Voor Groen is men beter in overeenstemming met superstrenge milieueisen en arm, dan het omgekeerde. Kijk naar het recente debat over de stijgende vraag naar brandhout voor kachels en pellets. Mensen maken die keuze omdat de gasfactuur te hoog is. Gaan de groenen straks druk zetten om die houtkachels te verbieden? Geen probleem voor de hoogste inkomens, wel voor wie lager in de inkomensverdeling zit.

Nog toekomst voor onze industrie?

De energiecrisis kan ook voor spanningen zorgen op rechts (of wat nog als rechts of centrumrechts wordt gezien), zij het minder uitgesproken. Moet er ook een geste gedaan worden richting industrie? Voor de groenen natuurlijk een slecht signaal, maar in de politieke wandelgangen is te horen dat er zowaar bij een partij als de Open Vld eveneens twijfel rijst. De partij van Egbert Lachaert is een D66 in Vlaanderen geworden en beschouwt de industriesectoren in Vlaanderen niet meer als prioritair. Een partij als de N-VA ziet dat anders, het Vlaams Belang ook.

Een industriële verankering is een basis van welvaart. Fabrieken leiden immers automatisch tot een groot aantal toeleveranciers en ondersteunende diensten. Bij te hoge en aanhoudende energieprijzen komen die sectoren op termijn in gevaar. Dat is een bedreiging voor de werkgelegenheid en welvaart. Het is niet overdreven om zich af te vragen of men bepaalde groeisectoren niet offert op het altaar van een utopische groene economie als ook hier geen steunmaatregelen mogelijk zijn. Vergeten we niet dat de industriebedrijven de voorbije jaren al enorm veel investeerden in vergroening. Maar voor Ecolo/Groen zal het nooit voldoende zijn. Blijkbaar stapt Open Vld steeds meer mee in dat verhaal.

4

Binnenland

7 OKTOBER 2021

GENT

Opnieuw protest tegen de kap van een Gents bosje

Na het bosje aan De Sterre, waar actievoerders in beroep gaan tegen de bouw van een studentenhome, is er nu ook protest tegen een bouwproject op Flanders Expo.

Daar moet een deel van het “Vossenbos” wijken voor zeven appartementsgebouwen.

INSTRUMENTEN VOOR INZICHT

De grond is eigendom van de stad (via het stadsontwikkelingsbedrijf Sogent). De verkaveling is al goedgekeurd. Een aantal mensen uit een nabijgelegen residentiële wijk vinden het ongehoord dat de stad toelating geeft om 5.000 vierkante meter bos om te hakken, uitgerekend op gronden waarover de stad het zelf voor het zeggen heeft. Argumenten tegen de kap van dit stukje bos (of elk ander min of meer bebost gebiedje in Gent) hebben de burgers maar over te schrijven van wat het schepencollege als uitleg geeft bij het RUPGroen. Dat RUP, net ingevoerd, zet een resem percelen om in zone voor park, bos of natuurgebied. In de toelichting staat in het lang en breed uitgelegd hoe belangrijk groen en bos wel zijn voor de Gentse stedelingen en hoe waardevol zelfs kleine stukjes groen zijn.

Het “Vossenbos” is het tweede stukje natuur dat de stad bewust niet heeft opgenomen in dit RUP en dus bewust niet beschermt omdat hen dat goed uitkomt. Het is het tweede stukje natuur waar binnenkort, dankzij de stad, bomen worden omgelegd en gebouwen worden neergepoot. Schepen De Bruycker (Vooruit) noemt dat RUP-Groen “een betonstop avant la lettre”. Alvast voor het “Sterrebos” en het “Vossenbos” telt de betonstop niet, en dat krijgt het stadsbestuur moeilijk aan de Gentenaars uitgelegd. Veel mensen aanvaarden niet dat er nog bomen worden gerooid, tenzij daar een dwingende reden voor is. Het ergert hen

vooral dat het stadsbestuur wel streng is voor anderen, maar niet voor zichzelf.

Voorlopig geen uitbreiding van de gascentrale in Gent De zes nieuwe gasturbines aan de Ringvaart in Wondelgem komen er voorlopig niet.

Een uitbreiding van de bestaande gascentrale van Luminus moest de kernuitstap helpen opvangen. Luminus had de vergunning al op zak, maar de beweging “Tegengas” tekende beroep aan. Daardoor heeft de elektriciteitsproducent beslist om niet mee te doen aan de subsidieronde van de federale overheid en zonder subsidies wordt er natuurlijk niet gebouwd. Moest de Vlaamse overheid in beroep toch een vergunning afleveren, dan kan Luminus zijn standpunt nog herzien, maar voorlopig komt de grote uitbreiding van de gascentrale er niet. Dat is niet het werk van voorstanders van kernenergie, maar van groene klimaatactivisten verenigd in “Tegengas”.

Ook hier is er een grote tegenstelling tussen wat de stad zegt te doen - het gebruik van fossiele brandstoffen afbouwen - en hoe ze handelen: de stad gaf een positief advies voor de nieuwe gasturbines. En dat kunnen heel wat Gentenaars maar matig appreciëren.

MATHILDIS

“Cargocultus”

ECONOMISCHE ZAKEN

Hoge energieprijzen leggen Belgische ziekte bloot De stijgende energieprijzen blijven voor zenuwachtigheid zorgen in de Wetstraat. De focus van de verschillende regeringen ligt nu op het vrijwaren van de koopkracht die door de oplopende facturen onder druk staat. Maar op langere termijn zijn er andere uitdagingen. De prijzen jagen de inflatie aan en dat is slecht nieuws voor de bedrijven en voor de begroting. Zeker in België.

Het was tot voor kort ondenkbaar: een N-VA-minister die pleit voor een verlaging van de btw op energie om de factuur voor de burgers te matigen. Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir deed het vorige week in het Vlaams Parlement en werd in eigen rangen niet tegengesproken. Nochtans vond de N-VA in het verleden een ingreep via de btw een slechte maatregel.

Vrees voor protesten Het bewijst dat alle politieke partijen zich momenteel zorgen maken over de oplopende energiekosten. De moeilijke aanvoer van gas, de toenemende vraag,…

Het leidt aan de vooravond van herfst en winter tot prijsstijgingen die men lange tijd niet gezien heeft. Een modaal Vlaams gezin kijkt straks tegen een elektriciteitsfactuur van 1.000 euro per jaar aan, de gasfactuur gaat richting 1.600 euro. Er zullen natuurlijk maatregelen genomen worden om die oplopende kosten te matigen.

Bijvoorbeeld door de extra btw of andere fiscale inkomsten van de factuur voor de staatskas te neutraliseren. Niet eenvoudig, noch voor de federale noch voor de regionale regeringen. Zij kunnen die fiscale inkomsten in tijden van oplopende begrotingstekorten goed gebruiken. Maar aan de andere kant is er een terechte vrees voor protesten, zoals de gele hesjes in Frankrijk in 2018-2019. Er zal dus een geste worden gedaan richting de consumenten, maar daarmee is het grootste probleem nog niet opgelost.

Stijgende inflatie

Wanneer je gedrag uit het verleden kopieert, in de hoop opnieuw de resultaten van het verleden te behalen, maar er tussen beide geen oorzakelijk verband bestaat.

Na de Tweede Wereldoorlog stelden antropologen vast dat de inboorlingen van een aantal eilanden in de Stille Oceaan primitieve landingsbanen voor vliegtuigen begonnen na te bouwen en ook regelmatig vuurbakens langs de rand ontstaken. Zelfs een kopie van een verkeerstoren en een uit hout gesneden hoofdtelefoon werden teruggevonden. Het bleek dat ze daarmee de Amerikanen probeerden terug te halen, die hun eiland hadden gebruikt als luchtmachtbasis in de oorlog tegen Japan. De militaire bevoorradingsvluchten hadden regelmatig producten en voeding meegebracht, die ook bij de lokale inwoners belandden. Met rituelen die op een religie leken, hoopten ze de cargovliegtuigen terug te lokken.

Het begrip “cargocultus” raakte in zwang nadat Nobelprijswinnaar Richard Feynman het had gebruikt om het gedrag van wetenschappers te beschrijven die oppervlakkig wel een wetenschappelijke werkwijze leken te hanteren, maar geen echt onderzoek deden.

Joe Biden en zijn hoge overheidsuitgaven Een voetballer die altijd weer de kousen aandoet waarmee hij ooit een topwedstrijd speelde, heeft een cargocultus-mentaliteit. Bij hem is zijn gedrag uiteraard gemakkelijk te herkennen als bijgeloof, maar de denkfout overkomt zelfs grote bedrijven wanneer ze de werkwijze van succesvolle concurrenten pogen over te nemen, zonder goed het oorzakelijk verband te begrijpen tussen enkele zichtbare kenmerken en het succes.

Het cargocultus-denken ziet men ook in de politiek aan het werk, wanneer sukkelende politieke partijen denken hun hoogdagen te kunnen herbeleven door weer aan te knopen bij de succesformules van voorheen, maar de tijden zijn veranderd. En misschien was de manier van werken ook toen al niet de echte reden van het succes.

Een goed voorbeeld van een cargocultus van vandaag: Joe Biden die denkt een nieuwe Franklin D. Roosevelt te kunnen worden en met hoge overheidsuitgaven de economie poogt te doen ontploffen. Hij heeft voorlopig niet meer succes dan de Melanesiërs en hun landingsbanen.

JURGEN CEDER

De hoge energieprijzen leggen een zwakheid van het Belgisch economisch bestel bloot. Een zwakheid die we bijna vergeten waren. Namelijk het systeem van automatische loonindexering, waarbij lonen en uitkeringen automatisch worden aangepast aan de stijgende levensduurte of infl atie. België is daar tamelijk uniek in en lange tijd werd dat systeem gezien als een symptoom van de Belgische economische ziekte. In andere Europese landen zijn de loonaanpassingen aan de levensduurte grotendeels het voorwerp van sociale onderhandelingen. Hier niet dus en

dat was de voorbije jaren ook geen echt probleem. Er waren door de lage infl atie weinig indexeringen.

Maar nu is de situatie met de hogere infl atie aan het veranderen. Er is sprake van een infl atie rond de 3 procent. Een rechtstreeks gevolg van de stijgende energieprijzen, die niet enkel de factuur voor gas en elektriciteit van de gezinnen doen oplopen. Ook bedrijven moeten meer betalen en dat rekenen ze dan door in hun producten en diensten. Wat de infl atie nog verder doet stijgen.

Risico op jobverlies Voor de consument is het effect aanvankelijk beperkt, aangezien de lonen tamelijk snel worden aangepast aan de stijgende levensduurte. Maar er is ook een keerzijde aan. De automatische indexering betekent dat de loonkosten voor de bedrijven hier sneller stijgen dan in de buurlanden. Dat houdt in dat de bedrijven een concurrentieel nadeel oplopen.

In werkgeverskringen wordt daarvoor gewaarschuwd: “Bij elke internationale opstoot van olie- of grondstoffenprijzen (1973, 1979, 1982, 1993, 2006-2007) komt ons land als enige direct in een loon-prijsspiraal terecht en verliezen we concurrentievermogen en marktaandelen. Dat leidt ook telkens tot omvangrijk jobverlies.

Tussen 1975 en 1984 gingen in de privésector 300.000 jobs verloren (-14 procent), tussen 1991 en 1994 nog eens 80.000 jobs (-3,5 procent).” Nu al is duidelijk dat de verwachte loonindexering voor 2021-22 van 2,8 procent niet voldoende zal zijn. We gaan richting 3,2 procent.

Ander effect is dat op de begroting.

Meer infl atie betekent ook een aanpassing van de lonen van ambtenaren en de uitkeringen. Die zullen dus sneller stijgen dan verwacht, hetgeen de begroting verder zal bezwaren. In moeilijke budgettaire tijden en met een centrumrechtse regering werd dan gekozen voor een indexsprong.

Dat is nu natuurlijk onmogelijk door de samenstelling van de Vivaldi-regering.

De daling van het begrotingstekort door de sterkere economische groei zal op die manier minder sterk zijn dan gedacht.

ANGÉLIQUE VANDERSTRAETEN

Binnenland

7 OKTOBER 2021

“Een gelegaliseerde tweedeling van de maatschappij”

5

BRUSSEL

Slechts 2 procent begeleide illegale gezinnen keert vrijwillig terug Van de 298 illegale gezinnen die in 2019 en 2020 uitgenodigd werden voor een terugkeertraject, keerden er slechts zes vrijwillig of zelfstandig terug naar hun land van herkomst. Acht werden vastgehouden in een FITT-woning. Dat blijkt uit het jaarverslag 2020 van Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ).

Ik omarm het leven met alle risico’s die kan zeggen. Zozeer blijkt macht verslaafd erbij horen. Zeker als we bang gemaakt te zijn aan macht. worden voor een virus dat relatief weinig Binnen mijn familie ben ik de enige onmensen raakt en nog minder dodelijk gevaccineerde. Het leidt tot schouderoptreft. De kans dat we allemaal doodgaan halen - verder niets. Het is ook de enige aan iets anders dan corona, is zoveel grojuiste reactie: het is mijn eigen probleem. ter. Zoals de kans dat gevaccineerden Ik ben niet meer welkom in de horeca, in het komend jaar overlijden aan iets ande bios en theaters. Zeg maar gerust: op ders dan het coronavirus, minstens net zo alle locaties die ik al anderhalf jaar geaanwezig is. Leven is het grootste risico. mist heb. Het vervelende is dat alles went, Waarom zou je je een angstpsychose aan want je gaat niet dood door niet naar laten praten voor een onzichtbare vijand een concert te gaan. Helaas, zou ik bijna die ergens buiten rondloopt? zeggen, want ik mis het uitgaan. De paar De vraag is of je je moet wapenen tepremières die ik afgelopen maand mocht gen risico’s. Ja, zoveel mogelijk, is daarop bijwonen, waren herinneringen aan hoe het logische antwoord. We dragen een het leven was. De keuze om me daarvoor gordel in het verkeer, roken wordt ontte laten testen, was precies dat: een keumoedigd en in Nederland worden vrouze. Van de restaurants die ik de afgelopen wen om de zoveel jaar onderworpen aan maanden bezocht heb, heb ik intens geonderzoeken op het gebied van borst- en noten. Het was bijna emotioneel om alles baarmoederhalskanker. Bovendien is het wat zo normaal was, opnieuw te mogen je eigen probleem, niet dat beleven. Reizen naar het van de ander, zou je kunbuitenland doe ik al andernen zeggen. Door je niet te half jaar niet en ja, ook daar vaccineren, ben je een geheb ik het moeilijk mee.

Leven is het vaar voor de ander, is ons grootste risico Schizofrene situatie wijsgemaakt. Dat is slechts gedeeltelijk waar: de geMaar laten we eerlijk zijn: vaccineerde vormt ook nog volksstammen komen niet steeds een risico voor de verder dan de camping binnen de landsander. De gevaccineerde hoeft zich niet grenzen. Eerste wereldproblemen afgezet eens te laten testen en kan het virus bij tegen iets veel groters: een gelegaliseerzich dragen én overdragen zonder het te de tweedeling van de maatschappij. Ik merken. Hoezo is de ongevaccineerde weiger daaraan mee te werken. Niet omdan de paria in plaats van de gevaccidat ik vaccins wantrouw, maar omdat ik neerde? Omdat hij minder besmettelijk wil meemaken hoe slecht wij mensen zijn. is? Het zal.

Hoe makkelijk het voor de ander zal blijMacht blijkt verslavend ken om uit te sluiten omdat de overheid dat beveelt. Want zolang niemand mij duiVergeleken met vorig jaar ben ik ook delijk kan maken waarom het een gevaar minder besmettelijk: als ik toen niet beis dat ik wél een winkel in mag zonder smet raakte terwijl Corona overal heerste, vaccinatie, maar dat ik niet het restaurant is de kans om nu alsnog besmet te raken, of café in diezelfde winkel mag bezoeken, miniem. Ik weiger mezelf aan te laten prawil ik deze schizofrenie meemaken en ten dat ik het gevaar voor de samenleving hierover schrijven. Het grootste gevaar ben. Tel daarbij op dat de maatregelen voor onze vrijheid is een overheid die, in die vanaf het begin getroffen zijn, kranksamenspraak met onze media, ons vertelt zinnig zijn en de go- en no-go-area’s voor waar we bang voor moeten gevaccineerden en/of ongevaccineerden zijn en dat alles goedkomt. hilarisch. Dan kun je niet anders dan beMits we gehoorzamen. sluiten dat het hier eerder gaat om een experiment dat één ding blootlegt: macht schakelt het logisch denkvermogen van politici uit. Bovendien een experiment EBRU UMAR met een looptijd waar niemand iets over Twitter schikt geeft Faceboo zich naark verwijde Turkse rt pagina Frans ” dorpje “censuurwet Bitche Net als Facebook en YouTube eerder, heeft

Twitter verwijderde tweets die kritisch waren voor het BETAALDE ADVERTENTIE coronabeleid Terwijl de coronacrisis in India een dramatisch omvang aanneemt, woedt er een discussie over censuur op sociale media.

eennoordoosdat het het nu ook Twitter aangekondigd Facebook heeft de pagina van in Turkije. zal aanduidenvan vertegenwoordiger zijn site verwijtelijk Frans dorpje Bitche schikt zich zo naar een De microblogsite derd, zonder een duidelijke reden. controversiële wet waarmee ze door de 13 april 2021 overheid verplicht kan worden berichten

zwarte pieten Het verwijderen van foto’s van en beroeren. op Facebook blijft de gemoeder helpers Nadat eerder alle foto’s van pikzwarte d worden van de Sint moesten verwijder chem, van de pagina van Scherpenheuvel-Zi en Glabbeek van krijgen nu ook de pagina’s ge’ te Tielt-Win van ‘Ge zijt eis eenzelfde met maken sociaal netwerk. van het

book test in waarschuwing de Verenigde Staten een sfunctie om extremistisch gedachtegoed op te sporen.

3 juli 2021

Net als Facebook en YouTube eerder, heeft nu ook Twitter aangekondigd dat het een vertegenwoo

zal aanduiden in Turkij rdiger e. geeft De microblogsite schikt schikt Twitter zich zo naar een controversiële wet waarmee ze door de overheid verplic Turkse ht kan worden berich naar zich te verwij ten deren. “censuurwet”

Download onze APP

Facebook verwijdert post Van Grieken

Facebook tes t pop-up in VS die gebruike rs vraagt of een vrien d ‘ee extremist wo n rdt’ Face

Twitter schikt zich naar Turkse “censuurwet”

20 maart 2021 Net als Facebook en YouTube eerder, heeft nu ook Twitter aangekondigd dat het een vertegenwoordiger zal aanduiden in Turkije.

De microblogsite schikt zich zo naar een controversiële wet waarmee ze door de overheid verplicht kan worden berichten te verwijderen.

20 maart 2021

Twitter schikt zich naar Turkse g nsu Voorlopi“ce urwet” Net als Facebook en YouTube eerder, heeft krijgt Trump zijn nu ook Twitter aangek Facebook ondigd dat het een t oun acc verteg enwoordiger zal aandu Facebookiden in Turkije. De microblogsi pleegde nog te schikt zich zo naar een ug controv ter t ersiële wet waarme nie verplich t kan worden berichte e ze door de overheid nooit zo veel terech jaar dit n te verwijderen. censuur in januari van Donald Trump is

YouTube verwijdert recordaantal video’s

kwartaal van YouTube heeft in het tweede van zijn 2020 ruim 11,4 miljoen video’s platform verwijderd.

23 oktober 2020

20 maart 2021 Facebook censureer

de nooit eerder zo veel Belgische inhoud omdat die illegaal zou zijn. De internetreus deed dat de voorbije vier jaar 716 keer, met een recordaan tal gevallen vorig jaar.

23 juni 2021

© SHUTTERSTOCK

Sinds een paar dagen ben ik als ongevaccineerde een paria in Nederland. De tweedeling in de maatschappij is gelegaliseerd: opeens ben ik niet meer welkom op plekken waar anderen dat wel zijn. Opeens ben ik een ‘gevaar’ voor de samenleving, want niet gevaccineerd. Ik zou een ander kunnen besmetten. Dan moet ik wel eerst zelf besmet raken met een virus waar ik vorig jaar, toen het virus heerste en we met z’n allen een gruweldood voorgeschoteld kregen, niet aan ten prooi ben gevallen. De gruweldood bleef trouwens ook uit.

De huidige regering en staatssecretaris voor Asiel en Migratie Sammy Mahdi (CD&V) willen meer werk maken van vrijwillige terugkeer van illegale immigranten. Zo worden illegale gezinnen met minderjarige kinderen bijvoorbeeld begeleid in het kader van een terugkeertraject.

De afgelopen twee jaar leidde die begeleiding slechts in een miniem aantal gevallen tot de terugkeer van de betrokkenen.

Dat blijkt uit cijfers van Dienst Vreemdelingenzaken.

In 2019 werden 148 gezinnen uitgenodigd voor begeleiding met het oog op vrij-

willige terugkeer. Van hen daagden er 85 op, ruim de helft van de uitgenodigde gezinnen. Slechts één gezin keerde zelfstandig terug. Drie gezinnen keerden vrijwillig terug. Vijf gezinnen werden vastgehouden in een FITT-woning (open terugkeerwoning), met het oog op een gedwongen verwijdering.

In 2020 werden 150 gezinnen uitgenodigd, waarvan er 100 kwamen opdagen.

Eén gezin vertrok zelfstandig en één vrijwillig. Drie gezinnen werden vastgehouden in een FITT-woning.

PVB

WOKE VAN DE WEEK Iedere week selecteren we de meest opvallende uitingen van woke gedachtegoed in deze contreien

“Whiteness” van studenten en professoren een probleem

De Belgische universiteiten moeten diverser, minder koloniaal en vooral minder wit worden. Dat staat in een rapport waarover De Morgen vorige week berichtte.

Pikzwarte pieten ook niet welkom op de Facebookpagi na’s van Glabbeek en Tie ltWinge Het verwijderen van foto’s van zwarte pieten op Facebook blijft de gemoederen beroer en.

Nadat eerder alle foto’s

van pikzwarte helpers

van

Twitter schikt geeft zich naar Turkse ‘Facebooks Hoog“censuurwet” gerechtshof ’ beslist: Net als Facebook en YouTube eerder, heeft Zwarte Piet is raciaal nu ook Twitter aangekondigd dat het een vertegenwoordiger zal aanduiden in Turkije. stereotype en wordt De microblogsite schikt zich zo naar een wet waarmee ze door de terecht geweerdcontroversiële van verplicht kan worden berichten overheid te verwijderen.

Facebook 20 maart 2021

Het weren van beelden van Zwarte Piet past in het beleid van Facebook om racistische blackface-stereotypen op zijn platforms tegen te gaan. Dat oordeelt een externe

Twitter schrapt ‘blauwe vinkjes’ van Vlaams Belang

raad bij wie gebruikers en Facebook zelf kunnen

toetsen

Het officiële partijaccount van Vlaam s Belang en het account van partijv oorzitter Tom Van Grieken zijn niet langer verified op Twitter.

16 november 2017

Naar aanleiding van de Amerikaanse Black Lives Matter-protesten en de antikoloniale naweeën die deze in België teweeg brachten, hebben de Vlaamse Interuniversitaire Raad (VLIR) en de Franstalige rectorenraad (CRef) een werkgroep ‘koloniaal verleden’ opgericht. Die werkgroep kwam met een rapport, gericht aan de rectoren van de Belgische universiteiten, met daarin een heleboel aanbevelingen om de universiteiten diverser en minder koloniaal te maken.

Die diversiteit heeft in de praktijk niets of weinig met de diversiteit van opinies te maken, maar slaat vooral op het te ‘witte’ karakter van de Belgische universiteiten.

Zo beveelt het rapport aan om onderzoek te doen naar de “whiteness” van de studenten- en professorenpopulatie. Er moet ook onderzoek komen naar “impliciet en systemisch racisme” dat in de universiteiten ingebakken zou zitten en “inclusie” moet op alle niveaus worden nagestreefd. Zo wordt het idee geopperd van een rector, vicerector of decaan van Congolese origine.

Daarbij aansluitend, en verwijzend naar de naam van de werkgroep, moeten de universiteiten werk maken van ‘dekolonisering’. “Die term betekent afstand nemen van bepaalde denkpatronen die hun oorsprong hebben in het kolonialisme”, zegt voorzitter van de werkgroep Idesbald Goddeeris (KU Leuven) in De Morgen. Hij haalt het voorbeeld aan van tal van wetenschappen die hun oorsprong vonden in de koloniale tijd, of wetenschappen die geïnstrumentaliseerd werden om het koloniale project te ondersteunen.

PIETER VAN BERKEL

Politiek NIEUWS UIT DE WETSTRAAT

Een jaar Vivaldi

7 OKTOBER 2021 © PHOTONEWS

6

Peter De Roover (N-VA) richtte donderdag het woord tot premier Alexander De Croo met de vaststelling dat geen enkele spreker voor hem de eerste minister had gefeliciteerd met de eerste verjaardag van zijn regering. Op zijn gekende cynische wijze hekelde hij deze gebeurtenis. Zo vroeg hij zich af of het ene kaarsje op de taart werd aangestoken met een gasbrander door minister van Energie Van der Straeten en of er iemand bij het blazen misschien toch in de taart gespuwd had.

Ook stelde hij dat naar zijn aanvoelen de regering eerder leek op een zwalpend schip met matrozen die wild heen en weer lopen op het dek.

Zijn vraag was dan ook wanneer hij - de premier - het roer in handen zal gaan nemen. De Croo stelde het voor alsof we in de beste der werelden leven en antwoordde met een stalen gezicht hoe goed zijn ploeg de coronacrisis had aangepakt, hoe het economisch herstel werd geregeld en hoe binnenkort een begrotingsakkoord zal gemaakt worden.

Dedonder en Vivaldi niet geïnteresseerd Eind 2020 werd er een softwarepakket-op-maat aangekocht en geïnstalleerd door Defensie. Sindsdien volgt echter het ene probleem het andere op bij het berekenen van de vergoedingen (prestatiepremies, weekendvergoedingen, fietsvergoedingen, etc..) en verlof- en recuperatiedagen, wat leidt tot laattijdige betalingen. Bij Defensie smeken de militairen al lang om dit probleem fundamenteel op te lossen, maar er beweegt zo goed als niks, ondanks alle beloftes van minister Dedonder, die elke keer weer laat blijken dat het haar eigenlijk niet interesseert.

De militairen zijn dan ook razend. Het ging zelfs zo ver dat de militaire vakbonden ACMP en VSOA-Defensie in april naar de rechtbank zijn getrokken en Defensie officieel in gebreke is gesteld. Donderdag diende Annick Ponthier (VB) dan ook een motie van aanbeveling in waarin zij de regering opriep om eindelijk deze onwaarschijnlijke toestanden uit de wereld te helpen. Zij kreeg hierbij volmondig de steun van Theo Francken (N-VA): “Alle hulde aan mevrouw Ponthier, die dit dossier al maanden aankaart in commissie, en terecht.” Maar bij die steun bleef het dan ook, want de Vivaldi-meerderheid stemde de motie zonder verpinken weg. De motivatie van de militairen, die al zo onder druk staan door besparingen en het niet kunnen opvullen van de openstaande jobs, zit al ver onder het vriespunt.

Gaten in het geheugen De discussie over de stilaan torenhoge energiefactuur laait meer dan ooit op. Het is duidelijk dat de politieke meerderheid er erg mee in haar maag zit dat ook haar kiezers het stilaan niet meer pikken dat zij elke maand steeds dieper in de buidel moeten tasten om hun rekeningen betaald te krijgen. Dus komt de regering af met sociale tarieven, het verschuiven van belastingen naar accijnzen en het verre toekomstbeeld dat het ooit wel weer zal beteren als we van de kernenergie af zijn en zullen werken met ‘natuurlijke’ energie. Terwijl iedereen beseft dat de middenklasse er eigenlijk altijd wel voor zal opdraaien. Een middenklasse die minister van Energie Van der Straeten onredelijk en veralgemenend classificeert als ‘verwarmde zwembadbezitters’. Hoe dan ook, het voorstel om de BTW op energie te laten dalen van 21 naar 6 procent krijgt van Vivaldi geen groen licht. In de Kamer wordt er dan ook wel eens herinnerd aan de tijd dat groenen en socialisten haast hartstochtelijk pleitten voor die verlaging. Onder Di Rupo werd die zelfs een tijdje ingevoerd. En nog bij de jongste verkiezingen was het een breekpunt voor de Vlaamse socialisten om toe te treden tot een regering. In de Kamer zwijgen ze nu allen als vermoord en vertonen de geheugens blinde vlekken. En dramt Tinne Van der Straeten als een volleerde groene dogmatica tegen beter weten in gewoon door.

Debat in onbruik In de commissie voor Gezondheid en Gelijke Kansen kwam staatssecretaris Sarah Schlitz nog eens onder vuur te liggen naar aanleiding van haar deelname begin september aan een mars waarop mannen niet toegelaten waren. Er was een aantal weken geleden al wat over te doen geweest in de media, maar nu kwam eindelijk het parlement zelf aan de beurt. Opnieuw waren de commentaren van Valerie Van Peel (N-VA) en Steven Creyelman (VB) niet mals, maar ook vanuit de MR en de Open Vld klonken kritische geluiden. Tot een fundamenteel debat kwam het eens te meer niet. Dat is iets dat al lang in onbruik is geraakt in de Kamer.

Ieder zegt het zijne en dat is het. Schlitz las aldus haar voorgekauwd antwoord over gendergelijkheid en haar eigen grote gelijk af.

A��x�n��� D� Cro� ��l�� �e��ra�� ��l� vo�� W��l����

En wat als Éric Zemmour de presidentsverkiezingen wint?

De linkse media zitten behoorlijk verveeld met de aandacht die Éric Zemmour de laatste tijd krijgt. Het is nog steeds afwachten of hij zich effectief kandidaat zal stellen, maar in sommige peilingen haalt hij ondertussen al 13 tot 14 procent. Maar wat zouden de gevolgen voor de Belgische politiek zijn als hij zich niet alleen kandidaat zou stellen, maar ook de verkiezingen zou winnen?

“Als je wint, heb je vrienden”, zo zongen Brood en Vrienten in 1984. Toen het Front National in Frankrijk doorbrak, duurde het niet lang of er werd in Franstalig België ook een Front National opgericht. Het logo was zelfs identiek aan dat van de Franse partij, maar dan met de Belgische kleuren.

Bundeling van Franstalig rechts Slaagt Éric Zemmour erin verkozen te raken als Frans president, valt te verwachten dat er minstens een poging tot herverkaveling van het rechtse politieke landschap in Frankrijk ondernomen zal worden. Zo’n herverkaveling zou uiteraard ook gevolgen hebben voor het politieke veld in Franstalig België.

In Franstalig België is er potentieel voor een partij rechts van de MR. Bij de laatste regionale verkiezingen haalden de Parti Populaire, de Listes Destexhe, Nation, Agir en La Droite samen 6,2 procent van de stemmen. De grootste van hen, de Parti Populaire, haalde 3,7 procent van de stemmen, maar ontbond zich vlak na de laatste verkiezingen.

Enkele leden van de PP stichtten dan maar samen met La Droite de nieuwe partij Droite Populaire, en zochten verder ook toenadering tot de Listes Destexhe. Die laatste herdoopte zich dan weer tot Les Libéraux Démocrates nadat Alain Destexhe de partij had verlaten, en lijdt sindsdien een wat zieltogend bestaan. Van een echte bundeling op rechts is er voorlopig dus geen sprake. Opiniepeilingen in Wallonië tonen ondertussen een redelijk stabiel aandeel van een kleine tien procent “anderen”, wat doet vermoeden dat het aantal kiezers rechts van

de MR stabiel blijft, pakweg vijf tot zes procent dus.

Bedreiging voor MR of PTB? Maar er is natuurlijk meer. Eén ding is dat een “zemmouristische” beweging in Franstalig België toch tot een bundeling van krachten zou kunnen inspireren, een andere is welke bedreiging zo’n beweging voor de andere politieke partijen zou kunnen betekenen.

Wallonië is zonder twijfel een rood gewest, maar hoeveel van de kiezers van PTB zijn werkelijk communistisch ingesteld, en hoeveel van hen stemmen eigenlijk alleen maar tegen “het systeem”? Het is mogelijk dat hier een zeker potentieel zit voor een alternatieve protestpartij met genoeg geloofwaardigheid om te kunnen wegen op de politiek. Een procentje of misschien zelfs twee zijn voldoende om een nieuwe partij veilig boven de kiesdrempel te brengen.

Maar misschien is het toch vooral de MR die zich zorgen zou moeten maken. Listes Destexhes vormde een bedreiging voor de rechterflank van die partij, maar bleef uiteindelijk steken op slechts anderhalve procent van de stemmen. Dat de lijst toch vooral als een eenmanspartij overkwam, bovendien geïnspireerd door de Vlaamse N-VA, zal haar niet vooruit geholpen hebben. Maar stel je eens een gelijkaardig initiatief voor, maar dan gespiegeld aan een beweging rond een zittende Franse president.

Georges-Louis Bouchez kan maar beter hard duimen voor Emmanuel Macron.

FILIP VAN LAENEN

Politiek

7 OKTOBER 2021

© PHOTONEWS

Karel Pinxten

CITAAT VAN DE WEEK

Het Europees Hof van Justitie was ongenadig voor de baron die zich tegoed deed aan geld van de Europese Rekenkamer, zijn werkgever. Niet alleen is zijn politieke carrière nu definitief voorbij, maar hij mag ook een deel van zijn pensioen vergeten.

Volgens een Europese fraudedienst had hij zo’n 570.000 euro ‘scheefgeslagen’, zoals dat in de volksmond heet.

Deontologische fouten, belangenvermenging, gesjoemel,…

Karel Pinxten (69) liep zichzelf als gefrustreerde politicus normenloos en door iedereen verlaten te pletter.

De eenvoudige boerenzoon die onder de vleugels van zijn naamgenoot en heeroom-kanunnik én professor in Leuven zelf ook economie gaat studeren, kan na zijn studies vooruitblikken op een mooie carrière. Hij wordt op 25-jarige leeftijd in 1977 al onderzoeksassistent aan de KUL en kort nadien auditeur (1980-1994) bij het Belgische Rekenhof, de instelling die de centen van al onze instellingen controleert. In die periode gaat het allemaal heel snel: kabinetsadviseur (1984-1989) van Martens, Eyskens en Maystadt, maar ook burgemeester van Overpelt (1983-2006). Tussen 1989 en 2018 was hij ook achtereenvolgens Europees Parlementslid, Kamerlid, minister van Defensie, minister van Landbouw en uiteindelijk lid van de Europese Rekenkamer. Hij behoorde tot de gouden CVP/CD&V-generatie waarvoor de bomen tot in de hemel groeiden.

Dehaene laat hem vallen Hoewel hij in 1994 minister van Defensie werd in de eerste regering-Dehaene - in opvolging van Leo Delcroix, die weg moest omdat hij in het zwart aan zijn villa liet werken - en minister van Landbouw in 1995 in de tweede regering-Dehaene, dwong deze hem in 1999 na het uitbreken van de dioxinecrisis (vergiftiging van veevoeders) om af te treden. Hij zou te laat en niet efficiënt zijn opgetreden. Hoewel zijn naam door de parlementaire “dioxinecommissie” werd gezuiverd, bleef hij voor veel CVP’ers de man die voor de electorale nederlaag en de exit naar de oppositiebanken in 1999 verantwoordelijk was. Hij wilde echter eerherstel en ooit weer een ministerportefeuille, maar met Dehaene kwam het nooit meer goed. Een en ander zou zelfs nooit zijn uitgepraat, met als gevolg een opstapeling van rancunes en wrok.

Velen keken hem met de nek aan.

Herman Brusselmans

“My name is Bond, nigga motherfucker James Bond” Schrijver Herman Brusselmans heeft voor ophef gezorgd tijdens de literaire marathon in Rotterdam. Tijdens zijn toespraak speculeerde hij over de mogelijke opvolger van James Bond, die wat hem betreft een zwarte, lesbische en zwaarlijvige vrouw mag zijn. Toen hij daarop “My name is Bond, nigga motherfucker James Bond” zei, verlieten twee feministische Nederlandse schrijfsters uit protest de zaal.

BRUSSEL

Structurele discriminatie van Brusselse Vlamingen botst op muur van onverschilligheid In de Commissie Gezondheid en Bijstand aan Personen ondervroeg Brussels Parlementslid Gilles Verstraeten (N-VA) Brussels minister Alain Maron (Ecolo) over de flagrante schending van de taalwetgeving. De taalwetgeving staat immers garant voor de tweetalige dienstverlening in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. “Maar dit dossier interesseert de regering niet, zeker niet Nederlandstalig Gezondheidsminister Elke Van den Brandt, die zelfs niet de moeite doet om mijn vragen hierover te beantwoorden”, aldus Gilles Verstraeten.

In 1999 neemt de VLD van de voluntaristische Verhofstadt het federale roer over, samen met rood en groen. Pleidooien voor een “nieuwe politieke cultuur” doen hun intrede, de zogenaamde “Burgermanifesten” ademen fris en een paars-groene hemel op aarde lijkt er aan te komen. De ontnuchtering zal pas later komen, maar ondertussen is de lokgroep groot en tal van politici uit de tanende Volksunie en de geslagen CVP steken over naar de partij van Verhofstadt. Zo ook federaal parlementslid Karel Pinxten. Het legt hem geen windeieren, want voor Verhofstadt is alles goed om de macht van de CVP/CD&V te breken.

En wie daar zijn steentje toe bijdraagt, krijgt meer dan een knipoogje.

Zo draagt de tweede regering-Verhofstadt Karel Pinxten in 2006 voor als lid van de Europese Rekenkamer. De dan 54-jarige politicus krijgt daarmee perspectief op een lange lucratieve ‘uitloopbaan’, volledig buiten beeld. Een netto-maandloon van 17.000 euro plus extra’s is immers niet niks. Hij legt dan ook al zijn politieke functies neer, maar blijft wel lid van het Open Vld-partijbestuur. In 2012 wordt dat mandaat nog eens verlengd door de regering-Leterme, waar zijn partij ook deel van uitmaakt. Ondertussen krijgt hij in 2015 van de koning nog de persoonlijke titel van baron, waarmee hij toetreedt tot de erfelijke adel. Het kon allemaal niet op en hij leefde als een onaantastbare.

Maar zelfs dat heeft zijn grenzen, zeker als dat iets te expliciet de spuigaten uitloopt. In 2017 wordt hij nog wel voorgedragen voor een derde termijn, maar toen liep er al een onderzoek tegen hem door het Europees Bureau voor Fraudebestrijding. Het Europees Parlement keurt zijn kandidatuur dus af. Hij is boos, maar zal toch door de mand vallen.

Het onderzoek was niet min: luxe- en privéreizen, deelname aan jachtpartijen en bezoeken aan Bourgondische wijngaarden, het gebruik van tankkaarten… - allemaal ingediend als dienstuitgaven - werden toch even tegen het licht gehouden. En zo kwam de zaak uiteindelijk bij het Europees Hof van Justitie terecht, dat tot de conclusie kwam dat Pinxten herhaaldelijk de regels heeft overtreden, heel veel zaken probeerde te verbergen en zich persoonlijk verrijkt heeft. Het verdict was dan ook dat hij twee derde van zijn pensioen als auditeur bij de Europese Rekenkamer, of net geen 6.000 euro netto per maand, verliest, waardoor hij nog zo’n slordige 3.000 euro overhoudt.

Let wel: daar komen - los daarvan - nog meer dan fraaie pensioenrechten bij van zijn 23 jaar burgemeesterschap, zijn 19 jaar als parlementslid en 6 jaar als minister. Hij zal dus niet tot de bedelstaf teruggebracht worden, maar er zijn wel leukere omstandigheden om je carrière in te eindigen. “Als niet komt tot iet, dan kent iet zichzelve niet”, zegt het spreekwoord.

Het is perfect van toepassing op oud-Open Vld-parvenu Karel Pinxten. “Oud-”, jawel, want na het uitbarsten van de affaire-Kaouakibi - aanvankelijk ook lid van Open Vld - was het partijlidmaatschap ook voor hem onhoudbaar geworden.

© PHOTONEWS

Parvenu

Gilles Verstraeten

© PHOTONEWS

De lokroep van Verhofstadt

Uit het verslag van 2020 van de Brusselse vicegouverneur - die belast is met het toezicht op de naleving van de taalwetgeving door de lokale besturen - blijkt dat nooit eerder zo veel schorsingsbesluiten werden uitgevaardigd tegen aanwervingen die in strijd zijn met de taalwetgeving. In 2020 schorste de vicegouverneur 1.867 aanwervingen bij de Brusselse gemeentes en OCMW’s. De situatie is zo erg dat slechts 5 procent van de contractuele aanstellingen bij de OCMW’s aan de taalwetgeving voldeden. Intussen gaat het in Brussel van kwaad naar erger. Amper 15,4 procent van de contractuele aanwervingen in het Brussels gewest voldoen aan de bestuurstaalwetgeving. Zowat 63 procent van deze aanwervingen werd geschorst, terwijl 21 procent werd getolereerd omwille van kortlopende contracten.

sprake. “Dat laatste bevestigde minister Maron vandaag in commissie met de glimlach. Taaldiscriminatie krijgt geen enkele aandacht van deze regering die nochtans de mond vol heeft van de bestrijding van discriminatie.”

Volgens Gilles Vanderstraeten leidt dit in o.a. de zorgsector tot schrijnende situaties: “Nederlandstaligen durven soms geen ambulance meer te bellen uit angst in een Franstalig ziekenhuis te belanden en daar min of meer aan hun lot te worden overgelaten. Terwijl, laat ons wel wezen, we het in Brussel nog altijd over vele tienduizenden Nederlandstaligen hebben”, laat hij in Doorbraak optekenen. “Ik hoor iemand als Pascal Smet (One Brussels/Vooruit) graag pleiten voor meertaligheid en voor Pools of Turks aan de loketten, maar van de Nederlandstaligen ligt hij blijkbaar iets minder wakker.”

Taalwetgeving vormt geen prioriteit Zelfs Sven Gatz (Open Vld), minister van Meertaligheid in de Brusselse regering, maakt van de naleving van de taalwetgeving geen prioriteit. “Ik heb ooit aan Sven Gatz gevraagd of het rapport van de vicegouverneur tijdens een zitting van de Brusselse regering ter sprake komt. Ik kreeg geen reactie… In onze resolutie staat dat het taalrapport op zijn minst binnen de Brusselse regering wordt besproken en dat er verslag aan het parlement wordt uitgebracht. We willen ook dat er aan een masterplan wordt © PHOTONEWS

IN DE KIJKER

7

Schrijnende situaties “Sommige lokale gemeenten weigeren ondanks herhaald aandringen om de vicegouverneur op de hoogte te houden van de benoemingen, ook wat betreft de verplichte pariteit Nederlands-Frans op leidinggevend niveau”, vult Gilles Verstraeten aan.

Eens de vicegouverneur de schorsingsbeslissing heeft genomen, is het aan de Brusselse Hoofdstedelijke regering om de aanwerving te vernietigen, wat evenwel nooit gebeurt. Hoewel de Brusselse regering twee Nederlandstalige ministers en een staatssecretaris telt, komt het rapport niet eens ter

Alain Maron

gewerkt om de tweetaligheid op alle Brusselse niveaus te versterken”, zei Brussels parlementslid Cieltje Van Achter (N-VA) bij Doorbraak.

Door hun houding werken les flamands de service de discriminatie van de Nederlandstaligen in Brussel in de hand en bombarderen hen de facto tot tweederangsburgers.

Het toppunt van cynisme vormt ongetwijfeld Sarah Schlitz, die - als staatssecretaris voor Gendergelijkheid, Gelijke Kansen en Diversiteit - haar beleidsverklaring volledig in het Frans aflegde. De extreemlinkse woke-activiste ageert tegen de discriminatie van allochtonen, maar voor de Nederlandstaligen haalt ze haar neus op. “Ze is eerder een staatsecretaris van Ongelijke Kansen”, liet Valerie Van Peel (NVA) zich recent ontvallen.

De Franstaligen blijven maar beweren dat ze geen geschikte tweetalige kandidaten vinden, wat erg te betwijfelen valt. Het Nederlandstalig secundair onderwijs in Brussel trekt ongeveer 20 procent van de leerlingen aan. Intussen spreken steeds meer mensen in Brussel Nederlands. De weigering en de onwil van de Franstaligen om Nederlands te spreken hebben vooral met een misplaatst superioriteitsgevoel te maken.

Gatz op dezelfde golflengte als DéFi Toen een benadeelde weggebruiker zich op de sociale media beklaagde dat hij door Brusselse agenten werd aangesproken die geen woord Nederlands spraken, werd hij door Sven Gatz (ex-Volksunie) op de vingers getikt met de boodschap: “Deze stad past zich niet aan jou aan.” Agenten moeten zich niet meer aan jou aanpassen.

Omgekeerd wel. Kan u zich inbeelden welke golf van verontwaardiging er door de media zou rollen indien een Vlaamse politicus in een faciliteitengemeente zoiets zou beweren. Nu dreigt er haast een regeringscrisis als Franstaligen een aanvraag moeten indienen om hun papieren in het Frans te krijgen.

Volgens de minister van Meertaligheid is de taalwetgeving aan modernisering toe en past dit niet meer in een kosmopolitische stad die Brussel is. Daarmee zit hij perfect op dezelfde golflengte als DéFi. Het niet naleven van de taalwetgeving in Brussel getuigt van een structurele discriminatie, die in Brussel wordt gedoogd en in Vlaanderen op grote onverschilligheid botst. Het wordt stilaan tijd dat de Vlaamse partijen zich over Brussel beraden.

JULIEN BORREMANS

8

Interview

7 OKTOBER 2021

DAAN ANNEMANS Van 4 tot 10 oktober loopt de actie “Scrollstop”, een initiatief van het pas opgerichte bedrijfje Altruïs.

De bedoeling is eenvoudig: laat gedurende een week je sociale media even links liggen. “Onderzoek heeft al uitgewezen dat wie gedurende 4 maanden zijn Facebook niet gebruikt, een verhoogd subjectief welzijn ervaart”, vertelt initiatiefnemer Daan Annemans (28).

“Als je niet betaalt voor een product, dan ben je zelf het product” nder een appelboom vind je geen peren en dat is in het geval van Daan Annemans niet anders. Daan is de zoon van gezondheidseconoom Lieven Annemans.

Helemaal in de voetsporen van pa treedt hij niet, maar met zijn nieuwe bedrijfje Altruïs gaat hij toch een klein beetje dezelfde richting uit. “Ik schreef tijdens mijn studies een thesis over altruïsme”, vertelt Daan. “Op basis van die thesis ben ik een onderzoek gestart naar de filosofie van de hedendaagse technologie. Samen met twee vrienden van de humaniora heb ik een bedrijf opgestart met een duidelijk uitgangspunt: we willen een gezondere relatie met technologie creëren in de samenleving. We beschikken over de nodige skills om daar wat aan te doen.”

DAAN ANNEMANS Geboren: Vilvoorde, 20 juni 1993 Opleiding: Design-Beeldende vorming aan Sint-Lukas, specialisatie Digitale Studio Schakelprogramma master filosofie aan VUB Brussel

Uw bedrijf wil, met andere woorden, een menselijker en socialer gebruik van sociale media promoten. Hoe ziet uw verdienmodel er uit?

“Daarvoor moeten we anderhalf jaar terug in de tijd, want het verdienmodel is intussen gewijzigd. We zijn gestart vanuit het idee dat je technologie niet alleen rationeel, maar ook instrumenteel kan bekijken. Langs de ene kant moet onze relatie met technologie verbeteren, langs de andere kant moeten ook de devices en websites zelf worden verbeterd. Wij zijn gestart met websites te maken waarbij de focus lag op mensvriendelijkheid en ecologie. Met onze opdrachtgevers zaten we dan rond de tafel en onderzochten we hoe we bepaalde gebruiken die de mensen kunnen misleiden, kunnen wegwerken.

Het was ethisch verantwoord webdesign dus. Ons verdienmodel was heel simpel: de klant vertelde ons welke website hij wou en wij gingen aan de slag, met in het achterhoofd onze kennis over het maken van ecologische en aangenamere websites. En de klant betaalt voor onze tijd en de diensten die we leverden.”

Waarom starten jullie nu een actie om mensen te motiveren hun sociale media een weekje af te bouwen?

“Naast het maken van websites willen we ook meer impact hebben. We beschikken over de juiste vaardigheden om campag-

SOCIALE MEDIA ZIJN ECHTE MANIPULATIEMACHINES

nes te lanceren. Vorig jaar hebben we bij Design For Impact, een masterclass aan Sint-Lukas in Gent, ons project Scrollstop ingediend. We willen met dat project jongeren bewuster leren omgaan met sociale media. En bij dat project hoorde ook een challenge: we willen zo veel mogelijk mensen een week pauze laten nemen op sociale media. Op die manier kunnen Facebook- en Instagram-gebruikers alles eens vanop een afstand bekijken. We zijn er dus al lange tijd mee bezig. Dankzij de hulp van de studenten bij Design For Impact hebben we een mooie campagne op poten gezet. Onze campagne loopt van 4 tot 10 oktober, binnen de tiendaagse van de geestelijke gezondheid. Op 10 oktober is het namelijk werelddag voor de geestelijke gezondheid. Dat is natuurlijk hyperrelevant als we spreken over de impact van sociale media, waar hyperconnectiviteit meer en meer een probleem wordt.”

Waarom moeten we volgens u een week afscheid nemen van onze sociale media?

“Het is niet de bedoeling dat we mensen gaan verbieden om te bellen of te sms’en. Nee, we willen vooral dat mensen het even afleren om constant op dat scherm te scrollen. De nadelige impact van sociale media is namelijk vrij groot.

De kern van het probleem is het bedrijfsmodel van die Big Tech-bedrijven.

Als gebruiker hoef je niet te betalen voor een account. Dat is gratis. Het bedrijfsmodel van sociale media is dat zij vervolgens uw data gaan gebruiken om aan hun klanten aan te bieden. Als klanten van bijvoorbeeld Facebook een bepaalde gedragsverandering willen doorvoeren bij gebruikers van Facebook, dan gaan de algoritmes van Facebook daar ook voor zorgen. Eigenlijk zijn sociale media echte manipulatiemachines.

Ze hanteren daarbij allerlei trucjes om de mensen verslaafd te maken aan hun product. Volgens datzelfde bedrijfsplan moeten de gebruikers ook zo lang en zo veel mogelijk op die platformen aanwezig zijn. Hoe meer gebruikers ze hebben, hoe beter voor het bedrijfsplan. En daar stopt het niet bij. Het krijgen van nieuwe informatie alleen al is ook iets dat verslavend werkt. Bij het lezen van nieuws komt er bij mensen een soort dopamine vrij. En vandaag krijgen we via sociale media zo’n enorme stroom aan nieuwe informatie dat het echt wel moeilijk wordt om je aandacht er bij te houden.

We worden dus permanent afgeleid. Dat is, samengevat, zowat het basisconcept van die sociale mediabedrijven.”

“Sociale media zijn overigens niet alleen verslavend, maar ook manipulatief. Een mooi voorbeeld is het bedrijf Cambridge Analytica. Tijdens de Ameri-

Interview

7 OKTOBER 2021

9

OVER ONZE RELATIE MET SOCIALE MEDIA kaanse presidentsverkiezingen van 2016 werd dat bedrijf ingeschakeld door de Trump-administratie. Cambridge Analytica gebruikte niet alleen de data van Facebook, maar analyseerde die ook grondig. Vervolgens werd er heel gericht geprobeerd om het politieke gedrag van mensen te veranderen. Heel wat mensen die nog twijfelden over hun politieke keuze, werden zo via Facebook overtuigd om voor Trump te stemmen.

Die aanpak heeft Trump misschien wel de verkiezingen doen winnen. Maar zo’n tactieken gaan natuurlijk regelrecht in tegen de democratische processen. En er zijn niet alleen de politieke gedragsveranderingen die men probeert door te duwen. Op sociale media probeert men ook constant om mensen dingen te laten kopen die ze eigenlijk helemaal niet nodig hebben. En nog eens, men gebruikt daar heel speciale trucjes voor.”

Besluit: sociale media zijn helemaal niet zo onschuldig als veel mensen denken?

“Absoluut niet. Maar goed, tegelijk moeten we ook toegeven dat die sociale media ook enkele voordelen opleveren.

Tijdens het voorbije coronajaar bijvoorbeeld hebben veel mensen echt wel iets gehad aan die sociale media. Om sociaal contact te kunnen behouden met vrienden en familie bijvoorbeeld. Het gevaar is alleen dat die sociale media veel geld verdienen ten nadele van hun gebruikers. En wat ook vaak wordt gezegd: als je zelf niet betaalt voor een product, dan ben je zelf het product. In dit geval is dat zeker en vast het geval.”

Big Tech is machtiger geworden dan landen en hun overheden Sociale media zijn verslavend, maar hoe verslavend precies?

“Je kan het niet meteen vergelijken met andere verslavingen zoals bijvoorbeeld nicotine. Maar net als bij roken kan je duidelijk zien dat ook het gebruik van sociale media verslavend is, net omdat mensen op deze manier altijd maar meer en meer informatie willen krijgen.

En sociale media onderscheiden zich ook van andere verslavende gewoonten door hun extra gerichte manipulatie.”

Heb je goede raad voor mensen die te vaak op sociale media zitten?

“Er zijn sowieso een aantal nuttige tips.

Een belangrijke tip is het duidelijk instellen van je notificaties. Je kan ook beginnen met een onderscheid te maken tussen apps die je echt nodig hebt en die je als waardevol beschouwt, en de andere die dat niet zijn. Bij de apps die je toch nog wil gebruiken, kan je dan ook nog eens je notificaties instellen. Veel notificaties zijn namelijk onnodig en kan je probleemloos uitschakelen.”

“Een andere oplossing is meditatie of mindfulness. Mensen die overprikkeld zijn, moeten echt een manier vinden om tot rust te komen. Op vlak van digitaal welzijn is het ook belangrijk om een balans te vinden tussen je online en offline leven. Mensen zouden voor zichzelf moeten afspreken dat ze elke dag een momentje moeten nemen waarbij die sociale media niet worden geopend, ook al is het maar voor enkele minuten. Gewoon even geen prikkels krijgen. Want wie vaak op sociale media vertoeft, is sowieso overprikkeld. Die overprikkeling zorgt er trouwens ook voor dat ons concentratievermogen achteruit gaat en dat we sneller afgeleid zijn. Mediteren op eenpuntige concentratie is dus zeker en vast een goed idee om de negatieve impact van die overprikkeling tegen te gaan.”

In welke mate hebben de sociale mediabedrijven onze samenleving veranderd?

“Ik zie dat veel ondernemers en dus ook onze economie gedigitaliseerd zijn.

Sommige mensen starten, bijvoorbeeld als influencer, nu een eigen zaakje op sociale media. Dat is allemaal nieuw. Influencers verdienen dan ook nog eens geld door mensen te beïnvloeden en filmpjes te maken. En die zaken worden allemaal teruggekoppeld aan het bedrijfsmodel van de sociale media. Dat is nu eenmaal hoe we de voorbije jaren aan het evolueren zijn. Ik vraag me echter af of we wel de goede weg opgaan.

Tot hoe ver gaan we met de digitalisering? Het is belangrijk te beseffen dat we ook het recht hebben om te deconnecteren, om even niet online bereikbaar te zijn. Dan kunnen we offline écht terug verbinden. We zijn dan wel online beter met elkaar verbonden geworden in de voorbije jaren, maar in het echte, offline leven is dat veel minder het geval. Kijk maar eens als je mensen op café of op restaurant ziet zitten. Vaak zitten ze gezellig samen aan dezelfde tafel, maar heeft ieder van die personen zijn of haar gsm vast om te scrollen. Dit fenomeen toont duidelijk aan dat smartphones onze aandacht opeisen, zelfs wanneer we met mensen in het echt afspreken.

Uit onderzoek blijkt dat eenvoudigweg de aanwezigheid van een smartphone onze aandachtsspanne vermindert. Onderzoekers zien smartphones dan ook als "prikkels met hoge prioriteit", die onbewust veel aandacht opeisen, zelfs als we ze bewust negeren.”

Welke van de sociale media is het meest verslavend?

“TikTok, vermoed ik. Die mannen hebben het echt heel sluw gespeeld. Ze hebben daar volgens mij echt zitten zoeken naar de manier waarop je de meest verslavende app kan maken. Hoe krijgen we zo veel mogelijk mensen op onze applicatie? TikTok is enorm snel gegroeid en dat kan ook al duiden op die verslavingstactiek. Bij TikTok krijgen gebruikers via één swipe korte filmpjes te zien. Telkens krijg je weer die nieuwe informatie. En bij TikTok weet je ook niet welke informatie je nadien te zien krijgt. Dat bepaalt een algoritme voor u.

En wanneer technologie té veel keuzes voor ons begint te maken, denk ik dat we fout bezig bezig zijn. Ik zeg soms: ‘We need smarter humans, not smarter technology.”

Even terug naar de politiek en sociale media. Zou een partij dankzij sociale media plots enorm kunnen stijgen in populariteit en stemmenaantal?

“Dat is absoluut mogelijk. Bij de vorige verkiezingen hebben we dat kunnen vaststellen bij Vlaams Belang. Die partij heeft een groot budget geïnvesteerd in Facebook-marketing. En die investering heeft tot resultaat geleid.”

“Vlaams Belang beperkte zich tot het kopen van advertenties, maar het is ook mogelijk dat partijen gebruik gaan maken van bedrijfjes zoals Cambridge Analytica, waar ik het eerder over had.

Dat is uiteraard meestal een illegale of toch louche werkwijze, maar als de politiek die richting inslaat, dan kan men dermate gericht adverteren dat die investering een serieuze invloed kan hebben op de verkiezingsresultaten.”

Hypothetisch: hoe zou een partij dat wel moeten aanpakken?

“Kijk, bij Cambridge Analytica maakte men gebruik van een enquête die verspreid werd via Facebook. De mensen die de enquête invulden, gingen automatisch ook akkoord met de privacy policy van de enqueteurs. En wat bepaalde die privacy policy? Wel, iedereen die de enquête invulde, gaf meteen ook toestemming om de data van al zijn of haar vrienden beschikbaar te maken.

Op die manier kon men met de enquête al snel de gegevens van duizenden

mensen verkrijgen. Nu, bij Facebook sta je je data automatisch af natuurlijk, maar de manier waarop er met die gegevens wordt omgesprongen… Daar zit een onethisch kantje aan. Cambridge Analytica ging al die data analyseren en de mensen die het meest beïnvloedbaar waren om van politieke mening te veranderen gericht advertenties tonen waar bijvoorbeeld “crooked Hillary” opstond met een afbeelding van Clinton in handboeien geslagen. Op dat vlak hadden ze misschien geen ongelijk, maar het punt is dat dit een uiterst onethische manier is om verkiezingen te beïnvloeden.”

Wat met de almacht van die Big Tech-bedrijven? Zij mogen straks bepalen welke meningen er nog mogen verkondigd worden of niet.

Dat is toch een onrustwekkende evolutie?

“Als we het mondiaal bekijken, dan zien we dat Big Tech machtiger is geworden dan landen en hun overheden.

Facebook overvleugelt in veel landen de overheid omdat het gewoon een veel grotere economische macht is geworden. Twitter is ook een bedrijf dat regelmatig censureert. De Big Tech-bedrijven beginnen inderdaad te bepalen wat er nog mag gebeuren. En dat gaat ten koste van het democratische proces.”

“En zo belanden we dus bij het aspect censuur. Censuur is nooit ideaal. Het betekent dat je geen andere oplossingen vindt om een probleem, zoals bijvoorbeeld haatspraak, aan te pakken.

Volgens mij pakt censuur meestal een symptoom aan, maar nooit de oorzaak.

En aangezien censuur geen oplossingen biedt, krijgen we dan een heel controversiële discussie. Want als de bedrijven gaan beslissen wie of wat gecensureerd wordt, dan gaan ze die censuur vooral in hun eigen voordeel toepassen. Voor wie een beetje heeft opgelet: in het voorbije jaar zijn heel wat mensen onterecht gecensureerd geweest voor bepaalde uitspraken omtrent de coronamaatregelen.”

Welke evolutie mogen we verwachten? Gaat het succes van Facebook, TikTok en Twitter blijven duren?

“In de digimeter van Imec zien we dat het aantal Facebook-gebruikers in België afneemt. Instagram kan dan weer wel stijgende cijfers tonen. Maar de kern van het probleem blijft het onethische businessmodel. Wat we nodig hebben zijn sociale mediabedrijven die op een ethische en transparante manier werken en waarbij het businessmodel niet gebaseerd is op advertising en verkoop van onze data. Er zijn dan twee opties. Langs de ene kant zouden de bedrijven kunnen kiezen om de gebruiker gewoon te laten betalen voor het gebruik van de app. Drie euro per maand bijvoorbeeld. Langs de andere kant kan je ook kiezen voor een businessmodel zoals vandaag, maar waarbij de sociale mediabedrijven hun gebruikers uitbetalen in ruil voor de data die ze van hen krijgen. Dat eerste, een maandelijkse vergoeding, lijkt me nog het beste scenario. Wie zich bijvoorbeeld abonneert op Netflix, betaalt ook een maandelijkse vergoeding. Het is hoog tijd dat sociale mediabedrijven onze datarechten en tijd beginnen respecteren. Gelukkig zijn er een aantal alternatieven in opmars, zoals Mastodon (waarop je servers zelf host met een groep mensen), Friendica (een gedecentraliseerd netwerk) en Diaspora. Er zijn er ondertussen nog vele andere. Het is zeker de zoektocht waard als je overweegt van sociale media te veranderen.”

respecteren. In de toekomst zullen mensen dan ook sneller voor die platformen kiezen.”

Het valt ook op dat de Big Tech zeer gerichte advertenties sturen naar hun gebruikers. Wie op zoek is naar een nieuwe stadsauto krijgt automatisch reclame aangeboden voor stadsauto’s. Hoe weten ze dat toch allemaal?

“Er zijn weinig mensen die daar het fijne van afweten. Maar er zijn wel al enkele schandalen aan de oppervlakte gekomen. Een tijdje geleden lag Samsung onder vuur nadat bleek dat een groot deel van hun televisiestoestellen constant aan het afluisteren was. En al die data werden vlotjes doorgegeven aan de NSA (Amerikaanse geheime dienst, nvdr). Ook Google werd medegefinancierd door diezelfde NSA én de CIA, en was slechts een van de eerste van een hele reeks startende bedrijven in de particuliere sector die door de Amerikaanse inlichtingendiensten werden gecoöpteerd om ‘informatieoverwicht’ te behouden.

Men beschikt daar over een pak meer data dan wij maar kunnen denken. En er wordt ook afgeluisterd, daar ben ik zeker van.”

Er wordt ook afgeluisterd, daar ben ik zeker van Luisteren sociale media ons echt af? Is dat geen indianenverhaal?

“Het is niet dat er een persoon achter een computer zit mee te luisteren naar uw gesprekken. Maar de afgeluisterde data worden wel op een bepaalde manier geanalyseerd. En die algoritmes laat men geautomatiseerd werken. Op die manier kan men heel veel te weten komen. Ik heb daar ook een persoonlijke anekdote over. Ikzelf ben een vegetariër. Toen ik enkele jaren geleden op Instagram reclame zag van McDonalds riep ik luidop dat ik nooit naar McDonalds zou willen gaan eten. En kijk, een dag later krijg ik reclame op mijn Facebook-pagina voor een vegetarische vleesvariant. Is dat toeval? Of hebben ze mij afgeluisterd? De kans lijkt me vandaag heel reëel dat, als je een hele dag over pakweg een Toyota praat, je dan een dag later ook reclame voor Toyota, of een concurrerende autobouwer, te zien krijgt.”

Facebook meldt dat het gratis is en dat ook blijft. Uw voorstel heeft men daar nog niet overwogen.

“Klopt (lacht). Maar wat ik verwacht is dat er een aantal van die alternatieve platformen gaan opkomen die een veel betere ervaring geven aan de gebruikers. Mediaplatformen die wél transparant werken en die uw datarechten wel

Bel 015 28 90 90 of surf voor ons kantorennetwerk even naar vnz.be

10 Buitenland FRANKRIJK

DUITSLAND

Het Oost-Duitse verzet

De recente verkiezingen laten er geen twijfel over bestaan: Duitsland is een 'links' land geworden. Heel Duitsland? Nee, er is dat ene oostelijk deeltje waar men zich verzet tegen de nationale trend en waar AfD de grootste partij werd.

Alles samengeteld is Duitsland manifest een links land. SPD, Groenen en Linke halen samen 45 procent. Met de links-liberale FDP erbij wordt dat een vlotte meerderheid. In die evolutie kan de invloed van de wijzigende demografie niet onderschat worden. In Duitsland is nu al 26 procent van de mensen van allochtone afkomst. In de hoofdstad Berlijn zijn er nu al 35 procent allochtonen en met 18 procent CDU en 8 procent AfD heeft rechts er nog geen vierde van de stemmen.

SPD, Groenen en Linke halen er samen 58 procent. De harde waarheid is in gans West-Europa dat allochtonen massaal links stemmen, en rechts kansloos maken. De architecten van de omvolking worden inderdaad in de stembus beloond, zoals ze altijd geweten hebben.

Overwinning/nederlaag

© SHUTTERSTOCK

Bij de rechtse partij AfD krabden ze zich de avond van de verkiezingen eens in het haar. In andere partijen worden dan de violen gestemd vooraleer de kopstukken

In het voormalige Oost-Duitsland zijn burgers vrijwel immuun voor overheidspropaganda, en is de fors rechtse koers van de AfD dus een groeimodel. Maar in West-Duitsland is het al holocaust, klimaat en ‘tolerantie’ wat de klok slaat en lijken nogal wat AfD’ers net als voorheen de CDU/CSU - de onvermijdelijke confrontatie met almachtig links liever te willen ontvluchten.

Waar de kloof tussen Oost en West destijds dus vooral economisch was, is ze nu een fundamentele kloof in de cultuuroorlog geworden. 'West-Duitsland’ wil zichzelf vanuit de ‘erfschuld’ zo snel mogelijk van een Duits land omvormen naar een soort links-liberale multiculturele utopie. Oost-Duitsland heeft daar hoegenaamd geen zin in en kijkt met bewondering naar de veel conservatievere sfeer in een buurland als Polen. De rol van de AfD als vertolker daarvan is hoegenaamd nog niet uitgespeeld.

HDG

FRANKRIJK

De ene karikatuur is de andere niet…

De Belgische artieste Charline Vanhoenacker uit La Louvière heeft haar entree in het mondaine Parijs niet gemist met haar ‘satirisch journalistiek werk’. Ze heeft een affiche van Eric Zemmour aangepakt en er een ‘eigentijdse invulling’ aan gegeven.

Macron viseren Dat moet allicht ook Michel-Ange Flori, 62 jaar, hebben gedacht. Deze man, die vroeger in de publiciteitssector werkte, plakte op 19 juli 2021 een eerste affiche waarop de Franse president Emmanuel Macron met het befaamde snorretje werd afgebeeld.

Zijn actie was bedoeld als protest tegen de vaccinatiemaatregelen in Frankrijk.

De zaak kreeg een staartje: zijn advocaat mocht het voor

de rechtbank komen uitleggen en het eindigde met een geldboete van 10.000 euro voor Flori.

PIET VAN NIEUWVLIET

© SHUTTERSTOCK

Zo maakte ze de pastiche voor Radio France: ze tekende naast de affiche de letter ‘Z’, daarna een ‘O’, en tot slot een ‘B’ (voor het Franse zob of ‘lul’). Onder de neus van Zemmour tekende ze het bekende snorretje.

“Voilà, dit is leuk! Het is maar een kleine moeite, het is vrij eenvoudig”, was haar commentaar op Radio France.

Eigenlijk wil ze een ‘nationale beweging van LOL-activisme’ op gang duwen: “Iedereen post zijn Zob!” Enige afkeurende reactie van Radio France werd niet gehoord. Ook uit de kringen van de weldenkenden was geen reactie te vernemen: de artistieke vrijheid van meningsuiting, weet u wel.

Het lot van harkis is nog steeds een blijvende smet op het Frans blazoen, zelfs bijna 60 jaar na het einde van Algerijnse oorlog.

het podium betreden, maar niet zo bij de AfD. Jörg Meuthen, de als centrumfiguur geziene voorzitter van de AfD, toonde zich niet tevreden. Zijn partij gaat landelijk van 12,6 procent naar 10,3 procent. Meuthen, uit het West-Duitse Baden-Württemberg, noemde dat een nederlaag die tot bezinning moet leiden. Hij wil het centrum charmeren en daarvoor té extreme standpunten schrappen: zo vindt hij het pleidooi van de AfD voor ‘Dexit’, het vertrek uit de EU, maar niks.

Maar Alice Weidel en Tino Chrupalla, twee andere kopstukken van AfD, spraken hem meteen vierkant tegen. Zij wezen er terecht op dat de AfD in het voormalige Oost-Duitsland kolossale overwinningen boekte. In Thüringen, bolwerk van de rechtse nationalist Björn Höcke, is AfD met 24 procent de grootste. Ook in Saksen is dat zo met 25 procent. In Saksen-Anhalt wordt gewonnen en met 20 procent de CDU naar de kroon gestoken. 18 procent in Mecklenburg-Voorpommeren is indrukwekkend. En ook in Brandenburg wordt 18 procent gehaald.

Culturele kloof

Jörg Meuthen, de als centrumfiguur geziene voorzitter van de AfD, toonde zich niet tevreden met het behaalde resultaat.

© AFP

7 OKTOBER 2021

Sollen met Macron is geen lachertje. Le Monde haastte zich twee jaar geleden om zich te verontschuldigen voor deze 'suggestieve' cover van haar magazine.

Eindelijk eerherstel voor de harkis President Emmanuel Macron excuseerde zich op 20 september voor de slechte behandeling van de harkis, de Algerijnen de tijdens de onafhankelijkheidsoorlog (1954-1962) aan de kant van de Fransen meevochten. Na de onafhankelijkheid werden ze in hun thuisland uitgemoord en in Frankrijk als tweederangsburgers behandeld. Met de excuses is één van de laatste taboes van de Algerijnse oorlog gesneuveld.

“Vandaag zeg ik in naam van Frankrijk tegen de harkis dat de Republiek een schuld bij u heeft uitstaan. Ik vraag u om vergiffenis.” Tijdens een receptie op het Elysée en vijf dagen voor 25 september, de officiële harki-dag, heeft Emmanuel Macron zich geëxcuseerd bij een groep bijna vergeten slachtoffers van de Algerijnse oorlog: de harkis (afkomstig van het Arabische haraka of bende).

Na de onafhankelijkheid van wat ooit Franse departementen waren, in 1962, wou Parijs snel de bladzijde omdraaien.

De 1 miljoen pieds-noirs, Europeanen die al bijna anderhalve eeuw in Algerije woonden, die naar Frankrijk terugkeerden, moesten zo snel mogelijk in de rest van de bevolking opgaan. Over bepaalde gebeurtenissen tijdens de oorlog, zoals de folteringen door het Franse leger om te weten te komen waar de onafhankelijkheidsstrijders van het FLN aanslagen planden, werd decennialang zedig gezwegen. Ook over het lot van de harkis, de Algerijnse moslims die aan de kant van de Fransen streden, werd lange tijd gezwegen. Zij waren met zo’n 200.000 in 1962 en vielen tussen twee stoelen. Verraders voor de Algerijnen, ongewenste vreemdelingen voor de Fransen. 40.000 van hen trokken na de oorlog naar Frankrijk, waar ze meestal in kampen werden opgevangen.

Niemand keek er naar om. Ook president Charles de Gaulle had geen interesse in hen, net zo min als in de pieds-noirs.

Tweederangsburger Sommigen zeggen dat dit kwam omdat de Gaulle enkel geïnteresseerd was in het internationale imago van Frankrijk, niet in de Fransen. Dichter bij de waarheid is wellicht de stelling dat de Gaulle een man van het noorden van Frankrijk was die weinig voeling had met de Fransen rond de Middellandse Zee. Bovendien wantrouwde hij alle Fransgezinde Algerijnen, want tijdens de Tweede Wereldoorlog waren de gaullisten er met een vergrootglas te zoeken.

De Algerijnse departementen stonden positief tegenover het collaborerende Vichy-regime.

Een derde element is dat tijdens de onderhandelingen met het FLN Frankrijk akkoord ging met het principe van een soort van etnische zuivering van Algerije. Europeanen en hun acolieten als de harkis waren er niet meer welkom. Een eis van het FLN in ruil voor het recht van Frankrijk om nog tien jaar de Algerijnse oliebronnen te exploiteren. Zo is het normaal dat het verhaal van de harkis een taboe bleef en dat dit nu pas wordt doorbroken.

Electorale overwegingen De harkis in Frankrijk waren decennialang tweederangsburgers. Zo mochten ze bepaalde scholen niet bezoeken. Ze leefden in een vorm van apartheid. Opvallend daarbij is dat ze vooral door linkse politici werden geminacht. Georges Frêche, ooit PS-burgemeester van Montpellier, noemde ze “des sous-hommes”, Untermenschen dus. Het is zo dat de radicale linkerzijde dermate in bewondering stond voor het FLN in Algerije - dat gesteund werd door het communistische blok - dat men meeging in het narratief dat de harkis “collaborateurs” waren.

Maar ze werden een factor van belang.

De nazaten van de harkis zouden nu met 850.000 zijn. Electoraal niet oninteressant.

De harkis stemmen vooral rechts en radicaalrechts en de excuses van Macron zouden een manier zijn om hier stemmen te rapen.

Het zou niet de eerste keer zijn. Jacques Chirac stelde in 2001 een “Dag van Nationale erkenning” voor de harkis in. Op 14 april 2012 had president Nicolas Sarkozy het over “de Franse verantwoordelijkheid in het laten vallen van de harkis”. Het hielp hem niet aan een tweede mandaat. Macron denkt van wel, al heeft hij met de excuses wel een doos van Pandora geopend. Met verontschuldigingen ten opzichte van een collectieve groep gaan meestal immers ook herstelbetalingen gepaard. In 2018 had Macron de harkis trouwens al 40 miljoen euro toegezegd, maar de belangengroepen formuleren nu eisen die in de richting van 40… miljard euro gaan.

SALAN

Buitenland

7 OKTOBER 2021

POLEN/WIT-RUSLAND

De Polen verdedigen hun en onze grens © PHOTONEWS

© NAVY VISUAL NEWS

DIPLOMATIEKE VALIES

11

De beslissing Amerikaanse kernduikboten te kopen is een strategische beslissing van Australië gericht tegen de Chinese agressieve expansiedrang.

Australië kiest kamp tegen China Dat Australië besloot zijn duikbootdeal met Frankrijk eenzijdig op te zeggen en in te ruilen voor een Amerikaans alternatief, is veelzeggend. In essentie is dit een strategische beslissing, gericht op de inkapseling van een steeds agressiever China. Een nieuw Aziatisch paradigma tekent zich af.

Enkele jaren geleden sloot Australië een contract met Frankrijk voor de aankoop van acht duikboten, maar zoals geweten, werd dit akkoord opgezegd. In plaats van voor de Franse boten met klassieke hybride (diesel-elektrische) aandrijving, gaat Canberra met de VS in zee en koopt er 12 kernduikboten. Voor alle duidelijkheid: dat nucleaire slaat op de aandrijving, niet op kernwapens aan boord, wat Australië ook niet wil. De Fransen dachten dat de deal 'too big to fail' was, maar zie. Hier is immers meer aan de hand dan wat ergernissen over uitvoering en kosten.

De contractbreuk zal hen daar down under een stevige stuiver kosten, maar daar maken ze geen punt van, alles zal worden betaald. “Dit is een belangrijk wapencontract waarvan de waarde rond de 10 miljard dollar wordt geschat, maar als strategische keuze en verschuiving is het zo mogelijk nog belangrijker”, verklaarde Stephan Walt van de Universiteit van Harvard. Toen het nieuws bekend raakte, had The Economist het over “de tektonische platen van de geopolitiek die voor onze ogen door elkaar worden geschud”.

Technologie delen We trachten het niet te technisch te maken, maar in essentie komt het erop neer dat de Amerikaanse kernduikboten zich lenen voor een heel ander gebruik dan de initiële Franse 'roofdieren van de diepte', zoals de onderzeese schepen wel eens genoemd worden. Aan de basis leek het vooral rond de bescherming van de Australische kust te draaien (en daar waren de diesels geschikt voor), maar wanneer men voor langere periodes op zee wil blijven en grotere afstanden wil afleggen, is de nucleaire aandrijving ideaal. En daar zit hem dus net die shift. Bijdragen tot een tegengewicht voor een steeds agressiever China in de Indo-Pacific is het signaal dat hier uitgestuurd wordt. Dat is het DNA van de zogenaamde AUKUS, zoals de samenwerking tussen de VS, Australië en het VK wordt genoemd.

AUKUS draait echter om meer dan een dozijn duikboten. Het gaat om een bredere samenwerking, waarbij de VS voor het eerst in meer dan 60 jaar bereid zijn hun knowhow op het vlak van nucleaire technologie te delen. Er komt een versterkte Amerikaanse aanwezigheid in en rond Australië, een uitvalsbasis voor Amerikaanse schepen. En de VS gaan er ook raketten plaatsen. Door in dit scenario mee te gaan, neemt Australië een belangrijke beslissing. “Het vertrek uit Afghanistan heeft nog eens onderstreept dat de VS hun koers hebben verlegd en zich uitsluitend richten op de geopolitieke machtsstrijd met China”, analyseert veiligheidsexpert Danny Pronk van denktank Clingendael. AUKUS toont aan dat Australië voor dat kamp gekozen heeft.

Brede steun Er zijn bepaalde funderingen die AUKUS schragen, eerdere initiatieven die in éénzelfde richting wijzen. Er is de QUAD, het informele overleg tussen ook hier de VS en Australië, samen met India en Japan. Reeds in 2004 zaten ze voor het eerst samen, met de Chinese expansie als aanleiding. De AUKUS-landen bevinden zich samen met Canada en Nieuw-Zeeland ook al jaren in de zogenaamde Five Eyes-alliantie, een samenwerking waarbij de landen mekaar (geheime) informatie doorspelen.

Maar op zijn minst zo belangrijk als de AUKUS, is de reactie die andere spelers in de regio er op hebben geformuleerd. Erg positieve reacties kwamen er van landen als Japan, India en Zuid-Korea. Andere landen reageerden voorzichtig, wat vooral door pragmatisme ingegeven is. Punt is dat een scherpe afwijzing er vooral van Peking kwam. De komende maanden zullen aantonen of die tektonische platen wel degelijk aan het bewegen zijn.

MICHAËL VANDAMME

De relatie tussen Poetin en Loekasjenko kan nog het best vergeleken worden twee rivaliserende maffialeider.

De duizenden vluchtelingen die het grensgebied tussen Polen en Wit-Rusland teisteren, zijn het gevolg van een georkestreerde campagne van de Wit-Russische dictator Loekasjenko. Ondanks diens chantage en de hetze van de EU mag Polen niet toegeven.

De huidige crisis aan de grenzen van Litouwen en Polen met Wit-Rusland begon op 23 mei 2021. Toen onderschepte een Wit-Russische MIG-29 een passagiersvliegtuig van Ryanair dat onderweg was van Athene naar de Litouwse hoofdstad Vilnius. Het toestel werd op bevel van Loekasjenko tot landen gedwongen in Minsk. Daar werden de Wit-Russische dissident Protasevitsj en zijn vriendin Sofia Sapega gearresteerd wegens hun rol in de protesten tegen de dictatuur van Loekasjenko.

Dat was een zo grove schending van het internationaal recht, dat zelfs de EU tot een reactie werd gedwongen. Naast de al bestaande sancties wegens de brute onderdrukking van de oppositie, kwam er in heel de EU een vlieg- en landingsverbod voor Wit-Russische vliegtuigen. Een heel minimalistische sanctie natuurlijk. Loekasjenko nam wraak door in Irak een aantal landverhuizers op te trommelen met de belofte dat zij via Wit-Rusland naar de EU zouden mogen reizen. Zij werden met Wit-Russische vliegtuigen overgebracht naar Minsk en vandaaruit naar de grenzen met Polen, Litouwen en Letland gestuurd.

Grensversperringen aanleggen Intussen hebben die landen hun grenzen gesloten. Vooral Polen reageerde efficiënt: er werden honderden kilometers grensversperringen aangelegd en er werden veiligheidstroepen ingezet om de migranten terug te drijven. Maar de Wit-Russische oproerpolitie belet hen terug te keren. Daardoor zitten nu grote groepen landverhuizers geblokkeerd. In totaal zouden er zo’n tienduizend in Wit-Rusland zitten, maar niet allemaal in het niemandsland natuurlijk.

Zelfs nadat Erdogan honderdduizenden landverhuizers, niet alleen uit Syrië, maar ook uit andere moslimlanden, dwars door Turkije naar Griekenland stuurde, en soms zelfs hun transport organiseerde, bleven vele mensen geloven dat het hier om echte vluchtelingenstromen ging. Toen al had iedereen moeten zien dat dit een georganiseerde invasie was.

Nu zouden zelfs bij de laatste twijfelaars de oogkleppen moeten afvallen. Dit is een wraakzuchtige agressie van Wit-Rusland tegen zijn buurstaten, met moslims als pionnen.

Loekasjenko kan zich dat allemaal veroorloven, want hij weet dat Poetin achter hem staat.

Beide dictators zijn als rivaliserende maffialeiders: Loekasjenko wil zijn eigen territorium verdedigen en Poetin wil dat inpikken.

Dikke vrienden zijn het niet, maar ze vormen wel samen een front tegen Polen en de Baltische staten.

Westerse hetze Volgens onze media voert de Poolse regering een haatcampagne tegen de landver-

huizers in het niemandsland. Als “bewijs” citeerde de VRT een Poolse reportage over “vluchtelingen” die op hun smartphones foto’s hadden van seks met kinderen en dieren.

Dat werd afgeschilderd als hatelijke Poolse propaganda. Zou dat zo verbazend zijn? In 2015 werden even compromitterende opnamen op gsm’s van “vluchtelingen” ontdekt.

Toen waren dat vooral IS-filmpjes van onthoofdingen. Vele “jongeren” sturen opnamen rond van groepsverkrachtingen waaraan ze hebben deelgenomen. In landen als Afghanistan en Pakistan wordt homoseksueel misbruik van kinderen en tienerjongens stilzwijgend getolereerd. Men beschouwt dat als een fait-divers. Seks met negenjarige meisjes is zelfs officieel toegelaten. Men noemt dat een “islamitisch huwelijk”. En seks met dieren?

Dat is in sommige islamitische landen inderdaad een maatschappelijk probleem, zeker op het platteland. Waarom worden er anders zoveel religieuze verordeningen over uitgevaardigd?

De Polen worden nu door heel de politiek correcte meute beschuldigd van monsterlijke onmenselijkheid omdat zij niet toegeven aan de chantage van Loekasjenko. Ze doen nochtans alleen hun verdomde plicht als Europeanen en als christenen. Wat de paus, de media en de niet-verkozen potentaten van de EU ook beweren. Hadden onze politici dat in 2015 ook maar gedaan… De enige schuldigen in dit conflict zitten niet in Polen, maar in Wit-Rusland en in het Kremlin.

PAUL BÄUMER

MAES KOFFIE, DAAR KRIJG JE NOOIT GENOEG VAN!

LUIKERSTEENWEG 244 F 35007 ANKERSTRAAT HASSELT 3500 HASSELT 011 223 253 EN 011 273 272

011 223 253

MAESKOFFIENV@SKYNET.BE WWW.MAESKOFFIE.BE

12 Interview

7 OKTOBER 2021

Bulgarije blikt terug op een complexe relatie met Turkije en het voormalige Ottomaanse Rijk. Het land ging gebukt onder

een eeuwenlange bezetting, die ingrijpende gevolgen had op de identiteit die zich vormde.

Welke rol speelt de islam in

"Zodra Erdogan zijn doelen in het Oosten heeft bereikt, zal hij zijn blik naar de Balkan richten" ronkelende wegen in het Rilagebergte leiden tot het Rila-klooster, een van de belangrijkste plaatsen uit de Bulgaarse geschiedenis, maar tevens een plek die gezien wordt als een eeuwenoude bewaarder van de Bulgaarse identiteit.

In de 14de eeuw viel het land onder Ottomaanse heerschappij en kende het Bulgaarse volk gedurende vijf eeuwen vervolging en onderdrukking. Ook de befaamde ‘bloedbelasting’ - waarbij christelijke onderdanen verplicht kinderen aan het Ottomaanse leger moesten afstaan - gold voor hen. Geleidelijk aan verloor het Bulgaarse volk zijn nationale bewustzijn en onderging het land een islamisering. Op plaatsen zoals het Rila-klooster werd het Bulgaarse geloof echter eeuwenlang bewaard, hopend op betere tijden. Eeuwen later werd het Ottomaanse rijk uit Bulgarije verdreven, maar tegenwoordig probeert diens opvolger, buurland Turkije, terug aan invloed in het land te winnen.

In de Bulgaarse hoofdstad Sofia hebben we, niet ver van de Banya Bashi-moskee, een afspraak met professor Vladimir Mitov. De Banya Bashi-moskee is de enige nog actieve moskee in Sofia en stamt nog uit de Ottomaanse tijd.

Vandaag de dag bestaan de gelovigen van de moskee voor het merendeel uit vluchtelingen uit het bredere Midden-Oosten, die in de Bulgaarse hoofdstad wonen. Velen van hen hadden de droom West-Europa te bereiken, maar toen dit door de gesloten grenzen niet meer mogelijk bleek, hebben ze zich in de buurt rond de moskee gevestigd.

Hoezeer weegt de rol die het Ottomaanse rijk in de geschiedenis speelde vandaag nog in het Bulgaarse bewustzijn?

“Tijdens de Ottomaanse bezetting was het een bewust beleid om de demografie van Roemelië - de Ottomaanse naam voor Bulgarije - te veranderen.

Enerzijds door immigratie, maar ook door middel van extra belastingen en andere discriminerende maatregelen om het islamiseringsproces van de lokale bevolking te versnellen. In het Westen wordt het bestuur van de Ottomanen in de Balkan ‘verlicht’ genoemd, maar dat wil ik hier toch nuanceren. Het was zeker niet tiranniek, maar ten aanzien van de christenen in de Balkan kan het niet als verlicht bestempeld worden.

Het kende vooral zijn gewelddadige excessen tijdens opstanden in de 18de en 19de

“Turkije probeert via de Diyanet zijn invloed bij de Bulgaarse Turken te vergroten”

het Bulgarije van vandaag? En hoezeer beïnvloedt dit verleden het hedendaagse bewustzijn? Jens De Rycke trok op onderzoek.

eeuw, omdat er toen gevreesd werd voor de integriteit van het rijk. Met veel bloedvergieten dacht men deze rebellieën te kunnen neerslaan.”

Bulgarije kwam tijdens de Koude Oorlog onder Sovjetcontrole. Welk effect had dit op religieus vlak, en meer in het bijzonder op de plaats van de islam in het land?

PROFESSOR VLADIMIR MITOV

“Tijdens de Koude Oorlog werd Bulgarije door het IJzeren Gordijn afgesloten van zijn buurlanden, waaronder ook Turkije. Het communistische bewind probeerde actief Turkse Bulgaren - de grootse minderheid van het land - van hun islamitische identiteit te ontdoen en liet hiervoor zelfs adviseurs vanuit de Azerbeidzjaanse Sovjetrepubliek komen. Na de val van het communisme vluchtten veel Turkse Bulgaren naar Turkije om de decennialange onderdrukking te ontvluchten, maar ondanks deze emigratie vormt de Turkse minderheid nog steeds ongeveer een tiende van de bevolking in dit land.”

En wat is de situatie vandaag?

“We merken dat Turkije bij de Bulgaarse Turken via de Diyanet - het Turkse Presidium voor Godsdienstzaken - zijn invloed probeert te vergroten. Dat doen ze bijvoorbeeld door het oprichten van scholen waarmee deze door Turkije zwaar gesubsidieerde vereniging de blik van de Turkse bevolking in Bulgarije naar Ankara probeert te richten. Los van de Diyanet probeert Turkije aan invloed te winnen door het versterken van de economische relaties, maar ook via culturele activiteiten zoals bijvoorbeeld het Turkse televisieprogramma “De Magnifi eke Eeuw”, die de Ottomaanse periode verheerlijkt. Momenteel zien we dat Ankara op veel strijdtonelen actief is: Nagorno-Karabach, Syrië, Irak,…

Het lijkt er dus op dat het zwaartepunt van hun buitenlandse politiek momenteel in het Oosten ligt. Maar we maken ons in Bulgarije geen illusies: zodra Erdogan zijn doelen daar heeft bereikt, zal hij zijn blik naar de Balkan richten.”

JENS DE RYCKE

DE RADICALE ISLAM OP DE BALKAN Sommige gebouwen ademen de tragiek van de geschiedenis uit. In Sofia is dit het geval voor de Alexander Nevski-herdenkingskathedraal. De kathedraal in neo-Byzantijnse stijl is begin 20ste eeuw gebouwd om de duizenden gevallen soldaten te eren die hun leven gaven voor de vrijheid van Bulgarije tijdens de Russisch-Turkse oorlog van 1877-1878.

Terwijl de orthodoxe Bulgaren hun vrijheid vierden, luidde het ook onzekere tijden in voor de islamitische minderheden, die zich nu in een andere staat moesten handhaven. Tijdens de Balkanoorlogen aan het begin van de 20ste eeuw werden ze etnisch gezuiverd, maar sommige minderheden, zoals de Pomakken, bestaan nog steeds. De identiteit van die laatsten is een ingewikkeld gegeven, aangezien ze als geïslamiseerde Bulgaren een dubbele identiteit hebben. Ze spreken Bulgaars, maar worden omwille van hun geloof door hun landgenoten vaak niet als Bulgaren beschouwd.

Er zijn dus al eeuwen moslims in Bulgarije, maar hoe verhouden ze zij zich tegenover buitenlandse invloeden na de val van het communisme?

Ilian Krumov, doctoraatstudent internationale relaties aan de Universiteit voor Nationale en Wereldeconomie in Sofia, onderzoekt de toenemende invloed van de extremistische islam in de Balkan.

“De extremistische islam heeft weinig wortels in Bulgarije”, stelt hij. “De islam hier is gematigd met Europese invloeden en heeft weinig voeling met de radicale stromingen vanuit de Arabische wereld. Al is de invloed van die laatste door de technologische vooruitgang in communicatie de afgelopen decennia wel steeds groter geworden. Ook zien we de evoluDe Alexander Nevski-kathedraal in Sofia.

tie dat religieuze studenten uit de islamitische minderheden van Bulgarije gaan studeren in het buitenland en hun atypische opvattingen in hun gemeenschap proberen op te dringen. Dit zien we ook in de rest van de Balkan. Zo zijn er tijdens de hoogdagen van Islamitische Staat honderden strijders vanuit Albanië en Kosovo naar Syrië en Irak getrokken. Vaak kwamen deze strijders - net zoals in het Westen - uit de marges van hun gemeenschap.

Maar in tegenstelling tot de islam in het Westen, heeft deze religie hier op de Balkan wortels en een eeuwenoude geschiedenis.

In West-Europa, waar de islam nog vrij nieuw is, ontbreken deze wortels en is ze vatbaarder voor extremisme.”

In het Bulgaarse politieke landschap pleit de “Beweging voor rechten en vrijheden” voor de belangen van de Turkse islamitische minderheden. Voor de Turkse regering vormt de partij een belangrijke brug tussen Ankara en Sofia. Maar los van politieke partijen, probeert Turkije ook met islamitische bewegingen aan invloed te winnen in verschillende landen?

“Turkije steunt bewust islamitische bewegingen en minderheden in de Balkan. Het aanhalen van religieuze banden alsook het bouwen van moskeeën is een vorm van ‘zachte macht’ om in de regio aan invloed te winnen. Hier zijn de islamitische minderheden goed geïntegreerd in de Bulgaarse maatschappij. Zo zie je bijvoorbeeld in de grootsteden geen duidelijke segregatie. Al klopt het wel dat ze in bepaalde lansdelen geconcentreerder wonen. Daarenboven zorgt het EU- en NAVO-lidmaatschap van Bulgarije ervoor dat Turkije, in tegenstelling tot Bosnië, Kosovo en Albanië, in dit land wat minder agressief te werk gaat. Ook worden ze door andere machten tegengewerkt, want de Europese Unie, de Verenigde Staten en zelfs Rusland werken actief aan hun gemeenschappelijk belang om de radicale islam uit de Balkan te houden. Ten slotte wil ik er nog aan toevoegen dat de islamitische minderheden in Bulgarije net zoals hun landgenoten hun blik naar het Westen richten. Zolang ze daar kansen blijven zien, zullen ze volgens mij niet antwoorden op de islamitische lokroep van extremisten en Turkije.”

Politiek

7 OKTOBER 2021

13

Mao’s Culturele Revolutie: burgeroorlog en kannibalisme Meestal gaan verhalen over de Culturele Revolutie in China alleen over de Rode Gardisten in de steden. Maar er waren nog ergere aspecten.

Op 20 juli 1967 weigerden militairen in de Militaire Zone Wuhan, in de provincie Hubei, Mao’s bevelen op te volgen. Er werden zuiveringen uitgevoerd en nieuwe bevelhebbers aangesteld, die de rebellie bloedig onderdrukten. In de stad Wuhan alleen werden 600 mensen gedood en 68.000 anderen werden gefolterd en/of werden voor het leven verminkt. In heel de provincie werden 184.000 mensen gedood of gefolterd. Tussen juli en september 1967 braken in de stad Chongqing, in de provincie Sichuan, gevechten uit tussen twee gewapende fracties, allebei maoïstisch, die elkaar als “bourgeois” en “contrarevolutionairen” beschouwden. Er volgden 22 grootschalige gevechten waarbij tanks en mitrailleurs werden ingezet. Het aantal gesneuvelden is onbekend, maar er werden wel 1.737 gevangenen en ongewapende burgers vermoord.

In de provincie Hunan werden bij pogroms in het landelijke gebied Dao 4.193 mensen vermoord en 326 gedwongen zelfmoord te plegen. Zij waren zogezegd ‘klassevijanden’. In het naburige Ningyuan werden op dezelfde manier 1.092 klassevijanden vermoord. Hele families werden uitgeroeid, inclusief de kinderen. Dit zijn slechts enkele voorbeelden uit een heel lange rij.

Een volledig overzicht is op internet te vinden in “Chronology of Mass Killings during the Chinese Cultural Revolution (1966-1976)” van Song Yongyi.

Separatisten In de regio Binnen-Mongolië - niet te verwarren met de onafhankelijke staat Mongolië - werden tussen 1967 en 1969 minstens 16.000 Mongolen vermoord tijdens een zuiveringsactie tegen een separatistische beweging, die misschien niet eens bestond, net zoals de vele “contrarevolutionaire” en “reactionaire” organisaties in China zelf niet bestonden. Nog eens 250.000 mensen werden mishandeld, gefolterd of verminkt.

Marxistische kannibalen In Wuxuang, in de regio Guangxi, bereikte de waanzin een psychopathisch hoogtepunt. Bij onderlinge gevechten en zuiveringen tussen maoïsten van verschillende strekkingen werden zo’n 150.000 mensen gedood. De slachtoffers werden onthoofd, doodgeslagen, verdronken of levend gekookt. Bij anderen werden hun darmen uitgesneden terwijl ze nog leefden. Of hun levers werden uit hun buikholte gehaald. Of ze werden gecastreerd. Hun harten werden uitgesneden zoals bij Azteekse mensenoffers. En soms werden de slachtoffers zelfs opgegeten in grote festijnen.

In tijden van hongersnood kan kannibalisme overal voorkomen, ook bij de beschaafdste mensen. Maar hier was geen hongersnood. Dit gebeurde uit haat tegen de klassevijanden en vanuit het oeroude, primitieve waanidee dat men de macht van een man kon overnemen door zijn hart, zijn lever of zijn genitaliën op te eten.

Dat gebeurt als mensen alle religieuze, filosofische en ethische tradities overboord gooien. Confucianisme en taoïsme in China, joods-christelijke ethiek bij ons. Dan krijgt men geen bevrijde ‘nieuwe mensen’. Dan steekt de oeroude barbaarsheid weer de kop op. Minstens 150

partijleden waren daarbij betrokken, maar er volgden geen echte straffen: de zaak werd in de doofpot gestopt uit vrees dat er iets over zou uitlekken naar Hong Kong.

Tibet In 1966 was Jokhangtempel in Tibet een van de weinige heiligdommen die niet reeds door de Chinezen was geplunderd en ontwijd. Hij genoot de semiofficiele bescherming van de Panchen Lama, die door de communisten als een betrouwbare collaborateur werd beschouwd. Hij was erin geslaagd kunstvoorwerpen en manuscripten uit andere kloosters daar in veiligheid te brengen. De tempel was een unieke schatkamer van boeddhistische religieuze kunst en kennis… tot de Rode Gardisten kwamen. Ze verbrandden onvervangbare manuscripten, ze gebruikten bladen uit heilige boeken als toiletpapier, onthoofdden Boeddhabeelden, ze hakten inscripties en fresco's weg. Gouden en zilveren kunstvoorwerpen werden geroofd en omgesmolten.

Een deel van de tempel werd steen voor steen gesloopt, de gebinten, de meubels en de houten altaarstukken werden als brandhout verkocht. Het karkas van de tempel werd gebruikt als slachthuis en als varkenshok. In enkele maanden tijd zouden bijna alle heiligdommen en kloosters in heel Tibet hetzelfde lot ondergaan.

Op het platteland werd een stompzinnige collectivisatie doorgevoerd. De traditionele Tibetaanse gerst, het enige graangewas dat op die hoogte nog kon gedijen, werd verboden. De boeren moesten rijst en tarwe aanplanten, wat in dat klimaat tot mislukking was gedoemd.

De Rode Gardisten doodden de kudden schapen, geiten en yaks die voor de nomaden de enige bron van inkomsten waren, en dwongen hen in de communes te werken. In alle privéwoningen moesten alle religieuze voorwerpen vernietigd worden: boeken, huisaltaren, muziekinstrumenten, gebedsvlaggen, stenen gegraveerd met heilige mantra's, rotsschilderingen en bas-reliëfs in de bergwanden.

Overal werden portretten van Mao opgehangen. Net zoals in China zelf moest iedereen voortdurend het Rode Boekje bij zich dragen. De Rode Gardisten hielden naar willekeur mensen tegen en droegen hen op een gedeelte van Mao's “Gedachten” uit het hoofd te reciteren.

Wie dat niet kon, werd gearresteerd. De praktijk van publieke schuldbekentenissen en zelfkritieken werd nog wreder dan tevoren. Mensen werden gedwongen hun familieleden in het publiek op een schavot te folteren.

Vrouwen werden op zo’n schavot verkracht door benden gardisten. Een man werd gedwongen in het publiek seks te hebben met zijn dochter. Verminking werd een routine: het afsnijden van oren of vingers, het uitrukken van de tong, het afhakken van een arm, het verbranden van ogen en geslachtsorganen. Zo werd het socialisme er in Tibet ingehamerd. Het boek “Tears of Blood” van Mary Craig is hieromtrent aanbevolen lectuur.

Madame Mao Mao’s echtgenote Jiang Qing was duidelijke verslaafd aan macht… en aan seks met machtige mannen.

Als opera-actrice had ze in de jaren ’30 vele affaires

met kopstukken van het Kwomintang-regime. In 1939 trouwde zij met Mao, die toen aan het hoofd stond van de Chinese Communistische Partij. In 1963 verving zij het klassieke repertoire van de Opera van Peking door revolutionaire propagandastukken die Mao verheerlijkten. Zij werkte ijverig mee aan de wreedheden van de Culturele Revolutie en zij maakte daar gebruik van om alle getuigen te liquideren die bezwarende feiten uit haar Kwomintang-periode aan het licht zouden kunnen brengen.

In 1969 werd zij lid van het Politbureau en voerde met groot enthousiasme Mao’s bevelen uit. Na zijn dood, in 1976, werd zij samen met de Bende van Vier gearresteerd. Zij beweerde toen dat zij alleen maar “Mao’s hond” was geweest en dat zij alleen uit angst al zijn bevelen had opgevolgd. Dat was vrijwel zeker gelogen. Ze kreeg de doodstraf, maar die werd omgezet in levenslang. In 1991 pleegde ze zelfmoord.

“Mei ’68 kan alleen maar begrepen worden als een afkooksel van Mao’s Culturele Revolutie” Erfenis Ondanks al die gruwelen kreeg de Culturele Revolutie ook in het Westen veel navolgers, bewonderaars en goedpraters. Mei ’68 kan alleen maar begrepen worden als een afkooksel van Mao’s Culturele Revolutie. Overal werd het “Rode Boekje voor Scholieren” verspreid.

Posters met Mao’s tronie hingen in klaslokalen en aula’s.

In het Westen werden geen mensen vermoord en minder materiële schade aangericht, maar de verwoesting in termen van immateriële waarden, tradities en ethiek was even groot.

Mao’s erfenis leeft nog steeds voort. Een van de giftigste erfenissen uit de Mao-periode is het begrip van erfelijke schuld. Dat is nu een kernpunt in de Critical Race Theory en van het marxisme van Black Lives Matter. In het oude marxisme werden mensen vermoord omdat ze tot de ‘verkeerde’ klasse behoorden. In Mao’s variant waren mensen al schuldig als hun voorouders intellectuelen, grondbezitters of kapitalisten waren geweest.

Schuld werd erfelijk. Ook de praktijk van afgedwongen schuldbekentenissen en excuses voor dingen die onze voorvaderen eeuwen geleden zouden hebben gedaan, is imitatie-maoïsme. Normaal denkende mensen weten dat men alleen schuldig kan zijn aan iets dat men zélf heeft gedaan. Wat onze voorouders misschien ook hebben gedaan of nagelaten, wij zijn daar niet moreel verantwoordelijk voor en we moeten er ook niet voor boeten. Maar die maoïstische waanzin, nu vermengd met antiblank racisme, is nog alomtegenwoordig.

PAUL BÄUMER

AANBEVOLEN BOEKEN • “Zoon van de Revolutie”, Liang Heng en Judith Shapiro • “Wilde Zwanen”, Jung Chang • “Mao, het onbekende verhaal”, Jung Chang • “Bittere kou”, Harry Wu

14 Cultuur

7 OKTOBER 2021

KUNST

FILM

No Time to Die

De laatste film waarin Daniel Craig zichzelf de identiteit van de iconische, Britse geheim agent 007 aanmeet, kent problemen met toon en tempo. Het lang uitgesteld finale hoofdstuk in de Craig-saga laat een bittere nasmaak na, hoewel tegelijk niet alle hoop voor toekomstige Bondfilms verloren is.

Een raadsel op het Lam Gods opgelost Het Lam Gods (1432), een van de meest invloedrijke schilderijen uit de kunstgeschiedenis, blijft fascineren. Onderzoekers hebben nu een eeuwenoud raadsel op het retabel opgelost, met verstrekkende gevolgen.

bladgoud en kleur afgewerkt. Door het reliëf in het gegoten ‘brokaat’ oogt het levensecht, zoals alles op het Lam Gods.

Van Eyck heeft tien van dergelijke velletjes aangebracht in de eredoeken achter Maria en Johannes. Door de eeuwen heen zijn de kwetsbare wassen velletjes zwaar beschadigd, stukken zijn gesmolten en verdwenen, ze werden niet vakkundig gerestaureerd of overschilderd.

Broer Lubrect Met behulp van onder andere röntgenfotografie zijn deze velletjes zorgvuldig onderzocht. Alle tien herhalen ze geheel of gedeeltelijk hetzelfde motief. Ze stellen een eenhoorn voor die het hoofd achterwaarts wendt, terwijl hij bestraald wordt vanuit wolken. Onder de eenhoorn bevindt zich een banderol met steeds dezelfde tekst. Altijd is gedacht dat die door beschadigingen en overschilderingen onleesbaar is geworden of bestaat uit fantasietekens. Nu is deze raadseltekst eindelijk ontcijferd.

Wat is er te lezen? De eerste letters zijn een ‘B’ en een ‘r’, gevolgd door een accolade die in het Latijn vaak gebruikt werd voor de passieve uitgang van de derde persoon enkelvoud -UR. Samen geven deze drie tekens dus BRUR of BROER. Daarna volgt een ‘L’, wat zou verwijzen naar Lubrect, een van de schrijfwijzen van de naam van Jan van Eycks broer in de archieven. De laatste tekens zijn de Arabische cijfers 2 en 7, gevolgd door ‘XY’ met een afkortingsteken op de Y. Dit is de imitatie-Griekse versie van Christus’ naam. Er staat dus: BR(OER) L(UBRECT) (14)27 AD.

Nadat James Bond in Italië opnieuw aangevallen wordt door de geheime organisatie SPECTRE, verlaat hij zijn grote liefde Madeleine Swann (Léa Seydoux) omdat hij vermoedt dat ze betrokken was. Bond trekt zich definitief terug uit de geheime dienst M16 en verhuist naar Jamaica. Wanneer dr. Obruchev, een wetenschapper die in het geheim aan een biologisch wapen werkte voor M (Ralph Fiennes), ontvoerd wordt door SPECTRE, is Bond genoodzaakt om terug te keren uit zijn pensioen. Hij moet daarvoor samenwerken met zijn opvolgster, de zwarte vrouw Nomi (Laschana Lynch), die nu de codenaam 007 draagt.

Twee retabels

Marvel No Time to Die duurt bijna 2 uur en 45 minuten. Hoewel het eerste uur bijzonder energiek is met spectaculaire actiescènes in Italië, gaat het tempo razendsnel naar beneden in het middendeel. Het verhaal is nooit complex, wat een verbetering is tegenover bijvoorbeeld Quantum of Solace. De nieuwe Bondfilm blijft echter niet gespaard van de moderne clichés, die hun oorsprong vinden bij de superheldenfilms van Marvel.

Het gaat bijvoorbeeld over de neiging om bepaalde personages flauwe opmerkingen te laten maken om een gespannen situatie te breken. Voornamelijk dr.

Obruchev, een stereotype Oost-Europese man, die zich weinig bewust is van het gevaar van zijn situatie, valt hieraan ten prooi. Dit werkt echter averechts omdat deze films gebouwd zijn op Bonds vlotte en bijtende opmerkingen waarmee hij zijn vijanden ergert en de dames verleidt.

James Bond will return Wat de toekomst van de nieuwe 007 Nomi betreft, is weinig zeker op dit moment. Het personage wordt weinig uitgediept en vertoont in No Time to Die nauwelijks meer karaktertrekken dan een gevoel voor ironie, hoewel zonder de onontbeerlijke charme van Bond.

Zoals gewoonlijk verschenen de woorden “James Bond will return” tijdens de eindgeneriek, wat waarschijnlijk goed nieuws betekent voor de fans die hopen op het voortbestaan van de iconische geheim agent.

Ondermaatse slechterik De nieuwe schurk Lyutsifer Safin (Rami Malek) voldoet helaas niet aan de verwachtingen. De eerste helft van No Time to Die bouwt een merkbare spanning op om de rol van dit personage in mysterie te hullen, hoewel de uiteindelijke ontknoping weinig meer dan ellenlange, banale actiescènes omvat. Kortom een gemiste kans om een geweldig acteur als Malek te vereenzelvigen met de rol van een onvergetelijke Bond-slechterik zoals Le Chiffre, Goldfinger en dr. No.

Verdict No Time to Die mist consistentie. Regisseur Cary Fukunaga wil tegelijk vernieuwend zijn en inspelen op de nostalgische gevoelens van het kijkerspubliek, maar helaas faalt hij vaak in beide doelstellingen. Daardoor krijgt Daniel Craig een ondermaats afscheid. Ondanks dit bitterzoete slotstuk vervoegt Craig Sean Connery als een van de meest memorabele acteurs die in de huid van 007 is gekropen.

No Time to Die is nu in de bioscoop.

SIMON SEGERS

Op het open retabel is centraal in het bovenste register God de Vader, die tegelijk God de Zoon is, afgebeeld. Hij wordt geflankeerd door Maria, links, en Johannes de Doper, rechts. Achter hen beiden hangt een eredoek. Dergelijke eredoeken werden in de middeleeuwen vaak gebruikt als achtergrond voor de presentatie van relieken of gewijde voorwerpen. Aan de hoven hingen ze bij officiële ontvangsten achter de tronen van de vorsten. Eredoeken waren gemaakt van de kostbare stof brokaat, waarin goud- en zilverdraad is verwerkt.

Gegoten brokaat Omdat Jan van Eyck het brokaat van de eredoeken achter Maria en Johannes heel precies wilde weergeven, maakte hij gebruik van de techniek van het ‘gegoten brokaat’. Dit is een heel secuur en delicaat werk. Eerst bracht hij met een stilus een patroon aan in een matrijs van zacht metaal, zoals lood. Daarna goot hij vloeibare was over de matrijs en de was vulde de holtes. Eenmaal de was gestold, trok hij het velletje los en lijmde het op het paneel. Het werd dan met

De onderzoekers die deze tekst hebben ontcijferd zijn Hélène Verougstraete, professor-emeritus kunstgeschiedenis aan de UCL en KUL, en Wim Verbaal, professor Latijnse taal en literatuur aan de UGent. Zij trekken de conclusie dat Hubert (Lubrect) van Eyck overleed in 1427 en dat Jan het volledige bovenste register heeft geschilderd als eerbetoon aan zijn overleden oudere broer. Dit behoorde volgens hen niet tot de oorspronkelijke opdracht die Joos Vijd had gegeven. Wat wij vandaag het Lam Gods noemen, zijn dus twee retabels die door het genie van Jan van Eyck wel perfect op elkaar aansluiten. Verougstraete geeft daarnaast nog argumenten die aantonen dat Jan van Eyck ook de volledige beschildering van het gesloten altaarstuk voor zijn rekening heeft genomen.

Dan rest nog het open onderste retabel met het wereldberoemde centrale paneel met het Lam Gods. Dit is zeker aangezet door Hubert. Maar waar heeft Jan het penseel van zijn overleden broer overgenomen? Dit en nog vele andere raadsels in verband met het Lam Gods blijven voorlopig onopgelost.

MMMV

Het onderzoek is gepubliceerd in “Een raadsel op het Lam Gods eindelijk opgelost. Het retabel van Jan voor Lubrect”, een uitgave van Openbaar Kunstbezit Vlaanderen, www.okv.be

BOEK

Chaos als orde die we niet begrijpen Wat is het verschil tussen recht en moraal? In zijn meest recente boek “De orde voorbij” adviseert Jordan Peterson het volgende: “Volg de regels tot je een uitstekend voorbeeld kunt zijn van waarvoor die staan, maar overtreed ze wanneer precies diezelfde regels het ernstigste beletsel gaan vormen voor de belichaming van hun kerndeugden.” Met andere woorden: conservatisme hoeft geen onvoorwaardelijke trouw aan de instituties te betekenen als deze zelf aan chaos dreigen ten onder te gaan.

Genderidentiteit Vijf jaar geleden stemde het Canadese parlement een wet die het in theorie strafbaar maakt te weigeren iemand aan te spreken met het voornaamwoord (hij/zij/x) dat die zelf wenst. Het besluit vat in één maatregel samen waarmee het Westen al een tijd kampt: inperking van de vrije meningsuiting, de grote gevoeligheid voor krenkingen en de ganse omkering van de waarden rond genderidentiteit. Het was de Canadese psycholoog Jordan Peterson die in het verweer kwam tegen deze wetgeving.

Sindsdien leeft hij onder geweld en intimidatie van transgenderactivisten, vakbonden en de academische wereld zelf.

Via YouTube, podcasts en zijn serie boeken vonden zijn ideeën echter nog steeds een weg bij het grote publiek. Na zijn bestseller “12 regels voor het leven” schrijft hij nu een werk dat deze op dualistische wijze aanvult. In het eerste boek lees je hoe je door orde en discipline chaos

uit je leven kan helpen bannen. Maar bij nader inzien stelde Peterson vast dat chaos grootser dan het leven is en dus niet uit te bannen valt. Bovendien heeft wanorde ook een positieve keerzijde, gezien ze vaker naar het nieuwe en mysterieuze leidt.

De rol van choas in ons leven Dat vernieuwende kan de lezer vinden in diverse domeinen die het leven betekenisvoller maken: meer romantiek in de relatie, het waarderen van kunst als manier om de wereld te leren begrijpen, een manier om oplossingen te zoeken voor irritaties die je leven op emotioneel of professioneel vlak vertroebelen. De schrijver gelooft sterk in ons geweten en de eeuwenlange traditie om het goede te doen en het kwade waar nodig te verdragen.

Maar onze capaciteiten als mens zijn beperkt. Omdat bijvoorbeeld het lijden inherent deel uitmaakt van het leven. De dood hangt als een schaduw over ons en dus moeten we er-

mee leren leven en ze een plaats geven. Peterson toont beeldig aan hoe sprookjes onze angsten sublimeren en personificeren in de vorm van draken of boze koninginnen. Naast het geloof helpen deze verhalen om gevaren en leed te herkennen en erkennen.

Traditie als leidraad Hoe dan om te gaan met de negatieve aspecten van de chaos in ons leven? Het antwoord oogt conservatief en dus bescheiden in zijn ambitie: stel een doel, maar kleinschalig. Geen vage klimaatdoelstellingen tegen 2050, maar begin thuis een kamer op orde te houden en van daaruit verder te bouwen.

Dankzij zijn rijke ervaring als psycholoog, is Peterson in staat om zijn werk te doorspekken met vele anekdotes. Zo legt hij de link tussen de soms abstracte principes en het dagelijkse leven. In een tijd dat onderwijs, media en eigen desinteresse het christelijke geloof en onze Europese gebruiken en mythes op de achtergrond duwen, is het noodzakelijk dat Peterson de bakens aansteekt om (opnieuw) een zinvol leven te leiden.

PIETER VANDERMOERE

Jordan Peterson, “De orde voorbij 12 nieuwe regels voor het leven”, Prometheus, 2021, 376 bladzijden, prijs 24,99 euro.

ISBN 978 904 4642 99 5

Brieven

7 OKTOBER 2021

GESCHIEDENIS

LEZERSBRIEVEN

De Alhambra © BELGA

KLIMAAT IN BEWEGING

Laurel en Hardy in de Alhambra

De Alhambra en het Alhambra zijn niet hetzelfde. “De” stond in Brussel en “het” staat nog altijd in Granada. Daarenboven speelde “de” een rol in de Vlaamse Beweging.

In 1845 wordt aan de oever van de Zenne in Brussel een nieuw en groot gebouw opgetrokken waar rondreizende circussen optreden.

Het Théâtre du Cirque (de “Cirk” voor de Brusselaars) is de grootste zaal van de hoofdstad en blijft dat tot de afbraak met 2.000 zetels. Aanvankelijk arriveren vooral Franse circussen, maar er zijn ook historische reconstructies met 500 figuranten op het toneel en bals. Feitelijk is het nog landelijke Brussel te klein voor zo’n schouwburg. Eigenaars komen en gaan.

Maar jaar na jaar stromen er mensen naar Brussel om te werken in de nieuwe industrieën of bij de overheid.

beelden. De schouwburg wordt herdoopt in Alhambra. De stad betaalt voortaan de huur van de zaal voor Nederlandstalig gezongen en gesproken toneel, maar van harte is het niet. Brussel laat een kleinere schouwburg bouwen die beter past bij gesproken toneel en in 1887 opent wat later de KVS zal heten de deuren aan de Lakense straat. De Alhambra wordt weer een Franstalig ratjetoe van café-concerts, music hall, vaudeville en succesvolle operettes als “La veuve joyeuse” (Lehars “Die Lustige Witwe”).

Théâtre du Cirque (de “Cirk”)

Tijdens de eerste wereldoorlog komt de schouwburg in Vlaamse handen, met dank aan de Duitse bezetter en zijn Flamenpolitik.

Een in Parijs geboren Vlaamse acteur, Adolf Clauwaert (“nomen est omen”), richt Het Vlaamsch Toneel op. Hij wil volkse toneelstukken afwisselen met klassiek en moeilijker werk. Het seizoen 1915-16 is artistiek een succes, maar tezelfdertijd wordt duidelijk dat de directeur een vurige activist is in een stad waar zelfs veel Nederlandstaligen nog overtuigde belgicisten zijn. Meetings met August Borms en radicale Guldensporenvieringen vallen op.

Het publiek blijft meer en meer weg, zeker als de verplichte tewerkstelling in Duitsland begint.

Wel stijgt jaar na jaar het aantal politieke meetings die hartstochtelijk de vernederlandsing van de universiteit van Gent en de door de Duitsers geproclameerde bestuurlijke scheiding toejuichen.

Reclamewagentjes rijden rond met slogans voor meetings in de Alhambra over “Vlaanderen’s politieke onafhankelijkheid”, “toegang vrij en kosteloos”. Begin 1918 gaan de activisten nog een stap verder, want Duitsland heeft Rusland verslagen en dus staat de Duitse zege bijna vast. Op 20 januari roept de Raad van Vlaanderen de onafhankelijkheid uit in de Alhambra. De Raad is een machteloze schijnregering die zichzelf aanstelt na acclamatie door enkele duizenden activisten. Tussen de meetings door worden nog kluchten en operettes opgevoerd.

In april mislukt het grote Duitse offensief en in augustus stort het Duitse front in elkaar. Karel De Schaepdrijver, die in opdracht van de frontbeweging aan de IJzer deserteerde, spreekt nog eens de activisten toe, maar het is voorbij.

Brussel onthaalt hysterisch de teruggekeerde koninklijke familie en in de stad en de randgemeenten begint de tweede grote verfransingsgolf. Uiteraard wordt de Alhambra weer een schouwburg vrij van Vlaamse smetten. Revues en operettes “à grand spectacle” wisselen af en de affiches laten

“Noblesse oblige”, want de schouwburg is Franstalig. Vanaf 1851 worden wel af en toe Nederlandstalige toneelstukken opgevoerd. Kroonprins Leopold en broer Filips wonen er zelfs zo’n voorstelling bij. Feitelijk is de zaal erg groot voor gesproken toneel, maar de Brusselse Vlamingen kunnen nergens anders terecht en ze vragen dat de stad de schouwburg koopt. Bruxelles-Petit Paris weigert hooghartig, want nauwelijks 10 procent rijke, meestal Franstalige Brusselaars hebben er stemrecht. Franstaligen krijgen wel subsidies, zoals de concessiehouder die “La Monnaie “ uitbaat, want in de Munt wordt uitsluitend in het Frans gezongen. Een Vlaamse organisator begint daarom met Nederlandstalige operaseizoenen in de Cirk-schouwburg, maar moet ten slotte de loodjes leggen nadat hij tevergeefs de discriminatie aanklaagt. In de schouwburg zijn voortaan café-concerts succesvol.

Inmiddels is de Zenne overkapt en in 1874 herbouwt men “de Cirk” aan de Zennestraat (nu Emile Jacqmainlaan). Het gebouw krijgt een prachtige gevel, die ik me nog goed herinner. Onder de boogvormige overspanning staan vier mooie beelden die Drama, Dans, Tragedie en Komedie ver-

De Alhambra in Brussel

Vlaamse schouwburg tijdens de wereldoorlogen

15

duidelijk uitschijnen dat er dijen en borsten te bewonderen vallen.

In het interbellum scheren Franse chansonniers en acteurs de hoogste toppen, ook in Vlaanderen.

In de Alhambra zingen Maurice Chevalier, Josephine Baker en de oppergod van het Franse chanson: Tino Rossi. Mijn moeder bezoekt een paar keer de Alhambra. Het Vlaams dienstmeisje in de hoofdstad is diep onder de indruk van de zaal en het spektakel.

Maar daar zijn de Duitsers weer.

Die KVS onder voogdij van het stadsbestuur boezemt hen geen vertrouwen in. Vogel, van de Propaganda-Abteilung, schrijft dat de Alhambra “volksche krachten moet ontbolsteren… door een zuiver Germaanse levenshouding en wereldbeschouwing”. De Duitsers laten de zaal opknappen en halen Adolf Clauwaert op bij zijn fabriekje van werkkledij. Eind 1942 organiseert hij een seizoen met opera, operettes en toneel.

Acteurs en zangers vinden is geen probleem, want de Alhambra betaalt beter dan de KVS. Nand Buyl maakt er zijn debuut en zijn collega Vic Moeremans collaboreert met enthousiasme.

In de Alhambra wordt het enige Vlaamse collaboratietoneelstuk opgevoerd: “Wederopstanding”, een oostfrontersdrama van Frans Demers. Natuurlijk zijn er Wehrmachtvoorstellingen en de collaborateurs van de DeVlag houden er hun congres.

Clauwaert wordt ziek en zijn vervanger is tenor Jef Sterkens, die boos zijn directeurschap van de Antwerpse Opera opgeeft wegens de recente voogdij van de gebroeders Diels. Hij heeft goede ervaringen met de Duitsers, onder andere tijdens de opnames van de film “De Witte” in Berlijn, een film waarin hij een lied van Renaat Veremans zingt. Zijn eerste en tevens laatste seizoen 1943-1944 is een triomf, maar in september staan de geallieerden in Brussel.

Verkrot De Alhambra wordt een tijdelijke soldatenschouwburg, waarna de vooroorlogse Franstalige routine terugkomt met veel “Franse” sterren als Luis Mariano (een Spaanse Bask) en de eigen Brusselse Annie Cordy. De spektakeloperettes van Francis Lopez (“Andalousie” en “La belle de Cadix”) en het populaire “Le Cheval Blanc” (Benatzky’s “Im Weissen Rössl”) zijn vaste prik.

Nog eenmaal is er Nederlands te horen als de KVS er tijdelijk huist na een brand. Maar de smaak van de jongeren verandert en de uitbating rendeert niet meer wegens te hoge onderhoudskosten en stijgende salarissen. In 1958 gaat de zaal dicht en wordt een kankerplek, tot ze in 1973 gesloopt wordt, ondanks woedende protesten. De herinnering blijft bestaan in de benaming Alhambra-wijk.

JAN NECKERS

Pallieterke, Het was wel lachwekkend dat een tiener als Anuna De Wever, die met grote moeite het secundair onderwijs heeft ‘voltooid’, zulke uitspraken doet over Gert Verhulst. Over de decaden heen werd af en toe in de media, door archeologen, geschreven over ontdekkingen die men deed. IJsboringen op Groenland en in de poolgebieden bewezen dat tussen 10.000 en 100.000 jaren het ijs bedekt was met resten van vulkaanuitbarstingen en asteroïde inslagen. Men had deze bevindingen gedaan op boringen van 100 meter diepte en meer. Het is een bewijs dat in het verre verleden er ook klimaatschommelingen waren en ijs smolt en terug aanvroor.

Het klimaat is in beweging en is altijd reeds in beweging geweest, maar niet door CO2 of andere gassen. Ons zonnestelsel is in een orbit aan de buitenkant van ons melkwegstelsel en het duurt zo’n 230 miljoen jaar om eens compleet rond het centrum van ons melkwegstelsel te ‘vliegen’. Op deze 230 miljoen jaren ‘weg’ komt ons zonnestelsel onder invloed van verschillen krachten, zoals intensieve magnetische velden, ‘zwarte gaten’ (waarvan men nog niet weet wat het eigenlijk is), aantrekkingskrachten van andere sterren die soms een veel grotere massa (aantrekkingskracht) hebben dan onze ster, de zon. Nu, al deze aan- en uitschakeling van krachten hebben een uitwerking op ons zonnestelsel en ook op onze planeet, want zoals de maan een invloed heeft op onze zeeën en oceanen, hebben deze krachten dit ook. El Niño, de Golfstroom… is beïnvloed door magnetisme en verzwakt of versterkt naar mate de magnetische invloed. En dit beïnvloedt ons klimaat samen met vulkaanuitbarstingen, zeebevingen enzovoort.

De reden dat regeringen het ‘klimaatbeleid’ onder de arm nemen heeft twee redenen: de sterk dalende reserves van aardolie - zonder olie staat de ‘oorlogsmachine’ stil - en de EU en lidstaten die een extra grond gevonden hebben om de belastingen te verhogen. Het klimaat is steeds in beweging, met of zonder de mens.

Dr. Ir. Luc Lefever - Leopoldsburg

HARD WERK! Pallieterke, Van onze regimezender vernamen we dat het voorbije weekeinde en nog wel op zondag onze topministers tot acht uur ’s avonds vergaderd hebben om een oplossing te vinden voor de steeds verder stijgende kosten van gas en elektriciteit… Waar zij zélf absoluut géén last van hebben met hun riante inkomen. Het volgend weekeinde moeten ze dat probleem opgelost krijgen, want de “deadline” is dinsdag 12 oktober, wanneer eerste minister De Croo zijn regeringsverklaring moet voordragen in het parlement. De goedgelovige brave Belgen met hun pensioentje van 1.200 euro bidden nu tot hun patroonheilige Sint-Ignoramus voor een zo gunstig mogelijke uitkomst die hen niet teveel pijn zal doen.

M arc Bertrand - Edegem

WEES “WOKE” Pallieterke, Prachtig en prima onderbouwd interview met Gerard Bodifée in ’t

Pallieterke van 30 september jl.Wat Europa vraagt aan een aantal Poolse provincies, om hun eerder ingenomen verklaring tot LGBTQ-vrije zone in te trekken, zo niet verliezen ze Europese subsidies, getuigt van je reinste Europese chantage. Loop in het gelid, wees “woke”-adept en je krijgt Europees manna! We lezen verder in het interview met Bodifée hoe de Hongaarse eerste minister Viktor Orbán verklaarde: “West-Europa zal ons nog vragen om hen te helpen. Een groot aantal burgers in West-Europa zal de ‘verwoking’ niet meer tolereren en vluchten naar Oost-Europa”, zo voorziet Orbán. En gelijk heeft hij.

Als zoon van een in Boedapest geboren moeder heb ik als tweede nationaliteit de Hongaarse aangevraagd. Spijtig dat mijn moeder Belg werd door huwelijk en daardoor alle rechten verspeelde op de Hongaarse nationaliteit. Toch stond Hongarije positief tegenover mijn vraag. Als voorwaarde kreeg ik opgelegd: het aanleren van de aartsmoeilijke 'moedertaal'.

Guy Van Rysseghem - Lochristi

NOODKREET Pallieterke, We leven in een tijd waarin het verwarrend linkse narratief in de politiek en in de journalistiek bepalen wat er gebeurt en wat er aan de bevolking bekend wordt gemaakt. De vrije meningsuiting staat vandaag behoorlijk onder druk en de ultieme droom van progressieve groeperingen, partijen en tutti quanti om ons het zwijgen op te leggen, ligt binnen bereik. De politiek draait door... een somber gebeuren. In de “Ehemalige DDR”, om maar één voorbeeld te geven, weten ze daar alles van. We staan op een kantelpunt. Als we nu het geweer niet van schouder kunnen veranderen, gaan er nog meer dingen wankelen en zijn we binnen vijf tot tien jaar totaal machteloos. Ook binnen de Evangelische wereld verwacht men een komende periode van grote verdrukking en vervolging in Europa en elders. Om slapeloze nachten van te hebben.

Het gaat om de geschiedenis van de komende jaren. Een noodkreet!

Jan De Schuytener - Dilbeek

DE ‘WARE’ ISLAM Pallieterke, De islamisten geven nooit antwoord op een vraag die alleen een ‘islamofoob’, dus iemand die kritiek heeft op hun godsdienst, hen zou durven stellen: waar is die ‘ware’ islam te vinden? In Saoedi-Arabië, waar ze hoofden en handen afhakken? In Iran, waar ze mensen voor een kleinigheid ophangen? In Maleisië, waar sommige staten lippenstift willen verbieden? In Somalië, waar Al Shabaab, trouw aan Islamitische Staat, het land heeft verwoest? In Tunesië, waar ondanks het feminisme van Bourguiba, vrouwen in het erfrecht nog steeds zijn achtergesteld bij mannen? In Mauretanië, waar men nog aan slavernij doet? In Marokko, waar de staat belasting heft op alcohol en mensen bestraft die het gebruiken? De waarheid is dat geen enkele islamitische theocratie, hard of ‘gematigd’, een plaats heeft weten te veroveren tussen de democratische staten op aarde. Waar de islam de wetten stelt, laten democratie, gerechtigheid, mensenrechten, de gelijkheid van man en vrouw en de vrijheden verstek gaan!

Paul De Nef - Zoersel

Een lezersbrief insturen?

Stuur uw bericht naar lezersbrieven@pallieterke.net. Opgelet, brieven mogen maximaal 1.000 karakters tellen (inclusief spaties). Dat zijn een 30-tal lijnen in ’t Pallieterke of zo’n 160 woorden. We houden ons het recht voor om zonder verantwoording uw (te lange) brief niet te publiceren of in te korten. Uw naam en gemeente dienen doorgegeven worden voor publicatie bij uw brief.

16 Wat niet lachend kan gezegd worden, is de waarheid niet

7 OKTOBER 2021

Tweets van de week De vaderlandse pers heeft de Vivaldi-regering vanaf dag één in de armen gesloten.

Ze had dan wel geen meerderheid in Vlaanderen, maar er zaten tenminste geen rechtse zakken of Vlaams-nationalisten in. Als je dat kan bereiken, zal de pers nooit moeilijk doen over een klein democratisch deficit.

Ondertussen moet de pers wel schoorvoetend toegeven dat België ook zonder Vlaamsnationalisten een moeilijk te bezeilen schip is.

Dat heb je nu eenmaal met twee tegengestelde roeren en een mast onderaan de romp. De Vivaldi-partijen vinden mekaar maar niks. De enige consensus is dat ze graag de groenen overboord zouden willen zetten.

is. “Wat een goed initiatief: 1 betaalbaar ticket voor onbeperkt openbaar vervoer in het hele land.Very Vivaldi”, oordeelde Gwendolyne op Twitter. Of dat laatste ging over het pikken van andermans goed, laat ik even in het midden.

Egbert ging naar verluid intern nogal lelijk te keer tegen arme Very Vivaldi Gwenny.Vooral omdat de groenen dat wel een goed idee vonden. Maar op Twitter deed hij wat hij zo heel erg goed doet binnen de regering. Mooi zijn, glimlachen als neoliberaal met kiespijn en zwijgen. Of toch zeker zwijgen. Leuk detail: doordat de PS de NMBS altijd heeft beschouwd als haar persoonlijke melkkoe, zou een gelijkaardig ticket in België geen 3 euro per dag kosten, maar 13 euro per dag.

Very Vivaldi

Straffe Sinardet

Maar ook binnen de Vivaldi-partijen zelf is het hommeles. Herinner u het voorstel van Paul Magnette om de trein in dit land gratis te maken. Zelfs anti-held Egbert Lachaert durfde daar tegen in te gaan. “Een nieuwe dag, een nieuw duur idee. In een regering hou je je aan afspraken”, tweette Egbert dapper. Deze week kwam Gwendolyne Rutten dan weer met een eigen voorstel, nadat Oostenrijk een trein-trambus ticket invoerde van 3 euro per dag. Dat is dan wel niet gratis, maar door alle openbaar vervoer er in op te nemen nog een stuk duurder dan het voorstel van Magnette. Bovendien pikt ze met ‘De Lijn’ ook nog eens Vlaamse bevoegheden

Dave Sinardet houdt wel van een goede Belgische melkkoe en hekelt dan weer de beperkte federale solidariteit met Wallonië.

“De federale overheid leent 1,2 miljard aan het Waals gewest voor heropbouw.

Qua federale solidariteit is dat beperkt in vergelijking met Duitsland, waar federale overheid overstromingsfonds van 30 miljard opricht waarvan het zelf de helft draagt en alle (!)

Länder samen de rest.” Het zijn straffe politicologen door in hun academische wijsheid voortdurend jaarlijkse miljardentranfers en politiek chantage uit het oog verliezen. Misschien zou het eerlijker zijn om eens een partijkaart te kopen?

1284

1

2

3

4

5

6

7

8

9 10 11 12

A C E

“Komaan kerel, spreekt u me nu maar gewoon aan als ‘nationaal geweten’. Dan kunnen we verder met dit gesprek. Ik heb niet de hele dag, weet u. Ik ben een drukbezet man.”

G H

Nationaal Geweten Vermassen, voor de nabestaanden moet het toch een ijskoude douche geweest zijn om te vernemen dat Clottemans straks gewoon weer in het straatbeeld kan opduiken?

I J

“Nationaal Geweten? Nu gaat u toch wel wat ver hoor. Ik ben maar een simpele ziel uit de boerenbuiten.”

K

Maar, u zei…

L HORIZONTAAL

VERTICAAL

A. B. C. D. E.

1. Goedhartige 2. Loopvogel - Meisjesnaam Voegwoord 3. Winstgevende 4. Mislukking - Badplaats in Zeeland 5. Afrikaans land - Voorzetsel 6. Tweezitter van Audi - Afhangend uiteinde - Flashgeheugen-kaart 7. Allemaal 8. Ongunstige eigenschap Aziatisch land 9. Beeldraadsels - Hondenras 10. Spreekt wartaal - Voorzetsel Internetlandcode voor Zweden 11. Herhalen 12. Laatste controle op een te publiceren werk

I. J. K. L.

Het was de assistent van Jef Vermassen die ons liet weten dat het toch alweer een hele tijd geleden was dat Jef Vermassen op deze pagina’s was verschenen. “Misschien is het tijd om de grootste strafpleiter die we ooit gekend hebben nog eens een forum te geven? Dat akkefietje van de parachutemoord kan misschien een mooie aanleiding zijn.” En daar heeft de assistent misschien wel gelijk in. Tenslotte is het alweer een situatie waarbij slachtoffers in de kou staan, terwijl het gerechtelijke apparaat gewoon zijn gangen gaat.

Pardon?

F

H.

Jef Vermassen haalde afgelopen week nog eens het nieuws met de parachutemoord.

Uit zeer goede bron, zijn cliënten, wist Jef dat de nabestaanden van het slachtoffer niet blij waren met de gedeeltelijke vrijlating van Els Clottemans, die de parachute van een liefdesrivale saboteerde. Vooral het feit dat de nabestaanden niet weten of Clottemans de feiten bekend heeft, zit de familie hoog. “Erbarmelijk”, liet Jef weten.

“Ik vind het prima dat u me meester Vermassen noemt, maar verkies toch de titel ‘nationaal geweten’. Als u het niet erg vindt hoor. Ik heb ook een hekel aan al dat protocol, maar het is wat het is. (zucht diep)”

D

F. G.

“We focussen ons te veel op de schuldvraag en te weinig op mij”

Meester Vermassen, voor de nabestaanden moet het toch een ijskoude douche geweest zijn om te vernemen dat Clottemans straks gewoon weer in het straatbeeld kan opduiken?

B

Ondernemer Talisman - Oppervlaktemaat Insectengedaante - Afgoden Geslachtsziekte - Verorber Schoof via een gladde oppervlakte voort - Ingenieur Machinepistool Gevolg van een ongewild gat in een tanker - Smartelijke ervaring West-Vlaams dorp - Trip - Deel van een mast Stad in Overijssel - Droog Europees ruimtecentrum - Komt dichterbij Pers. vnw. - Schutsluis - Boksterm Vogelproduct Griezeltjes - Schroom

JEF VERMASSEN, HET GEWETEN VAN VLAANDEREN

“Maar om op uw vraag in te gaan. Dat is heel vervelend voor die mensen. Altijd iemands moeder, altijd iemands kind, nietwaar? Ik ben dat zelf ook. U mag mij dan wel Nationaal Geweten noemen en een genie van Da Vin-

ci-niveau vinden die vreselijk over het hoofd is gezien bij de uitreiking van de Nobelprijs, maar diep van binnen ben ik net als u. Vader, broer, kind. Ik zou bijna zeggen een sterveling net als iedereen. Zoals ik ook al in mijn boek schreef…”

Dat begrijp ik. Even terug naar de zaak misschien. De nabestaanden… “(geïrriteerd) Ja man, dat zijn sukkelaars, hé.

Wat wilt u dat ik daar op zeg? Als uw vrouw voor uw ogen neerstort nadat ze uit een vliegtuig is gesprongen, wil dat wel eens een trauma achterlaten. Dat zijn feiten. Ik kan daar ook niks aan doen. En Justitie? Tja, dat zijn ook niet de snuggerste mannen die er zijn. We kunnen daar over doorbomen of we kunnen het over mij als persoon hebben. Dat is veel boeiender. Als ik in uw schoenen zou staan, zou ik het echt wel weten.Vraagt u eens mijn mening over de toekomst van de mensheid of de zingeving van de liefde. Zaken die ergens over gaan.”

Maar de slachtoffers weten nog steeds niet of Clottemans enig schuldbesef heeft over de feiten?

“Nee, dat weten ze niet. Maar laat ons mekaar geen Mietje noemen hé kerel. Als ze dat wel toegegeven heeft, heeft ze dat gedaan omdat ze anders niet zou vrijkomen. Dus wat is dat allemaal waard? Geen sikkepit. Als je 15 jaar in de cel zit, beken je de moord op Kennedy als je daarmee buiten raakt. Schuldig, onschuldig? Slachtoffers, daders? Ik zeg altijd: we focussen ons te veel op de schuldvraag en te weinig op mij. Dat spelletje is nu al mijn hele carrière bezig. En eerlijk gezegd, het is genoeg geweest. Ik bied mensen kans na kans om het over mij te hebben, maar op één of andere manier is een madame die haar man met een koekenpan op het achterhoofd sloeg, toch weer interessanter. Ik ga het zeggen zoals het is: u kent uw stiel niet. Zo eenvoudig is het. Ik ga naar de jongens van de Knack.”

Succes Leonardo Di Caprio!

Da Vinci!

Oplossing 1283 3

4

5

6

7

8

9 10 11 12

A

G U E

R

R

I

L

L

E

B

R

I

V

I

E

R

C

E

T

A

L

E

R

E N

D

N E

P

B

I

A

E

S

E

R

T

1283

1

2

N E

F

R

G

E G O

H

C

I

H

L

J

T

E M P O

K

E

I

L

R

E

D

T

L

E

E

R O U E N I

R O S

E X O O T

R O N

E

I

A

E

T

N

I

N

S

I

S C H

G

N O N E V E N T P

N

E

G

C A R

G E N B R

I

I

E S

L

B

E L

I

I

D

A N G D

A

F

Volg ons ook op

palnws.be