30 Bekalk
INHOUD | CONTENTS
10 Vindingryke
Besturende Redakteur Managing Editor
8 Jong
20 OVK
32 Nuwe
Copyright is reserved and contents may only be reproduced with written permission of the Editor.
40 Marlow
VOORBLAD
14 10 20 36
Alle artikels is deur die redakteur geskryf, behalwe waar anders aangedui./ All articles are written by the editor, except where otherwise indicated.
28 Toekenning
Francois Seymore
Proeflees/Proofreading
Redaksionele artikels/Editorial Articles
Igna Kotze
Die tydskrif is gratis aan kliënte by alle OVK Handelstakke beskikbaar en voorwaardes geld. Besoek www.ovk.co.za om ‘n elektroniese weergawe van die tydskrif te lees..
Oos-Vrystaat Kaap Bedryf Bpk Posbus/PO Box 96 Ladybrand 9745
Uitgewer/Publisher
051 923 4785/079 780 4618 ovknuus@ovk.co.za
Dr Dedré Nel
OVK HeadHoofkantoor/Office
Christel Basson
36 Op
22 Bek-en-klouseer
Christel Basson 051 923 4798/082 775 9207 christelb@ovk.co.za
051 923 klantediens@ovk.co.za4598,
Drukkers/Printers
34 Seventh
04
26 Massey
Uitleg/Layout
Stéfan Oberholzer
September 2022 | OVK NEWS 1
Marna Alberts
The opinions expressed in this publication are not necessarily the view of OVK and OVK does not accept any responsibility or liability for claims made in articles or Kopieregadvertisements.wordvoorbehou en inhoud mag slegs met skriftelike toestemming van die redakteur gereproduseer word.
Swaar wolke hang tans oor die beesbedryf weens die bek-enklouseer-epidemie en beperking op die vervoer van beeste. Hierdie Sussex-bul is op Carl Durow se plaas Skeefkop, naby Clocolan afgeneem. Streng biosekuriteit is tydens hul onlangse 26ste produksieveiling toegepas.
COVER
Redakteur/Editor
SEPTEMBER 2022 2 Uit die Woord 3 Oor die Grensdraad 4 Gerespekteerde beesteler
Francois Seymore
nog
14 The
Die menings en aannames wat in hierdie publikasie uitgespreek word, is nie noodwendig die sienswyse van OVK nie en OVK aanvaar hiermee geen verantwoordelikheid of aan spreeklikheid vir enige aansprake wat in hierdie publikasie gemaak word nie.
Dark clouds are hanging over die cattle industry due to the foot-andmouth epidemic and the restrictions on the transport of animals. This Sussex bull was photographed on Carl Durow’s farm, Skeefkop, near Clocolan. Strict biosecurity measures were in place during their recent 26th production auction. boer volstoom vrou staan haar man alleen familie ondersteun boerdery sustainability of SA’s shearing jou kind se taal kondig rekordwinste tydens AJV aan bring uitdagings Ferguson celebrates 175 years motiveer Jongboer sonder huiwering Vrystaat Landbou HUB in gesprek summer crop estimate die vrou af damesdag in beeld
Advertensies/Advertising
Oranje Print & Packaging Senekal
Medewerkers/Contributors
The magazine is available free of charge to clients at all OVK Retail branches and conditions apply. Visit www.ovk.co.za to read an electronic version of the magazine.
16 Praat
Ons hoef nie altyd koel en kalm te wees nie. Sommige situasies kan vreeslik frustrerend raak en ons emosioneel ontstel. Ons verstaan nie waarom God nie sommer sy Almag gebruik om dinge op te los nie, maar God gebruik mense! God gebruik gefrustreerde mense! God gebruik jou frustrasie en omskep dit tot ’n heilige frustrasie wat jou energie gee om betrokke te raak in situasies en dinge te Kykverander.weernuut
’n Paar verse verder lees ons hoedat ouer manlike veewagters jong dogters boelie waar hulle hul pa se vee wil water gee. Moses raak betrokke, tree op teen die boelies en help die dogters.
Eksodus 2:11 vertel van Moses wat sien hoedat ’n Egiptenaar een van sy mede-Israeliete aanrand. Die Egiptenaar misbruik die magsposisie waarin hy is. Moses se frustrasie met die situasie kook oor - hy slaan die Egiptenaar dood en begrawe hom skelm in die sand. Die volgende dag sien hy hoedat twee Israeliete mekaar aanrand. Moses besef dat hierdie kultuur van geweld ook oorgespoel het na sy eie mense. Hy is geweldig gefrustreerd met dit wat om hom gebeur. Dinge het buite beheer geraak en hy kan niks daaraan doen nie. Moses moet vlug, want sy hantering van sy frustrasie was verkeerd en hy moet die gevolge dra.
Dr Danie Kleynhans, NG Moedergemeente, Ladybrand
Probeer om jou frustrasie om te sit in “Heilige Frustrasie”. Hoe doen ’n mens dit?
Frustrasie kan ook ’n positiewe kant hê. Wanneer ons bewus word van ons frustrasie en dit positief aanwend, word dit heilige frustrasie. Die verhaal wil ’n verbintenis maak tussen Moses se frustrasie wat hy in Egipte beleef het en sy ingryping toe mense hulle posisie misbruik en twee jong meisies by ’n watergat verwilder.
UIT DIE WOORD
l Moet dit nie ignoreer, afmaak as sonde of probeer temper nie.
HOE HANTEER FRUSTRASIE?ONS
en word bewus van jou frustrasie. God roep jou om Hom vanuit jou frustrasie te help om die situasie beter te maak. Word ’n medewerker van God om hierdie omstandighede te verander of ten minste positief te beïnvloed. Mense wat hulle frustrasie laat ontwikkel tot heilige frustrasie, raak betrokke en rol hulle moue op om saam met God of namens God die situasie te hanteer en te probeer verbeter.
2 OVK NUUS | September 2022
By die lees van die verhaal en ook nalees oor die verhaal ontdek ek hoedat frustrasie-oomblikke in my eie lewe ’n groot rol gespeel het in wie ek vandag is en wat ek as my roeping beskou. Die ontdekking van jou frustrasie en die besluit om jou frustrasie positief aan te wend, lei gewoonlik ook tot hoë vlakke van energie. God gebruik ook dikwels hierdie frustrasie om jou juis te roep vir iets besonders in jou omgewing. God roep Moses later op om die Israeliete uit slawerny te help bevry.
Daar is geweldig baie dinge wat ons op die oomblik tot die dood toe frustreer. Moet ’n mens maar net alles aanvaar of is daar iets soos heilige frustrasie? Moses se verhaal help ons om dit te verstaan.
Hoe hanteer ’n mens frustrasie in situasies?
l Sien raak dat jou frustrasie waarskynlik ook God se frustrasie is en dat die ontdekking van jou frustrasie positief aangewend kan word. Die doodslaan was verkeerd, maar die ingryping toe jong dogters geboelie word, was reg.
l Word bewus van jou frustrasie.
op die vervoer van beeste na 21 dae opgehef sal word sodat die bedryf vinnig na normaal kan terugkeer. Goeie nuus was daar vir die wolboere toe die uitvoer van wol na China weer kon plaasvind. Daar is nog baie uitdagings wat opgelos moet word, maar ten minste kan uitvoere weer Bekendebegin.Sussexteler
GRENSDRAADFRANCOISSEYMORE
Dit is skeertyd en die lande word voorberei vir die plant van somergewasse. ’n Seisoen vol belofte lê voor, maar almal hou hul oog op insetkoste wat verhoog en daar bestaan onsekerheid oor die beskikbaarheid van kunsmis, wat opbrengste kan beïnvloed. Geniet lente, wees veilig en wees lief vir dié om jou.
September 2022 | OVK NEWS 3
REDAKSIONEEL
Dr Dedré Nel bespreek bek-en-klouseer en die belangrik heid van effektiewe biosekuriteit. Oos-Kaap Agri kondig ’n jong merinoboer van Aberdeen aan as hul Jongboer van die jaar en Massey Ferguson vier ‘n besondere mylpaal.
Die jarelange droogte het verskeie families op die plase gedwing om addisionele inkomste te genereer. Naby Wepener boer die Ingram-familie en hulle gebruik hul vindingrykheid om verskillende produkte te vervaardig om die boerdery te ondersteun.
Gernie Botha het die leisels by Vrystaat Landbou oorge neem en ons het met hom gaan gesels oor die uitdagings vir georganiseerde landbou en hul vereistes vir volhou baarheid. In “Op die vrou af” gesels Christel met Sybil en Jan Visagie van Calvinia oor hul “Save the Sheep”-inisiatief wat gedurende die droogte in die Karoo begin is.
Dit is wonderlike lente en ek is seker die meeste van ons is bly om die einde van die winter te sien. Te danke aan La Niña lyk die voorspelling vir somerreën in die OVK bedieningsgebied bo-normaal vir September tot November, behalwe in die suid-westelike streek van die Ditland.blyk dat meer produsente weens die reën in Augustus koring geplant het, en ons hoop op opvolgreën, alhoewel die grond nog baie vogtig is.
Bek-en-klouseerregulasies het ’n ernstige impak op beesboere se kontantvloei. Die vraag is of die beperking
Jo-Anne Bester, ‘n OVK streekbestuurder (Vesel), skryf oor die volhoubaarheid om skeerders te bekom om hierdie belangrike taak te verrig. Inga Kotze gee ouers raad oor kommunikasie met hul kinders en OVK maak rekordwinste bekend tydens hul onlangse algemene jaarvergadering.
Carl Durow en sy seun Niel het onlangs hul 26ste produksieveiling aangebied en ons het met hulle gesels oor die pryse wat behaal is en hul boerdery in die algemeen. Buite Noupoort boer ’n jong vrou alleen met Angusse en bedryf ook ’n gastehuis. Lees gerus hoe hierdie vrou alles alleen vermag.
Volgens Carl was die kopers maar baie huiwerig om die veiling by te woon. “Ek was baie bekommerd oor die by woning. Tot ’n uur voor die veiling was hier nog nie baie mense nie, maar tot my verligting het die kopers net voor die veiling ingestroom. My senuwees was ge daan!”
4 OVK NUUS | September 2022
Die FC Durow Trust het onlangs te midde van onsekerheid rondom die bek-en-klouseerregulasies hul 26ste produksieveiling op die plaas Skeefkop buite Clocolan aangebied. Dié Sussex- en Droughtmasterveiling is een van die belangrikste op die veilingskalender en kopers kom oor ’n wye gebied om die veiling by te woon.
GERESPEKTEERDEBEESTELERBOERNOGVOLSTOOM
VEILINGS
As gevolg van die regulasies moet diere wat verkoop is, eers op Skeefkop bly. “Ja, ons kyk na hulle en voer hulle totdat die verbod op die vervoer van beeste opgehef word. Die risiko gaan oor na die koper maar, ons het versekering uitgeneem om dekking te verleen indien ’n dier in hierdie wagperiode beseer sou word. Die bek-enklouseer het ’n groot impak op die beesbedryf en veroorsaak ernstige finansiële skade.”
Carl en sy broers Freddie en Eksteen het saam met hul pa, ook Freddie, op die familieplaas Mamusa grootgeword en geboer. “My pa het ’n gemengde kommersiële beeskudde gehad. Ek het begin om na die Sussexras oor te slaan toe ons Skeefkop in 1987 gekoop het. Dit is koud in die OosVrystaat en die Britse rasse het goed hier aangepas. Hulle gee beter speenkalwers en het ’n goeie temperament. Toe
Carl Durow en sy seun Niel is verbaas oor die goeie pryse wat deur die vroulike diere behaal is. “Verlede jaar se oop verse het R12 000 behaal en vanjaar R21 000. Die dragtige Sussexkoeie is teen ’n gemiddeld van R28 800 verkoop! Ek dink die boere soek nou vroulike diere omdat hulle oor die laaste paar jaar baie van hul diere moes verkoop. Daar is beslis ’n oplewing in die vraag na vroulike diere omdat hulle ook skaars is. Weens die bek-en-klouseer is telers versigtig om nou bulle te koop,“ verduidelik Carl.
Carl het nog steeds die kommersiële kudde behou. Hy het egter nie meer jaarliks drie of vier nuwe bulle aange koop nie, maar die ouer bulle van die Sussex-stoet oorgeplaas. “Dit is dus goeie stoetbulle wat ons by die kom mersiële kudde plaas.”
nou almal binnekort kalf. Ek is van me ning dat hierdie kruising baie goed gaan vaar. Die Droughtmaster is ’n relatief nuwe ras en hul getalle styg
ek jonk was, het ek vir ’n veilingshuis gewerk en met alle rasse te doen gekry, en ek het daar lief geraak vir die “MySussexras.kommersiële kudde bestaan van dag 95% uit Sussex. Ek het nooit vrou like Sussexdiere gekoop nie, maar hulle oor die jare geteel. Ek het elke jaar nuwe bulle gekoop en in 2016 het die Sussexkudde uit sowat 1 000 beeste bestaan.“
In 2017 neem hulle Trevor Stötter van die Oos-Kaap, wat sy boerdery ge staak het, se Sussex- en Droughtmas terstoete met 400 koeie en ’n paar bulle oor. Dit is toe dat Carl besluit om met ’n amptelike stoet te begin. “Ek het nie op daardie stadium die Droughtmaster geken nie, maar hulle lyk toe goed en ek het besluit om hulle ook te neem. Daar het destyds weekliks so 50 beeste op die plaas aangekom en ons moes bontstaan om vir hulle plek te maak en die twee rasse apart te hou.”
Carlkonstant.”seagtergrond was nog altyd op landbou geskoei. Hy matrikuleer aan Kroonstad Landbouskool en na sy diensplig verwerf hy sy diploma aan Glen Landboukollege. “Na my studies wou ek reguit terug plaas toe kom, maar Collegians rugbyklub wou ge had het ek moet nog vir hulle speel en hulle kry toe vir my ’n pos in Bloem fontein, waar ek drie jaar werksaam was. Die koop van Skeefkop het meegebring dat ek op 23-jarige ouderdom, op aandrang van my pa, begin boer het. Die plaas was nie as ’n veeplaas ontwikkel nie en daar was geen kampe of krippe nie. Die vorige eienaar het net gewasse geplant.”
Die 26ste FC Durow Trust produksieveiling het onlangs net buite Clocolan plaasgevind, waar die duurste Sussexbul vir R95 000 verkoop is en die hoogste bod op ’n Droughtmasterbul op R75 000 toegeslaan is.
Hulle gebruik natuurlike bevrugting asook die KI-proses op geselekteerde bulle. “Ons kry so 30 - 40 nasate met die natuurlike proses en tot 80 of 90 per jaar met KI. As eksperiment het ons 18 maande oue Droughtmaster
Na twee jaar op die plaas trou hy in 1990 met Carien en hulle het drie kinders: Lurine, Carl en Niel. Nadat die seuns, Carl (B. Agric) en Niel (B.Com. Landbou-ekonomie en Risikobestuur) studeer het, het albei by hul pa aan gesluit. Carl jr. is vanaf 2017 verant woordelik vir die gewassevertakking en Niel hanteer die beeste sedert 2018.
September 2022 | OVK NEWS 5
Carl is baie opgewonde oor Sussex-Droughtmasterkruising.die“Dit is ’n baie goeie kruising wat donkerrooi van kleur is. Ons sit weer ’n Drought master by die kruisverse en hulle gaan
bulle by verse van die kommersiële kudde gesit om hulle oop te maak want die resultaat is ’n klein kalf. Die eksperiment was baie suksesvol en ons dragtige kruisverse het nou ’n gemiddeld van R27 000 op die veiling behaal.” Carl lag net toe ek hom vra wat die nuwe kruising se naam is.
Biosekuriteit is voor die veiling en daarna reeds buite Clocolan toegepas. ’n Addisionele punt is op die dag van veiling ook by die ingang tot Skeefkop beman.
skool of op universiteit gekry het nie, sukkel jy later as jy eers op die plaas is om ’n vrou te kry. Die meisies op die platteland gaan almal stad toe.”
6 OVK NUUS | September 2022
“Ek sal graag in die toekoms embriospoelings wil doen om die
Carl is al 35 jaar ’n landbouprodusent en hy het die groot voorreg om sy twee seuns te skool om by hom oor te neem. Niel se entoesiasme en trots is duidelik sigbaar en ons kan maar net uitsien na nog 35 jaar van Durowteelkundigheid.
Niel, wat in 2020 met Zelri getroud is, sê wat hy die meeste van die beesboerdery geniet is die kalfseisoen. “Dit is ‘n wonderwerk van die lewe. ’n Kalfie word gebore en vyftien minute later drink hy aan sy ma. Die Sussex- en Droughtmaster rasse kalf gemaklik maar so nou en dan draai ’n pootjie skeef of die kalfie wil met sy agterkant uitkom. In sulke situasies is tyd ’n faktor en as die koei nie betyds gehelp word nie, kan die kalfie doodgaan.
Carl sê dit is ’n groot voorreg dat sy twee seuns wil boer, en veral saam met hom. “Ek het die voorreg gehad om vir ’n hele paar jaar saam met my pa te boer en dit is hoe jy die beste praktiese ondervinding opdoen. Ek geniet die kinders en dit gee my ekstra motivering om saam met hulle te boer, eerder as om alleen die mas op te kom. As jy alleen is, kan jy moedeloos raak en jy kan nie eintlik jou frustrasie met iemand anders deel nie. Albei my broers het nie kinders wat met die boerdery wil voortgaan nie, en dit is baie hartseer.”
As jong boer is Niel van mening dat baie van die jongmense deur beter geleenthede na die stad gelok word. “Die geld en die liggies trek die manne, maar faktore soos die politieke onsekerheid en risiko’s van landbou speel ook ’n groot rol. Ons het tog ’n beter lewenskwaliteit op die platteland, maar die meisies wat bereid is om op ’n plaas te bly word ook minder. As jy nie ’n meisie op
Carl dien reeds 2 jaar op die raad van die Sussex Telersgenootskap. “Ek geniet dit baie - jy deel baie inligting met ander telers en jy bly op hoogte met aangeleenthede rakende die ras. Die belangrikste doel is om die ras te verbeter en te bemark. Alle rasse moet kommersiële telers hê, anders word die ras kunsmatig gestimuleer en gaan dit nie op die langtermyn vol houbaar wees nie.“
beste genetika te kry, maar dit is baie duur. Verder droom ek maar daarvan om groter te boer en die stoete en die kommersiële kudde te vergroot.”
Carl en sy seun Niel hanteer die Sussex- en Droughtmasterstoete, sowel as ’n kommersiële Sussexkudde. Hulle het ook met ’n kruising tussen die twee rasse begin. Carl jr. is verantwoordelik vir die gewasse en was ongelukkig nie tydens die kuier beskikbaar nie.
Ten spyte van die bek-en-klouseerverbod op die vervoer van beeste, is die veiling goed bygewoon. Carl is verbaas oor die hoë pryse wat vroulike diere behaal het.
Sy moes egter haar deel bydra om die studiegelde te be taal. “My pa het volstruise grootgemaak en ek moes hom elke naweek kom help. Ons het die klein volstruisies tot op drie maande gehou en dan verkoop. Nadat ek my dip loma verwerf het, het ek voltyds plaas toe gekom.
Annatjie het op die plaas buite Noupoort grootgeword en in 2001 gematrikuleer. “Die dorpie was in die ou dae baie meer bedrywig met die Spoorweë wat Noupoort as ’n logistieke punt gebruik het. Dit het die laaste paar jaar soos alle plattelandse dorpies baie agteruitge gaan.” Die dorpie het nasionale bekendheid verwerf nadat ’n seun in 2002 by die sentrum vir dwelmrehabili tasie dood is en twee werkers vir sy moord gearresteer is. Dié sentrum is nog vandag in bedryf.
Haar oupa het die plaas Arbeidsgenot gekoop en sy kan onthou dat sy as jong kind al op haar pa se been gesit het terwyl hy trekker bestuur het. Derdegeslagboer Annatjie het na matriek op die plaas gewerk, maar was nie seker waarin sy belanggestel het nie. “My pa het my leer sweis en ek het met gewasse gewerk. Ek het toe besluit om vir drie jaar by Grootfontein Landboukollege te gaan studeer.”
Beide haar ouers is nou bejaard en sy versorg hulle op die plaas. “My pa is bedlêend en my ma word nou 80 jaar oud, so ek het ’n vrou van die dorp wat my help om na hulle om te sien. Ek neem haar en al die werkers na werk dorp toe en dan kyk ek verder na my ouers.”
of twee keer per jaar kool op klein skaal en verkoop dit aan ’n groentewinkel in Colesberg. “Ek het nie
8 OVK NUUS | September 2022
VROUEKRAG
Sy het ’n paar huisies in ’n gastehuis omskep en dit was die begin van “Die Dairy”. Die plaas is feitlik langs die N9 en sy kry heelwat oornagtoeriste, aangesien Noupoort ongeveer halfpad kus toe vanaf Gauteng geleë is. “Binne seisoen is ek altyd vol bespreek en dit hou my baie besig. Ek maak ook ontbyt, wat ek soggens na die huisies neem en met net een vrou wat my help met die was van linne en om die huisies netjies te hou, moet ons party dae spook om alles gedoen te kry.”
Die beeste loop op natuurlike weiding en sy sal in die win ter lekke met ureum uitsit. “Ons het baie reën gehad en die veld is mooi, maar dit maak nie ’n verskil aan die diere se produksie of kondisie nie. Ons veld is gemeng met gras en bossies en sodra die gras klaar is, kom die bossies aan die beurt. Die gewildste bossie is die “daggapit” wat volop Syvoorkom.”planteen
Annatjie het met ’n Anguskudde begin, maar gebruik bulle van verskillende rasse. “Ek hou daarvan om te eksperimenteer en het ’n Limousinbul gebruik om te kyk hoe hy kruis, hoe die kalwers se bespiering op die boude lyk en hoe hulle aanpas. Ek het ook ’n Boranbul gehad, maar persoonlik nie veel van die kruising se temperament gehou nie. Nou het ek ’n Charolaisbulletjie wat ek as kalf gekoop het, om hier by ons veld aan te pas. Ek oorweeg dit soms om met ’n stoet te begin, maar die kruisteling en eksperimentering interesseer my meer.”
Weens die plaas se ligging naby die dorp, kan sy nie klein vee aanhou nie. “My pa het Merino’s en Angoras aange hou, maar moes die laaste paartjies wat nie gesteel is nie, verkoop. Ek het tot dusver nog net een Angusbul verloor, wat spoorloos verdwyn het. Dit is ook moontlik dat iets in veld met hom gebeur het, soos om in ‘n sloot te val, maar ons kon hom selfs met ’n helikopter nie opspoor nie.”
Buite die klein Karoodorpie, Noupoort, boer Annatjie van Huyssteen op haar eie met ’n beeskudde en behartig ’n gastehuis vir toeriste op pad na die Oos-Kaap. Ons het gaan koffie drink om meer uit te vind oor haar boerdery en hoe sy daagliks die bestuur eiehandig behartig.
JONG VROU STAAN HAAR MAN ALLEEN
Haar toekomsplanne is om die beeskudde te vergroot, maar om dit reg te kry sal sy water na kampe op die berg moet aanlê, en dit is makliker gesê as gedaan. “Ek sal kampe kleiner moet maak en die weiding program moet aanpas. Ek het soet- en suurveld en het nou reeds begin om in die winter die soetveld en in die somer die suurveld te bewei. Dan moet ek water op die berg kry - ek het planne, so dit sal gebeur. Dit sal my baie meer weiding gee as wat ek nou het, en dan kan die beeste ver meerder word.”
baie water nie so die lande is maar klein. Die kool is my kontantvloei in die plek van skape en wol. In November plant ek tef en baal dit vir wanneer ek die kalwers speen en vir verse wat ek terughou wat ’n rukkie op kraal moet staan. Ek produseer darem so ’n biet jie van my eie voer.”
Sy lag lekker oor die vraag wat hulle vir sosiale ontspanning op Noupoort doen. “Die plaaslike kroeg waar die
ses van ons wat hier boer, Vrydag aande gekuier het, het tydens Covid toegemaak, so nou ry ek maar na vriende toe, of hulle kom kuier hier. Ek is mal oor perde - ek het ’n boerperd vir so drie jaar vir die pret geskou en so darem ook uitgekom.”
Annetjie vat raak en sy maak dit baie duidelik dat sy hier op die plaas wil wees en op geen ander plek nie, al is dit nie altyd maklik nie. Die Noupoortomgewing is genadeloos en dit neem ’n spesiale mens om suksesvol daar te boer en terselfdertyd tyd na haar bejaarde ouers om te sien. Hierdie meisie is van die aarde en jy kan nie anders as om haar met groot respek te bejeën nie.
Annatjie van Huyssteen boer van na kollege alleen op Arbeidsgenot net buite Noupoort. Sy is in 2012 deur die Departement van Landbou spesiaal vereer vir haar bydrae tot landbou en die bekamping van hongersnood, werkloosheid en armoede.
Sekuriteit is iets waaraan ‘n mens die heeltyd moet dink. “Ek is gedurig bewus van wat om my aangaan en saans is my sekuriteit binne die huis goed. Ek het verskeie stelsels in plek en die huis is redelik goed beveilig. Ek is waaksaam en hier was nog nie ’n insident nie. As dit nie vir God se ge nade en goedheid was nie, was ek nie meer hier nie.”
September 2022 | OVK NEWS 9
“As dit moet gebeur dat ek hier op 40 alleen met die katte en honde moet sit, dan is dit hoe dit moet wees. Dit pla my nie, maar as dit bestem is
dat Brad Pitt se kar hier voor die plaas moet breek, dan sal dinge gebeur wat moet gebeur,” sê sy met ’n glim lag. Moet dit Brad Pitt wees? “Dit moet die regte persoon wees,” is haar Annetjieantwoord.is
drie keer Amerika toe om seisoenswerk te gaan doen. “Ek het vir twee jaar op ’n appelplaas gewerk, wat baie interessant was en ’n heel ander ondervinding. Verlede jaar was ek vir vyf maande op ’n beesplaas in Kansas. Vriende van ons se seun het hier na die plaas omgesien, maar dit bly ’n probleem om iemand te kry wat eerstens hier op ’n klein dorpie wil kom bly, en tweedens die kennis van boerdery het. Ek kon darem met geld terugkom om die gastehuis te ver beter, maar ek dink ek is vir eers klaar met my oorsese besoeke.”
STEUNFAMILIEVINDINGRYKEONDER-BOERDERY
Pa Ben vertel dat die plaas Sweetwater van die eerste plase in die Wepener-omgewing was om uitgemeet te word. Sy oupagrootjie was in 1906 die eerste bewoner van Sweetwater, wat sy naam van twee sterk fonteine op die grond gekry het. Sy oupa Ben het met appels en skape geboer, maar sy pa George het die vrugtever bouing gestaak en ’n melkery begin.
10 OVK NUUS | September 2022
Ben se seun MG het ingenieurswese studeer en na ’n tyd in die staal- en waterbedryf het hy en sy vrou Elizma in 2013 by sy pa op die plaas aangesluit. MG is betrokke by
Die melkbedryf het veral in die Vrystaat begin swaarkry en in 2002 het Ben die melkery gestaak weens die melktrokke wat opgehou het om melk by plase af te haal. Die boer dery het vertak na ’n kommersiële Bovelderbeeskudde, Bonsmarabulle, skape en gewasse op ’n klein skaal.
Ben is die jongste van drie kinders. Hy matrikuleer in 1975 aan die Tweespruit Landbouskool en sluit in 1980 by sy pa op die plaas aan. Die melkery het intussen vergroot en Ben en sy pa het hul daarop toegelê om die plaas te ontwikkel. Hy het die voorreg gehad om 27 jaar saam met sy pa te boer.
PLAASKUIER
Ben druk die gesprek in die rigting van die ontstaan van die Sweetwater vlotterklep wat hulle al sedert 2000 op die plaas vervaardig. “Die melkbeeste het destyds in groepe van 40 gewei en wou so teen 11:00 soggens almal gelyktydig water drink. Die 20 mm toevoerpypie was nie groot genoeg om vir al die diere water te gee nie en ons moes die klein vlotterklep afdraai sodat genoeg water in die krip kon vloei. Daar het ek die be hoefte aan ’n groter vlotterklep geïdentifiseer, wat die volle sterkte water ongehinderd in die krip kon laat invloei.”
Die Ingram-familie sit om die tafel met ’n pot koffie terwyl ’n AGA-stofie die gesellige hitte in die kombuis verskaf. Dit is van die begin af duidelik dat daar baie respek vir mekaar is en dat die nodige ruimte vir elkeen bestaan om ’n bydrae tot hierdie talentvolle familie se bedrywighede te lewer. Elkeen is besig met iets kreatiefs en jy weet sommer hierdie gaan ’n interessante plaaskuier wees...
Malie,gemaak.”met
dat hulle in 2004 die eerste Sweetwater vlotterklep aan ’n Zastron boer verkoop het. “Daarna het ons die klep in 2006 vir ’n periode van 10 jaar geregistreer, maar weens die groot koste kon ons dit nie patenteer nie. Ons het die ontwerp en vervaardiging sedertdien heelwat aangepas en vandag word die klep met behulp van ’n lasersnyer uit vlekvrye staal
Benword.vertel
van die vlotterklepvervaardiging is dat ons almal daar kon akkommodeer en niemand werkloos gelaat is nie. Hulle is nou opgelei in verskillende aspekte van die vervaardigingsproses, tot almal se voordeel.”
die vervaardiging van die vlotter kleppe en hanteer ook ’n groot ge deelte van die boerdery. Asof dit nie genoeg is nie, neem hy ons na ’n stoor waar hy olie uit turksvypitte tap, wat in die skoonheidsbedryf gebruik
Hy is besig om die werkswinkel te ont wikkel om onder andere implemente te vervaardig. “Ek is besig om ’n wipwa vir myself te bou. Dit is moeiliker, maar ek is positief oor die moontlikhede om in daardie rigting te ontwikkel.”
wie Ben in 1983 getroud is, noem dat OVK die eerste landbou maatskappy was wat die klep in hul takke verkoop het. “Ek en Ben het des tyds gery en elke tak besoek en oor tuig om die kleppe aan te hou. Daar was gelukkig nie soveel takke soos vandag nie!” merk sy glimlaggend op. MG noem dat die sluiting van die melkery die werkers se indiensneming in gedrang gebring het. “Die voordeel
Ben en Malie, Marnie, MG en Elizma staan by ‘n dammetjie met die Sweetwater Valve, wat die toekomspad van die familie in 2004 verander het.
September 2022 | OVK NEWS 11
Elizma en Lourentia Zerwick van OVK se aankope-afdeling kyk na die “Net ’n Kameel” juwele in Elizma se studio wat aan die huis aangebou is.
Sweetwater is vanaf 1906 in die Ingrams se besit en daar is voorheen verskeie boerderyvertakkings soos appelboerdery en ’n melkery bedryf. Vandag word met beeste geboer, benewens die vervaardiging van die Sweetwater Valve.
Ek het lanklaas so ’n veelsydige familie ontmoet waar elkeen op sy eie besig is, maar tog ’n hegte eenheid vorm. Die Ingram-familie se storie word sedert 1906 op Sweetwater geskryf en met nege kleinkinders wat reeds deel van die nuwe geslag is, kan ’n mens net met verwagting uitsien na die hoofstukke wat nog in die toekoms geskryf gaan word.
Marnie, Ben en Malie se oudste dog ter, hanteer die sosiale media en bemarking van Sweetwater Valves maar is ook ’n boer in eie reg. Sy en haar man Nelis, boer nie ver van Sweetwater af nie met Dohne Merino’s. “Ons het lammers verloor weens ooie wat nie genoeg melk kon produseer nie of selfs gedurende die geboorte sterf. Melkbokke, wat maar soos ’n boerbok lyk, het tot 4 liter melk per dag en kan na vier tot vyf lam mers omsien.
“Ons lam gewoonlik elke twee maan de en het gewoonlik so 20 hanslam mers per lamsessie, wat gemaklik deur die bokke gevoed kan word. Sou daar nie hanslammers wees wat ge voed moet word nie, word die bokke soos koeie met ’n masjien gemelk en Halloumi-kaas van die melk gemaak.”
12 OVK NUUS | September 2022
nie. Ek het later meer selfvertroue gekry en met koper begin werk, maar dit was ’n frustrasie om my gesnyde items van groot ingenieurswerke te kry. Nou is dit so ’n groot voordeel om die lasersnyer op die plaas te hê.”
Almal in die familie is by Sweetwater Valve betrokke. Malie hanteer die administrasie, Marnie die sosiale media en bemarking. Ben en MG is by die produksie betrokke.
Elizma het ’n studio aan die sykant van die huis ingerig en gebruik natuurlike materiale soos keramiek, hout, koper, en selfs vlekvrye staal. “Ek het eers met hout en keramiek begin, maar ek het nie juweliersontwerp studeer nie en ek is ook nie ’n smid
uit 0,6 mm plaat uitsny.” Sy en ’n hel per rond die snywerk af en so word nog ’n pragstuk geskep.
Elizma, wat skone kunste studeer het en kunsklasse aangebied het voordat hulle plaas toe getrek het, meld dat die lasersnyer ook gebruik word om juwele te sny. Sy is die skepper van die bekende handelsmerk “Net ’n Kameel”-juweliersware en bemark dit deur haar eie webwerf en geselek teerde markte. “Ek doen die hanger tjie- of oorbelontwerpe, wat MG dan verder verwerk en met die lasersnyer
14 OVK NUUS | September 2022
While SA largely makes use of Lesotho shearers, it is interesting to note that many of our local shearers are seeking shearing opportunities abroad.
The shearing of animals bred for fibre production is essential to the wellbeing of the animals and of course, a harvesting requirement to be able to sell the fibre. The task of shearing is physically gruelling, demanding a great deal of athleticism and skill; a scarce skill in a global context.
It is this scarcity that has motivated research into the possibility of biologically de-fleecing animals. This research, however, still has a long way to go and in the meantime farmers are still reliant on shearers.
The recent unrest regarding foreign workers in SA is exerting pressure on government to limit the number of foreign workers allowed to work in the country in an effort to address the high local unemployment rates.
Country New Zealand UK Australia AfricaSouth Priceheadper Z$ 2 - $3 £2 - £3,24 AUS $3,24 R6 - R7 ZAR value R19,97 - 29,91 R38,76 - R75 R35,51 R6 - R7
Written by Jo-Anne Bester OVK Regional Manager: Fibre
OFSUSTAINABILITYTHESA’SSHEARING
So how do we compare to other countries on shearing income per annum? Note: Australia’s shearing is largely seasonal, and while a shearer in Australia can easily earn up to AUS $3 000 a week, only about 1 in 6 shearers earn more than $84 000 per year, which is about R920 640. This figure will be used in the table below, since many of these
At a shearing contractors’ meeting held earlier this year, it was estimated that the average SA shearer shears about 15 000 heads per year.
We can clearly see that in SA shearers earn far less per head than in other countries, but the number of heads that a shearer can shear per year also plays a significant role in the overall earning potential of a shearer.
South Africa has been fortunate to be able to make use of a relatively large supply of shearers from Lesotho. Meanwhile, our own number of shearers is declining. This is worrying, since the recent unrest regarding foreign workers in SA is placing pressure on government to limit the number of foreign workers allowed to work in the country in an effort to address the high local unemployment rates.
Unfortunately, our local shearing industry has become a casualty in this process, since shearers were classified as general workers, thus no longer able to obtain a special skills permit. This is making it increasingly difficult to obtain permits for Lesotho shearers, posing a significant risk to our supply of shearers. We may well find ourselves with a shortage of shearers sooner than we think.
Money is of course always a determining factor in retaining talent and other countries are depending on price increases to avoid a catastrophic shortage of shearers. So how does South Africa’s shearing rates compare with the rest of the world? Here is a table illustrating the average shearing cost per head. The exchange rate was applicable on the 27th of June 2022.
SHEARING
While SA largely makes use of Lesotho shearers, it is interesting to note that many of our local shearers are seeking shearing opportunities abroad; but with the possibility of not being able to use Lesotho shearers in the future, we need to consider how we can hold on to our own shearers and encourage more locals to pursue a shearing career in SA.
shearers will shear in New Zealand once the Aussie season has ended. But, even if we were to assume that the average shearer in Australia only works for 6 months of the year, the shearer could still earn about four times as much as the average SA shearer, as indicated in the table
Considering that you shear more than a kilogram per head, about 2 - 6kg for wool, and 800g - 3kg of mohair (ran ging from kids to adults), this compa res well to other commodities, such as fruit, in terms of harvesting costs.
Ireland €30 123 R502 150 € 2 510
Shearing cost/head Greasy sale price/kg Harvesting cost (%)
This is concerning, especially when one considers that SA produces the finest quality mohair, and some of the finest quality wool in the world. Com bined with stringent classing and high volumes of sustainable certified fibres, SA wool prices are about 2 - 3% higher than wool prices in Australia.
AUS
Mohair R22
Netherlands €34 592 R576 649 €2 883
UK £31 595 R612 311 £2 633
Another way to look at this, is to calculate the cost of labour compa red to the sale value of the commo dity. Note: The Australian ratio only considers the price of the shearer, while the SA ratios are for a full shearing team (classer, sweeper, fleece caster and skirter).
SA R90 000 –R105 000 R7
continued on page 24 Country Annual Monthly Income ZAR value Income ZAR value ZealandNew NZ$44 000 –$65 000 R438 680 –R648 050 NZ$3 667 –$5 417 R36 557R54 004 Australia AUS$84 000 or /6$42 000months R920 640 /6R460 320ormonths AUS$ 500 –$5 417 R38 360R76 720 US $17 510 –$38 630 R277 709 –R612 672 $1 459 –$3 219 R23 142
Supply and demand obviously determine the price that is paid for any commodity or service, and it can thus be assumed that SA has enough shearers to allow for shearing costs to remain this low. However, the situation could change abruptly if we were to lose our Lesotho shearers, a problem that will affect the mohair farmers more severely since there are even fewer SA shearers who are willing to shear goats. This could possibly be due to the fact that the equipment needed to shear goats needs to be replaced more regularly due to wear and tear. Items such as combs and cutters, and even the handpieces (an expensive item) need to be replaced more often due to the characteristics of the hair. Despite this, the shearing tariff for angora goats is often the same as for sheep, or only marginally higher. Shearers are normally expec ted to pay for these items themselves.
The prices were calculated using the market indicators at the end of the 2021/22 selling season. In the case of wool where market indicators are ex pressed in clean price, the price was converted to a greasy price based on a clean yield of 64%.
SA produces the finest quality mohair, and some of the finest quality wool in the world. Combined with stringent classing and high volumes of sustainable certified fibres, SA wool prices are about 2 - 3% higher than wool prices in Australia.
Australian wool $4 $14,74 27% R105 19% R409 5.4%R51 056 R48 054 R41 846 R51 026 500 –R8
Consideringbelow.
AUS
SA wool R20
750
how much skilled the task of shearing is and the fact that shea rers need to leave their families for long stretches of time, it seems unreasona ble that they earn such low incomes compared to unskilled workers earning at least the minimum wage.
September 2022 | OVK NEWS 15
OUERRAAD
Daar is werklik verskillende maniere hoe ons liefde gee, maar ook waarop ons verkies om liefde te ontvang. So het ons kinders ook ’n primêre liefdestaal wat gaan help dat hulle meer geborge en geliefd kan voel. Is dit nie tog die beginpunt van ouerskap nie? Om eers daardie konneksie te bou, voordat ons net wil korrigeer en dissiplineer?
Ek glo in my hart alle ouers is opreg lief vir hul kinders, maar dit is nie die kwessie of die vraag nie. Soms is ons manier van liefde wys heeltemal anders as hoe ons kinders primêr verkies om geliefd te voel.
keur ons nie wangedrag goed nie, maar ons streef daarna dat ons kinders geliefd moet voel ongeag die omstandighede. In daardie milieu
’n Ouer moet probeer om al vyf liefdestale aan ’n kind te kommunikeer, alhoewel hulle meestal een bo die ander sal verkies. Hulle sal daardeur kan leer om hierdie tale ook op ander te kan toepas. Veral jonger kinders floreer op al vyf tale van liefde en teen die ouderdom van vyf jaar, behoort jy ’n liefdestaal by jou kind te kan onderskei.
Wanneer ons ons kinders se emosionele tenkies volhou, is dit baie makliker om hulle te dissiplineer en op te voed. Dit stem dalk nie heeltemal ooreen met jou ouers of grootouers se opvoedingstyl nie, maar navorsing bewys onomwonde dat kindergerigte dissipline in die toekoms vir beide ouer en kind meer voordelig is. Kinders moet onvoorwaardelike liefde ontvang, ongeag hulle voorkoms, deugde, gebreke, verwagtinge en Daarmeeoptredes.
Die VYF LIEFDESTALE van kinders l Fisiese aanraking l Opbouende woorde l Kwaliteittyd l Diensbaarheid l Geskenke
ontwikkel ons vertroue en ’n positiewe selfbeeld. Wanneer kinders met voorwaardes van prestasie en belonings vir gewensde gedrag liefgehê word, mag dit lei tot manipulasie, opstandigheid, onsekerheid en vrees.
Liefde as basis
Igna Kotze het ‘n privaat Mind Moves® praktyk wat beweging gebruik om neuro-ontwikkelingsagterstande aan te spreek. Sy is opgelei in spelterapie en het eers as onderwyseres haar kennis met kinders en ontwikkeling gevestig. Sy het `n nagraadse kwalifikasie in PsigoOpvoedkunde en kan gekontak word op igna.duplessis@mindmoves.co.za
16 OVK NUUS | September 2022
As ons oor liefdestale gesels, dan het dit niks te doen met Afrikaans of Engels of selfs die meer gekruide weergawes van uiters gefrustreerde ouers wat soms (met reg!) uitglip nie. Nee, liewe ouer, as ons hier oor liefdestale gesels, kyk ons eerder na die manier waarop jou kind liefde die beste verstaan.
JOUPRAATKINDSETAAL
Opbouende, aanmoedigende en
Kinders van alle ouderdomme kan die emosie, stemtoon en atmosfeer aanvoel in dit wat ons kommunikeer. Ons moet te alle tye liefde en teerheid aan ons kinders oordra. Ons moet ons woorde versigtig kies en waak teen stroopsoet lofprysing wat oor en oor betuig word. “Ek is lief vir jou” moet ook altyd alleen staan. Nooit …”Ek is lief vir jou, sal jy gou help met…?” of “Ek is lief vir jou, maar…” nie.
FISIESE AANRAKING
Dit kanselleer mekaar uit! Navorsing bewys dat kinders agtien negatiewe opmerkings met “Nee!” en “Moenie!”
Skoolgaande kinders: Gee tog drukkies – regte drukkies! – voor en na skool. Seuns tussen sewe en nege jaar wil dit dikwels vermy, maar ’n lekker stoeigeveg, ’n klop op die skouer of net jou vingers deur hul hare trek, werk soms net so effektief.
OPBOUENDE WOORDE
liefdevolle woorde het ’n kragtige uitwerking. Kritiek, sarkasme en snydende woorde kan so gou seer maak. Let ons altyd op wat ons vir ons kinders sê? Of voor hulle sê? Gee ons meer komplimente of meer kritiek?
September 2022 | OVK NEWS 17
Tieners: Alhoewel dit lyk asof hulle dit werklik nie nodig het of wil hê nie –druk hulle totdat hulle los. Masseer dalk seer spiere na ’n wedstryd, masseer hul nek na lang studiesessies en hou jou arms wawyd oop na enige teleurstelling in watter vorm ook al.
Babas en kleuters: Alle babas en kleuters benodig emmersvol fisiese aanraking en dit is onmoontlik om ’n baba of kleuter te bederf met te veel aanraking en te veel optel of vashou. Juis in tye waar ouers soms vroeër begin werk en die baba of kleuter gedurende die dag by dagsorg is, is
dit so belangrik om aan hierdie behoefte na aanraking te voldoen.
Soms dink mense dis vanselfsprekend dat ouers (veral mammas) hulle kinders gereeld soen en druk. Dit is eintlik nie vir almal so maklik of so natuurlik nie. Navorsing het bewys dat babas wat vasgehou, gedruk en gesoen word beter breinontwikkeling asook gesonder emosionele ontwikkeling toon. Kinders het ’n inherente behoefte om deur middel van drukkies, soene en kontak geliefd te voel.
in kwaliteitgesprekke wat oor jou kind se belangstellings gaan, gaan stap saam, maak tyd vir stories voor slaaptyd en vra hulle opinies oor sekere aspekte. Hulle blom as ons hulle vir ’n paar oomblikke werklik raaksien.
Onlangs was een van my dogters huiwerig om te erken dat haar liefdestaal geskenke is. Dit klink dan so voor-op-die-wa, Ma! Nee… geskenke op die regte manier kan ’n kragtige uitwerking hê. Verrassingsgeskenkies of iets wat jy weet hul graag wil hê, maar nie voor wil vra nie. Geskenke mag nooit manipueer of ’n ander ouer in ’n swakker lig stel nie. Kinders moet ook nie so oorlaai word met geskenke dat hulle later geen waarde daaraan heg of daarop begin aandring nie.
18 OVK NUUS | September 2022
l Let op hoe jou kind sy liefde aan ander bewys – neem vir juffrou geskenkies (geskenke)
Deur diensbaarheid wil ons ons kinders leer om aan ander mense ook
Dit kan lei tot ’n baie verwarrende boodskap oor liefde. Vir die kind wat geskenke verkies, kan jy ook moeite doen om dit spesiaal mooi toe te draai en enigiets toe te draai wat jy vir hom koop, selfs skryfbehoeftes en toiletware!
diensbaar te kan wees. Leer jou kinders van gasvryheid of om aan dié te gee wat nie soveel soos ons het nie.
KWALITEITTYD
DIENSBAARHEID
Dit doen ouers deur ’n voorbeeld van diensbaarheid te stel deur hul kinders met sportafrigting of huiswerk te help, indien nodig. Maak soms ’n verras singsontbyt en neem dit vir hulle in die bed, raak by gemeenskapsprojekte betrokke, of pak spesiale kosblikke met hul gunstelingkos in prettige vorms.
Die hoofdoel van diensbaarheid in ouerskap is nie om kinders tevrede te hou en hulle slaaf te wees nie. Dit is om te doen wat die beste vir hulle is. Die reël is om slegs vir hulle te doen wat hulle nog nie self kan doen nie. Dit bevorder onafhanklikheid en ’n positiewe selfbeeld. Deur te spring as jou kind sy vingers klap, maak ons selfsugtige en selfgesentreerde volwassenes groot.
l Wat is jou kind se gereeldste versoek – kommentaar (woorde) of speel/stap (kwaliteittyd)
l Gee jou kind ’n keuse – wil jy gaan visvang/tekkies koop?
l Waaroor kla jou kind die meeste –hulle kla baie! Maar waaroor die meeste?
Soms is dit ’n groot uitdaging met meer as een kind in die huishouding, maar skeduleer dit! Selfs net tien minute is genoeg. Die aktiwiteit is nie so belangrik soos om net in die oomblik by jou kind te wees nie. Belê
Die skaarsste kommoditeit van ons hedendaagse era is TYD. Mamma, Pappa, voordat jy kla oor jou kind se kwaai frons, uitbarsting, huilerigheid, ongehoorsaamheid of manipulasiewanneer laas of hoe gereeld gee jy werklik onverdeelde aandag en tyd aan daardie selfde kind? Hoe maklik is dit om eerder ’n sjokolade of roomys te gee as ons teenwoordigheid en tyd?
Ontdek jou kind se taal Moenie jou soeke dadelik met jou kind bespreek nie, observeer eers: Vra jou kind hoe hy weet jy is lief vir hom – “Mamma speel met my” (kwaliteittyd)
hoor teenoor ’n enkele positiewe opmerking. Probeer meer positief en opbouend kommunikeer!
GESKENKE
Ontdek jou kind, praat sy taal en laat julle liefde boekdele spreek!
l Let op hoe jou kind sy liefde bewys – drukkies of woorde dalk?
Uit: Vyf tale van die liefde van kinders deur Gary Chapman, Ph.D & Ross Campbell, M.D
20 OVK NUUS | September 2022
“Die pandemie het die sukkelende Suid-Afrikaanse ekonomie hard getref. Die afgradering van SA se kredietgradering het ekonomiese herstel na die pandemie teengewerk. Die verval van infrastruktuur skep ongelooflike uitdagings. Landbou maatskappye en georganiseerde landbou sal moet raad gee en wag hou oor fondse wat beskikbaar gestel word om veral paaie te herstel. Waar die vervoer van graan in SuidAfrika hoofsaaklik op paaie plaasvind, is die belangrikheid van silo’s bevestig. In oestyd is die afhanklikheid van infra struktuurkapasiteit van so ’n aard dat die oes eers vir ’n tydperk geberg moet word. OVK het in die afgelope jaar wesenlike kapasiteitsuitbreiding by silo’s aangebring. Ons glo hierdeur word risiko ook vanaf die produsent verskuif.
REKORDJAAR
Chris Bender en Stéfan Oberholzer staan by Joey Evans, “Dakar Race” legende en motiveringspreker vir die dag.
OVK het onlangs hul Algemene Jaarvergadering in Ladybrand gehou en die aandeelhouers kon weer sonder Covid-19 regulasies die vergadering bywoon. Die stygende insetkoste en die ineenstorting van die infrastruktuur is bespreek teen die agtergrond van ’n rekordwins wat behaal is.
Chris Bender, voorsitter van die OVK Groep se direksie, het in sy openingsrede gesê dit was ’n jaar van vele gebeurtenisse en veranderinge waartydens die landbouer moet funksioneer en nog steeds sukses behaal. “Die ou Afrikaanse gesegde van ‘in ’n oogwink’ het vir my ’n nuwe en relevante betekenis gekry. Die gesegde is so beskrywend van hoe vinnig omgewings, situasies en die alledaagse kan verander. Die besef van hoe vinnig dit gebeur, het vanjaar sterk na vore gekom. In so ’n veran derende omgewing bly die uitdaging dat dit wat tans vasgelê word vir die toekoms, vrugte sal afwerp en geleenthede skep. Groter uitdagings mag ook deur hedendaagse invloede geskep word.
OVK
TYDENSREKORDWINSTEKONDIGAJVAAN
Oom Chappie Ferreira en sy seun Robbie was van die aandeelhouers wat die vergadering bygewoon het. Oom Chappies was ’n direkteur van die Ladybrand Koöperasie van 1979 tot 1993 en direkteur en ondervoorsitter van OVK se direksie vanaf 1993 tot 1999.
bring in sulke tye normaliteit na die mark. Vir die aandeelhouers en kliënte van OVK bring hul ondersteuning van die maatskappy in sulke markomstandig hede standvastigheid. Dit gaan mee help dat suksesvol geproduseer kan word in die seisoen wat voorlê.”
“Hoofinsette in landbou is by prys vlakke wat die omvang van finan siering deur die dak laat skiet. Kuns mispryse en die beskikbaarheid van voorraad is ’n probleem. Paniekaan kope word gedoen en die addisionele vraag na finansiering plaas druk op OVK se “Standvastigheiddebiteureboek.enstabiliteit
Stéfan Oberholzer, besturende direk teur van die OVK Groep, het gesê dit was om verskeie redes ’n besondere jaar vir die OVK Groep. “Die afgelope jaar is ’n rekordomset en -wins behaal. Die regte aanstellings die afgelope tyd het meegebring dat van ons bedrywe wat gesukkel het, nou weer begin
Relatiewepresteer.goeie
opbrengste en baie hoë produkpryse, wat ook die geval was ten opsigte van lewende hawe en vesel, het tot gevolg gehad dat die koopkrag van produsente wesenlik verbeter het. Die verbeterde koopkrag van ons produsente het veroorsaak dat die agterstalligheid van ons debiteure op rekordlae vlakke is.
September 2022 | OVK NEWS 21
“Die OVK Groep het ’n wins van R282,47 miljoen voor belasting en voor R36,8 milj oen se lojaliteitskorting be haal, wat 29,96% beter is as die vorige jaar se R217,35 miljoen. Die OVK Groep se wins na belasting is 36,09% beter as die vorige jaar en dit is beslis iets om oor dank baar te wees.”
OVK het boere-aandeel houers in die 2021/22 finansiële jaar met R94 mil joen, in die vorm van divid ende en lojaliteitskorting, vergoed. Dit is 44,6% meer as in 2020. Die lojaliteitsvoordeel het menige produsent ge help om die droogte te oorleef.
Met die huidige situasie van bek-enklouseer heers daar groot kommer in ons vleisbedryf. In ons vorige uitgawe het ek kortliks verwys na die maatreëls wat ingestel is om die siekte te voorkom. Bek-en-klouseer is egter nou ’n werklikheid…….
22 OVK NUUS | September 2022
l Tatoeëer
Teen die tyd hoop ek die verbod op die skuif van beeste is opgehef en dat ons meer duidelikheid het oor die situasie rakende bek-en-klouseer in ons land. In kort, die probleem gaan nie oornag opgelos word nie en dit is ons as boere se eie verantwoordelikheid om ons kuddes te beskerm. Ek doen ’n beroep op elkeen om sover moontlik goeie biosekuriteit op u plaas toe te pas. Baie belangrik en ek kan dit nie genoeg beklemtoon nie: Moenie vee van onbekende oorsprong koop en tussen u beeste inbring nie!!!!
KUDDEBESTUUR
Die kalfseisoen behoort nou goed op dreef te wees. Hier volg ’n paar aanbevelings rondom pasgebore kalwers: l Identifiseer die kalf (oorplaatjie)
l Brandmerk (Dit kan op ’n latere stadium gedoen word, verkieslik voor bemarking)
Daar is baie vals inligting en gerugte oor die virus. Inge val daar onsekerheid bestaan, skakel met u veearts om enige misverstande te voorkom.
l Kalwers gebore van ongeënte moeders kan reeds voor 1 maand ouderdom geënt word teen Clostridiale siektes
Hoewel baie kudde-eienaars nie kalwers identifiseer wat later as speenkalwers bemark word nie, word dit nou
Beeste:
KLOUSEERBEK-EN-BRINGUITDAGINGS
sterk aangeraai. Met die bek-en-klouseersituasie tans, sal die vereiste vir die ondersoek van kalwers voor verkoop nie gou opgehef word nie. Naspeurbaarheid gaan ook al hoe belangriker word en dalk later ’n vereiste vanaf voerkrale wees om hulself te beskerm teen nog ’n ramp wat die uitbreking van bek-en-klouseer betref. Dit is om dié rede dat dit aanbeveel word om nou reeds te begin om kalwers te identifiseer met ’n oorplaatjie en tatoeëer- of brandmerk.
Spuit bulle sowel as koeie met ’n goeie multimineraal en vitamien. Ander entings wat in die vroeë somer gedoen kan word, is knopvel en 3dae-stywesiekte.
dekseisoen ten minste 30 koeie kan beset.
Behalwe vir die redes hierbo genoem, sal die identifikasie ook bydra tot die bekamping van diefstal. Kalfies so jonk as dagoud word deesdae gesteel. In gevalle waar kalwers elke dag gemerk word soos hul aankom, word die probleem tot ’n groot mate beperk.
Skeertyd is ook nou weer aan die gang. Ek doen ’n beroep op u om skape tydens skeer met Ivermectin te spuit om brandsiekte te voorkom. Dit kom algemeen voor dat brandsiekte deur skeerskêre versprei word.
l Toets vir drie misgeboortegeslagsiektes:verskillendeBesmetlike(BM),Trichomonas en Campylobacter. Al drie die siektes veroorsaak resorpsies of aborsies, wat verantwoordelik is vir groot ekonomiese verliese.
l Semen word versamel en geëvalueer. Bulle moet ’n minimum van 75% normale sperm hê. Dit beteken die bul sal in ’n gegewe
Verlede keer het ek gemaan om te verseker dat haarwurm iets van die verlede is vir die winter. Nou adviseer ek weer: Wees op u hoede; haarwurm kan reeds vroeg in die seisoen ’n probleem wees in ag genome die nat seisoen wat ons beleef. Ja, haarwurm is en bly maar een van die belangrikste probleme in ons skape.
September 2022 | OVK NEWS 23
Skape:
Wat behels die “toets” van bulle?
Bulle moet nou getoets word of reeds getoets wees ter voorbereiding vir die komende dekseisoen. Laasgenoemde word gedoen om optimale vrugbaar heid in u kudde te verseker.
Skape (en enige gesplete hoefdier) kan ook die bek-en-klouseer-inenting kry. Hiermee wil ek net beklemtoon dat skaapboere dieselfde biosekuriteit as beesboere moet toepas.
Dr Dedre Nel - Excelsior
Somerlamseisoen: Verseker dat ooie die regte inentings gekry het. Diarree is steeds ’n probleem, veral in somer lammers. E. coli-inentings met ge noegsame immuniteitsaanvullings in ooie sowel as lammmers help met die voorkoming van diarree.
Ten spyte van al die uitdagings, geniet u boerdery. Dit bly ’n voorreg om te boer.
to compare global incomes of the best shearers (capable of shearing the highest numbers per day) based on the above assumption of an increased number of animals shorn per day, the results would be as follows:
l ensuring that there is adequate space where enough animals can be kept under roof for the night prior to shearing to ensure that enough animals are dry to be able to start and complete the first run (about 2 hours) of the day;
to see that if farmers ensure that a shearer can shear to his potential, our top shearers’ earning potential increases substantially, and compares far better with that of other
SA R302 400R352 800
continued from page 15 No headsof Income per day Income per week Income per month Income per annum 100 R600 - R700 R3 000 - R3 500 R12 500 - R14 700 R151 200 - R176 000 150 R900 - R1050 R4 500 - R5 250 R18 900 - R22 250 R226 80 - R264 600 200 R1 200 - R1 400 R6 000 - R7 000 R25 200 - R29 400 R302 400 - R352 800
advantages of optimising the number of animals shorn per shearer and thus decreasing the number of shearers required per team include:
l converting from blade shears (hand shears) to shearing machines, increasing the number of animals that the shearer can shear per day.
that the number of animals shorn per day has on the total ear ning potential of the average SA shearer is indicated in the following
l having more space in the shearing shed;
24 OVK NUUS | September 2022
l easier and safer transportation of shearers; and
Australia AUS$84 000 R920 640 AUS$7 000 R76 720
Somecountries.other
Netherlands €34 592 R576 649 €2 883 R48 054
l lowered expenses on food to accommodate shearers.
US $38 630 R612 672 $3 219 R51 056
Ireland €30 123 R502 150 € 2 510 R41 846
l lowered expenses required for housing standards that comply with best practices;
Income ZAR value
Another factor that limits the potential earning capacity of a shearer, is the number of animals that he is able to shear per day. A farmer can signifi cantly aid, or hamper the number of animals that can flow through the shearing process. The process can be aided by:
It is disheartening and unprofitable for a shearing team that has the potential to shear about 500 - 600 heads a day to be capped at 250
ZealandNew NZ$65 000 R648 050 NZ$5 417 R54 004
UK £31 595 R612 311 £2 633 R51 026
l making use of a practically designed shearing shed, that has adequate space and small catchment pens, allowing the shearer to catch the animals more easily and lessening the drag distance to the shearing stand;
R25 200 –R29 400
Country Annual Monthly Income ZAR value
Iftable:wewere
Theanimals.effect
From the table above, it is clear to see that if farmers ensure that a shearer can shear to his potential, our top shearers’ earning potential increases substantially, and compares far better with that of other countries. South Africa’s shearing costs would still be low compared to other countries. However, considering that living expenses are also higher in these countries, the simple task of ensuring that management and facilities with regards to shearing are conducive to enabling shearers to shear to their potential, would already go a long way in ensuring that rates remain sustainable and could prevent a massive price hike in the future. This would also aid in keeping our local shearers in the country and motivate more people to pursue a career in Itshearing.isclear
l bringing animals closer to the homestead prior to shearing to ensure that a constant supply can be brought in throughout the working day; and
l Some of the first four-wheel-drive tractors
l Acquisition of Landini, the Italian manufacturer of the first track-type tractor.
l First electronic hitch control systems
AGCO Corporation, a global leader in the design, manufacture and distribution of agricultural machinery and precision agri technology, proudly celebrates the 175th anniversary of its Massey Ferguson brand.
“For 175 years, the farmer has been at the heart of everything we do,” said Darren Parker, vice president of Massey Ferguson North America. “We are, and always have been, agricultural problem solvers dedicated to providing the right equipment, at the right price, for individual farming operations. Our equipment is born to farm — delivering new cutting-edge agri advance ments every decade and offering the sustainability and performance farmers need not just for today, but for the next hundred years.”
l Acquisition of Wallis Tractor, featuring the U-frame, which brought us closer to self-supporting frames.
However, it was Harry Ferguson’s TE 20, released in 1946, that truly embodies the spirit of Daniel Massey’s original company. This light, reasonably priced tractor could replace machines one and a half times its size, increasing productivity, versatility and ease of use. As part of the newly created Massey Ferguson brand, Harry Ferguson helped usher in a new generation of straightforward, dependable design. Today, our engineers continue to push the boun daries of performance, productivity and comfort with revolutionary equipment releases in HHP, compact and utility equipment, material handling, hay and forage, planters, and more.
Dependable Farmer Experience
26 OVK NUUS | September 2022
Throughout our 175-year history, Massey Ferguson has made strategic acquisitions and investments to meet the needs of a dynamic industry. We have always focused on providing the right equipment at the right cost for the region and application by leveraging the best compo nents of our portfolio to benefit our customers. These investments include:
l Partnership with “Sunshine” stripper harvester, which drastically improved productivity.
manufactured implements and established Massey Manu facturing Co. in Ontario, Canada, in 1847, he began a legacy of farmer-focused innovation that carries through to our current equipment lineup. Our product line began with some of the first mechanical threshers, and we remained at the forefront of the agri industry with:
l Partnership with Perkins Engines, builders of the most sustainable engines at the time.
As the first company to sell agricultural products on a global scale, Massey Ferguson has provided straight forward, dependable solutions for generations of farmers. The brand celebrates this milestone anniversary with a renewed dedication to farmer-focused inno vation, embodied by the Massey Ferguson® 8S Series tractor and the rest of the MF S Series lineup.
MASSEY
l The first mass-produced, self-propelled combines and combine harvesters
UNIQUE MILESTONE
A Legacy of Farmer-Focused Innovation
CELEBRATESFERGUSON175YEARS
From industry first to industry staples — like Harry Ferguson’s historic 3-point implement hitch system — over the past 175 years, Massey Ferguson has embra ced innovation to produce dependable, economic farming implements for a wide range of applications and environments. Ours is a story of ingenuity, grit and a deep understanding of the farmers we serve. When Daniel Massey recognized the benefit of industrially
l And much more
Almal besef dat dit nie maklik is om suksesvol in dié dorre gebied van die Oos-Kaap te boer nie en Morné sê die verhoging in sy skape se speenpersentasie het baie ver beter vandat hy begin boer het. “My motto is nog altyd dat wanneer jy lammers speen, jy geld sal maak.”
28 OVK NUUS | September 2022
“Al raad wat ek hulle kan gee, is om al hierdie negatiewe dinge eenkant toe te skuif en voort te boer, anders gaan jy altyd te bang wees om enigiets te doen. Geniet jou boer dery en stort al jou kragte in. Dit bly ’n groot voorreg om te kan boer. Ek is baie lief vir ons land en dink daar sal altyd ’n toekoms in boerdery wees vir ’n jongmens.”
die vierdegeslag Merinoboer op die plaas Hartebeeshoek en boer voltyds sedert 2008. Hy het aan Marlow Landbouskool gematrikuleer maar moes weens omstandighede sy verdere studies staak en die verant woordelikhede op die plaas oorneem. Hy en Anke, ’n meisie van Bultfontein, is 2018 getroud.
Morné Fitzhenry is onlangs as Agri Oos-Kaap se Jongboer van die Jaar tydens hul kongres aangekondig. Die Merinoboer van Aberdeen is baie beskeie oor die groot eer wat hom te beurt geval het.
TOEKENNINGMOTIVEERJONGBOER
Die toekenning beteken vir Morné ontsettend baie. “Om die boerdery te begin, was baie moeilik en ek het jare lank gesukkel. Ek het maar vasgebyt en maak nou ’n sukses daarvan. Die feit dat ’n organisasie soos Agri Oos-Kaap jou as boer erken, maak alles die moeite Sywerd.”pa
AGRI OOS-KAAP
Die getal jongmense wat by landbou betrokke is, daal steeds en Morné is bekommerd daaroor. “Die gemiddelde ouderdom van boere in Suid-Afrika is 62 en dit is ’n groot bron van kommer. Ek dink al die negatiwiteit en risiko faktore wat saam met boerdery kom, skilder nie altyd ’n rooskleurige prentjie nie en skrik jong boere af.
Die Aberdeendistrik is besig om te herstel na ’n jare lange droogte en Morné moes, soos die meeste produ sente, sy kudde uitdun. “Ek was gelukkig om slegs 10% van die kudde uit te dun, maar het reeds vanjaar Mornéherstel.”is
Eric is op ’n vroeë stadium in sy lewe oorlede en sy moeder Lizette is in 2019 oorlede. “Dit sou vir my baie lekker gewees het as hulle hier kon wees om die toeken ning saam met my te vier. Kinders wil mos maar altyd hul ouers trots maak, en ek hoop ek het hierdeur hul nagedagtenis geëer. Dit gee my ook baie dryfkrag om ’n sukses van die boerdery te maak.“
Morné Fitzhenry en sy vrou Anke ontvang die sertifikaat as Jongboer van die Jaar van Peter Cloete, president van Agri Oos-Kaap.
In hierdie tye waar soveel boerderye staak weens die gebrek aan ’n opvolger, is dit baie bevredigend om met ’n jong boer soos Morné te gesels. Hy boer in ’n ongenaak bare area, maar sy positiwiteit en vertroue in die toekoms stel jou gerus. Daar is beslis ’n toekoms vir landbou met boere soos Morné aan die stuur.
Kalsium fasiliteer die opname van voedingselemente en sonder genoegsame kalsium is die proses traag en nie optimaal nie. Magnesium, swael en molibdeen speel ‘n uiters belangrike rol in die omskakeling van nitrate in plante na proteïne. Molibdeen is onder andere nie beskikbaar by lae grond-pH nie en veral in sanderige grond is die beskikbaarheid van magnesium en swael dikwels ook beperk. Magnesium werk in sinergie met fosfaat - wanneer daar nie genoegsame magnesium in
PROMOSIE
Daar is ‘n baie bekende aanhaling in die Natuurweten skappe deur Sir Isaac Newton. Newton se derde wet kan onder meer geïnterpreteer word dat daar vir elke aksie in die natuur, ‘n gelyke teenreaksie sal wees. So is die vernie tigende impak van versuring in die bo- en ondergrond op gewasopbrengs onder meer die onaangename nagevolg van ‘n noodsaaklike bemestingsprogram. Lafras Fouché, ‘n agronoom van die kunsmismaatskappy Omnia, benadruk dat ‘n uitgerekte bekalkingsiklus van elke 3 of 4 jaar, nood wendig vereis dat produsente in sulke gevalle beduidend meer kalk moet aanwend om die produktiwiteit van hul grond te handhaaf. Die frekwensie van bekalking, gegewe die tempo van versuring en die akkumulerende omvang van ondergrondversuring, behoort op stuk van sake eintlik verhoog te word.
Daar is ook ‘n ander sy van grond-pH wat dikwels nie aandag kry nie. Die meerderheid van mikrobiese prosesse in grond, soos die afbreking van organiese materiaal asook die fasilitering van die voedingstofsiklus in die natuur, word beperk in suurgronde aangesien die groei en reproduksie van grondmikrobe soos bakterieë en swamme onder suur omstandighede onderdruk word. Hierdie grond mikrobe gebruik koolstof en voedingselemente in hul eie groeiproses. Cobus Burger van SGS, wat onafhanklike landboukundige dienste lewer, stel dit soos volg: “Die handhawing van ‘n ideale grond- pH dra by tot ‘n geba lanseerde mikrobe-populasie, wat op sy beurt onder andere ook siektedruk op gewasse verlaag.”
die grond is nie, is opname van fosfate beperk en word die plant se energiesiklus gekortwiek. Piet Brink, ver bonde aan die kunsmismaatskappy Yara, beaam dat kalsium en magnesium die makro-elemente is wat die proses van ewewig in die grond se uitruilkompleks fasiliteer en die ideale omstandighede in die wortelsone skep vir optimale voeding en groei van die plant.
30 OVK NUUS | September 2022
bekalking met mening toe te pas en verseker so dat alle toegediende N die geleentheid het om optimaal om te skakel in proteïen.” Martin stel dit onomwonde: “Die sleutel tot sukses is opgesluit in bekalking. Die grootste opbrengs reaksies wat verwag kan word, is na deeglike en weldeur dagte bekalking!”
SA Kalk en Gips se Ottoshoop Dolomietmyn in Noordwes
Martin Harris van Agropedo, spesialiste in grond- en gewasrisikomitigering, beaam hierdie stelling: “In ekonomiese omstandighede waar insetkostes, veral ten opsigte van N, P en K die hoogte inskiet, is bekalking waarskynlik die beste opsie vir bemesting hierdie komende seisoen. Gebruik die geleentheid om vasge legde P as gevolg van lae pH in grond te ontsluit deur
Die beraamde verlies aan graanopbrengs in terme van mielies as gevolg van grondsuurheid in die Vrystaat en Noordwes Provinsie word byvoorbeeld konserwatief ge raam op byna ‘n halfmiljoen ton per jaar. Die monetêre ekwivalent teen ‘n geraamde 2022 witmielieprys van R4 200/ton is byna R2 biljoen per jaar! Die landboubedryf as geheel kan nie bekostig om in hierdie vernietigende slaggat te trap nie. Die oorslaan van ‘n bekalkingsiklus of selfs net ‘n verlaging van die aanbevole bekalkingstempo plaas jou op ‘n weg van gewisse ekonomiese verlies as gevolg van verlaagde gewasopbrengs en onbenutte kunsmis. Neem hierdie wekroep tot bekalking vir eens ernstig op en moenie dat die onaangename werklikheid van ‘n knypende ekonomie jou gesonde oordeel vertroe bel nie. Bekalk sonder voorbehoud vanaf die bron en verskaffer van jou keuse. Bemes wetenskaplik en oes mak simaal om die meeste voordeel uit die aantrekliker 2022 graanpryse te trek.
Kalsium- en magnesiumkarbonaat, tesame met hul meer wateroplosbare sulfaat-eweknieë, naamlik gips en magnesiumsulfaat, is derhalwe die fundamentele sleutels wat die potensiaal van die grond ontsluit deur die pH te korrigeer en toksisiteit op te hef. N, P en K kan gevolglik effektief benut word, terwyl hierdie makroelemente self ook ‘n onmisbare bydrae tot ‘n gebalan seerde voedselmandjie vir optimale gewasopbrengs lewer. In die Landbouweekblad van 26 Mei 2022 haal Thomas Strydom van die onafhanklike konsultasiefirma Sion-Agri, vir Rosemary Oosthuizen van die SA Biofarminstituut bevestigend aan: “As die kalsiumkonsentrasie verhoog word, word die doeltreffende opname van ander voedingstowwe ook verhoog en gevolglik word minder kunsmis benodig om dieselfde opbrengs te kry.”
Landbou-insetkoste bly nou maar eenmaal ‘n taai tameletjie, en wanneer die landboubedryf noustrop trek, is dit dikwels die bekalkingsprogram wat aan die agterspeen moet suig. Daar is ‘n dringendheid in die wekroep in hierdie artikel vervat, wat nie op dowe ore durf val nie. Uitdagende omstandighede is niks nuuts nie en dit verg geduld, waagmoed en uithouvermoë om in sulke tye steeds die spreekwoordelike hand aan die strooier te slaan en jou kalk op die land te werp. Vanjaar is een van daardie seisoene waartydens jy jou grootste bate, naamlik jou landbougrond, nie moet verwaarloos nie. Bekalk nou sonder huiwering!
HUIWERINGSONDERBEKALK
in Luckhoff en Petrusburg grootgeword en aan Jacobsdal Landbouskool gematrikuleer. Daarna word hy ’n derdegenerasie polisieman op Petrusburg en na ’n draai in Vanstadensrus word hy na Bloemfontein verplaas. Dit is hier waar hy met sy regstudies aan Unisa begin het. Na ’n paar jaar in die praktyk het hy agt jaar gelede as veiligheidsrisiko-analis gespesialiseer en later by die regsaf deling van Vrystaat Landbou betrokke geraak.
“Dit is tans ’n groot uitdaging en warm stoel maar land bouers is van die mees aanpasbare mense. Hulle is ook die beste planmakers om aan te pas by veranderde omstandighede en ten spyte van wesenlike uitdagings, sit hulle nog steeds kos op die tafel.”
LANDBOU INSIG
32 OVK NUUS | September 2022
Die toekoms van enige sektor is afhanklik van die hoeveel heid jongmense wat daarby betrokke raak en landbou is geen uitsondering nie. Die meeste boerderye is familiebe sighede en daar word gehoop dat die kinders betrokke sal
Gernie Botha is in Mei as Vrystaat Landbou se nuwe hoof uitvoerende beampte aangestel. In ’n tyd van politieke onsekerheid, klimaatstoestande wat ’n groot invloed op boerderypraktyke het en boerderye wat gestaak word, het die man ’n warm stoel geërf. Ek het voor hulle jaarlikse kongres by hom gaan koffie drink om oor die kongres te gesels en ook te verneem hoe hy die pad vir landbou vorentoe sien.
VRYSTAAT LANDBOU HUB IN GESPREK
Insetkoste is ’n belangrike faktor in volhoubaarheid en die stygende koste veroorsaak groter druk op produsente. “Kunsmiskoste speel ’n groot rol, maar die stygende diesel prys is eweneens ’n faktor. Laasgenoemde is vir die gewas seboer ’n wesenlike probleem, maar selfs die veeboere word hierdeur geraak aangesien dit ’n aansienlike invloed op die vervoer van diere en veevoer het. Besteding aan elektrisiteit, as dit beskikbaar is, en arbeidskoste is ook sty gende uitgawes wat ’n inkrimpende invloed op die wins gewendheid van die landbousektor uitoefen.”
Beurtkrag en Eskom se onbevoegdheid plaas baie druk op veral besproeiingsboere en volgens Gernie word daar indringend na planne gekyk om die landbousektor minder afhanklik van Eskom te maak. “Daar is heelwat planne op die tafel om die sektor so onafhanklik as moontlik te maak. Tegnologie het nog nie die vlak van ontwikkeling bereik om swaar masjinerie van hernubare krag te voorsien nie. Ek is egter baie positief dat dit die regte rigting is en die afhanklikheid van Eskom sal verminder.”
Vrystaat Landbou het ses faktore vir ’n lewensvatbare landboubedryf geïdentifiseer, wat besprekingspunte tydens die kongres sou wees. Gernie het elkeen kortliks aangeraak en landelike en landbou-ontwikkeling is hoog op hulle agenda. “Biosekuriteit is van kardinale belang aangesien dieresiektes uitvoere direk beïnvloed. Die bek-en-klouseer-epidemie is ’n bedryfsaangeleent heid, maar ons neem kennis van die ernstige situasie. Dit is vir ons in die Vrystaat ’n groot bekommernis omdat ons tradisioneel as ’n “skoon provinsie” geklassifiseer was. Die gevalle wat nou aangemeld is, is uiters kom merwekkend en die RPO doen alles in hul vermoë om die situasie onder beheer te kry. Dit is nie net die rooi vleisbedryf nie, maar ook die wolboere wat geaffekteer Veiligheids-word.”
word. “Transnet probeer om die struktuur weer aan die gang te kry maar dit wat oorgebly het, word feitlik op ’n daaglikse basis vernietig. Grootskaalse diefstal vind plaas en ons as landbouers is bekommerd dat sodra alles by Transnet gesteel is, dit moontlik na die landbousektor kan Gernieoorspoel.”het
en sekuriteitskwessies wat veediefstal, dief stal en vandalisme van plaasinfrastruktuur, asook plaas aanvalle insluit, word spesifiek hanteer. Die diefstal en vandalisme van spoor-infrastruktuur laat die vraag ontstaan of hierdie infrastruktuur ooit herstel sal kan
NUWE
“Ek beskik nie oor statistieke nie, maar ek sou dink dat daar waar die paaie feitlik onrybaar is, boere minder beweeg en eerder hul oeste in silosakke berg. Ek weet van verskaffers wat nie meer goedere op die plase wil aflaai nie. Veiligheid word geaffekteer, aan gesien voertuie in ’n noodtoestand nie vinnig kan beweeg nie. Landelike gemeenskappe word selfs sosio-eko nomies benadeel, aangesien mobiele klinieke nie meer plase en afgeleë gebiede besoek nie. Die huidige situasie het verreikende gevolge waar aan mense nie aldag dink nie.”
Tydenstree.”
op die tafel te sit en die politici ge bruik landbou hoofsaaklik vir politieke
Dievoordeel.”veiligheid van die boere bly ‘n belangrike kwessie en volgens Gernie was daar weinig insidente tot en met die Kestell-aanval. “Dit is duidelik dat plaaswerkers ook geteiken word en die motief vir die Kestell-aanval is nog duister. Die voorval onlangs in Clocolan teen die Lesotho-grens was duidelik krimineel en ons weet nie of daar weer ’n verhoging in die aantal insidente gaan wees nie.”
het voedselsekerheid in die kollig ge kom. Is landbou nog steeds die poli tieke speelbal wat dit altyd was? “Landbou is een van die industrieë wat die land feitlik aan die gang gehou het. Dit het ’n ander denkrig ting gevestig en al bevat die meester plan vir die landbou sekere inhoud waarmee ons nie gemaklik is nie, is daar sommige aspekte wat ’n meer positiewe denkwyse weerspieël.
September 2022 | OVK NEWS 33
die pandemie is die belang rike rol van landbou beklemtoon en
raak en die volgende geslag land bouers sal word. “Die ledegetalle van Vrystaat Landbou is aan die daal. Nuwe lede sluit gedurig aan, maar ons vind dat daar heelwat lede is wat hul lidmaatskap as gevolg van staak boerderye en weens ouderdom kan selleer.” Die grootste persentasie van hul boere is tussen 50 tot 59 jaar oud en dit is in ooreenstemming met die wêreldtendens waar Amerika se boere gemiddeld 57,5 jaar oud is. “Hierdie statistieke is inderdaad ’n bekommer nis en daar sal na alle faktore gekyk moet word wat jongmense daarvan weerhou om tot die landbou toe te
Vrystaat Landbou is ook baie bekommerd oor die ineenstorting van die infrastruktuur. “Die regering is baie bly as die boere inspring om die paaie te herstel, maar dit is nie volhoubaar nie. Boere is nie padbouers nie en kan nie die kostes daarvan dra nie. Dit is die regering se grondwetlike plig om na die paaie om te sien en daar is baie gesprekke wat gevoer word, maar vir die onmiddellike toekoms is daar geen onmiddellike oplossing nie.
“’n Voorbeeld hiervan is die veiligheid van landbouers wat eintlik in die ver lede misken was, maar nou pertinent in die meesterplan vir die landbou vervat is. Daar is ’n wesenlike omme swaai in die denkwyse van politici en die algemene publiek. Die burgers weet hoe belangrik landbou is om kos
Georganiseerde landbou het veral in hierdie uitdagende tye ’n groot rol om te speel. “Tydens die heidgewerksoosmaarlandbousektorDietafelhoewaarinomenganiseerdesonder-vergoeding-kwessieonteiening-hetgeorlandbousestemduidelikharddeurgekomenditwasnodigas’neenheidsaamtepraat.Ditisdiesterktevaneenheidlêenbeterplanneenstrategieëopdiegesitkanword.”toekomsvanprodusenteendieisnieduideliknie,onderdieleidingvanmenseGernieBothaworddaardaagliksomsekerheidenvolhoubaartebewerkstellig.
The area estimate for white maize is 1,575 million ha and for yellow maize the area estimate is 1,048 million ha. The production forecast for white maize has been set at 7,637 million tons, which is 2,23% or 166 650 tons more than the previous forecast of 7,470 million tons. The yield for white maize is 4,85 t/ha. In the case of yellow maize the production forecast is 7,367 million tons, which is 1,71% or 123 650 tons more than the previous forecast of 7,243 million tons. The yield for yellow maize is 7,03 t/ha.
The production forecast for soybeans has been set at 2,172 million tons, which is 0,96 % or 20 750 tons more than the previous forecast of 2,151 million tons. The estimated area planted with soybeans is 925 300 ha and the expected yield is 2,35 t/ha.
34 OVK NUUS | September 2022
The expected groundnut crop remained unchanged at 49 000 tons. For groundnuts, the area estimate is 43 400 ha, with an expected yield of 1,13 t/ha.
sunflower seed is 670 700 ha, while the expected yield is 1,31 t/ha.
In the case of dry beans, the production forecast was adjusted upwards by 1,68 % or 870 tons, from 51 720 tons to 52 590 tons. The area estimate of dry beans is 42 900 ha, with an expected yield of 1,23 t/ha.
Sunflower seed:
The production forecast for sunflower seed is 876 050 tons, which is 5,06% or 46 700 tons lower than the previous forecast of 922 750 tons. The area estimate for
The production forecast for sorghum is 123 700 tons, which is 9,18 % or 12 500 tons less than the previous forecast of 136 200 tons. The area estimate for sorghum is 37 200 ha and the expected yield is 3,33 t/ha.
CROPS
The size of the expected commercial maize crop has been set at 15,004 million tons. The area estimate for maize is 2,623 million ha, while the expected yield is 5,72 t/ha.
The estimated maize crop is 8% smaller than the 2021 crop. The three main maize producing areas, namely the Free State, Mpumalanga and North West provinces are expected to produce 82% of the 2022 crop.
Other crops:
SUMMERSEVENTHCROPESTIMATE
36 OVK NUUS | Junie 2022
40 OVK NUUS | September 2022 DAMESDAGMARLOWINBEELD FOTOBLAD
