Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 56

Gdański

nr 51 nr 56 2020 2021

Kwartalnik Adwokacki Kwartalnik Adwokacki ISSN 16899555 ISSN 16899555

Spis treści Słowo od Redakcji .................................................................................................................................. 3 Słowo od Dziekana ..................................................................................................................................4 Przegląd orzecznictwa Sądu Najwyższego ............................................................................................. 6 Zasiedzenie przez spadkobiercę udziałów we współwłasności spadkowej nieruchomości, należących do innych spadkobierców. Część 1. ...................................................................................... 7 Alimenty natychmiastowe ....................................................................................................................12 Kryminologiczne i kryminalistyczne aspekty sprawców pedofilii. Zarys problematyki. ....................15 Kilka słów o ustawie o doręczeniach elektroniczych z dnia 18 listopada 2020 r .................................19 Sprawozdanie z posiedzenia Komisji Wizerunku przy Naczelnej Radzie Adwokackiej ......................21 Egzamin Adwokacki 2021 r. .................................................................................................................23 Zgromadzenie Sprawozdawcze Pomorskiej Izby Adwokackiej w Gdańsku 12.06.2021 r. ..................25 Izbowy Konkurs Krasomówczy ............................................................................................................27 Legal Tech- sprzęt w kancelarii 1/2 .......................................................................................................29 Felieton ..................................................................................................................................................33 Advocare ...............................................................................................................................................34 To, co istnieje ........................................................................................................................................35

Słowo od Redakcji Szanowni Państwo, Mija kolejny kwartał, a my wracamy z nowym numerem „Gdańskiego Kwartalnika Adwokackiego”. W minionym czasie miało miejsce kilka ważnych wydarzeń w życiu samorządu adwokackiego. Pierwszym z nich był Krajowy Zjazd Adwokatury, na którym zostały wybrane nowe władze Naczelnej Rady Adwokackiej. Pomorska Izba Adwokacka jest reprezentowana w licznych komisjach przy NRA. Kolejnym ważnym wydarzeniem, również w skali kraju, był egzamin adwokacki, który miał miejsce w dniach 18-21 maja. Do tegorocznego egzaminu zawodowego przystąpiło 136 osób, zaś oceny pozytywne uzyskały 122 osoby. Serdecznie gratulujemy wszystkim nowym adeptom zawodu.

Działalność rozpoczęły wspomniane już wyżej komisje przy NRA. W dniu 25 maja odbyło się zdalne posiedzenie Komisji Szkolenia Aplikantów przy NRA, której przewodniczy Wicedziekan adw. Marcin Derlacz. Komisja w tej kadencji stawia sobie ambitne cele, do których zalicza się m.in. rozpoczęcie prac nad nowym ramowych programem szkoleniowym dla aplikantów.

Natomiast Komisja Wizerunkowa przy NRA zorganizowała stacjonarne spotkanie w Bydgoszczy w dniach 7-8 maja.

Z ramienia Pomorskiej Izby Adwokackiej uczestniczył w nim adw. Jan Suchanek Przewodniczący Komisji ds. Komunikacji i Relacji Zewnętrznych. Dzięki staraniom Komisji Wizerunkowej w Dzień Dziecka ukazało się nagranie „Adwokaci czytają Brzechwę dzieciom”. W projekcie tym wzięli udział adwokaci reprezentujący niemal wszystkie izby w kraju. Pomorską Izbę Adwokacką dumnie reprezentowała Wicedziekan adw. Sylwia Grzybowska, zaś bohaterem drugiego planu był pies Pani Mecenas – Piegus.

Za nami zgromadzenie sprawozdawcze, które miało miejsce w dniu 12 czerwca i odbyło się w formie zdalnej.

Gościem honorowym tego wydarzenia był Dziekan Włodzimierz Wolański, który oficjalnie zakończył swoją wieloletnią praktykę adwokacką.

W dniu 19 czerwca w sali 101 Sądu Okręgowego w Gdańsku odbył się izbowy konkurs krasomówczy – pierwszy organizowany w warunkach pandemicznych oraz bez udziału publiczności. Jury przyznało trzy nagrody główne oraz jedno wyróżnienie. Dodatkowo, po raz pierwszy w historii

adw.

DominikaWetoszka Wetoszka Adw. drdr Dominika Redaktor Naczelna Redaktor Naczelna Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 56/2021

izbowych konkursów krasomówczych przyznano Nagrodę Dziekana Włodzimierza Wolańskiego za wybitne zdolności oratorskie. Poziom tegorocznego konkursu krasomówczego był bardzo wysoki. Zdobywcy dwóch pierwszych miejsc będą reprezentować naszą Izbę w środowiskowym konkursie krasomówczym.

Wielkimi krokami zbliża się również okres wakacyjny.

Poluzowane obostrzenia, powszechność w dostępie do szczepień oraz planowane paszporty covidove pozwalają mieć nadzieję na zagraniczne podróże. Komisja Sportu zaprasza do letniej integracji. Na dzień 3 lipca planowane jest szkolenie strzeleckie w Strzelnicy w Zielnowie koło Wejherowa.

Z kolei w dniu 10 lipca odbędzie się piknik rodzinny wraz z biegiem na orientację, ogniskiem oraz atrakcjami dla dzieci.

Serdecznie zapraszamy do udziału w aktywnościach organizowanych przez naszą Izbę. A my wracamy do Państwa po wakacjach.

Redakcja

Szanowni Państwo, Z dniem 30 czerwca 2021 roku zrezygnowałam z funkcji redaktora naczelnego Gdańskiego Kwartalnika Adwokackiego. Miałam przyjemność redagować GKA wraz ze wspaniałym zespołem adw. Agnieszką Kapałą-Sokalską oraz adw. Albertem Kolorem przez dwa i pół roku.

W tym okresie nawiązaliśmy stałą współpracę z wieloma autorami, których artykuły pojawiają się cyklicznie na łamach Kwartalnika. Powodem zakończenia mojej przygody z GKA są nowe obowiązki w Izbie. Na stanowisku redaktora naczelnego GKA zastąpi mnie adw. Agnieszka KapałaSokalska, zaś do zespołu redakcyjnego dołączy adw. Dominika Merchel-Hinc.

Ze swojej strony chciałabym serdecznie podziękować Redaktorom – Agnieszce i Albertowi za dotychczasową współpracę, Wasz zapał, poświęcony czas i przede wszystkim zaangażowanie – bez Was nie udałoby się reaktywować Kwartalnika ani publikować kolejnych numerów.

Wiem, że pozostawiam Kwartalnik w najlepszych rękach, a nowej Redakcji życzę dalszych sukcesów.

adw. Agnieszka Adw. Agnieszka Kapała-Sokalska Kapała- Sokalska Redaktor Redaktor

adw. dr Dominika Wetoszka

apl. adw.

Albert Kolor Adw. Albert Kolor Redaktor Redaktor

3

Słowo od Dziekana

Szanowne Koleżanki i Koledzy, Jest mi niezwykle miło, że mogę kontynuować publicystykę prowadzoną wcześniej przez Pana Dziekana Dariusza Strzeleckiego, w ramach wstępu do naszego zawodowego czasopisma. Moją intencją jest wprowadzenie Państwa w bieżącą działalnością samorządu, a także zainteresowanie wydarzeniami, które odbędą się w najbliższych miesiącach.

Jak Państwo wiecie, rolą Dziekana jest Przewodniczenie pracom Okręgowej Rady Adwokackiej, lecz również uczestnictwo w obradach Naczelnej Rady Adwokackiej, której skład wybrano w niedawnych wyborach. Oprócz Prezesa Przemysława Rosatiego, skład Prezydium NRA uzupełniają adw.

Bartosz Tiutiunik (Wiceprezes), adw. dr Agnieszka Zemke-Górecka (Wiceprezes), adw. Henryk Stabla (Skarbnik), adw. Bartosz Grohman (Sekretarz), adw.

Jarosław Szczepaniak (Zastępca Sekretarza), adw. prof. dr hab. Katarzyna Bilewska, adw. Stanisław Estreich. Warto zaznaczyć, że opiekunem naszej Izby został Wiceprezes – adw. Bartosz Tiutiunik. Jestem przekonany, że będziemy mogli liczyć na wsparcie naszych interesów przez Pana Mecenasa. Nasze pomorskie sprawy będą wspierać również inni członkowie gdańskiej izby delegowani do pracy w NRA i jej komisjach. Tradycyjnie możemy liczyć na Pana Mecenasa Andrzeja Zwarę członka NRA i Prezesa „Biblioteki Palestry” w składzie Rady. W skład Centralnego Zespołu Wizytatorów przy NRA powołano adw. Krzysztofa Wolińskiego. Przewodniczącym Komisji Aplikacji Adwokackiej został adw. Marcin Derlacz. Wspiera go adw. Janusz Masiak, który uczestniczy także w pracach Komisji Współpracy Zawodów Zaufania Publicznego. Członkiem zespołu ds. opracowania projektu zmian w regulaminie wykonywania zawodu adwokata w kancelarii indywidualnej lub spółkach jest adw. Sylwia Grzybowska.

W Komisji Praw Człowieka zasiada Marek Karczmarzyk, zaś w Komisji Zagranicznej NRA naszą Izbę reprezentuje adw. dr Tomasz Snarski. W Komisji Edukacji Prawnej działa adw. Łukasz Kodłu4

bański, a interesów słabszych broni adw. Katarzyna Heba w Komisji ds. Równego Traktowania. O wizerunek adwokatury, jako delegat z Pomorskiej Izby Adwokackiej, będzie dbał adw. Jan Suchanek, który jednocześnie przewodzi pracom Komisji ds. Komunikacji i Relacji Zewnętrznych przy naszej Radzie.

Jesteśmy dumni mogąc mieć swoich reprezentantów również w Sądzie Dyscyplinarnym, gdzie Sędziami zostali po raz kolejny adw. Jerzy Michalewski i adw.

Wojciech Dereziński. Wszystkim serdecznie gratuluję wyboru i życzę powodzenia.

Za naszymi oknami coraz śmielej świeci słońce.

Długo wyczekiwana wiosna nadeszła w tym roku znacznie później. Na szczęście poprawa pogody zbiegła się w czasie ze spadkiem liczby zachorowań na COVID19 i rozluźnieniem węzła restrykcji prawnych, który pętał nam ręce i utrudniał funkcjonowanie zarówno zawodowe jak i w sferze prywatnej.

Kolejny odwrót wirusa pozwala z optymizmem patrzeć na nadchodzące miesiące i ostrożnie planować wydarzenia naukowe, sportowe i towarzyskie.

Jesienią czeka nas druga odsłona Krajowego Zjazdu Adwokatury. Jednym z najważniejszych punktów obrad będzie dyskusja nad przyjęciem nowego Kodeksu Etyki Adwokackiej. Temat jest mi szczególnie bliski, z racji uczestnictwa w Pracach Komisji Kodyfikacyjnej pod przewodnictwem Prof.

Giezka, która przygotowywała nowelizację. Adwokatura stanęła obecnie przed wielkim wyzwaniem jakim będzie unowocześnienie zasad wykonywania zawodu i dostosowanie ich do wymogów rynku, z jednoczesnym zachowaniem fundamentalnych reguł stanowiących filary naszego zawodu. Zachęcam Państwa do oglądania i uczestniczenia w debatach dotyczących najważniejszych zagadnień. Są one organizowane przez Komisję Wizerunku przy Naczelnej Radzie Adwokackiej, a oglądać je można na facebooku lub Youtube.

Trwają prace Komisji Edukacji Prawnej dotyczące organizacji konferencji „Edukacja i Prawo”, która odbędzie się w trzeci weekend września, w Europejskim Centrum Solidarności. Jeżeli warunki pandemiczne nie pozwolą na zorganizowanie spotkania w przestrzeni publicznej, będziemy gotowi konferować w internecie. Nie ukrywam jednak, iż liczę że będzie możliwe spotkanie w tradycyjnej formie.

Konferencja będzie współorganizowana z Miastem Gdańsk, pod patronatem Prezydent Aleksandry Dulkiewicz i znakomicie wpisuje się w projekty edukacyjne, w których od dawna uczestniczy Pomorska Adwokatura.

Dzięki owocnej współpracy Pani Wicedziekan Sylwii Grzybowskiej z Mecenas Mirosławą Pietkiewicz – Przewodniczącą Centralnego Zespołu Wizytatorów – udało nam się wznowić gospodarskie wizyty w pomorskich kancelariach. Z nadzieją na Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 56/2021

powrót do szkolenia aplikantów w trybie stacjonarnym, planujemy również przeprowadzenie remontu w naszej siedzibie na ul. Szymanowskiego 2. Spotkanie w odświeżonych wnętrzach będzie dla nas podwójną przyjemnością, po trudnych czasach edukacji internetowej.

Działalność samorządowa to jednak nie tylko etyka, nauka i wizytacje. Przed nami lato i okres wakacji, czyli czas wypoczynku, spotkań towarzyskich i wyzwań sportowych. Na inaugurację sezonu Komisja Sportu, Turystyki i Rekreacji proponuje Rajd na orientację „Harpagan”, a następnie wycieczkę na Jurę Krakowsko-Częstochowską, która odbędzie się w dniach 17-20 czerwca 2021 r., pod hasłem: „Zamki, Skały i Wino”. Oprócz tego planujemy zawody golfowe, a dla fanów broni gratka w postaci treningu strzeleckiego z instruktorem. Szczegółowy terminarz i dodatkowe informacje pojawią się wkrótce.

Trwają jeszcze czynności organizacyjne.

W ostatnich dniach sierpnia (27-29) czekają nas kolejne Mistrzostwa Polski Adwokatów w tenisie, które tradycyjnie już odbędą się na kortach teniso-

wych Arki Gdynia. Zawody Odbędą się pod patronatem Prezesa Naczelnej Rady Adwokackiej oraz Prezydentów Miast Gdańska i Gdyni. Mamy nadzieję na duże zainteresowanie i oczywiście znakomite wyniki przedstawicieli naszej Izby.

Gorąco zachęcam Państwa do aktywności i brania udziału w wydarzeniach samorządowych. Pracujemy nad coraz lepszą komunikacją. Zapraszam do śledzenia profilu Pomorskiej Izby Adwokackiej na portalu Facebook. Staramy się również aktualizować i poprawiać naszą stronę internetową. Wkrótce przejdzie ona metamorfozę, która powinna poprawić jej funkcjonalność. W Naczelnej Radzie Adwokackiej trwają prace nad przygotowaniem szablonu strony internetowej i jednolitej szaty graficznej, która ujednolici politykę informacyjną poszczególnych Izb i ułatwi wyszukiwanie poszczególnych wiadomości. Życzę Państwu dużo zdrowia i optymizmu, a ponadto wakacyjnego odpoczynku od trosk wszelakich, których w ostatnim czasie nie brakowało. Miejmy nadzieję, że jesienią spotkamy się wszyscy pełni energii i ochoty do udziału w nowych wyzwaniach.

Adw. Bartosz Golejewski Dziekan ORA

Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 56/2021

5

Artykuł Przegląd orzecznictwa Sądu Najwyższego

I. Ochrona dóbr osobistych.

W uchwale z dnia 28 maja 2021 roku, wydanej pod sygn. akt: III CZP 27/20, Sąd Najwyższy odpowiedział na pytanie prawne: „Czy prawo do życia w czystym środowisku umożliwiającym oddychanie powietrzem atmosferycznym spełniającym standardy jakości określone w przepisach powszechnie obowiązującego prawa, w miejscach, w których osoba przebywa przez dłuższy czas, w szczególności w miejscu zamieszkania, stanowi dobro osobiste podlegające ochronie na podstawie art. 23 k.c. w zw. z art. 24 k.c. i art. 448 k.c.?”

W odpowiedzi Sąd ten wskazał, że prawo do życia w czystym środowisku nie jest dobrem osobistym. Jednocześnie jednak Sąd ten skonstatował, iż ochronie, jako dobra osobiste (na podstawie art. 23 kc w związku z art. 24 kc i art. 448 kc), podlegają zdrowie, wolność, prywatność, do naruszenia (zagrożenia) których może prowadzić naruszenie standardów jakości powietrza określonych w przepisach prawa.

II. Przestępstwa z użyciem przemocy w rozumieniu art. 41a § 1 kk.

W dniu 31 marca 2021 Sąd Najwyższy podjął uchwałę (sygn. akt: I KZP 7/20), w której odniósł się do wątpliwości podniesionych przez jeden z sądów: „Czy zawarty w art. 41a § 1 k.k. zwrot «przestępstwo z użyciem przemocy» oznacza przestępstwa, do ustawowych znamion których należy przemoc (użycie/zastosowanie przemocy), czy też przestępstwa, które faktycznie popełnione zostały z użyciem przemocy, a w tym przypadku, czy stanowiący element tego zwrotu termin «przemoc» oznacza wyłącznie przemoc fizyczną, czy także przemoc w innej postaci, a w szczególności psychiczną?”.

W odpowiedzi Sąd Najwyższy przesądził, że przestępstwem z użyciem przemocy w rozumieniu art. 41a § 1 kk jest każde przestępstwo, które faktycznie popełnione zostało z użyciem przemocy.

Oznacza to w szczególności, iż użyte w tym przepisie słowo „przemoc” obejmuje zarówno przemoc fizyczną, jak i psychiczną.

III. Przyczyny odrzucenia skargi na postanowienie referendarza sądowego.

Sąd Najwyższy w dniu 28 maja 2021 roku podjął w sprawie o sygn. akt: III CZP 26/20 uchwałę, w której rozstrzygnął, czy skarga na postanowienie referendarza sądowego o oddaleniu wniosku strony o zwolnienie od kosztów sądowych niepoprzedzona złożonym skutecznie wnioskiem o sporządzenie uzasadnienia skarżonego postanowienia i doręczenie postanowienia z uzasadnieniem podlega odrzuceniu jako niedopuszczalna „z innych przyczyn” na mocy art. 373 § 1 kpc w zw. z art. 397 § 3 kpc i art. 398[24] kpc? Sąd Najwyższy wskazał, że skarga na postanowienie referendarza sądowego oddalające wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych, której wniesienie nie zostało poprzedzone złożeniem wniosku o sporządzenie uzasadnienia i doręczenie postanowienia z uzasadnieniem, nie podlega z tej przyczyny odrzuceniu (art. 398[22] § 2 kpc).

IV. Kredyty frankowe.

Sąd Najwyższy, orzekając w składzie 7 sędziów (pod sygn. akt: III CZP 6/21), wydał uchwałę, w której przesądził, że niedozwolone postanowienie umowne (art. 385[1] § 1 kc) jest od początku, z mocy samego prawa, dotknięte bezskutecznością na korzyść konsumenta, który może udzielić następczo świadomej i wolnej zgody na to postanowienie i w ten sposób przywrócić mu skuteczność z mocą wsteczną. Jeżeli bez bezskutecznego postanowienia umowa kredytu nie może wiązać, konsumentowi i kredytodawcy przysługują odrębne roszczenia o zwrot świadczeń pieniężnych spełnionych w wykonaniu tej umowy (art. 410 § 1 w związku z art.

405 kc). Kredytodawca może przy tym żądać zwrotu świadczenia od chwili, w której umowa kredytu stała się trwale bezskuteczna.

Uchwale została nadana moc zasady prawnej. Wydana została na wniosek Rzecznika Finansowego.

Adw. Agnieszka Kapała-Sokalska 6

Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 56/2021

Artykuł Zasiedzenie przez spadkobiercę udziałów we współwłasności spadkowej nieruchomości, należących do innych spadkobierców Część 1. (artykuł będzie opublikowany w dwóch częściach)

Już pod rządem prawa rzeczowego obowiązywała zasada, że dopuszczalne jest zasiedzenie ułamkowej (idealnej) części nieruchomości. J. Ignatowicz w: Dwugłos w sprawie zasiedzenia udziału w nieruchomości1, stwierdził wprost, że skoro wolno zasiedzieć własność, to można zasiedzieć także udział we współwłasności, bo żaden przepis tego nie zabrania. Skutkiem prawnym zasiedzenia udziałów we współwłasności, w sytuacji gdy posiadacz jest równocześnie współwłaścicielem całości nieruchomości w częściach ułamkowych, jest to, że w wyniku zasiedzenia wygasają udziały pozostałych współwłaścicieli co do przedmiotu zasiedzenia.2 Możliwość nabycia przez zasiedzenie ułamkowych części wspólnej nieruchomości, dotyczy także spadkobierców spadkowej nieruchomości.

Instytucja zasiedzenia udziałów przez spadkobierców nie może jednakże służyć prawnemu regulowaniu „na skróty” starych spraw spadkowych.

Osoba, która wcześniej nabyła udział we współwłasności nieruchomości w drodze dziedziczenia, nie może następnie żądać nabycia tego samego udziału przez zasiedzenie, gdyż taka praktyka prowadziłaby do obchodzenia przepisów prawa spadkowego.

Innymi słowy, nabycie własności w drodze dziedziczenia, wyklucza możliwość zasiedzenia własności nieruchomości przez te osoby, które z mocy dziedziczenia stały się jej właścicielami, nie można nabyć własność przez zasiedzenie tego co już jest własnością danej osoby. Możliwym jest natomiast nabycie przez zasiedzenie współwłasności w części ułamkowej większej niż ta, który wynika z dziedziczenia.3 Spadkobierca, który nabył przez dziedziczenie udział we współwłasności spadkowej nieruchomości, może następnie nabyć przez zasiedzenie pozostałe udziały we współwłasności spadkowej nieruchomości należące do innych spadkobierców.

Podsumowując, w drodze zasiedzenia możliwe jest nabycie nieruchomości wspólnej przez jednego ze współspadkobierców w części obejmującej udziały pozostałych współwłaścicieli.4 1 2 3 4

NP 9/56/103, O. SN z 20 stycznia 1956, III CO 38/55, OSN 3/56/888.

Por. B. Dobrzanski: Odpowiedź prawna, PiP 12/48/102, także postanowienie Sądu Najwyższego z 5 stycznia 1972 r., Postanowienia SN z dni: 5 stycznia 1972 r., II CR 534/71; 28 kwietnia 2004 r., III CK 476/02 możliwe jest nabycie przez zasiedzenie udziału we współwłasności, określonego częścią ułamkową większą niż to wynika z dziedziczenia, ponieważ zasiedzenie możliwe jest tylko w stosunku do tych udziałów, które nie zostały nabyte przez ich posiadacza z mocy dziedziczenia

Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 56/2021

Zasiedzenie udziałów we współwłasności spadkowej nieruchomości biegnie na korzyść jednego ze spadkobierców przeciwko pozostałym, a jego skutkiem jest nabycie własności tych udziałów. Jest to wynikiem władania przez tego spadkobiercę całą wspólną nieruchomością w charakterze posiadacza samoistnego z wyłączeniem władania pozostałych.

Do nabycia przez zasiedzenie udziałów we współwłasności, dochodzi wówczas, gdy wspólna nieruchomość była przedmiotem prowadzącego do zasiedzenia posiadania.5 Wymagania wobec współspadkobiercy, zmieniającego zakres posiadania samoistnego spadkowej nieruchomości, winny być surowe, co uzasadnione jest ogólnym bezpieczeństwem stosunków prawnych i ochroną własności. Stosowanie kryteriów zliberalizowanych powodowałoby narażenie własność narażona na uszczerbek.

Nie można zakładać by spadkobierca, uprawniony tylko do współposiadania całości nieruchomości, podejmujący jednostronne czynności faktyczne i powołujący się czysto subiektywną zmianę swojej woli posiadania, miał możliwość łatwego doprowadzenia do utraty praw do udziałów w nieruchomości, przysługujących pozostałym spadkobiercom.

By spadkobierca mógł nabyć zasiedzieć udziały innych spadkobierców w spadkowej nieruchomości, muszą być spełnione ściśle określone warunki: Spadkobierca zasiadujący: a) musi posiadać, władać całą spadkową nieruchomość, b) posiadanie to winno być samoistne w odniesieniu do całej nieruchomości, c) posiadanie winno być wyłączne, a zatem prowadzić do definitywnego wyłączenie od jakiegokolwiek współposiadania pozostałych spadkobierców, d) zmiana charakteru władztwa nad całą nieruchomością winna być wyraźnie zamanifestowana, w tym wykazana wola władania całą nieruchomością wyłącznie dla siebie (cum animo rem sibi habendi), w sposób widoczny tak dla pozostałych spadkobierców, jak i dla całego otoczenia, e) posiadanie takie winno być wykonywane przez okres niezbędny do zasiedzenia, 20 lat w dobrej wierze lub 30 lat z złej.

Samo faktyczne władanie spadkową nieruchomością przez spadkobiercę w sposób, który nie wyłącza 5

Por. Np. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 1978 r., III CZP 96/77, OSNCP 1978, Nr 11, poz. 195.

7

takiego władania tą wspólną nieruchomością przez pozostałych spadkobierców, jest typowym przykładem wykonywania współwłasności przewidzianym w art. 206 kc. Takie współposiadanie występuje także wtedy, gdy przedmiot współwłasności pozostaje we władaniu, zarządzie lub administrowaniu jednego ze spadkobierców, który te czynności wykonuje on w imieniu wszystkich spadkobierców.

Zgodnie z art. 206 kc każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do współposiadania rzeczy wspólnej oraz do korzystania z niej w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli.

Uprawnienie to jest konsekwencją przyjętej w art.

195 k.c. koncepcji prawa współwłasności jako prawa własności przysługującego niepodzielnie kilku osobom, cechuje je jedność przedmiotu własności, wielość podmiotów i niepodzielność samego prawa.

Niepodzielność prawa wyraża się w tym, że każdy ze współwłaścicieli ma prawo do całej rzeczy. Posiadanie nieruchomości spadkowej przez współwłaściciela jest posiadaniem właścicielskim i samoistnym, stanowi realizację jego niepodzielnego prawa do rzeczy. Z faktu posiadania spadkowej nieruchomości przez jednego spadkobiercę wynika jedynie to, iż korzysta on z niej zgodnie z przysługującym mu prawem. Niewykonywanie prawa posiadania przez innych spadkobierców nie uprawnia do wniosku by spadkobierca posiadający, przejął całą spadkową nieruchomość w samoistne posiadanie w zakresie ich uprawnień.6 Posiadanie właścicielskie całej spadkowej nieruchomości przez spadkobiercę wyłącznie dla siebie i z wolą odsunięcia od realizacji praw do tej rzeczy innych współspadkobierców jest możliwe, ale wymaga ono, aby spadkobierca zasiadujący udział innego spadkobiercy wykazał, że zmienił on lub rozszerzył zakres swego samoistnego posiadania ponad realizację uprawnienia przewidzianego w art. 206 kc i jednoznacznie uzewnętrznił tę zmianę wobec innych spadkobierców.

Zmiana charakteru władztwa spadkobiercy nieruchomości w częściach ułamkowych w odniesieniu do udziałów pozostałych spadkobierców w posiadanie samoistne ich udziałów, powinna nastąpić w sposób jawny i widoczny dla pozostałych spadkobierców. Takie wymaganie wynika z konieczności ochrony prawa własności, które byłaby narażone na 6

W wypadku dziedziczenia nieruchomości spadkowej przez kilku spadkobierców, spadkobierca władający nieruchomością spadkową z reguły staje się posiadaczem samoistnym w zakresie przypadającego mu prawa oraz dzierżycielem w zakresie pozostałych udziałów (art. 338 KC), chyba że w niedwuznaczny sposób ujawnia wolę samoistnego posiadania tej nieruchomości w sposób widoczny dla otoczenia i pozostałych spadkobierców – tak postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 maja 1998 r., II CKN 770/97

8

uszczerbek, gdyby współwłaściciel uprawniony tylko do współposiadania całości mógł łatwo doprowadzić do utraty praw pozostałych współwłaścicieli, powołując się na zmianę swej woli, a więc jedynie na element subiektywny.7 W przypadku zasiedzenia udziałów w spadkowej nieruchomości, wymagania co do spełnienia wszystkich przesłanek zasiedzenia udziałów są szczególnie wyostrzone i tak powinny być przez sądy oceniane, jako, że sam czynnik subiektywny (animus) jest trudny do sprawdzenia w praktyce.8 Nienaruszalność prawa własności stanowi gwarancję konstytucyjną, od której tylko ustawowo wprowadza się odstępstwa, a zasiedzenie jest wyjątkiem od tej zasady.

Brak elementu wyraźnego kwestionowania uprawnień pozostałych spadkobierców wskazuje na to, że nie jest spełniona podstawowa przesłanka zasiedzenia z art. 172 kc., a to przesłanka samoistności posiadania także cudzych udziałów w nieruchomości.

Spadkobierca zamanifestuje na zewnątrz zmianę charakteru swego posiadania rzeczy, wówczas gdy przestanie władać nieruchomością „jak współwłaściciel”, a jego zachowanie będzie miało wszelkie cechy władania właścicielskiego całej spadkowej nieruchomości. Dla oceny zachowania takiego spadkobiercy istotnym jest wychwycenie różnic pomiędzy posiadaniem nieruchomości tylko jak współwłaściciel, a posiadaniem nieruchomości jak jej wyłączny właściciel.

Właściciel, w myśl art. 140 kc może, z wyłączeniem innych osób, korzystać z całej nieruchomości zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem swego prawa, a w szczególności pobierać pożytki i inne dochody z rzeczy. W tych samych granicach może on rozporządzać nieruchomością.

Tymczasem z charakteru współwłasności jako prawa własności do jednej rzeczy, przysługującego kilku osobom, wynika tylko uprawnienie do jej współposiadania i korzystania z niej w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli (art. 206 kc).

Ocena, czy spadkobierca zmienił charakter swojego posiadania w ten sposób, że zaczął spadkową nieruchomość posiadać jak wyłączny jej właściciel zależy od tego, czy zachowania jego wykraczają w sposób na zewnątrz zauważalny właśnie ponad 7

8

Tak: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 października 1997 r., II CKN 408/97, OSNC 1998, Nr 4, poz. 61 i postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 stycznia 2009 r., II CSK 405/08, LEX nr 577171 Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 października 2002 r. I CKN 1009/00; szerzej: postanowienie Sądu Okręgowego w Krakowie, z dnia 28 marca 2018 r., sygn. akt II Ca 2666/17 – uzasadnienie

Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 56/2021

zakres zachowań, do których jest on uprawniony jako współwłaściciel nieruchomości.

Dla ustalenia, że spadkobierca całkowicie pozbawił współposiadania innych spadkobierców, nie wystarczy samo samodzielne korzystanie przez niego z nieruchomości, lecz takie samodzielne korzystanie, które podbudowane jest zauważalnym na zewnątrz czynnikiem woli wyłączności.

Spadkobierca który wie, że spadkowa nieruchomość znajduje się w posiadaniu innego spadkobiercy, lecz takim które nie stwarza zagrożenia utratą jego prawa, musi mieć pełną możliwość dowiedzenia się, że z oznaczoną chwilą, na skutek jawnych i jednoznacznych zachowań współspadkobiercy, jego prawo do udziału staje się zagrożone, a zatem mieć tym samym możliwość podjęcia odpowiednich, obronnych działań faktycznych i prawnych.9 Ze względu na szerokie uprawnienia współwłaściciela do rzeczy – koniecznym jest wskazanie konkretnych faktów potwierdzających rzeczywiste i pełne przejęcie praw i obowiązków innych spadkobierców do spadkowej nieruchomości w sposób pozwalający im dostrzec tę zmianę.

O samoistnym posiadaniu nieruchomości przez spadkobiercę, który zamieszkuje w znajdującym się na niej budynku, nie przesądza sam fakt samodzielnego wykonywania uprawnień, ponoszenia ciężarów związanych z nieruchomością, a nawet pokrywanie przez niego kosztów remontu lub modernizacji budynku. Do przyjęcia samoistnego posiadania nie wystarczy poprzestanie na ustaleniu tych czynności.10 Co najmniej dyskusyjnym wydaje się być pogląd by wystarczającym przejaw zewnętrznej manifestacji woli posiadania nieruchomości wyłącznie dla siebie, był fakt, że pozostali spadkobiercy w sposób długotrwały i nie wymuszony żadnymi szczególnymi okolicznościami, nie interesowali się spadkową nieruchomością.11 Do zasiedzenia udziałów pozostałych spadkobierców może zaś prowadzić podjęcie przez spadkobiercę zasiadującego czynności przekraczających zwykły zarząd, bez zgody pozostałych spadkobierców lub nawet wbrew ich wyraźnemu stanowisku.

Chodzi tu o to by mogłoby to być uznane za przejaw jego władania w zakresie szerszym niż tylko w zakresie uprawnień współwłaściciela.

Dotyczy to np. takich czynności faktycznych jak: wydatna rozbudowa domu na spadkowej nieruchomości, czy wzniesienie nowego budynku mieszkalnego, nawet bez wymaganego pozwolenia na budowę.

9

Por. orz. Sądu Najwyższego z dnia 29 czerwca 2010 r., III CSK 300/09, orz. Sądu Najwyższego z dnia 18 maja 2016r., V CSK 590/15 10 Por. orz. Sądu Najwyższego z dnia 7 stycznia 2009 r., II CSK 405/08 11 Por. postanowienie Sądu Okręgowego w Łodzi 2 dnia 22 czerwca 2017 r., sygn. akt III Ca 275/17

Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 56/2021

W orzecznictwie ugruntowany jest jednak pogląd, że samo przeprowadzenie remontów spadkowej nieruchomości nie świadczy jeszcze o posiadaniu właścicielskim całej nieruchomości przez spadkobiercę wyłącznie dla siebie i o jego woli odsunięcia od praw do niej innych współspadkobierców.

Wyrażenie przez zasiadującego spadkobiercę woli zniesienia współwłasności ze spłatą na rzecz współspadkobierców świadczyć może o tym, że choć włada on całą działką, to nie uważa się za właściciela jej całości, a tym samym, że jego posiadanie w zakresie przekraczającym nabyty przez spadkobranie udział nie ma charakteru samoistnego w rozumieniu art.

336 kc. O uznaniu posiadania za samoistne decydują nie tylko okoliczności zewnętrzne, ale i zachowanie się posiadacza wobec otoczenia i współspadkobierców, wskazujące na „posiadanie właścicielskie”.12 Gdy wyłącznie jeden ze spadkobierców dokonuje czynności przekraczających zwykły zarząd nieruchomością i czyni to bez zgody, ale i sprzeciwu innego czy innych współspadkobierców, to należałoby uznać, że czyni to jako posiadacz samoistny całej nieruchomości, bo właśnie zachowania tego rodzaju dają jawny sygnał, że uważa się on za posiadacza całej nieruchomości.13 Przejawem takiej woli jest działanie prowadzące do efektywnego wyłączenie pozostałych współspadkobierców od posiadania nieruchomości i korzystania z niej, pobieranie samowolnie wszystkich pożytków i inne przychody ze spadkowej nieruchomości i zatrzymywanie ich wyłącznie dla siebie.

Samo płacenia podatków i innych danin publicznych nie stanowi dostatecznej podstawy do uznanie samoistności posiadania spadkowej nieruchomości i nie prowadzi do zasiedzenia udziałów innych.

Nie są przejawem posiadania wyłącznie dla siebie udziałów innych spadkobierców, takie działania zasiadującego spadkobiercy jak np: zajęcie przez niego lokalu, którego powierzchnia przekracza jego udział we współwłasności i wyłączne z niego korzystanie bez ponoszenia opłat na rzecz pozostałych spadkobierców. Również fakt doprowadzenia wody do lokalu na spadkowej nieruchomości, czy wynajęcie części lokalu, też nie wykracza poza to, 12 Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 października 1997 r., II CKN 376/97. Nie podzielam natomiast poglądu wyrażonego w postanowieniu Sądu Najwyższego z 14.10.2011 r., (III CSK 251/10, iż „samoistny posiadacz nieruchomości, znajdujący się na drodze do jej zasiedzenia, nie traci cech takiego posiadacza przez to, że zwraca się do właściciela z ofertą kupna nieruchomości”. Wręcz przeciwnie, w przypadku współspadkobierców, jest to przejawem braku woli posiadania dla siebie, w praktyce spadkobiercy często, miast korzystać z instytucji działu spadku, sprzedają swe udziały, co skutkuje zwiększeniem udziałów kupującego.

13 Por. Katarzyna Siwiec Zasiedzenie udziału we współwłasności przez innego współwłaściciela, NIERUCHOMOŚCI 2018, Nr 11

9

do czego uprawniony był on jako współwłaściciel.14 Są to czynności zwykłego zarządu, które same w sobie nie mogą być kwalifikowane jako posiadanie samoistne w zakresie udziałów pozostałych współspadkobierców i prowadzić do nabycia w drodze zasiedzenia prawa własności całej nieruchomości, ponad przysługujący zasiadującemu udział.

Nie wskazuje na wolę wyłącznego posiadania całej spadkowej nieruchomości wykonywanie przez spadkobiercę prac budowlanych, które mają na celu zachowanie niezmienionej substancji budynku i polegających na naprawie uszkodzonych elementów lub tej ich bieżącej konserwacji, czy okresowej kontroli sprawności znajdujących się w nieruchomości urządzeń.15 Skoro /.../ „pozostali współwłaściciele, w sposób wyraźny lub dorozumiany, wyrażali zgodę na zamieszkiwanie zasiadującego w spornym domu, to biorąc pod uwagę jego stan, wiązać się musiało z poczynieniem remontów oraz prac naprawczych umożliwiających jego zamieszkiwanie. W orzecznictwie za ugruntowany uznać należy pogląd, że przeprowadzenie remontów nie świadczy o posiadaniu właścicielskim całej nieruchomości przez współwłaściciela wyłącznie dla siebie i jego woli odsunięcia od praw do niej innych współwłaścicieli.”16 Przeprowadzenie przez spadkobiercę remontów spadkowej przedmiotowej nieruchomości, których charakter wykracza znacznie poza zakres czynności typowo zachowawczych i poza uprawnienia współwłaściciela sprawującego zarząd nieruchomością, może wskazywać na wolę posiadania dla siebie całej nieruchomości. Chodzi tu zwłaszcza o kosztowne nakłady, zwiększające wydatnie wartość nieruchomości i przystosowujące ją do szczególnych, w tym i zbytkowych potrzeb zasiadującego spadkobiercy.

Wniesienie przez spadkobiercę powództwa windykacyjnym przeciwko osobie nieposiadającej tytułu do korzystania z nieruchomości nie wskazuje na samoistność jego posiadania. Wykonywania takich czynności nie jest, prowadzącym do zasiedzenia przejawem zawłaszczenia udziałów pozostałych współspadkobierców, a jedynie służy ochronie przysługującego wszystkim spadkobiercom wspólnego prawa.

O pozbawieniu pozostałych współwłaścicieli posiadania nieruchomości i wyłącznego korzystania z niej, świadczą zazwyczaj takie fakty jak: pobieranie z niej wszystkich pożytków i inne przychody oraz zatrzymywanie ich wyłącznie dla siebie, wyłącznie 14 POSTANOWIENIE Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 28 stycznia 2015 roku, sygn. akt II Ca 2350/14 15 Por. POSTANOWIENIE Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 20 marca 2015 r., Sygn. akt II Ca 2316/14 16 Postanowienie Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 19 grudnia 2018 r., sygn. akt III Ca 755/18

10

samodzielne ponoszenie wszelkich nakładów, tak koniecznych, jak i ulepszających na nieruchomość oraz podejmuje w stosunku do nieruchomości czynności przekraczające zwykły zarząd bez zgody pozostałych spadkobierców. Taki, niezgodny z ustawowymi uregulowaniami stosunków pomiędzy współwłaścicielami, stan wyłącznego posiadania przez zasiadującego spadkobiercę spadkowej nieruchomości, musi się utrzymywać się w sposób trwały i ciągły przez okres czasu wymagany do zasiedzenia.

W praktyce orzeczniczej wypracowane zostało stanowisko, że domniemanie z art. 339 kc nie ma zastosowania w sprawie o zasiedzenie przez współwłaściciela nieruchomości udziału należącego do innego współwłaściciela.17 Odmienny pogląd18 wyraził Sąd Okręgowy w Łodzi w postanowieniu z dnia. 22 czerwca 2017 r.19 Sąd Okręgowy, przyznając, że stanowisko o niedopuszczalności stosowania art. 339 kc oparte jest na orzecznictwie sądowym, stwierdził że pogląd taki nie spotkał się z powszechną aprobatą w piśmiennictwie, a przyjmowana wykładania art. 339 kc, wprawdzie dopuszcza możliwość nabycia udziału we współwłasności przez zasiedzenie, jednak przez swój rygoryzm czyni go praktycznie niemożliwym.

Nie podzielił zatem Sąd Okręgowy zapatrywania, by przy zasiadywaniu udziałów współwłaścicieli należało wyłączyć domniemanie posiadania samoistnego z art. 339 kc, dodając, że w literaturze wyrażono przekonywujące stanowisko dotyczące braku podstaw do różnicowania sytuacji zasiadującego współwłaściciela od osoby, która nie jest związana z nieruchomością stosunkiem prawnorzeczowym (tak. Marian Kępiński, Jakub Kępiński w: Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 26.06.2013 r., II CSK 581/12).

Konsekwentnie uważam, że to zasiadujący udziały w nieruchomość spadkobierca obwiązany jest udowodnić fakt rozszerzenia zakres swego samoistnego posiadania ponad realizację uprawnienia współwłaściciela wynikającego z art. 206 kc, jak i wykazać, że uzewnętrznił on jednoznacznie tę zmianę w stosunku do spadkobiercy, do którego zasiadywany udział należy.20 Skoro władanie nieruchomością przez spadkobiercę wynikało ze stosunku współwłasności, to 17 Por. orz. Sądu Najwyższego z dnia 1 kwietnia 2011r., III CSK 184/10, orz. Sądu Najwyższego z dnia 12 lutego 2015r. IV CSK 251/14, orz. Sądu Najwyższego z dnia 18 maja 2016r., V CSK 590/15, tak też zdecydowanie Sąd Okręgowy w Gdańsku w postanowieniu z dnia 19 grudnia 2018 r., sygn. akt III Ca 755/18 18 Którego nie podzielam.

19 Sygn. akt III Ca 275/17 20 Tak: postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 7 stycznia 2009 r., II CSK 405/08; z dnia 29 czerwca 2010 r., III CSK 300/09; z dnia 1 kwietnia 2011 r., III CSK 184/10, orz. Sądu Najwyższego z dnia 25 listopada 2015r., IV CSK 87/15.

Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 56/2021

w razie zgłoszenia przez niego wniosku o stwierdzenie zasiedzenia udziału należącego do innego spadkobiercy, który nie korzysta z nieruchomości, to zasiadujący powinien udowodnić zmianę, rozszerzenie zakresu swego posiadania i uzewnętrznienia tej zmianę wobec współwłaściciela, do którego należy zasiadywany udział.21 Innymi słowy, na spadkobiercy zmieniającym charakter swego posiadania wobec udziału należącego do innego współspadkobiercy, spoczywa ciężar udowodnienia, że w czasie koniecznym do zasiedzenia, posiadał on całą nieruchomość i wykonywał nie tylko prawo do przysługującego mu udziału we współwłasności, ale również i w zakresie pozostałych udziałów oraz jednocześnie był on posiadaczem samoistnym całej spadkowej nieruchomości.

Samoistne posiadanie wymagane dla zasiadywa-

nia udziałów innych spadkobierców może istnieć i wówczas, gdy spadkobierca – posiadacz wie, że nie jest właścicielem całości nieruchomości, ale chce ją posiadać i posiada całą nieruchomość tak, jakby był jej wyłącznym właścicielem, będąc cały ten okres świadomym tego, iż wykonywane prawo mu nie przysługuje.22

21 Por. wyroku SN z dnia 7 stycznia 2009 r. II CSK 405/08

22 Postanowienie SN z dnia 21 listopada 2012 r., V CSK 505/11; postanowienie SN z dnia 7 kwietnia 2011 r., IV CSK 425/10.

Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 56/2021

Adw. Andrzej Koziołkiewicz

11

Artykuł Alimenty natychmiastowe

Do Sejmu trafił projekt wprowadzenia do ustawodawstwa tak zwanych alimentów natychmiastowych, którego jestem autorką. Projekt uzyskał pozytywną opinię Komisji Legislacyjnej i nadano mu nr 1092.

Pomysł nie jest nowy. Był w stworzonym społecznie już w 2015 roku tzw. pakiecie alimentacyjnym, ale nie został procedowany.

Pandemia pokazała, że wprowadzenie alimentów natychmiastowych jest konieczne. Takie rozwiązanie z początkiem pandemii wspólnie postulowali również Rzecznik Praw Dziecka i Rzecznik Praw Obywatelskich.

W celu sprawniejszego zagwarantowania należnych małoletnim środków utrzymania proponuje się wprowadzenie instytucji natychmiastowych świadczeń alimentacyjnych, które orzekane byłyby w sposób uproszczony w tzw. postępowaniu nakazowym alimentacyjnym.

W projekcie wprowadza się alternatywną do istniejącej, drogę dochodzenia do uzyskania świadczeń alimentacyjnych poprzez alimentacyjny nakaz zapłaty, którym ustalane byłyby alimenty w ustandaryzowanej wysokości.

W tym celu dodaje się art. 1331 w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (dalej: „k.r.o.”) oraz nowy dział w ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (dalej: „k.p.c.”) – Postępowanie nakazowe alimentacyjne.

Projektowane rozwiązania zmierzają do wzmocnienia ochrony dobra dziecka przez wprowadzenie instytucji natychmiastowych świadczeń alimentacyjnych, ponieważ chodzi o jak najszybszy dostęp do należnych dziecku świadczeń. Spór w zakresie wysokości świadczenia alimentacyjnego w konsekwencji przekłada się na relacje między rodzicami i dziećmi.

Skonfliktowani rodzice nie są w stanie zgodnie uczestniczyć w procesie wychowania dziecka, co jest sprzeczne z jego dobrem. Zgodnie z art. 128 k.r.o. obowiązek alimentacyjny polega przede wszystkim na dostarczaniu środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania. W konsekwencji nie ogranicza obowiązku do dostarczania uprawnionemu środków pieniężnych, lecz także środków wychowania pojmowanych w powszechnym tego słowa znaczeniu (sprawowanie opieki, dbanie o zdrowie, rozwój fizyczny i umysłowy, itp.).

Tak rozumiany obowiązek alimentacyjny obejmuje mnogość różnych stanów faktycznych, które należy uwzględnić w indywidualnym akcie konkre12

tyzacji tego obowiązku.

Potrzebna jest zatem koncepcja zmian mająca na celu nie tylko usprawnienie procesów o alimenty, ale również uwzględniająca kompleksową sytuację dziecka z punktu widzenia materialnego i opiekuńczego.

Obowiązujące rozwiązanie przewidziane w art.

135 § 1 k.r.o. polegające na ustalaniu przez sąd tzw. możliwości zarobkowych zobowiązanego w kontekście usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, jest narzędziem sprawnie eliminującym twierdzenia o braku pracy i trudnościach w zatrudnieniu. Przepis ten pozwala sądowi na pewną elastyczność, która sprzyja uwzględnieniu wielu czynników mających wpływ na zakres obowiązku alimentacyjnego, leżących czy to po stronie uprawnionego, czy zobowiązanego. W zakresie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego dziecka, należy wskazać, że zmieniają się one wraz z wiekiem dziecka. Ponadto, dzieci nawet w tym samym wieku, uczące się w tego samego rodzaju szkołach posiadają usprawiedliwione potrzeby na różnym poziomie. Uzależnione jest to od ich stanu zdrowia, zainteresowań, posiadanych zdolności.

Najbardziej właściwym będzie wprowadzenie do polskiego systemu prawnego instytucji natychmiastowych świadczeń alimentacyjnych, z których skorzystać będą mogli zainteresowani szybkim uzyskaniem orzeczenia sądowego z pominięciem długiego i żmudnego procesu. Jest to jednocześnie wciąż świadczenie alimentacyjne, a jedynie będzie dochodzone w odrębnym trybie. Zaletą tej instytucji jest jej prostota i przewidywalność co do czasu uzyskania orzeczenia w przedmiocie alimentów oraz jego wysokości. Z uwagi na jej charakter nie może budzić wątpliwości, że na wymiar tego świadczenia nie będą wpływały świadczenia, o których mowa w art. 135 § 3 k.r.o. Co najważniejsze nie zamykałaby drogi do domagania się innej kwoty alimentów w postępowaniu opartym na obecnie istniejących regulacjach. Wprowadzeniu tych rozwiązań służą projektowane przepisy art. 1331 k.r.o.

Projekt przewiduje możliwość żądania natychmiastowych świadczeń alimentacyjnych bez ograniczeń w liczbie dzieci uprawnionych do alimentów.

Jednym z czynników mających wpływ na wysokość natychmiastowych świadczeń alimentacyjnych jest liczba dzieci pochodzących od tych samych rodziców. Najwyższa wysokość świadczenia alimentacyjnego przysługuje w sytuacji, kiedy żąda go jedno dziecko. Następnie wysokość ta ulega zmniejszeniu Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 56/2021

o 3,5% kwoty przeliczeniowej przy każdym kolejnym dziecku.

Wysokość projektowanych świadczeń określana byłaby na podstawie algorytmu. Na algorytm ten składają się: minimalne wynagrodzenie, ustalane na następny rok, o którym mowa w przepisach ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2018 r. poz. 2177) oraz współczynnik dzietności, który oznacza liczbę dzieci, które urodziłaby przeciętnie kobieta w ciągu całego okresu rozrodczego, który ogłasza na swoich stronach internetowych Główny Urząd Statystyczny (GUS). W oparciu o te dane ustala się kwotę przeliczeniową. Jest ona ilorazem podwójnego minimalnego wynagrodzenia na następny rok (dwoje rodziców) i sumy utworzonej z liczby 2 oraz współczynnika dzietności, który w roku 2017 wynosił 1,45. Kwota minimalnego wynagrodzenia na rok 2020 wynosiła 2600 złotych. Pomnożone przez dwa wynosi 5200.

Tę kwotę należy podzielić przez liczbę 3,45 (liczba 2 plus aktualny współczynnik dzietności – 1,45). Obecna kwota przeliczeniowa to zatem 1507,24 złote. Od tak ustalonej kwoty na podstawie stawki procentowej w zależności od liczby uprawnionych dzieci byłaby ustalana kwota natychmiastowych świadczeń alimentacyjnych, przy czym przy jednym dziecku to 38% tej kwoty, przy dwojgu dzieciach 34,5%, przy trojgu dzieciach 31%, przy czworgu dzieciach 27,5% i przy pięciorgu oraz większej liczbie dzieci 24%.

Wysokość natychmiastowych świadczeń alimentacyjnych będzie corocznie aktualizowana z urzędu w postępowaniu egzekucyjnym na podstawie obwieszczenia Ministra Sprawiedliwości (projektowany art. 1331 § 3 k.r.o.). W przypadku gdy świadczenie jest realizowane dobrowolnie, jego wysokość skorygują same strony. Mając na względzie, że podstawą ustalania wysokości tych alimentów byłyby dwa wskaźniki: czynnik demograficzny i najniższe wynagrodzenie krajowe, nie można zakładać, że czynnik demograficzny zmniejszy się, a czynnik wynagrodzenia zwiększy, co w konsekwencji spowoduje wzrost świadczeń alimentacyjnych.

Należy również zwrócić uwagę, że konstrukcja projektowanego przepisu jest pomyślana na orzekanie o wysokości natychmiastowych świadczeń alimentacyjnych w wysokości zależnej od liczby dzieci, które pochodzą od wspólnych rodziców, zatem jeżeli spośród przykładowo trojga dzieci uprawnionych do alimentów jedynie jedno złoży pozew o wydanie nakazu alimentacyjnego, sąd ustali wysokość natychmiastowych świadczeń alimentacyjnych na poziomie 31% kwoty przeliczeniowej. Każdorazowo zatem sąd musi ustalić liczbę uprawnionych pochodzących od wspólnych rodziców, stąd potrzeba takiego wskazania w pozwie o wydanie alimentacyjGdański Kwartalnik Adwokacki nr 56/2021

nego nakazu zapłaty (projektowany art. 50540 § 1 pkt 3 k.p.c.).

Proponowana instytucja natychmiastowych świadczeń alimentacyjnych nie zawiera zróżnicowania alimentów ze względu na wiek uprawnionego dziecka (projektowany art. 1331 §1). Zaletą projektowanej koncepcji jest szybkość uzyskania orzeczenia sądowego w przedmiocie alimentów w postaci alimentacyjnego nakazu zapłaty.

Wpłynie to znacząco na odciążenie sądów i usprawnienie postępowania oraz obniżenie kosztów generowanych ze Skarbu Państwa.

W tym celu projekt przewiduje nowelizację przepisów k.p.c., poprzez wprowadzenie działu IX – Postępowanie nakazowe alimentacyjne (w księdze pierwszej, tytule VII po dziale VII), i dodanie w nim art. 50540– 50550. Wydawany w tych sprawach nakaz stanowić ma specjalną formę procesową dla orzeczeń, których przedmiotem są natychmiastowe świadczenia alimentacyjne. Projekt powiela jednocześnie niektóre z rozwiązań, które regulują postępowanie nakazowe (projektowane art. 50544–50550 k.p.c.). Wnoszący pozew nie będzie jednocześnie zobowiązany do wskazywania wartości przedmiotu sporu, gdyż ustalona z urzędu wysokość należnych alimentów będzie zawsze wiadoma, a zależna jedynie od liczby uprawnionych. Alimenty te ponadto będą orzekane za okres od wniesienia pozwu, co wynika z charakteru tego specjalnego świadczenia. Inne żądanie spowoduje rozpoznanie pozwu na zasadach ogólnych (projektowany art. 50541 § 1 k.p.c.). W ramach uproszczenia procedury projekt zakłada, że pozew wnosi się na urzędowym formularzu (projektowany art. 50540 § 2 k.p.c.), co jest równoznaczne z koniecznością wydania przez Ministra Sprawiedliwości rozporządzenia na podstawie delegacji ustawowej, zawartej w art. 125 § 3 k.p.c., w celu ustalenia wzoru nowego formularza. Uproszczenie polegać będzie również na ograniczeniu liczby dowodów, przy jednoczesnym położeniu nacisku na oświadczenia strony powodowej złożone po pouczeniu o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia (projektowany art. 50540 § 1 k.p.c.). Dowody, z wyjątkiem odpisu aktu urodzenia dziecka, wystarczy wskazać (projektowany art. 50540 § 3 k.p.c.). Treść nakazu zapłaty będzie dotyczyła natychmiastowych świadczeń alimentacyjnych jako roszczeń powtarzających się również na przyszłość, ze wskazaniem terminów płatności (projektowany art. 50542). Pozew w tym postępowaniu będzie rozpoznany w założeniu, najpóźniej w terminie 14 dni od jego wniesienia (projektowany art. 50541 § 2 k.p.c.).

Postępowanie alimentacyjne nakazowe pozwoli odciążyć sądy w zakresie konieczności rozpatrywania wniosków o zabezpieczenie, gdyż projekt prze13

widuje, że alimentacyjny nakaz zapłaty jest natychmiast wykonalny (projektowany art. 50543 k.p.c.).

Pozwany, nie godząc się na wysokość alimentów zasądzonych alimentacyjnym nakazem zapłaty, będzie mógł wnieść zarzuty, wówczas sprawa podlega rozpoznaniu w trybie zwykłym (projektowany art.

50548 k.p.c.).

Projektowany art. 4 (przepisy przejściowe) wskazuje, że alimenty natychmiastowe dotyczą tych dzieci, uprawnionych do świadczeń alimentacyjnych, które przed wejściem w życie ustawy nie występowały o zasądzenie alimentów.

Z powodu niedającego się przewidzieć czasu wejścia w życie ustawy obwieszczenie, o którym mowa w projektowanym art. 1331 § 2 k.r.o., mogłoby nie zostać ogłoszone, gdyż projekt przewiduje ogłaszanie go corocznie do dnia 30 listopada, przy uwzględ-

14

nieniu w nim minimalnego wynagrodzenia ustalanego na następny rok. Projektowany art. 6 zakłada zatem, że w pierwszym roku obowiązywania ustawy Minister Sprawiedliwości ogłosi kwotę przeliczeniową oraz wysokość natychmiastowego świadczenia alimentacyjnego przed upływem sześciu miesięcy od dnia jej ogłoszenia w oparciu o ustalone minimalne wynagrodzenie za pracę za ten właśnie rok.

Adw. Danuta Wawrowska

Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 56/2021

Artykuł Kryminologiczne i kryminalistyczne aspekty sprawców pedofilii.

Zarys problematyki.

Część 1 (artykuł będzie opublikowany w 4 częściach)

Wstęp Przestępstwa z lubieżności1, które swym zakresem obejmują przestępstwa pedofilii, są jednym z najbardziej drażliwych problemów społecznych dzisiejszych czasów. Przestępczość pedofilii jest niewątpliwie problemem złożonym, który dotyka różnych grup społecznych, jak również jest przedmiotem badań szeregu dziedzin naukowych, począwszy od psychologii, psychiatrii, seksuologii poprzez kryminologię, kryminalistykę, prawo karne materialne, prawo karne procesowe, a kończąc na medycynie sądowej. A to z tego prostego powodu, iż przestępstwa te obejmują swym zakresem dosyć szerokie spektrum działania człowieka, iż każda z dziedzin bada inny fragment interesującego nas zjawiska.

Z punktu widzenia psychologii istotnym dla badania tego typu zjawisk jest tzw. „mroczny pasażer”, co związane jest z ukrytymi pragnieniami. Ponadto szukaniem przyczyn tego zjawiska, motywacji, jak również próby odpowiedzi, dlaczego przestępcy seksualni postępują w taki lub inny sposób. Głównym pytaniem, na które próbuje odpowiedzieć psychologia jest „dlaczego”, a co za tym idzie próbuje znaleźć źródło problemu albo co najmniej środek uniemożliwiający powrót do przestępstwa lub opisanie tak postępowania sprawców przestępstw seksualnych by można było skutecznie bronić siebie i swoje dzieci. Badania psychologiczne wnoszą istotną wiedzę z zakresu postępowania tego typu sprawców. W większości badania psychologiczne wskazują, że przestępcy w zakresie interesującego nas zjawiska, wykorzystują oszustwo, podstęp, poprzez wzbudzanie zaufania, miłym, uprzejmym postępowaniem, a jest nim w większości przypadków osoba, którą znamy, członek rodziny, środowisko znajomych itp.

Tak więc różnią się od typowego stereotypu sprawcy – jako „potwora”(o czym będzie mowa w dalszej części)2.

W dziale tym wyróżnić można również psychologię sądową. Jest to dziedzina nauki stosowanej, w której wykorzystuje się ogólną wiedzę psychologiczną dla rozwiązania problemów z dziedziny szeroko rozumianego wymiaru sprawiedliwości. W szerokim znaczeniu psychologia sądowa zajmuje się trzema ogólnymi kategoriami zadań: 1

2

M. P. Bogusiewicz, Postępowanie karne w przedmiocie przestępstw z lubieżności, Szczecin 2016, w której to autor definiuje pojęcie przestępstw z lubieżności, które swym zakresem wg. Autora obejmują przestępstwa zgwałcenia, zgwałcenia pedofilskie,, kazirodcze, których skutkiem przed w trakcie lub po może być śmierć ofiary.

A.C., Salter. Drapieżcy. Pedofile, gwałciciele i inni przestępcy seksualni, Poznań 2005, s. 19-24.

Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 56/2021

Problematyką psychologicznych uwarunkowań i mechanizmów przestępstwa, Osobowością sprawcy, Problematyką psychologicznych aspektów kary pozbawienia wolności, Problemami związanymi z postępowaniem karnym3.

Istotnym z punktu widzenia psychiatrii sadowej, będzie określenie rodzaju i charakteru różnych dysfunkcji psychicznych pod kątem ustalenia tych przesłanek, od których prawo uzależnia odpowiedzialność karną, zastosowanie wiedzy psychiatrycznej – specjalistycznej na użytek prawa4.

Kryminologia mająca za swój przedmiot badań, ogólnie rzecz ujmując, zjawisko przestępczości, w jej kręgu zainteresowania z punktu widzenia interesującego nas zjawiska będą objawy i przyczyny przestępczości oraz związanych z tym zjawiskiem patologia społeczna oraz próba odpowiedzi na istotne pytanie, jak zapobiec występowania tego zjawiska w przyszłości5.

Z kolei z punktu widzenia kryminalistyki przedmiotem zainteresowania w zbiegu z tego typu czynami zabronionymi będzie sam fakt przestępstwa. Tj.: Metody wykrywania.

Zabezpieczenia miejsca zdarzenia.

Zabezpieczenia dowodów w tym, wykrywania, zbierania, przechowywania, badania materiału dowodowego.

Przesłuchanie ofiary.

Przesłuchanie sprawcy.

Wiktymologia, która jest stosunkowo nową nauką, budzi do tej pory wiele kontrowersji w środowisku naukowym (niekiedy autorzy podważają jej istnienie, jako wyodrębnionej nauki). Jedną z przyczyn tego typu stanowisk jest zarzut wtórnej wiktymizacji ofiar oraz z czym trzeba się zgodzić z prof.

B. Hołystem, zapoznawaniem się przez sprawców przestępstw z literaturą fachową, gdyż w przeważającej większości nie są to osoby pozbawione intelektu i przemyślanego działania w stosunku do obranego celu. Pomijając już argumenty za, jak i przeciw wyodrębnieniu wiktymologii jako nauki, trzeba jednoznacznie zaznaczyć, że wiktymologia jest istotną dziedziną nauki, gdyż odwraca od lat praktykowaną metodę w postępowaniu karnym tj. skupianiu się jedynie na zjawisku przestępstwa, przestępczości i przestępcy, a ofiarę traktując tylko jako bezwolne ogniwo w związku przyczynowo skutkowym, która 3 4 5

Wielka Encyklopedia prawa, Warszawa 2005, s. 834.

Ibidem s. 833.

Ibidem, s. 387.

15

może poprzez udzielenie niezbędnych zeznań doprowadzić do sprawcy przestępstwa, nie dbając przy tym w ogóle o zabezpieczenie prawne i psychiczne ofiary. Zatem wiktymologia w odniesieniu do badanego zjawiska odpowiada na istotne pytanie, mianowicie o sposobie doboru/wyborze ofiar, ich manipulowaniu, podstępach oraz pomocy itp. W związku z tym istotnym zachowaniem nas interesującym w tej kwestii będzie charakterystyka ofiary z punktu widzenia przestępcy. A więc cechy nie tylko charakteru, ale i ogólny sposób bycia, zachowania, który umożliwia sprawcom przestępstw seksualnych zdobyć łatwiej zaufanie i zbliżyć się do takiej grupy osób.

Jest to bardziej psychologiczny aspekt, który sprawcy w szczególności tego typu czynów zabronionych przyswoili włącznie z umiejętnością obserwacji, wychwytywania oraz oceny takich osób w bezwzględny sposób6.

W pierwszej kolejności należałoby rozpocząć nasze rozważania od czynników warunkujących pod względem podmiotowym, jak i przedmiotowym sprawców przestępstw pedofilii Rozdział I. Czynniki warunkujące przestępstwa pedofilii Przestępstwa pedofilii oraz ich sprawcy nie są grupą heterogoniczną. Wchodzą w skład, tzw. Przestępstw z lubieżności7, czego nie należy utożsamiać z czynem lubieżnym, pojęciem funkcjonującym pod rządami poprzednio obowiązującego ustroju oraz ustawy prawnokarnej. Cechą przestępstw z lubieżności, w które skład wchodzi przestępstwa pedofili, są wspólne dla tego typu czynów czynniki je warunkujące, tendencja do krzyżowania oraz skutek w postaci zabójstwa, które w doktrynie określa się jako zabójstwa z lubieżności. W przedmiocie badanego zjawiska sprawców oraz przestępczości pedofilii, występuje on rzadko, co nie znaczy, że nie występuje w ogóle.

W Polsce przyjęło się utożsamiać przestępstwa te w większości przypadków z wykorzystaniem seksualnym małoletnich, ostatnimi czasy przez duchownych. Niestety te najbardziej brutalne w swej istocie czyny o znamionach pedofilii nie posiadają już takiego PR’u, skutkiem czego, świadomość społeczna nad problemem istniejącego zjawiska jest znikoma.

Jeżeli chodzi o kwestie badań nad tego typu sprawcami, kwestia ta przynajmniej na naszym rodzimym podwórku, nie zmienia się w dosyć istotny sposób.

Analiza problematyki badanego zjawiska pozwala wysunąć tezę, że przestępstwa te zależne są od trzech czynników, agresji, zaburzeń psychoseksualnych oraz procesu motywacji, które mogą mieć róż6 7

B. Hołyst, Wiktymologia, Warszawa 2000, s. 31-41.

M. P. Bogusiewicz, Przestępstw z lubieżności…., Szczecin 2016r., s.12-38.

16

ne uwarunkowania. Ponadto w pracy przedstawiono to zjawisko z punktu widzenia kryminalistyki. Do zilustrowania tej tezy poddano analizie badawczej szereg ekspertyz zakresu medycyny sądowej, najnowszych badań psychologicznych, psychiatrycznych poświęconych sprawcom, analizie ich czynów, procesu motywacji, poziomu agresji oraz badaniom poświęconym zaburzeniom psychoseksualnym.

Zatem czym są czynniki warunkujące? Czynniki te zdaniem autora to w istocie warunki – kształtujące osobowość sprawcy. Do warunków, które wychodzą na pierwszy plan to: Warunki biologiczne, socjologiczne, behawioralne i psychologiczne. Z punktu widzenia znamion podmiotowych można wyróżnić procesy prowadzące do takiego a nie innego naruszenia norm postępowania (znamion typu czynu zabronionego), tj. zaburzenia psychoseksualne (zaburzenia preferencji seksualnej), proces motywacyjny, agresję. Zatem biorąc pod uwagę powyższe czynnikami warunkującymi przestępstwa pedofilii są przede wszystkim: zaburzenia psychoseksualne, które są źródłem odchyleń od tego co przyjmuje się za normalne a tego co normalne nie jest. Proces motywacyjny będący wyrazem czynników intelektualnych, jak i psychicznych, poprzez które dąży się do osiągnięcia określonego celu. Agresja, która jest wplatana w większość typów czynów związanych z seksualnością, której źródłem są różnego rodzaju zaburzenia. Z kolei warunki biologiczne, socjologiczne, behawioralne, psychologiczne, stanowią środowisko, w którym czynniki te odnajdują swego rodzaju podatny grunt do rozwoju8.

Zaznaczyć w tym miejscu trzeba, iż w sferze procesów motywacyjnych przestępstwa pedofili nie są jednorodne, choć z pozoru wydaję się inaczej. A to dlatego, iż motywacja (proces motywacyjny) określonego typu sprawcy wywodzi się z różnych czynników(warunków) np. biologicznych, socjologicznych, psychologicznych, behawioralnych. Należy ponadto zauważyć, że jednym ze stałych punktów w rozpatrywanym zjawisku przestępczości jest agresja. Agresja, która wywodzi swoje źródło z różnych czynników towarzyszących człowiekowi.

Agresja w kontekście badanych przestępstw występuje w zależności od sprawcy przestępstwa z różnym nasileniem i wynikająca z różnych procesów motywacyjnych, jednakże w każdym z tych badanych przestępstw występuje, tak samo jak charakter seksualny.

W dalszej części zobrazujemy pokrótce każdy z tych czynników, stanowiących swoisty filar a zarazem stanowiących istotę przestępstw z lubieżności w tym i przestępstw pedofilii.

Proces motywacji – Motywacja 8

Ibidem s. 16-24.

Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 56/2021

Motywacja i proces motywacyjny są szczególnie ważne w analizie zachowań przestępnych. Konkretne przestępstwo może być sprzeczne z manifestowanymi przez człowieka wartościami, przekonaniami czy też celami9. Np. ksiądz, który seksualnie wykorzystywał małoletniego. Mamy tu wartości, które reprezentuje, utożsamiane z funkcją, jaką zajmuje z czynem, który jest sprzeczny z tymi wartościami.

Inaczej rzecz ujmując proces motywacyjny to wyobrażenie (np. fantazja seksualna), myśl sprawcy o celu działania i programie jego osiągnięcia, umożliwiające sprawcy podjęcie określonych czynności potrzebnych do osiągnięcia postawionego celu10. Jak wynika z DSM11oraz ICD12, oraz badań przeprowadzonych na osadzonych sprawcach przez A.C. Salter, zdaniem autora proces motywacyjny u sprawcy ewoluuje w czasie. W pierwszej fazie można to nazwać przedfazą (fazą istniejącą na przedpolu fazy głównej procesu motywacyjnego), w której występuje -> fantazja seksualna, która z upływem co najmniej (w okresie), 6 miesięcy nasila się do stopnia, który można utożsamiać z chorobą. Z uporczywym nasileniem fantazji sprawca nie jest sobie w stanie poradzić, częstotliwość (odczucia) oraz intensywność tych fantazji jest uciążliwa i rodzi kolejne podfazy, mianowicie frustrację, następnie zaś agresję. W dalszym etapie z intensywności i uciążliwości fantazji seksualnej przechodzą do kolejnej podfazy procesu motywacyjnego, tj. występuje planowanie zwizualizowanej i występującej w intensywnej częstotliwości -> fantazji seksualnej. Proces ten rozpoczyna się kształtowaniem celu, jakim jest osiągnięcie zwizualizowanej fantazji seksualnej oraz sposób jej osiągnięcia.

Wizualizacja, stanowi kolejną podfazę, która przybiera postać planowania (w umyśle sprawcy), która ma doprowadzić do przygotowania sposobu działania umożliwiające, dojście zwizualizowanej fantazji seksualnej do skutku. W tym okresie narasta frustracja, która ewoluuje w agresję. W czasie, 9 Ibidem s.19-21.

10 Ibidem, s. 19 11 Podręcznik z klasyfikacją zaburzeń psychicznych wydawany przez Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne, APA (ang. American Psychiatric Association) – główne stowarzyszenie zawodowe skupiające psychiatrów i studentów psychiatrii w Stanach Zjednoczonych i największe takie na świecie. Od 1952 opracowuje podręcznik statystyczno-diagnostyczny zaburzeń psychicznych DSM; jego najnowsze wersje to DSM-IV i DSM-5. Towarzystwo publikuje także stanowiska, ekspertyzy sądowe, poradniki praktyki klinicznej i liczne czasopisma naukowe.

12 ICD – Międzynarodowa klasyfikacja chorób i procedur medycznych. Stworzona przez WHO (ang. World Health Organization, pl. Światowa Organizacja Zdrowia). Jest to tłumaczenie terminologii medycznej na kody, które ułatwiają organizację pracy, stawianie diagnoz, a także prowadzenie badań statystycznych w zakresie chorobowości i umieralności

Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 56/2021

w którym wizualizacja w postaci osiągnięcia celu występuje w powtarzalnym schemacie, następuje właściwy etap procesu motywacyjnego tj. jego realizacja, wdrażanie w życie -> zwizualizowanej rozplanowanej fantazji, w postaci przygotowania (faza właściwa procesu motywacyjnego), który w postaci rozplanowania czynności oraz ich skutków został dopracowany w umyśle sprawcy do takiego stopnia, w którym jest pewny, iż mimo jej realizacji, jest w stanie uniknąć odpowiedzialności karnej. W następnej fazie dochodzi do przygotowania okoliczności, w których sprawca po jego ukończeniu, przechodzi do następnych, mianowicie pięcioetapowego przygotowywania, środowiska, otoczenia, społeczności lokalnej, nierzadko rodziców, opiekunów, wyborze ofiar (o czym będzie dalej w części poświęconej sposobie działania).

Agresja Jak już wspomniano drugim istotnym czynnikiem występującym w rozważanym zagadnieniu jest agresja. Przyjmuje się powszechnie wśród środowiska naukowego zarówno prawniczego, jak i psychologicznego, że przestępstwa seksualne to przede wszystkim akt agresji. Największym nieporozumieniem zdaniem A. Nicholasa Grota i H. Jean Birnbauma jest przekonanie, że zgwałcenie jest przestępstwem motywowanym przez przyjemność seksualną. Jest to czyn pseudoseksualny, którego sprężynami są wrogość, chęć wymuszenia uległości oraz perwersyjna rozkosz płynąca z zadawania bólu13. Agresja ogólnie definiowana jest jako wrogie, zwykłe gwałtowne działanie fizyczne lub słowne, jedno z następstw frustracji (agresja emocjonalna) lub wyuczone zachowanie się służące uzyskiwaniu określonych korzyści (agresja instrumentalna), niekiedy utrwalona cecha osobowości wyrażająca się agresywnymi postawami14. E. Fromm z kolei wyróżnia agresję asertywną i destruktywną. Agresja asertywna stanowi siłę napędową rozwoju, podczas gdy destruktywna niszczenia15. Źródło natomiast agresji kształtujące się w osobowości człowieka odnieść można do teorii trzech warstw osobowości. Freud, który jest autorem tej teorii wyróżnił trzy warstwy osobowości: Id – czyli najbardziej podstawowe, instynktowne, w tym także agresywne skłonności uosabiające brutalną siłę potrzeby życia i przetrwania, Superego – nie u wszystkich osób rozwinięte w równym stopniu, jest to „Ja idealne” – utkane z wpojonych zasad moralnych, nabytej wrażliwości społecznej i wszelkich dobrych, szlachetnych 13 K. Pośpieszył, Przestępstwa Seksualne…, Warszawa 2006, s.

20.

14 Encyklopedia popularna PWN, s. 17.

15 E Fromm, Analiza ludzkiej destruktywności, Poznań 1998, s.

214.

17

odczuć, które stanowią surowy, czasem wręcz bezwzględny cenzor moralny w stosunku do nieokiełznanych tendencji Id. (zwane powszechnie sumieniem), Ego – funkcjonuje pomiędzy warstwą Id a warstwą superego. Zadaniem ego jest bowiem zrównoważenie dążeń wypływających z obu tych przeciwstawnych warstw osobowości16.

Tak więc źródła agresji w stosunku do przestępstw związanych z seksualnością, jak i wszelkich czynów niegodnych można się doszukiwać w zbyt słabym superego oraz w zbyt silnym ego. Z byt silne ego może przez dominację superego dać upust brutalnym instynktom, dla których znajduje usprawiedliwienie.

Drugim sposobem wyjaśnienia źródła agresji seksualnej potocznie nazywany jest rozdwojeniem jaźni. Otóż według. P. Fonagy, G. Moran i M. Target, osobowość człowieka składa się z dwóch procesów rozwoju: Ja (self) psychiczne oraz Ja fizyczne. Ja fizyczne kształtuje się w pierwszym okresie życia dziecka. Ja psychiczne z kolei tworzone jest powyżej 2 roku życia. Podstawowym mechanizmem two16 K. Pośpieszył, Przestępstwa…, s. 15- 20.

18

rzenia się agresji, jest wynikiem nadmiernej agresji płynącej od osób z otoczenia, czyli od dorosłych, jak i kumulacją tych agresji w nadmiernej ilości u dziecka w wyniku czego powstaje poczucie winy, od którego jednostka uwalnia się tworząc fałszywe ja czyli tzw. wewnętrzny obraz siebie, który pozwala na zaakceptowanie nieodpowiedniego zachowania17.

Wówczas fałszywe Ja, które wyręcza prawdziwe ja w spełnianiu nieakceptowanych czynów wymyka się spod kontroli ego co prowadzić może do wszelkiej destrukcji w stosunku do otoczenia, jak i do silnych tendencji autodestrukcyjnych18.

Apl. adw. Marek Piotr Bogusiewicz 17 J.K. Gierowski, L.K Paprzycki, Niepoczytalność…., s. 183.

18 Op. cit., s. 19.

Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 56/2021

Artykuł Kilka słów o ustawie o doręczeniach elektroniczych z dnia 18 listopada 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. Poz. 2320) Dyskurs publiczny na temat konieczności cyfryzacji i informatyzacji podmiotów publicznych toczy się od wielu lat. Istotne braki w tym zakresie profesjonalni pełnomocnicy (i nie tylko!) mogli dotkliwie odczuć podczas pandemii COVID-19 oraz okresu tzw. lockdownu. Brak możliwości składania w owym okresie pism w postępowaniach sądowych czy administracyjnych w formie elektronicznej oraz brak możliwości doręczania ich w tej formie, okazał się być uciążliwy i pokazał, że zmiana jest konieczna. Ustawa z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych (Dz.U. z 2020 r. poz. 2320), której znaczna część przepisów wchodzi w życie z dniem 1 lipca 2021 r., ma zapoczątkować w tym zakresie swoistą rewolucję. Proces informatyzacji i cyfryzacji podmiotów publicznych będzie stopniowy i potrwa niemal dekadę.

Celem rozwiązań przewidzianych w Ustawie o doręczeniach elektronicznych jest przede wszystkim zapewnienie dominującego udziału elektronicznego obiegu dokumentów w administracji i obrocie gospodarczym. Ww. akt prawny definiuje przede wszystkim zasady wymiany korespondencji z podmiotami publicznymi w relacji z innymi podmiotami publicznymi, a także podmiotami niepublicznymi, w tym z osobami fizycznymi. Sposób wymiany korespondencji wzorowany jest na zasadach wskazanych w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 910/2014 z dnia 23 lipca 2014 r. w sprawie identyfikacji elektronicznej i usług zaufania w odniesieniu do transakcji elektronicznych na rynku wewnętrznym oraz uchylającym dyrektywę 1999/93/ WE (Dz. Urz. UE L 257 z 28.08.2014, str. 73) dla kwalifikowanych usług rejestrowanego doręczenia elektronicznego. Jako uzupełnienie planowanych rozwiązań, wprowadzona zostanie publiczna usługa hybrydowa. Zapewni ona podmiotom publicznym możliwość wysyłki korespondencji w domyślnej postaci elektronicznej również w kontaktach z osobami wykluczonymi cyfrowo lub osobami, które na wymianę korespondencji w postaci elektronicznej z różnych względów nie będą gotowe. W takim przypadku korespondencja przybierze postać tradycyjną, papierową. Warto nadmienić, iż przykładowo, zgodnie z założeniami ww. aktu prawnego, doręczenia na skrzynkę doręczeniową mają taki skutek jak doręczenia wykonane listem poleconym lub listem ze zwrotnym poświadczeniem odbioru (ZPO). Wprowadzona zostanie zasada domyślnego doręczenia elektronicznego polegająca na tym, iż jeśli adresat pisma posiada elektroniczną skrzynkę doręczenioGdański Kwartalnik Adwokacki nr 56/2021

wą to podmiot publiczny będzie zobowiązany wysyłać pisma na tę skrzynkę.

Ustawodawca w związku z wchodzącymi w życie zmianami przewidział powstanie nowego rejestru publicznego. Z treści art. 25 Ustawy o doręczeniach elektronicznych wynika, że Baza Adresów Elektronicznych, w której będą gromadzone adresy do doręczeń elektronicznych, będąca rejestrem publicznym, powstanie przy ministrze ds. informatyzacji. Warto również dodać, że podmioty publiczne będą prowadziły skrzynki u dostawcy wyznaczonego, natomiast podmioty niepubliczne będą mogły prowadzić swoją skrzynkę u operatora innego niż Poczta Polska.

Zgodnie z art. 13 Ustawy o doręczeniach elektronicznych, wchodzącym w życie z dniem 1 lipca 2021 r., Minister właściwy do spraw informatyzacji tworzy adres do doręczeń elektronicznych powiązany z publiczną usługą rejestrowanego doręczenia elektronicznego na wniosek podmiotu niepublicznego skierowany do tego ministra, a w przypadku podmiotów niepublicznych wpisanych do Krajowego Rejestru Sądowego albo do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej – także w trybie, o którym mowa w art. 11 pkt 2. Z kolei zgodnie z art. 15 ust. 1 tejże ustawy, również wchodzącym w życie z dniem 1 lipca 2021 r. wniosek o utworzenie adresu do doręczeń elektronicznych powiązanego z publiczną usługą rejestrowanego doręczenia elektronicznego jest składany z wykorzystaniem usługi online udostępnianej przez: ministra właściwego do spraw gospodarki – dla podmiotów określonych w art. 9 ust. 1 pkt 8 i 9; ministra właściwego do spraw informatyzacji – dla pozostałych podmiotów.

Jakie zatem płyną zmiany dla adwokatów z uwagi na wejście w życie części przepisów wskazanej ustawy? Jak już wspomniano, rozwiązaniem przewidzianym w Ustawie o doręczeniach elektronicznych jest posiadanie jednego adresu e-mail, służącego do doręczeń elektronicznych, który będzie wykorzystywany do korespondencji z podmiotami, które korzystają z usługi doręczeń elektronicznych. Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 1 przedmiotowej ustawy (wchodzącym w życie z dniem 1 października 2021 r.), do posiadania adresu do doręczeń elektronicznych wpisanego do bazy adresów elektronicznych, powiązanego z publiczną usługą rejestrowanego doręczenia elektronicznego albo kwalifikowaną usługą rejestrowanego doręczenia elektronicznego jest obowiązany m.in. adwokat wykonujący zawód.

W związku z powstaniem powyższego obowiąz19

ku, ciążącego na adwokatach wykonujących zawód, dodany zostanie nowy przepis – art. 37c do Ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze, który wejdzie w życie 1 lipca 2021 roku, o następującym brzmieniu: Art. 37c 1. Adwokat wykonujący zawód obowiązany jest posiadać adres do doręczeń elektronicznych, o którym mowa w art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych (Dz.U. poz.

2320), wpisany do bazy adresów elektronicznych, o której mowa w art. 25 tej ustawy.

2. Dziekan okręgowej rady adwokackiej występuje do ministra właściwego do spraw informatyzacji o wykreślenie adresu do doręczeń elektronicznych z bazy adresów elektronicznych w przypadkach, o których mowa w art. 4b, albo w przypadku skreślenia adwokata z listy adwokatów, z wyjątkiem przypadku, o którym mowa w art. 72 ust. 1 pkt 3.

Rozwiązania przewidziane w Ustawie o doręczeniach elektronicznych mają zarówno swoich zwolenników, jak i przeciwników. W środowisku prawniczym pojawia się wiele wątpliwości. Jedną z nich jest ta, którą przytoczył w rozmowie z Rzeczpospolitą sekretarz Naczelnej Rady Adwokackiej, Rafał Dębowski1, a mianowicie fakt, iż: „Zaproponowane rozwiązanie nie gwarantuje skuteczności doręczeń, nie ze względu na przygotowanie informatyczne kancelarii, ale na warunki technologicznie oferowa1

ne przez dostawców usług internetowych. Wystarczy, że serwer pośredniczący w przekazywaniu wiadomości z obszernymi załącznikami zakwalifikuje wiadomość jako spam. Taki e-mail nawet nie dotrze na serwer, na którym adwokat ma konto pocztowe.

Bez żadnej winy adwokata. To poważne i oczywiste ryzyko doręczeń pism procesowych.”

Czy wchodzące w życie z dniem 1 lipca 2021 roku przepisy Ustawy o doręczeniach publicznych są początkiem nowej rzeczywistości? Czy czeka nas rewolucja? Jak to wszystko sprawdzi się w praktyce?

Na pełne efekty przyjdzie nam czekać przeszło dekadę, bowiem sądy, trybunały, komornicy, prokuratura, organy ścigania i służba więzienna zobowiązane będą do doręczania korespondencji z wykorzystaniem publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego lub publicznej usługi hybrydowej dopiero z dniem 1 października 2029 roku. Pierwszym etapem jest wdrożenie e-doręczeń i usługi hybrydowej w organach administracji rządowej oraz jednostkach budżetowych obsługujących te organy z dniem 1 października 2021 roku.

Apl. adw. Wiktoria Malinowska

https://www.rp.pl/Sedziowie-i-sady/302259862-Nowelizacja-postepowania-cywilnego-e-doreczenia-bez-gwarancji-skutecznosci.html, dostęp w dniu 8 czerwca 2021

20

Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 56/2021

Sprawozdanie Sprawozdanie z posiedzenia Komisji Wizerunku przy Naczelnej Radzie Adwokackiej Szanowni Państwo, Z radością i dumą informuję, iż jako przedstawiciel Pomorskiej Izby Adwokackiej zostałem wybrany na członka Komisji Wizerunku przy Naczelnej Radzie Adwokackiej.

Inauguracyjne posiedzenie Komisji odbyło się w trybie hybrydowym 7-8 maja 2021 r. w Bydgoszczy. Komisji przewodniczyła adwokat Justyna Mazur, natomiast funkcje zastępców przewodniczącego zostały powierzone adwokat Kindze Dagmarze Siadlak oraz adwokatowi Dariuszowi Lipskiemu.

Obecność reprezentantów z każdej Izby Adwokackiej, pomoże zachować spójne i jednolite spojrzenia na sprawy wizerunku adwokatury, również na szczeblu lokalnym.

Prace Komisji rozpoczęto od wyboru jej logo (znaku graficznego), kolejno przystępując do omówienia wizerunkowych działań wspierających prace nad zmianą Kodeksu Etyki Adwokackiej, w ramach rozpoczętego projektu #EtykiOdnowa.

W trakcie pierwszego dnia posiedzenia omówiono także konieczność scalenia dwóch funkcjonujących obecnie stron internetowych: www.nra.pl oraz www.adwokatura.pl.

Przedstawiono prezentacje jednolitego pod względem merytorycznym i wizualnym szablonu strony internetowej, która będzie mogła być wykorzystywana przez poszczeglne Izby Adwokackie.

Działanie to ma na celu stworzenie spójnego systemu identyfikacji Adwokatury na rynku oraz wsparcie poszczególnych Izb w powyższym zakresie.

Omówiono dotychczasowy dorobek działań Komisji Wizerunku przy Naczelnej Radzie Adwokackiej w ubiegłej kadencji, skupiając się między innymi na kwestii zarządzania kryzysowego w przypadku zdarzeń naruszających wizerunek Adwokatury, wdrożenia odpowiednich procedur i wewnętrznej komunikacji.

Zagadnienia dotyczące ewentualnej współpracy z zewnętrznym podmiotem wspierającym działania wizerunkowe i optymalnymi narzędziami promocji Adwokatury uzależniano od kwestii budżetowych, które zostaną ustalone w przyszłym okresie.

Drugiego dnia obrad Komisji kontynuowano dyskusję dotyczącą treści, które powinny się znaleźć w środkach przekazu Adwokatury – zarówno na szczeblu centralnym, jak i lokalnym.

Dyskutowano o roli poszczególnych adwokatów w budowaniu pozytywnego wizerunku Adwokatury oraz zdarzających się wydarzeniach wizerunek ten osłabiających. W tym celu Komisja – w drodze Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 56/2021

21

jednomyślnej uchwały – zarekomendowała stworzenie wewnętrznego rejestru orzeczeń Wyższego Sądu Dyscyplinarnego, dostępnego dla członków Adwokatury.

Dla ocieplenia wizerunku Adwokatury Komisja zarekomendowała przeprowadzenie projektu, którego główną postacią będzie Jan Brzechwa – polski adwokat, autor bajek i wierszy dla dzieci. Projekt „#AdwokatCzytaBrzechwęDzieciom” polegać ma na czytaniu przez adwokatów i aplikantów adwokackich bajek dla dzieci w związku z nadchodzącym Dniem Dziecka – za pomocą środków masowego przekazu. Uczestnicy posiedzenia Komisji zobowiązali się do rozpowszechnienia tej idei w swoich izbach oraz do aktywnego osobistego uczestnictwa w projekcie.

22

Najobszerniejszą część posiedzenia Komisji stanowił panel dyskusyjny, w czasie którego poszczególni koordynatorzy z Izb Adwokackich referowali podejmowane w ich izbach działania wizerunkowe.

Uczestnicy dzielili się swoimi dotychczasowymi doświadczeniami, przedstawiając także liczne pomysły dotyczące przyszłych celów funkcjonowania Komisji Wizerunku. Konsekwencją kreatywnej wymiany poglądów było zebranie wielu pomysłów, nad wdrożeniem których uczestnicy rozpoczęli pracę w utworzonych w tym celu zespołach.

Przewodnicząca Komisji Wizerunku adwokat Justyna Mazur zasygnalizowała potrzebę regularnego odbywania posiedzeń Komisji w odstępach czasu nie dłuższych niż 3 miesiące – w razie możliwości w trybie stacjonarnym, zastrzegając również możliwość odbywania posiedzeń w trybie online, w krótszych odstępach czasu.

Warto dodać, iż członkami komisji jest wielu młodych adwokatów, którzy wnoszą do działań samorządu energię i twórcze, świeże spojrzenie.

O dalszych działaniach Komisji będę Państwa informował na bieżąco również na profilu Facebook Pomorskiej Izby Adwokackiej, który mam przyjemność prowadzić.

Pozdrawiam serdecznie Adw. Jan Suchanek Przewodniczący Komisji ds. Komunikacji i Relacji Zewnętrznych przy ORA Gdańsk

Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 56/2021

Sprawozdanie Egzamin Adwokacki 2021 r.

Egzamin adwokacki ma na celu sprawdzenie przygotowania zawodowego – prawniczego osoby do niego przystępującej, jak i również weryfikację stopnia przygotowania do samodzielnego i należytego wykonywania zawodu adwokata. Egzamin przeprowadza się raz w roku w terminie wyznaczonym przez Ministra Sprawiedliwości w porozumieniu z Naczelną Radą Adwokacką. Egzamin adwokacki trwa 4 dni i składa się z 5 części tj. zagadnień z prawa karnego, cywilnego, gospodarczego, administracyjnego oraz etyki. W tym roku z uwagi na trwającą pandemię, egzamin adwokacki odbył się później niż zazwyczaj, bo w dniach 18 maja – 21 maja 2021 r.

Osoba, która chce przystąpić do egzaminu, w wyznaczonym terminie zobowiązana jest złożyć odpowiednie dokumenty oraz potwierdzenie uiszczenia opłaty za egzamin, która w tym roku wynosiła 2.240,00 zł. W dniu 29 maja 2021 r. Minister Sprawiedliwości podał do publicznej wiadomości zadania wraz z opisami istotnych zagadnień z zakresu prawa karnego, cywilnego, gospodarczego, administracyjnego i zasad wykonywania zawodu lub zasad etyki na egzamin adwokacki.

Egzamin z prawa karnego rozpoczął się w dniu 18 maja 2021 r. o godzinie 10.00 w Sali treningowej mieszczącej się w Hali Ergo Arena. Po zapoznaniu się z treścią zadania, zdający był zobowiązany do

Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 56/2021

przygotowania, jako adwokat – obrońca oskarżonego apelacji od wydanego w sprawie wyroku, albo w przypadku uznania, że brak jest podstaw do jej wniesienia, do sporządzenia opinii prawnej. Oskarżonemu zostały zarzucone w akcie oskarżenia trzy czyny (czyn I – z art. 158 § 1 k.k., czyn II – z art.

226 § 1 k.k., czyn III – z art. 216 § 1 k.k.), za które został skazany. Z opisu zagadnień opublikowanego przez Ministra Sprawiedliwości należy wnioskować, iż w przypadku tego zadania, zasadnym było sporządzenie apelacji w imieniu oskarżonego, wyrok należało zaskarżyć w całości, co do pierwszego czynu należało podnieść naruszenia prawa procesowego, co do drugiego, opis czynu nie zawierał jego znamion (podczas i w związku z pełnieniem obowiązków służbowych), zaś co do trzeciego, zdający powinien był dostrzec przedawnienie karalności czynu, wobec czego doszło do uchybienia stanowiącego bezwzględną przyczynę odwoławczą.

Kolejna część egzaminu (prawo cywilne) odbyła się w dniu 19 maja 2021 r., po zapoznaniu się z treścią zadania, zdający był zobowiązany – jako pełnomocnik wnioskodawczyni do sporządzenia apelacji od wydanego w sprawie postanowienia albo w przypadku uznania, że brak jest podstaw do jej wniesienia, do sporządzenia opinii prawnej. Sprawa dotyczyła działu spadku. Z opublikowanego opisu istotnych zagadnień z zadania prawa cywilnego, wynika, iż rozwiązanie zadania powinno polegać na przygotowaniu apelacji. Postanowienie powinno być zaskarżone w części. Zdający powinien był wskazać wartość przedmiotu zaskarżenia oraz wysokość opłaty sądowej. Należało podnieść zarówno zarzuty procesowe, skutkujące błędem w ustaleniach faktycznych, jak i materialne, w tym także naruszenia przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe. Ponadto zgodnie z opublikowanym opisem istotnych zagadnień wnioski apelacji winny obejmować żądanie zmiany postanowienia w zaskarżonej części poprzez uchylenie poszczególnych punktów oraz zmianę poprzez właściwe ustalenia.

W dniu 20 maja 2021 r. tj. w trzecim dniu egzaminu zdający zmierzyli się z zadaniem z zakresu prawa gospodarczego, po zapoznaniu się z treścią zadania, zdający zobowiązany był do sporządzenia, jako adwokat, świadczący pomoc prawną na rzecz spółki z ograniczoną odpowiedzialnością umowy, przez którą jej strony zobowiązały się do zawarcia w przyszłości umowy nazwanej. Na podstawie tejże umowy przywołanej spółce oddany zostanie do używania lokal użytkowy w zamian za zapłatę umó23

wionego czynszu, zgodnie z założeniami wskazanymi w zadaniu. Zdający powinien był przygotować przedwstępną umowę najmu. Umowa ta powinna była zawierać przede wszystkim elementy przedmiotowo istotne właściwe dla niej, tj. wynikające z treści art. 389 oraz art. 659 k.c. Założeń (elementów) do opracowania, wynikających z zadania było trzynaście.

Ostatniego, czwartego dnia, tj. 21 maja 2021 r., zdający wykonali zadania z zakresu prawa administracyjnego oraz z zakresu zasad wykonywania zawodu lub zasad etyki. Zdający sam decyduje o tym, od którego z zadań zaczyna, wobec czego może także do każdego z zadań wracać w dowolnym momencie. Z uwagi na fakt, iż ostatniego dnia zdający rozwiązują dwie części egzaminu, trwa on w tym dniu wyjątkowo 8 godzin, a nie jak w pozostałych dniach 6 godzin. Po zapoznaniu się z treścią zadania z zakresu prawa administracyjnego, zdający – jako adwokat strony, zobowiązany był do przygotowania skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego na decyzję Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii, albo w przypadku uznania, że brak jest podstaw do wniesienia skargi, do sporządzenia opinii prawnej.

W sprawie została wydana decyzja ustalająca wysokość odszkodowania za nieruchomość. Z opublikowanego opisu istotnych zagadnień z zakresu prawa administracyjnego, wynika, że zdający winien był sporządzić skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na decyzję Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii. W przedmiotowej skardze należało podnieść zarówno zarzuty prawa procesowego, jak i materialnego. Zdający powinien w skardze wnieść o uchylenie zaskarżonej decyzji Ministra w części. Ewentualnie, przy prawidłowym uargumentowaniu swojego stanowiska, zdający mógł zaskarżyć decyzję w całości i wnieść o stwierdzenie jej nieważności. Po zapoznaniu się z treścią zadania z zakresu zasad wykonywania zawodu lub zasad etyki, zdający zobowiązany był do sporządzenia opinii prawnej, w której należało ocenić zachowanie trzech adwokatów z punktu widzenia zasad wykonywania zawodu i zasad etyki adwokackiej, z uwzględnieniem interesu publicznego wraz ze wskazaniem ww. zasad poprzez wskazanie przepisów, które zostały naruszone oraz opisać, na czym polegało ich naruszenie. W opisie istotnych zagadnień możemy przeczytać, iż w sporządzonej opinii prawnej zdający, mając na względzie interes publiczny, powinien był ocenić z punktu widzenia obowiązujących zasad wykonywania zawodu adwokata i zasad etyki zachowania trzech adwokatów i wskazać ich naruszenia.

Wszyscy trzej adwokaci dokonali naruszeń zasad wykonywania zawodu lub zasad etyki.

24

W tym roku brak było oficjalnego komunikatu o tym, czy zdających obowiązują, czy też nie tzw. przepisy covidowe, co skutkowało tym, że po publikacji zadań i opisów istotnych zagadnień przez Ministra Sprawiedliwości mogliśmy przeczytać w ogólnopolskim dzienniku ekonomiczno-prawnym o błędzie w zadaniu na egzaminie adwokackim z zakresu prawa karnego. Błąd odnosił się do trzeciego czynu tj. z art. 216 § 1 k.k. (zarzut przedawnienia), gdyż z uwagi na tzw. przepisy covidowe nie doszło do przedawnienia jego karalności. Warto także wskazać, że w trakcie trwania egzaminu z zakresu prawa gospodarczego (3 dzień) okazało się, że w założeniach, które zdający mieli za zadanie umieścić w treści umowy, znajdowały się błędy.

Każdy, ze zdających indywidualnie ocenia stopień trudności egzaminu, co z uwagi na fakt, iż każdy posiada inną wiedzę i inne doświadczenie zawodowe jest zrozumiałe. Dla jednych egzamin z prawa karnego mógł być wyjątkowo prosty, a dla innych bardzo trudny, to samo dotyczy innych części egzaminu. W szczególności jeżeli chodzi o sprawę z zakresu działu spadku w drugiej części egzaminu, prawdą jest, że zagadnienia z zakresu postępowania nieprocesowego na egzaminie adwokackim nie zdarzają się zbyt często. Nie mniej jednak, znalazły się i takie osoby, dla których ta część nie była trudna, gdyż na co dzień zajmują się takimi sprawami. Zdający muszą pamiętać, że każdy podchodzący do egzaminu jest inny i każdy ma odmienne doświadczenie, a zatem jedne zagadnienia prawne mogą bardziej interesować, drugie mniej, co przekłada się na odbiór stopnia skomplikowania zadania egzaminacyjnego. Należy także pamiętać, że na to czy podchodzący do egzaminu go zda wpływa wiele czynników, zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych (choroba, stres, ciągły podmuch zimnego powietrza z klimatyzacji, itp.). Dlatego też w ocenie autorki artykułu, ciężko jest wskazać, czy tegoroczny egzamin należał do tych trudniejszych, czy też łatwiejszych, zaś przede wszystkim z taką oceną warto poczekać do jego wyników.

Apl. adw. Joanna Noetzel

Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 56/2021

Sprawozdanie Zgromadzenie Sprawozdawcze Pomorskiej Izby Adwokackiej w Gdańsku 12.06.2021 r.

W dniu 12 czerwca br. odbyło się coroczne Zgromadzenie Sprawozdawcze Pomorskiej Izby Adwokackiej.

Dynamiczna i nieprzewidywalna sytuacja epidemiczna, uniemożliwiająca procedowanie w trybie stacjonarnym bez uzasadnionej obawy o bezpieczeństwo uczestników zgromadzenia, skłoniła Okręgową Radę Adwokacką w Gdańsku do podjęcia decyzji o całkowicie zdalnym charakterze obrad.1 W Centrum Szkoleniowym przy ul. Szymanowskiego w Gdańsku (skąd transmitowano przebieg wydarzenia), spośród Członków PIA, obecne były jedynie osoby zaangażowane

w jego organizację, w tym uczestniczące w pracach Prezydium i poszczególnych Komisji. Głosowanie i dyskusja nad kolejnymi uchwałami odbywały się zaś w całości przy użyciu środków komunikacji elektronicznej – wedle zasad obowiązujących podczas ostatniego zgromadzenia wyborczego.

Postępująca informatyzacja kolejnych dziedzin życia w związku z pandemicznymi ograniczeniami spowodowała, że całkowicie zdalny tryb tego rodzaju wydarzeń, stał się dla większości z nas swego rodzaju 1

uchwała Okręgowej Rady Adwokackiej w Gdańsku nr 22/04/2021 z dnia 12 kwietnia 2021 roku

Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 56/2021

,,normalnością”. Co więcej, doświadczenia z ostatnich miesięcy wskazują, że za rozwiązaniem tym przemawiają nie tylko względy bezpieczeństwa, ale również finansowe i logistyczne. Elektroniczne liczenie głosów sprzyja sprawności i szybkości obrad, zaś wygoda polegająca na możności uczestniczenia w głosowaniu przy pomocy środków porozumiewania się na odległość, przekłada się na – wyższą, aniżeli zazwyczaj – frekwencję.

Niewątpliwe zalety oraz możliwości techniczne jakie stwarzają tego typu rozwiązania mogłyby uzasadniać postulat o całkowitej rezygnacji z posiedzeń stacjonarnych w przyszłości. Nie można jednak zapominać, że zgromadzenia izbowe to nie tylko uchwały i głosowanie. To przede wszystkim dzień, w którym mamy okazję spotkać przyjaciół i znajomych, co stanowi już przecież wartość samą w sobie. To dzień spędzony na ciekawych rozmowach, wymianie doświadczeń i życzliwych uśmiechów. Dzień, który umacnia w nas poczucie solidarności, jedności i przynależności do wspólnoty. Atmosfery mu towarzyszącej nie sposób odzwierciedlić za pomocą środków komunikacji elektronicznej, a ostatnie wydarzenia – myślę, że bardziej, aniżeli dotychczas – w przekonaniu tym nas utwierdziły. Bo choć – zgodnie z terminologią ustawową – ostatnie zgromadzenie sprawozdawcze można nazywać ,,zwyczajnym”, to trudno chyba o mniej trafne określenie w tym przypadku.

O jego ,,nadzwyczajności” zadecydowało szczególne wydarzenie, które stanowiło pierwszy merytoryczny punkt porządku obrad, a mianowicie uroczystość uhonorowania wieloletniej pracy zawodowej i samorządowej adw. Włodzimierza Wolańskiego – byłego Dziekana naszej Izby, osoby niezwykłej, ikonicznej, o wielu talentach i wspaniałym życiorysie.

O tym jak zasłużoną postacią dla Adwokatury Pomorskiej jest Pan Dziekan Włodzimierz Wolański świadczy przede wszystkim okoliczność, że Jego decyzja o zakończeniu ponad 50-letniej działalności zawodowej, spotkała się z niespotykaną dotychczas reakcją całego środowiska prawniczego na Pomorzu.

Podczas zgromadzenia mieliśmy zaszczyt między innymi gościć Prezesa Sądu Apelacyjnego w Gdańsku SSA Artura Lesiaka oraz Prezesa Sądu Okręgowego SSA Rafała Terleckiego, którzy osobiście przekazali na ręce Pana Dziekana wyrazy uznania i gratulacje.

Obecnością zaszczycili nas również w tym dniu Dziekan Okręgowej Izby Radców Prawnych w Gdańsku r.pr. Magdalena Witkowska oraz Prezes Naczelnej Rady Adwokackiej adw. Przemysław Rosati. Nie zabrakło również pełnych sentymentalnych wspomnień przemówień pomorskich adwokatów mec. Andrzeja 25

Zwary – byłego Prezes NRA oraz adw. Jerzego Glanca – byłego Dziekana PIA oraz Wiceprezes NRA. Osobne adresy przekazali również SSO Pan Piotr Żywicki – Prezes Sądu Okręgowego w Elbląg, Prokurator Okręgowy w Elblągu Pan Jan Hrybek, Rektor Uniwersytetu Gdańskiego prof. dr hab. Piotr Stepnowski oraz Prezydent Miasta Gdańska Pani Aleksandra Dulkiewicz.

W imieniu Okręgowej Rady Adwokackiej w Gdańsku głos zabrał Dziekan adw. Bartosz Golejewski przekazując jednocześnie na ręce mec. Włodzimierza Wolańskiego – w formie podjętej uchwały – wyrazy uznania i gratulacje na piśmie.

Wystąpienia zaproszonych Gości i kierowane pod adresem Pana Dziekana słowa – pełne uznania i szacunku dla Jego dokonań – napawały radością i dumą każdego z nas. Przypominają o znaczącej pozycji, jaką zajmuje Adwokatura, będąca nieodłącznym elementem sprawnie funkcjonującego wymiaru sprawiedliwości. Świadczą też o tym jak istotną rolę odgrywa w życiu społecznym, gospodarczym i politycznym kraju. Szkoda, że tak niewielu z nas udało się doświadczyć tego osobiście.

Trudno się dziwić, że doniosłość uroczystości jaką jest uhonorowanie tak wybitnej osobistości, w dużej mierze przyćmiła dalsze punkty porządku obrad i będące ich przedmiotem kwestie, które – choć oczywiście ważne – w tym dniu zeszły na drugi plan. Dla porządku wypada jednak wspomnieć, że całość przebiegła wyjątkowo sprawnie, a wszystkie niezbędne uchwały, w tym finansowa i absolutoryjna – zostały podjęte.

Kolejne zgromadzenie za rok. Miejmy nadzieję, że będzie dane się nam spotkać osobiście. Nie oznacza to jednak konieczności całkowitej rezygnacji ze sprawdzonych w dobie pandemii rozwiązań, które niewątpliwie – w szczególności wobec ciągle rosnącej liczby naszych Członków – znacząco ułatwiają techniczną obsługę wydarzenia. Wydaje się, że najlepszym wyjściem byłoby odnalezienie właściwego balansu pomiędzy niewątpliwymi zaletami obydwu form – zarówno trybu zdalnego, jak też tradycyjnej formy zgromadzenia. Mając jednak na względzie dynamikę zachodzących zmian, wciąż pozostaje to otwartą kwestią do dyskusji.

Adw. Małgorzata Głódkowska 26

Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 56/2021

Sprawozdanie Izbowy Konkurs Krasomówczy Zgodnie z wieloletnią tradycją, w historycznej sali nr 101 siedziby Sądu Okręgowego w Gdańsku, w dniu 19 czerwca 2021 roku odbył się Konkurs Krasomówczy. Nad przebiegiem Konkursu od strony organizacyjnej czuwała adw. dr Dominika Wetoszka, Kierownik Szkolenia Aplikantów Adwokackich Pomorskiej Izby Adwokackiej w Gdańsku. Konkurs, wyjątkowo w stosunku do lat poprzednich, odbył się bez udziału publiczności, nad czym wypada ubolewać, bowiem zaskakująco wysoki poziom prezentowany przez uczestników zasługiwał na gromkie brawa.

Zmagania zawodników oceniało jury w składzie: adwokat Bartosz Golejewski, adwokat Dariusz Strzelecki, adwokat Marcin Derlacz, adwokat Sylwia Grzybowska, adwokat Włodzimierz Wolański oraz adwokat Jerzy Luranc. Adwokat Włodzimierz Wolański był jednocześnie gościem honorowym, z uwagi na ustanowienie uchwałą Okręgowej Rady Adwokackiej w Gdańsku Nagrody Dziekana Włodzimierza Wolańskiego, jako dodatkowej nagrody w Konkursie za wybitne zdolności oratorskie.

Do konkursu stanęło jedenastu uczestników – aplikantów adwokackich Pomorskiej Izby Adwokackiej w Gdańsku, którzy wygłaszali swoje mowy w wylosowanej kolejności, kazusie oraz roli procesowej. W pierwszej kolejności zaprezentowali się na gruncie kazusu karnego nr 1 apl. adw. Krzysztof Mularski jako pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego oraz apl. adw. Katarzyna Siejka jako obrońca. Następnie rozwiązania kazusu cywilnego nr 3 przedstawili apl. adw. Marek Bogusiewicz w roli pełnomocnika powoda oraz apl. adw. Fryderyk Prus w roli pełnomocnika pozwanego. Z kazusem cywilnym nr 1, jako trzecia para, zmierzyły się apl. adw.

Joanna Szypniewska jako pełnomocnik powoda oraz apl. adw. Luiza Stromska jako pełnomocnik pozwanego. Kazus karny nr 3 przypadł apl. adw. Robertowi Czarnota, występującemu jako obrońca. Kolejna para – apl. adw. Dorota Mikulska jako pełnomocnik powoda oraz apl. adw. Milena Bronk jako pełnomocnik pozwanego – zmagała się z kazusem cywilnym nr 2. Jako para nr 6 wystąpiły apl. adw. Joanna Lewandowska w roli pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego oraz apl. adw. Agata Sobolewska w roli obrońcy.

Pierwsze miejsce jury przyznało apl. adw. Joannie Szypniewskiej, drugie miejsce zajął apl. adw.

Robert Czarnota, natomiast trzecie miejsce apl. adw.

Milena Bronk. Ponadto apl. adw. Agata Sobolewska otrzymała wyróżnienie. Laureaci trzech pierwszych Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 56/2021

27

miejsc otrzymali nagrody pieniężne, zaś wszyscy uczestnicy konkursu otrzymali nagrody książkowe oraz upominki od Pomorskiej Izby Adwokackiej w Gdańsku. Apl. adw. Joanna Szypniewska za zajęcie pierwszego miejsca otrzymała ponadto wspomnianą wcześniej Nagrodę Dziekana Włodzimierza Wolańskiego. Zdobywcom pierwszego i drugiego miejsca przypadnie zaszczyt reprezentowania Pomorskiej Izby Adwokackiej w Gdańsku podczas Środowiskowego Konkursu Krasomówczego.

Wszystkim uczestnikom należą się wyrazy uznania, bowiem świetnie przygotowali swoje mowy, dogłębnie analizując przedstawiony stan faktyczny. Nie zabrakło trafnych interpretacji przepisów prawa, przy uwzględnieniu aktualnych poglądów doktryny i orzecznictwa. Co najistotniejsze jednak, każdy z uczestników doskonale wiedział, jak zainteresować słuchaczy, jasno wyrażając swoje myśli oraz broniąc swoich racji, w tym korzystając z prawa do jednorazowej repliki. Zdolności oratorskie uczestników tegorocznego Konkursu Krasomówczego należy uznać za bezdyskusyjne.

Aplikanci adwokaccy zaangażowani w organizację Konkursu składają serdeczne podziękowania członkom jury, a także Kierownikowi Szkolenia Aplikantów Adwokackich adw. dr Dominice Wetoszce za trud włożony w przygotowanie i czuwanie nad sprawnym przebiegiem przedmiotowego wydarzenia.

Apl. adw. Marta Kowalkowska

28

Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 56/2021

Artykuł Legal Tech- sprzęt w kancelarii 1/2 Dziś o tym co każdy prawnik ma w swoim biurze albo co powinien mieć. Za nami egzamin adwokacki, Pomorska Izba Adwokacka poszerzy swoją liczebność się o kolejnych adwokatów. Cześć z nich rozpocznie wykonywanie zawodu z jednoosobowych kancelariach. Rozpoczęcie pracy w zawodzie adwokata wiąże się nie tylko z formalnościami typu wpis na listę i otwarcie działalności gospodarczej, to także przemyślenia związane z organizacją pracy w swojej pierwszej kancelarii, w tym kupnem nowego sprzętu.

Pozwoliłem sobie na stworzenie subiektywnej „check listy” artykułów biurowych przydatnych nie tylko w jednoosobowej kancelarii adwokackiej, ale także w każdej kancelarii, dla osób które zajmują się pracą biurową. W miarę możliwości postaram się o przedstawienie zakresu cenowego sprzętu, aby przyszli adwokaci mogli oszacować pierwsze inwestycje.

Komputer

Autor uważa. że dylemat pomiędzy komputerem stacjonarnym tzw. Pecetem a laptopem, został już rozwiązany i z tego sporu zwycięsko wyszedł laptop. To wszystko przez miniaturyzację i zwiększenie osiągów tych sprzętów a także szeroką dostępność i zakres cenowy. Jeżeli ktoś jeszcze tęskni dużą klawiaturą może kupić większego laptopa bądź dokupić do niego większą klawiaturę wraz z myszką. Jeśli chodzi o rekomendowane produkty dla prawników to zauważyć należy, że część z nas korzysta z produktów marki Apple, do ich zalet należą między innymi dobra jakość wykonania, stabilność oprogramowania a także intuicyjny interfejs. Jeśli chodzi o sprzęty działające na systemie operacyjnym Windows sugeruję rozważyć zakup laptopa z klasy „ultrabook” np. firmy Dell, seria Inspirion lub Latitude– ta w szczególności kierowana do pracy w biurach lub wyższa a co za tym droższa seria XPS, z bądź Lenovo seria thinkpad, bądź X1 Carbon. pozostałych marek Microsoft (seria Surface). Asus-(seria Zenbook), HP (seria Spectre).

Wielkość laptopa zależy od głównego przeznaczenia. Obecnie na rynku dominują rozmiary od 13” do 17”. Najnowsze rozwiązania typu bez ramkowe wyświetlacze pozwalają na zamieszczenie 14” wyświetlacza w mniejszej obudowie. Mniejsze laptopy Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 56/2021

będą idealne do torby na salę rozpraw, czy na spotkanie z klientem. Laptopy o większej matrycy posiadają pełną klawiaturę (tzn. z uzupełnieniem o klawiaturę numeryczną), i z uwagi na większe gabaryty, są dobrym rozwiązaniem do pracy stacjonarnej.

Przy wyborze laptopa należy zwrócić uwagę czy będziemy potrzebować napędu CD, obecnie producenci z uwagi na koszty i wielkość sprzętu odchodzą od seryjnego montowania napędu CD w mniejszych laptopach. (zakup dodatkowego napędu zewnętrznego to koszt w granicach 50-150 zł w zależności od modelu).

Niektóre z modeli laptopów są wyposażone w dotykowy ekran co jest czasem przydatnym rozwiązaniem (np. do pracy z większą ilością zdjęć czy plikiem pdf.). Część produktów pozwala także na zmianę laptopa poprzez jego złożenie w tablet.

Z indywidulanych rzeczy w laptopie o których należy pamiętać, a mało kto zwraca na nie uwagę to rodzaj wyświetlacza tzn. matowy lub połysk – tu wybór zależy od własnego upodobania.

Przed zakupem konkretnego modelu sugeruje przetestowanie klawiatury. W zależności od producenta przyciski różnią się skokiem i siłą nacisku. Dobranie odpowiedniej klawiatury w sprzęcie pozwoli na długie i bezproblemowe pisanie.

Ważną rzeczą przy wyborze komputera osobistego jest jego kompatybilność z pozostałym sprzętem biurowym. Choć powyższe zdaje się oczywistością, warto dobierać sprzęt na zasadzie jednego producenta bądź wcześniej sprawdzić czy na przykład laptop ma odpowiedni port do dodatkowego monitora.

Zakres cenowy produktów Apple’a zaczyna się od kwoty 3 800 zł, nowych ultrabooków z systemem Windows od 3 000 zł. Często istnieje możli29

wość zakupu sprzętu używanego – poleasingowego w lepszej cenie – szczególnie na portalu allegro.pl lub stronach specjalizujących się z takiej sprzedaży.

Ciekawą alternatywą dla laptopa/PC jest komputer all in one – czyli monitor z wbudowanym komputerem z tyłu- zajmuje mniej miejsca w biurze niż PC, ale nie można go zabrać w torbę.

W zależności od upodobań do każdego ze sprzętów można dokupić dodatkową klawiaturę lub myszkę. Tu na uwagę zasługuje myszka z kulką, którą zamiast przesuwać całą myszką, przesuwamy kursor.

Jednym z rzadko stosowanych dodatków do sprzętu jest filtr prywatyzujący. Rodzaj folii naklejanej na monitor pozwala zabezpieczyć dane przed wzrokiem osób patrzących z boku (najczęściej od kąta 30 stopni). Koszt takiego filtru to od 50 zł to 350 zł w zależności od producenta i rozmiaru.

Drukarka Jednym z niezbędnych sprzętów w pracy adwokata jest drukarka. Wybór jest bardzo szeroki, dlatego przy wyborze tego sprzętu należy zadać sobie kilka pytań pomocnych.

Ile środków przeznaczamy na sprzęt? Czy zależy nam na nowym sprzęcie? Ile osób będzie pracowało na drukarce? Czy zależy nam bardziej na cenie wydruku czy na prędkości?

Podstawową rzeczą, w którą drukarka powinna być wyposażona to skaner/xero, które w pracy adwokata jest niezbędne. Przy wyborze należy zwrócić uwagę na prędkość skanowania, jego jakość (ilość pixeli), oraz funkcje ADF – Automatyczny podaj30

nik dokumentów, pozwalająca na bezobsługowe skanowanie większej ilości dokumentów za jednym razem.

Kolor czy czarno białe. Te pytanie przewija się bardzo często przez głowę prawników kupujących sprzęt drukujący. Zaletą kolorowej drukarki jest, jak łatwo się domyślić jest…. druk w kolorze. Do wad można zaliczyć dodatkowe tusze (przeważnie 3).

Jeżeli kancelaria nie pracuje bardzo często na zdjęciach, lub materiałach kolorowych to za drukarką monochromatyczną przemawia jej prędkość druku która zawsze jest szybsza niż druk w kolorze. Częściej drukarki monochromatyczne są tańsze niż ich kolorowe odpowiedniki.

Duże.

Top sprzętów drukujących stanowią tzw. kombajny drukujące, są to laserowe kopiarki z wieloma funkcjami. Ich zaletą jest prędkość wydruku (mierzona w ilości kartek na minutę), możliwość dużych przebiegów, dokładność i możliwość drukowania w kolorze. Do wad należy uznać koszt zakupu, koszt serwisowania oraz duże gabaryty. Godne uwagi są sprzęty takie jak Konica Minolta, Ricoh, Xerox,

Jeśli ktoś ma naprawdę dużo miejsca, może zainwestować w kombajn z rozszerzonymi możliwościami – zakupując kombajn z finiszerem. Niektóre firmy mają w ofercie dodatki do kombajnów jak automatyczne zginanie papieru albo jego zszywanie i dziurkowanie. Czy wyciągnięcie z drukarki poukładanych i zszytych 20 egzemplarzy dużego pisma procesowego nie brzmi jak miód dla uszu adwokata?

Zakres cenowy kombajnów jest szeroki – używane zaczynają się od 3000 zł natomiast nowe z wieloma funkcjami to koszt ok. 11 000 zł, a czasem i więcej.

Jeżeli nie chcesz wydawać jednorazowo dużej kwoty na sprzęt drukujący istnieją dwa alternatywne rozwiązania. Często taki sprzęt możesz kupić taniej jako poleasingowy. Innym rozwiązaniem jest najem urządzenia drukującego. Rozliczenie następuje na zasadzie czynszu stałego i ilości wydruków (liczonych od strony np. 4 gr/str.). Plusem najmu/dzierżawy jest brak zmartwień o tusz i koszty eksploatacji, albowiem te są w cenie usługi, a my troszczymy się wyłączenie o to, aby nie zabrakło papieru. Sprzedażą Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 56/2021

i dzierżawą takich drukarek zajmują się wyspecjalizowane firmy, które będą w stanie zaoferować ciekawe rozwiązania w rozsądnych cenach. Średnie.

Jeżeli w biurze nie ma miejsca na wielki kombajn drukujący można rozważyć urządzenia bardziej kompatybilne. Przy wyborze takiej drukarki również należy zwrócić uwagę na prędkość druku, koszt tuszy/lub tonerów. W tym segmencie pojawiają się drukarki i laserowe, ale także na tusz, co wpływa na jakość koszt eksploatacji i prędkość druku. Ważnymi cechami, które są czasem pomijane przy wyborach to prędkość skanowania/kserowania dokumentów, oraz wielkość pojemnika na papier. Do niektórych modeli można dokupić dodatkowy pojemnik na papier, przez co obsługa drukarki będzie przyjemniejsza(mniej dokładania papieru).Większość drukarek jest wyposażona w kilka pojemników na papier i podajnik z tyłu. Warto zwrócić na to uwagę, jeśli planujemy wydruki na kopertach, czy drukarka obsługuje dany format koperty/ papieru. Niektóre z drukarek mogą pracować na większych papierach (np. format A3 do mapek albo rysów).

Z ciekawych rozwiązań korzystają marki: Epson (seria eco tank albo workforce), Xerox(seria Versalink, workcentre), Brother, HP, lecz i tu zasada jest podobna jak przy wyborze laptopów. Każda firma ma różne linie produktów, od budżetowych do biznesowych.

Ceny takich sprzętów zaczynają się od ok. 1000 zł w wzwyż. Optymalny sprzęt można znaleźć w granicach 3000 zł – 5000 zł Małe

Pozostaje pytanie czy mała drukarka jest potrzeba w biurze? Myślę, że tak – może nie zawsze, ale bywa pomocna. Można przecież kupić dużą drukarkę monochromatyczną a małą kolorową którą będzie się używać tylko to kolorowych wydruków.

Cena – takie drukarki w kupnie są tanie – jest to koszt ok 300 zł, do 1000 zł., natomiast jeśli chodzi o tusze, trzeba zwrócić na nie uwagę, bo czasem poGdański Kwartalnik Adwokacki nr 56/2021

trafią kosztować podobnie co drukarka. Z ratunkiem przychodzi rynek zamienników które są o wiele tańsze.

Osobiście uważam, że mała drukarka powinna być na wyposażeniu każdego adwokata, ale nie każdej kancelarii. Zdarzają się sytuacje awaryjne, gdzie (odpukać) główny sprzęt przestaje działać, a termin upływa dziś. Wtedy z pomocą przychodzi sprzęt zapasowy, który można przywieść z domu albo wyciągnąć z szafy w kancelarii.

Monitor.

Ułatwieniem w pracy jest dodatkowy monitor, na którym można odpalić lexa, bądź przeglądać fotokopie. Jest to usprawnienie w pracy, w szczególności w dobie postępującej informatyzacji.

Powtórzę się, jeśli chodzi o jakość sprzętu, albowiem tu również występuje zasada – każdy producent ma różne linie produktów. Ułatwieniem w wyborze dodatkowego monitora jest analiza przestrzeni roboczej w miejscu pracy. Jeśli przyjmujemy klientów za biurka, monitor powinien stać w takim miejscu, które nie przesłoni nam klienta.

Nie wszystkie monitory muszą stać. Mogą być także zamontowane na ramieniu, które pozwoli na swobodne przemieszczanie się sprzętu.

Czym kierować się przy wyborze monitora? Podobnie jak ekrany w komputerach, należy zwrócić uwagę czy jest on matowy czy połyskujący. Warto zwrócić uwagę na proporcje obrazu, albowiem monitory występują w różnych wersjach od „kwadratowych” po panoramiczne, do zakrzywionych.

W ocenie autora, dobrym rozwiązaniem jest monitor panoramiczny o formacie 21:9, który można podzielić na dwie sekcje, przez co będziemy dysponować aż 3 obszarami roboczymi. Jeśli chodzi o wybór wielkości monitora, te podawane są w calach i tu 31

pozostawia się do uznania dla zamawiającego. Im większy monitor tym droższy.

Rzeczy, które warto rozważyć przy wyborze to między innymi kompatybilność z posiadanym sprzętem. Bardzo często producenci laptopów posiadają w swojej ofercie także monitory, tożsamość producenta może nie gwarantuje, ale daje pewne założenie, że oba sprzęty będą ze sobą lepiej pracować.

Wyższe modele monitorów mogą być służyć jako „huby”, to znaczy, że mogą być wyposażone np. w dodatkowe gniazda usb dla sprzętów, tak aby odciążyć porty w laptopie. Jest, bo ciekawe rozwiązanie – wszystkie sprzęty można podłączyć do monitora a ten do laptopa jednym przewodem. Niektóre modele mogą także służyć do ładowania laptopów, ale tu ważna uwaga, przy wyborze sprzętu należy zwrócić uwagę na przewód którym monitor ma być połączony z laptopem, bywa tak że dodatkowe funkcję wymagają nowszego przewodu (np. typu usb-c), którego nie wszystkie laptopy posiadają.

Ciąg dalszy w następnym wydaniu.

Ceny monitorów zaczynają się od 300 zł kończąc w kilkudziesięciu tysiącach.

Rozsądny monitor można kupić w cenie ok. 1500 zł.

Do producentów monitorów wartych uwagi naleadw. dr Dominika Wetoszka żą Dell, iiyama, LG, AOC. Redaktor Naczelna

32

adw. Agnieszka Kapała- Sokalska Redaktor

apl. adw. Albert Kolor Adw. Albert Kolor Redaktor

Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 56/2021

Felieton Rozpoczynając współpracę z prawnikami, podejrzewałam, że technologia, którą prezentuję, przyczyni się do poprawy komfortu ich pracy i oszczędności czasu.

Dzisiaj jestem tego pewna!

Moi klienci jak dotąd zaoszczędzili nie tylko mnóstwo czasu, ale też sporo stresu i pieniędzy.

Podnieśli też poziom bezpieczeństwa w swoich kancelariach, a ich klienci zaczęli umawiać się na spotkania bez konieczności wykonywania telefonu do kancelarii.

Jak to zrobiłam?

Część klientów (prawników) posiadała już Office 365 i nie wykorzystywała w pełni narzędzi, za które płacą już od dawna.

Ja „tylko” pokazałam im jak z tego korzystać i pomogłam uruchomić narzędzia w praktyce.

Większość aplikacji i usług jest uniwersalnych i dosłownie w każdej branży da się je wykorzystać, ale wszystkie funkcje są opisywane bardzo ogólnie. Nazwa funkcjonalności nic nam nie mówi, dopóki nie zobaczymy jej zastosowania.

Ja pokazuję jak to wykorzystać u Ciebie – w Twojej pracy!

Jak Ty możesz stworzyć plik i już nigdy nie mieć problemu z wieloma wersjami, kopiami i załącznikami w mailach. Jak możesz zarządzać historią edycji umowy i wprowadzanych zmian.

Pokazuję jak Ty możesz uruchomić dedykowaną witrynę dla swojego klienta i wykorzystać ją do wymiany i magazynowania ważnych dokumentów dotyczących np. zakupu/przejęcia spółki. Tysiące plików z fakturami i umowami w jednym, bezpiecznym miejscu.

Koniec z ogromną ilością załączników w mailach, koniec z pamięcią typu pendrive i płytami CD, które nie są trwałym nośnikiem danych.

Jeżeli zastanawiasz się jak to przekazać? Jak bezpiecznie przesłać dane klientowi? Czy zamieścić na jakimś zewnętrznym dysku? Czy udostępnić przez „jakąś” darmową chmurę? Możesz zrobić to profesjonalnie, szybko i bezpiecznie. Statystyki mówią, że prawnicy odbierają około 70 dokumentów dziennie, co daje dziesiątki tysięcy dokumentów rocznie, a to już są terabajty danych.

Możesz stworzyć repozytorium danych dedykowane dla każdego klienta, na którym będziecie zamieszczać ważne dokumenty i pliki. Microsoft nie wymaga posiadania licencji Office 365 u Twojego klienta – wystarczy, że Ty ją masz. Klient tylko loguje się, aby uzyskać dostęp do witryny. Nie ma znaczenia czy klient ma korzysta z PC z systemem Windows, posiada macOS, korzysta ze smartfona z systemem Android czy z iPhone’a – za pomocą każdego urządzenia masz dostęp do tych samych danych, w tej samej formie.

Wyszukiwanie plików w takiej witrynie pozwoli Ci zaoszczędzić mnóstwo czasu, ponieważ dokumenty możesz przeszukiwać nawet po ich zawartości. Nie pamiętasz jak nazwałeś umowę? Wystarczy, że pamiętasz Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 56/2021

nazwisko klienta lub jakikolwiek fragment treści, który znajduje się w pliku.

Możesz stworzyć też własne witryny dotyczące konkretnych spraw.

Katalog „Sprawa rozwodowa Państwa X”, a w nim wszystkie potrzebne dokumenty, pisma, korespondencje, dowody.

Katalog „Sprawa spadkowa”, a w nim testamenty, skany listów, dokumenty dotyczące nieruchomości, wpisy z księgi wieczystej itd.

Największe wyzwania prawników związane z przekazywaniem poufnych dokumentów i etykietowaniem plików rozwiązałam przy pomocy Office 365.

Prawnicy prowadzą teraz konsultacje online, podczas których mogą udostępniać swój pulpit, prezentację lub inny ważny dokument. Konsultacje można nagrywać, a nagrania automatycznie zapisywane są na naszym bezpiecznym dysku w chmurze.

Na konsultacje można wdzwonić się również z telefonu w dowolnym miejscu na świecie.

Wszystkie powyższe możliwości możecie osiągnąć dzięki jednej subskrypcji – jeden login i hasło daje Wam dostęp do całego centrum dowodzenia Waszą kancelarią (oczywiście jest zabezpieczony dwuetapową weryfikacją tożsamości).

To jedno środowisko składa się z kilkunastu usług i aplikacji, które znajdą zastosowanie w każdej kancelarii. Warto poznać możliwości wszystkich i wybrać te, które pozwolą nam wejść na wyższy poziom, a klienci na pewno to zauważą i docenią.

Podnoszenie kompetencji w tym zakresie można realizować na kilka sposobów: Czytając regularnie dokumentację Microsoft, stosować się do instrukcji krok po kroku i testować w codziennej pracy lub skorzystać z pomocy ekspertów, którzy stworzyli dedykowane rozwiązania dla Twojej branży. Istnieje również kurs online, który powstał specjalnie dla prawników i można wracać do niego w dowolnym momencie.

Chciałabym, aby wszyscy w tej branży mogli korzystać z innowacyjnych rozwiązań technologii Microsoft i codziennie poprawiać komfort swojej pracy, ale również podnosić jakość dostarczanych usług.

Marta Czapik Właściciel marki: https://legalnamarta.pl/ 33

Felieton Advocare Z początkiem maja, pośród gąszczu informacji związanych z przytłaczającą częścią naszej rzeczywistości, do głównych wydań większości serwisów informacyjnych trafiła historia 10-letniego chłopca z Lubonia, który po latach maltretowania zgłosił się na komisariat policji. Jest wiele dramatycznych aspektów tego zdarzenia, a jednym z nich pozostaje świadomość, że jego doświadczenia nie są odosobnione. Wiele z takich historii wychodzi na jaw dopiero w momencie najtragiczniejszego finału. Schematy pozostają identyczne, z pozostającym ciągle bez odpowiedzi „dlaczego nikt nie zareagował wcześniej”. Tutaj było inaczej, dziecko znalazło w sobie siłę i odwagę by pójść na komisariat. Zadziałał też wpajany od przedszkola przekaz dotyczący możliwości uzyskania pomocy od funkcjonariuszy.

Zadałam sobie pytanie na ile realnym jest, żeby dziecko szukające pomocy pomyślało o adwokacie.

Nie chodzi tutaj o nasze zobowiązanie do czegokolwiek, natomiast nie mam wątpliwości, że każdy członek Palestry podjąłby odpowiednie działania.

Rozpatrywałam ten coraz bardziej palący społecznie problem w kategorii wizerunku nas – adwokatów, co oczywiście ma proste przełożenie na odpowiedź na pytanie postawione na początku akapitu. Czy odbiór społeczny Adwokatury w ogóle wiązany jest z niesieniem pomocy? Czy może bardziej bliżej jest nam wizerunkowo do najemników procesowych, na których honorarium stać nielicznych. Oczywiście, że posługuję się skrajnościami, ale w którym miejscu tego kontinuum jest Adwokatura, a w którym chciałaby być?

Czy traktowani jesteśmy jako niepodważalny element wymiaru sprawiedliwości? Czy może zbędne utrudnienie w prowadzeniu procesów? W tym miejscu, w roli dygresji, wspomnienie min niektórych sędziów na sprawach karnych, na których, jeszcze jako aplikantka, miałam czelność odzywać się zbyt często... Czy społeczeństwo czuje, że nas potrzebuje czy może zagłosuje za naszą likwidacją?

Wizerunek nie jest fanaberią. W języku polskim trudno jest zgrabnie oddać tłumaczenie angielskiego pierwowzoru – public relations. W zrozumieniu znaczenia tych dwóch słów zawarty jest cały sens działań określanych jako wizerunkowe. Najważniejszym ich elementem pozostaje relacja oraz jej budowanie. Relacja zaś, jest czymś znacznie więcej aniżeli pojedynczym wrażeniem czy nawet ich sumą.

34

Zbudowanie relacji, choć jest połączone z długofalowym wysiłkiem, pozwala z góry określić pryzmat perspektywy odbiorcy. Określić pożądaną narrację.

Wizerunek staje się niejako efektem ubocznym budowania relacji. Jaką relację z polskim społeczeństwem ma Adwokatura?

Czy rozmiary naszej działalności pro bono, całe programy jak np. Adwokat Przydaje się w Życiu (naprawdę wspaniały), zaangażowanie w legislację, prowadzenie spraw z urzędu za stawki z kategorii pro bono, pojawiające się wystąpienia i komentarze adwokatów do wydarzeń bieżących w mediach, uznać możemy za wystarczające dla budowania tej relacji czy może potrzebujemy czegoś jeszcze, zmiany o charakterze jakościowym?

Prawidłowo ukształtowana relacja jest tarczą i siłą dla samej Adwokatury, jak i społeczeństwa.

Każdemu z obywateli daje poczucie bezpieczeństwa i komfort pozwalający nie obawiać się starcia z potężnym aparatem państwowym czy innymi podmiotami ekonomicznie i strukturalnie silniejszymi.

Każdemu człowiekowi, dorosłemu czy dziecku, da przeświadczenie, że w najtrudniejszym momencie, w miasteczku obok jest kancelaria adwokata i może nie jest on pogotowiem opiekuńczym ani nie prowadzi okna życia, ale powie co zrobić, zawiadomi odpowiednie organy – jest godny zaufania.

Z naszej perspektywy zaś, relacja ta nigdy nie pozwoli na wmówienie komukolwiek, że jesteśmy przeszkodą w dążeniu do sprawiedliwości i antagonizowaniu nas z resztą grup społecznych. Nie jesteśmy częścią żadnego układu ani sitwy. Nie jesteśmy obrońcami przestępców, którzy dorabiają się pokaźnych majątków na załatwianiu ich spraw, tylko obrońcami ludzi oskarżonych, pełnomocnikami tych, którzy potrzebują takiej pomocy. Natomiast jako adwokaci nie możemy być jedynymi, którzy wierzą w te ideały.

Adw. Dagna Maciejewska

Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 56/2021

Felieton To, co istnieje

Zawsze interesował mnie sposób, w jaki rożne kultury starają się zrozumieć Tajemnicę. Niektórzy wiążą ją z krzakiem, który płonąc nie ulega zniszczeniu, inni z potężnym cyrklem Architekta kreślącym światotwórczym łukiem niebieskie sfery. Każda kultura wytworzyła swoją opowieść o tym, co znajduje się poza horyzontem, nie tylko tym, który rozpościera się na wysokości naszych oczu, lecz przede wszystkim, który każdy z nas przekracza, pozostawiając po sobie coraz bardziej odległe wspomnienia. Zachwycająca jest mnogość i różnorodność tych opowieści, czasami tak odległych i zdumiewających, że budzą podziw i zaskoczenie nad wyobraźnią ich twórców.

Poznając kolejne opowieści próbujące objaśnić świat, czasami żywe, innym razem będące tradycją historyczną, albo jedynie powtarzane wśród niewielkiej rzeszy wyznawców, szukam w nich punktów wspólnych, elementów które należą do uniwersalnego doświadczenia ludzkości.

Szczęście. Każdy system filozoficzny i religijny w istocie do tego się sprowadza. Jak osiągnąć szczęście. Niezależnie od tego jak zostanie nazwane i jak wyobrażone, szczęście jest ostatecznym dążeniem człowieka.

Spośród różnych działań lub postaw, które mają pomóc nam być szczęśliwym już teraz, nie w odległej i bliżej nieokreślonej rzeczywistości – choć niejednokrotnie właśnie ku temu są pomocne a szczęście doczesne jest niejako skutkiem ubocznym praktyk – wskazuje się najczęściej na dwie. Pierwsza to umiar, ograniczenie potrzeb, będące wynikiem refleksji, że dążenie do konsumpcji jest jedynie pułapką, która przynosi ciągle cierpienie niespełnienia.

Druga postawa, to życie tu i teraz, chwilą bieżącą. Bo przecież przeszłość już minęła i nie należy do nas.

Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 56/2021

Przyszłość zaś, nawet ta całkiem bliska, liczona w dniach, czy też godzinach, jeszcze nie nadeszła.

Jedyne co możemy kształtować, czemu się przyglądać to chwila, którą właśnie przeżywamy. To właśnie w chwili obecnej możemy znaleźć sprawczość, to ona, chłonięta wszystkimi zmysłami może w nas wzbudzić zachwyt nad istnieniem a wreszcie – to skupienie się na niej może nas ocalić od rozpaczy. Istnieje wiele świadectw osób, które doświadczyły sytuacji ekstremalnych. Łączy je wspólne przekonanie, przetrwanie zapewniła im radykalna koncentracja na teraźniejszości: przejść jeszcze dziesięć kroków, dotrwać do kolejnego wschodu słońca.

Spójrz, ten obraz jest Ci na pewno znany. To „Poranek w sosnowym lesie” Iwana Szyszkina. Ulotna scena pośród mgły, której za chwilę nie będzie, zniknie wśród ciepłych promieni wstającego słońca. I niedźwiedzica, matka z trzema rozbrykanymi maluchami. Za chwile Cię zobaczy, krótkim rykiem da sygnał i cała gromadka zniknie w gęstwinie tak szybko, że wyda Ci się, że to co widziałeś było tylko przewidzeniem. Ulotność w ulotności. Chwila, zatrzymana na zawsze przez niezwykłego obserwatora mijającej teraźniejszości. Bo Iwan Szyszkin był niezwykłym portrecistą krajobrazu. A czymże innym jest malowanie lub fotografia pejzażu, niż zatrzymywaniem chwil ?

Popatrzmy na ten obraz. W Internecie poszukajmy innych. Zobaczmy spokój i niezwykłą urodę malowanych miejsc. Zdaje się że takie obrazy mógł namalować człowiek szczęśliwy, który zrozumiał, że szczęście jest wtedy, gdy możemy się nim dzielić z innymi.

Iwan Szyszkin stracił dwie żony. Jedyny syn też zmarł za życia malarza.

Adw. Marek Karczmarzyk

35

36

Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 56/2021