73ste jaargang • nummer 24 • donderdag 15 juni 2017
Weekblad P608721 Afgiftekantoor 2099 Antwerpen X
€ 2,20
Voor mensen met een goed hart en een slecht karakter...
Het definitieve einde van de sociaaldemocratie De voorbije eeuw hebben de socialisten zich voor hun electoraal overleven altijd weten aan te passen aan de gewijzigde maatschappelijke omstandigheden. Tot vandaag. De sociaaldemocratie krijgt in zowat alle Europese landen zware klappen. Deze keer lijkt een herstel niet meer mogelijk. De klassieke sociaaldemocraten bloeden zowat overal in Europa. In maart werd de Nederlandse PvdA bij de Tweede Kamerverkiezingen gedecimeerd: van 29 naar 9 zetels. Vorige week ging de Franse PS kopje-onder. Bij de presidentsverkiezingen had hun kandidaat Benoît Hamon geen tien procent van de stemmen gehaald. De parlementsverkiezingen bevestigen dat resultaat: ongeveer 10 procent van de stemmen en straks in de Assemblée Nationale 20 tot 30 zetels, in plaats van de absolute meerderheid van 290 in de periode 2012-2017. In ons eigen Vlaanderen blijft de sp.a in de peilingen rond 14 procent hangen. Het oppositiewerk tegen een centrumrechtse regering levert weinig of niets op. En wat te denken van de PS in Wallonië? Dertig jaar geleden nog dicht bij 45 procent, nu in de peilingen weggezakt naar goed 20 procent. Zelfs in rode bastions hebben de klassieke socialisten het moeilijk. Al is het niet overal kommer en kwel. In het Verenigd Koninkrijk haalde Labour een zeer degelijk resultaat. Maar het extreemlinkse programma van Jeremy Corbyn neigt eerder naar partijen als de Belgische PVDA/PTB en de Franse extreemlinkse partij van Jean-Luc Mélenchon. Labour is geen klassieke sociaaldemocratische partij meer. Dat is de Duitse SPD evenmin. Kijk naar het sociaaleconomische beleid dat de partij de voorbije jaren gevoerd heeft: loonmatiging en een flexibeler arbeidsmarkt. De Duitse socialisten zijn eerder links-liberalen.
ste verklaring is dat ze geen antwoord hebben gevonden op de uitdagingen van de globalisering. Meer economische concurrentie, een neerwaartse loonspiraal, minder rigide arbeidsmarkten… Het zijn economische evoluties waar een deel van de bevolking moeilijk mee kan omgaan. Met de digitalisering van de economie en het verdwijnen of vervangen van klassieke kantoorbanen door computers gaan veel klassieke jobs voor de bijl. Er komen er wel andere in de plaats, maar dan vooral voor hooggeschoolden. De Europeanen die de boot van de globalisering hebben gemist, zoeken electoraal heil bij de uitersten op het politieke spectrum. Ook omdat de toplieden van de socialistische partijen hen hebben laten vallen. Dat electoraat, in Frankrijk bijvoorbeeld het rurale
noorden, is voor de socialistische elite blijkbaar niet interessant. De partijtop trok zich terug in hippe lofts in de grootsteden en kijkt sindsdien neer op het volkse electoraat. Ook dat is een verklaring waarom de socialistische top van de basis is vervreemd. Jarenlange financiële schandalen in landen als België, Frankrijk en Italië hebben de kloof nog vergroot. Een andere verklaring is het besparingsbeleid dat de socialistische partijen de voorbije jaren hebben moeten voeren. De financiële crisis van 2008-2009 sloeg in tal van landen een gat in de staatskas. De Europese Commissie verhoogde de druk op de nationale regeringen: de begrotingstekorten moesten snel worden weggewerkt. Het linkse electoraat was gewoon dat de socialisten een sinterklaaspolitiek voerden. Onder druk van ‘Europa’ gebeurde het omgekeerde.
Op zoek naar nieuw electoraat Het is wel zo dat de socialisten er in het verleden altijd in geslaagd zijn zich aan te pas-
Geen antwoord op de globalisering Hoe komt het dat de klassieke socialistische partijen het zo moeilijk hebben? Een eer-
Samusocial wordt ondergang voor sp.a.
sen aan de gewijzigde tijd en omstandigheden. Indien het klassieke electoraat verdween, ging men op zoek naar nieuwe kiezers. Socialisten waren aanvankelijk de verdedigers van de arbeidsklasse. Door - in tegenstelling tot de communisten - deel te nemen aan het beleid, konden ze de leefomstandigheden en de koopkracht van die arbeidersklasse aanzienlijk versterken. Het was het naoorlogse welvaartsmodel van hoge sociale uitgaven en hoge belastingen dat vooral door de rijken werd betaald. Maar de oliecrisis van 1973 maakte een einde aan dat model. Toen al was er sprake van besparingen en liberaliseringen. Een deel van de arbeiders had zijn welvaart zo zien toenemen dat ze een stem voor de socialisten niet langer nodig achtten. Een ander deel van de arbeidersklasse viel uit de boot en keerde zich af van de socialisten. Het volgende doelpubliek van de socialistische partijen waren de grote migrantengemeenschappen. Mensen met een laag inkomen, vaak arbeiders. Kortweg, het nieuwe proletariaat voor de linkse partijen. Echter, ook dat electoraat heeft zich intussen afgekeerd van de socialistische partijen. Velen onder hen werden welvarender en waren niet langer een onderdeel van de arbeidersklasse. Het aantal allochtonen dat een eigen zaak of bedrijf begon, nam toe. Een ander deel haakte af omdat de vrijzinnige socialisten zich bleven verzetten tegen de religieuze normen en waarden (hoofddoek, niet aanvaarden van de gelijkheid man-vrouw) van vooral moslimmigranten. Resultaat: vandaag blijft bij het rode electoraat enkel een kleine groep van socialistische stamboomkiezers over; gepensioneerde ambtenaren, onderwijzend personeel uit het staatsonderwijs en een aantal verdwaalde syndicalisten. Tussen 5 en 10 procent van het electoraat. Die zoektocht naar nieuwe kiezers is anno 2017 mislukt, of gewoon nooit echt begonnen. De socialisten betalen er een zware prijs voor.
Lees blz. 6